Strona
Prawo - 11 marca 2011
Literatura:
-Izabela Dobosz - "Prawo prasowe"
-Jacek Sobczak - "Komentarz"
-Barta i Dobosz - "Prawo prasowe"
Obowiązujące nas ustawy:
-ustawa o dostępie do informacji publicznej
-ustawa o prawie prasowym
-konstytucja
Egzamin pisemny
Pojęcie "wolności prasy" jest częścią "wolności".
Wolność - kategoria filozoficzno-etyczna.
Podstawą prawa mediów jest pojęcie wolności prasy.
Wolność - autonomia jednostki w wyborze przekonań oraz celów i środków postępowania.
Absolutna wolność jest niemożliwa - jest absurdalna. Wolność ma społeczny wymiar. Wolność jako prawo naturalne przysługuje każdej jednostce.
Locke – jeden z twórców myśli oświecenia, przyczynia się do ustalenia poglądów o społecznym wymiarze wolności.
Hegel - optymalne warunki rozwoju daje państwo konstytucyjne.
Liberalizm - od XIX wieku - zakładał, że wolność jest ponad równością.
Państwo demokratyczne respektuje wolność jako prawo obywatela i prawo człowieka (Art. 14 Konstytucji)
Wolność prasy - Art. 14 – wolność wypowiedzi, wolność od cenzury, manipulacji i przymuszeń.
Swoboda wypowiedzi - Art. 54
Wolność wypowiedzi jest podstawą państwa demokratycznego. Wolnej prasy brak np. w Korei.
Od 2001 roku obywatele mają takie same prawo pozyskiwania informacji jak dziennikarze. Dziennikarz przestał być zawodem uprzywilejowanym.
W państwa autorytarnych i totalitarnych nie ma wolności wypowiedzi.
Cenzura prewencyjna - stosowana przed drukiem, rozpowszechnieniem gazety
Cenzura represyjna - zwalczanie już upowszechnionych informacji
Cenzurę zniesiono ustawą z 11. kwietnia 1990 roku o uchyleniu ustawy o kontroli publikacji i widowisk, zniesieniu organów tej kontroli oraz zmianie ustawy "prawo prasowe". Weszła w życie 6. czerwca 1990 roku. Ustawa rozwiązała Główny Urząd Kontroli Prasy i Widowisk, który działał od 1946 roku.
2 kwietnia 1997 r. art. 54 konstytucji – każdemu zapewnia wolność, cenzura prewencyjna i koncesjonowanie prasy są zabronione.
Koncesja wymagana jest dla działalności stacji radiowych oraz telewizyjnych. Koncesjonowanie stosowane jest, aby utrzymać porządek w eterze.
Prawa konstytucyjne:
-do prywatności
-do informacji <-- powinno mieć pierwszeństwo
Dobra osobiste (katalog) - Art. 47 Konstytucji
Art. 51 p. 1 Konstytucji - nikt nie może ujawniać informacji o nas.
Ustawa o ochronie danych osobowych - 29 sierpnia 1997
Dobra osobiste (Art. 23 prawa cywilnego):
-zdrowie
-wolność
-cześć
-swoboda sumienia
-nazwisko
-pseudonim
-wizerunek
-tajemnica korespondencji
-nietykalność mieszkania
-twórczość naukowa, artystyczna, racjonalizatorska, wynalazcza
1994 – ustawa o prawie autorskim i prawie pokrewnym (ochrona nazwiska, wizerunku, korespondencji)
Powyższy katalog, nie jest katalogiem zamkniętym.
Prawa te przysługują osobom fizycznym i prawnym.
Kodeks karny:
-Art. 212 - zniesławienie i pomówienie
-Art. 216 - zniewaga
Pomówienie kwalifikowane - za pomocą mass-mediów
Zniewaga kwalifikowana - obrażanie kogoś za pomocą mass-mediów (do roku)
KONSTYTUCJA:
Nienaruszalność godności człowieka - Art. 30
Ochrona prawna życia prywatnego - Art. 48
Tajemnica komunikowania - Art. 49
Nieujawnianie informacji o sobie - Art .51
PRAWO CYWILNE:
Art 23.
PRAWO PRASOWE:
Art 25.
