Ken Kesey

PIEŚŃ ŻEGLARZY

(Sailor Song)

przełożył Wojsław Brydak

Faye –

stopie wody pod kilem

Gwieździe Polarnej w  mroku

towarzyszce żeglugi

Kiedy kroczył po falach

Jezus żeglarzem był

Kiedy tkwił

Na swej drewnianej, samotnej wieży

Wytężał długo wzrok

A kiedy był pewien, że widzieć

Go mogą Już tylko tonący

Rzekł:

Żeglarzami niech będą ludzie

Aż uwolni ich morze.

Jednak sam siebie pogrążył

Na długo przed rozwarciem niebios

Porzucony

Niemal ludzki

Poszedł na dno twej mądrości

Jak kamień.

– Leonard Cohen

1

Sen o  Jeannie z  szarością w  tle

Kiedy to się zaczęło, Ike Sallas spał w  aluminiowej wiśniowej galaxy; wcale nie za siedmioma górami i  w  przyszłości odległej ledwie o  krok. Co powiedzieć o  tych czasach? To już był szczyt, samo dno – i  jedno z  drugim do kwadratu. Bez mała.

Śnił o  eks-żonie, Jeannie, o  tym, jaka była ładna jeszcze we Fresno, w  tych prostych, czystych czasach spod znaku tyłka; zanim urodziło się dziecko, a  potem ruch Na-Ciebie-Kolej.

Zanim nastała dekada, która miała zasłynąć jako Parszywe Lata Dziewięćdziesiąte.

Ike – we śnie – nadleciał znad plantacji; wrócił właśnie z  pracy w  3-ZEE i  zastał Jeannie w  śniadaniowym kącie, siedzącą nago w  rannym słońcu. Za oknem migocą ostrza raz po raz unoszonych motyk, to imigranci okopują pola karczochów. W  jedwabistym rannym powietrzu wciąż się unosi ślad przelotu: smuga.

To jeszcze ta Jeannie z  platynowo-seksbombowych lat, z  jej twarzy wciąż promieniuje solidna porcja zadowolenia. Zawsze przekonywała, że z  całego domu najbardziej lubi kąt śniadaniowy – nie licząc, rzecz jasna, łóżka. Jeannie, Jeannie...

Czyta na głos Biblię; oprawną w  miękki, biały zamsz Biblię swej babki. Na sobie ma tylko przyciemnione okulary do czytania, trwałą i  jedno z  tych nakryć głowy, które Sally Field obnosiła w  Latającej zakonnicy. Jeannie zawsze przekonywała, że ze wszystkich filmów najbardziej lubi właśnie ten – nie licząc, rzecz jasna, Śnię o  Jeannie.

Kornet, ciemne okulary i  kaskada platynowych włosów spadająca na nagie ramiona jak welon, bielszy od trzymanej w  rękach książki. Jeżeli chodzi o  kostium, to tyle.

Ike wprawdzie widzi ruch ust czytającej Jeannie, lecz słyszy tylko dobiegający z  oddali warkot rolniczych samolotów – i  z  jeszcze większej odległości, licho wie skąd, na wpół ludzki, stłumiony, piskliwy płacz.

Nagle Ike’a uderza to, że obraz jest smutną burleską: ten wszechamerykański śniadaniowy kącik, ten motyw religijny, ten sposób trzymania książki, bo Jeannie jakoś tak ją tuli, że mogłaby wodzić po tekście sutkiem. Jest coś śmiesznego i  obraźliwego w  tej scenie, urągliwego jak dźgnięcie kciukiem pod żebro.

Nie chce się roześmiać, więc krzyczy we śnie na żonę, chyba coś w  rodzaju: „Albo się wysraj, albo ubierz! Wywal gdzieś tę głupią książkę, ściągnij ten idiotyczny kapelusz ze łba, to już przestaje być śmieszne”.

Wydaje się jednak, że i  ona go nie słyszy, zamknięta w  kloszu słonecznego światła jak w  kaplicy. Nie odwraca się. Ślini palec, przewraca kartkę i  znów porusza wargami. A  Ike czuje ten cholerny kciuk. Próbuje krzyczeć jeszcze głośniej, ale zniewagi bębnią po kloszu i  staczają się po nim jak drobiny gradu. Ike obraca się ku półkom z  książkami, między którymi zieje świeży otwór po Biblii. No to posłuży mu za pocisk jego stare, oprawne w  skórę wydanie Moby Dicka. Wyszarpuje je z  dolnej półki i  mierzonym, oszczędnym ruchem wysyła w  przestrzeń. Grzmotnięcie – i  świetlisty obraz pogrąża się w  podwodnej szarości. Słoneczny kąt we Fresno przemienia się w  lodowaty świt w  jakiejś przedpotopowej przyczepie mieszkalnej na Alasce, o  całe lata później. Ike’owi wydaje się, że znów słyszy stłumiony krzyk. Z  szarówki. Z  daleka. Raczej kobiecy. Potem cisza.

– Śmieszne – mówi na głos Ike. – Przymknij się.

Obraca się i  rzuca okiem na budzik na stoliku przy wąskim łóżku. Jeszcze czas na spotkanie z  Greerem w  porcie. Przymknąć... Właśnie przymyka oczy, żeby pomedytować nad tym snem, kiedy w  przyczepę zaczyna coś tłuc, coś, co jest tuż obok i  naprawdę! Do płuc Ike’a wdziera się zimne powietrze, a  ręka wyrusza przez szczelinę nylonowego śpiwora na poszukiwanie Teddy’ego, kaliber .22, histandard. Ike trzyma go pod materacem.

– Greer? Hej, przyjacielu, to ty? – Ciszę mąci tylko oddech. – Marley, tumanie jeden, to ty, Marley?

Tłuczenie ustaje. Ike zaciska dłoń na ciepłej kolbie, a  potem ostrożnie podsuwa się do okienka nad koją. O  wiele za brudnego, żeby coś dostrzec. Znajduje aluminiową korbkę, nad szybą rozwiera się szpara. Znów słychać walenie, i  to pod oknem.

Ike wysuwa się z  rozpiętego już śpiwora i  nie puszczając pistoletu, pakuje obie nogi w  eskimoskie mukloki z  foczego futra.

– Greer? Marley? – Cisza.

Na owczej skórze przy propanowym grzejniku widzi zwalistą, ciemną bryłę. To stary Marley. Ma ten cały świat gdzieś, jak duch, którego nazwisko służy mu za imię. Greer chyba gdzieś się łajdaczy – „odkorowuje”, jak mawia. Nieczęsta rozrywka w  tych czasach. Kiedy globalnie zastosowane oenzetowskie szczepionki rozprawiły się z  AIDS u  źródła – czyli plugawego kutasa – wydawało się, że ukręciły też łeb większości tego rodzaju potrzeb, wspomagających rozpełzanie się choroby. Męski żar wystygł i  już się nie rozniecił. Ale Greer był inny. Albo podczas ciągnącej się przez dziesięć lat epidemii szczepień zadekował się jakimś cudem w  swych jamajskich dżunglach, albo miał tyle krzepy, tyle jurnej, koźlej mocy, że przezwyciężył ów efekt – powiedzmy sobie – uboczny.

Ike ostrożnie obchodzi śpiącego psa, maca zimne metalowe przepierzenie i  wreszcie znajduje latarkę. Jest w  gniazdku do ładowania. Wyciągają i  wpycha pod elastyczną opaskę nad przegubem, na rękawie ocieplacza. Bierze oddech i  kopniakiem otwiera drzwi na całą szerokość. Z  dwudziestką dwójką w  prawej ręce i  latarką sterczącą spod opaski na lewej porusza się miękko, jak staroświecki strzelający z  obu rąk pistolero. Ale widok sprawia, że Ike zastyga w  pół ruchu, z  latarką uniesioną do zamachu i  nie odbezpieczoną bronią.

Już po raz drugi czuje dźgnięcie niewidzialnego kciuka.

To coś kuliło się u  podnóża aluminiowych schodków. Łomot drzwi sprawił, że się podnosi, a  wyprostowane sięga człowiekowi do pasa. Wypisz, wymaluj, wzrost demona. Na oczach przerażonego Ike’a zaczyna wytańcowywać na tylnych łapach jakiegoś walca, a  gest przednich wydaje się niejasnym i  nieprzyzwoitym zaproszeniem. Właściwie nie ma tułowia, poniżej wystających żeber zieje mroczne wgłębienie, zasysające z  trudem powietrze. Łapy przypominają parę połamanych patyków, pokrytych krwią i  zadziorami. Długi, oślizgły ogon, podobny do jaszczurczego, miota się na wszystkie strony dla zachowania równowagi.

Jednak dopiero głowa paskudztwa sprawia, że oddech więźnie w  gardle Ike’a jak bryła lodu. Od ramion w  górę stwór wydaje się absolutnie gładki, bezwłosy i  pozbawiony rysów. Ike stoi, mruga i  z  wolna nabiera pewności. To nie sen, to kurewstwo istnieje. Naprawdę! A  więc to Ta Rzecz, oko w  oko z  Ikiem... pomiot piekielny i  zarazem twór ludzi, wynaturzony płód manipulacji, jakimi Claude Rains parał się w  tym klasycznym horrorze Niewidzialny człowiek, majstrowania wokół rzeczy-których-nie-należy-tykać.

Ike odnajduje przełącznik, a  w  świetle latarki obraz okazuje się jeszcze okropniejszy. Głowa nieszczęśnika to rzeczywiście gładź, lśniąca jak chrom, lecz w  smudze światła widać jednak rysy. Pod szklistą powierzchnią można dostrzec pysk podrygujący w  jakiejś iście płodowej glei. Ohyda, rozwalić to kurewstwo, a  kysz! Lecz kiedy unosi się lufa, stwór wykręca piruet. Z  tyłu cylindrycznej głowy Ike dostrzega resztkę etykiety:

ROWA ŻYWNOŚ KRÓL MAJONE BEZ CHOLESTE

– Do diabła, kot! To kot, który wpakował łeb do słoika po majonezie.

Kot znów wykręca piruet i  staje przodem do mówcy; wciąż drepce na tylnych łapach z  głową uwięzłą w  słoiku, odgiętą aż na grzbiet. Umęczony zwierzak tylko w  tej pozycji może jakoś zaczerpnąć tchu.

– No to masz sęki, kuzynie. – Ike odkłada pistolet. Przyklęka na jedno kolano na zasłanym muszlami podjeździe. – Dawno się tak urządziłeś? Pozwól, że złożę ci wyra-auuuuu!

Zwierzak czterema łapami chwyta podaną rękę i  rozdrapuje przedramię Ike’a od łokcia po czubki palców. Ike klnie i  grzmoci kotem o  ziemię. Zwierzak natychmiast skacze z  powrotem. Ike znów nim grzmoci, lecz tym razem siada na nim okrakiem, zanim kot się pozbiera. Wciska stworzenie w  muszle, w  garści ma pełno oślizgłego futra, latarkę unosi jak pałkę do ogłuszania ryb. Zwierzę jednak leży bezwładnie. Zemdlało po upadku lub straciło siły po napadzie furii. Gniew pierzcha; Ike ostrożnie puka latarką o  krawędź słoja. W  końcu szkło pęka, a  resztka mazi sprawia, że skorupa nie rozpryskuje się natychmiast. Słój rozwiera się powoli jak jajo, z  którego wykluwa się pisklę.

Wyłania się opuchnięta głowa, która przybrała kształt słoja, spod warg rozpłaszczonych na szkle sterczą zęby, uszy przykleiły się do czubka łba tuż obok wyraźnego wklęśnięcia. Ike ściąga odłamki krawędzią latarki, najpierw oporządza kotu pysk, potem nozdrza. Podczas operacji zwierzak leży nieruchomo i  dyszy. Kiedy na pysku nie ma już szkła, Ike na próbę puszcza futro; kotu trzeba jeszcze zetrzeć z  oczu zjełczały sos. W  chwili, w  której Ike rozluźnia uścisk, kot znów atakuje; tym razem z  wrzaskiem rzuca się na człowieka z  pazurami i  kłami.

Ike strąca kota.

– Ty smarojadzie głupi!

Zwierzę pada na cztery łapy i  znów się rzuca, wrzeszcząc na cały głos. Ike wymierza kopniaka, lecz za słabo. Kot wspina się po ludzkiej nodze wprost ku twarzy. Ike łapie go i  zrzuca, a  kiedy zwierzę obraca się, by znów zaatakować, Ike już nie żałuje mukloka i  mierzy w  oblepiony majonezem kłębek, jakby chodziło o  wykop na bramkę z  pasa pięćdziesięciu jardów. Kot drze się wniebogłosy i  koziołkuje nad pokrytym muszlami podjazdem. W  końcu wpada mu pod łapy grunt, kot nieruchomieje, potem obiega zbiorniki propanu i  wreszcie między głazami i  paprociami umyka ku sosnom. Żegna go wściekle furkocący kamień, który budzi trio wron na krzaku. Ptaki wrzeszczą ochryple, kręcą się, podskakują, pomstują na kocią bezczelność. Powierzywszy wronom dalszy ciąg sprawy, Ike ciężko opiera się o  stertę drewna i  czeka, aż przycichnie łomot w  piersiach.

A potem, jak kolejny greps w  przydługim skeczu, znowu rozlega się krzyk. Nie ma nic wspólnego z  kotem, dobiega z  innej strony, gdzieś z  dołu zza wysypiska, cichy, zdławiony i  – Ike już to słyszy – z  pewnością kobiecy.

– Na pomoc! Proszę, pomóó-móó-óżcie!

To chyba młoda Louise Loop. Ike nasłuchuje, marszczy brwi. Po tej stronie miasteczka Loopowie raz po raz mącą spokój w  nocy, wykłócają się, tłuką, chrząkają niczym wieprze z  własnych chlewów – zwłaszcza kiedy uda im się zaliczyć jakieś ligowe zwycięstwo w  kręgielni Papa Loop’s Lanes w  śródmieściu. Ike nie słyszał jednak o  żadnych turniejach ani nie przypominał sobie, żeby dziewczyna zachowywała się w  ten sposób. W  jej stylu było raczej podniecać niż dać się podniecić; może i  gęś, ale nie wrzaskliwa.

– Na pomoc, ludzie, prooo...

Krzyk zostaje raptem zdławiony. Ike wstrzymuje oddech. Świt – i  cisza. Słychać tylko świstaka i  wrzaski tych trzech wron, wciąż w  sprawie kota. Nic więcej. Przez dobrą minutę Ike słucha z  zapartym tchem. W  końcu wzdycha. Trudno i  darmo, trzeba wleźć do furgonetki i  sprawdzić na miejscu. Wędruje za przyczepę i  widzi, że furgonetkę wcięło. Na amen. Zamiast niej stoi stary jeep współlokatora.

– A, żebyś się zesrał, Greer.

Wpierw trzeszczą miażdżone muszle, potem Ike zrywa plandekę spowijającą przedpotopowy wehikuł. Siedzenia powleka szron.

Ike bierze się do rozruchu. Sam siebie napomina: pięć obrotów, potem niech silnik odetchnie. Nie zalej go. Znów pięć i  przerwa. Cztery cylindry grabią akumulator z  resztki iskier, żeby wreszcie rozkaszleć się i  ożyć wśród utyskiwań. Ike zjeżdża w  dół na zimnym jeszcze silniku.

Nie włącza świateł, oszczędza ten nędzny akumulator. Drogę ku wysypisku znaczą smród i  dym. Z  boku majaczą góry tlących się śmieci podobne do wciąż czynnych wulkanów, po których pełgają pomarańczowe, zielonkawe i  metanowoniebieskie ogniki. Hałda żarzy się w  ten sposób od dziesięcioleci. Ludzie myśleli, że podczas piekielnej zimy 1993 roku wreszcie da jej radę mróz, ale kiedy czerwcowe słońce roztopiło lodową pokrywę, w  magmie odpadków jak zawsze tlił się ogień, trujący i  smrodliwy.

Ike unosi górną wargę i  stara się oddychać przez usta, filtrując powietrze wąsami. Na ogół nie przejmuje się hałdą, która stanowi coś w  rodzaju szańca między nim a  miasteczkiem. Ostatnio jednak konfiskowano i  palono coraz więcej dryfujących sieci, głównie chińskich molekumarów. A  to świństwo śmierdzi jak rozkładająca się dynastia.

Ryczący jeep tak szybko mija ostatnie z  dymiących wzgórz, że Ike niemal prześlepia awanturę, która spowodowała to wołanie o  pomoc. Kątem oka mgliście dostrzega beż własnej furgonetki; honda stoi w  jednym z  licznych wjazdów wgłębiających się w  hałdę, ma szeroko pootwierane drzwi, a  światło lampki w  kabinie obrysowuje ludzkie kończyny zastygłe w  zmaganiu.

Ike aż przystaje na hamulcu, zablokowane koła ślizgają się, wrzuca wsteczny i  zapala reflektory. Tyłem zatacza łuk, aż w  światłach jeepa pojawia się arabeskowa plątanina. Na górze, obok otwartych tylnych drzwi hondy, widać coś, co bezspornie stanowi górną połowę Louise Loop. Okrągła, biała, pozbawiona wyrazu twarz jak balon unosi się nad parą przelewających się piersi; trzy błyszczące obłości, jak znak nad drzwiami najgorszego lokalu w  kurwim zaułku. A  niżej te obłości znikają z  pola widzenia, bo zasłaniają je nagie męskie plecy. Muskularne ramiona, białe jak tamte piersi, wściekle drżą.

– Hej, puść ją!

Ike przerzuca silnik na luz i  wyskakuje. Sunie po śmieciach do ataku, z  latarką wysuniętą jak lanca. Dopiero z  bliska, niemal dopadając tę parę, docenia szerokość białych, muskularnych barków i  przypomina sobie o  pistolecie, pozostawionym na stopniach przyczepy.

– Ty tam, puść ją!

Mężczyzna chyba nie słyszy. Ike nie może dostrzec twarzy faceta, ale wygląda na to, że gość jest narąbany albo ma jakiś odlot. Ike już wie, że musi odciągnąć sukinsyna.

– Hej – Ike chwyta nagi łokieć – puść, bo udusisz tę biedną ślicznotkę. Puszczaj! – Czuje, że ciało faceta jest najdosłowniej śliskie, zresztą wygląda na takie; Ike nie puszcza, trzyma, wreszcie trans chyba mija. Ramiona rozluźniają się, ustaje drżenie.

Wciąż z  rękami na gardle kobiety mężczyzna powoli obraca się, a  w  świetle latarki pojawia się twarz niemal tak szokująca jak ów pysk, który wykluł się ze słoika po majonezie. Jest całkiem gładka i  biała. Ani śladu brwi czy rzęs. Wargi i  oczy w  kolorze czerwonego kawioru. Jasne, porcelanowe czoło obramowane jeszcze jaśniejszą grzywą jak z  chromu, kurczę blade, włosy zupełnie jak z  chromu! – Jezu! – Ike cofa się porażony. – Jezu Chryste!

Spomiędzy kawiorowych, poruszających się jak w  odurzeniu warg dobiega pomruk:

– Dziękuję ci, przyjacielu, lecz nie jestem Jezusem. Wybacz. – Facet bez pośpiechu wraca do nie dokończonego jeszcze dzieła, mianowicie duszenia nieprzytomnej kobiety, a  kątem ust, łobuzersko dopowiada: – To nie żadna ślicznotka, tylko moja żona, cha, cha, cha, hmmm...

Wrażenie robi na Ike’u wcale nie to spokojne, rzeczowe duszenie, lecz co innego: ton. Znajomy, jątrzący, wpleciony w  to chichotanie. Dosyć się tego nasłuchał w  więzieniu – tonu o-kej-kolesiów, kryjącego żądło obelgi i  zarazem owo intymne „my to kumamy, chłopie, cha, cha, cha”. Teraz Ike musi go znów złapać. Odkłada latarkę, zagarnia obiema rękami grzywę długich, białych włosów porastającą kark mężczyzny (wręcz jak kołnierz bluzy do judo), obraca się, tak że prawie stykają się plecami, i  robi przerzut. Nad głową Ike’a przelatuje długi, srebrny kształt, potem mężczyzna pada z  łoskotem i  leży między odpadkami, rozciągnięty jak mokra szmaciana lalka. Ike puszcza włosy i  podnosi się; oddycha spokojniej. Co odważniejsze wieprze Loopów, ryjące w  dymiących wnękach, ciekawe są wyników walki; jeśli na ziemię pada coś twardego i  dojrzałego, może się okazać przysmakiem. Ike przyłapuje się: miał przez chwilę nadzieję, że facet nie żyje, załatwiony czysto i  skutecznie.

Srebrny obraca się i  dźwiga na czworaki. W  drgających światłach wozu nagle wydaje się kruchy, nietrwały jak grzyb. Mięśnie torsu znów dygocą i  robią wrażenie bezsilnych. Mężczyzna unosi się i  na klęczkach składa w  błagalnym geście długie, białe ręce:

– Nie bij mnie, proszę. Już dobrze. Ocknąłem się. Wiesz, jak jest. – Kąty ust unoszą się w  uśmiechu, ale facet nie chichocze. – Tylko ją ustawiałem. Wiesz jak jest: człowiek wraca po latach... idzie przez całe miasto i  wyobraża sobie, no nie...? że ona wygląda przez to swoje samotne okienko, łzy w  oczach, księżyc się odbija w  tych łzach... a  tymczasem człowiek znajduje ją w  aucie, na śmieciach, gdzie się rżnie z  jakimś błaznem od reggae... więc człowiek ją ustawia. Ale w  porządku, przeszło mi. Już nie musisz mnie bić.

– Może zaczniemy od tego, że cię w  ogóle nie uderzyłem.

– No to po prostu mnie nie bij. Przeszło mi. Przepraszam. Dobra?

Mężczyzna wciąż klęczy ze złożonymi rękami. Ike patrzy na niego zmieszany. Wydaje się, że to skrucha na wynos, właściwie zgrywa.

– W  porządku, nie ma sprawy. Wstawaj.

Facet nie wstaje. Wciąż na kolanach, nie opuszcza błagalnie złożonych rąk. Z  mroku dobiega pełne współczucia pochrząkiwanie świń. Ike słyszy, jak silnik stojącego za nim jeepa krztusi się, dławi i  zamiera; mizerne światła wozu gasną. Żali się wrona. A  potem Ike słyszy trzaskanie drzwiami w  domu Loopów, w  dole drogi, i  odgłos kroków kogoś depczącego po puszkach. Ike ma nadzieję, że to Greer wyłazi z  ukrycia, skoro niebezpieczeństwo minęło. Lecz bryza rozwiewa na chwilę snujący się ciężki dym i  widać, że to nie Greer. To papa Loop. Trudno nie poznać tego chodu kręglarza. Omar Loop zawsze wędruje zgarbiony, jakby właśnie przymierzał się do finałowego zagrania, kiedy kula runie na czworobok kręgli jak piorun, wzbogacając Loopa o  kolejny puchar.

– Patrzcie go, to jednak ty? – Loop nie zwraca uwagi na Ike’a i  ociężale zbliża się do klęczącego mężczyzny. – Moi chłopcy mówili, że podobno wróciłeś, a  ja nie mogłem uwierzyć. Powiedziałem, że masz więcej oleju w  głowie. No nic, nie miałem racji; mój pech, a  teraz twój. Ostrzegaliśmy cię, zboczeńcu jeden, powiedzieliśmy... przepraszam, Sallas... – Loop odsuwa Ike’a, żeby zająć lepszą pozycję – powiedzieliśmy, co się z  tobą stanie, jeżeli wrócisz, ty czerwonooka glisto, i  zaczniesz się znów naprzykrzać Louise. Ta rodzina umie pilnować swego... – Resztę wywodu Loop lokuje wprost na twarzy mężczyzny, krok, jest to krótki, skuteczny sierpowy wyprowadzony z  półprzysiadu z  siłą, jakiej może dostarczyć kręglarski grzbiet. Głowa odskakuje z  trzaskiem, przybysz znów pada z  jękiem. Papa Loop spina się do powtórki, ale wkracza w  to Ike.

– Hej, Omar. Nie musisz zaraz...

– Ostrzegliśmy go, Sallas; wykopaliśmy go stąd już lata temu!

Jestem otwarty na różne rzeczy, ale znam miarę.

Srebrzysty mężczyzna znów dźwiga się na kolana. Omar Loop, jak bokser, drobi nogami w  gumiakach, toczy barkiem. – Daj spokój, Omar... – Ike próbuje stanąć mu na drodze.

– Na bok, Sallas. To sprawa rodzinna.

– Proszę, papo Loop, proszę, proszę. – Mężczyzna zaplata palce tuż przed swym skrwawionym nosem. – Zastałem ją z  tym rastaskurwielem, no więc trochę ją naprostowałem. Ale w  porządku, już mi przeszło. Poza tym – nie do wiary, facet znów pozwala sobie na ten sprośny uśmieszek, mimo cieknącej po twarzy krwi – ta nieszczęsna ślicznotka to moja żona.

Krak! Omar doskakuje z  boku i  wali hakiem. Znów słychać trzask, głowa srebrzystego mężczyzny przekręca się, ale facet wciąż jest na kolanach, wyprostowany, gotów do przyjęcia następnego ciosu.

Ike jeszcze raz nabiera powietrza przez zęby: teraz trzeba będzie przytrzymać starego Loopa.

– Nie, Omar – Ike opasuje ramionami baryłowaty tors i  marszczy nos, czując odór soku tytoniowego i  wieprzowiny – już go nie bij.

– Lepiej puść mnie, Sallas! – Tors drepcze i  przymierza się do kolejnego haka. – Doceniam, że cię to obchodzi, ale to rodzinna sprawa Loop-uuuu!

Ike wsunął mu ręce pod pachy i  zacisnął nelsona na karku. Omar chce się uwolnić, warczy, grozi straszliwymi konsekwencjami, jeśli Ike go nie puści. Ike zaś zaciska chwyt i  czeka; stary nie może zadać ciosu. Lecz nogi ma wciąż wolne. Aż po podbicie zatapia gumowy szpic buta w  podbrzuszu tego czegoś bez koszuli naprzeciw siebie. Ike podziwia krzepę starego i  zaciska nelsona mocniej.

– Przyduszę cię, Omar – chociaż, prawdę mówiąc, zaczyna się martwić, czy utrzyma to bydlę – po prostu muszę cię przydusić, póki...

Roziskrzony snop światła z  tyłu kładzie nagle kres podziwianiu i  martwieniu się. Pada ono znikąd, to nagły rozbłysk pod czaszką. Ike próbuje się obrócić, kiedy Louise unosi wielką latarkę, żeby uderzyć jeszcze raz. A  potem spada jeszcze jeden ciepły deszcz gwiazd. Ze wzgórza dobiega wrzaskliwy śmiech. Właśnie za takimi numerami przepadają te wrony: uratowana Panienka otwiera oczy i  kogo widzi, bohatera? Rycerza? Zbawcę? Nic podobnego. Widzi, jak jakiś demon w  czerwonych gaciach próbuje skręcić kark tatusiowi, a  mężulek już się wala po śmietnisku, brocząc krwią. Oczywiście nie pozostaje jej nic innego jak... trudno. Czy z  tego wynika, że dżina trzeba zostawiać na pastwę losu? Nie bacząc, że woła, że płacze... na zawsze zostawiać w  tym już-wiecie-czym?

A może to tylko numer wykręcony już-wiecie-komu.

Ike też by się z  niego pośmiał, ale właśnie pogrążył się w  podmorskiej szarości. Znowu.

2

Wieprzowa saga i  ścierka na rumie, czyli rumowy rag

Ród wieprzy zamieszkiwał śmietnisko już od dziesięcioleci, zanim osiedlili się w  pobliżu pierwsi sąsiedzi. Prosięta sprowadzone statkiem do Kuinak najpierw ulokowano w  opuszczonej lodowni na rogu Dock i  Bayshore. Wraz z  tą lodownią stanowiły wówczas własność Paula Proroka Petersena.

– Bekon z  rybich resztek! Złoto na śmietniku! Powiadam wam: nie minie rok, a  Morską Wieprzowinę Petersena znajdziecie wszędzie, jak terytorium długie i  szerokie.

Ta przepowiednia, wzorem wielu sławnych proroctw Petersena, sprawdziła się, lecz nie do końca. Na przykład opuszczonej lodowni przyświecała niegdyś wizja popytu na rozkruszony lód w  sezonach letnich; liczba przybywających wędkarzy miała bowiem wzrosnąć, ponieważ Kuinak miało się stać wędkarską stacją o  międzynarodowej renomie. Petersen nie pomylił się. W  miarę jak kurczyły się połowy w  Ketchican, Juneau czy Cordovie, sportowe łodzie coraz częściej zawijały do Kuinak. Dowodem Nightdish. Albo Field and Stream. Czyli że Paul trafił w  dziesiątkę. Wobec tego zgromadzono kapitały. Pozwoliły one wznieść dziewięćdziesięciostopowy, pozbawiony okien, szary sześcian z  bloków pumeksu nadzianych pianką; wszystko po to, by nie stopniał lód, który Paul miał spławiać wprost z  lodowca.

– Jedyna murowana konstrukcja w  promieniu stu mil! – chełpił się przed inwestorami, podzwaniając o  róg budynku kleszczami do lodu. – Wytrzyma sto lat.

Następnego tygodnia wyładowano w  Kuinak kompletną chłodnię przysłaną morzem z  Norwegii, a  w  niecałe sto dni później Wielki Północny Bank Lodowy splajtował. Ostatecznie norwescy właściciele odprzedali chłodnię firmie Searaven i  pojechali wypocząć do Innsbrucka.

Mogło to zdeprymować pechowego proroka, który zawsze zapowiadał wygraną, lecz nigdy jeszcze nie przerwał taśmy na mecie.

Paul nie należał jednak do tych, którzy popadają w  depresję. Wolał blaski niż cienie. Na przykład wciąż miał ten wielki, szary blok, jak sejf czekający na jakiś depozyt, powiedzmy w  rodzaju – chwileczkę! to jest to! – w  rodzaju Banku Chlewnego! Postawimy teraz na coś solidnego – na artykuły wieprzowe. Kiedyś Paul hodował świnie w  Connecticut. Śmierdzący interes, fakt, ale z  głodu się nie umiera. Bardzo sensowny pomysł. Po co sprowadzać mrożone mięso statkiem aż z  Seattle, kiedy można je wyhodować na miejscu, na resztkach i  pomyjach, których miasto, jak dotąd, marnuje całe tony? Pierwszorzędny sposób na odzyskanie strat przez inwestorów i  w  ogóle, żeby stanąć na nogi i  wyjść na prostą skierowaną ku solidnej przyszłości.

Nie bez trudu zgromadzono kapitały i  barka świń zawinęła z  hałasem do portu. Zwierzęta prosto z  trapu pognały do drewnianych koryt, które Paul przyszykował w  wielkim murowanym bloku. Przyciągał je jak magnes smród rybich wnętrzności i  skrzeli. Kwiki, ćpanie, walki, łomotanie o  przegrody słychać było aż w  Crabbe Potte, dokąd udał się Paul, żeby ze wspólnikami wznieść toast:

– Za Morską Wieprzowinę Petersena! Jak terytorium długie i  szerokie!

Zainteresowane strony spały tej nocy jak zabite. O  świcie coś je obudziło – był to potężny odgłos zasysania, dobiegający z  jakiejś ogromnej mrocznej paszczy, rozwartej w  poprzek zatoki. Łodzie i  boje, mola i  pale, wszystko zostało wessane, morze samo siebie wciągnęło do jakiegoś monstrualnego wora. Wreszcie odgłos zasysania ucichł. Wór się napełnił. A  potem wywalił z  siebie zawartość. Było to owo tsunami z  1994 roku, nadeszło w  trzydzieści lat po ostatnim wielkim podmorskim trzęsieniu ziemi, co do dnia. Grzmiąc i  szumiąc, fala przypływu rzuciła się na zatokę i  nabrzeża jak gigantyczny wilk, z  szybkością co najmniej dziewięćdziesięciu mil na godzinę, na skutek czego poszła w  gruzy cała frontowa ściana – murowana, a  jakże (prawda jest taka, że gałęzie, słoma i  papa zniosły przygodę znacznie lepiej) – sławetnego chlewika, zaś te kwiczące osobniki, które przeżyły runięcie murów, woda porwała i  wyrzuciła na wyżej położony teren. Paul Prorok wziął kurs na północ.

Świnie pognały aż na skraj lasu, na pagórkowate miejskie wysypisko. Młody i  mormonizujący knur imieniem Prigham obwieścił: „Oto jest miejsce” – i  świnie się okopały.

Stuletnia kupa dymiących śmieci zapewniała zarazem schronienie i  żer. A  ze zwierząt, które przetrwały kolejne lata, surowy klimat i  napaści niedźwiedzi, wyrośli w  końcu twardzi protoplaści wieprzowej trzody Loopa. Omar trafił na świnie, kiedy sam grzebał w  Kuinak. Chwalił się, że jest zawodowym graczem w  kręgle, zarabiał jednak jako śmieciarz-amator. Kręcił się po wybrzeżu starą półciężarówką, chevroletem; nocami toczył po kręglowych torach przynoszącą mu szczęście rubinową kulę, a  za dnia penetrował rozmaite śmietniska, rozglądając się za czymś, co można tanio kupić, a  potem nie tak tanio sprzedać. Głównie sieci. Mnóstwo rybaków raczej wyrzuci na śmietnik pierwszorzędną sieć, niż strwoni choćby pięć minut na jej sklarowanie i  naprawę. Loop żył sobie wcale nieźle, spędzając czas na testowaniu małomiasteczkowych kręgielni i  śmietnisk – jak wałkoń z  deską surfingową testuje plaże i  bary – i  przesyłając telegraficznie do Juneau co miesiąc dość pieniędzy, żeby magnifika nie pchała mu się na kark z  dziećmi. Lubił swobodnie podryfować gdzie popadnie i  chciał się tego trzymać. Jednak tego ranka, kiedy okrążał majestatyczne, spowite dymem kuinakańskie wysypisko i  za zakrętem dostrzegł dzikie świnie zagnieżdżone wśród gorejących odpadków – osmalone, wściekłe, pierwotne stwory o  skórze jak pancerz i  szczecinie jak gwoździe po osiem pensów sztuka, pożerające w  całości głowy łososiowe razem z  plastykowymi butelkami po mleku i  zużytymi pampersami – postanowienie Omara legło w  gruzach. Odnalazł swe miejsce na ziemi i  swą rasę zwierząt.

