dr Beata Żołędowska-Król
Program wykładów w semestrze zimowym dla III (3) SS (30 godzin)
w roku akademickim 2014/2015
Przedmiot i zakres nauki organizacji i zarządzania – aspekty organizacji, interdyscyplinarny charakter nauki i jej powiązania z praktyką, geneza nauki. Czołowi przedstawiciele nauki o organizacji i zarządzaniu.
Wpływ teorii i praktyki organizacji i zarządzania na terminologię oraz badania w dziedzinie bibliotekoznawstwa i informacji naukowej.
Pojęcie i istota organizacji. Czynnościowe, rzeczowe i atrybutowe znaczenie organizacji.
Biblioteka jako system i jej otoczenie. Otoczenie biblioteki. Otoczenie wewnętrzne biblioteki. Otoczenie zewnętrzne biblioteki: bliższe i dalsze. Otoczenie stabilne, zmienne i burzliwe.
Materialne i niematerialne podstawy działalności biblioteki. Zasoby (rzeczowe, ludzkie, finansowe i informacyjne) jako przedmiot zarządzania.
Wiedza jako zasób organizacji. Klasyfikacja rodzajów wiedzy. Formy zarządzania wiedzą w bibliotece. Działania o charakterze formalnym i nieformalnym.
Kapitał intelektualny organizacji. Zasoby osobiste – klasyfikacja i właściwości. Kompetencje i kwalifikacje pracowników. Źródła informacji na potrzeby zarządzania.
Zarządzanie jako działalność kierownicza. Funkcje zarządzania: planowanie, organizowanie, motywowanie, kontrolowanie. Istota planowania. Etapy procesu planowania. Rodzaje planów.
Dokumentacja organizacyjna biblioteki. Rodzaje dokumentów. Dokumenty wynikające z przesłanek formalno-prawnych. Dokumenty wynikające z przesłanek organizacyjno-sprawnościowych. Dokumentacja personalna. Dokumentacja pierwotna.
Opisy stanowisk pracy w bibliotece. Istota, metody, elementy składowe opisów stanowisk pracy.
Sprawozdawczość biblioteczna. Zadania i cechy sprawozdawczości bibliotecznej. Wewnętrzna sprawozdawczość biblioteczna. Sprawozdania opisowe. Sprawozdania statystyczne.
Style kierowania (autokratyczny, demokratyczny, liberalny). Pracownicy jako kapitał społeczny biblioteki. Polityka kadrowa, typy rekrutacji, metody oraz etapy selekcji.
Struktura organizacyjna biblioteki. Ujęcie statyczne i dynamiczne struktur organizacyjnych. Rodzaje struktur organizacyjnych ze względu na układ więzi organizacyjnych: struktura liniowa, funkcjonalna i sztabowa, struktura sztabowo-liniowa. Rodzaje struktur organizacyjnych ze względu na rozpiętość kierowania: struktura płaska i smukła. Struktury pośrednie. Macierzowa struktura organizacyjna. Struktury formalne i nieformalne.
Komunikowanie się biblioteki z otoczeniem. Rodzaje komunikacji bibliotecznej.
Kultura organizacyjna w zarządzaniu biblioteką. Istota i funkcje kultury organizacyjnej w bibliotece. Poziomy kultury organizacyjnej. Model „góry lodowej” Edgara Sheina.
Literatura
Czermiński A., Czerska M., Nogalski B., Rutka R., Apanowicz J.: Zarządzanie organizacjami. Toruń 2002.
Głowacka E.: Studium zastosowania kompleksowego zarządzania jakością (TQM) w bibliotekoznawstwie i informacji naukowej. Toruń 2000.
Griffin Ricky W.: Podstawy zarządzania organizacjami. Warszawa 2004.
Kamińska J.: Marketing wewnętrzny w bibliotece. Katowice 2006.
Kemp I., Wildhardt T.: Zarządzanie biblioteką. Najnowsze kierunki w bibliotekarstwie brytyjskim. Warszawa 1998.
Kieżun Witold: Sprawne zarządzanie organizacjami. Warszawa 1998.
Kisilowska M.: Już nie wiem jak mam do Ciebie mówić czyli komunikacja w bibliotece. Warszawa 2001.
Stoner J. A.F., Edward Freeman R., Gilbert jr Daniel R.: Kierowanie. Warszawa 1999.
Wojciechowski J.: Organizacja i zarządzanie w bibliotekach. Warszawa 1997.
Wołosz J.: Organizacja biblioteki i kierowanie jej działalnością. Warszawa 1981 .
Zybert E. B.: Kultura organizacyjna w bibliotekach. Warszawa 2004.