Ekonomia sektora publicznego (trzy definicje)
-Sektor publiczny (GUS) – zbiór wszystkich państwowych i komunalnych osób prawnych, osób nie posiadających osobowości prawnej, jednostek organizacyjnych podległych organowi władzy publicznej.
-Stan własności skarbu państwa, lub jednostek samorządu terytorialnego, i podmioty które nie stanowią własności wymienionych osób prawnych to podlegają władzy państwowej.
-Według ustawy o finansach publicznych to:
Organy władzy publicznej (administracji rządowej, kontroli państwowej, ochrony prawa, sądy i trybunały, jednostek samorządu terytorialnego i ich związki),
Jednostki budżetowe,
Fundusze celowe,
Państwowe szkoły wyższe,
Jednostki badawczo – rozwojowe,
Zakłady opieki medycznej (publiczne, samodzielne),
ZUS, KRUS i ich oddziały,
Państwowa akademia nauk,
Państwowe lub samorządowe jednostki prawne utworzony w odrębnych ustawach.
Sektor publicznych finansów
- administracja centralna, jst, fundusze celowe.
Finanse:
-stosunki ekonomiczne wynikające z gromadzenia i wydawania pieniędzy,
-zasoby pieniężne, stan majątkowy.
Podział finansów:
Finanse publiczne:
-finanse państwa i samorządu terytorialnego obejmują gromadzenie środków publicznych oraz ich rozdysponowanie.
Finanse gospodarstw domowych:
-pochodzą z pracy zarobkowej i zasiłków; decyzje finansowe gosp. Domowych dotyczą przede wszystkim struktury i wysokości wydatków konsumpcyjnych.
Finanse przedsiębiorstw:
-związane ze sposobami pozyskiwania kapitału np. kredyt, z wyceną aktywów, z ograniczeniami ryzyka działalności inwestycyjnych, z dokonywaniem konsolidacji kapitału, ze sposobami oceny stanu finansowego przedsiębiorstwa.
Finanse banków:
-realizowane min przez udzielone kredyty, pozyskane depozyty, kredyty zaciągnięte na rynku międzybankowym i w banku centralnym, inwestycje, stopy procentowe, prowizje, dywidendy właścicieli.
Finanse ubezpieczeń:
-sposoby gromadzenia i wydatkowania pieniędzy przez podmioty sektora ubezpieczeń, realizowane przez wpływy ze składek ubezpieczeniowych i wypłaty odszkodowań; zarządzanie nimi wymaga szczególnego podejścia do problematyki ryzyka.
System finansowy państwa:
-zbiór norm prawa finansowego, zasad gosp. Finansowej, instytucji, których zadaniem jest gromadzenie, dzielenie i wydatkowanie zasobów pieniężnych państwa.
Ogniwa systemu finansowego:
System budżetowy:
-ogół norm prawnych oraz struktur organizacyjnych, regulujących funkcjonowanie budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego.
System bankowy:
-instytucje bankowe i normy prawne regulujących zasady działania banków (cel-wprowadzenie pieniądza w obieg, nadzór nad nim)
System ubezpieczeń:
-podmioty związane z ubezpieczeniami i normy prawne regulujące zasady ich działania; reguluje tworzenie, podział, organizacje funduszy ubezpieczeniowych, których cel to ochrona ubezpieczeń i wypłat odszkodowań.
System finansowy podmiotów gospodarczych:
-regulacja gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych, którymi dysponują podmioty gospodarcze.
System finansowy ludności:
-określa źródło pochodzenia finansów w gosp. Domowych i sposoby ich wydatkowania.
Ekonomia
-nauka no najefektywniejszym podziale zasobów między nieograniczone potrzeby. Ekonomia analizuje problemy: „co wytwarzać?, jak wytwarzać i dla kogo wytwarzać?”.
Makroekonomia:
-bada współzależność zjawisk i procesów zachodzących w skali całej gospodarki
Mikroekonomia:
-bada indywidualne decyzje konsumentów i przedsiębiorstw i ich funkcjonowanie.
Ekonomia pozytywna:
-opisuje rzeczywistość gospodarczą, wykrywa występujące w niej prawidłowości, nie opiniuje.
Czynniki produkcji:
Ludzki (umiejętności, wiedza, energia),
Kapitałowy (Kapitał rzeczowy i finansowy),
Zasoby naturalne (ziemia , surowce naturalne),
Przedsiębiorczość (umiejętność zaangażowania posiadanych zasobów w najlepszy sposób).
Koszt utraconych możliwości (koszt alternatywny):
-ograniczoność czynników produkcji zmusza do dokonywania wyborów ekonomicznych, każdy wybór oznacza konieczność rezygnacji z innych, alternatywnych rozwiązań ponoszenia kosztu tego wyboru.
Rynek:
-ogół transakcji kupna i sprzedaży dóbr i usług oraz zespół warunków w jakich one przebiegają.
Rodzaje rynku:
Ze względu na zasięg terytorialny (lokalny, regionalny, krajowy, międzynarodowy),
Ze względu na podmiot transakcji (rynek towarów i usług, kapitału, pracy, ziemi).
Popyt:
-ilość dobra jaką nabywamy, jaką ludzie są gotowi zakupić w określonym czasie.
Prawo popytu:
-wzrost ceny danego dobra powoduje spadek zapotrzebowania na to dobro.
Podaż:
-ilość dobra oferowana do sprzedaży na rynku w określonym czasie.
Prawo podaży:
-wzrost cen danego dobra zachęca producentów do zwiększenia oferowanej ilości tego dobra.
Równowaga rynkowa (cena równowagi):
-cena przy której wielkość popytu na dane dobro zrównuje się z wielkością jego podaży.
Ceny minimalne i maksymalne:
-cena minimalna – cena ustalona przez rząd poniżej której dany towar nie może być sprzedawana, jest ona zawsze wyższa od ceny równowagi rynkowej,
-cena maksymalna – cena ustalona przez rząd powyżej której dany towar nie może być sprzedawany, jest ona zawsze niższa od ceny równowagi rynkowej.
Czynniki wpływające na zróżnicowanie elastyczności cenowej popytu, (Elastyczność cenowa - mierzy siłę reakcji popytu na zmiany cen danego dobra):
-niezbędność danego dobra dla konsumentów (im bardziej niezbędne tym mniej elastyczny popyt),
-dostępność substytutów danego dobra,
-udział wydatków na dane dobro w budżecie konsumenta,
-czas dostosowań konsumenta do zmiany cen.
Miary elastyczności dochodowej, (Elastyczność dochodowa – mierzy siłę reakcji popytu na zmiany dochodów realnych ludności):
-jeżeli rosną dochody ludności wzrasta popyt na dobra normalne i luksusowe a maleje na dobra niższego rzędu,
-jeżeli maleją dochody maleje popyt na dobra normalne i luksusowe a rośnie na dobra niższego rzędu.
Prawo Engla:
-w miarę wzrostów dochodu ludności zmniejsza się procentowy udział wydatków na żywność i dobra niższego rzędu.
Elastyczność mieszana popytu:
-mierzy reakcję popytu na dobro „A” a na zmianę ceny dobra „B”, ma znaczenie w przypadku dóbr substytucyjnych i komplementarnych.
Elastyczność cenowa podaży:
-określa reakcję podaży na zmianę ceny danego dobra.
Podaż elastyczna:
-gdy produkt może w krótkim czasie zwiększyć wielkość dostaw towarów na rynku.
Podaż nieelastyczna:
-gdy zwiększenie dostaw na rynek wymaga długiego czasu.