Rozpytał się po okolicy i  dowiedział, że stado jest już czymś w  rodzaju gatunku chronionego. Zostało nawet opisane w  „Tężyźnie”. Miasto było dumne ze świń. Upamiętniały przetrwanie wstrząsu 1994 roku, nie mówiąc o  całych latach mrozów, moskitów i  niedźwiedzi. Diabły wcielone, przetrwały dzięki ryciu dziur wprost w  żarzących się zgliszczach!

– Kiedyś, kurczę blade, były czyjeś, nie? – upierał się Omar.

Ktoś sobie przypomniał, że sprowadził je do Kuinak stary Paul Petersen, lecz gdzieś zniknął. Posypał się po tym wstrząsie jak ta jego lodownia. Ktoś ostatnio słyszał, że jest w  Anchorage, w  domu, gdzie leczą załamania.

Omar Loop wsiadł w  półciężarówkę i  namierzył starego koło Willows, gdzie Paul Prorok był dozorcą jednego z  rozlicznych moteli dostarczających rozrywki nafciarzom. Chodziło o  najpaskudniejszą kategorię nafciarzy, mianowicie robotników z  rurociągu; taki facet potrafi co dzień zostawić po sobie tyle pustych puszek po piwie, ile sam waży, nie mówiąc o  innych brudach. Tym razem to Paul był stroną, której wmawia się dziecko w  brzuch. Dobra półciężarówka, za którą można dostać trzy kawałki, a  dwa i  pół od ręki, to dokładnie to, czego Paul potrzebuje jako dozorca. Pierwszorzędna wymiana, jak za dom z  trzema zaledwie ścianami. Paul nie miał nic przeciw temu; dwadzieścia pięć setek to rzeczywiście nieźle, więc jasne, może dorzucić te niegodziwe, sakramenckie świnie, wszystko jedno, gdzie są. Już od lat nie zaprząta sobie nimi głowy.

Omar wziął smallbiznesowy kredyt, którego zabezpieczeniem była lodownia, i  za gotówkę kupił bezwartościowe wysypisko z  przyległościami, wprawdzie prześmierdłymi, lecz porośniętymi lasem. Którego część przerobił na tarcicę, której połowę sprzedał na kapitał obrotowy, za który zlecił przerobienie lodowni na sześciotorową kręgielnię. Znał parę polikwidowanych kręgielni, skąd sprzęt i  urządzenia mógł wydostać właściwie za bezcen; na dobrą sprawę budynek wymagał tylko wychodka, frontowej ściany i  jakichś neonów. Z  tym że Loop raczej się nie spodziewał kokosów; z  kręgielniami rzadko to wychodzi. Miał inne plany.

Z reszty tarcicy zbił wraz z  synami barak na skraju śmietniska, który posłużył jednocześnie za rzeźnię i  kąt do spania. Wznieśli go na tyle wysoko nad ziemią, żeby do środka nie właziły świnie, i  na tyle nisko, żeby się mogły pod nim schować prosięta. Po pewnym czasie zbili oddzielny barak mieszkalny, z  którego po pewnym czasie zrobiła się większa rzeźnia. A  potem dobudowali jeszcze jeden i  jeszcze następny, aż wreszcie parcelę pokrył labirynt rozczłonkowanych pomieszczeń, ciągnący się od śmietniska po porębę jak drewniany tasiemiec. Zazwyczaj Louise Loop z  matką rezydowały w  najnowszej z  dobudówek; Omar i  chłopcy zwlekali z  opuszczeniem poprzedniego segmentu. Świeżą dobudówkę nazywano jadalnią, chociaż równie dobrze można ją było uznać za pralnię, living room lub kuchnię. W  ramie drzwi odgradzających to pomieszczenie od pozostałych wisiała plastykowa przesłona, były to zachodzące na siebie pionowe, grube wstęgi z  czegoś w  rodzaju przezroczystej skóry. Plamy soku tytoniowego i  zakrzepłej krwi zdobiły plastyk od strony panów, naklejane motylki – od strony dam. Prawdziwych dam. Matka od ponad roku trzymała się z  dala od juchy i  śmietniska, bawiąc w  Anchorage w  jakimś domu dla załamanych. Jedni sądzili, że przyczyną były wieprze, inni, że kręgle. Antena Loopa w  zasadzie funkcjonowała tylko na jednym kanale: „Gramy na forsę”.

O motylki zadbała Lulu; zapewniała, że pozasychane na plastyku rozpryski wyglądają dzięki motylkom jak bukiet czerwonych róż. Rzecz nie w  tym, że Lulu miała coś przeciw posoce lub tytoniowi do żucia, po prostu bardziej lubiła motyle i  kwiecie. Lubiła do tego stopnia, że motyw z  plastykowej przesłony rozwinęła dalej jak wstęgę; motyle zdobiły uszczelnienia między balami, poutykane były w  plątaninie przewodów, naklejone na okna, ciągnęły się nad stertą brudnych majtek przez sufit z  płyt pilśniowych i  spływały na podłogę ze sklejki. Tysiącami.

Gustowne motylki wyhaftowane były też na obu lufach jej ulubionego, podobnego do wieży artyleryjskiej stanika; po awanturze koło furgonetki Lulu założyła ów stanik specjalnie. I  stanikowe motylki były pierwszą rzeczą, jaką zobaczył Ike, kiedy mrugając i  łapiąc oddech, wreszcie wynurzył się na powierzchnię. Szary, bezkresny chłód ustąpił, za to pojawiło się wrażenie jakiegoś zamknięcia w  butli – Ike’a opływało powietrze tak gorące jak kłąb pary z  kotła. Gwiazda przedstawienia czule obejmowała głowę Ike’a, którą złożyła sobie na podołku. Tkliwie gruchała, jakby – jednak – też był bohaterem widowiska:

– ...A kiedy wreszcie się odwróciłeś, a  ja wreszcie zobaczyłam twoją twarz... no cóż, nikt by cię nie poznał nawet w  biały dzień. Po prostu wyglądałeś jak tarka! Wciąż mi tak strasznie przykro, że cię walnęłam. Mój błąd. Zaskarż mnie albo mi daruj.

Tam, nad motylami, to była Louise Loop. Chyba usprawiedliwiała się już od dłuższego czasu. Uniosła mokrą ścierkę i  posłała Ike’owi uśmiech.

– W  każdym razie chcę ci powiedzieć: dziękuję. – Wykręciła ścierkę i  dodała: – Że się w  porę zjawiłeś, sąsiedzie. – Na jej wargach zasychały kropelki cieczy. Ike próbował usiąść, ale Lulu nie puszczała go z  pułapki pod stanikiem kaliber dwanaście. – Nie przejmuj się, to tylko rum. Zadzwoniłam do Radioaparata, wiesz, piętnaście pięćdziesiąt jeden. Powiedział, że to będzie jeszcze lepsza dezynfekcja od tej, którą robią w  Szpitalu Wzwodzących Cór. Leż spokojnie...

– Gdzie oni są?

– Poszli. Edgar i  Oskar zabrali tego świra, mojego eks, do porucznika Browna, zobaczyć, czy da radę go wsadzić za pobicie. A  papa musiał podjechać cysterną do portu po rybie flaki. Świnie się zbudziły przez tę chryję.

– Do portu? – Próbował usiąść. – Niech to szlag! Która godzina?

– Ta, o  której masz spokojnie leżeć i  odpoczywać. Radioaparat powiedział, że mam zatamować ofierze krew, zapewnić jej ciepło i  spokój.

Ike jęknął. Radioaparatem był niejaki doktor Julius Beck, pozbawiony uprawnień dermatolog z  Sydney, zwany tam niegdyś doktorem Na-Aut-Beck, czasami zaś doktorem Całkiem-Na-Aut-Beck. Teraz cieszył się mianem Radioaparata, a  to dlatego, że miał tu gdzieś piracką krótkofalówkę, za pomocą której rozpowszechniał wątpliwej jakości porady medyczne oraz zakazane reggae i  rifrap. Fatalnie się jąkał i  kiedy ten nadawany na chybił trafił program ładował się w  pasmo CB, Radioaparat dokonywał autoprezentacji: „Hej ho, to-to-topielcy! Tu wasza Sieć Ry-ry-ry... Rybna!”

– ...I wciąż sprawdzać, czy podopiecznemu nie grozi wstrząs – dodała.

Głowa Lulu nachyliła się nad urwiskami, na których wyhaftowane były motyle, i  jej oczy wpatrzyły się badawczo w  oczy Ike’a. Była tęga, przysadzista jak ojciec i  bracia, miała jednak ładną twarz, słodko zaróżowioną od ciepła i  otoczoną miodową poduchą cienkich, skłębionych włosów. Przypominała Ike’owi budkę z  watą cukrową. Wycisnęła ze szmaty jeszcze jedną palącą strużkę rumu, a  krzyk Ike’a skwitowała śmiechem.

– Patrzcie, ten sławny wielki desperado Na-Ciebie-Kolej, co za maminsynek, nie do wiary! – A  potem kokieteryjnie dodała: – Wprost nie pojmuję, jak mogłeś takiej łajzie jak mój eks dać się tak przerobić.

– Łajzie? Założę się, że waży dwieście trzydzieści! Puść, Lulu, muszę lecieć do roboty.

– Jest jak szarlotka z  kremem – powiedziała. – Właściwie nic specjalnego ci nie groziło. – Przyjrzawszy się Ike’owi, potrząsnęła głową i  znów westchnęła. – Chyba cię niczym nie zaraził.

Odwróciła się, żeby znów nasączyć ścierkę. Butelka rumu tkwiła, jak w  śnieżnej, mroźnej zaspie, w  stercie białych papierków po bandażach. Ike zdołał się uwolnić i  usiąść, kiedy Lulu ściągała nakrętkę. Środek pomieszczenia zajmował czerwony stół z  formiki, otoczony kręgiem brudnych papierowych talerzy poskładanych jeden na drugim; układ warstw, jak w  wykopalisku, pozwalał odtworzyć listę posiłków co najmniej z  tygodnia. W  papierowych kubkach, powkładanych jeden w  drugi, pozasychały resztki tego, co z  nich wypito. Na stercie pod stołem leżało znacznie więcej papierowych talerzy, pomarańczowych łupin, ogryzków jabłek, kartonów po mleku i  pizzy. Lulu zauważyła, że Ike przygląda się tej scenerii.

– Mieliśmy właśnie sprzątnąć. Zawsze czekamy, bo świnie lubią, jak się papier trochę przegryzie. Chyba im lepiej smakuje.

Ike znalazł mukloka i  wciągnął na nogę. Dziewczyna westchnęła i  z  powrotem ulokowała butelkę w  białym gnieździe, rezygnując z  dalszych zabiegów. Ruszyła w  ślad za Ikiem, który kopiąc na prawo i  lewo śmieci leżące na podłodze, znalazł w  końcu drugi but. Schylił się, żeby go wciągnąć na nogę, a  Louise wsunęła mu rękę pod ocieplacz.

– Czemu pan jest taki spocony, panie Sallas? Powinien pan się wyluzować, gdzieś wpaść od czasu do czasu. Wszyscy tak uważają.

– Święta prawda, że się spociłem – wysapał Ike. – Przygrzałaś jak w  piekarni.

– Papa lubi ciepło, fakt – przyznała Lulu. – Tak czy owak, powinien pan częściej gdzieś wpadać. Na przykład nigdy pana nie widzę w  Crabbe Potte, na Wieczorkach Wolnych Dziewcząt. Nie lubi pan dziewcząt, panie Sallas?

– Lubię, i  to bardzo. – Właściwie poczuł wdzięczność za to prostoduszne wabienie; stawiało go na nogi. – Prawdę mówiąc, umówiłem się na randkę o  świcie z  Alice Carmody, mały wypad na ryby. I  spóźniam się.

– Nie wiem, czy Alice Carmody zalicza się do dziewcząt – powiedziała Lulu, wysuwając dolną wargę. – Ale wiem, że łosoś może chwilę poczekać.

– Łosoś tak. Ale nie Alice. – W  końcu Ike’owi udało się znaleźć drzwi wyjściowe, ukryte za bojlerem. Oblał go strumień zimnego powietrza. Na odchodnym Ike odwrócił się do stojącej w  ciasnych drzwiach nadąsanej Louise. – Dasz sobie radę, kiedy się tu kręci ten facet?

Zrezygnowała z  dąsów i  uśmiechnęła się.

– Miły jesteś, fakt. Na ogół umie wyhamować, nie martw się. Trochę mu odbija, gdy tak wróci ni z  gruchy, ni z  pietruchy i  akurat mnie zastanie z  twoim kumplem Greerem, jak odstawiamy ten, no, jamajski taniec kozła. To Greer tak mówi. Ale wszystko gra. Edgar i  Oskar zawsze umieli mu wbić do łba trochę rozumu. Po tym, co było ostatnim razem, pojęcia nie mam, przysięgam, co go podkusiło, żeby wracać. Istny Jonasz, masz przez niego niefart, jak w  banku. Tata od początku mnie ostrzegał, że to jeden w  drugiego Jonasze. Tacy się już urodzili. A  ja tacie nie wierzyłam. Miałam wszystkiego piętnaście lat, chłopak wydawał mi się, no wiesz, ekstra. I  teraz muszę powiedzieć, że się z  papą zgadzam: jak ktoś ma pecha, to ma..

– Dziękuję za kurację – powiedział Ike.

– Zawsze do usług. Dziękuję za ratunek. – Musnęła spoconą szyję ścierką nasączoną rumem. – Chyba nie złapiesz wirusa. Wychodzisz wprost na zimno. A  papa się uparł, że ten stary piec ma grzać jak w  hucie. – Przestała się wycierać i  zaczęła dmuchać sobie za stanik, najpierw po jednej, potem po drugiej stronie, jakby chciała ostudzić dwa talerze zupy. – A  dziewczyna może skonać z  gorąca.

Furgon przepadł. Znając Greera, można się było tego spodziewać. Ike popędził do jeepa; skakał po kępach zamarzniętej trawy, próbując uchronić mukloki przed wrzącym błotem i  leżącym wszędzie świństwem.

Silnik nawet nie drgnął. Jednak jeep stał wysoko na stromym poboczu i  Ike’owi udało się zapalić na wstecznym. Poczekał, aż silnik się zagrzeje, a  potem nawrócił na drogę. Jechał wśród pagórów kopcących śmieci, między którymi nie kręciły się już sławne tutejsze wieprze. Nad pagórami niósł się tylko histeryczny, chóralny kwik. Lulu miała rację; chryja obudziła świnie, które domagały się teraz odpadków.

Ike zahamował na usłanym muszlami podjeździe, przegazował jeepa, który zaraz się rozkaszlał, i  zostawił silnik na chodzie. Podniósł pistolet ze stopni i  po namyśle włożył do skrzynki na kwiatki wiszącej przy drzwiach.

W zimnym wnętrzu przyczepy wciąż było szaro. Stary pies leżał tak, jak Ike go zostawił, z  pyskiem na założonych jedna na drugą łapach. Przynajmniej te przednie wciąż jeszcze zgina; widocznie tylne starzeją się szybciej. Kiedy Ike poznał Greera, ten już wtedy miał Marleya; pies przetrzymał trzy żony swego pana. Mieszaniec, skrzyżowanie alzatczyka i  collie, lecz duży i  długonogi, nawet zdziadziały i  we śnie miał w  sobie coś wilczego i  wędrownego. Uważano, że pies został nazwany na cześć Boba Marleya, dawno już zmarłego wieszcza reggae, którego kawałkami Greer faszerował swój gościnny program od czasu do czasu nadawany na falach pirackiej stacji Radioaparata. Ike wiedział, że nazwaniu psa patronowały znacznie starsze cienie. Greer znalazł psa w  noc wigilijną. Samotnie włóczył się wozem, sprawdzając sidła, i  już ciągnęło go na południe ku wybrzeżu, do Crescent City, gdzie znał pewną mamkę, którą los pobłogosławił trzema piersiami oraz dużą, dorastającą właśnie Fannie Mae. W  światłach wozu zobaczył kulejącego psa, wlokącego się na północ poboczem drogi 101, mokrego i  zagubionego. Zwierzę ciągnęło za sobą trzydzieści stóp stalowego łańcucha wczepionego w  zakrwawioną obrożę.

– Widmo Marleya! – Z  piskiem hamulców Greer wylądował poślizgiem na poboczu. – Jesteś duchem, który przyszedł prostować moje ścieżki, prawda, mesje? No to skacz!

Marley, oswobodzony z  łańcucha, wkrótce przestał kuleć i  przeistoczył się w  potężnego stróża, chociaż raczej bawił, niż ostrzegał. Lubił się ukryć w  zaroślach za rowem, a  potem znienacka urządzał sobie wypad na dowolny wóz pojawiający się na podjeździe. Kiedyś potrafił przez cały podjazd skakać nad maską starego lebarona, którym jeździł wtedy Ike, w  locie wesoło szczerząc zęby przed oczami zdumionego kierowcy. Zdawało się, że to tak niedawno, aż tu stary Marley, ten figlarz, stał się nagle naprawdę stary. Nie przeskoczyłby nawet taczki.

Czubem mukloka Ike trącił zapadły bok.

– Wciąż jeszcze z  nami, Marl?

Pies uniósł pysk i  potoczył wzrokiem. W  końcu utkwił spojrzenie w  Ike’u, lecz nie obdarzył go powitalnym wilczym uśmiechem. Przeciwnie, nachyloną nad nim głowę uraczył warczeniem, niskim i  wcale nie figlarnym.

– Hej, Marley, to ja! Wujek Ike!

Ukląkł i  podsunął psu rękę do powąchania. Marley umilkł i  wreszcie wyszczerzył w  uśmiechu zęby, a  wyraz pyska świadczył o  zakłopotaniu. Ike drapał oklapłe uszy, aż pies oparł łeb na skrzyżowanych łapach i  znów zamknął przymglone oczy. Ike zauważył łajno, które przylgnęło do sierści, wydłubał je, wrzucił do stojącego pod zlewem kubła na śmieci, a  potem, marszcząc brwi w  zamyśleniu, ruszył do maleńkiej łazienki, żeby spłukać smród. Marley nigdy jeszcze na niego nie warknął. W  łazience zapalił lampkę, a  kiedy zobaczył własne odbicie w  lustrze, zrozumiał powód. Pojął też wreszcie, skąd na tamtym barłogu wzięła się ta sterta torebek po bandażach. Louise zużyła chyba całe opakowanie. Twarz w  lustrze pokrywały bandaże, krzyżowały się pod wszystkimi możliwymi kątami jak świetliste motyle. Głowa powyżej brwi była cała spowita jak mumia. Czuł to, lecz nie mógł znaleźć końca opatrunku. Próbował zedrzeć to wszystko, ale zakrzepła krew z  rumem zlepiła bandaże, które zaschły i  przywarły. Spojrzał na zegarek. Już nie miał czasu. Greer może poczeka, Alice nie.

Narzucił ubranie i  z  parą butów w  jednej ręce i  nożyczkami w  drugiej popędził do głośno złorzeczącego jeepa. Jadąc przez miasto ku zatoce, smagany wiatrem, zdołał w  czterech czy pięciu miejscach przeciąć na głowie bandaż i  odwinąć po pasku długości paru stóp, lecz wszystkie te kawałki tak trzepotały i  furkotały, że w  końcu musiał je owinąć wokół szyi, żeby nie zasłoniły mu oczu.

Wreszcie dojechał na portowy parking, żeby przekonać się, że miał rację: Alice nie zaczekała. Wyłażąc z  jeepa, zauważył na dodatek, że ta cholera zabrała kuter. A  na pamiątkę najwyraźniej zostawiła mu dziurawe szczątki Columbine. Trudno nie poznać tej starej balii kiwającej się koło pomp z  paliwem. To cud, że jeszcze nie poszła na dno.

Ruszył długimi susami. Mijając puste nabrzeża, zobaczył, że przedpotopowy silnik już terkocze, wykasłuje obłoczki dymu, a  okna kabiny są zaparowane. Greer już się krząta. Niech go syf, skrzywił się Ike. Biegnąc, zdał sobie sprawę z  tego, że ma publiczność. W  oknach wytwórni konserw zalśniły oczy. We wszystkich. Mógł sobie wyobrazić, jakiej radochy dostarcza temu narybkowi, który zasuwa przy konserwach albo wyczekuje przed zamkniętą jeszcze bramą, pęta się koło rusztowań i  wciąż liczy na okazję, na tę swoją wielką szansę na morzu. Marne widoki. Większość narybku mieszkała na kempingu, który miasto wytyczyło na mokradłach nad zatoką, w  którą to parcelę miał ktoś zainwestować miliony i  zbudować zakład przetwarzania starych opon. Facet ściągał opony ze wszystkich składowisk między Seattle i  Anchorage, jeden ładunek za drugim. Po pewnym czasie rada miejska w  Kuinak zorientowała się, że milionowy inwestor nie ma milionów, za to odpłynął w  siną dal z  kieszeniami, które aż pękały w  szwach od premii za oczyszczenie środowiska, najmarniej pięć baksów od opony, a  dwadzieścia pięć od tych dużych. Zarządy składowisk też uwierzyły w  zakład przetwarzania opon. Za to nikt nie uwierzył, że na tej parceli uboga młodzież zostawiona sama sobie przetrwa wśród szczurów i  moskitów. Bo nikt nie doceniał talentu, jaki miały te szczawie, jeśli chodzi o  wyczekiwanie; gapienie się i  wyczekiwanie. I  cóż, pomyślał Ike, w  końcu warto było poczekać na to zaimprowizowane przedstawienie z  powiewającymi i  krzyżującymi się jak motyle bandażami. Patrzcie no! To Isaak Sallas we własnej osobie, desperado Na-Ciebie-Kolej. Oj, marnie wygląda, marnie. Bohater, fakt, ale dziś mamy zastój w  tej branży...

3

Zdumiewający Silver Fox i  pieszczotliwa zamieć zyg-zyg

Emil Greer wynurzał się właśnie z  maleńkiej kabiny, kiedy na pokład wkroczył Ike. Na ten straszny widok Greer zatrząsł się jak kłąb czarnych sprężyn – drgały mu nogi, ręce, palce, a  nawet sztywne sznury rastafariańskich dredów sterczących na głowie na wszystkie strony. W  powietrzu, jak śmigło, które odpadło od silnika, wirował klucz francuski.

– Aaaaai! – wrzasnął Greer, podskoczył i  przyjął postawę taekwondo. Cerę miał cętkowaną i  kiedy wpadał w  popłoch – co często się zdarzało – cętki błyskawicznie się rozprzestrzeniały, jak u  przerażonej mątwy, przez co twarz zmieniała odcień. Klucz spadał, lecz lewa ręka Greera śmignęła jak wąż i  pochwyciła narzędzie, nim uderzyło o  pokład. Greera często oskarżano o  bojaźliwość, nie mówiąc o  próżniactwie, ale nikt mu nie odmawiał refleksu. – Sacre kurwa bleu, stary – wygrażał zjawie uratowanym od upadku narzędziem – nigdy nie zachodź mnie w  ten sposób! Już myślałem, że jestem na Klątwie mumii. Całe szczęście, że cię nie zataekwondowałem.

Ike zrzucił worek z  grzbietu i  stęknął:

– Tak samo jak rano zataekwondowałeś męża Lulu Loop, co?

– Rano? – Greer nie zmienił postawy zalecanej przez mistrzów walki. Pstra cera wciąż świadczyła o  popłochu. – A, o  to chodzi. Musiałem się wycofać, stary, bo jestem naprawdę niebezpieczny gość – wyjaśnił, wciąż przyglądając się podejrzliwie wspólnikowi. – Bałem się, że jak przyjdzie co do czego, to tę białą kluchę wywiozą nogami do przodu. Kiedy się zjawił, wybrałem mniejsze zło.

– Rozumiem. – Ike otworzył worek i  zamienił ocieplacz na pomarańczową kamizelkę ratunkową. – Jak prawdziwy buddysta.

– Cieszę się, że to doceniasz. – Wrodzona ciekawość Greera brała górę nad rygorami taekwondo. Podszedł, żeby przyjrzeć się z  bliska zabandażowanemu obliczu Ike’a.

– Jezu, Mario, Mahomecie, co ty robiłeś, człowieku? Naćpałeś się drutu kolczastego, czy co?

Ike zaciągnął zamek i  cisnął worek do schowka pod wskaźnikami. Greer przyglądał się, jak jego przyjaciel odwija papierowy ręcznik i  wyciera przednią szybę kabiny z  soli i  zaskorupiałego brudu. Szyba odzyskała przejrzystość, lecz Ike wciąż nie odpowiadał, więc Greer schylił się i  z  kluczem francuskim w  ręce zabrał się znów do nakrętek. Skóra na twarzy Greera już wyglądała jak zwykle, co nie znaczy, że zwyczajnie. Była pocętkowana jak brzeg po odpływie.

Greer urodził się w  najciemniejszym zakamarku slumsów Bimini. Był dziesiątym synem pewnej złocistoskórej dziewczyny wschodnioazjatyckiego pochodzenia; to akurat dziecko zrobił jej płomiennobrody potomek wikingów – pomocnik maszynisty na łajbie białych z  Góteborga. Owoc związku nie okazał się ani czarny, ani czerwony, ani biały. Greer przypominał wielkanocną pisankę, a  ściślej to nadtłuczone jajko, które odkłada się na koniec, a  potem zanurza w  miseczce, do której wlano resztkę wszystkich farbek. Jest brązowawe i  zasmużone różnymi odcieniami a  to purpury, a  to wrzosu, palonej gliny lub cynamonu. Nikt by nie miał pojęcia, że Greer to wyspiarz, gdyby nie parę wyraźnych aluzji: włosy zaplatał w  straszydłowate, rozkołysane dredy, teksty przyprawiał francuszczyzną, której brzmienie znał zresztą tylko z  kina, a  kiedy pytano go o  brodę, godną Eryka Czerwonego,[Eryk Czerwony w  982 roku dopłynął z  Islandii na Grenlandię, na której założył kolonię normańską] chętnie wyjaśniał: „Szczecina świni – wiking z  Bimini!”

Greer dociągnął nakrętki i  dygotanie silnika zelżało. Kątem oka dostrzegł, że przyjaciel, skończywszy wycierać szybę, koso wpatruje się w  puste nabrzeże. Greer pracował dalej.

– No więc – odezwał się w  końcu Ike – pani admirał nie mogła poczekać parę minut...

Greer roześmiał się.

– Dla niej, człowieku, to jak parę godzin. Nieźle mendziła, nawet jak na siebie. W  końcu powiedziała, że odbija, że dzisiaj musi łowić z  rana, poza tym nie wie, czy któryś z  nas potrafi wyciągnąć przynajmniej na paliwo. A  potem ruszyła jak burza.

– Na moim kutrze? Jeżeli koniecznie musi od rana łowić, to czemu nie na tej balii? Po co jej mój kuter?

– Bo tej starej balii nie szło zapalić. – Greer pociągnął za dźwignię i  dodał gazu, wpatrując się w  zardzewiałą ramę. Teraz musiał przekrzykiwać ryczący motor. – Po pierwsze, w  ogóle nie było iskry. Naprawiłem i  nic. No bo w  zbiorniku była zdechła mysz; godzinę mi zajęło wywlekanie. Jak już zapaliłem, to się zrobił taki łomot, jakby silnik chciał gdzieś zeskoczyć z  tej zakichanej ramy. Kurczę! Na to Alice, że zabiera Sue-Z, a  jak już ten motor będzie na chodzie, to mam do niej dołączyć na łowisku. Rzecz jasna, nie powinienem tego brać do siebie...

Pod nieobecność Carmody’ego między żoną szefa a  przyjacielem Greera parę razy zaiskrzyło, i  to niebezpiecznie. Greer wiedział o  tym i  miał nadzieję, że zdoła lać oliwę na wzburzone fale tak długo, aż stary wróci. Wypatrzył bezwładny strzęp futerka, który przywarł do burty, ujął go kluczem i  podniósł, rad, że może zmienić temat.

– Ale się porobiło, mesje, myszy tankują. Fascynujące, co? Czytałem w  „New Light”, że na całym wybrzeżu to samo. Trzeba zabezpieczać w  portach dystrybutory, bo do środka włażą myszy, zwykłe osłony już nie wystarczają. – Greer rozwarł klucz i  zdechły gryzoń chlupnął za burtą. – „New Light” twierdzi, że to jeszcze jeden skutek Efektu. Samobójstwa popełniają już nawet zwierzęta.

– Wygląda na to, że „New Light” wciąż wciska ten sam kit.

– Zaraz, zaraz. A  te wieloryby na plażach w  San Diego? A  jelenie na autostradach w  Idaho i  Utah? Co?

– Wieloryby zawsze się ładowały na plaże. Jelenie lezą przez autostrady, bo wędrują za żarciem...

– Wędrują z  głodu, bo Efekt je przepędził z  gór – nie ustępował Greer. – I  przez to popadły w  depresję. – Greer przychwycił kluczem i  uniósł jeszcze jeden strzęp. – Co powiesz, myszko? „Hej, człowieku, ze wszystkich stron czuję presję. Jestem zupełnie załamana. Chyba dobrze mi zrobi porcyjka wysokooktanowej super”.

„New Light” był to miesięcznik poświęcony korespondencyjnej wspólnocie „Dojrzałych Dusz Światła”, a  Greer go prenumerował. Redakcja urozmaicała sobie niełatwą misję, zamieszczając zdjęcia subskrybentów, na których ci ostatni zawsze miewali około czterdziestki i  występowali w  możliwie najkrótszych majtkach. Więc Greer wysłał kolekcję własnych fotek w  kulturystycznych pozach i  trzeba było roku, zanim zorientował się, że w  magazynie nigdy jeszcze nie zobaczył zdjęcia czarnego. Widocznie wydawcy nie wierzą, pokpiwał Ike, że mężczyźni o  ciemnej skórze mogą się zaliczać do „Dusz Światła”. Greer natomiast utrzymywał, że redaktor uznał jego wygląd za zbyt młodzieżowy; oni tam w  ogóle nie wierzą, że kolorowy gość może doczekać dojrzałej starości, takiej jak czterdziestka.

Greer wyrzucił za burtę drugą zdechłą mysz i  przegazował silnik.

– Przez tych parę mil chyba nie sfrunie z  ramy. Sprawdzimy teraz pompę, a  potem wezmę się za dynamo...

– Punktualnie za pięć minut rzucamy cumę – powiedział Ike.

– Za pięć minut? To świństwo już zapomniało, co to jest woda. Drewno musi nasiąknąć. A  radio nie wyschło...

– Damy radę.

– Isaak, na Boga, musimy odpompować wodę z  zęzy!

– Pięć minut i  w  drogę, mesje!

– Nie ma sprawy, pięć minut i  w  drogę. Trudno się spierać z  mordą z  jakiegoś przedpotopowego horroru. – Greer spiesznie pogrążył się w  luku.

Ike rozparł się na relingu przed sterówką i  nie wtrącał się do krzątaniny. Greer kręci, to jasne. Pewnie stary mercury był zamocowany nie gorzej niż zwykle, pracował równo i  mimo gadania o  naprawach prawdopodobnie chodził w  ten sposób już od godziny. W  tych czasach tylko złemu mechanikowi przejrzenie zapłonu, wyciągnięcie zdechłej myszy i  odpalenie silnika mogło zająć więcej niż parę minut. A  wiadomo, że Greer jest pierwszorzędnym mechanikiem. Za to gorszym marynarzem. Mimo wyspiarskiego dzieciństwa i  lat spędzonych na pokładzie Greer chronicznie bał się oceanu. Z  czego nie robił tajemnicy. Ike już się nasłuchał obszernych wywodów Greera podszytych obawami tyczącymi mórz. Bo Greer umiał się zadręczać każdym wodnym niebezpieczeństwem, o  jakim usłyszał, od najdziwaczniejszych po pospolite, od mistyki po modernizm. Dwoma ulubionymi tematami Greera były malstrom [Prąd na Morzu Norweskim, znany z  gwałtownych wirów; odgrywa rolę w  akcji powieści Verne’a 20000 mil podmorskiej żeglugi] i  Trójkąt Bermudzki. Wszystko jedno, bajdy czy fakty – im bardziej niesamowite, tym lepiej – jeśli miały coś wspólnego z  morzem i  brzmiały groźnie, zadręczał się nimi. Zadręczał się starym corpo santo lub ognikami świętego Elma, zadręczał się dziwnymi nowinkami, tak zwanymi iskrzykami, o  których opowiadało paru facetów łowiących w  Arktyce kraby. „New Light” ogłosił, że w  ten sposób reagują znieważane rusałki, mściwe żywioły burzące się przeciw żeglarzom za nadużywanie Matki-Morza. No i  jak się nie trapić?