Art. 26
Art. 29
Art. 33
KODEKS CYWILNY:
Art. 216
Art. 219
Art. 256 - zakaz propagowania systemów totalitarnych i nawoływania do nienawiści rasowej
Prawnie chronione tajemnice:
-państwowa
-zawodowa
-służbowa
Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela - Francja - 1789 rok
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka - 1948 rok
Pakty Praw Człowieka - 16 grudnia 1966 rok:
1. Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych
2. Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych
3. Protokół fakultatywny do Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych
Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych dopuszcza ograniczenie wolności prasy w przypadku:
1. Prawa innych
2. Ochrony państwa bądź moralności społecznej
Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności - 1950 rok. W Polsce została przyjęta w roku 1992. Konwencja uchwalona została przez Radę Europy.
1.04.2011
PRAWDA- jest zgodnością twierdzeń i ustaleń, które odnoszą się do ludzi, stanów, zjawisk, faktów z tym, co rzeczywiście jest. Prawda ma mieć charakter obiektywny.
Prawda obiektywna oznacza zgodność z rzeczywistością oraz ich ustalenia ustanowione zgodnie z logicznymi zasadami myślenia oraz zgodnie ze stanem wiedzy.
Prawda nie dopuszcza manipulacji.
Formy manipulacji:
- fragmentaryczność informacji wynikająca z niewiedzy;
- koloryzacja – aby unikać koloryzacji należy eliminować przymiotniki;
-zastępowanie części faktograficznej komentarzem;
- nadmierne przemieszanie emocji z faktami;
- przesada;
Manipulacje nie są dozwolone na żadnym etapie .
Obowiązki dziennikarza:
- głoszenie prawdy – prawo prasowe art. 6- głoszenie prawdy sprowadza się do szukania dowodów, dziennikarz ma obowiązek zachowania lojalności wobec informatora;
- dziennikarz ma prawo do hipotez, która wyjaśni stan rzeczy, ale czytelnik musi wiedzieć, że jest to jego hipoteza;
- obowiązek służby obywatelowi i państwu art. 10 – dziennikarz ma obowiązek działania zgodnie z etyką zawodową i przestrzeganiem życia społecznego;
- obowiązek lojalności wobec redakcji (dotyczy dziennikarzy związanych z redakcją umową o pracę);
- obowiązek przestrzegania współżycia społecznego;
- obowiązek przestrzegania szczególnej zgodności, staranności i rzetelności przy zbieraniu informacji (art. 12) – przez rzetelność zawodową rozumiemy taką sferę, która oddziela sferę faktów od dziennikarskiego komentarza, opinii, krytyki. Rzetelność wiąże się z przestrzeganiem reguł, dotrzymywaniem zobowiązań wobec informatorów. Istotnym elementem rzetelności zawodowej jest poinformowanie czytelników/ widzów o istnieniu luk informacyjnych. Autor musi poinformować o wystąpieniu wątpliwości co do źródła. Prawo prasowe podkreśla że dziennikarz ma obowiązek sprawdzić zgodność informacji z prawdą.
- obowiązek ochrony cudzych dóbr osobistych;
- obowiązek ochrony informatora oraz innych osób udzielających informacji dziennikarzowi ( art. 12)
- obowiązek dbałości o poprawność języka i o unikanie wulgaryzmów- respektowanie ustawy o języku polskim, która jest podstawą tożsamości narodowej (1999 rok)
- dbałość o tożsamość narodową
- dziennikarz, w ramach stosunku pracy, ma obowiązek realizowania ustalonej w statucie lub regulaminie redakcji, w której jest zatrudniony, ogólnej linii programowej tej redakcji.
- dziennikarz jest obowiązany: - zachować szczególną staranność i rzetelność przy zbieraniu i wykorzystaniu materiałów prasowych, zwłaszcza sprawdzić zgodność z prawdą uzyskanych wiadomości lub podać ich źródło, - chronić dobra osobiste, a ponadto interesy działających w dobrej wierze informatorów i innych osób, które okazują mu zaufanie, - dbać o poprawność języka i unikać używania wulgaryzmów. *
-Dziennikarzowi nie wolno prowadzić ukrytej działalności reklamowej wiążącej się z uzyskaniem korzyści majątkowej bądź osobistej od osoby lub jednostki organizacyjnej zainteresowanej reklamą. Nie wolno wypowiadać w prasie opinii co do rozstrzygnięcia w postępowaniu sądowym przed wydaniem orzeczenia w I instancji.
