Teoria potrzeb i konsumpcji

TEORIA POTRZEB I KONSUMPCJI


iza.sowa@ue.katowice.pl


Zaliczenie:

2 kolokwia

moodle

wejściówki


Literatura:

1. C. Bywalec 'Konsumpcja w teorii i praktyce gospodarowania'

2. C. Bywalec 'Konsumpcja a rozwój gospodarczy i społeczny'

3. E.Kieżel 'Konsument i jego zachowania na rynku europejskim'


Potrzeby jako element sfery konsumpcji i preferencje konsumentów


Głowne grupy potrzeb (uświadomione)

  1. produkcyjne - część potrzeb ludzkich, do których zaspokojenia potrzebne jest wytworzenie pewnych postaw, zachowań, np. potrzeba bycia kochanym;

  2. konsumpcyjne - przejawiane przez konsumentów, mają charakter ekonomiczny, są zaspokajane za pomocą dóbr i usług;

  3. pozostałe - poza ekonomiczne, zapotrzebowanie na dobra i usługi niesłużące bezpośrednio konsumpcji lecz wytwarzaniu.


Źródła potrzeb:

  1. biologiczne - wymogi organizmu człowieka, są wrodzone;

  2. duchowe (psychiczne) - właściwości jednostki, struktura osobowości człowieka, np. potrzeba bezpieczeństwa, poczucia wartości;

  3. fakt współżycia społecznego - człowieka żyjącego w społeczeństwie, są przejawem funkcjonowania człowieka w społeczeństwie i pełnienia przez niego pewnych ról, są nabywane.


Klasyfikacje potrzeb

Klasyfikacja potrzeb wg ich źródła:

  1. biologiczne - psychiczne - społeczne - kulturowe - gospodarcze;

  2. wrodzone (tlen, światło, woda, pokarm) - nabyte (zabawa, pomoc, szczęście);

  3. rzeczywiste (naturalne wymogi organizmu) - otoczkowe (towarzyszące, wzbogacające potrzeby rzeczywiste) - pozorne (sztuczne, wytworzone).


Klasyfikacja potrzeb wg intensywności odczuwania - pilności:

  1. podstawowe;

  2. wyższego rzędu.


Klasyfikacja potrzeb wg podmiotu:

  1. indywidualne (zaspokajane przez jednostki);

  2. zbiorowe (zaspokajane w określonej zbiorowości).


Klasyfikacja potrzeb wg ich charakteru:

  1. pierwotne (dotyczą ogólnych warunków egzystencji człowieka);

  2. wtórne (pożądanie określonych dóbr i usług do zaspokojenia potrzeb pierwotnych.


Klasyfikacja potrzeb wg przedmiotu (zgodnie z rodzajem środków ich zaspokojenia):

  1. żywieniowe - mieszkaniowe - odzieżowe- związane z wypoczynkiem - związane z komunikacją - związane z leczeniem - związane z edukacją - kulturalne.


Hierarcha - uszeregowanie potrzeb w określonej kolejności, wynikające z pilności potrzeb.


Pilność potrzeby - nieodwracalność zaspokojenia potrzeby, uzależniona od intensywności odczuwania tej potrzeby.


Intensywność odczuwania potrzeby - natężenie, stopień pożądania określonych wartości użytkowych (dóbr i usług będących przedmiotem potrzeby).


Piramida potrzeb Maslowa




Minima - ujęcia:

  1. ujęcie ilościowe - konkretny zestaw dóbr i usług w koszyku,

  2. ujęcie wartościowe - najmniejsza ilość pieniędzy niezbędna do zaspokojenia potrzeb uwzględnianych w minimum, koszt nabycia dóbr i usług z koszyka.


Metody ustalania minimum socjalnego. Metoda ekspertów polega na oszacowaniu udziału wydatków na żywność w wydatkach ogółem. Minimalne wydatki na żywność są ustalane zgodnie z naukowymi normami w zakresie żywienia. Metoda koszyka dóbr i usług stosowana jest przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.


Różnica między minimum egzystencji a minimum socjalnym jest taka, że kryterium egzystencji to dolna granica ubóstwa, ponizej której istnieje zagrożenie życia oraz rozwoju psycho-fizycznego człowieka. Korzystanie tylko z nieodplatnych usług służby zdrowia, edukacja w najtańszej wersji (wszystko używane). Nie uwzględniono w ogóle trasnportu i łączności, kultury i sportu czy wypoczynku.