Najbardziej obawiał się Greer samotnego wyjścia w  morze i  potknięcia na pokładzie. Miał lekko okaleczoną lewą nogę, brakowało mu trzech środkowych palców. Twierdził, że kiedy nurkował w  pobliżu St. Croix jako ratownik, amputowała mu je murena. Ike miał na ten temat odmienne informacje. Faktem była amputacja, owszem, ale bez udziału mureny. Druga żona Greera podczas miodowego miesiąca, po awanturze w  motelu w  Keno, wyrzuciła go na dwór, a  przytrafił się akurat nagły chłód; zanim Greer doprosił się, żeby go wpuściła, odmroził sobie te palce. Ale Ike nigdy się nie powoływał na tę wersję, rozpowszechnianą przez byłą żonę, nigdy też nie podawał w  wątpliwość historii z  mureną. Tak czy inaczej, wspólnik Ike’a po utracie trzech palców leciutko kusztykał. Zapewniał zresztą, że to nie kusztykanie, lecz taneczność kroku.

– Stąd się we mnie bierze ta synkopasja, jak u  boga rytmu, Legby. Wybitny wabik erotyczny, zdaniem dam.

I rzeczywiście, w  knajpach Greer okazywał się błyskotliwym tancerzem, wygrywał tubylcze turnieje piłkarskie. Świetnie też trzymał się na nogach w  porcie; mógł się wspiąć na maszt lub przejść po zaświnionym bomie trawlera ze zwinnością i  pewnością, które gwarantowały mu pracę w  każdym porcie pod każdą szerokością geograficzną. Problemu nie stanowiła robota pod pokładem. Kiedy jednak statek wychodził za główki portu, cała ta pewność szła na dno jak kotwica, silny wabik erotyczny zamieniał się w  upośledzenie, zwłaszcza kiedy na takiej krypie jak ta Greer miał wychodzić w  morze sam. Ike był pewien, że właśnie dlatego Greer zaczekał.

Nie schodząc z  pokładu, Ike zręcznym śmignięciem poderwał przednią cumę, która sfrunęła z  polera. To Carmody nauczył go tego ruchu: nie z  przegubu, lecz z  łokcia. Zwijając mokrą linę, krzyknął w  głąb luku do Greera:

– Wyłaź i  zdejmij rufową. Jeżeli teraz nie zrobimy tych paru mil, to pani admirał da nam popalić, zobaczysz, będziemy te dąsy znosić przez parę dni.

Greer potrzebował aż trzech śmignięć. Kuter poszedł tyłem ku prądowi poznaczonemu plamami piany. Ike stał przy sterze, ale na razie pozwalał, żeby kuter szedł sam, nie wrzucał jeszcze biegu i  przyglądał się, jak stary, sfatygowany kadłub odsuwa się od pali. Greer ułożył cumę za skrzynią na ryby; ściągnięte wargi wyrażały przyganę.

– Nie musisz tak wsiadać na Alice. Wyluzuj. Tę imprezę Carmody’ego znosi pierwsza klasa.

Ike patrzył na kołyszącą się powoli rufę i  nic nie mówił. Carmody poleciał do Seattle, żeby obejrzeć sobie sześćdziesięcioośmiostopowe wielofunkcyjne ferralowe coś, o  czym przeczytał w  „Alaskan Fisherman”. Zapowiedział, że wróci przed poniedziałkowym otwarciem łowisk; po prostu chce wiedzieć, dotknąć, samemu rzucić okiem na to cudo, rzekomo w  mig spłacające się arcydzieło sztuki inżynierskiej. A  nazajutrz wieczorem zadzwonił, że już kupił to cholerstwo i  teraz musi je doprowadzić przez Inland Passage, więc niech przylecą obaj Culliganowie, bo potrzebuje kogoś na pokładzie. Pogoda nie jest zła, jeszcze zdąży na otwarcie.

To było trzy poniedziałki temu, a  pogoda dopisywała przez cały czas. Telefony z  kolejnych zakamarków – a  w  krętych cieśninach było ich pełno – dowodziły, że stary rybak urządził sobie giganta, nie skąpiąc czasu na demonstrowanie nowego cudu technologii, swego rybackiego kombajnu, wszystkim znajomym i  kompanom, których zdołał spamiętać. Wprawdzie przeszło mu w  ten sposób koło nosa parę najważniejszych w  sezonie ławic, ale nikt mu nie żałował balowania; przez całe dziesięciolecia spędzone w  Kuinak Michael Carmody nie oszczędzał się, wychodził w  morze w  każdą pogodę, w  każdy wiatr, z  sieciami, taklami, włokami, okrężnicami, skrzyniami na kraby, w  poszukiwaniu wszystkiego, co jadalne i  legalne, dzięki czemu co roku mógł się pochlubić takim żniwem jak parę tubylczych spółdzielni razem wziętych. Należały mu się wakacje.

Ze znalezieniem zmienników za młodych Culliganów nie było problemu. Narybek z  Oponopolis wciąż nie wyrzekał się marzeń o  zarobieniu na powrót do domu czy odłożeniu paru groszy; szczawie wciąż szlifowały nabrzeża, zamiast wylegiwać się wewnątrz wielkich opon, wąchać klej i  wycinać jakieś ozdoby z  dętek.

Zaczął się letni sezon, minęło dziesięć dni, a  Carmody nie wracał; Alice zleciła Greerowi doglądanie wędzarni i  wytwórni konserw, a  także młodocianych zmienników, sama zaś stanęła za sterem mężowskiego Houligana. Biorąc pod uwagę oenzetowski limit, mogły to być ostatnie łososiowe zaciągi sezonu i  Alice chciała mieć pewność, że kwotę Carmody’ego wykorzysta do końca. Tak więc Ike dowiedział się, że na Sue-Z poradzi sobie bez Greera, skoro na Houliganie Alice radzi sobie bez Carmody’ego.

Ike nie miał nic przeciw łowieniu na Sue-Z w  pojedynkę. Nawet to wolał. Coś go jednak irytowało w  sposobie wydawania poleceń. Zirytował go już cały ten pierwszy dzień – to, że Alice na łowisku trzymała się tak blisko jego kutra, że sieć zawsze zarzucała tuż koło jego sieci, jakby wciąż chciała go mieć na oku. Może myślała, że go nakryje na opylaniu części połowu jakimś japońskim wałom, jak to robili inni wspólnicy. W  każdym razie od paru tygodni Alice, ta ciemnowłosa żyleta, coraz dokuczliwiej nacinała mu tyłek, chociaż zarzucał i  wyciągał sieć bez skargi. Aż przedwczoraj na Houliganie wysiadł wał, przed czym Carmody zresztą przestrzegał. Jeden z  Wongów odholował Alice, jednak kuter roztańczył się na holu i  otarł się o  falochron. Alice rozpruła lewą burtę i  kuter zaczął nabierać wody. Całe szczęście, że wchodzili do portu. Wystarczył rzut oka – było jasne, że do końca sezonu Houligan postoi na sznurku.

Ike uznał, że sprawy tak powinny wyglądać: Alice wraca do konserw, a  on zajmuje się połowem. Był przekonany, że do piątku, do zamknięcia łowiska, on sam na Sue-Z wykorzysta obie kwoty, Carmody’ego i  swoją. Namawiał Alice. W  odpowiedzi usłyszał tylko chrząknięcie. A  potem, cholera jedna, uparte tubylcze nasienie, ściągnęła z  pochylni tę starą, cieknącą balię i  przez całą noc uszczelniała szpary! Wczoraj późnym popołudniem Greer na tyle dogadał się z  silnikiem, że krypie udało się przejść przez port o  własnych siłach. W  skrytości ducha Isaak miał nadzieję, że uparta squaw tak wyreperuje starą Columbine, że wyjdzie na niej na połów, a  potem jakaś solidna fala uwolni może świat od obu klęsk naraz. Tymczasem co się porobiło? Pani admirał, Alice Wściekła Aleutka, jest już w  morzu na dzielnej, spolegliwej Sue-Z, natomiast Ike wylądował na cieknącej balii.

Upewnił się, że prąd wyniósł ich na bezpieczną odległość, przerzucił silnik z  luzu na bieg i  dodał trochę gazu. Zakotłowało się pod śrubą, Ike skierował dziób ku morzu. Przywitała go bryza i  wargi odruchowo ułożyły mu się w  uśmiech; poczuł się lepiej. Greer ma rację: trzeba wyluzować. Rzecz jasna, uwaga Greera dotyczy wszystkich kobiet.

Aż do mielizny mocowali się z  przypływem, silnik jęczał przy każdym uderzeniu fali. Greer wytaszczył kombinezon ratunkowy, z  którym nie rozstawał się w  morzu, i  w  milczeniu wciągał go na siebie. Sallas stał za sterem. Za mielizną długa, południowa fala szła prosto z  rufy i  Ike przerzucił silnik na pół mocy. W  zasięgu wzroku nie było kutrów. Wiatr znad pełnego morza był zimny i  Ike na kamizelkę ratunkową nałożył sweter, rolowany kołnierz naciągnął aż na brodę i  zasunął do końca zamek. Wełna śmierdziała, zamek drapał, ale z  nie osłoniętym podbródkiem człowiek czuje się jak dziób lodołamacza. To dlatego tylu rybaków nosi brody. Lepiej mieć własną osłonę, chyba że człowiek, licho wie czemu, musi się golić. Wśród rybaków Ike zaliczał się do bezbrodej mniejszości.

Aż do spienionego podnóża Hopeless Rock Ike wciąż kładł ster na prawo, pilnując północnego kursu. Po lewej niewyraźnie majaczył morski horyzont, po prawej wznosiły się Piryty jak zębate zamkowe fortyfikacje.

W końcu uznał, że teraz już, mimo mglistego powietrza, powinien dostrzec w  oddali rząd rozkołysanych kutrów.

Biodrem przytrzymał koło sterowe i  z  kieszeni swetra wyciągnął miniaturową lornetkę. Aha, są w  cieśninie, jeden przy drugim. Istne getto. Łowią tam, gdzie w  zeszłym tygodniu bracia Wong naprawdę mieli fart. Stłoczeni jak dzieciarnia przy słoju landrynek. Dobre samopoczucie Ike’a zaczęło się ulatniać. Godzina otwarcia łowiska już dawno minęła; trudno się było zachwycić perspektywą wparadowania na koniec tej kolejki, na oczach wszystkich, jak dziecko, które spóźniło się na deser.

Po drugiej stronie łowiska kotwiczyła baza Bosleya, spora jednostka; stały przy niej sznurkiem te kutry, które nie zarzucały ani nie ściągały sieci. Kiedy zwalniało się miejsce, następny natychmiast ruszał na pełnych obrotach. Chryste, bezkresne morze, a  oni się tłoczą w  ten sposób...

Ike przetarł szkła; wypatrywał niebieskiej nadbudówki Sue-Z. Nie mógł jej dostrzec wśród łowiących jednostek. Przepatrzył więc kolejkę przy bazie i  wreszcie dostrzegł ten kuter, ostatni, jak błękitny koralik na końcu sznura. Sądząc po zanurzeniu, był solidnie przeładowany. Jakby Alice Carmody brodziła już w  rybach po samą dupę, zanim ruszyła pod bazę. Wykapana Alice, pomyślał Ike. Szlag go trafi, jeżeli teraz stanie jej za rufą i  nawącha się spalin z  własnego kutra. Przymknął gaz do jednej trzeciej i  zakręcił kołem o  sto osiemdziesiąt stopni. Greer wysunął głowę z  kabiny.

– Co ty wyrabiasz, Isaak? – Trzymał w  rękach dwa parujące kubki. – To już ostatnia porcja scoota w  mieście. Staraj się nie rozlewać; teraz siądziemy sobie i  utniemy pogawędkę o  tobie i  tej damie z  rodu Loopów.

– Teraz nie mam ochoty na więzi międzyludzkie – odrzekł Ike. – Przymierzam się do Kaczej Strugi.

Greer jednym haustem opróżnił kubek, po czym zabrał się do drugiego; najlepszy sposób dostarczania cennych trunków na chybotliwy pokład polega na ich wypijaniu. Greer obdarzył Ike’a długim spojrzeniem spod półprzymkniętych powiek, kiedy zaś przestał go piec język i  odezwał się, ledwie było słychać wyspiarski akcent.

– No tak. Przymierzamy się do Kaczki. Koszmar. Ale wal naprzód. Próbuj. Tylko wątpię, czy w  ogóle znajdziesz to szambo.

– Znajdę – zapewnił Ike. – Chociaż podczas przypływu i  przy tej fali trochę trzeba pokombinować.

– Mowa – mruknął do siebie Greer.

Kacza Struga spływała z  gór i  wpadała do Kuinak Bay od północy, kręte ni to, ni sio, zmierzające do morza przez piaszczyste płaskocie biegiem na chybił trafił, zmieniającym się stosownie do kaprysów wciąż wędrującego ujścia. Czasem spływała do morza przez tę ławicę piasku, czasem przez inną. Czasem przypływy tak spiętrzały brzeg, że tamowały odpływ; wówczas na lądzie tworzyło się jeziorko, wzbierające aż przerwała się grobla lub znalazło inne koryto. Ale jeśli ktoś umiał znaleźć ujście Kaczej Strugi i  przejść przez nie, to zwykle trafiał na rybę.

Greer podał Ike’owi kubek, dzięki czemu mógł zaciągnąć zamek kombinezonu ratunkowego. Od czasu, kiedy pewien poławiacz krabów i  innych mend morskich, zarazem były pracodawca Greera, pożeglował przez Zatokę Bristolską kilem ku górze, Greer nakładał ten kombinezon bez względu na pogodę i  rodzaj jednostki, zerwał też zupełnie z  poławiaczami krabów: jeśli zaś chodzi o  mendy, poławiał je od tej pory tylko w  kapryśnych głębinach kobiecości. Ike dopił herbatę i  oddał kubek. Znów poczuł się rześko. Teraz inne kutry mogą mu skoczyć. Uśmiechnął się do przyjaciela.

– A  więc zeszłej nocy słynny kochanek Emil Greer wiał z  własnego wyrka, aż się kurzyło, a  pogonił go konwencjonalny, rozsierdzony mąż.

– Wiał? Przesada. Wielki Greer nie wieje, póki nie jest finis, zwisa mu rozsierdzenie, konwencjonalne czy nie. Taka tu jest zasada, taki tu jest...

Ike przerwał pogawędkę; uniósł rękę i  wskazał na ciemną kipiel w  oddali. Greerowi wydłużyła się twarz.

– Szlag by trafił, to tam. Zresztą widać wrak jakiegoś tumana; pamiątkę po tym, jak mu odbiło. Mam nadzieję, że widzisz ten znak.

Za mgłą przyboju majaczyły zardzewiałe wręgi jednej z  ofiar tsunami z  1994 roku. W  poprzek kanału biegnącego spod porzuconego wraku leżał świerkowy pniak wyrzucony przez wiosenne sztormy. Greer pokręcił głową.

– Za wąsko tu, bracie. Nie radziłbym pchać się czymś większym niż kanoe.

Greer wiedział, że radzi na próżno; to miała być kara za furgon. Silnik ryczał, dziób pruł na wprost. Greer zaciągnął neoprenowy kaptur i  mocno uchwycił się burty.

Dawno temu, kiedy jeszcze Ike pracował u  Carmody’ego na dziesięć procent, a  pływali właśnie na tej krypie, stary nauczył go podchodzenia do Strugi. Numer polegał na tym, żeby wypatrzyć punkt i  grzać na cały gaz. Nie na pół gwizdka. Byle boczna fala może zepchnąć kuter na brzeg, jeżeli człowiek podczas podejścia nie sunie solidnie naprzód. Ike otworzył przepustnicę do końca.

Kiedy wchodzili w  ujście, wręgi wraka zamajaczyły o  mniej niż metr od lewej burty, a  gałęzie świerka zamiotły pokład. O  dziesięć metrów dalej potok skręcał o  dziewięćdziesiąt stopni w  lewo, potem w  prawo, a  potem szeroko rozlewał się za maleńką rewą. Stary mercury zajęczał, jakby śruba weszła w  muł, lecz Ike przerzucił na luz. Mieliznę sforsowali siłą rozpędu i  wylądowali w  zatoce, dużej i  gładkiej jak boisko futbolowe, zupełnie niewidocznej z  zewnątrz.

– I  oto ten tęgi sternik odkrywa własne, prywatne morze – pogratulował Greer, nie bez sarkazmu. – „Władaj, Brytanio”.

– Drobiazg. – Ike uśmiechnął się beztrosko. Wyobraził sobie, że rzeczywiście słucha fanfar, lecz hałas silnika przepłoszył w  końcu muzykę dźwięczącą mu w  myśli. Potem po prawej dostrzegł w  wodzie chromowy błysk potężnego grzbietu, później jeszcze dwa. Dał wsteczny, na kilwaterze zakotłowało się; zwalniali. – Zarzucaj, kolego. Zobaczymy, co nam zaoferuje nasze prywatne morze.

We wzdymających się, balonowatych fałdach neoprenowego kombinezonu Greer wydawał się niezdarny i  opieszały. Otworzył schowek, schował kubki i  wyciągnął rękawice. Westchnął, ruszył na rufę do windy i  podniósł pierwszy pływak sieci.

Winda na starej Columbine nie była napędzana silnikiem. Właśnie dlatego mieli być na pokładzie we dwoje, Greer i  Alice, jedno miało spuszczać ciężką pławnicę z  aluminiowego bębna, drugie pilnować steru. A  potem, przy wciąganiu, jedno musiało obracać windę, a  drugie wybierać połów. Jak przed potopem. Kiedy Carmody sprawił sobie Lady Red, Ike i  Greer parę sezonów przepracowali na Columbine; dopiero potem Carmody wyłożył na Ike’ową Sue-Z, z  której można było łowić w  pojedynkę. Greer zszedł na ląd do przetwórni konserw, cały w  skowronkach, a  Columbine nakryto plandeką za garażem Carmodyego, wraz z  resztą gratów trzymanych na wszelki wypadek. Przez długie lata Columbine nie powoływano do służby, nawet kiedy Lady Red poszła na dno.

Greer rzucił za burtę pierwsze pływaki, zaś Ike dodał gazu. Tak czy owak, Greer musiał ręcznie spuścić z  windy co najmniej pięćdziesiąt metrów, zanim kuter z  tym słabym silnikiem nabrał rozpędu na tyle, żeby o  własnych siłach naprężyć i  pociągnąć sieć. Ike znów lekko zwolnił i  delikatnym łukiem poszedł w  lewo. Kiedy już cała sieć poszła za burtę i  na wodzie znalazły się ostatnie pływaki, Ike poluzował i  wykręcił ku pierwszej pomarańczowej kuli tańczącej na wodzie. Widząc w  wodzie błyski grzbietów, uznał, że nie ma na co czekać. Podszedł tyłem, a  Greer zaczepił i  podniósł pływak. Ike zostawił silnik na minimalnym wstecznym i  poszedł na rufę pomóc przy korbie. Wciągali ciężką, rozedrganą, wezbraną życiem pławnicę. Najpierw pokazał się łosoś królewski, jak ludzka noga, wart czterysta lub pięćset dolarów, jeżeli trafi na giełdę świeży.

– Mówią, że Bóg troszczy się o  błaznów, durniów i  Murzynów – zauważył Greer na widok zdobyczy. – Chyba to prawda.

Za pierwszym podejściem wybrali dwadzieścia jeden czerwonych łososi, trzy królewskie i  tak dużą płastugę, że nie mogli jej wyciągnąć.

– Jebany dziwoląg – zaklął Greer, kiedy mocowali się z  wielką rybą.

Spośród wszystkich obrzydliwych mieszkańców głębin Greer nie znosił zwłaszcza płastug. Przez to przemieszczone oko. W  końcu wyciągnął nóż i  przeciął pasmo syntetycznego włókna, w  którym uwięzła ryba. Grzmotnęła o  powierzchnię wody grzbietem, zalśnił bielą szeroki brzuch.

– Przeciąłeś sieć za dwieście dolarów – powiedział Ike.

– Daj spokój – odrzekł Greer. – Wieczorem połatam. Albo kupimy inną za pieniądze, które zarobiliśmy, nie marnując czasu na wyciąganie takiej ohydy.

Następny zaciąg był o  cztery królewskie łososie lepszy, czerwone przestali już liczyć. A  jeszcze lepszy był trzeci. Pracowali spokojnie, w  milczeniu, jak lubił Ike. Zaskrzeczało radio; pociekła z  niego zwykła rybacka gadanina. Wiadomości wpuszczali jednym, wypuszczali drugim uchem. Z  obawy przed konkurencją rybacy nigdy uczciwie nie powiedzą przez radio o  prawdziwym farcie. Ani niefarcie. Używali prywatnych kodów, zarazem tajnych i  przejrzystych, starając się ukryć prawdę przed wszystkimi z  wyjątkiem partnerów, z  którymi dzielili kwotę połowową. Kiedy na przykład jeden z  braci Wong zawiadamiał drugiego, że połów był „karmazynowy”, dla większości podsłuchujących było jasne, że ocierają się o  piętrową dwuznaczność; „karmazynowy” zbyt natrętnie sygnalizowało połów „dobry”, więc wszyscy wiedzieli, że naprawdę chodzi rzeczywiście o  połów karmazyna.

Alice Carmody parę razy wypytywała, czy ktoś nie widział Columbine. Liczne odpowiedzi brzmiały jednakowo: „nie”. Greer usiłował się zgłosić, ale przerdzewiały mikrofon słał w  eter tylko raniące uszy piski.

– Niech się trochę pomartwi – doradził Ike. – Zobaczy nas, kiedy przeładujemy to do bazy. Tak wytrzeszczy ślepia, że polecą pod pokład.

Do wczesnego popołudnia nabrali tyle, że już nie można było ryzykować następnego zaciągu. Radio wysiadło do reszty. Odpływ zamienił się w  przypływ. Greer zaproponował, żeby rzucić kotwicę i  poczekać, aż woda się podniesie i  dopiero wtedy wziąć się do forsowania mielizny. Jednak Ike wyszczerzył zęby i  rozpędził kuter.

– Jebańcu jeden – rzucił oskarżenie Greer. – Po prostu chcesz dać wielkie przedstawienie „my i  nasz połów”. Co?

– Mówi się Jebańcze”! – odkrzyknął Ike i  otworzył do końca przepustnicę. Miał przed sobą to „V” koloru kawy, czyli ujście bystrza, a  zaraz potem wręgi wraka. Przejście było teraz płytsze niż przy wpływaniu i  Ike zawahał się na moment. Wiedział, że Greer ma rację. Ale fakt, to byłby numer te królewskie łososie. Musiały, sukinsyny, tkwić w  tym oczku od wczesnej wiosny i  czekać, aż się podniesie poziom wody w  Kaczej. Ryby tej miary to pierwszy rzut, które zwykle wpływa na długo przed sezonem. Ike znów dał pełny gaz. – Trzymaj się! – krzyknął przez ramię. – Wyrobimy.

Nie wyrobili. Kil ostro zaszorował po dnie, śruba ugrzęzła. Ike próbował przerzucić na wsteczny, ale było za późno; silnik zakrztusił się i  zgasł. Przerzucił na luz i  próbował zapalić, lecz akumulator jeszcze się nie naładował po zmartwychwstaniu krypy. Zerwał pokrywę, szarpnął za sznur; silnik zakaszlał, zachrobotał i  stanął.

Zobaczył nad sobą pocętkowaną twarz.

– Już wiesz, co wysiadło? – niewinnie zapytał Greer.

– Złaź tutaj – zakomenderował Ike. – Jeżeli go teraz zapalimy, to mamy szansę. Kto wie, może przypływ nas podniesie.

Greer uniósł brwi i  powiedział:

– Yes, sir!

Za sznur szarpali na zmianę. Silnik kaszlał i  chrobotał, kaszlał i  chrobotał, aż paliwo zaczęło wyciekać spod wszystkich złączek i  od oparów zakręciło im się w  głowach.

– Powiedziałbym, panie Sallas, że ten silnik jest moim zdaniem zalany.

– Jasne, że zalany. – Ike poczuł lekkość. Wysiłek i  zadyszka sprawiły, że tym razem kop okazał się wyrazisty. Ike nie grzał scoota regularnie, więc herbatka Greera na ogół nie wysyłała go na orbitę. – Trzeba wykręcić świece i  podmuchać, aż wyschną.

– Się robi, sir! – Greer zaczął ściągać ciężki neopren; po co kombinezon, kiedy człowiek czuje grunt pod nogami? Poza tym mechanikowi przeszkadza.

Greer dwukrotnie musiał wykręcać i  osuszać świece, zanim zdołały tchnąć życie w  silnik. Tymczasem fala przypływu uniosła dziób, a  kuter przechylił się na lewo. Ike stanął za sterem i  ostrożnie, na małym gazie, wrzucił przedni. Za rufą zakotłowały się szlam i  błoto, ale kuter ani drgnął. Ike przełożył na wsteczny i  dodał gazu. Przesunęli się o  parę jardów do tyłu, a  potem z  ostrym świstem poleciał bolec zabezpieczający śrubę i  stanęli. Ike wyłączył silnik, a  rura wydechowa popisała się na koniec sarkastyczną, nieprzyzwoitą uwagą „ue-ue-ue-u-mm-ppff!” Nie tylko na dobre ugrzęźli, ale jeszcze na brzegu, przy którym kutry wracają z  łowisk. Będzie się na nich gapić cała flotylla. Rzeczywiście przedstawienie, nie ma co! Ubawiłeś ich do rozpuku, jebańcu jeden, no nie?

Uspokoiło się. Przycichł wiatr, na brudnej plaży łagodnie pieniły się fale przypływu. Ike klął przez chwilę, lecz niezbyt siarczyście. W  końcu Greer uniósł brwi, ten łuk nieodmiennie wyrażał niewinność.

– I  co ja mam powiedzieć tej mumii, okręconej bandażami i  oblepionej rybią łuską? Chodźmy pod pokład. Chyba znajdę coś, co odmoczy te brudne plastry i  trochę rozcieńczy tego niecnego scoota.

Ściśle rzecz biorąc, nikt, nie wyłączając ministerstwa zdrowia, nie wiedział dokładnie, czym jest scoot i  jak działa. Końcowy napar powstawał z  dwóch różnych składników, z  których każdy kupowało się u  innego handlarza. Zazwyczaj były to dwie torebki herbaty, jedna czarnej, a  druga zielonej ziołowej. Torebki trzeba było zanurzyć razem w  gorącej, lecz nie gotującej się wodzie na dziesięć do piętnastu minut; w  tym czasie składniki łączyły się, tworząc czynny narkotyk. Nawet wówczas trudno go było wyodrębnić; preparat był zakamuflowany wśród licznych innych alkaloidów – kofeiny, mięty, tarczycy, rumianku – których obecność była naturalna w  naparze zwykłych herbat i  nikt ze światowej czołówki farmakologów nie był w  stanie odtworzyć receptury. Na rynku handlarzy – wręcz ideał.

Podobno ten specyfik był jeszcze jednym cudownym produktem nowych Niemiec. Pojawiło się mnóstwo nowych, fantastycznych syntetyków przeznaczonych do jawnego obrotu, a  skomponowanych przez zjednoczonych teraz, niemieckich uczonych. Jasne więc, że musiało się też pojawić parę równie fantastycznych nowinek, którymi obracano na czarno. Pamiętacie, że to w  Trzeciej Rzeszy wynaleziono spida? Hitler rozwinął zapotrzebowanie na kokainę, a  bał się, że szlaki handlowe z  Peru zostaną zagrożone, kiedy – strach pomyśleć – skończy się wojna. Więc na wszelki wypadek chciał mieć substytut. Jego chemikom udało się zrobić amfetaminę. I  to był ich szczytowy numer. Do czasów scoota.

Połówki specyfiku produkowano oddzielnie, rzekomo w  tajnych laboratoriach, z  których jedno znajdowało się we Frankfurcie, a  drugie w  Berlinie. Paru aleuckich Kajnaków zapewniało, że widzieli na własne oczy laboratorium gdzieś na Syberii. Prawdopodobnie sekcji wschodnioniemieckiej. O  innym krążyły plotki, że mieści się w  podziemiach fabryki ogni sztucznych na Tajwanie. Jeżeli chodzi o  narkomanię, to od chwili genetycznego unicestwienia wszelkich roślinnych psychotropów scoot stał się alaskańskim problemem numer jeden. Podczas wyczerpujących łososiowych połowów wielu młodych odlotowców nie żałowało sobie scoota. Rybacy z  coraz większą zaciekłością walczyli o  coraz mniejsze połowy. Napaleńcy na sportowych łodziach z  podrasowanymi silnikami zakładali pas z  bronią na gumowe rybackie portki. Zaciąg łososia wart jakieś dziesięć kawałków wymagał ostentacyjnej ochrony.

Isaac Sallas i  Emil Greer należeli do starszego pokolenia i  nie byli tak agresywni. Ike właściwie już nie grzał. Greer zaś mógł się przez cały dzień cackać z  jednym kubkiem, jakby chodziło o  mocną kawę. Z  tym że to było lepsze niż kawa: człowiek mógł ciężko pracować, uwalić się spać, kiedy zechciał, a  potem budził się świeży, wypoczęty. Tyle że nie śnił. To był chyba najcięższy uboczny efekt. Jeżeli zaś człowiek położył szlaban, to jedynymi objawami były cieknący nos i  lekka nerwowość, a  także chętka na parę dni porządnego snu. Z  zasmarkanym nosem można jednak wytrzymać, a  nerwowość zawsze da się załagodzić odrobiną gorzały.

W maleńkiej kabinie Greer ulokował w  przechylonej szufladzie butelkę seagrama z  odzysku. Dwie puszki dr. Doolittle’a, które przyniósł Ike, miały posłużyć za tonik. Pili ciepłą colę z  bourbonem, a  Greer przecinał ostatnie bandaże na głowie Ike’a.

– Fuuuu, człowieku! Tu nie ma nic nadzwyczajnego! Może tylko ta kokarda na głowie. A  ja myślałem, że jesteś ranny.

Motylkowate plastry usunięte zostały tą samą metodą, która sprawdziła się podczas przylepiania: Greer też nie pożałował alkoholu. Skończył, cofnął się o  krok, zlustrował podrapaną szyję i  policzki i  wciągnął powietrze przez zęby.

– Ćpałeś drut kolczasty? Jeża? A  może coś jeszcze? Dogodziła ci jakaś kocica? Powiesz swojemu Emilowi, nie?

– Najpierw chcę usłyszeć, co się działo w  moim furgonie, zanim go znalazłem.

– Co? O! To ona cię tak obdzierała ze skóry? Louise Loop? – Greer zakręcił kubkiem i  zamieszał drinka, a  potem usadowił się na krześle, jedynym w  tej kajucie, zadowolony, że zaraz usłyszy historię, która potwierdzi jego oczekiwania. – Ho, ho! Sama Lulu!

– Nie. Lulu mnie łatała – odrzekł Ike – i  zawiązała mi kokardę. A  podrapał mnie jakiś prawdziwy kot.

Przeplatając whiskey colą, Ike opowiedział o  wydarzeniach poranka, poczynając od zwierzaka z  łbem w  słoju po majonezie, poprzez zduszone krzyki w  szarówce, a  na dziwnym, srebrzystym mężczyźnie kończąc. Opowieść spodobała się Greerowi, który zasysał powietrze przez zęby i  z  uznaniem kiwał głową.

– No tak, pędem na ratunek, na sygnale. Szkoda, że nie zostałem i  nie przyjrzałem się temu egzotycznemu, srebrzystemu facetowi; wiesz, Isaak, teraz zaczynam tego żałować – oświadczył Greer. – Ogromnie mnie to zainteresowało.

– Staraj się wchodzić frontowymi drzwiami, zamiast wiać kuchennymi; w  ten sposób spotkasz mnóstwo interesujących ludzi.

– Ja tylko chcę obserwować, jako badacz i  uczony. Spotkania zostawiam paladynom, takim jak ty. Więc jak myślisz – Greer wiercił się na stołku, coraz bardziej podekscytowany – skąd się tu raptem zjawił małżonek Lulu?

Ike wzruszył ramionami.

– Z  tego, co wiem, wyrósł spod ziemi, jak sromotnik.

– Wczoraj wieczorem u  Psubraci była mowa, że w  Kuinak mają kręcić duży film. Może to zwiadowca z  Hollywood? Co Lulu mówi?

– Mówi, że to prawdziwy Jonasz. – Jonasz? Co to takiego, do cholery?

– Gość, który ściąga niefart, w  myśl religii tatusia Lulu.

– O! A  co za religię wyznaje Omar Loop? W  co on może wierzyć?

– W  ukręglowanie. – No tak, człowiek już jest na haju, takim w  sam raz. – Niefart nad niefartami i  wszystko niefart, z  wyjątkiem czerwonych bil i  czarnych wieprzy.

– Mówisz, że stuprocentowy albinos? Ciekawy okaz. Nie miałem okazji bliżej się przyjrzeć. Całkiem biały?

– Był taki w  pudle, w  Sheriffs Honor Camp – przypomniał sobie Ike. – Zmizerowany punk, drobny dealer, w  grubych na dwa palce ciemnych okularach z  opalizującymi szkłami, żeby mu filtrowały światło. Totalnie wkurzał strażników tym, że nie mogli mu tych szkieł skonfiskować.

Greer był zafascynowany.

– I  co, przynosił pecha?