- dziennikarz nie może odmówić osobie udzielającej informacji autoryzacji dosłownie cytowanej wypowiedzi, o ile nie była ona uprzednio publikowana
8.04.2011
Podaj zakres przedmiotowy ustawy i wskaż odpowiedni artykuł?
Artykuł 7 – działalność wydawnicza i dziennikarska.
Podmiotowy zakres – wszystkie osoby, które pracują w mediach, zespoły, osoby mające obowiązki wobec prasy.
Ustawa prawo prasowe zakres przedmiotowy:
Definicje prasy:
Prasa jako sensu largo – art. 7 ustęp 2 pkt. 1;
Prasa jako środek masowego przekazu – prasa jako instytucja;
Prasa jako osoby;
Cechy prasy wg. definicji ustawowej:
- periodyczność ( ukazywanie się w cyklicznie regularnych odstępach);
- maksymalny interwał 1 rok – publikacja nie może pojawiać się rzadziej niż raz w roku;
- publikacje, które nie tworzą zamkniętej, jednorodnej całości/ otwartość i różnorodność – wyłączenie spod prasy serii wydawniczej, wydawnictwa seryjne to: kalendarze, programy koncertowe itp. Każda publikacja ma charakter odmiennego dzieła;
- stały tytuł, numer kolejnego wydania, data – dotyczy także programów radiowych i telewizyjnych, podlega restrykcją ustawy o prawie prasowym ( w przypadku braku jednego z elementów nie mamy do czynienia z publikacją prasową). Materiały w Internecie mogą być traktowane jako publikacje prasowe pod warunkiem spełnienia 4 warunków: periodyczność, maksymalny interwał 1 rok, otwartość i różnorodność, stały tytuł, numer kolejnego wydania ,data;
Materiał prasowy – art. 7 pkt. 4
Pojęcie dziennikarza:
Dziennikarz – to osoba zajmująca się redagowaniem, tworzeniem lub przygotowywaniem materiałów prasowych, pozostająca w stosunku pracy lub zajmująca się taką działalnością na rzecz i z upoważnieniem redakcji;
Określenie zawodu dziennikarza:
- ściśle określona sytuacja prawna do redakcji;
- twórczy charakter pracy;
- odpowiednie wykształcenie
Przynależność do korporacji dziennikarskiej:
- rejestr dziennikarski
245101 numer klasyfikacyjny dziennikarza
Trzy koncepcje zawodu dziennikarza:
- dziennikarzem jest osoba posiadająca umowę o pracę;
- przynależność korporacyjna do organizacji/stowarzyszeń dziennikarskich;
-związane z faktycznym wykonywaniem zawodu dziennikarza – publikowanie w środkach masowego przekazu.
Redaktor i redaktor naczelny:
To osoby mające realny wpływ na publikowanie materiału prasowego, oznacza to że za materiały prasowe nie odpowiadają osoby fikcyjne.
Redaktor – to osoba decydująca lub współdecydująca o publikacji materiału prasowego.
Redaktor naczelny – osoba posiadająca uprawnienia całej działalności redakcji.
Redakcja to jednostka organizująca proces przygotowywania materiałów do publikacji w prasie ( zbieranie materiałów, opracowywanie materiałów, ocena i wybiórczość materiału ).
Wyłączenia z zakresu przedmiotowego ustawy:
- niektóre środki komunikowania masowego, nie podlegające ustawie( ze wzgl. na przyczyny polityczno-ustrojowe, np. Dziennik Ustaw, Dziennik Urzędowy, Monitor Polski i innych dzienników urzędowych)
- diariusz sejmowy oraz własnych sprawozdań sejmowych (np. sprawozdań samorządu terytorialnego, sprawozdań rad sejmowych)
Radiofonia i TV
Należą do telekomunikacji – służą przekazywaniu wiadomości na odległość za pośrednictwem sygnałów.
Prawo prasowe i imprez:
Imprez – stopka redakcyjna art. 27 – do prasy, radiofonii i TV: stopka musi się znaleźć się na każdym egzemplarzu druku periodycznego;
Ma obejmować:
- adres wydawcy i nazwę;
- adres redakcji oraz imię i nazwisko redaktora naczelnego;
- miejsce i datę wydania;
- nazwę zakładu, który wykonuje druk prasowy;
- międzynarodowy druk prasowy;
- bieżącą numerację.
