Nazywane sa rowniez okrytozalazkowymi. To rosliny o duzej roznorodnosci morfologicznej: sa formy drzewiaste, krzewiaste, zielne. Wykazuja ogromne bogactwo kwiatow z okwiatem, ktore zazwyczaj tworza kwiatostany. Kwiaty sa wiatro-, owado- lub wodopylne. Wytwarzaja owoce jako ochrone nasion. W procesie plciowym wystepuje podwojne zaplodnienie. Rosliny te wytwarzaja wyspecjalizowane organy pelniace okreslone funkcje:
Korzen - jest organem wegetatywnym, powstajacym z hypokotylu. Moze tworzyc system palowy (jeden korzen glowny + boczne) lub system wiązkowy (duzo jednakowych drobnych korzeni).
Hypokotyl – jest to część podliścieniowa (liścień) u siewek. Jest strefą przejściową między korzeniem, a łodygą, łączy ich struktury. W tej części można zaobserwować stopniowe przejście z ułożenia typowego tylko łodygom w korzeniowe. Następuje to przez zmianę w położeniu wiązek drzewnych.
W korzeniu wyrozniamy od dolu: czapeczke okrywajaca stozek wzrostu, ktory tworzy tkanka tworcza produkujaca ciagle nowe komorki. Nastepna strefa jest strefa wzrostu (wydluzania sie komorek) oraz roznicowania sie komorek. Kolejna to strefa wlosnikowa - miejsce pobierania wody przez rosline z gleby do wnetrza w wyniku transportu biernego lub aktywnego. Kolejna strefa to korzenie boczne, zwiekszajace powierzchnie chlonna oraz utrzymanie rosliny w podlozu.
Od zewnatrz - tkanka okrywajaca, tzw. ryzoderma. Wnetrze podzielone na dwie czesci: kore pierwotna oraz walec osiowy, utworzone z komorek miekiszowych. Miedzy kora a walcem znajduje sie śródskórnia (od strony zewnetrznej), utworzona z komorek o zdrewnialych scianach, miedzy tymi komorkami obecne sa tzw. komorki przepustowe. Pod srodskornia znajduje sie okolnica (perycykl) - warstwa dajaca poczatek korzeniom bocznym.
Wewnatrz walca znajduja sie tkanki przewodzace wode z solami - naczynia oraz przewodzace pokarm sita. Tkanki przewodzace ulozone sa naprzemiennie obok siebie.
Łodyga stanowi łącznik pomiędzy korzeniem a pozostałymi elementami rośliny ( kwiatami, liśćmi, owocami), gdyż przewodzi wodę oraz sole mineralne z korzenia do wyżej położonych partii rośliny. Łodyga przewodzi substancje także w kierunku odwrotnym tzn. związki wytworzone w czasie fotosyntezy przeprowadza do niższych części rośliny, w tym także do korzenia.W łodydze zlokalizowane są tkanki przewodzące, które tworzą wraz z innymi wiązkami przewodzącymi, cały system przewodzący w roślinie.W obrębie łodygi tworzą się liście, owoce i kwiaty. Łodyga pozwala na wydłużanie się całe rośliny. Liczne rozgałęzienia boczne pozwalają na utrzymywanie liści w bardzo korzystnych położeniach, które umożliwiają swobodne zachodzenie procesu fotosyntezy. Czasami w łodygach znajdują się chloroplasty, dzięki którym może zachodzić w nich proces asymilacji. W łodydze są gromadzone i przechowywane związki zapasowe. Dzięki łodygom podziemnym możliwe jest rozmnażanie wegetatywne. Łodygi możemy podzielić na podziemne, zdrewniałe oraz zielne.Łodyga podziemna może przypominać korzenie, ale przy uważniejszym przyjrzeniu się jej można zauważyć pączki, okryte listkami oraz międzywięźla, a wzrost odbywa się zazwyczaj w kierunku równoległym do gleby.W przekroju poprzecznym łodygi możemy wyróżnić skórkę oraz korę pierwotną i oczywiście walec osiowy.
- skórka,
Zbudowana jest ona z komórek żywych, ściśle do siebie przylegających. Komórki te posiadają celulozowe ściany. Komórki położone najbardziej na zewnątrz skórki mają kontakt z atmosferą, są znacznie grubsze oraz wysycane kutyną, która zapobiega nadmiernemu parowaniu.
- kora pierwotna,
Korę pierwotną buduje kolenchyma, nazywana inaczej zwarcicą, komórki miękiszowe oraz śródskórnia. W kolenchymie i w miękiszu znajdują się plastydy, w których zachodzi proces fotosyntezy. Śródskórnia w swoich komórkach posiada skrobię, stąd jej inna nazwa " pochwa skrobiowa".