– Nie. Robił masę hałasu, ściągał masę kłopotów; w  końcu o  to tym wyszczekanym punkom chodzi. W  obozie uznał się za miejscowego klauna, jakieś zajebiste poduchy, kolczyki i  te de. Kiedyś obozowemu psu prysnął w  zęby superklejem, tylko dlatego że go ten pies lekko przychwycił. Nie za mądry ruch jak na zapuszkowanego gówniarza. Mógł się przez to załatwić na amen, ale musiał nad nim czuwać jakiś ważniak od Bliźnich. Miał ksywę St. Nick.

– A  wyglądał na Mikołaja?

– Coś zawsze sugerował, obiecywał fanty. Ale mniej więcej na tydzień przed wyjściem zauważyłem, że Bliźni zaczęli szukać kanciarzy.

– Kanciarzy? – Greer przepadał za więziennymi wspomnieniami Ike’a. – A  co takiego zmalował?

Ike pociągnął seagrama i  spojrzał przez zaparowane okienko.

– Chłopak był w  grupie latrynowej. Ja w  ruchomej brygadzie, poza strefą. I  któregoś popołudnia odwieźli mnie wcześniej, bo miał się zjawić mój adwokat, w  związku z  rozwodem. Wysadzili mnie na środku obozu, a  tam żywej duszy, dosłownie nikogo. Sypialnie, świetlice, stołówka, wszędzie pusto. W  końcu usłyszałem śmiechy koło siłowni. Idę, a  tam przy ławeczce do podnoszenia ciężarów stoją faceci, cała banda, klawisze, przydupnicy, no wszyscy. W  takim rządku.

– O  kurczę – punktował opowieść Greer.

– Właśnie. Bo zaraz zobaczyłem, jak spod prysznica wywlekają tego punka, a  nogi miał całe we krwi.

– I  co zrobiłeś?

– Ja? Co jeszcze miałem zrobić? To oni już wszystko zrobili.

– Powiedziałeś komuś?

– Komu? Tam była cała obozowa szarża. A  biedak chyba nie chciał, żebym o  tym nadawał na wszystkich falach.

– Co się z  nim w  końcu stało?

– Kiedy przeszedłem do strefy warunkowej, to on tam jeszcze tkwił. Słyszałem, że w  końcu odszczeknął się za mocno, przydusili mu łeb poduszką i  było po nim.

– Dziwne. Może facet, który się pokazał w  nocy, to jego duch; może biedny świr wrócił z  tamtego świata?

Ike pokręcił głową.

– To by znaczyło, że duch jest trzy razy większy niż oryginał. Nie, nocny świr to był po prostu szczający z  zazdrości mąż, który ma kłopoty z  pigmentacją i  wrogo nastawionych powinowatych.

– Nigdy nie wiadomo – zastrzegł się Greer. – Duchy są bardzo sprytne.

Kuter chybotał się łagodnie, syczał gazowy grzejnik, a  mężczyźni popijali, roztrząsając sprawę dziwnego i  wyrosłego jak spod ziemi męża Louise Loup. Ike’a ogarnęła błogość. Nie miałby nawet nic przeciw temu, żeby go tu porzucono, samego jak palec. Takie połowy lubił, penetrowanie jakichś nowych wód, trochę ryzyka. No i  co z  tego, że trzeba ich będzie ściągnąć i  holować jak jakichś debili? Przynajmniej narwańcy dowiedzą się, kto ma dość ikry, żeby się zmierzyć się z  Kaczą Strugą. A  kiedy już zobaczą w  porcie te łososie... cóż, dla takiego momentu warto przez chwilę wyjść na durnia.

Równowagi ducha nie stracił nawet na widok Sue-Z, rozgarniającej fale w  drodze do domu na parę godzin przed zamknięciem łowiska. Kuter zwolnił i  Alice, ta czarna buła za sterem, mogła się im przyjrzeć przez lornetkę. Ike pomachał jej ręką.

– Potopiłaby nas obu – zapewnił Greera. – Poczekamy na któregoś z  Wongów.

– Pasuje – odrzekł Greer. Wstał i  jeszcze raz dobrał się do radia. – Ciekawe, gdzie ona się tak śpieszy. Może Carmody wrócił?

– Pomódlmy się o  to – zaproponował Ike.

Siedzieli w  kabinie, popijali, podrzemywali aż do dziewiątej, kiedy rozległ się gwizd oznajmiający koniec połowu. Wyszli na pokład wypatrywać kutrów mozolnie zmierzających do portu.

Niewiele ich było: widocznie większość zmyła się wcześniej. Kiedy wreszcie pojawił się kuter Normana Wonga, pomachali, prosząc o  hol. Wong rzucił im ciężarek spinningiem; do żyłki przywiązali cumę dziobową, którą podciągnął i  podniósł. Wielki diesel Wonga ściągnął ich z  mielizny w  parę minut. A  potem na kilwaterze Wonga przewalali się ciężko, kołysali wzdłuż i  na boki.

Oddał im hol, kiedy doszli pod starą bazę Bosleya, żeby się rozładować. Z  głośników statku toczyła się jak grzmot muzyka Bacha. Bosley zawsze grał Bacha. Albo Beatlesów. Wyceniał połów i  odliczał gotówkę, Greer zaś wyskoczył pogadać z  córkami Bosleya. Chciał, by podziwiały rozmiary jego łososia. Zatrzymali go po to, zapewnił dziewczyny, żeby się chełpić. Więc pomogły mu wypatroszyć i  oczyścić rybę, a  potem Greer zaniósł ją Ike’owi na Columbine. Bosley podał linę, żeby odholować ich do Kuinak.

Opłynęli przylądek, podeszli do główek portu i  zamarli ze zdumienia. Nad masztami i  bomami kutrów wznosiło się coś, co w  pierwszej chwili przypominało monstrualną płetwę grzbietową, w  zachodzącym słońcu srebrzysto-błękitno-zieloną, wysoką co najmniej na sto stóp. Jakby płetwę gigantycznej orki. Greer porwał z  kieszeni Ike’a lornetkę i  przylgnął do niej.

– Słodki Jezu, niech skonam, Isaak! Przecież to Silver Fox!

Ike słyszał już tę nazwę, lecz wzruszył tylko ramionami.

– Sam Silver Fox, najszykowniejsza łajba świata! Skrzydlaty jacht! Stary, nie słyszałeś, co to jest amos?

Ike odparł, że kiedy żegnał się przed laty z  Kalifornią, nie słyszał, co to jest amos.

– Po prostu światowej sławy pływające studio filmowe Gerhardta Steubinsa, jeśli chcesz wiedzieć. – Greer tańczył z  podniecenia. – Gerhardt Steubins!

– To reżyser?

– Światowej sławy reżyser filmowy! Plotki się sprawdziły! No to się teraz potoczy akcja! Yuu-huu! Odpuść sobie te ryby. – Greer kopnął wypatroszonego łososia, królewski okaz przeleciał przez pokład. – Bosley, cała naprzód! Zostaniemy gwiazdami!

Ike wziął od Greer a  lornetkę. Spoza wodnego pyłu i  olinowań lśnił chrom trzypoziomowego mostku pod wielkim żaglopłatem.

– To straszne rozczarowanie dla biednej Alice; tak się śpieszyła, żeby zobaczyć nową krypę starego.

I znów był w  błędzie. W  miarę upływu dnia szło mu coraz gorzej. Właśnie wlekli się pod remontowy slip, kiedy na nabrzeżu Ike zobaczył roześmianą od ucha do ucha Alice Carmody. Stała w  tłumie przy trapie, bez kapelusza; ciemny, skudlony kłąb na jej głowie przeistoczył się we włosy domyte i  wyszczotkowane, spływające na plecy w  lśniących zwojach. Zdumiony Ike wydłużył ogniskową. Alice miała na sobie etniczną suknię z  koca, z  gęsto ponaszywanymi muszlami i  ptasimi dziobami, plus bransolety, paciorki, błyskotki – a  do tego ciemne rajstopy i  wieczorowe szpilki! Bardziej zdumiewające było to, że piła. Od lat nie widziano Alice z  drinkiem.

– To Dom Perignon! – wrzasnął Greer. – Bosley, na miłość boską, gazu!

Kiedy mijali nabrzeże, Alice zauważyła ich i  pomachała ręką.

– Hej, Sallas! Greer! Gdzieście bywali, chłopaki? Fajnie się łowiło?

Tłum głośno zarżał.

– Uwiążcie gdzieś tę balię albo utopcie! – porykiwała Alice. – Bierzcie dupy w  garść i  jazda tutaj, pogłębiać więzi międzyludzkie!

Greer spojrzał na Isaaca spod uniesionych brwi.

– Najpierw ohyda w  słoju po majonezie, potem Lulu Loop i  jej zaskakujący małżonek, a  teraz Alice Carmody kręci się, dupa w  dupę, z  hollywoodzką paką. Tres interessant, że takie tajemnice kryją się pod pozorami pospolitości...

– Interessant, jak diabli – przyznał Ike.

Ulokowali Columbine w  opuszczonym hangarze remontowym i  piechotą ruszyli na nabrzeże. A  tam powitała ich twarz Alice, jarząca się dzięki szampanowi i  ostatnim już, różowym promieniom słońca, zachodzącego tu o  dziesiątej wieczorem. Alice wręczyła Greerowi butelkę, a  potem okręciła się majestatycznie, prezentując grzechoczącą suknię.

– I  co powiesz, Sallas, na ten fason? Klasycznie regionalny, nie?

– Jak z  portretu Edwarda Curtisa – odrzekł Ike.

Alice najpierw spojrzała na niego z  ukosa, a  potem wybuchnęła śmiechem.

– No chodźcie, jajcarze – złapała ich pod ręce – jest tu ktoś, kogo powinniście poznać.

Dohołowała Ike’a i  Greera do stłoczonej grupy; byli tam bracia Wong, Bosleyowie, różni rybacy i  co najmniej z  pół tuzina szczawi. Z  dwunastouncjowych puszek popijali labattsa i  potakiwali mówiącemu do nich mężczyźnie, stojącemu tyłem do nadchodzących; był wysoki, barczysty, z  głową w  futrzanej parce. Widząc dwór, Ike uznał, że to sławny reżyser. Alice podeszła zaś do mężczyzny i  walnęła go w  plecy.

– Pan Sallas? Monsieur Greer? To mój syn, Nicholas Levertov.

Mężczyzna odwrócił się i  zsunął z  głowy kaptur, który ułożył mu się wokół szyi jak kołnierz w  szytym na wyrost kostiumie klauna. Ale klaunowska peruka nie była ani stercząca, ani ruda, ani zmierzwiona; klaun miał białe włosy, które wiły się, tańczyły i  chłostały go po twarzy jak jakaś śnieżna pieszczotliwa zamieć.

– Nie musisz mi mówić Nicholas. – Biała ręka faceta wysunęła się na spotkanie ręki Ike’a. – Wystarczy: Święty Mikołaju.

Zzzygg-zzzygg! Ike wzdrygnął się i  krzyknął. Biała dłoń rozwierała się, a  jednocześnie rozszerzały w  uśmiechu purpurowe wargi: żartowniś ukrył w  dłoni brzęczyk. Zarechotali Greer, Alice, te szczawie, dosłownie wszyscy. Ton podjęły nawet krążące nad nimi i  skrzeczące wrony. W  końcu roześmiał się i  Ike. Jednak pod osłoną śmiechu ponuro kołatało mu w  znękanej głowie parę pytań i  nie dawało spokoju. Dlaczego tu? Dlaczego teraz? Dlaczego Kuinak?

4

Strwożone panienki demony przeszłości jachty jutra

Przede wszystkim, dlaczego Alaska? Bo Alaska to kraniec, kres, Ostatni Szaniec Pionierskich Ideałów. Z  Alaski nie ma już dokąd pójść. Kiedyś można było do Brazylii, co wzięło w  łeb, bo Trzeci Świat musiał spłacić dług Pierwszemu i  Drugiemu, te zaś wrobiły Brazylię w  wyżerkę u  McDonalda. Bigmaków sprzedano dziesięć miliardów z  górą.

Przez pewien czas żywiono nadzieję, że może to być Australia, ale nadzieja okazała się jeszcze jedną wiktoriańską fanaberią, przeżartą przez białe mrówki i  rasizm. Afryka? Nigdy nie miała szans; dzięki łobuzom wszelkiej maści wcześniej wynaleziono tu przekręt niż koło. Chiny? Legendarny Śpiący Gigant przebudził się w  pętach ekonomicznych i  w  smogu. Kanada? Obrobiona przez spryciarzy, podczas gdy te ciapy gapiły się na hokeja i  piły piwo. Księżyc? Mars? Farma na orbicie? Wybaczcie, kochani, nie da rady. Piłką, którą do nas podano, jest planeta Ziemia – i  tę właśnie piłkę trzeba rozegrać.

Więc dobrnęło to do Alaski, do Linii Końcowej, jak w  tej starej idiotycznej grze w  piłkę; wkroczyło na pole karne...

Bo Alaska jest boiskiem na tyle wielkim, że wciąż pozostaje względnie czysta, mimo tych wszystkich wycieków ropy i  wysypisk. Ma pięćset sześćdziesiąt osiem tysięcy mil kwadratowych powierzchni lub, licząc inaczej, trzysta siedemdziesiąt pięć milionów akrów. Nawet teraz, w  dwudziestym pierwszym wieku, większości obszaru nie tknęła stopa białego, czerwonego, czarnego czy żółtego człowieka; nie tknęła stopa żadnego ssaka, jeżeli sprawę zbadać cal po calu. Alaska jest pusta. Życie w  zasadzie kwitnie w  pasie wybrzeży, a  linia brzegowa, mierzona mila za milą, liczy sobie więcej niż linie brzegowe całych Stanów, włączając Wschodnie Wybrzeże, zatoki Hudsona i  Meksykańską i  plaże od San Diego w  Kalifornii po Vancouver na północy – z  Kolumbią Brytyjską na dodatek! Jest to pas wciąż narowisty, historycznie i  geologicznie.

Rów Aleucki należy do najbardziej aktywnych sejsmicznie obszarów na świecie. Pasmo bezładnie rozrzuconych pęknięć i  okruchów to pozostałość po przełamaniu się superkontynentów dwadzieścia milionów lat temu. Rana wciąż nie zabliźniona. Morze kładzie się na niej ciężarem, ciśnie, potrzaskane warstwy szarogłazu i  łupków osadowych przesuwają się i  rozwierają jak świeżo odkryte stare księgi. To tutaj znajdują się najgłębsze pokłady biblioteki (co do szczegółów patrz: Suplement). To tutaj tkwią na półkach najstarsze znane wydania „Time’a” i  „Life’a”, „True Stones” i  „National Geographic”. Tego rodzaju kawałki. Niektóre długie i  niespiesznie opowiadane, jak ta saga o  bolesnym rozłupywaniu się superkontynentu w  ciągu miliona lat; inne krótkie, jak szyfrowe łamigłówki, na przykład dlaczego w  pewnych warstwach skamielin (pochodzących mniej więcej sprzed dwunastu i  pół tysiąca lat) cząsteczki muszli mięczaków – po całych eonach takiego układania się, że maleńki ogonek molekuły naładowany ujemnie skierowany był na północ – nagle ni stąd, ni z  owad, w  następnej warstwie leżącej tuż nad poprzednią, odwracają się i  układają ładunkiem ujemnym na południe? Zapewne na tych półkach mowa o  faktach niezbitych, lecz śliskich. Tym bardziej śliskich, im wyższa półka; zwłaszcza od poziomu, powyżej którego trafia się na historie roboty historyków. Bo drukowane historie cechuje ta niepokojąca właściwość, że skłaniają się ku opinii tej ze stron, do której należy drukarnia. Prawdę mówiąc, jeżeli chodzi o  historię regionu Kuinak, to ujrzymy ją pod najwłaściwszym kątem, kiedy machniemy ręką na fakty, a  sięgniemy do legend.

Wytężcie wyobraźnię i  odmalujcie sobie owego mamiącego Świętego Graala Nowego Świata, tę Przełęcz wiodącą do Xanadu, ów Tęczowy Most rzucony do Asgardu i  jego złota: przesławne Przejście Północno-Zachodnie! Uważano, że ów kapryśny szlak, owoc osiemnastowiecznej wyobraźni, biegnie przez tajemniczy wierzchołek kontynentu amerykańskiego, stanowiący na mapach białą plamę i  ciągnie się nieprzerwanie od Atlantyku po Pacyfik. Po stronie atlantyckiej, tu wszyscy eksperci byli zgodni, przejście musiało się zaczynać w  rzuconej na bagna koronce dopływów – więc i  możliwości – na zachodnim krańcu olbrzymiej Zatoki Hudsona. Potem miałoby się ciągnąć przez pustkowia Dalekiej Północy, z  dala od dzikusów, i  jakoś nad przeszkodami Gór Skalistych, żeby w  końcu wyłonić się, jak sądzili eksperci, gdzieś między Golden Gate w  Kalifornii i  Arktyką.

Sławny, wspaniały i  nieprawdopodobny dziwotwór – Przejście Północno-Zachodnie. Jakże upragniony! Przepłynąć przez kontynent, od oceanu do oceanu, bez morderczego przedzierania się wokół tego zapomnianego przez Boga, diabelskiego przylądka Horn na krańcu Ameryki Południowej. Ludzie marzyli o  tym z  takim przejęciem i  tak długo, że marzenie przerodziło się w  obsesję. Przez z  górą wiek dręczyło na równi żeglarzy i  kupców – na Boga żywego, ona tu musi być, rzeka wiodąca ku wielkiemu działowi wód i  przepływająca przezeń – krwawiąc im serca u  kresu niestrudzonych poszukiwań... Rogers i  jego okryci łachmanami rangersi w  bagnach Quebecu, zagubieni, opętani, w  końcu rzeczywiście zjadający się nawzajem, byle tylko poszukiwania trwały... Kapitan Cook... Vancouver... Zapici Hiszpanie, których nie sposób zliczyć, żeglujący tam i  z  powrotem wzdłuż Zachodniego Wybrzeża i  sprawdzający każdą rzekę, każdą zatokę, którą udało im się wypatrzeć w  mokrych mgłach... w  poszukiwaniu Przejścia Północno-Zachodniego.

Szerokie i  obficie toczące wody ujście zatoki Kuinak musiało zelektryzować wielu marynarzy.

To Vitus Bering, 20 lipca 1741 roku, pierwszy skierował lunetę na tę zatokę, ukrytą pod zakrzywionym łańcuchem Aleutów jak paszcza słonia pod trąbą, lecz kiedy wróciła szalupa i  wioślarze zameldowali, że na lądzie nie ma gronostajów, podniósł żagle. Owszem, Bering, bądź co bądź odkrywca, pozwolił sobie na rejs po małej zatoce, żeby rzucić okiem; pracował jednak dla Rosjan, a  monarchia rosyjska jasno stawiała sprawę: interesują ją futra, a  nie fantastyczne przeprawy.

Czterdzieści lat później u  podnóża pionowej skały, na której dziś stoi zamieniona w  muzeum latarnia morska, rzucił kotwicę kapitan Cook. Nie mogąc wspiąć się na skalne urwisko, skąd rozpościera się szerszy widok, marynarze Cooka powiosłowali wzdłuż brzegu, żeby wypytać krajowców. Jednak sama plaża – cuchnąca rybami znajdującymi się w  rozmaitych fazach zasuszenia bądź rozkładu – nie wyjaśniała jeszcze jakich. Stromy pas piachu pełen był otoczaków i  ości, pustych muszli i  nagich dzieci. Na powitanie zarośniętych mężczyzn z  cudownej łodzi najpierw wyroiły się muchy i  komary, a  potem, stopniowo, ludzie. Językoznawca ekspedycji, kleryk nazwiskiem Perkins, znany na pokładzie jako Jezuicki Papuga, zatrzaskał dziobem. Trzaskał, pomagając sobie jedną ręką na migi, a  drugą tłukąc owady, aż udało mu się wyłuszczyć problem.

Nie, nikt z  plemienia nie ma pojęcia, skąd płynie rzeka, ale i  nie sądzi, że z  Tej Drugiej Wielkiej Wody, Zza Której Wschodzi Słońce.

Żeglarz z  lunetą chwiał się na czubku samotnego wioskowego totemu. Wołał, że dopływy rzeki widzi już po drugiej stronie zatoki.

– Pięć mil w  głąb lądu, sir, może mniej... rzeka spływa z  lodowca... bardzo stromy lód, sir... urwiska skalne z  obu stron. Tu nie ma przejścia, sir, i  na mój rozum, nic tu ciekawego.

Cook powiosłował więc z  powrotem na Discovery i  jak zwykle, kiedy nie przytrafiało się nic ciekawego, dopełnił obowiązku nazwania wszystkiego, na czym może spocząć wzrok.

Chrzcił śmiało. Przepaść u  północnego ujścia, na którą nie zdołali się wspiąć marynarze, została Turnią Beznadziei, Hopeless Rock. Wyłaniające się z  chmur zaśnieżone urwisko nazywało się od tej pory Dover Peak.

Spadający z  lodowca rwący potok otrzymał nazwę Rzeki Księcia Ryszarda, na cześć drugiego syna Jerzego III. Rzecz jasna zatoka została Zatoką Księcia Ryszarda, a  osadzie – bo za stertą muszli i  ości musiała przecież być jakaś osada – przypadło miano Fortu Księcia Ryszarda. Niestety, właśnie tego roku biedny książę Ryszard podczas jakiejś ceremonii na osnutych mgłą stopniach Buckingham nabawił się dreszczy i  wkrótce zmarł na febrę, zaś domniemane przyszłe miasto księcia Ryszarda wróciło do nazwy mniej królewskiej, lecz znacznie starszej: Kuinak.

Po Cooku wezbrała druga fala Hiszpanów liczących na to, że dołączą do rojnej flotylli nieśmiertelnych żeglarzy Hiszpanii; niestety ta niekształtna zatoczka u  nasady Aleutów z  pewnością nie była Cieśniną Magellana. I  już nikt się nie potrudził, żeby ją nazwać na nowo.

Tak więc pierwotna nazwa przetrwała. Plemię nie. Po niespotykanej serii surowych zim i  letnich bezrybi – zakończonej katastrofalną dawką rosyjskiego trypra – niedobitki krajowców zaczęły wymierać albo całymi grupami pouciekały nad inne zatoki, do krewnych w  innych szczepach.

Po latach wróciły łososie, a  w  ślad za łososiami starzy mieszkańcy. Szybko przekonali się, że to już nie jest ich kraj. Nie skarżyli się. Wiedzieli, że porzuciwszy niegdyś dziedzictwo, właściwie zdradzili je. Zapomnieli o  prawie pierworództwa. Miejscowość pozostała przy starej nazwie, lecz nie większość mieszkańców, którzy nazywali się Haidami albo Czimczami, Tlingitami, Jupikami bądź Aleutami. Nazywaliby się tak nadal, gdyby nie pewna niespodzianka prawna: otóż wraz z  końcem Moratorium Na Obrót Ziemiami Tubylczymi wszyscy tak zwani krajowcy – przewidywała jedna z  klauzul – muszą do końca stulecia uzgodnić nazwę, pod którą należy się do nich zwracać formalnoprawnie. Podczas prywatnego lunchu prezydent osobiście wyjaśnił mądrość tej klauzuli waszyngtońskim wałom.

– Są bardzo wrażliwi. Dostają kota, ilekroć jakiś nasz prawnik rąbnie się i  niewłaściwie się do nich zwróci. Na przykład Inuici nie lubią, kiedy się ich nazywa Eskimosami. „Eskimo” znaczy „zjadacz surowych ryb”, a  Inuici podkreślają, że jedzą również jarzyny, gotują je i  chcą, żeby o  tym wiedziano.

Prezydent przyleciał właśnie z  Juneau, z  dwudniowej konwencji przywódców plemiennych, z  której to okazji powstrzymywał się od golenia.

– To co w  takim razie znaczy „Inuit”? – chciał się koniecznie dowiedzieć wał z  Georgetown.

– „Inuit”, jak większość nazw plemion, znaczy „lud”. Zaś nazwa plemienna „Tlingit” znaczy „prawdziwy lud” i  Tlingici nie życzą sobie, żeby ich brano za prosty „lud”. Z  kolei wszyscy mają za złe nazywanie ich „amerykańskimi Indianami”. Albo „etnicznymi Amerykanami”. A  nie wszystkim dogadza nazwa „pierwszych ludów”. Zwracają bowiem uwagę na okoliczność, że wcale nie są pierwszym ludem, lecz jego potomstwem, więc „ludem dnia dzisiejszego”. Mają rację, technicznie rzecz biorąc, ale szybko im to wybiłem z  głowy. Tak się może nazywać chór gejów. Po całodniowej i  całonocnej debacie stanęło w  końcu na „potomkach pierwszych ludów tubylczych”. Jasne, że skrót POPILUT brzmi trochę pretensjonalnie, ale teraz, kiedy człowiek zobaczy w  jakiejś Pipido Bay kogoś, wszystko jedno wysokiego czy niskiego, brązowego, beżowego czy w  diabli wiedzą jakim odcieniu, z  tybetańskimi oczami, samoańską żuchwą i  ustami z  zatopionego lądu Mu, to przynajmniej ujdzie z  życiem, jeżeli tego kogoś nazwie Popilutem. Tego lub tę. Miejmy nadzieję...

Dlaczego zaś Kuinak? Bo jeśli Alaska była ostatnim szańcem, na którym bronił się amerykański ideał, to miasto Kuinak było tego szańca ostatnim umocnieniem. Spustoszenia dwudziestego pierwszego wieku ledwie tknęły Kuinak, chronione przez wyjątkowe położenie. Temperatury wciąż mieściły się w  normie; przeciętne obracały się między zero a  dwadzieścia stopni Celsjusza latem i  od minus piętnastu do zera zimą, a  skrajne rozciągały się od minus czterdziestu zimą 1989 roku aż po wcale nie takie przykre trzydzieści osiem plus w  owym sławetnym Czwartym, Roku-Petardzie, kiedy w  Waszyngtonie słupek rtęci podskoczył do czterdziestu ośmiu stopni w  cieniu i  uschły tamtejsze piękne wiśnie.

Morze na ogół nie jest tu burzliwe. Wprawdzie otwarty akwen, po którym może hulać wiatr, nie jest mały, lecz cyple, rafy i  sięgające w  morze skalne jęzory tak utrudniają piętrzenie się fali, że to, co się wdziera do zatoki, przypomina raczej powierzchnię sałatki jarzynowej niż prawdziwy przybój.

Mielizna u  wejścia do portu jest na tyle łagodna i  wyzbyta żyłki wędrowniczej, że regularnie mogą tu zawijać tankowce i  barki kontenerowe, jednak na tyle wydatna, że nie mogą już wchodzić strzeliste wycieczkowce w  rodzaju Island Princess; zresztą z  jakiej racji szacowna linia miałaby uzupełniać firmową „Girlandę zachwycających portów” o  tę nędzną kałużę?

Po wewnętrznej stronie mielizny wybrzeże zatoki przypomina podkowę, dodajmy: zardzewiałą, w  głębi wpadają do niej popielate wody rzeki staczającej się z  lodowca, a  po obu stronach rozciągają się przegniłe pirsy i  rzędy równie przegniłych pachołków, jak sterczące z  podkowy, powyginane hufnale.

Miasto przysiadło sobie na południowym brzegu zatoki, u  jej ujścia. A  raczej przykucnęło, bo najwyższy budynek to trzypiętrowy hotel z  kasynem, wzniesiony przez Searaven, miejscowy oddział Samorządowego Zrzeszenia Popilutów SA. Wyższe bywają nawet sterty kontenerów na barkach zawijających tu z  Anchorage czy Seattle. Z  braku autostrad prowadzących w  głąb lądu wszystkie towary, którymi obraca miasto, wwozi się i  wywozi tymi pływającymi ciężarówkami; żywność wraz z  telewizorami, samochodami, skuterami śnieżnymi, prefabrykatami domków, a  w  drugą stronę konserwy lub zamrożone filety rybne.

Jedyna asfaltowa droga, zresztą czteropasmowa, liczy sobie trzy mile i  prowadzi do maleńkiego lotniska. Kiedy ta autostrada dociera do miasta w  punkcie, w  którym kończą się fundusze federalne, a  zaczyna budżet samorządowy, jej grube jak ramię cztery asfaltowe pasma zamieniają się w  pięć palców pokrytych żwirem. Wysunięty na zachód kciuk opada i  kończy się ślepo na zatłoczonym nabrzeżu remontowym, jakby napraszając się, żeby dalej podwiózł go któryś z  naprawianych lub tankowanych tam kutrów.

Palec wskazujący wymierzony jest prosto w  przemysłowe centrum: w  nabrzeża i  fabryki konserw, w  wysoko załadowane barki, w  osłonięte blachą chłodnie, w  place splątane z  podjazdami, zapełnione kręcącymi się wózkami widłowymi i  naczepowymi, które wynurzają się z  barek i  z  powrotem w  nich nikną, załadowują i  rozładowują; w  śmierdzące sterty sieci, lin i  pomalowanych farbą odblaskową pływaków... w  stosy metalowych skrzyń na kraby... w  tę niewiarygodną galerię porozrzucanych sprzętów, nazywanych pospolicie „dingsami”, „wichajstrami”, „wajchami” lub po prostu „tym świństwem”.

Palec środkowy krzywo wykręca przez handlowe śródmieście, obok sklepu Herky’s Merkentile & Pharmacy, obok dealera Hondy, u  którego piętrzą się i  wyczekują góry dziewiczych skuterów śnieżnych świeżo wypakowanych ze skrzyń... potem przez Cook Boulevard, na którego czterech rogach jak dzień długi przysypiają Popiluci i  moczymordy... obok kręgielni Loop Lanes, gdzie czai się ze swą czerwoną kulą Omar, jak rekin w  wannie... obok Searaven Inn i  przyległego salonu gry w  bingo... obok przezacnych Crabe Potte, Sand Bar, Bear Flag Inn i  Cannery Row Cannery (nazwy Bear Flag oraz Cannery Row Cannery były żartobliwym ukłonem pod adresem Johna Steinbecka; przy czym żaden z  klientów nie był aż tak oczytany, żeby to docenić – i  na tym dopiero polega kawał)... a  potem przeplata się z  palcem serdecznym i  poddaje gasnącemu promieniowaniu rosyjskiej cerkwi, w  której wciąż się modlą wierni, a  krzaki bzu ojca Pribilofa wciąż kwitną mimo zaniedbania... aż wreszcie końcem tego palca okazuje się liceum w  Kuinak. Całą ścianę sali gimnastycznej pokrywa błękit, zieleń i  czerwień, słowem indiański Ognisty Ptak Haida, wywiedziony ze starych wzorów, wręcz z  prehistorii; lecz w  salach i  na korytarzach szkoły, o  których można wiele powiedzieć, tylko nie to, że straszą pustkami, są do nabycia kolejne próbki wszelkich nowoczesnych mikstur, w  każdej chwili zajęć szkolnych, między ósmą a  wpół do piątej.

Piąty, mały palec tej zwieszonej, brudnej ręki trudno właściwie nazwać drogą; latem to kurz i  wyboje, zimą koleina dla toboganu. Ów paluszek elegancko odgina się na wschód, wokół stalowej wieży ciśnień, potem wokół barakorzeźni Loopów, na skraju owego światowej klasy miejskiego śmietniska. Po uporaniu się z  wąwozami wijącymi się w  śmieciach dróżka rusza pod górę, niknie wśród wrzosów i  paproci, aż kończy się przed samotną mieszkalną przyczepą.

Boki i  dach są wiśniowe, okna pozalepiane plastykiem, a  z  opon uszło powietrze. Jaskrawość koloru zdumiewa; przypomina lakierowany paznokieć u  kresu brudnego palca. Jest jednak w  tej starej przyczepie coś walecznego – i  szlachetnego – jakby ten rupieć wytężył siły i  zanim zginie, zdołał odpełznąć od wysypiska znacznie dalej niż reszta śmieci.

Wygląda walecznie, szlachetnie, lecz dość niemrawo.

Niemniej Isaak Sallas przeżył tu ostatnie cztery lata ze swych ponad czterdziestu, na ogół samotnie i  nie uskarżając się, chociaż nie można powiedzieć, że szczęśliwie. I  chętnie przeżyłby tu następne czterdzieści, gdyby nie pewne wtręty – gdyby zechciały zostawić go w  spokoju stuknięte koty, strwożone panienki, demony przeszłości, jachty jutra oraz Alice Carmody. Zwłaszcza ona.

5

Skrawek błota za friko i  skręcanie się flaków

Alice Carmody zaliczała się do Popilutów. Wprawdzie nazywano ją Wściekłą Aleutką, ale Aleutką nie była. Wywodziła się z  plemienia Kuinak i  stanowiła jeden z  ostatnich pełnokrwistych okazów. Dziadek Alice, nim spłodził jej matkę, był przez pięćdziesiąt lat plemiennym szamanem, a  po nim właśnie matka mocno trzymała w  garści to rzemiosło, póki pewien gamoń – chociaż, trzeba przyznać, przystojny – szurający nogami rosyjski emigrant, nie przekonał biednych pogan, że winni odstąpić od niecnych praktyk i  podążyć za nabożnym chrześcijaninem. Co niedzielę od rana do nocy wielbił Dziewicę Marię. W  dni powszednie – mieszankę martini z  wódką. Nazywał się Alexis Levertov i  zaznał jakichś niedoli, które wtrąciły go w  grubiaństwo i  stan spragnienia. Czy pił na skutek owych niedoli, czy kolej rzeczy należałoby odwrócić? Matka Alice z  pewnością rozmyślała nad tą zagadką; była zaś kobietą wcale inteligentną, a  ponadto mądrą. W  każdym razie wiedziała, że zagadka jest naprawdę przystojna i  osiągalna, zaś szamaństwo ma się coraz gorzej i  przestaje cokolwiek znaczyć, kiedy ze starego plemienia ostało się raptem kilkudziesięciu ludzi. Więc ostatnia z  szamanek plemienia Kuinak wyrzekła się pogańskiego dziedzictwa, odprzysięgła się transów, tańców i  snów, a  wór korzeni i  wielce zagadkowych grzybów zamieniła na różaniec i  koktajlowy shaker.