Znaki informacyjne międzynarodowe:
- ISBN – znak dla książek
- ISSN – znak czasopism, dzienników i wydawnictw ciągłych (8 cyfr identyfikujących tytuł prasowy);
W Polsce nadawaniem znaków ISBN i ISSN zajmuje się Biblioteka Narodowa.
ISSN - nadawany bezpłatnie, korzystniejszy od strony podatkowej.
Zakres przedmiotowy ustawy o Radiofonii i TV:
Nadawcą może być osoba fizyczna i osoba prawna. Nadawcą jest osoba która tworzy lub zastawia program i rozpowszechnia je lub przekazuje innym osobom do rozpowszechnienia. Nadawca kształtuje program samodzielnie, ponosi odpowiedzialność za jego treść, nadawca odpowiada za wszystkie etapy procesu.
Program – uporządkowany zestaw audycji (np. reklamy), pochodzące od jednego nadawcy ,audycje mogą mieć różny charakter.
Audycja cześć programu radiowego lub TV
wyróżniamy audycje ze wzgl.:
- na treść;
- formę;
- przeznaczenie;
- autora;
Program wyspecjalizowany 70% programów ciągu miesiąca od 6 do 23 stanowią audycje i inne przekazy przyjmującą specjalne przekazy, musi posiadać koncesję.
Nadawca społeczny ( art. 4) programy upowszechniają zachowania edukacyjne, społeczne, charytatywne, wychowawcze, akceptuje chrześcijański system wartości, za podstawę przyjmuje zasady etyki, kształtowanie tożsamości narodowej.
Nadawca społeczny to taki którego audycje nie nadają sponsorowanych audycji ani programów, nie pobiera się opłat za nadawanie programów.
Działalność prasowa realizowana na poziomie rejestracji, radiofonia i TV na poziomi koncesji.
Rozpowszechnianie - bezprzewodowa emisja programu, prowadzenie systemu do sieci kablowej, dotyczy głównie działalności operatorów sieci kablowych.
Producent – osoba fizyczna lub prawna, a także jednostka organizacyjna podejmująca……… ponosi odpowiedzialność za konkretny i audiowizualny oraz finansowy……………………………………..
Producent niezależny- nie pozostający w stosunku pracy, sam nie jest nadawcą, nie posiada udziałów w organizacji nadawcy, absolutna rozdzielczość finansowa.
wyłączona spod radiofonii i TV:
- nie stosuje się wyłącznie w zakresie jednego budynku;
- nadawca prowadzi działalność gospodarczą;
- urządzenia nadawcze i odbiorcze należą do jednej osoby;
-programy rozprowadzane w sieci kablowej jeśli liczba odbiorców nie przekracza 250
15.04.2011
Dostęp do informacji publicznej
Art. 54 ustęp 1 i 2 konstytucji
Każdemu zapewnia się pozyskiwanie informacji na własny użytek
Elementy ustępu:
- każdy ma wolność wyrażania poglądów
- każdy ma wolność pozyskiwania i rozpowszechniania informacji
Art. 61
Organy publiczne zajmują się działalnością publiczną. Jednostki które wykonują zadania publiczne które gospodarują pieniędzmi publicznymi.
1830 demokracja Belgii
Art. 54 zabrania cenzury prewencyjnej, organy publiczne mogą ocenzurować dzieło jeśli naruszają one porządek publiczny.
Interwencje państwa ( cenzura):
- jeśli narusza to dobro państwa
- jeśli zagraża to bezpieczeństwu państwa
- ochrona dóbr osobistych- nie można mówić wszystkiego nie obawiając się konsekwencji
Prasa urzeczywistnia prawa obywatela do informacji. Problemem był brak ustawy do umożliwienia dostępu do informacji. Dopiero uchwalenie ustawy o dostępie do informacji w 2001 roku spowodowało przepływ informacji i urzeczywistnienie prawa obywatela do informowania.
nowelizacje ustawy :
………..
Funkcje prasy określa art. 1 Prawa Prasowego.