- walec osiowy,
Znajdują się tu wiązki przewodzące, w których łyko znajduje się po stronie obwodu walca a kambium leży po stronie środka. Pomiędzy tymi tkankami znajduje się miazga, dzięki której możliwe jest rozrastanie się wiązki.Na obwodzie łodygi znajduje się tkanka wzmacniająca, dzięki której łodyga zyskuje giętkość oraz zabezpieczenie przed złamaniami.
Łodyga z liśćmi i kwiatami stanowi pęd. Pęd jest więc zbiorem kilku organów. Łodygi i pędy mogą się przekształcać. Występują łodygi zdrewniałe u drzew i krzewów oraz zielne (niezdrewniałe) u pozostałych roślin, np. u fasoli, pomidora. Rośliny zielne mają łodygi:
- wzniesione, np. pomidor, słonecznik;
- wijące się, np. groch;
- płożące się, np. ogórek, dynia;
- źdźbła, np. trawy.
Łodygi podziemne to:
- kłącza, np. kosaciec;
- bulwy, np. ziemniak;
- cebule, np. cebula jadalna.
Rośliny o łodygach podziemnych nazywane są bylinami, są to rośliny wieloletnie.
Funkcje liścia:
- fotosynteza;
- wymiana gazowa: wymiana tlenu i dwutlenku węgla między rośliną a środowiskiem;
- transpiracja: wydalanie wody z rośliny przez parowanie;
- magazynowanie substancji pokarmowych: liście spichrzowe, np. cebula, aloes;
- organ chwytający zwierzęta, np. u rosiczki;
- wąsy czepne: służą do owijania się wokół podpory, np. groch;
- ochrona młodych pędów roślin: liście łuskowate;
- służy do rozmnażania wegetatywnego, np. u begonii;
- ochrona przed parowaniem: kolce u kaktusów.
Liść z wierzchu okryty jest skórką górną a od strony dolnej występuje skórka dolna. Pomiędzy tymi warstwami znajduje się miękisz asymilacyjny, zróżnicowany na gąbczasty i palisadowy. Miękisz asymilacyjny posiada dodatkowo wiązki przewodzące. Górna i dolna skórka utworzona jest z komórek żywych o celulozowych ścianach. Po stronie dolnej liścia w komórkach skórki położone są komórki aparatów szparkowych.
Dzięki nim możliwe jest prowadzenie wymiany gazowej oraz gospodarowanie zasobami wodnymi rośliny.
Aparat szparkowy składa się z dwóch komórek, przypominających ziarna fasoli. Pomiędzy nimi leży szczelina, określana jako szparka. Pod nią leży komora powietrzna , nazywana także jamą przedechową. Łączy się ona z przestworami międzykomórkowymi, które znajdują się na całym ciele rośliny. Ruch szparek możliwy jest dzięki zmianom potencjału osmotycznego. Napęczniałe komórki uwypuklają cienkie ściany zewnętrzne. Ponieważ komórka szparkowa zawiera zgrubiałe elementy w obrębie ściany komórkowej możliwe jest powstanie szczeliny. Zmniejszenie się ciśnienia osmotycznego powoduje zamkniecie się szparki.
Tuż pod skórka liściową występuje miękisz palisadowy. Tworzą go cylindryczne komórki, które wydłużone są prostopadle do struktury liścia. Komórki te posiadają znaczną ilość chloroplastów. Miękisz palisadowy znajduje się na górze liścia, gdzie najsilniej świeci słońce.
Drugi rodzaj miękiszu tworzą komórki o kształtach nieregularnych, a dodatkowo także luźno ułożonych. Pomiędzy komórkami tej tkanki znajdują się liczne międzykomórkowe przestrzenie. Dzięki takiej budowie miękiszu możliwe jest zachodzenie cyrkulacji gazów, która konieczna jest prawidłowej asymilacji.
Komórki miękiszu gąbczastego posiadają chloroplasty, a wiec mogą również prowadzić proces fotosyntezy.
Na liściu występuje wielokrotne rozgałęzienie się wiązek przewodzących, które widoczne są jako unerwienie liścia. Dzięki niemu możliwe jest doprowadzanie do wszystkich komórek wody oraz soli mineralnych. Unerwienie blaszki liściowej zapewnia także liściu dodatkowe usztywnienie.
Miejsce osadzenia liści na łodydze to węzły, a części między węzłami to międzywęźla.
Kwiat stanowi zmodyfikowany pęd, w którym doszło do przekształcenia się liści w określone elementy.
Rolą kwiatu jest przede wszystkim wytwarzanie nasion.