We wspomnianej już cerkwi, mizernym klejnocie na serdecznym palcu jeszcze mizerniejszego miasta, maleńka Alice została ochrzczona. Kiedy miała trzynaście lat, matka zmarła (klinika uznała, że na skutek zatrucia grzybami; czyżby stara kobieta oddawała się jednak praktykom?) i  miejsce starej damy, w  cerkwi oraz na kutrze, zajęła u  boku ojca czarnooka nastolatka. Nauczyła się nawet miksować wermut z  wódką na modłę ulubioną przez grubiańskich Rosjan.

W pierwszej licealnej wybrano ją na gospodynię klasy, a  następnej jesieni, podczas dorocznej wizyty absolwentów, została księżniczką swego rocznika. Była pięknością, miała czarne oczy z  leciuteńkim refleksem ultramaryny, pełne piersi, pełne wargi, szerokie ramiona i  biodra. Lecz w  przeciwieństwie do swych zakwitających krewniaczek miała talię osy.

– To długo nie potrwa – pomrukiwali entuzjaści wszystkiego, co żeńskie, kiedy Alice w  olśniewającej, głęboko wciętej wieczorowej sukience wysiadała z  kabrioletu camaro podczas jesiennej parady.

Nie ma prawa, jeżeli się uwiniemy, myślały sapiące samce o  maślanych oczach.

I nie potrwało. Na bożonarodzeniowe ferie talia spęczniała. A  w  porze wiosennych egzaminów twarde wybrzuszenie pod szkolnym fartuchem służyło już Alice za małe biureczko, na którym opierała przenośny pulpit, kiedy gniewnie zmarszczywszy brwi, pisała sprawdzian na koniec roku.

Nigdy nie podsunęła nawet najdrobniejszej wskazówki, który to sapacz odpowiada za bułeczkę właśnie wypiekającą się w  piecu, zresztą gniewny grymas każdemu odbierał ochotę do zadawania pytań. Nawet ojciec Pribilof o  niczym nie miał pojęcia, chociaż o  swej trzódce wiedział na ogół wszystko. Alice nie bąknęła o  swoim stanie nawet w  lecie podczas spowiedzi, a  jednak stary pop był pierwszą osobą, do której zawiozła dziecko. Kiedy już się mogła podnieść, włożyła sukienkę i  ominąwszy omdlałego własnego ojca, poniosła dziecko do pick-upa. Zajechała nim wprost pod drzwi plebanii, na przełaj przez kościelny trawnik. Stary pop wyszedł, żując grzankę z  łososiem i  serkiem homogenizowanym; kichnął i  zamrugał oczami w  jaskrawym słońcu. Był daltonistą ze skłonnością do katarakty, lecz wciąż dopisywał mu węch. Uśmiechnął się, kiedy poczuł, że to droga młoda Alice, biedna młoda Alice, dzielna młoda Alice; to nie dla niej łap-cap, skrobanka i  już. Podała mu becik, żeby się przyjrzał.

– Pomóż mi, ojcze. Tego nie było w  planie.

Pop przestał żuć i  nachylił się. Mimo daltonizmu dostrzegł bez trudu, że dziecko jest białe jak homogenizowany twarożek na grzance, a  oczy ma koloru łososiowego dzwonka.

Uprzątnęli szopę na narzędzia i  młoda matka wprowadziła się tam z  dzieckiem. Ponieważ pop nalegał, Alice wróciła jesienią do szkoły, znów z  cienką talią, za to przyciągając jeszcze gorętsze spojrzenia. Szkoda by było, żeby tak zdolna gimnazjalistka rzuciła naukę, a  w  końcu było dość opiekunek, żeby kogoś znaleźć do owego maleńkiego naddatku. Czasami Alice zabierała niemowlę ze sobą, tocząc na przerwach wózek po zatłoczonych korytarzach, a  także tocząc wyzywającym, buntowniczym spojrzeniem. Czasami zostawała w  domu, kołysząc w  szopie kapryszącego dzieciaka i  kartkując kolekcję albumów ojca Pribilofa poświęconych sztuce sakralnej. To i  owo próbowała skopiować, używając kredek z  Izby Opieki nad Dzieckiem. Rezultatem była niepokojąca mieszanina stylów. Pokłon Trzech Króli Van Eycka przypominał malowidła na urnach Kwakiutlów. Chrystus na krzyżu Holbeina przypominał totem plemienia Bela Coola. Na rozgryzanie tych problemów nie brakowało jej czasu; kościelna opiekunka społeczna często zabierała dziecko na całe tygodnie do centrum okulistycznego w  Anchorage albo do kliniki alergologicznej w  Victorii. Na kuracje specjalistyczne. Młody Nicholas Levertov był, jak to się mówi, szczególnie szczególnym dzieckiem. Alice naprawdę potrzebowała pomocy. Tego nie było w  planie.

Pozostałe klasy zaliczyła w  przewidzianych trzech latach i  na skróconym szkolnym boisku futbolowym otrzymała świadectwo dojrzałości wraz ze specjalną wzmianką poświęconą jej stopniom i  talentowi. Kredki z  Izby Dziecka zdążyła zamienić na lateksowe farby stosowania zewnętrznego. To Alice na ścianie budynku sali gimnastycznej namalowała Ognistego Ptaka, a  dzięki temu malowidłu otrzymała błękitną wstęgę na ogólnokrajowym konkursie murali, na skutek czego Sztuka i  Wiedza Alaski przyznała jej pełne stypendium z  prawem wyboru college’u. Oczywiście wszyscy byli przekonani, że Alice wybierze University of Anchorage. Takim jak Alice, nieszczęsnym młodym popiluckim matkom, Kościół zapewniał nie tylko lokum w  campusie, ale i  dzienną opiekę nad dzieckiem. SiWA zapewniła Alice, że University of Anchorage będzie strzałem w  dziesiątkę. Alice zawiadomiła SiWA, w  co mogą ją pocałować. Miała już dosyć nędznej, gliniastej dziury pod tytułem Kuinak, upośledzonych Popilutów, pijanego i  niezdarnego ojca, swego szczególnie szczególnego dziecka, życzliwości zarówno rodzinnego miasta, jak i  całej reszty stanu Alaska; dziękuję, postoję. Wyniośle powiadomiła Hoogstratten, starą kumpelkę szkolną, że jedzie do San Francisco Art Institute. I  chce zostać szykowną Kalifornijką. Dzieciak? Dzieciaka przygarnie cerkiew.

Malowała i  balowała; wir San Francisco to było to. Gdy skończyło się stypendium, zaangażowała się do wielkiej galerii przy Castro Street. Szefem był szorstki starszy facet z  wąsami jak klamki, jeden z  jej byłych nauczycieli rysunku z  natury. Wkrótce dzieliła z  nim pokój nad galerią po to, żeby głębiej przyswoić sobie miłość do sztuki i  sztukę miłości. Kiedy jednak szef postanowił sprowadzić do łóżka jeszcze jednego mężczyznę – młodego, gładkoskórego artystę z  Wyoming, który malował głównie piętnowanie bydła oraz padanie koni i  nie rozstawał się z  ostrogami również po ściągnięciu botfortów – Alice zebrała rzeczy, obrazy, doszczętnie opróżniła sejf galerii i  zadzwoniła po taksówkę na lotnisko. Malowidła poleciały do cerkwi w  Kuinak, a  ona sama w  przeciwnym kierunku, do San Diego. Nie znała tam nikogo, ale niech ją diabli porwą, jeżeli wróci na północ. Gdyby przyszło jej przenosić się jeszcze raz, poleci do Guadalajary.

Dostała pracę; uczyła nastolatków historii ludów północno-zachodniego Pacyfiku; niestety smarkacze na ogół nie znali żadnego języka poza tym ich południowoamerykańskim. Ulokowała się w  motelu; z  rabatem za długoterminowy najem. Zaczęła zaniedbywać zarówno sztukę, jak i  talię, zaczęła też pić i  kląć. Wpadła w  panikę, że może już koniec z  malowaniem. Za to na pewno koniec z  mężczyznami. Niech te sukinsyny, palanty w  ostrogach, wąsate dupki, żłopiący martini niezdarni i  gburowaci Rosjanie, niech się te wały załatwią nawzajem – akurat tego są warci.

Trzymała się pracy i  kąta w  motelu. Do domu nie poleciała nawet kiedy pop zadepeszował, że jej ojciec wypadł w  końcu za burtę i  to na dobre. Dopiero koniec Moratorium Na Obrót Ziemiami Tubylczymi zmusił ją do powrotu w  rodzinne strony. Brudna, gliniasta dziura, fakt, lecz teraz także nieruchomość do upłynnienia.

Parcelę w  Kuinak Alice zamierzała jak najszybciej sprzedać i  natychmiast wynieść się w  diabły, ale na widok prawnika, którego zaangażowało plemię, poczuła, że skręcają się w  niej flaki. Może dlatego, że ów etniczny yuppie, z  teczką z  cętkowanej foczej skóry, zaliczał się do kategorii Popilutów-szpanerów, może dlatego, że przypominał jej owego gładkolicego artystę z  Wyoming. Tak czy owak, Alice odmówiła zarówno sprzedania parceli, jak i  wniesienia jej jako aportu do konsorcjum. Nie puszczała z  garści przyznanego jej błotnistego skrawka koło lotniska, wydzierżawiła działkę po ojcu pozostającą w  depozycie (zanim działka mogła się stać jej legalną własnością, musiało upłynąć przepisowe siedem lat, żeby upewnić się, że ten stary gazmajster, ten zapity Rosjanin, nie zechce przypadkiem znów wpłynąć do portu). Za gotówkę kupiła w  mieście narożną parcelę z  walącym się motelem i  zlikwidowaną wędzarnią. To ona ponadawała firmowym przedsięwzięciom nazwy Bear Flag oraz Cannery Row Cannery. Jeżeli zaliczyło się w  college’u literaturę to potem chodzą po głowie takie numery.

Po dobiciu targu i  podpisaniu umów większość procesujących się Popilutów spakowała manatki, pozostawiając konsorcjum Searaven pod opieką członków zarządu oraz yuppiesowskiego prawnika uzbrojonego w  teczkę z  foczej skóry. Wrócili do swoich zajęć, to znaczy do popijania sam na sam z  ulubioną mydlaną operą w  którymś z  Domów Spokojnej Starości utrzymywanych przez Searaven w  okolicach Anchorage i  Sitki, gdzie bezszelestnie dogorywali. Alice skontaktowała się dzieciakiem, uczniem kościelnej szkoły w  Fairbanks, żeby zreferować mu poczynione inwestycje i  stan nieruchomości, ale chłopak był równie gorącym wielbicielem Kuinak jak ona. W  Fairbanks, jak zapewniał, nieźle już sobie urobił rodziców zastępczych i  ma tam kumpli; może wpadnie do Alice na wakacje. Polubił scoota. Później.

Alice szybko się przekonała, że wstręt do spekulacyjnych spółek tubylczych, z  którym bynajmniej się nie kryła, nie jedna jej przyjaciół wśród popiluckich sąsiadów. Wciąż wypytywali o  plany. Jeżeli nie wchodzi do tego interesu, to czemu nie weźmie dupy w  troki i  nie poleci, skąd przyleciała? Wkurwiało ją to nie gorzej niż popilucki ananas z  foczą teczką. W  końcu oznajmiła, jakie ma plany: pozostaje w  swej malowniczej małej ojczyźnie przez szacunek dla własnych korzeni. Naprawdę to przez chamski upór, przekonywali sąsiedzi, oczywiście za plecami. Alice nie pozostawiła cienia wątpliwości, że opinię sąsiadów ceni nie wyżej niż dupę zdechłego szczura. Zostaje.

Tak więc Alice ostentacyjnie została w  Kuinak, na złość. Mogła sama prowadzić ten swój sakramencki interes, nie byli jej do tego potrzebni żadni potomkowie ani przodkowie, żadne konsorcjum ani taryfa ulgowa. Nie musiała też kupować supertelewizora, zaszywać się przed nim i  szacownie zachlewać w  domowym zaciszu. Jeżeli już ma pić to, kurwa, jawnie, na oczach Boga i  ludzi.

To wtedy Alice zapracowała na miano Wściekłej Aleutki. Starzy znajomi, jak ojciec Pribilof, mieli wrażenie, że widzą dwie różne istoty. Jedna, jak zawsze, mówiła cicho i  studiowała zachłannie dzieła Odwiecznego Pędzla: najprostszym przestawieniem kwiatów czy świec potrafiła zupełnie odmienić wnętrze cerkwi. Kiedy jednak owa cicha Alice Levertov urżnęła się – co przytrafiało się już często i  następowało natychmiast – przeistaczała się w  szalejącą wiedźmę o  purpurowej twarzy, z  jęzorem jak harpun. Alkohol go nie pętał, lecz wyostrzał. Ten jęzor kłuł, siekł, a  jeżeli dobrał się do kogoś, to nie odpuszczał, póki właścicielka nie straciła przytomności, co równało się odcięciu liny od harpuna. Potem Alice budziła się jako osoba skruszona i  powściągliwych manier.

Gniewne alter ego Alice dawało o  sobie znać coraz gwałtowniej. Szalejącą wiedźmę budziła coraz mniejsza z  roku na rok dawka alkoholu i  coraz wątlejszy pozór obrazy. Korzenie gniewu Alice zaczęły szukać nowych pożywek i  rozgałęziać się na wszystkie strony. Mogła być wściekła na rząd i  na rządzonych. Zawsze wściekała się na białych; te sukinsyny o  rybich ślepiach, te gnoje umiały wydymać jej ludzi; lecz równie wkurzona bywała na swoich, że tak tanio się sprzedali. W  furię wprawiał ją czasem cały rodzaj ludzki za to, że wszystko tak beznadziejnie spierdolił, chociaż jednocześnie pluła z  pogardą na idealistycznych maminsynków, skończonych naiwniaków, którym się zdaje, że kiedyś się wszystko uładzi. Parę głębszych – i  Alice Levertov gotowa była się wściec na wszystko.

Po pierwszym drinku mógł to być barman, kelnerka lub dowolny skurwiel trudniący się sprzedażą tych cienkich szczyn z  odzysku, nazywanych dziś bourbonem. Po drugim dobierała się do każdego debila w  lokalu, barana skończonego, który to pił. Po trzecim Alice potrafiła tak spotęgować zasięg furii, że w  grę wchodziło już całe to zasrane miasto i  wszystko dookoła, parszywe morze, niebo do tego morza ni w  dupę, ni w  oko, diabelskie wichury... i  ta długa noc, z  natury rzeczy ciemna i  ponura. Nazajutrz, z  krzywo zwieszoną głową, zawstydzona, Alice znów była osobą cichą i  wcale zgodną.

Jednak bar z  Alice w  środku, popijającą tylko dla podtrzymania więzi międzyludzkich, był w  najlepszym razie potencjalnym polem bitewnym, mocno zagrożonym, ponieważ lada chwila mógł się zamienić w  bar z  popijającą tą drugą Alice, Wściekłą Aleutką. Wyniesienie się wszystkich klientów z  takiego baru było sprawą minut. I  bar był puściuteńki, póki szef nie zdecydował się go zamknąć albo wywalić Alice na zbity pysk.

Łatwiej było zamknąć. Zawsze można było poczekać kwadrans czy dwadzieścia minut, aż Alice chwiejnie pożegluje dalej, ku następnej awanturze, a  potem znowu otworzyć. Jeżeli chodzi o  wylewanie na pysk, to wiązało się z  ryzykiem: miała na kim skupić gniew. Mogła wrócić i  przez okno zbombardować knajpę śnieżkami, mogła zwalić kupę na siedzeniu firmowego pick-upa. Kiedy o  północy wyrzucono ją z  Sand Bar na piętnastostopniowy mróz, pozestawiała na tyłach lokalu chybotliwe rusztowanie z  kubłów na śmieci i  wdrapała się po nim na dach. Tam zaś udało jej się strącić ocynkowaną rurę odprowadzającą i  nasikać prosto do pieca olejowego. Po paru sekundach ulica pełna była klientów tak spłakanych, jakby ich ktoś potraktował gazem łzawiącym.

Jeżeli zadzwoniło się na policję, a  porucznik Bergstrom szczęśliwym trafem zdobył się na to, żeby kazać tym swoim leniwym białym Anglosasom podnieść tyłki, wytaszczyć Alice i  przymknąć na tydzień, to należało się spodziewać kłopotów ze strony innych Popilutów. Plotkując, byli jej niechętni, ale wielu podziwiało ją w  duchu za charakter. Którejś zimy w  grudniu, kiedy gliniarze zdrutowali ją w  Crabbe Potte i  potem zapuszkowali na tydzień w  celi dla pijaków, któryś z  tajemnych wielbicieli wydłubał po kryjomu wszystkie nity z  prawie wszystkich aluminiowych licowań okrywających mur. Nikt w  środku nie zdawał sobie z  tego sprawy. Tego wieczoru Lobo Ladies sadziły na cały regulator salsa swing, na prowadzącej gitarze grało jakieś meksykańskie wykopalisko w  najgorszym elektrycznym wydaniu, jakby pijany szył grabiami, co w  sumie i  tak brzmiało jak wybijanie nitów. O  północy skończył się przypływ, a  znad morza nadleciał podmuch. Zakrążył i  nabrał takiego pędu, że wkrótce lokal Crabbe Potte Grill & Lounge został rozpakowany jak czekoladka, a  porozrzucane płaty aluminium zalegały aż po wieżę ciśnień. Szklana wata i  foliowa izolacja, jak staniol i  włosy anielskie, udekorowały całe miasto przed Bożym Narodzeniem.

Założono nową izolację i  odremontowano knajpę. Myrna Crabbe wysłała wtedy zaproszenie na wielkie ponowne otwarcie nie tylko całej miejskiej śmietance, lecz i  Alice, swojej starej szkolnej kumpelce. Alice kupiła szaroperłowy, dwuczęściowy kostium, spodnie z  żakietem, który miał podkreślać lepszą stronę jej osobowości, a  przy okazji zasłonić te parę cali, które przybyło jej w  pasie. Nowy sikacz z  odzysku może jest lepszy na wątrobę, kto wie, ale domieszki szkodzą talii.

Alice wypatrzyła sobie stołek na końcu nowego baru i  cicha jak oko cyklonu zamówiła jasne beczkowe. Przez cały wieczór przykładnie zadawała szyku, zdecydowana, że rozczaruje wszystkich, którzy czekają na rozróbę. Przez prawie cały wieczór. Zdołała się nawet uśmiechnąć, kiedy Dan Crabbe, któremu zebrało się na dowcipy, zapytał, jaka jest różnica między lesbijką a  bieługą.

– Dwieście funtów wagi i  dwuczęściowy kostium, juu-huu!

Lecz kiedy Myrna Crabbe zanadto sobie przygrzała i  zaczęła ewangelizować, że synowie nie mogą pokutować za grzechy ojców, a  jednak to ten biedny, bardzo biedny dzieciak płaci za bombowe portki, które matka wciąga sobie na tyłek... cóż, ten kopniak był już wymierzony za nisko. I  nie poszedł bokiem. Zanim dwuznaczność odzywki Myrny dotarła do całej publiki, Alice sama zrecenzowała tekst. Z  rękawa kostiumiku od Gucciego, z  wrzaskiem mrożącym krew w  żyłach, Alice wyszarpnęła plemienny nóż ulu i  wylądowała za barem. Pierwszorzędnej roboty, ostry jak brzytwa nóż dla squaw został zamówiony specjalnie na tę okazję w  Tribal Tools w  Anchorage. Miał być podarunkiem na zgodę i  Alice kazała na nim wygrawerować: „Crabbe’om – kiedy nastaje odpływ, niech nakryje się stół”. Teraz chromowany półksiężyc złowrogo połyskiwał w  świetle lamp barowych, między wiszącymi kieliszkami.

– Bombowe portki, co? – kipiała Alice za barem. Na jej górnej wardze jeszcze bieliła się resztka piwnej piany. – Na kolana! Na kolana, ale to już! – Crabbe’owie uklękli jak królewscy skazańcy w  dygocących koronach. Przez chwilę Alice pozwalała im się trząść, a  potem odwróciła się i  najspokojniej w  świecie ścięła złączki przy kranikach barowego miksera, wszystkie trzy. Z  przewodów pod ciśnieniem szaleńczo trysnęły, jak krew ze zdekapitowanych węży, whiskey, woda sodowa i  tonik.

Potem Myrna przekonywała, że Alice należy utopić. Rodzina Crabbe’ów podjęła nawet tajną zbiórkę funduszy na ten cel. Na szczęście pomyślne wiatry popchnęły ku temu pieniącemu się wcieleniu Alice starego Mike’a Carmody’ego.

Tej właśnie zimy, kiedy większe kutry wypłynęły na parę miesięcy na łowiska tuńczyków, należący do Mike’a Carmody’ego dom nad zatoką zaanektowała rodzina niedźwiedzi. Chciały sobie powetować żarcie samych korzeni. Płatków owsianych nie znalazły, za to przez porozdzieraną pazurami podłogę w  kuchni udało im się dobrać do zamrażarki w  piwnicy. I  po prostu wprowadziły się. Taksatorzy powiedzieli Carmody’emu, że naprawa wyniesie tyle, ile zarobek za cały sezon tuńczyka i  mniej więcej tyle samo potrwa. Nawet dłużej, jeżeli Carmody będzie robotnikom stał nad głową. Wobec tego Carmody spakował się, zostawił dom na łasce robotników oraz niedźwiedzi i  wynajął pokój w  Bear Flag Inn.

Rzecz jasna, Alice go znała; w  Kuinak wszyscy znali starego, brzuchatego opoja. Z  okrągłą twarzą, czerwonym nosem i  otoczką rudych swego czasu kłaków nad uszami, był jedną z  lepiej znanych w  mieście postaci. Jakby piechur z  Pillsbury zagrał skrzyżowanie Latającego Holendra z  braciszkiem Tuckiem – recenzowała Alice. Wzruszyła ramionami. Cholera, trzeba teraz więcej białego chleba po to tylko, żeby czerstwiał i  sechł na kamień. Ale kiedy brał z  jej dłoni klucz, Alice poczuła w  dotknięciu Carmody’ego coś, co kazało spojrzeć mu w  oczy. Niech szlag trafi, ten stary łysy budyń chyba do niej mrugnął i  to tak szybko, że przeszedł już przez wyłożony chodnikiem hall i  zniknął na schodach, Alice zaś wciąż nie była pewna, czy to przywidzenie, czy nie. A  potem roześmiała się – wyrwało się jej głupie parsknięcie. Tylko jedno. Lecz w  taki sposób nikt jej od dawna nie rozśmieszył.

Carmody był dobrym lokatorem. Nawyki miał niekłopotliwe, potrzeby proste. Żywił się hot-dogami z  automatu i  słuchał radia CB. Lubił fajkę, irlandzkie destylaty oraz irlandzką kawę. Z  tym że musiała być dobra. Nabożeństwa do dobrej kawy nabrał podczas tuńczykowych sezonów u  wybrzeży Ameryki Południowej; rzadkość jak na brytyjskie podniebienie.

Alice ledwie spojrzała, kiedy się wprowadzał; jeszcze jeden kirus, po którym trzeba sprzątać. Co prawda Carmody stanowił szczególny okaz: kirus, któremu naprawdę się udało, był pierwszy zarówno na rynku, jak i  na zdradliwych okolicznych wodach. Umiał znaleźć rybę, podczas gdy konkurencji woda przelewała się tylko przez sieci, a  potem umiał znaleźć na rybę najlepszy zbyt. I  żeby sprzedać połów, wcale nie musiał pływać aż na Maui. Odławiał nie wykorzystane kwoty. Inwestował. Miał niewielką przetwórnię, która puszkowała tylko wędzonego łososia, solonego łososia i  solony kawior. Miał wędzarnię. Staroświecki wilk morski przypominał Alice staroświecką gumową lalkę: był okrągły, różowy i  łysy. A  teraz pozwolił sobie na to wesołe mrugnięcie...

Więc kiedy nazajutrz rankiem podniosła oczy znad biurka i  w  drzwiach kantorka zobaczyła szeroko uśmiechniętego faceta – trzymał pod pachą pięćdziesięciofuntową torbę kawy, a  pod drugą czajnik, garnek i  pakiet filtrów... na szyi dyndała mu ogromna maszynka elektryczna, której sznur, trzymany w  zębach, jeszcze poszerzał ten durny uśmiech... – no cóż, Carmody miał w  sobie coś takiego, co znów kazało się Alice uśmiechnąć. Dlatego że tak to wszystko niósł, tłumaczyła sobie później. No i  ten brzuch. Wyzierający spomiędzy guzików zwykłej, jasnej koszuli wydawał się większy niż torba kawy pod pachą i  twardszy niż elektryczna płytka. Najprawdziwszy brzuch opoja, jaki widziała, a  w  tym, jak go obnosił, nie ma dwóch zdań, była nie tylko duma, lecz i  coś z  magii. Alice pomyślała o  Ho Ti, uśmiechniętym Buddzie.

– Nabije zebną? – zapytał. Alice zdębiała. Carmody ułożył graty na suszarce do naczyń i  wyjął sznur spomiędzy zębów. – Napije się pani ze mną? Filiżankę paliwa prosto z  Bogoty?

Alice wiedziała, że tym, czego Carmody naprawdę szuka, jest gniazdko 220-woltowe, ale kawa rzeczywiście pachniała pięknie. Lepiej niech się już tu podłączy, zamiast majstrować w  pokoju.

Zajęty przyrządzaniem kawy, krzątał się wśród zmywarek i  pogadywał. Alice zobaczyła, że ten stary i  brzuchaty Anglik w  rzeczywistości porusza się żwawo i  zwinnie – jak niedźwiedź – i  że w  tej nieruchawej na pozór bryle mięsa drzemie szybkość. Carmody skończył mleć kawę w  ręcznym młynku dokładnie w  chwili, w  której zakipiała woda. Nalegał, więc musiała przyznać, że zaparzył najlepszą kawę, jaką piła od czasów San Francisco. Pogwarki przy kawie też były dobrej marki, ani napastliwe, ani dwuznaczne, w  przeciwieństwie do większości męsko-damskich rozmów na Alasce, po prostu normalne ranne pogaduchy, w  sam raz, żeby wypełnić czas między jednym a  drugim łykiem. Jednak miłe to było. Beztroskie. Zmuszało do uśmiechu.

Po paru porannych posiedzeniach, upływających przy akompaniamencie szumu zmywarek i  dygotania suszarek, na popijaniu kawy, słuchaniu uprzejmostek i  historyjek, które snuł morski wyga, Alice Levertov zauważyła, że płomień gniewu Wściekłej Aleutki jakby przygasł. Po trzech tygodniach wybrała się do Carmody’ego i  pomogła ułożyć w  kuchni nowe linoleum. Po miesiącu związała się z  nim w  cerkwi, w  której ją ochrzczono, przy czym tak się podczas ceremonii rumieniła, że oboje mieli równie czerwone twarze. Wiedziała, że ślub odbył się ze względu na pewną chwilową konieczność – staremu Carmody’emu potrzebna była żona Amerykanka, żeby wymknąć się imigracyjnym łapsom. Podróż Carmody’ego do domu, do Kornwalii, jakimś cudem otwarła jakiś plik w  jakimś rządowym komputerze i  oto okazało się, że Michael Carmody wrósł sobie w  najlepsze w  północnoamerykański krajobraz, nie posiadając amerykańskiego obywatelstwa. Pełnoprawnym obywatelem uczyniło go małżeństwo. Jeżeli chodzi o  Alice, to stawała się współwłaścicielką kwitnącego przedsiębiorstwa – w  którego skład wchodziły budynki, kutry, kwoty połowowe i  nieruchomości – oraz niepodzielną posiadaczką zawrotnej jak na to miasto pozycji towarzyskiej. Została panią Carmody. Znów na nią patrzono z  takim respektem jak w  gimnazjum po tych nagrodach... i  z  jakim miano jeszcze patrzeć z  powodu jej dziecka o  cerze z  kości słoniowej.

Owej wiosny Alice przestała pić i  zaczęła się wyzbywać zrodzonej z  gniewu tłuszczowej zbroi. Z  cerkwi wydobyła swoje stare malowidła i  obwiesiła nimi rezydencję, którą krok po kroku Carmody budował dla niej nad zatoką, koło starej budy. Kupiła parę australijskich papużek i  nawet nauczyła się gruchać do nich jak jakaś ufarbowana na niebiesko paniusia z  Bella Coola, aż pewnego dnia o  świcie zabłądził do livingroomu któryś z  rozwłóczonych psów braci Wong, ściągnął klatkę, rozwalił ją i  pożarł ptaki. Alice zeszła po schodach z  dubeltówką Carmody’ego i  zastała psa wygodnie zwiniętego w  kłębek przed kominkiem, z  resztkami piór na obwisłych faflach. Alice sama się zdziwiła, że zamiast zastrzelić na miejscu krwiożerczego bydlaka, wykopała go tylko za drzwi, zresztą boso. Przy tym paskudnie wyrżnęła się w  palec. Trzymała się właśnie za niego, podskakując na jednej nodze, kiedy pies zawrócił i  capnął ją w  kostkę. I  znów nie strzeliła. Wtedy zrozumiała, że trawiący ją gniewny ogień w  końcu dogasa. Przez sześć lat małżeństwa śledziła z  ulgą, jak dopala się, zamienia we wspomnienie, w  żart, iskierkę, w  nic. Była już przekonana, że zgasł na dobre. Aż do tego wieczoru w  porcie. Sallas, niech cię szlag trafi.

Nie zawinił tu szampan. Ani nawet to, co Sallas powiedział. Winien był ton, jakim zapytał:

– Dlaczego tu? – W  pytaniu pobrzmiewała jakaś beznadzieja, a  nade wszystko zapatrzone we własny pępek, chroniczne cierpiętnictwo, jakby mu ktoś zbezcześcił tę jego jebaną, sakramencką samotność. – Dlaczego Kuinak?

Usłyszała, jak odpala bez namysłu:

– A, do diabła, dlaczego nie? Sallas, jesteś jeszcze gorszy niż ci moi zasrani kuzyni. Uważasz, że to miejsce jest gówno warte? I  nawet nie umywa się do świecącego, tłustego gówna z  Hollywood?

Sallas patrzył w  bok i  nie odpowiadał. Alice natychmiast zrobiło się głupio z  powodu tej napaści przy ludziach. Zaskoczyła ją własna, gwałtowna reakcja. Po odrobinie szampana? Może jest gorszą pijaczką, niż myśli, jeżeli po paru kieliszkach zaczyna kąsać?

– Mamo, panu Sallasowi chyba nie o  to chodzi – górnolotnie łagodził sytuację Nicholas Levertov. – Pana Sallasa nie dziwi, dlaczego Hollywood skierował swe kroki ku jego samotni; dziwi go moja obecność. Widzisz, pan Sallas i  ja mieliśmy już przyjemność spotkać się...

– Dwa razy – powiedział Sallas, wciąż zapatrzony w  szarozieloną zatokę.

– ...i zdaje się, że miałem zaszczyt zawrzeć znajomość z  monsieur Greerem.

Wyciągnął do Greera białą, długą rękę; zatroszczył się, by zademonstrować, że już nie ukrywa brzęczyka w  dłoni. Greer ostrożnie zafundował mu piątkę, a  potem zwrócił się do Alice:

– Twój syn? Nie wiedziałem, że byłaś mężatką.

– Bo nie byłam – odpowiedziała.

Greer roztropnie postanowił, że nie musi być dociekliwy.

– No proszę! Więc tak wygląda jacht Gerhardta Steubinsa! – Zatarł ręce. – Wnoszę z  tego, że przyjechał tu strzelić sobie jakiś kolosalny, plenerowy epos, co? Mały Eskimos kocha wielkiego malamuta, pierwszego w  ojcowskim zaprzęgu. Pies ratować dziecko z  rąk złych Kodiaków, ale urwać sobie przednia łapa.

I pies już się nigdy nie ścigać... Ale chłopiec rzeźbi mu nową łapę z  kości. Potem pobiją rekord trasy, zgarną nagrodę Iditarod i  nasz eskimoski chłopak zostanie senatorem.

Srebrzysty mężczyzna zacisnął opuchnięte wargi.

– Jak na Francuza, to bystry jesteś, Greer. Ciepło, w  zasadzie bardzo ciepło. Tylko że to nie chłopak, lecz dziewczynka, mała Eskimoska, która zakocha się w  duchu zwierzęcia...

– Shoola i  lew morski! – wykrzyknął Greer i  głośno klepnął się w  uda. – To klasyka! Isabella Anootka! – Odwrócił się, żeby oświecić zebranych. – To się dzieje tu, tysiąc lat przed białymi, nie? Jedna nasza mała, już w  sam raz do tych rzeczy, pewnego dnia idzie na plażę z  przyjacielem, ten przyjaciel rzeźbi w  kości jakieś błyszcze na ryby czy inne badziewie i  jest kulawy, i  wtedy nagle widzą...