Minumum docjalne mówi o koszystaniu z nieodpłatnych usług służby zdrowia, kosmetyki tylko niezbędne do zachowania higieny osobistej. Jeśli chodzi o edukację jest to przedszkole bez wyżywienia, używane przyboru i podręczniki oraz opłaty na komitet. Obejmuje także transport publiczny, karty do automatów telefonicznych. Gry i zabawki dla dzieci, korzystanie z mediów i imprez w stopniu zapewniającym minimalny kontakt z otoczeniem. Wypoczynek letni na wsi, 30dniowy dla dzieci, 25-10dniowy dla dorosłych. Wydatki na wynajem pokoju lub namiotu z wyposażeniem.


Fukncje minimum socjalnego i egzystencji:

  1. funkcja poznawcza - pomaga zilustrować koszty utrzymania gospodarstw domowych, pokazuje jak powinna wyglądać ich sytuacja materialna aby zaspokoić potrzeby członków na pewnym, określonym poziomie życia, wysokość wskaźników jest istotną informacją dla rządu oraz partnerów społecznych.

  2. funkcja informacyjna - pomaga oszacować normatywną wartość koszyków w rzeczywistośc, badanie prowadzi GUS w ramach badań nad warunkami życia gospodarstw domowych.

  3. funkcja społeczno-polityczna - wartości koszyków są wykorzystywane do formułowania roszczeń dochodowych, ale formalnie żadna z tych kategorii nie stanowi podstawy do określenia wysokości dochodów wtórnych. Minima stają się ważną informacją w debacie społecznej/politycznej.


Czynniki zróżnicowania i zmienności potrzeb:

  1. demograficzne,

  2. społeczno-zawodowe,

  3. biologiczne,

  4. kulturowe,

  5. ekonomiczne.


Cechy podstawowe - wynikają z fizjologii, ich zaspokojenie jest niezbiędne do spełniania wyższych potrzeb. Cechy potrzeb podstawowych:

  1. komplementarność,

  2. wrodzone (większość),

  3. substytucyjne środki zaspokajania,

  4. mało podatne na oddziaływanie czynników zewnętrznych i wewnętrznych,

  5. trudne do kształtowania,

  6. niska elastyczność dochodowa i cenowa popytu na dobra i usługi zaspokajające te potrzeby.


Potrzeby wyższego rzędu - ich zaspokojenie nie jest konieczne. Cechy potrzeb wyższego rzędu:

  1. nabyte,

  2. elastyczne,

  3. substytucyjne,

  4. komplementarne,

  5. warunkiem ich zaspokojenia jest częściowe zaspokojenie potrzeb podstawowych, posiadanie funduszu swobodnej decyzji oraz wolnego czasu.


Właściwości potrzeb ludzkich:

  1. zmienność w czasie,

  2. nieograniczoność co do liczby w czasie i przestrzeni,

  3. ograniczony zakres i pojemność niektórych potrzeb biologicznych,

  4. różna inrensywność ujawiania się,

  5. następstwo pojawiania się i zaspokajania potrzeb wyższych po zaspokojeniu potrzeb niższych,

  6. komplementarność,

  7. synergizm (wzajemne stymulowanie się),

  8. niska substytucyjność,

  9. konkurencyjność.


Preferencje konsumpcyjne:

  1. skłonności przy wyborze towarów,

  2. subiektywne oceny przy akcie wyboru,

  3. konsumen dąży do kombinacji dóbr, które przyniosą mu największe zadowolenie.


System preferencji konsumenta - podstawą wyboru konsumenta jest uporządkowany system preferencji:

  1. założenie kompletności preferencji (dokonująć wyboru potrafi ocenić które kombinacje preferuje bardziej, a które mniej),

  2. założenie o przewodności preferencji,

  3. założenie nienasyconości zadowolenia klienta (klient wybiera zawsze taką kombinację dóbr, która daje mu największą satysfakcję z konsumpcji).


Podział preferencji:

  1. indywidualne,

  2. rodzinne,

  3. grupowe.


Obszarami identyfikacji preferencji może być np. badanie faktycznych zachowań oraz decyzji konsumentów, zbieranie opinii. Bada się także poziom, strukturę wydatków konsumpcyjnych oraz czas przeznaczony na zaspokojenie potrzeb. Badać także można przemiany w zachowaniach konsumentów oraz ich wybory w zmienionych warunkach zewnętrznych i wewnętrznych.


Na zmienność preferencji wpływają czynniki takie jak:

  1. zmieniające się warunki konsumpcji - zmiany w podaży, dochodach, pojawienie się nowych produktów na rynku;

  2. wyraźne oddziaływanie informacji marketingowej, edukacji konsumenckiej, wplyw informacji instytucjonalnej i prywatnej;

  3. czynnik czasu określany przez zmiany w dochodach, fazę cyklu życia rodziny, status społeczny.


Wyszukiwarka