Wśród elementów budujących kwiat wyróżniamy : działki kielicha, płatki korony, słupkowie i pręcikowie.
Zadaniem kielicha jest ochrona pączka, w którym znajdują się wewnętrzne i delikatne elementy kwiatu. Płatki korony, bardzo różnie ubarwione przywabiają owady. Strukturami służącymi bezpośrednio do rozmnażania służą słupki oraz pręciki.
Pręciki składają się z nitki pręcikowe i główki zbudowanej z 4 woreczków pyłkowych.
Gametofit rozwijający się w mikrosporach (czyli zarnkach pyłku) okrytonasiennych składa się tylko z dwóch komórek-wegetatywnej i generatywnej.\
Makrosporofile nazywane tu owocolistkami zrastają się (pojedynczo lub po kilka) tworząc swoisty organ okrytonasiennych- słupek w najbardziej typowej wersji składający się ze znamienia, szyjki i zalążni. W jej wnętrzu zostają ukryte zalążki wyróżniające się dwiema osłonkami (zalżki nagonasiennych mają tylko jedną) ale szczelina zwana okienkiem pozostaje. Tak jak u nagonasiennych w mikrosporangium (ośrodku) tworzą się cztery makrospory Z czego 3 zamierają a czwarta rozwija się w gametofit żeński. W porównaniu z nagonasiennymi jest on tu jeszcze bardziej uproszczony i nosi odrębną nazwę woreczka zalążkowego. Składa się z siedmiu komórek które tworzą się wokół jąder powstałych z trzykrotnego podziału haploidalnego jądra makrospory. Po trzykrotnym mitotycznym podziale jądra tworzy się wprawdzie osiem haploidalnych jąder potomnych ale w wypadku woreczka zalążkowego powstaje tylko sześć haploidalnych komórek-zlokalizowanych w pobliżu okienka komórka jajowa, towarzyszące jej dwie synergidy (pozostałość rodni) i trzy tak zwane antypody leżące po przeciwnej niż komórka jajowa stronie woreczka. Dwa pozostałe jądra zlewają się ze sobą tworząć diploidalne jądro centralne zwane też wtórnym jądrem woreczka zalążkowego.
[Pierwotnie pyłek okrytonasiennych był przenoszony przez pwady co było jednym z powodów ich sukcesu ewolucyjnego. Później powstało także wiele grup tych roślin które powróciły do zapylenia przez wiatr. Jednak w obu tych wypadkach pyłek jest przenoszony na znamię słupka a nie bezpośrednio na okienko zalążka jak u nagonasiennych. Tutaj mikrospora kiełkuje czyli komórka wegetatywna zaczyna tworzyć łagiewkę pyłkową (czasami bardzo długą) wrastającą w słupek i kierującą się w stronę okienka w zalążku. Komórka generatywna dzieli się na dwie pozbawione ruchu komórki plemnikowe które wędrują wewnątrz łagiewki aż w końcu docierają do woreczka zalążkowego. Tutaj dochodzi do niezwykłego i jedynego w świecie organizmów żywych zjawiska zwanego PODWÓJNYM ZAPŁODNIENIEM w tym procesie uczestniczą obie komórki plemnikowe:jedna łączy się normalnie z komórką jajową tworząc zygotę, druga zaś z diploidalnym jądrem centralnym i powstaje jądro triploidalne z zygoty po wielkokrotnej mitozie tworzy się zarodek podobny do zarodka nagonasiennych z tym że liczba liścieni jest zredukowana do dwóch u dwóch liściennych i do jednekuo u jednoliściennych]
Rośliny
nasienne odgrywają istotną rolę w przyrodzie,gdyż:
–
stanowiąc początkowe ogniwo w łańcuchach pokarmowych dostarczają
materii organicznej w ekosystemach wykorzystywanej jako pokarm przez
konsumentów i destruentów,
–
są głównymi obok glonów dostarczycielami tlenu do atmosfery,
–
mają wpływ na warunki klimatyczne na Ziemi (zwłaszcza tropikalne
lasy deszczowe),
–
chronią Ziemię przed wysychaniem i erozją,
–
dają schronienie innym organizmom.
Rośliny
nasienne są ważne dla człowieka, ponieważ:
–
stanowią pokarm dla niego i zwierząt hodowlanych,
–
dostarczają drewna,
–
są surowcem przemysłowym do wyrobu papieru, włókien, olejów,
alkoholu,
–
dostarczają leków (np. chinina, aspiryna) i używek (np. kawa,
herbata),
–
są wykorzystywane jako zioła,
–
mają zastosowanie w kosmetyce,
–
dostarczają wrażeń estetycznych.