– Emil, wszyscy czytaliśmy historie o  Shooli – odezwała się Alice.

– Mowa – wtrącił się któryś z  młodych Wongów. – Nawet my.

Greer, nieszczęśliwy z  powodu okrojenia występu, zmarszczył brwi.

– Prawdę mówiąc – wyjawił srebrzysty – bardziej mi się podobała historia o  kulawym malamucie. Ten numer z  łapą z  kości jest pierwszorzędny. W  trzy dupy.

– Ten pies się wabi Moby Dog! – znów krzyknął Greer. – Jeszcze trochę tego Dom Perignon naszej Alice, a  nawalę się jak autobus!

Greer przechylił butelkę, patrząc ku górze trapu ogrodzonego linami. U  szczytu stał jakiś monstrualny Azjata w  paradnej pozycji na „spocznij”. Gdzieś zza niego docierały pluski i  piski dam baraszkujących w  basenie. Brwi Greera zaokrągliły się. Zapytał syna Alice:

– Czy na pokładzie bawi pan Steubins? I  czy mógłby przegadać warianty? Bo twórczym myślom, synu, które skwierczą na patelni mego mózgu, właśnie potrzeba kopa.

Levertov roześmiał się i  wskazał gdzieś na tył kadłuba.

– Jest tam, w  kabinie, synu, i  właśnie odpoczywa po trudach podróży. – Koci pomruk w  głosie sugerował wszelkie możliwe uciechy. – Po bezmiarze trudów, jeżeli znasz naszego drogiego reżysera. Dlatego przyleciałem tu jako straż przednia.

– Kim jesteś u  Steubinsa, Nick? – Były to pierwsze słowa Isaaka od momentu podania ręki. – Chłopczykiem do wszystkiego? [W oryginale best boy – członek ekipy filmowej, który przed wejściem aktorów, zwłaszcza gwiazd, na plan, markuje ich sytuacje; formalnie jest pomocnikiem kierownika planu lub oświetleniowca. Jak dotąd nie utrwaliła się polska nazwa tej funkcji].

– Owszem, płeć się zgadza, gorzej co do reszty.

Wpatrywali się nawzajem w  swe poturbowane twarze; czuło się, jak wzbiera między nimi napięcie. Na jachcie baraszkowały i  popiskiwały pływaczki.

– Muszę sklarować kuter – odezwał się w  końcu Isaak. – Miło cię było znów spotkać, Nick.

– Hej, Greer! – zawołała Alice. – Oddaj butelkę i  pomóż Sallasowi.

– Poradzę sobie. Niech monsieur Greer nie żałuje sobie hollywoodzkiego gówna, póki ciepłe. Niech się nacieszy. – Ike jeszcze raz rzucił okiem na ekwipunek Alice i  ruszył w  głąb portu. – Ja się już nacieszyłem po dziurki w  nosie.

– Rób, jak uważasz – Alice burknęła ze złością do Greera – ale chcę mieć z  powrotem tę sakramencką butelkę. To pierwszy od dwudziestu lat prezent, jaki dostałam na Dzień Matki. Chce ci się pić? To rozpij sobie piwo z  lodówki. – A  potem krzyknęła za Ikiem: – Jestem tu jedyną osobą ubraną na poziomie Dom Perignon!

Wszyscy się roześmiali. Alice zaś wyłączyła się z  męskich rozmów i  pogrążyła w  ponurych rozmyślaniach. Jak zwykle zrobiła z  siebie skończoną idiotkę, wkładając ten kretyński kostium. Jak powiedział? „Z portretu Edwarda Curtisa”? Powinna to była przewidzieć: niech się tylko człowiek spróbuje trochę pokazać, i  naprawdę od wielkiego dzwonu, żeby uczcić naprawdę niezwykłą okazję, a  zaraz jakiś były bohater, zazdrosny o  to, że musi stać z  boku, znajdzie sposób, żeby człowiekowi napuścić deszczu za kołnierz.

Mężczyźni popijali piwo i  gwarzyli. Alice spokojnie wciągnęła na twarz uśmiech. W  górze, na tle nieba kołysał się olbrzymi sztywny żaglopłat, przypominający karcący palec ojca Pribilofa: „Ach, Alice, Alice, zawsze ci mówiłem: wpierw człowiek daje się zwariować, a  potem już sam wariuje”.

Piwo się skończyło i  Nicholas zaproponował małą turę po pokładzie, zwiedzanie pokładowej spiżarni „...co pozwoli poczuć przedsmak szaleństw przewidzianych dla uczestników mającej się wkrótce odbyć konferencji prasowej”. Alice grzecznie wymigała się.

– Śmiało, chłopaki, idźcie. Ja muszę dopilnować w  Bear Flag tego i  owego.

– Matko moja – syn schylił się i  złożył jej na czole sceniczny pocałunek tak szybko, że nie zdążyła się uchylić – za ciężko pracujesz.

Chciała ukryć zmieszanie, więc wyniośle i  równie teatralnie, z  nosem w  chmurach, odeszła o  parę kroków, wymachując butelką szampana i  kołysząc biodrami, na skutek czego zaklekotały ponaszywane na sukienkę ptasie dzioby. Kiedy znalazła się po drugiej stronie placu i  nikt już jej nie widział, zgięła się przy stercie pustych szpul od kabli wysokiego napięcia i  zwymiotowała na pokrywającą plac żużlową nawierzchnię. Zwracała tak zaciekle, że pod zaciśniętymi powiekami zaczęła jej harcować świecąca rybka. Gdy przestały ją wreszcie dręczyć wymioty, przepłukała usta porcją Dom Perignon i  strzyknęła nią na szpule od kabli. Potem powiedziała głośno „chuj w  dupę” i  przełknęła resztę. W  końcu był to prezent na Dzień Matki.

Kiedy znalazła się na głównym skrzyżowaniu miasta, wciąż niosła pustą butelkę. Wzniecony w  porcie płomyczek gniewu wciąż się w  niej tlił, ale nie pozwalała mu rozbłysnąć. Uprzejmym skinieniem witała pieszych. Jeżeli ktoś komentował jej strój, przywoływała na pomoc obraz grożącego jej palca, brzmienie słów „Ach, Alice, Alice” – i  spokojnie szła dalej. Gdy minęła otwarte drzwi Crabbe Potte i  dosłyszała chóralny, schrypnięty rechot, a  mogli śmiać się z  niej, gnoje skończone – spokojnie szła dalej. Przeszła niewzruszona, kiedy dwaj anglosascy policjanci zaintonowali na widok jej kostiumu starą piosnkę piwoszy „Z kraju, gdzie błękit fa-ha-l jak nie-hehe-bo...” Spokojnie przeszła, kiedy młody Loop, jeden z  bliźniaków rozpartych w  kabinie wielkooponiastego pick-upa, splunął jej prosto pod nogi łuskami pistacji – powiedzmy, prawie spokojnie – i  poszłaby dalej, gdyby nie rzucił się na nią ten mięśniak bez jaj, cholerny husky uwiązany na wozie.

Szalał na końcu łańcucha, szczerząc kły o  jakieś sześć cali od jej twarzy – ujadające dziewięćdziesiąt funtów, koszmar! – więc przyłożyła mu butelką Dom Perignon w  mózgownicę. Bydlak zwalił się na zaśmieconą pakę pick-upa jak wielka puchata zabawka. Rozwścieczeni bliźniacy wyskoczyli z  kabiny, każdy na swoją stronę, spluwając piwem i  łupinami orzeszków.

– Alice Carmody, ty cipo...!

– ...ty pizdo jedna, Alice...!

– ...jeżeli coś się stało naszemu True...!

– ...staremu True...!

– Co mu się mogło stać? Że dostał w  łeb? Ma tam tylko łój i  sieczkę. Uspokoiłam megaskurwysyna, to wszystko.

Pies leżał na boku z  otwartymi oczami i  spokojnie oddychał, rozciągnięty na śmieciach. Alice wciąż trzymała butelkę w  ręce uniesionej nad głową.

– Widzicie? On to lubi. – Gniew minął, ale przyjemność płynąca z  draki jeszcze nie opuszczała Alice. – Może trzeba mu przyłożyć jeszcze raz?

– Alice, ty cipo jedna... – Bliźniak, który stał na chodniku, podszedł ku niej – ...lepiej daj tę butelkę, na Boga jedynego, zanim...

Alice dała mu – wprawdzie nie butelkę, lecz butelką – zanim zdążył wyłuszczyć co, na Boga jedynego. Padł równie ugodowo jak stary True. Brat obiegł klapę pick-upa i  znalazł się za Alice, nim zdołała się odwrócić. Szamotała się, wdychając świński smród, bijący z  jego ubrania, pełna lęku, że znów zwymiotuje. Nie miała nic przeciw temu, że zjawili się z  odsieczą obaj anglosascy gliniarze, zwabieni na szczęście jej głośnymi przekleństwami.

Na komisariacie każdy zeznawał co innego, aż wreszcie dobili targu: Alice nie wniesie przeciw staremu True skargi o  napaść (co by oznaczało sześciotygodniową kwarantannę), jeżeli Edgar i  Oscar nie wniosą skarg o  wzniecanie zamieszek przez Popilutów. W  ten sposób anglosascy łapacze nie będą musieli wypełniać kilometrowych formularzy, a  dyżurny sierżant nie będzie musiał przerywać drzemki, której oddawał się w  wolnej celi. Pożegnali się przyjaźnie o  drugiej nad ranem, kiedy po krótkim wypoczynku słońce zaczęło znów wspinać się po niebie. Alice podjęła wędrówkę do domu, boso, wymięta i  rozczochrana, ale wciąż z  nietkniętą butelką, opatrzoną charakterystycznym paskiem na etykiecie.

Mijała właśnie Herky’s Merkentile, rozważając, gdzie by się zmyć, gdyby jeszcze raz przyszło puszczać pawia, kiedy do krawężnika podjechała furgonetka.

– Właź, Alice. Chyba ci się przyda przejażdżka.

Wsiadła. Miała już dosyć, więc nie wpadł jej do głowy żaden sensowny powód, żeby odmówić. Kiedy furgonetka ruszała, Alice spytała go, dlaczego wciąż się tu kręci.

– Myślałam, że pojechałeś do domu.

– Poszedłem sklarować kuter, pamiętasz? Teraz wracam.

– Skrupulatny z  ciebie palant, co?

Nie odpowiedział. Nie znosiła tego, zwłaszcza gdy milczał w  ten sposób, kędzierzawy grecki wał, ale nic, jechali bez słowa. Zresztą sama nie wiedziała, czy ma ochotę na pogwarki; nie umiała oderwać myśli od niedawnej awantury z  Edgarem, Oscarem i  starym True.

– Szłaś do motelu?

Chrząknęła. Patrzcie, jaki uprzejmy. Jak wszedł w  rolę. Podskakiwali na wybojach i  kołysali się w  koleinach podupadłej uliczki. Ptasie dzioby u  rąbka spódnicy klekotały i  świergotały. Właśnie takie były te wszystkie nocne przygody: świergotliwe, jałowe, nieposkładane. Ale zwis. Raptem po jednej butelce szampana! Biali mieli rację: woda ognista niedobry dla Indianina. Święta prawda.

Tak nimi trzęsło, że w  końcu Alice musiała krzyknąć:

– Stań, do cholery!

Zjechał na bok i  mogła wysiąść. Tym razem już nie miała się czego pozbywać. Czekała, aż neonowa rybka odpłynie spod powiek, i  wróciła do auta. Skuliła się na siedzeniu, oplotła rękami kolana, ogarnęły ją dreszcze; Ike wrzucił bieg i  wrócił na wyboistą drogę.

– Sallas? – Obróciła się ku niemu, nie podnosząc głowy. – Chcę wiedzieć, co ci we mnie zawadza? Czemu wciąż się czepiasz? Na przykład dzisiaj w  porcie. Przypieprzyłeś się do moich etnicznych szmat; o  co ci, kurwa, chodzi?

Sallas nie odpowiedział.

– Żal ci, że przez parę minut dobrze się bawię? Że nie tylko dorwałam ważnego męża, ale że trafił mi się też ważny syn? Co? Wszystko jedno, niedobrze mi się robi. Zatrzymaj wóz.

Sallas znów zjechał na skraj drogi i  zahamował tak gwałtownie, że Alice wybuchnęła śmiechem.

– Boisz się, że zaświnię tę cenną bryczkę? Tym razem chcę wysiąść, a  nie rzygać. Dziękuję uprzejmie. – Trzasnęła drzwiami i  ruszyła, zataczając się i  nie patrząc za siebie. – Dobranoc, zesraj się na noc.

Szła żwirowanym poboczem w  stronę zachwaszczonego placu, chwiejnie, nie uginając kolan, jak lalka. Śmiesznie wystrojona w  plemienną kieckę, która za każdym krokiem odzywa się „świr, świr, świr, świr”. Gdyby się jej nie zachciało oryginalności, to pewnie by potem tak nie haftowała. Poradziłaby sobie. I  już byłaby w  motelu. Jej stary dobry, stary dobry, stary dobry motel. As w  rękawie. Nie tępiła pokera, tylko kasyna. Poker to świetny pedagog. Karty trzymaj przy orderach, a  w  rękawie asa. Carmody’emu na pewno podobało się, że najlepsze karty Alice trzyma tuż przy sobie; zawsze uważała, że to jeden z  powodów, dla których Carmody do niej przylgnął. W  pokerze była dobrym, ostrożnym partnerem. Carmody lubił ryzykować, a  ryzykantom potrzebni są ostrożni. Dla uniknięcia przechyłu.

Poczuła się lepiej, kiedy dotarła do małego półkola domków. Prawdę mówiąc, swój kąt miała tylko tutaj; jako dziecko i  jako kobieta spędziła tu więcej czasu niż gdziekolwiek w  mieście. Może z  wyjątkiem cerkwi. Jednak cerkiew się nie liczy. Nie jest miejscem prywatnym. Należy do Boga, więc jest miejscem najbardziej publicznym ze wszystkich. Ale te ułożone w  krąg, jak niesforny loczek, prymitywne domki dawały poczucie bezpieczeństwa i  prywatności.

W większości paliły się światła, chociaż wzeszło już słońce. Weszła tylnymi drzwiami, przez składzik i  po spiralnych schodach. Klucz został w  przetwórni. Przysiadła na materacu leżącym wprost na podłodze. W  głowie miała wir. Po paru minutach wstała i  zasłoniła okna. Może to jakoś wyhamuje tę kotłowaninę. Nic podobnego. Teraz w  najlepsze wirował już cały pokój, jakby przypływ rzucał nim od brzegu do brzegu. I  wcale nie był to szampan ani podniecenie z  powodu Hollywood. To był – osuwająca się sukienka jeszcze raz zaświergotała, a  Alice stanęła przed lustrem – rytm obrazów. Butelka. Smukłość, proporcjonalność, osuwanie się z  piersi ku smukłej talii, która eksploduje, a  potem znów się wysmukla, pięknieje. Smukłe rytmy. Modigliani. Powstrzymywanie rytmów. Można pomyśleć, że dziewczyna, która ma we krwi genetyczną skłonność do poszerzania się, powinna poczuć chętkę, żeby dać się ponieść i  rozłożyć pod starym majstrem Rubensem... Ale nie ona, nie Wściekła Alice... Alice, Alice... Zawsze ciągnęło ją do sprzeciwiania się własnej naturze: podejdziemy do szkoły? – dziękuję, nie, podwieźć? – nie, do kina? – nie, nie chcę pomocy, misiów, komplementów... proszę, ręce przy sobie, dziękuję... żadnego wałęsania się po mieście, dziękuję, nie... żadnego rozwijania pożółkłych map, żadnego malowniczego zdobywania tego tyłka, tego chwalebnego dziedzictwa przesławnego Alaskańskiego Szlaku cenionego tak szeroko... nie, żadnego dawania, nawet jeżeli ktoś brał na przekór jej najbardziej stanowcze oświadczenia... bo dawać i  być braną to zupełnie różne rzeczy... uwiedzenie i  gwałt... ktoś zrobił, ktoś na to pozwolił... to drugie jest pogwałceniem jeszcze większym... więc trzymać przy orderach, ciasno przy sobie, ciasno i  lekko, i  pilnować formy – bo właśnie od tego skręcają im się flaki.

Alice padła na materac i  przykryła się kocem. Po chwili wirowanie ustało, ale nie mogła zasnąć. Tykało jej w  głowie. Ptasie krzyki witały dzień. Znów wstała i  odsłoniła duże okno. Niżej, nad pustym placem na kablu energetycznym siedziały pospołu trzy poważne wrony i  jakiś tuzin sceptycznie nastawionych mew. Wpatrywały się w  narwanego kruka, który usadowił się w  trzewiach traktora. Nawet śpiąc, robił wrażenie walniętego. Cały powykręcany. Bezładnie sterczące pióra, jakby wetknięte w  bryłę ruchliwej smoły. Chwilami, kiedy budziło go światło dnia, zataczał się i  łapał równowagę, rozłożywszy skrzydła wśród części maszyny, odgiąwszy do tyłu łeb, popiskując jak jasnowidz w  bolesnym transie. Ale tego ranka jeszcze spał – pierzasta, złowróżbna, czarna bryła.

Dalej Alice widziała spokojne kutry kołyszące się na fali przypływu... A  jeszcze dalej ów kiwający się, jak metalowy palec, wysoki maszt. Znów zasłoniła okno. Niech diabli porwą to gówno.

6

Szczekajmy jak szaleni wraz hau-hau, hau-hau!

Słońce mozolnie pełzło po południowej połaci nieba. Wyruszyło przed dziesięcioma godzinami, a  wędrówka na północ, za krawędź oceanu, miała potrwać co najmniej tyle samo. Jeszcze bliżej bieguna słońce znika z  oczu zaledwie na chwilę, żeby po paru mgnieniach oka znów wprząc się w  kierat i  znów od wschodu powoli zataczać krąg. Pod tą szerokością geograficzną radosne promienie porannego słońca wpadają do domu przez to samo okno wychodzące na północ, przez które wleje się posępna poświata o  zmierzchu. Apollo i  jego ekipa przez długie godziny przemierzają obszary, które tam w  górze nad przekrzywionym globem rozpostarło lato.

Większość mieszkańców miasta już od świtu wiedziała o  zawinięciu jachtu ze sławnym reżyserem; jacht widać było niemal z  każdego okna. Przez cały ranek do portu spływał nie wysychający strumień obywateli Kuinak, chcących z  bliska rzucić okiem na cudowny metalowy żaglopłat, który z  pokładu szpanerskiej jednostki wyrastał jak ostrze miecza z  rękojeści wysadzanej drogimi kamieniami. Przez chwilę gapili się w  nabożnym milczeniu, a  potem wracali, żeby przy stolikach, przy których jedli śniadanie, dolać sobie kawy. We wszystkich barach, kawiarniach i  kuchniach żywo spekulowano. Jakiej klasy to będzie film? Jaki budżet wchodzi w  grę? Czy miejscowi załapią się na robotę? I  wreszcie – co szybko stało się kwestią najbardziej palącą – jak tu wkręcić się na listę gości zaproszonych na wielki wieczorny bankiet?

Nigdzie nie spekulowano żywiej niż na frontowym ganku Pieskiego Domu i  nigdzie te kwestie nie okazały się aż tak palące. Już około południa tłum wylał się z  drewnianej platforemki; członkowie i  przyklubowe trutnie stoczyli się po schodach na chodnik, a  kłębiąc się na jezdni, zagrażali życiu psów i  kierowców. Drzwi wejściowe wielkiego budynku były otwarte, ale nikt nie zamierzał przekraczać progu. Jedna z  najstarszych i  najściślej przestrzeganych reguł organizacji mówiła wyraźnie: „W Dniu Wycia nikt nie ma prawa przed zmrokiem wleźć do Budy”. W  przeciwnym razie różni wałkonie pętaliby się w  środku jak w  pierwszy lepszy dzień, drapiąc się, pierdząc i  popijając piwo. Diabli by wzięli Świętą Pełnię, a  Święta Buda zamieniłaby się w  jeszcze jeden wybieg dla kundli – i  straciłoby wszelki sens to, co członkowie klubu zwali szmaciestatem oraz psostojeństwem. To prawo zostało nawet wpisane do umowy własnościowej, ponieważ Samorządowe Zrzeszenie Popilutów SA mogło rezerwować Pieski Dom – w  połowie należący do Searaven – na partie pokera lub black jacka na każdą noc miesiąca z  wyjątkiem tej jednej: nocy pełni księżyca. Wtedy Dom należał do Psubraci.

Mimo paskudnej opinii Lojalne Psubractwo Zadołowanych było liczącą się organizacją regionalną. Stanowiło alaskański odpowiednik Friars Clubu, jeżeli można sobie wyobrazić Friars Club gromadzący śmietankę dokerów, szoferów, rybaków z  kutrów, pilotów hydroplanów, robotników (a może i  rozbójników) drogowych, marynarzy, kibiców hokejowych, a  także szajbusów, odlotowców, różnych osobników jeszcze niedawno walniętych na punkcie Jezusa, a  także odtrąconych Aniołów Piekieł. Szlachetne stowarzyszenie narodziło się na stadionie piłkarskim uniwersytetu stanu Waszyngton podczas trwającego przez cały weekend porażającego gigakoncertu. Fanów z  Kuinak zebrało się tylu, że do Seattle wyruszyli specjalnie wyczarterowanym promem, zaopatrzywszy się na drogę w  piwo i  paski suszonego mięsa. A  także w  śpiwory, zapas scoota i  namioty, dzięki czemu mogli spać na pokładzie. Zabrali też psy. Bo mieszkańcy Alaski wciąż mają fioła na punkcie psów. Dużych. Mają fioła na punkcie aż tylu dużych psów, że pod trybunami stadionu specjalnie zbudowano odpowiednie zagrody. Kiedy Greer dowiedział się, że w  tej zagrodzie Marley ma spędzić cały koncert, dał się w  niej zamknąć razem z  czworonogiem. Do Greera dołączył Ike Sallas z  seterką Penny, a  w  ślad za nimi cała paka z  Kuinak, wliczając psy rasowe i  kundle, namioty, termosy, alkohole, wszystko. Ten weekend spędzili za drutami.

Kiedy psie bójki ucichły, a  niesforne osobniki spacyfikowano, okazało się, że bractwo z  Kuinak nie mogło trafić lepiej. Tego lata Efekt naprawdę dawał w  kość i  w  Seattle słupek rtęci sięgał w  porywach trzydziestu ośmiu stopni Celsjusza. A  jeszcze wyżej na Evans Field. Trybuny rzucały jednak litościwie cień; sypał się z  nich kurz, lecz pod spodem było chłodniej. Akustycy z  Puget Sound chcieli dobrze, ale pokrzyżował im plany słup gorąca nad superpłytą (Astroturf) boiska; duchota wsysała dźwięk, a  łomot kolumn mile zelżał. Wprawdzie spod trybun nie było widać estrady, za to można się było napatrzeć na wirujące nad głową kolorowe spódnice.

Paka z  Kuinak bawiła się tak dobrze, że po powrocie do domu najformalniej powołano klub: Lojalne Psubractwo Zadołowanych. Określono reguły i  rytuały, oraz obmyślono logo; była to nazwa klubu układająca się jak tęcza nad hydrantem przeciwpożarowym, przy czym spod półokręgu, jak z  dygocącego głośnika, wykwitały potężniejące zygzaki: DUP!

Byli samym czadem. Czadem i  luzem. Na wiosnę Psubracia przygotowali własną platformę na paradę w  przeddzień otwarcia sezonu. Zbudowali na niej sześciometrowej wysokości staroświecki przeciwpożarowy hydrant z  papier-mache, w  którym kryły się cztery beczki piwa Henry’s. Zapomniano tylko o  szklankach albo plastykowych kubkach. I  to było najlepsze, zauważył potem Ike. Czuwający nad paradą patrol mógłby się przyczepić do szklanek i  nawet wykluczyć ich z  imprezy. Tego epokowego dnia uważnie pilnowano przepisów w  sprawie picia z  otwartych naczyń, w  razie gdyby doszło do ogólnoamerykańskiej transmisji satelitarnej.

Wobec tego piwo rozpito systemem bezpośrednim. Końcówki czterech węży wędrowały ukradkiem między członkami klubu, którzy tymczasem spletli ramiona na barkach, otoczyli wielkim kręgiem trzęsący się ołtarz, rozbujali się jak wiejskie ciołki i  w  przypływie koleżeńskich uczuć śpiewali głosami godnymi ich psów husky. Bawiący gościnnie czołowy szwedzki antropolog, który przyglądał się temu z  chodnika, tłumaczył w  ekstazie, że jest to zapewne najpiękniejsza manifestacja braterskich męskich więzi, na jaką można natrafić we współczesnym świecie! Trwał w  tym przekonaniu, póki ktoś z  widzów nie pokazał mu dziewcząt od Boswella i  żony Toma Herba. Czyżby wśród zbratanych Psów trafiały się Suki?

W przeddzień otwarcia sezonu pochód czterokrotnie przemierza śródmieście. Na północ wędruje ulicą Main, na południe z  powrotem Main, na wschód w  górę ulicy Cook i  na zachód z  powrotem tą samą ulicą na parking przy stoczni, gdzie już rozkręca się festyn. Bractwo, które podczas parady ryczało sumiennie hymny tak kynologiczne, jak Miska starego brytana i  Szczekajmy jak szaleni: hau-hau, hau-hau, nabawiło się palącego pragnienia. Przy czym w  pierwszej części parady udało się opróżnić hydrant, a  w  drugiej go namoczyć – w  czym wzięły udział także trzy Suki. Kiedy platforma dotelepała się na plac przy stoczni, papier-mache rozlazł się, a  hydrant dłużej już nie mógł służyć za parawan. Gwałtowny podmuch wiatru zwinął papierową dekorację i  poniósł ją nad stoiskiem z  wypiekami gimnazjalistek, nad orkiestrą licealną, a  potem przez trasę wyścigu kuców powlókł w  wody zatoki.

To przypieczętowało sukces Psubractwa. Bez jego członków nie mogły się już obejść żadne lokalne uroczystości, wkrótce też stali się częstymi gośćmi przy innych okazjach. Wtoczyli platformę na statek do Skagway, żeby załapać się tam na Dni Gorączki Złota, podczas których powtórzyli numer z  rozłażącym się hydrantem. Kiedy tym razem zabrakło uczynnego podmuchu i  odlotowego finału, sami zerwali z  beczek namoczoną papierową masę. Hydrant, jak ciepła gąbka, spadł na głowy członków maszerującej tuż za platformą orkiestry dętej Skagway’s Bigger Hammer Construction Company Marching Band. Wynikło z  tego wielkie mordobicie. Złożona z  awanturników orkiestra dęta był znacznie liczniejsza od gości z  Kuinak, jednakże do członków Psubractwa Zadołowanych zaliczały się też psy jako takie, potężne alzatczyki, malamuty, syberyjskie husky wychowane w  klasycznych warunkach, nawykłe do ciągnięcia sań, nogawek, spódnic i  wszystkiego, co można capnąć zębami. Skutek zadymy był taki, że komitet organizacyjny w  Skagway zabronił udziału w  paradzie czworonogom powyżej pięćdziesięciu funtów; Ike w  końcu namówił członków klubu, żeby uszanowali nową regułę:

– ...szczególnie, kiedy chodzi o  te nakoksowane ważniaki od maratonów śnieżnych; są jak nagrzany frajter w  ringu. Zróbmy im zagrodę pod gankiem.

Po wyegzorcyzmowaniu pierwiastka bestyjnego Pieski Dom, inaczej Buda, trafił pod wpływy wyższych rejonów ducha. Założono Schronisko dla Zbłąkanych Pociech i  energicznie gromadzono środki za pośrednictwem biuletynu SZP, wydawanego przez biegłego w  naukach Wayne’a Altenhoffena. Ufundowano stypendium, dzięki któremu co roku ktoś młody i  zasługujący na wyróżnienie mógł podjąć studia w  Veterinarian College w  Norman, w  Oklahomie. Założono też zespół Pieskiego Domu, mianowicie Srebrne Jamniki: John, Paul, George i  Fido. Jeden z  ich kawałków, I  Want to Hand Your Hole, przez parę tygodni chodził nawet w  radiu. Fidem był Greer grający na bongosach i  rurce do nosa imitującej flet. Przez parę lat nękał ich pomysł na operę mydlaną, na niskobudżetowy przedpołudniowy cykl, w  którym prawdziwe zwierzęta grałyby same siebie, trochę tylko dubbingowane przez ludzi, byle powiązać jakoś akcję. Nakręcono pilota i  pokazano różnym firmom produkującym karmę dla zwierząt. Przedsięwzięcie zachwalano jako „Program dla tych lojalnych przyjaciół, którzy pilnują domu, kiedy pan pojechał do pracy”. Serial miał się nazywać Od psa do psa. Pewne zainteresowanie wykazała Purina. Zanim jednak doszło do konkretów, Penny – urocza ruda seterka Ike’a, grająca w  pilocie główną rolę żeńską – struła się łososiem i  zdechła.

Odtąd Ike przestał się interesować Psubractwem. Zaczął opuszczać zebrania. Najwyraźniej coś w  nim pękło; seterka znaczyła dla niego tyle co żona. Proponowano mu sporo ładnych szczeniąt, same suki, ale nie dał się namówić. W  głębi duszy ucieszył go pretekst, dzięki któremu mógł zrezygnować z  prezesury; żeby być przywódcą, wcale nie musiał się przenosić na odludzie do – rybackiego miasteczka. Poniżej czterdziestego ósmego równoleżnika okazji było na kopy. Ike zatem abdykował, a  urząd przejął Greer, który jednak w  ogóle nie wykazywał żyłki przywódczej i  – będąc zresztą uosobieniem zadołowanego piesizmu – natychmiast scedował honory na Billy’ego „Kujona” Bellisariusa, miejscowego geniusza oraz dostawcę scoota. Zgodził się zostać wiceprezesem przy Kujonie; skromnie i  z  wdzięcznością przyjął stanowisko, do którego – zważywszy skłonności i  reputację – lepiej się nadawał.

Billy Kujon był to nadęty, niemiły palancik, ale jako prezes wcale nieźle sobie radził. Potrafił w  jakiś projekt wlać mnóstwo twórczej energii, a  potem wspierał już rzecz chemicznie. To dzięki niemu, na przykład, miasto oddało czwartolipcowy pokaz sztucznych ogni w  ręce ekspertów z  prawdziwego zdarzenia. Bill urządził zdumiewający spektakl pirotechniczny transmitowany przez Sky Eye. Od tej pory wszystkie dochody klubu szły na coraz większe i  lepsze fajerwerki. Zabłąkane Pociechy musiały rozejrzeć się za wsparciem gdzie indziej.

Mimo to frekwencja na miesięcznych zebraniach zaczęła ostatnio maleć. Wyglądało na to, że już gaśnie szalony zapał. Nawet zbliżające się Wycie Nocy Letniej straciło ów promienny blask, godny wilczych ślepi. Nie planowano żadnego megaubawu, nic też nie majaczyło na horyzoncie. Prezes Billy Kujon Bellisarius bawił na południu, kompletując dla klubu fajerwerki i  zapas scoota. I  póki trwała ta akcja, członkom klubu było obojętne, czy zostało zwołane zebranie w  Dniu Pełni, czy nie.

A potem z  błękitów przybył ten bajeczny jacht i  Psubracia momentalnie poczuli się zelektryzowani, jak za dawnych czasów. Na ganku przed drewnianym hallem napięcie rosło już od śniadania. Tuż po dwunastej członkini klubu, pani Herbowa Tom, wpadła z  wiadomością, która jeszcze podwoiła napięcie. Herb, jej mąż, wynajął właśnie jedyną w  Kuinak długą limuzynę, która teraz krąży po ulicach i  rozdaje zaproszenia. Najpierw zatrzymała się przed księgarnią. Wysiadła typowa tryskająca energią filmowa seksowa, o  krzepkiej, słowiańskiej budowie, i  wbiegła po schodach, te opalone nogi tylko migotały, relacjonowała pani Tom, a  w  ręce trzymała, jak czarny wachlarz, karty do gry. Z  tym że na kartach po jednej stronie wytłoczony był srebrny lis, a  po drugiej zaproszenia: dla wszystkich dygnitarzy miejskich, burmistrza, szefa policji, trenera szkolnej drużyny piłkarskiej i  dla dwojga członków rady miejskiej, Pana & Pani Hiro Wong. Jeżeli chodzi o  nazwiska, to był to wypukły druk szczerym złotem, zaklinała się pani Tom. Ona sama widziała zaproszenia dla trenera i  odbiła je na kopiarce. Odbitkę puściła w  ruch:

Pan

Trener Jackson Adams wytwórnia Foxcorp Studios ma zaszczyt zaprosić na wieczorek niedzielny na pokładzie jachtu SILVER FOX! od szóstej pp. do północy podpisał: Gerhardt Steubins

(kartę prosimy okazać ochronie przy wejściu)

Psubractwo poczuło się znieważone, nie mówiąc już o  zdumieniu. Skąd, do diabła ciężkiego, jakim cudem Gerhardt Steubins znał nazwisko trenera drużyny Kuinak Coho? A  na jeszcze większy cud zakrawała znajomość faktu, że trener w  każdy piątek jadał w  księgarni lunch z  tymi cholernymi członkami rady, burmistrzem i  szefem policji. Psubractwo uznało, że najlepiej siedzieć na tyłku i  nic po sobie nie pokazywać, póki nie zjawią się zaproszenia.