Ustawa o dostępie do informacji publicznej weszła w życie w 2002 roku. Ustawa jest z 6 września 2001 roku. Ustawa
Z 6 września pozbawiła przywileju z 1984 roku art. 4 ustawy o dostępie do inf określa kto jest zobowiązany do udzielania informacji:
- wszystkie podmioty gospodarujące środkami publicznymi
- władze publiczne
- władze związków zawodowych, organizacje polityczne i partie
Dostęp do informacji jest bezpłatny i obejmuje :
-Biuletyn do informacji publicznej.
-Udostępnienie informacji na wniosek zainteresowanego
-Zapoznanie poprzez informacje wywieszane w miejscach publicznych, ogólnie dostępnych
- zapoznanie się z informacjami poprzez urządzenia w miejscach ogólnie dostępnych, niezbędny jest organ i data które muszą być wskazane, organ musi udostępnić możliwość ksera bądź nośnik na którym można będzie dokonać kopii, sposób uzyskania informacji związany ze wstępem na różne kolegia oraz posiedzenia kolegialne ( organy muszą być przygotowane do umożliwienie dotyczy to :……przewiduje się także prezentacje audiowizualne, niektóre organy – sejm senat samorząd terytorialny są zobowiązane do udostępnienia protokołów. Ustawa ogranicza dostępu prasy do udziału w zebraniach samorządu terytorialnego ponieważ brak odpowiednich warunków do udziału prasy, brak możliwości technicznych – dostęp ograniczony.
Art. 2 prawo prasowe gwarancja zasady pluralizmu odnosząca się do ustawy o prawie prasowym.
Zakres przedmiotowy udzielanych informacji:
Kategorie informacji
- informacje o polityce wewnętrznej i zagranicznej ( zamierzenia działań władzy ustawodawczej i wykonawczej projektowanie aktów normatywnych, programy w zakresie realizacji zadań publicznych)
- o podmiotach( o statusie prawnym lub formie prawnej, o organizacji danego podmiotu, kompetencje danego podmiotu, informacja o strukturze własnościowej podmiotów, o majątku podmiotów, z
-zasady funkcjonowania podmiotu – tryb działania podmiotu i ich działania i ich jednostek, tryb działania państwowych osób prawnych i osób prawnych samorządu terytorialnego w zakresie wykonywania działań publicznych w działaniach gospodarki budżetowej i poza budżetowej
Sposoby stanowienia aktów publicznych:
- sposoby przyjmowania i załatwiania spraw
- stan przyjmowanych spraw i ich załatwiania
- kolejność rozstrzygania
- ewidencja , archiwa, a także informacja o sposobach udostępniania danych
- nabór kandydatów na wolne stanowiska
- informacje o konkursach na stanowiska cywilne
- o danych publicznych dotyczą treści i w postaci dok. Urzędowych dot. Dok. Przebiegu kontroli oraz wystąpień dokumentacja wniosków opinii
- dotyczy stanowiska w sprawach publicznych w rozumieniu kodeksu karnego
- treści innego rodzaju wystąpień i ocen dokonywanych przez te organy
- informacja o stanie państwa, samorządów i ich jednostek
- majątek organów publicznych- majątek skarbu państwa i majątku osób publicznych, samorządów terytorialnych, osób prawnych, organów władzy publicznej, informacja o długu publicznym, pomocy publicznej, ciężarach publicznych ( podatki)
Ograniczenia:
- w ustawie o ochronie danych niejawnych
- prywatność osoby fizycznej
- tajemnica przedsiębiorcy
- nie dotyczy osoby pełniącej funkcje publiczne, jeżeli ta ma związek z wykonywaniem tej funkcji
- nie można ograniczyć dostępu informacji w sprawach rozstrzyganych w postępowaniu administracyjnym , prawnym jeżeli ta osoba jest funkcjonariuszem publicznym lub władz publicznych
- ustawa z 22.01.1990 o ochronie informacji niejawnych
- informacja niejawna może być informacją publiczną.
