Zagadnienie VIII

ATRYBUCJA

1. Atrybucja-to jak ludzie wyjaśniają przyczyny zachowania swojego i innych.

2. Błędy i tendencyjności procesu atrybucji:

a)Podstawowy błąd atrybucji (atrybucja wewnętrzna) -zakładanie, iż przyczyną danego zdarzenia były cechy jego sprawcy, w przeciwieństwie do czynników zewnętrznych wobec sprawcy.

b)Asymetria atrybucyjna aktor-obserwator- polega na odmiennym interpretowaniu zjawiska wtedy, gdy się w nim uczestniczy i wtedy, gdy się je tylko obserwuje. Jeśli jesteśmy podmiotem działania (aktorem) to zwykle tłumaczymy swoje zachowanie w kategoriach okoliczności (atrybucja sytuacyjna). Gdy to samo zachowanie widzimy u innych ludzi (jesteśmy obserwatorami), dokonujemy atrybucji dyspozycyjnej, czyli poszukujemy przyczyn tego zachowania wewnątrz obserwowanej osoby.

Możliwe porzejawy asymetrii aktor-obserwator:

*aktorzy częściej wyjaśniają swoje zachowanie cechami sytuacji niż cechami własnej osobowości

*obserwatorzy częściej wyjaśniają cudze zachowania cechami osobowości wykonawców niż cechami sytuacji

*aktorzy częściej wyjaśniają wlasne niż cudze zachowania cechami sytuacji

*aktorzy częściej wyjaśniają cudze niż własne zachowania cechami osobowości,

Im lepiej znamy sprawcę jakiegoś działania, tym częśiej tłumaczymy jego zachowanie czynnikami sytuacyjnymi.

c)Egotyzm atrybucyjny-skłonność do takiego wyjaśniania konsekwencji własnych zachowań, aby zwiększać ich pozytywne a zmniejszyć negatywne znaczenie dla własnej samooceny. Najczęstszym jego przejawem jest skłonność ludzi do przypisywania odpowiedzialności za własne sukcesy czynnikom wewnętrznym, a za porażki-czynnikom sytuacyjnym (atrybucje wewnętrzne konsekwencji pozytywnych, zewnętrzne- konsekwencji negatywnych).

Egotyzm atrybucyjny możemy wyjaśnić na dwa sposoby:

*mechanizmy motywacyjne-potrzeba podtrzymania lub podniesienia pozaytywnej samooceny

*aspekty poznawcze-pozytywne kosekwencje zachowań są na ogół przez nas zaplanowane i oczekiwane, zatem gdy następują, są przypisywane czynnikom podmiotowym.

d)Egocentryzm atrybucyjny-przypisywanie sobie większej odpowiedzialności za konsekwencje wspólnie wykonywanego zadania niż skłonny jest to zauważyć postronny obserwator. W odróżnieniu od egotyzmu atrybucyjnego zjawisko to obserwuje się zarówno w przypadku działań kończących się sukcesem jak i porażką,

Czynniki, które mogą leżeć u podstaw egocentryzmu atrybucyjnego:

*niejednakowy dostęp do informacji-o własnym wkładzie wiemy więcej niż o wkładzie partnera

*wybiórcze kodowanie-lepiej zapamiętujemy to, co dotyczy naszego wkładu niż partnera.

*czynniki motywacyjne-przypisywanie sobie większej odpowiedzialności za wynik może podnieść naszą samoocenę

*wybiórcze odtwarzanie informacji z pamięci.

e)Efekt fałszywej powszechności-skłonność do przeceniania częstości własnych zachowań i niedocenianie częstości zachowań przeciwstawnych.

Może to być wynikiem:

*braku dostępu do informacji o zachowaniach przeciwstawnych

*wyrazistości i dostępności percepcyjnej własnych zachowań i przekonań

*mechanizm walidacji własnych zachowań-jeżeli w coś wierzymy, uważamy to przekonanie ze za prawdziwe, a zachowanie za racjonalne. Sądzimy, że inni też będą wyznawać prawdziwe przekonania i zachowywać się racjonalnie.

*mechanizmy egotystyczne

3.Funkcje atrybucji:

a)funkcja kontroli-procesy atrybucji poprzez wskazanie na ewentualne przyczyny zdarzeń, pozwalają na wypracowanie skutecznych sposobów wpływania na nie lub na zapobieżenie ich wystąpieniu w przyszłości.

b)funkcja przewidywania zdarzeń-przewidywanie to przewidywanie to jedna z podstawowych czynności poznawczych człowieka. Atrybucje dyspozycyjne człowieka są większe wówczas, gdy ich użyteczność jest większa.

c)funkcje egostatyczne-atrybucje służa podtrzymaniu naszego dobrego mniemania o sobie zarówno we własnych oczach jak i w oczach bliźnich. Atrybucje do własnej osoby po sukcesie podnoszą nam samoocenę, zaś atrybucje do czynników pozaosobowych następujące po porażce, zapobiegają jej spadkowi.

4. Poznanie społeczne- sposób, w jaki ludzie myślą o sobie samych i o świecie społecznym, a dokładniej, jak selekcjonują, interpretują, zapamiętują i wykorzystują informację społeczną w wydawaniu sądów i podejmowaniu decyzji.

5. Rola oczekiwań- ważną rolę odgrywają oczekiwania wobec świata społecznego, wpływają na fałszowanie obrazu. (tylko tyle miałam w notatkach z wykładów, a w książce i w necie nie znalazłam nic więcej)

6. Relacje interpersonalne (związki między ludźmi)- sposób wyrażania mięszy dwoma lub więcej partnerami interakcji uczuć i postaw. Relacje koncentrują się na wzajemnych stosunkach ich uczestników, które odnoszą się do pozytywnych lub negatywnych powiązań pomiędzy partnerami, których wyrazami mogą być np. agresja, wrogość, atrakcyjność interpersonalna, miłość, zakochanie, intymność, obojętność, konflikt, zerwany kontakt, dystans emocjonalny, admiracja, skupienie uwagi, przemoc, manipulacja, kontrolowanie, lekceważenie.

Psychologiczna warstwa relacji interpersonalnych jest wynikiem korelacji jakości partnerów, okoliczności, w których zachodzą oraz predyspozycji podmiotu, które wynikają z osobowości, jednak ich źródło może być zawężone do "ja" społecznego.

"Ja" społeczne odpowiada za tym relacji interpersonalnych. Jeśli np. przybiera ono obronne kształty, następuje izolacja społeczna (nieufność, lęk, podejrzliwość)

7. Samospełniające się proroctwo- zjawisko polegające na tym, że określone oczekiwania w stosunku do innych osób, samych siebie lub przyszłych zdarzeń, wpływają na zachowanie innych bądź nas samych, co powoduje spełnienie oczekiwań,

8. Etykietowanie- jest to proces nadawania określeń w kategoriach zachowania jednostkom, grupom społecznym, w wyniku czego przyjmują one nadane im cechy i zaczynają działać zgodnie z przypisanymi im etykietami. Naznaczenie zajmuje się ludzkimi interakcjami, zachowaniem i kontrolą, szczególnie w zakresie dewiacji.