W doręczycielskiej misji wielka bryka Herba Toma przemierzała wyboiste ulice miasteczka przez całe popołudnie. Przydymione szyby nie ukryły przed ludźmi tego, że za kierownicą wcale nie siedzi właściciel. Herb Tom był facetem niedużym i  musiał niemal wstawać z  miejsca, jak dżokej unoszący się w  strzemionach, żeby w  ogóle coś dostrzec nad deską rozdzielczą ogromnego wozu. A  ten kierowca miał monstrualną sylwetkę i  spadziste ramiona, natomiast nie miał brwi. Niektórzy zapewniali, że to kolos, który pilnował na jachcie trapu, ale inni zaklinali się, że właśnie przed chwilą byli w  porcie i  tamten kolos wciąż stoi. Widocznie mieli więcej japońskich kolosów.

W przepastnym wnętrzu limuzyny można było dostrzec inne sylwetki, cztery lub pięć, lecz z  wozu niezmiennie wysiadała ta sama długonoga blondyna. Przez całe popołudnie rozdawała drogocenne karty, błyskając łydkami i  zębami, nie roniąc ani słowa po angielsku, wyłącznie ochrypłe i  tajemnicze danke schön lub może auf Wiedersehen – tego nikt do końca nie był pewien.

Natomiast wszyscy zaczęli stopniowo nabierać pewności innego rodzaju: zaproszeniem nie został zaszczycony żaden z  członków Lojalnego Psubractwa. Z  początku Psubracia przypuszczali, że może trudniej ich odszukać niż sklepikarzy czy oficjeli. I  to był jeden z  powodów, dla których z  ganku przed salą zebrań wysypali się aż na ulicę; krążącej limuzynie podsuwali właściwy cel. Kiedy jednak parę razy przejechała obok tłumku, nawet nie zwalniając, wokół ganku zaczął wzbierać gniewny pomruk. I  rósł z  godziny na godzinę.

Isaak Sallas i  Emil Greer znaleźli się wśród tych nielicznych obywateli miasteczka, którzy nic nie wiedzieli o  rosnącym podnieceniu. Greer już się pokazał na pokładzie statku, wizyta pochłonęła mu całą noc, Ike zaś ominął śródmieście. Zjadł lunch prosto z  patelni, jajka i  porcję wędzonego łososia, i  pojechał obejrzeć uszkodzoną Columbine. Ucieszył się, że w  hangarze nie ma nikogo i  że na parkingu jest pusto; tylko daleko, po drugiej stronie pływających pomostów, dokąd jak błyskotka wabił żaglowiec, stały jakieś pojazdy. Wozy roiły się tam jak ćmy wokół lampy na ganku. Jedno trzeba przyznać, pomyślał Ike, że to cholerstwo usuwa człowiekowi durniów spod nóg. Ike’a ucieszyła nawet nieobecność Greera, chociaż był z  niego niezły mechanik. Niech śpi, biedny, skubany szpaner; jemu się przyda trochę snu, a  Ike’owi trochę samotności.

Z oględzin wynikało, że na Columbine nie tylko poszedł bolec zabezpieczający na wale napędowym, ale również wygięła się jedna z  łopatek śruby, pewnie w  czasie wyciągania kutra z  mułu. Światłowodowym wężem należącym do Wongów Ike dokładnie zbadał kadłub od spodu. Właściwie taka robota wymaga wsunięcia pod spód ażurowej stalowej kołyski i  podniesienia całego kutra, ale zawiadujący hangarem bracia Wong gdzieś przepadli i  nie miał kto się pomęczyć przy windzie. Prawdopodobnie wraz z  Normanem, jeszcze jednym z  braci, tkwili w  mieście, sącząc sake z  okopconych puszek, podgrzanych gazową zapalniczką. W  żyłach młodych Wongów nie płynęła krew orientalna, płynęła tylko w  żyłach ich przybranych rodziców, lecz wszyscy dzielili pewne dalekowschodnie upodobania.

Wyglądało na to, że i  oni gdzieś wsiąkli. Ike nie przepadał za podnoszeniem statku, zwłaszcza gdy chodziło o  starą, sfatygowaną drewnianą krypę jak Columbine. Pojechał z  powrotem do przyczepy po maskę i  skafander do nurkowania i  już za trzecim podejściem ściągnął śrubę w  wodzie, a  zajęło mu to mniej czasu, niż gdyby się bawił w  zakładanie kołyski.

Na końcu jednej z  mosiężnych łopatek widniała paskudna wyrwa, a  po śniedzi widać było, że wyszczerbienie jest stare. Dlatego motor tak dygotał. Ike zawiózł śrubę do spawalni Mowbry’ego, ale Boba też nie było; pewnie łasił się gdzieś w  okolicy Budy. Bob Mowbry był Szczeniakiem-Kandydatem, który tak żarliwie marzył o  pełnym członkostwie, że kłaniał się nisko, ilekroć przechodził obok klubu. Miał trzydzieści cztery lata oraz sześć i  pół stopy wzrostu, a  człowiekowi zdawało się, że facet zaraz kucnie i  się zsiusia.

Warsztat miał jednak dobry, a  tylne drzwi zostawił otwarte. Ike wypełnił szczerbę na gorąco, potem włożył śrubę w  imadło i  zeszlifował mosiądz na gładko. W  hangarze za pierwszym zanurzeniem założył śrubę na wał – podszlifował ją jeszcze i  dobrze nasmarował – a  za drugim założył nakrętkę i  nowy bolec. Zanim ściągnął skafander uruchomił silnik i  przegazował. Motor chodził bezbłędnie, dygotanie ustało. Ike wyłączył silnik, wziął klucz i  jeszcze raz zanurkował. Dociągnął nakrętkę i  zabezpieczył bolec. Kiedy wypłynął, okazało się, że na brudnej posadzce hangaru stoi Greer. Mimo zaparowanej maski i  spalin Ike od razu dostrzegł, że biedny, skubany szpaner w  ogóle nie spał.

– Dobry Boże, skąd się tu wziąłeś? – Isaak wyciągnął rękę, licząc na pomoc.

– Jak to skąd? Z  pięknego żaglowca, ze Statku Miłości – odrzekł Greer. Miał twarz jak zdychający upiór. Ani drgnął, więc Ike sam wydostał się na brzeg i  ściągnął maskę. Greer miał tak czerwone i  zapadnięte oczy, że chyba w  ogóle nie dostrzegł tej wyciągniętej ręki. Pozszywane z  różnych łat spodnie już nie prowokowały, po prostu zamieniły się w  szmatę. Długie ramiona i  matowe loki dyndały jak wysmarowane liny.

– Niech cię diabli. – Ike pokręcił głową. – Wyglądasz, jakby cię niedźwiedź wyrzygał do parowu.

– Może, mon ami. Ale jakiego! Jakiego parowu! Actuellement do dwóch parowów; wielkich i  znamienitych parowów. Wdzięczny jestem temu niedźwiedziowi. Ma u  mnie plus.

Ike siadł na skrzynce z  narzędziami i  zaczął ściągać mokry skafander. Greer wciąż stał, jedną nogą na zewnątrz, drugą w  środku hangaru, kołysał się i  uśmiechał.

– Ta noc była magnifique, posłuchaj tylko.

Właśnie zabierał się do soczystego opisu nocnych rozkoszy, kiedy na pirs zajechał pick-up Carmody’ego, a  z  wozu wysiadła Alice. Znów miała na sobie kombinezon i  czarne gumiaki. Człapała po drewnianym pomoście, a  na jej szyi kołysała się rytmicznie kupiona z  nadwyżek wojskowych wielka lorneta Carmody’ego. Ike’a potraktowała aroganckim skinieniem głowy, a  potem wsiadła na Greera:

– Hej, zbudź się, drogi wiceprezesie! Zrób coś ze sobą. W  Budzie strasznie na ciebie ujadają.

Spojrzenie jej półprzymkniętych oczu znów było zimne. Włosy przeczesała do tyłu i  upięła w  prosty kok. Zanim Greer zdążył coś powiedzieć, ruszyła tym ciężkim krokiem na koniec nabrzeża i  podniosła do oczu lornetkę.

Greer wciąż się kiwał, jakby nic nie usłyszał. Ike wydostał się ze skafandra i  za obudową windy wycierał się jakimś brudnym ręcznikiem braci Wong.

– Wciąż nie ma nic od Mike’a? – zapytał.

– Carmody nigdy nie był masztem nadawczym. – Alice dalej przeczesywała morze lornetą. – Nie martwię się. Gdyby się zdarzyło coś złego, wiedzielibyśmy. Za to ciekawa jestem, co ten stary pirat wyrabia przez tyle czasu.

– Mówisz, że ujadają? – Nowina zaczęła przesączać się przez błogi opar spowijający Greera. – A  o  co mieliby na mnie ujadać?

– Nie wypytywałam. Ale dowcipne to było. Pieprzne. Sallas...? – Alice wciąż nie odrywała wzroku od horyzontu. – Chcę, żebyście obaj porządnie połatali Columbine. I  Sue-Z. Uszczelnili, wzmocnili, naprawili poszycie.

Ike wciągał właśnie levisy. Zmarszczył brwi.

– A  po co, u  diabła? Przecież znowu wychodzimy łowić, w  poniedziałek od rana stawiamy sieć...

Alice skierowała teraz szkła na najbardziej wysunięty na południe cypel.

– Może – powiedziała. – A  może nie. Założę się, że Carmody jutro wróci. W  niedzielę już będzie na mur. I  założę się, że pierwszą rzeczą, do której użyje tej nowej zabawki, na pewno nie będzie jakieś dziadowskie kiwanie się nad siecią na byle drobiazg.

Może wypłynie na królewskie kraby. Może na tuńczyka. A  wy, chłopaki, razem z  nim.

– Ale wciąż możesz łowić siecią z  Sue-Z – upierał się Ike. – Pewnie już dziś łowiłaś.

– Zaangażowali mnie do tego nowego filmu – rzeczowo wyjaśniła Alice. – Robię scenografię.

Zanim Ike zdobył się na komentarz, Greer trzepnął się nagle dłońmi w  zapadnięte policzki.

– Jezu honoris causa Chryste, już wiem! To pełnia! – Ścisnął Ike’a za ramię. – Wycie Nocy Letniej, Isaak.

Ike strząsnął rękę Greera.

– Nic nie kapuję – ciągnął. – Jeszcze nie słyszałem, żebyś w  sezonie zmarnowała choćby dzień. Nawiasem mówiąc, czy ty w  ogóle coś wiesz o  scenografii?

Alice odwróciła się, nastroszona.

– Wiem jedno: zarobię dwa razy więcej, niż bawiąc się we wrestling z  rybami i  sieciami. Chcą, żebym im zaprojektowała długi dom.[Long house – długi dom północnych Indian, w  którym mogły mieszkać rodziny i  który mógł też być miejscem zebrań]. O  tym coś niecoś wiem.

Greer znów ścisnął ramię Ike’a.

– Billy’ego nie ma, więc to ja jestem najstarszym Psubratem. Ike, jedziemy piorunem, co? Ty, ja i  stary Marley? To bardzo ważny problem dla Psubraci. Musimy się nim zaraz zająć.

– A  co tu mają do roboty psy albo Psubracia? To historia o  lwie morskim, o  ile pamiętam. A  nie o  bandzie parszywych kundli.

– Żadna historia z  Eskimosami nie obejdzie się bez psów. Co mają do roboty? Statystować, markować, grać epizody. Tak na sprawę patrzy związek, mon ami: te parszywe kundle to pełnoprawni członkowie, którzy płacą składki.

Tak było. Jedno z  dawniejszych przedsięwzięć klubowych Ike’a polegało na wprowadzeniu umowy zbiorowej dla pracujących psów. Z  początku chodziło o  ochronę starych zwierząt, które najpierw ścigały się na trasie Iditarod, a  potem dogorywały w  schronisku bez centa przy duszy. Pomysł szybko jednak postanowiono rozszerzyć na inne stworzenia – na konie wyścigowe, cyrkowe lwy i  tygrysy, a  nawet na koguty do walki. Treserów przyciśnięto: jeśli nie chcą się użerać z  pikietami Solidarności Zwierząt, to niech swoich pupilów zapiszą do związku; w  ten sposób organizacja zatryumfowała. Z  każdego dolara zarobionego przez zwierzę dwa i  pół centa odprowadzano na zwierzęcy fundusz emerytalny.

– Fakt, to stanowisko związku – przyznał Ike. Nie miał ochoty spierać się o  Psubractwo i  psy w  obecności Alice Carmody stojącej nie dalej niż półtora metra. – Ale ty i  związek musicie ten ważny problem rozstrzygnąć sami. Stary Marley i  ja posiedzimy w  domu. Na dobranoc poczytam mu Zew krwi.

– Gówno zawijane w  papierek – zrecenzował utwór Greer.

– Hej, co się z  tobą dzieje, Sallas? – Alice opuściła lornetkę i  oparła się o  barierę. – Pamiętam, że kiedyś rzucałeś się w  takie akcje z  pianą na ustach.

– I  ja pamiętam. Dlatego teraz odwijam sobie w  domu papierek i  chłonę gówno. W  ten sposób człowiek uzupełnia braki i  rzadziej się pieni.

Greer błagalnie zwrócił się do Alicji:

– On uważa, że nas przerasta. Porozmawiaj z  nim, Alice, co? Chociażby ze względu na Marleya. Ten oto starzec, Ike, całymi dniami samotnie wysiaduje w  przyczepie. I  chyba dobrze mu zrobi, prawda, kiedy się czasem otrze o  jakichś przedstawicieli własnego gatunku?

– Trudno przez całe życie być szczeniakiem, Greer – powiedziała Alice. – Ale, do diabła, co z  tobą, Sallas? Może się namyślisz? Rzeczywiście, może ci dobrze zrobi, jak się o  kogoś otrzesz?

– Dziękuję, Alice – powiedział Ike. – Zastanowię się.

– Mnie osobiście jest, do cholery, wszystko jedno – dodała Alice. – Jako Psubracia zrobicie tak albo siak, wasza sprawa, ale umówmy się, że najpierw wyszykujecie oba kutry. I  umówmy się, że wam w  przyszłym tygodniu nic nie wypadnie i  że wyjdziecie w  morze.

– Ooooo – jęknął Greer, przewracając oczami.

– No, tośmy się umówili – powiedział Ike.

– A  teraz zechciejcie wybaczyć, moi panowie, mam trochę roboty. – Alice podniosła kołnierz kombinezonu i  zamaszyście ruszyła z  powrotem; pod jej ciężarem z  desek pomostu tryskały strumyczki wody. – Artystycznej – rzuciła za siebie, a  jej głos zabrzmiał jak plusk słonej wody.

– I  co o  tym myślisz? – biadał Greer, kiedy pick-up zniknął im z  oczu. – Nareszcie jakaś sprawa w  tej dziurze, pierwsza od lat, nareszcie jakaś afera, a  jej się zachciewa wychodzenia w  morze.

– Myślę – w  tym pluśnięciu głosu coś było, tak samo w  podnoszeniu kołnierza, w  tym prostackim i  aroganckim koku, który widać było jeszcze przez tylną szybę pick-upa – że stary Marley i  ja możemy jeszcze przemyśleć, czy wybierzemy się z  tobą na to cholerne zebranie. A  teraz, jazda, pomóż mi sklarować tę krypę.

Było już po dziewiątej, kiedy oba zreperowane i  sklarowane kutry zacumowały na kanale koło przystani Carmody’ego. Wracali na przełaj lądem, w  mieście trzymając się pilnie bocznych uliczek. Greer nie był przygotowany na paradowanie teraz koło siedziby Psubractwa. Alice miała rację; już z  odległości przecznicy dobiegał pomruk tłumu pod gankiem, podobny do odległych grzmotów zwiastujących burzę. Ike miał wrażenie, że odgłos jeszcze wyraża niepewność, nie zaś gniew. Jeszcze się nie skrystalizował. Przypominał mu szemranie imigranckich robotników, stłoczonych wzdłuż zamglonych dróg, którymi autobusy woziły ich we Fresno na pola, roztrząsających między sobą, czy powinni zgodzić się na dzienną normę, czy nie... kryło nie wyartykułowaną jeszcze groźbę, jeszcze spowitą w  mgłę.

Przyjaciele dobrnęli na podjazd, kiedy po długim dniu wreszcie zapadał zmierzch. Bez słowa podjechali pod przyczepę. Greer z  minuty na minutę stawał się coraz bardziej mrukliwy i  niespokojny, a  Ike wiedział, że teraz lepiej się nie wtrącać. Jamajczyka znano jako tremiarza pierwszej klasy, który trzęsie się i  wykręca ze znacznie mniej groźnych obowiązków.

W małym butanowym bojlerze w  przyczepie starczało ciepłej wody tylko na jeden prysznic. Ike zaproponował go Greerowi.

– W  końcu to ty się masz pokazać ludziom.

Greer zdecydował się na przejrzystą koszulę w  kolorze limony, która w  Kingston uświetniała najświeższe z  jego wesel. Wciąż czuć ją było rumem i  gandżą. Dygotanie długich, ciemnych palców nie ułatwiało Greerowi zmagań z  muszelkami służącymi za guziki.

Ike pokrzepił przyjaciela:

– Nie przejmuj się rolą. W  końcu to nie ONZ.

– Bo właśnie, do cholery, to nie ONZ. Całe pieprzone miasto zdycha z  ciekawości, gdzie w  tym filmowym biznesie podziało się Bractwo. Nie chodzi o  Psubraci, chodzi o  wszystkie pieprzone okoliczne duszyczki. Albo dostaniemy porządny kawał tortu, monsieur, albo stary wice-Psubrat Greer zacznie rozdawać własne jaja. I  zęby.

Ike roześmiał się, wiedział jednak, że Greer w  gruncie rzeczy ma rację. Psubractwo zawdzięczało reputację temu, że załatwiało sobie najlepsze miejsca na wszystkich imprezach wartych zaliczenia – na wyścigach skuterów śnieżnych widać ich było tuż przy torze, a  tuż obok kapeli na wszystkich koncertach rockowych od Anchorage po Victorię. Na finiszu wyścigu Iditarod obnosili nawet plakietki z  napisem ORGANIZATOR i  mogli sprawdzać licencje dwudziestu czołowych zaprzęgów; porównywali odciski nosów z  odciskami w  związkowej kartotece, żeby przypadkiem ktoś nie próbował podprowadzić psom należącym do związku ich udziału w  nagrodzie. Niemal od dekady Psy umiały umoczyć jęzor w  każdym słoju konfitur w  okolicy – czasem i  cały pysk, jeśli to były konfitury pierwsza klasa – a  właśnie zanosiło się na fundowanie największych i  najsłodszych konfitur, o  jakich tu słyszano. I  jeśli teraz Psy nie wykombinują, jak się załapać na stosowną porcję, to pozycja Psubractwa legnie w  gruzach.

Marleyowi na tyle ustąpiło zesztywnienie, że zdołał się sam wdrapać na tył furgonetki, Isaak musiał mu jednak pomóc przełożyć przez klapę wynędzniały zad. Stary pies stęknął w  podzięce, ułożył się na podłodze i  wywiesił łeb na zewnątrz.

– Popatrz, jak się ten stary łajdak uśmiecha – powiedział Ike, licząc na to, że chociaż trochę złagodzi lęki przyjaciela. – Minął rok, a  drań wie, że jedzie na Wielkie Wycie. Właściwie to on powinien wziąć ten prysznic, co?

Greer nie odpowiedział. Przycupnął na siedzeniu po prawej stronie i  objął kolana rękami. Pocętkowana twarz skurczyła się i  wykrzywiła, a  ściągnięte wargi, spod których wyzierały zęby, wydawały się tak zdrewniałe, że aż niezdolne do wyartykułowania słów. Greer, owszem, mógł popaść w  któreś z  ulubionych lęków lub fobii, rzadko jednak popadał w  taki stan, w  którym nie mógł mówić.

Było już po jedenastej, kiedy zajechali pod Pieski Dom. Tłum właśnie przestał szemrać i  zamilkł, ludzie zwrócili twarze niemal na północ. Wpatrywali się w  słońce, które z  chmurki usadowionej na horyzoncie, ciężkiej i  czarnej, wyłaniało się jak jajko z  kury. Ale gdy na parking tuż koło zatłoczonego ganku zajechał furgon i  zatrzymał się na miejscu zastrzeżonym dla wozu prezesa, wszystkie twarze odwróciły się. Kiedy z  furgonu wysiadł wiceprezes, nikt się nie odezwał, lecz rozległo się jakieś dziwne burczenie. Greer porwał pierwszą z  brzegu podsuniętą szklankę i  opróżnił ją duszkiem, nawet nie zbadawszy, co pije. Tłum był taki, że Ike nie wierzył własnym oczom. Ręką Greera, jak ramieniem pompy, potrząsali ludzie, których w  mieście nie widywano od lat; salutowali mu po Psiemu. Wyglądało na to, że na zebranie zjechały wszystkie łajzy, które kiedyś odżałowały tych pięćdziesiąt papierów na kartę członkowską, sami melepeci. Niektórzy zlecieli się tu z  tak odległych sekcji klubu jak Anchorage na wschodzie i  Unalaska na zachodzie.

Greer prześlizgnął się koło Wayne’a Altenhoffena.

– I  wciąż ani znaku od Billy’ego? – szepnął głucho.

– Ani mru-mru – podobnym szeptem odpowiedział Altenhoffen. – Kujon nie jest z  tych, którzy przerwą podróż handlową, nawet jeżeli usłyszą, że mamy tu odpust filmowy. Wobec tego to ty, Emil, jesteś dzisiaj szefem. Jesteś tym gościem, który ma plan. Co dzisiaj mają zdziałać Psy?

Greer z  lekką nonszalancją wzruszył kościstymi ramionami.

– Z  czym zdziałać, Szare Komóry?

– Z  tym, że się nas tu olewa! Żaden Pies nie dostał zaproszenia na tę jutrzejszą megabalangę. Nam się tu wymierza, uważasz, trzepniecie po naszym zbiorowym pysku. W  grę wchodzi honor Psubractwa Zadołowanych, bracie Greer, a  los tak chciał, że to ty rządzisz. Więc jaki mamy plan?

Na szepczącą parę napierali już inni Psubracia. Greer nałożył ciemne okulary i  najbardziej teatralnie jak umiał, zwrócił się ku widnokręgowi.

– Plan jest taki – oznajmił – że poczekamy, aż zajdzie słońce.

A potem będzie zebranie. Jak zwykle.

Słońce osuwało się już na horyzont i  tłum zaczął się uspokajać. Ucichło też bezładne zawodzenie, jeśli nie liczyć paru reprezentacyjnych pieszczochów. Malkontenty zaciągnięto do szykownych pick-upów i  uwiązano w  środku; poczuły się tam zgnębione, sponiewierane, lecz mimo to nie mogły powstrzymać skomlenia. Psy mniejsze i  bardziej cywilizowane zapędzono pod ganek, skąd godnie i  w  milczeniu popatrywały przez sztachety. Kiedy w  oddali słońce dotknęło wreszcie wody, ucichły nawet mazgaje w  pick-upach. A  kiedy po niebie przetoczył się ostatni czerwony refleks i  migotliwie przeistoczył w  zieleń, jak na znak dyrygenta rozległo się przejmujące wycie. Z  początku zakrawało to na groteskę, a  przynajmniej na jakaś płaską zgrywę, ale potężniało, i  wtedy zabrzmiała w  nim nuta prawdziwie patetyczna, spod tonu parodii zaczęła przebijać niekłamana męka, doszła do głosu przepastna zwierzęca rozpacz – i  oto z  groteską zmieszała się szczerość, a  pod płycizną rozwarła głębia. Do wycia dołączyły spod ganku słodkie tenory stworzeń cywilizowanych i  posłusznych, a  z  furgonów i  pick-upów barytony wręcz rozdzierające. Splotły się w  akord o  zdumiewającej sile – w  wibrujący wielki szloch: w  Zew Zadołowanych. Niósł się nad miastem, nad zatoką, aż odbity od lodowca wrócił i  – już jako pogłos – zestroił się sam ze sobą niczym dźwięk potężnych organów przemierzający wnętrze katedry. Kiedy w  oddali zamarło echo, ludzie zaczęli zapełniać salę, zostawiając na zewnątrz, w  wypełnionych po brzegi kubłach, puszki, butelki i  słoiki – była to jeszcze jedna zasada podyktowana przez praktykę.

Bez słowa zepchnięto pod ściany stoliki karciane i  poustawiano w  stosy. Ze schowków powyciągano drewniane krzesła i  rozstawiono, tworząc na drewnianej podłodze koślawe kręgi. Kiedy już wszyscy członkowie stanęli przy swoich krzesłach, Greer sztywnym krokiem wspiął się ku wielkiej atrapie hydrantu – kopii klubowego logo – służącej za mównicę. Uniósł wypolerowaną niedźwiedzią kość udową, pełniącą rolę prezesowskiego młotka, a  palcem drugiej ręki wskazał podłogę.

– Siadać! – rozkazał.

Siedli. Wciąż trzymał uniesioną rękę, dłonią do tłumu. Zakomenderował:

– Wstać! – Głos Greera brzmiał pewnie. Wszyscy wstali. – Tegoroczne Wycie Nocy Letniej Lojalnego Psubractwa Zadołowanych uważam za otwarte. Pilnujcie się i  zachowujcie jak należy. Szlachetny Skrybo Szare Komóry? Są jakieś stare sprawy?

Podniósł się Wayne Altenhoffen i  teatralnym gestem otworzył czarną księgę. Kiedy nie łowił, podejmował się zastępstw w  szkole i  redagował „Kuinak Bay Beacon”, miejski szmatławiec, tygodnik lub dwutygodnik, a  czasem dwumiesięcznik. Długonosy, gadatliwy, był jednak poważnym plusem miasta oraz klubu, bystry i  pełen chęci; gotowało się w  nim od pomysłów i  planów dotyczących społeczności lokalnej, a  rozmowę zdarzało mu się rozpoczynać pacnięciem w  głowę i  zwrotem: „Te szare komóry aż roznosi od możliwości”.

– Poprzednie zebranie Lojalnego Psubractwa zakończyło się w  okolicznościach nagłych i  dramatycznych – czytał Altenhoffen. – Sprawą, która stanęła na porządku dziennym, był wyrok sądowy, który nakazywał zaprzestać odpalania fajerwerków w  sali zgromadzeń. Kiedy do wiadomości członków podano, że Thomas Toogiak senior i  zarząd Searaven zagroziły naszej organizacji eksmisją, prezes Kujon oświadczył, cytuję: „Usrać się na Tommy’ego Toogiaka, razem z  jego zgrają piwnych dzikusów. Jak się tu będą nam wpieprzać, to im, kurna, zaraz położę szlaban na marychę. Będziemy odpalać fajerwerki, ile razy wyczujemy klimat”, koniec cytatu. Członkowie poparli oświadczenie niejednogłośnym warknięciem, mianowicie z  wyjątkiem Tommy’ego Toogiaka juniora, który sprzeciwił się ordynarnym wyzwiskom rzuconym pod adresem ojca, oraz z  wyjątkiem Charliego Fishpoola, który nie zgodził się z  innym sformułowaniem. „Możemy sobie być piwni, ale nie jesteśmy dzikusami, jesteśmy potomkami dzikusów; ich następcami”. Na co Norman Wong odpowiedział, cytuję: „To teraz nastąp sobie tyłkiem na krzesło, Charlie; beczka piwa ci spod koszuli wyłazi”. Na co Charlie Fishpool odpowiedział Wongowi: „Przynajmniej pochodzimy od kogoś, Wong”. Wówczas Psubrat Norman Wong przyłożył w  kark Charliemu magazynem „People” zwiniętym w  rulon, powalając wyżej wymienionego Charliego na kolana. A  wówczas Psubrat Clayton Fishpool zwiniętym w  rulon magazynem „Atlantic Monthly” przyłożył w  kark Psubratu Normanowi Wongowi, powalając go na kolana. Następnie zebranie utraciło charakter zebrania.

Wayne zamknął księgę i  uniósł znad niej bystry wzrok. Greer z  aprobata kiwnął głową.

– Dziękuję ci, Skrybo Altenhoffen. Czy sfora przyjmuje to sprawozdanie?

Przez salę przetoczył się pomruk unisono:

– Uuuuuuuu.

Altenhoffen usiadł.

– Protokół zostaje przyjęty w  przedstawionym brzmieniu. Są jakieś zaległe sprawy? – Greer rozglądał się i  z  błyskiem w  oku symulował pewność siebie.

Charlie Fishpool uniósł grubą rękę.

– Ja bym jeszcze coś wyjaśnił z  tym protokołem, chociaż może to nie jest najlepsza pora...

– Uuuuuu, uuuuuuu! – Pod tym względem zebrani zgodzili się z  przedmówcą i  Charlie rękę opuścił.

– Jakieś sprawozdania komisji?

Greerowi odpowiedział głęboki pomruk na „nie”.

– To świetnie. – Na blacie podium, jak na ramie bębna, Greer odegrał wniosek końcowy: „tumb-e-baaaam!” – A  w  takim razie są jakieś nowe sprawy? – Biała niedźwiedzia kość zastygła w  górze w  oczekiwaniu. – No? – Najwyraźniej nikomu nic nowego nie przychodzi do głowy.

Przy drzwiach na końcu pomieszczenia Psubrat Ike Sallas relaksował się na krześle odchylonym do tyłu tak, że oparcie dotykało ściany. Wyglądało na to, że Greer zaczyna sobie całkiem dobrze radzić, jak na te jego obawy i  drgawy. W  ceremoniach Psubractwa – trzeba to powiedzieć – ważne było, żeby członkowie nie brali żadnych spraw zbyt serio, dawnych ani nowych. Wreszcie Wayne Altenhoffen położył księgę na podłodze i  podniósł rękę. Greer ciężko westchnął.

– Prezes znów udziela głosu Skrybie Altenhoffenowi. I  co takiego ci się gotuje pod sufitem, Szare Komóry?

Rozległy się głębokie pomruki, Altenhoffen wstał i  uniósł palec.

– Będę się streszczał – przyrzekł, a  potem głęboko nabrał powietrza w  płuca. – Panie wiceprzewodniczący... Psubracia... obywatele. Chciałbym tu podnieść pewną kwestię i  zaproponować jej przedyskutowanie, zważywszy historyczne już zaangażowanie naszego Bractwa w  tyle pamiętnych wydarzeń, w  które obfituje nasza chwalebna przeszłość...

– Grrrr... – zebrani ostrzegli mówcę. Zbyt dobrze znali tasiemcowe preambuły Szarych Komór.

– ...rzecz w  tym – Altenhoffen wyraźnie przyśpieszył – co ma zrobić Psubractwo, żeby Psubraciom przypadł należny udział w  tym filmie fabularnym, który tu mają kręcić?

– Uuuuu, uuuuu – teraz zebrani basowali mówcy.

Greer trącił kością okryty kędzierzawym zarostem własny podbródek.

– Bardzo interesujący problem. Czy ktoś zabiera głos? Jeżeli nie, to...

– Ja tu mam jeszcze ciekawszą sprawę! – przerwał mu ktoś z  drugiego kąta sali. – Kiedy my, proste Psy, dostaniemy wreszcie zaproszenie na dzisiejszą balangę, skoro pewne lizusy i  gównojady już je dostały?

– Zbaczasz z  tematu, Psubracie... – Greer uderzył kością w  pulpit. Nie zauważył, kto to się wyrwał. – No to gdzie mamy szukać tematu, panie wiceprezesie? – burknął ktoś z  innej strony. – W  chlewie u  Loopów?

Greer próbował to zbyć galijskim wzruszeniem ramion.

– Wiecie, jak to jest z  szołbiznesem...

Ale Psubracia już nie mieli ochoty na zgrywę. Pani Herbowa Tom wstała i  jak pistolet wymierzyła w  Greera palec zakończony czerwonym paznokciem.

– Greer, jak dotąd w  całym Kuinak tylko jeden gość się załapał na ten bufet na wodzie. To ty masz takie chody. Nie mów, że nieprawda, bo całe miasto już wie. A  my byśmy chcieli się teraz dowiedzieć, ty cholerny czarnodupcu, kutwo jedna, co zrobiłeś, żeby twoim lojalnym Psubraciom też się trafił przynajmniej ogryzek? Co jest grane? A  może to nie jest pierwszorzędny klub?

Ja, na przykład, nie po to płacę pół bańki, żeby potem siedzieć w  domu i  gapić się w  to pudło, w  którym tylko pokazują, jak inni rozjeżdżają się pierwszą klasą. Jakbym chciała, tobym ten szmalec dała Herbowi na nowy telewizor, nie? – Pani Herbowa Tom uniosła czarną skórzaną sakiewkę i  włożyła do niej rękę z  czerwonymi paznokciami. – Więc, mianowicie, jak to jest?

Greer wyglądał na strapionego.

– Pani Tom... Drodzy Psubracia... Przysięgam, że domagałem się dla klubu zaproszeń. Ale podejmowała mnie taka para, że żadna z  nich ani w  ząb po angielsku; chyba po rosyjsku mówiły, czy jak... No i  w  życiu nie spotkałem Steubinsa.

Pani Herbowa Tom nie dała się jednak ułagodzić.

– A  co z  twoim kumplem albinosem? Nakrywa cię, jak mu posuwasz żonę, i  na otarcie łez załatwia ci dwie panienki. No to chyba się można z  nim dogadać, nie?