- podstawowa zasada jest nazywana potrzeba dostępu
Służby ochrony państawa do ich obowiązków należy zabezpieczenie informacji niejawnych, przeprowadzenie kontroli w zakresie kontroli przepisów w jednostkach organizacyjnych dotycząca bezpieczeństwa systemu informacji, w zakresie szkoleń, w zakresie ochrony informacji niejawnych, odpowiadają za ochronę danych RP i innych krajów , mogą korzystać z pomocy policji, żandarmerii, jednostki posiadające informacje niejawne zobowiązane są do korzystania z instytucji pomocniczych ( policja, żandarmeria), mają dostęp do wszelkich informacji, ustawa nakłada na kierowników obowiązek przeszkolenia z klasyfikacji danych niejawnych ze wzgl. na stopień tajności.
Ustawa 1997 ustawa o ochronie osób i mienia. Ustawa o ochronie inf. niejawnych podział na dwie grupy
- inf. stanowiące tajemnicę państwową – informacje tajne, ściśle tajne mogą stanowić zagrożenie dla państwa lub polityki zagranicznej lub spraw bezpieczeństwa państwa lub kontaktów międzynarodowych, może narazić państwo lub obywateli na niebezpieczeństwo, mogą zagrozić bezpieczeństwu zewnętrznemu państwu, o charakterze operacyjnym , (stanowiące tajemnicę państwową),
- inf. stanowiące tajemnicę rządową – zagrożenie dla bezpieczeństwa i interesów państwa, ze wzgl. na bezpieczeństwo i porządek publiczny, informacje dotyczące sytuacji wewnętrznej państwa,
-informacje stanowiące tajemnicę służbową mogą stanowić prawną szkodę obywateli lub jednostek organizacyjnych
- ustawa o ochronie inf. niejawnych reguluje status dokumentów niejawnych przed wejściem dokumentów w życie, reguluje dostęp do dokumentów zanim zostaną wytworzone, nie podlegają upublicznieniu, w świetle ustawy dokumenty które nie weszły w życie stają się dokumentami opatrzonymi klauzulami opatrzonymi znakami tajne bądź ściśle tajne mają taki charakter jak dokumenty które weszły w życie.
Ochrona danych przez jednostki ( informacje mające charakter tajemnicy)
-ochronie podlegają te informacje które obejmują m. in. politykę monetarną , ochronę militarną państwa, sprawy ochrony państwa, posiedzenia rady ministrów, bezpieczeństwo osób ubiegających się o azyl, polityka monetarna państwa, polityka obronności państwa, posiedzenia komisji sejmowych.
Ochrona państwa przed nadużywaniem wolności wypowiedzi.
FORZA MILAN !!
Odmowę udzielenia informacji można zaskarżyć. Wystąpienie do sądu administracyjnego spowoduje zmuszenie właściwego organu do udzielenia informacji. W związku z ukaraniem kieruje się sprawę do sądu o ukaranie z kodeksu karnego do sądu cywilnego gdy organ powołuje się na tajemnicę służbową. Z powództwem o udostępnienie informacji może zwrócić się każdy komu odmówiono udzielenia informacji. Postępowanie w sądzie powszechnym toczy się normalnym tokiem bez przyspieszeń, szybsze rozstrzygnięcie przed sądem administracyjnym. Można zaskarżyć informację niepełną, bez tożsamości osoby.
Zakaz publikacji udostępnionych informacji:
Bezwzględny zakaz publikowania informacji dotyczy tej informacji, która stanowiłaby czyn przestępczy – np. rozpowszechnianie do publicznej wiedzy, informacji z przebiegu rozprawy sądowej
Art. 265 bezwzględny zakaz publikowania informacji, ma charakter tajny, czyli secret.
Art. 14 prawo prasowe – ten art. Mówi, ze dziennikarze nie może opublikować takiej informacji, ze osoba udzielająca tej informacji zastrzegła sobie, ze nie życzy sobie opublikowania informacji ze względu na obowiązującą autora tajemnica zawodowa lub tajemnica służbowa.
Względny zakaz charakteryzuje się tym, że dziennikarz może
opublikować informację, ale dopiero po spełnieniu określonych
warunków i w określonych okolicznościach – np.:
- zgoda
informatora (informator ma prawo wskazać termin, w którym
informacja może zostać opublikowana)
- transmisja na żywo (nie należy pokazywać osób, które sobie wyraźnie nie życzą, aby były pokazywane w materiale)
- autoryzacja (jest zgodą autora na publikacje jego utworu w formie niezmienionej – takiej, w jakiej ten utwór został utworzony)