Sąd nad zdrajcami ojczyzny z >>III części Dziadów

Drodzy słuchacze! Oto stoimy przed bardzo istotnym problemem. Musimy ocenić postępowanie obecnych tu ludzi : Hieronima Botwinki, Leona Bajkowa, Wacława Pelikana i Augusta Becu. To osoby, o których osąd upomina się patriotyzm, wierność ojczyźnie, a także nasze sumienia. Dziś to właśnie my, Polacy, musimy roztrzygnąć: czy są oni zdrajcami ojczyzny? Czym właściwie jest zdrada? Zdrada - to działanie na szkodę ojczyzny i rodaków w imię własnego interesu. Zdrada - to najgorsze z możliwych wynaturzeń, to zaparcie się swojego człowieczeństwa, przynależności do narodu, wreszcie sumienia. Zdrajca przestaje być człowiekiem. Nie można go nawet do zwierzęcia, gdyż one, żyjąc w stadzie , bronią go. Oddają życie, aby młode mogły przetrwać. Obecni tutaj niszczą swoją społeczność, jaką jest naród, poprzez eliminowanie z niego młodzieży - przyszłości narodu. Mamy tego niezbite dowody! Wszyscy znamy historię Rollisona, nauczyciela, który za to, że krzewił wśród młodzieży miłość do ojczyzny, był przesłuchiwany i torturowany. Wiemy, że to pan Botwinko prowadził śledztwo, pan Becu donosił na polskich uczniów , a pan Pelikan wraz z dr. Becu doradzali Nowosilcowowi - wrogowi naszej ojczyzny - umożliwienie więźniowi popełnienia samobójstwa. A proces filaretów?! Czyż podsądni nie brali w nim udziału ?Czyż nie donosili na Polaków , będąc Polakami , aby uciec od własnego pochodzenia ? Aby ochronić się przed represjami i ułożyć sobie życie w nowej sytuacji , nie przyznając się (lub ukrywając przynależność ) do własnej narodowości ? Czyż pan Botwinko nie jest znany z tego , że w śledztwach jest wyjątkowo dociekliwy i nie stroni od torturowania przesłuchiwanych ?Czyż dr August Becu nie jest znanym donosicielem ? Czyż Wacław Pelikan nie jest najbardziej służalczym ze sług Nowosilcowa ?Czyż i Bajkow taki nie jest ? Jakim wartościom hołdują ? Służalczości ! Pochlebstwu ! Donosicielstwu ! Cynizmowi i obłudzie ! Tacy właśnie są ! Chcąc wkraść się w łaski Nowosilcowa , nie baczą na krzywdy wyrządzane narodowi polskiemu . Być może kiedyś byli Polakami . Jednak ich czyny zobowiązują nas , prawdziwych Polaków , do tego , aby dziś nazwać ich zdrajcami ojczyzny .To jedyna kara , jaką dziś możemy im wymierzyć . Możemy jednak modlić się do Boga o to , aby na Sądzie Ostatecznym zapłacili za zbrodnie wyrządzone cierpiącej ojczyźnie . Jako uczciwi obywatele Polski nie możemy uczynić nic ponad to , by Stwórca wymierzył im sprawiedliwość.