– Zmył się gdzieś pod pokładem, zaraz potem jak nas wrobił w  te Rosjanki. Normalnie gdzieś się zmył. Już go nie zobaczyłem. Słowo honoru, Psubracia. – Między brwiami Greera znów usadowiła się zmarszczka, a  ręce znów zaczęły mu się trząść. – Ja tego gościa właściwie nie znam, tyle co nic. Radzę wam: walcie wszyscy do Alice Carmody. To ona jest matką tego albinosa...

Sugestię skwitował gardłowy pomruk; widocznie nie warta była słów.

Ike odepchnął się od ściany i  krzesło przednimi nogami dotknęło podłogi. Klubowe głupoty, fakt, dziecinada, ale człowiek musi pamiętać, że to dziecinada dorosłych, do tego na bańce, często naćpanych i  na ogół uzbrojonych. Nieraz już widział lufę wymierzoną w  siebie przy okazji takich głupot za czasów własnej prezesury. A  co do incydentów z  bronią palną w  przeliczeniu na głowę, to ubiegłego roku spokojne miasteczko Kuinak zajęło w  kraju trzecie miejsce, tuż za Houston i  Waszyngtonem.

– No to macie tu Sallasa. – Zdesperowany Greer wskazał Ike’a niedźwiedzią kością. – Ike był zapuszkowany z  tym sukinsynem, a  ja tylko bliżej poznałem jego cholerną żonę i  tyle...

Twarze, które się obróciły, zmalały i  poczerwieniały. Pierwsze objawy odlotu na scoocie. Widoczne nawet u  kobiet. Ike przypomniał sobie, dlaczego przestał odwiedzać te jajcarskie comiesięczne zebrania.

– I  co ty na to, Sallas? – pani Herbowa Tom domagała się odpowiedzi.

– Nie gap się na mnie. Wiesz, że te słowiańskie ślicznotki nie wręczyły mi srebrnych druków i  że mojego nazwiska nie ma na zaproszeniach.

– Ani mojego! – zawołał Greer. – Ja też nie dostałem żadnego zasranego świstka!

To jednak nie uspokoiło Psubraci. Jedni spoglądali na Isaaka, drudzy na Greera. Pomruk narastał. W  ciągu dwóch dni Ike już po raz trzeci pożałował, że Teddy został w  domu; a  w  tym momencie, jakby ta właśnie myśl pociągnęła za spust, rozległ się huk wystrzału. Norman Wong wymachiwał nad głową coltem kalibru .44, a  z  czternastocalowej lufy sączył się dym. Stary gnat pochodził jeszcze z  czasów wojny secesyjnej i  stanowił własność Psubractwa. Otrzymał go, obejmując funkcję, klubowy zbrojny strażnik ładu i  miał to być sprzęt przechodni. Od chwili zalegalizowania klubu Norman Wong piastował zarówno stanowisko, jak i  gnata. Na szczęście Norman był najbardziej opanowanym z  Wongów i  broni używał tylko w  celach proceduralnych.

– Spokój tam w  budzie! – rozległ się głos w  ślad za wystrzałem. I  spokój nastał. Fireckrakery czy uzi, skądinąd pierwszorzędne, wciąż nie miały tego historycznie ugruntowanego autorytetu co potężna czterdziestka czwórka. – To jest zebranie. Macie się zachowywać jak należy!

Pomrukując, ludzie usiedli na krzesłach i  znów zwrócili się ku podium. Greer szczerzył zęby i  usiłował wygiąć brwi w  łuk, co miało oznaczać jamajską zimną krew.

– Kujon wróci lada dzień, drodzy Psubracia – zapewniał. – Zatroszczy się o  nas.

Znów rozległo się głuche buczenie.

– Ale Billy Kujon nie ma tam przyjaciół, drogi wiceprezesie – zauważyła pani Tom. – W  przeciwieństwie do ciebie.

– Uuuuff, uuuugghh.

Ike wsłuchiwał się w  narastający pomruk; w  pytania, żądania, zarzuty. Pamiętał to brzmienie, bo już słyszał je na polach – to byli robotnicy rolni – i  w  paru innych miejscach, w  koszarach w  El Toro, w  celach Sheriff’s Honor Farm pełnych czuwających mężczyzn. A  pomruk był przesycony bólem tak powszednim, że mógł docierać z  wszelkich nizin, z  podnóża każdej drabiny społecznej. Nie miał nic wspólnego z  melodyjnym, nasączonym poczuciem wspólnoty zawodzeniem Psubraci, z  ich bluesem; to była mroczna i  groźna skarga rozjuszonych zadołowanych; tych odrzuconych, oszukanych, z  ostrymi zębami i  brzuchem przyrośniętym do grzbietu. Był to zawsze i  wszędzie ten sam pomruk facetów, którzy wieszają na ścianie rozkładówkę, ale brak im dziewczyny; pomruk żon, które całymi dniami pławią się w  pianie mydlanych oper, a  tymczasem ich życie obrasta brudem; to był pomruk traconych złudzeń i  gruczołów zbywanych niczym.

Greer, sam wobec sali, w  pułapce, jąkając się, mnożył dowcipy i  zapewnienia, ale pomruk rozbrzmiewał coraz głośniej. Do natarczywego jazgotu pani Herbowej Tom dołączyły siostry Boswell. Porządkowy Wong wymachiwał wielkim rewolwerem i  znów nawoływał o  spokój, ale było już za późno. Coraz więcej członków klubu z  dzikim wejrzeniem podnosiło się z  krzeseł. Norman Wong wygrażał rewolwerem, Greer tłukł o  podium niedźwiedzią kością, a  pomruk już się zamieniał w  grzmot. I  wtedy, u  szczytu wrzawy, pogasły nagle światła w  całej sali, a  pomruk został zagłuszony przez rozdzierający trzask najprawdziwszego w  świecie pioruna.

Uporawszy się ze słońcem, owa czarna chmurka podpełzła nad miasto najwyraźniej po to, żeby zobaczyć, co jest grane. Przez parę minut wsłuchiwała się w  zgiełk dobiegający z  domu Psubractwa, a  potem w  przypływie fantazji dobrała się do pobliskiej elektrowni odległej o  parę domów. Te wszystkie kable, izolatory, generatory dieslowskie! Piorun wniknął w  tę ponętną maszynerię i  rozprzestrzenił się po niej z  pasją, od której zadrżała ziemia, a  stojące przy metalowym słupie taczki przyspawały się do niego. Zadowolona z  siebie chmura zajęła się spuszczaniem ładuneczku deszczu, zanim z  powrotem odpełzła sobie nad morze.

Rzecz jasna Psubracia natychmiast uspokoili się i  zapadła pełna szacunku cisza. Na niskich szczeblach człowiek się tego uczy: szacunku dla zjawisk nadciągających z  wysokości, znad drabiny – takich jak pogoda. Ci z  wyższych szczebli mogą sobie pozwolić na odcięcie się od niedogodności tego rodzaju, ale nie ci na dole: oni są zdani na łaskę i  niełaskę mocy tajemnych.

Tak więc trwali w  bezruchu i  w  milczeniu, deszcz smagał dach, a  prawdziwe psy skomlały pod gankiem, wraz z  ludźmi odczuwając mistykę chwili. A  potem zaskoczyły awaryjne generatory i  prąd, powstrzymany przez moment, znów napłynął do żarówek. Trwało to nie dłużej niż ułamek minuty, ale efekt – jeżeli chodzi o  zebranych – był zadziwiający. W  mgnieniu oka wibracje sali zmieniły się – jak za wciśnięciem przełącznika – z  negatywnych na pozytywne. Rzecz nie budziła wątpliwości. Wszyscy stali i  śmiali się, trącali, poklepywali po plecach lub dłonią o  dłoń. Ike poczuł przyjemną pustkę wraz z  nagłym przypływem ulgi, jak wszyscy na sali.

Greer cisnął na podium niedźwiedzią kość, zeskoczył z  podwyższenia i  wziął kurs na drzwi. Jeżeli chodzi o  urzędującego prezesa, to zebranie nieodwołalnie dobiegło końca. Jednak plany Greera zostały pokrzyżowane, zanim dotknął klamki. Ktoś stał za drzwiami z  wprawioną w  nie chropowatą siatką. Greer skamieniał, zdumiony i  strwożony tak beznadziejnie, że rozradowani Psubracia zauważyli to i  przycichli. Kiedy w  końcu umilkli, za drzwiami rozległo się przyjazne gruchanie:

– Hej, chłopaki. Czy obcy może przestąpić próg Świętej Budy?

Odpowiedzią na podobne żądania było zwykle Warknięcie Ostrzegawcze Klubu, ale tym razem Psubracia byli zbyt wypompowani; mogli już tylko gapić się w  sylwetę za siatką. W  końcu z  transu otrząsnął się Greer.

– Jasne, czemu nie. Chodź, synu. Zebranie jest odroczone. – Greer trzepnął zasuwkę i  otworzył drzwi. – Psubracia, oto Nicholas Levertov.

Blask zaciekawionych spojrzeń padł na przybysza. Nicholas miał spodnie i  koszulę w  kolorze kremowym, a  na jego szerokich ramionach udrapowana była jak luźny płaszcz pastelowa brzoskwiniowa zarzutka. Na nosie miał zwykłe korekcyjne okulary, a  na szyi, na cienkim, ciasnym, łańcuszku – złoty krzyżyk. Ike pomyślał, że facet – łącznie z  kapeluszem a  la Fellini – chce wyglądać jak stereotypowy bożek włoskiego kina.

– Panowie, mam nadzieję, że wybaczycie mi to nieoczekiwane najście, jak się masz, Isaak, chyba wyglądam ekstra, ale pomyślałem, że tylko w  ten sposób zastanę wszystkich.

– Zastał pan – zapewnił Norman Wong. – I  co z  tego? – Wongowi nie spodobało się, że Greer tak skwapliwie otworzył drzwi; to porządkowy decyduje, czy budę udostępnia się publice, czy nie.

– Chcę tylko coś podrzucić, szefie. – Zatrzepotały białe palce i  w  świetle żarówek pojawiła się czarna karta. – Właśnie to. – Nicholas wetknął kartę do kabury Normana, tuż koło czterdziestki czwórki. – I  jeszcze to. – W  obu dłoniach Levertova rozwinęły się wachlarze kart. – Bądźcie tak mili...

Wprawdzie karty nie były imienne, wypisano na nich tylko „Szlachetny Psubrat”, mimo to stanowiły oficjalne zaproszenie i  wręczono je wszystkim. Ostatnią, z  reweransem, Ike’owi Sallasowi. Ike opierał się, twierdząc, że już nie ciągnie go na przyjęcia, ale mężczyzna nachylił się bliżej, coś szepnął krótko Ike’owi do ucha, a  potem zawinął się ku drzwiom i  zniknął, tak jak się zjawił. Psubracia patrzyli z  ganku za limuzyną kołyszącą się na wyboistej, mokrej jezdni.

– Kto to jest, ten przebrany facet? – jako pierwszy odezwał się skryba Altenhoffen. – Zorro czy Królewna Śnieżka?

– Chyba Królewna Śnieżka – zadecydowała pani Herbowa Tom. – Zorro nie pocałowałby Ike’a w  policzek w  ten sposób.

– To nie był pocałunek – zaprotestował Ike. Psubracia czekali. – Raczej coś w  rodzaju królewskiego rozkazu – wzruszył ramionami, okazując, że zachowuje dystans – Nick mi powiedział, że jego wysokość pan Steubins życzy sobie mnie widzieć. Osobiście. I  tyle. Idziemy do domu, Greer. Założę się, że stary Marley dość się zabawił i  już chce spać. Trzeba się zbierać.

7

Na długą i  siwą twą brodę, na oko lśniące, czemuż mnie powstrzymujesz?

W cerkwi na porannej mszy stawiła się przed ojcem Pribilofem owczarnia większa niż razem wzięte zwykłe trzódki bożonarodzeniowa i  wielkanocna. Zanim na sfatygowanej wieży odezwały się dzwony, w  ławkach już było ciasno, zostało tylko trochę miejsca do stania. Ludzie zeszli się jak pielgrzymi czyniący dzięki za szczęsną przygodę.

Przeważnie byli starzy i  zużyci jak ich świątynia i  ich Bóg Ojciec. Żywe pamiątki lepszych czasów. Bohaterowie zapomnianych już połowów i  ich zmarniałe żony. Starzy Popiluci. Zastanawiająco liczni. Nikt by nie przypuszczał, że w  okolicy jest aż tylu omszałych starych Popilutów, że wciąż jeszcze żyją. Wyroili się jak na fetę z  okazji upolowania wielkiego wieloryba. Nie szkodzi, że nie wręczono im wytłaczanych zaproszeń do pierwszego kręgu; jeśli zostaje złowiony kolos, to płaty sadła fruwają na wszystkie strony.

Wersety Pisma ojciec Pribilof wybrał trzy dni wcześniej, zanim metalowy wieloryb zawinął do brzegu, lecz pełni uniesienia członkowie gminy byli przekonani, że stary i  sprytny pop specjalnie przykroił kazanie na tę okazję. Tematem luźno sfastrygowanych nauk były Sidła Zła i  Księga Koheleta. Tylko Bóg Ojciec wiedział, że kaznodzieją kierowało fatum, a  nie kalkulacja, przez co kazanie – sfastrygowane zatem Igłą Wszechmogącego – wypadło lepiej niż szyte na miarę. Ojciec Pribilof grał tylko rolę skromnej nici rozsądku. I  chociaż coraz wyraźniej nić zdążała raczej ku wieszczeniu niż umacnianiu w  prawosławiu, owieczkom to nie przeszkadzało; słowa można różnie nizać, na cienką przędzę i  na złotą wstęgę.

– Bo człowiek nie wie, ach, czasu swego! – Ojciec zmierzał ku końcowi na tyle gromko, na ile pozwalał mu piskliwy, dziewięćdziesięcioczteroletni głosik. – Ale jako ryby bywają łowione siecią szkodliwą i  jako ptaki łapane bywają sidłem, tak ułowieni bywają synowie ludzcy we zły czas.

Zebrani kiwali się na cedrowych ławkach, spijając popu słowa z  ust. Zły czas, kurna! Co fakt, to fakt.

– Miasto małe – ciągnął śmielej ojciec Pribilof – a  w  nim ludzi mało, przeciw któremu przyciągnął król możny i  obiegł je.

I znalazł się w  nim mąż ubogi, mądry, który wybawił miasto oną mądrością swoją. I  co, czy w  tym całym mieście znalazł się chociaż jeden, który mu podziękował? Wspomniał o  nim w  modlitwie?

Wierni, szczęśliwi, że mogą zaprzeczyć, pokręcili głowami: a  gówno, jasne, że nie.

– Powiadam wam, och, lepsza jest mądrość niżeli moc, aczkolwiek mądrość ubogiego była wzgardzona i  słów jego nie słuchali. Powiadam wam, słowa mądrego lepsze są niżeli krzyk władcy głupich. Muchy zdechłe, och, psują olejek aptekarski i  zasmradzają go!

Zmarszczyły się nosy, płonęły nozdrza chciwe dalszego ciągu.

– Zatem powiadam wam – zmierzał ku finałowi, a  na tle złocistego ornatu żylaste dłonie trzepotały jak oślepione ptaki – puszczajcie chleb po wodzie, ale nie rzucajcie pereł przed wieprze. I  zaklinam was, żebyście pamiętali: „Błogosławieni ubodzy duchem, chociaż bogacz nie dał im zaproszenia do swego przybytku”. Och, błogosławieni, zaprawdę błogosławieni! Amen!

– Amen! – rześko odpowiedzieli łaknący chleba, pereł i  wieprzy. – Och, amen, amen!

Już na zewnątrz, w  nieśmiałych promieniach słońca, gdzie zbierał gratulacje za kazanie targające sumieniami, dobry patriarcha musiał przyznać, że owszem, on sam osobiście dostał zaproszenie na wieczorną imprezę i  że owszem, wybiera się; Gerhardt Steubins specjalnie skreślił do niego parę słów zachęty. Wybiera się jednak jako duchowny, żeby pobłogosławić imprezie, nie zaś jako lokalna szycha. Nawet największym wielorybom przyda się skromne błogosławieństwo, co, rzecz jasna, nie powinno ranić wieprzy.

– Tak czy inaczej: błogosławieni ubodzy duchem!

W niedzielę przed kolacją już całe miasto wiedziało, która z  lokalnych szyszek została zaszczycona zaproszeniem, a  która nie. Niektórzy nasłuchiwali nowin przy telefonie, inni przy radiu nastawionym na lokalną Sieć Rybną. Jedni czytali dodatek nadzwyczajny „Bay Beacona”, sklecony w  nocy przez Wayne’a Altenhoffena, drudzy słuchali czytelników „Beacona”. Większość obywateli Kuinak usłyszała jednak o  wszystkim bezpośrednio, dzięki pewnemu zjawisku akustycznemu obserwowanemu w  nadbrzeżnych miasteczkach alaskańskich. Odgłosy miasta – z  trzech stron otoczonego przez strome górskie zbocza i  urwisko lodowcowe – ulegały samorzutnemu wzmocnieniu. Nie rozpraszały się. Krążyły i  wirowały jak modlitwy uwięzione w  katedralnej kopule. W  rezultacie zjawisko sprowadzało się do nie milknącego hałasu, jednak w  niedzielę, kiedy już ponaprawiano i  sklarowano kutry, kiedy cichło wreszcie metaliczne pojękiwanie przetwórni rybnych, ów krążący w  powietrzu wir nabierał przejrzystości i  hałas przeistaczał się w  odrębne, wyraźnie brzmiące głosy. Ktoś nachylał ucha – i  słyszał z  bliska kogoś innego, jak najprywatniej. To nie był ten anonimowy szum autostrad na bardziej metropolitalnym Południu. Tutaj, w  miasteczkach tkwiących w  górskim uścisku, każdy pojazd na drodze rozbrzmiewa indywidualnie i  z  byle ganku można go rozpoznać oraz zinterpretować.

– To zasuwa magnifika Leroya Danestrona, żeby wypłakać się mamuni, ale tym starym malibu daleko już nie ujedzie w  ten sposób.

Byle debatę prowadzoną przed jednym z  trzech barów mogły ocenić komisje szlifujące chodnik przed pozostałymi dwoma.

– Leroy mówi u  Potte’a, że jego stara jest kompletnie załamana przez to, że nie dostali zaproszenia. Stara uważa, mówi Leroy, że stanowczo powinni dostać jako jedyni kręgarze w  mieście. A  ja się pytam, kto rozdaje te rybie gówna. Stara Leroya to taka sama włazidupa jak wszyscy, nie? Zaproszenie-pierdolenie.

Między szczęśliwymi posiadaczami zaproszeń a  pechowcami zdarzały się sprzeczki, lecz niegroźne; wybierali się wszyscy, czy ktoś miał kartę wstępu, czy nie. Wiadomo było, że na nabrzeżu może się zdarzyć mnóstwo rzeczy. Przygotowania obliczone na tłum włazidupskich trwały od świtu. Ludzie z  miejscowego Searaven rozbili namiot do bingo i  rozstawili ogródek piwny. Z  kolei ludzie z  Orlego Gniazda zmontowali podłogę do tańców i  zapowiedzieli konkurs stepowania w  drewniakach. Z  co najmniej tuzina dziewięćdziesięciowatowych przenośnych zestawów stereo odpalano najróżniejsze rytmy: bo każdy drewniak w  końcu wynajdzie swój przytup, a  do niego właściwy takt.

Omar Loop był jednym z  niewielu, którzy odmówili udziału w  czymkolwiek. Wciąż solidnie wkurzony tym, że Bergstrom nie przymknął tego jego zięcia, pedalskiego sukinkota, Omar zaryglował w  południe drzwi do kręgielni. Na znak protestu miał zamiar pograć sam ze sobą. Ale obaj synowie dali się zbałamucić. Załadowali rożen na jeden z  Omarowych pick-upów i  nawrzucali na pakę brykietów z  węgla drzewnego. Piekli, wycinali i  sprzedawali porcje z  tuszy wielkiej maciory, którą przed tygodniem poszarpał niedźwiedź: skruszała wieprzowina z  chochlą fasoli – porcja dwadzieścia pięć baksów.

Jeden za drugim nadlatywały hydroplany, przeważnie z  sąsiednich miasteczek, własność pilotów latających na odludzia, ale trafiały się wizyty bardziej egzotyczne. Punktualnie o  szóstej po południu zeszły w  dół dwie maszyny lear seahawk, zwodowały, podeszły przez zatokę do rufowej windy jachtu, wyładowały techników, aluminiowe skrzynki, a  potem nawróciły i  poderwały się, skrzydło w  skrzydło, jak para wodnych ptaków porośniętych metalowym pierzem. W  chwilę później opuścił się kursujący tu regularnie helikopter, z  którego wysiadło sześć piszczących dziewczyn, krzykliwie rudych, o  włosach jak lampy alarmowe na szosie. Rozległy się wiwaty. To chyba Cherry Tarts, nikt inny, żeńska grupa z  Anchorage, która wyrabiała sobie teraz krajową markę, nagrywając w  stylu Czwartego Świata nowe wersje starych, niezapomnianych standardów. Były naturalnie rude i  znane z  tego, że noszą takie fatałachy, które pozwalają się o  tym przekonać. Dziewczyny wybiegły spod wirującego śmigła i  z  rozwianymi lokami wspięły się po trapie przy akompaniamencie okrzyków pełnych zachwytu.

– Niech mnie diabli, to te w  pytę Cherry Tarts. Zabawa jak nigdy!

Olbrzym u  szczytu trapu odsunął się i  przepuścił dziewczęta.

Tuż przed siódmą nad horyzontem na zachodzie rozbłysła żółć i  zieleń. Opalizujący majak mknął tuż nad wodą, wyjąc rozdzierająco i  zostawiając za sobą warkocz dymu. Nad parkingiem maszyna uniosła nagle dziób ku niebu, wzbiła się w  powietrze jak monstrualny koliber, potem wyrównała i  osiadła na kipiącym asfalcie.

Rozwiał się dym, wyłoniły się spod niego czarne kreski składające się w  litery, a  te złożyły się na słowo MITSUBISHI. Po skrzydle zeszło na ziemię trzech Azjatów w  ciemnoniebieskich garniturach; podano im trzy teczki. Człowiek, który je podawał, nie był Azjatą. Był to stuprocentowo amerykański playboy, w  białych pantoflach, surfowych spodenkach i  hawajskiej koszuli z  nadrukiem w  rajskie ptaki. Obdarował słonecznym uśmiechem stojących wokół gapiów, pomachał im ręką, a  potem popędził w  ślad za trzema smutnymi towarzyszami podróży. Kiedy cała czwórka opuściła pokład, maszyna znów zawyła, uniosła się, potem silniki przekręciły się i  zanim niedawni pasażerowie przeszli przez parking do jachtu, samolot zniknął już z  oczu nad morzem. Wayne Altenhoffen otrząsnął się z  osłupienia i  zapisał: „Po pojawieniu się odrzutowca pionowego startu nikogo by już nie zdziwił nawet atomowy okręt podwodny...”

Parę minut po ósmej ów stuprocentowy, wykarmiony płatkami kukurydzianymi Amerykanin znów ukazał się u  szczytu trapu, wesoło śmiejąc się do przenośnego megafonu. Towarzyszył mu Nicholas Levertov w  kapeluszu a  la Fellini i  w  przyciemnionych okularach. Skinąwszy we właściwy sposób we właściwym momencie, ów uśmiechnięty stuprocentowy Amerykanin natychmiast oczarował tłum; rozmowy umilkły, powyłączano przenośne zestawy stereo i  wówczas playboy odezwał się przez głośnik.

– Hej, granda-banda! – Przypominał gospodarza teleturnieju witającego publiczność w  studiu. – Ryba bierze?

Odpowiedziały mu śmiechy i  gwizdy. Kiedy ucichły, znów włączył głośnik.

– Pozwólcie, że się przedstawię, moi mili. Nazywam się Clark.

Clark Clark. Clark B. Clark. A  teraz starajcie się wyczuć: dla mnie nie ma sprawy, jeżeli ktoś zapomni, jak mam na imię. I  nie ma sprawy, jeżeli mu się popierniczy moje nazwisko. Ale na tę literkę w  środku jestem dosyć uczulony. A  teraz ćwiczymy, bo jest taki numer, który trochę wzmacnia ludziom pamięć. Powtarzajcie za mną: Clark-jak-ten-Gable...

Tłum uprzejmie powtórzył.

– ...Be-jak-te-banialuki...

W tej powtórce pojawiła się już nutka entuzjazmu.

– ...a potem Clark-jak-za-pierwszym-razem. Clark B. Clark. Boję się, że moja matka, jak się już ze mną uwinęła, miała jakieś trudności z  mówieniem. Ale ja nie mam. Jestem wasz Trzaskodziób zza Gór, Gadka-Jak-Z-Zadka i  jak najbardziej oficjalny najmimorda Foxcorporation, a  na początek dostrajam się na tę właściwą nutę, dobieram tę melodię, dla was, kochani obywatele Kuinak, żeby podziękować wam wszystkim i  każdemu z  osobna, z  głębi serca naszego koncernu za to ciepłe przyjęcie, które nam zgotowała wasza wspaniała, fantastyczna społeczność. Pamiętacie: B. jak co...? No, już kumacie. Chodźcie tu bliżej, kochani. Bo jeszcze jeden powód, dla którego witamy was na Silver Foxie, kochani, to ten, kładę kawę na ławę, że macie coś, czego nam trzeba. Możecie zapytać: co takiego? Możecie. A  ja wam powiem. Macie coś, co się w  branży nazywa plener, widok, że mucha nie siada, jeszcze nie sieknięty, bo jeżeli sami nie widzieliście, to ja wam mówię: stąd na południe wszystko jest sieknięte równo, jak obsrał. Ale wasze niebo jeszcze jest czyste, a  powietrze słodkie... jeżeli nie liczyć tego smrodu rybich flaków... A  my mamy coś, czego wam trzeba. Mianowicie szmalec, kochani, powiedzmy sobie szczerze, bez owijania, niezły szmal, rajcowne umowy i  odlotowy ubaw. Musicie nam tylko użyczyć pleneru. Albo interes jak łza, albo...? Przemyślcie to sobie. A  na ten czas ruszania głową – teatralnym gestem trzepnął splecioną linę u  trapu – chodźcie na pokład, zabawmy się i  poznajmy. Bardzo bym chciał powiedzieć: „wszyscy chodźcie na pokład”, ale nie da rady. Bo ten tu Big Joe ma rozkaz nikogo nie przepuszczać bez przepustki, i  umarł w  butach, nie wybiję mu tego z  głowy, bo ja nie umiem mówić w  języku mięśniaków, a  on innego nie rozumie. Za to mogę wam poradzić... – rozejrzał się na boki i  szepnął do megafonu – ...ta zakuta pała nie odbiera kart, kapujecie? Wystarczy, że poczekacie, aż ktoś stąd wyjdzie, razem z  zaproszeniem, i... – konspiratorsko przymknął oczy – ...i kto się o  tym dowie? Na pewno nie Big Joe. Big Joe uważa, że jesteśmy jednakowi: same kurduple. No więc wierzcie mi, moi mili, na każdego, kto ma odrobinę cierpliwości, przyjdzie kolej; wejdzie sobie na pokład, a  my nie zaczniemy tonąć jak kiedyś w  Brazylii. Na Górnej Amazonce. O  mały włos. Okej, Clark Be-jak-te-banialuki, wystarczy, zamknij dziób. Teraz trochę, że tak powiem, zabytkowej muzyczki. Dawajcie je tutaj, te płomienne Cherry Tarts! Ślicznotki, pokażcie, o  co chodzi...

Wysypały się na pokład dziewczęta z  bezprzewodowymi gitarami, z  przymocowanymi u  podbródków mikroportami i  odpiszczały North to Alaska rozdzierającymi gardło falsetami, których ostrość przechodziła ludzkie pojęcie. Goście stłoczeni na trapie musieli się przedzierać przez nawałnicę sfabrykowaną we wzmacniaczach. Wszelki inny dźwięk został unieważniony. Przenośne zestawy stereo zostały rozmontowane i  spakowane.

Kiedy godzinę później zjawili się Ike i  Greer, tłum na głównym pokładzie wielkiej jednostki ledwie się mieścił między relingami, a  po burtach ściekał szampan. Cherry Tarts wdrapały się na mostek i  ostro piszcząc, zadawały czadu. W  przeboju Parsley, Sage, Rosemary and Newsweek nie oszczędzały się, a  rajcowny beat akcentowały za pomocą różnych części ciała. Wciąż było jasno, mimo to na statku zaświecono punktowce i  skierowano na magnezowy żaglopłat. Teraz jeszcze bardziej przypominał ostrze, którego długi czarny cień padał na zatłoczony parking, rozkrawając go aż po hondę heftyvan Ike’a.

– Nie pchaj się w  bajzel, stary – radził Ike’owi Greer. – Kiedy to gówno zgęstnieje, nie ruszymy ręką ani nogą.

Przez dwie ostatnie noce sporo wiatru uszło z  Greerowych żagli. Twarz miał obrzmiałą, a  oczy szkliste, mimo że przez osiemnaście godzin leżał jak kłoda. Pożyczył od Ike’a lornetkę i  nerwowo regulując ostrość, rozglądał się podczas jazdy, jakby wypatrywał zasadzki.

Ike zatrzymał wóz przy Front Street, przed Cookiem, i  wysiadł. Greer wahał się, krzywił zza szyby i  zza nałożonych na nos okularków. Usiłował wypatrzeć na parkingu mustanga w  ogniste pasy, wciąż licząc, że Billy Bellisarius wybawi go, zdejmie mu z  wątłych ramion ciężki płaszcz odpowiedzialności, a  sam Greer zabawi się na całego. Niestety, nie było ani śladu landary Kujona. Greerowi dobrze jednak zrobił widok Cherry Tarts, które na mostku wydzierały się, wyginały i  podskakiwały. Kiedy na własne oczy przekonał się, że są naturalnie rude, poczuł się raźniej.

– Dzięki Ci, Panie. Tego mi było trzeba.

– Zobaczyłeś coś?

– Cherry Tarts, człowieku; zobaczyłem Cherry Tarts. Oooch. I  jakiś tysiąc zalanych Psubraci.

– Nie musimy się zalewać – Ike podsunął pomysł.

– Ale się zalejemy, człowieku. Nie ma wyjścia. – Greer westchnął i  rozprostował się, wyłażąc z  wozu. Stres natchnął go swego rodzaju filozoficznym spokojem. – Ale przyjęcie! Yes amusee, no nie? Czy ktoś wyśnił sobie na bani ten koszmar, czy może mi się śni? Idziemy?

Wysiadali z  furgonetki, a  tymczasem Omar Loop zamknął za sobą drzwi kręgielni i  przeszedł przez ulicę. Rubinowa kula, którą trzymał u  boku, przypominała maczugę. Zgarbiony kształt, podświetlony od tyłu neonem, przywiódł Ike’owi na myśl wieprza wyłażącego spomiędzy tlących się śmieci.

– Jeszcze zobaczysz, Sallas! – zawołał Loop przez ulicę. – Wrócił do domu, żeby się odegrać, rozżalona zaraza jedna. Trzeba było mi pomóc i  przetrącić mu kark, a  nie przeszkadzać. Jeszcze zobaczysz...

Ike nie odpowiedział. Greer odkrzyknął coś, co zagłuszył przewalający się po asfalcie łoskot muzyki, zelefantyzowanej przez wzmacniacze.

Przeszli plac, zatrzymując się przy zaparkowanych pick-upach, żeby zamienić dwa słowa czy uścisk ręki. Dobroduszne żarty. Ani słowa na temat zaproszeń. Ludzie byli w  zbyt odświętnym nastroju, żeby gryzła ich zawiść, nawet jeżeli sami nie mieli przepustki pozwalającej poświętować. Po trapie Ike szedł za Greerem, kolos przepuścił obu, nie spojrzawszy nawet na zaproszenia. Na pokładzie wciąż jeszcze mrugali oślepieni i  ogłuszeni, kiedy spiesznie przydreptał ku nim Wayne Altenhoffen. Lśniły mu oczy.

– Przygrzejecie sobie, Bracia? High-tech, super koka. Ludzie też klasa! Mmmm! Macie ochotę? Gdyby co, to widzicie tego ładniutkiego boya? – Wystrzępiony notes Altenhoffena poderwał się w  stronę młodego Azjaty o  zawiązanych w  samurajski węzeł wiśniowych włosach. Stalowa teczka trzymana na płask służyła chłopcu za tacę. Po jednej stronie stały kieliszki szampana, po drugiej filiżanki i  sake, na środku zaś unosiła się para z  wzorzystego wymyślnego czajnika. – Od tego pierwszego robisz się większy, a  od tego drugiego uśmiechnięty. Facet twierdzi, że pod pokładem ma prywatny zapas oryginalnej lucy. Te szare komóry dostają gęsiej skóry.

– Lepiej sobie zafunduj spacer, Szare Komóry – ostrzegł Ike. – Greer jeszcze nie doszedł do siebie po tym jak go tu ugościli w  piątek.

Szare Komóry puścił to mimo uszu.

– Patrzcie! – Pokazał wchodzącego na pomost jeszcze jednego mężczyznę z  notesem. – No-Ten-Tam Pan Cudzy-Słów, redaktor towarzyski z  „Anchorage Sun”. Chłopaki! Ale musi być wkurwiony, taka balanga na cudzym boisku. Pójdę go podręczyć, chociaż nie, czekajcie. – Zatrzymał się i  zmarszczył brwi, usiłując sobie przypomnieć, dlaczego właściwie zagadnął tych dwóch. – Otóż to. Miałem wam powiedzieć, że wypytywał o  was ten Nicholas Levertov. O  poziom wyżej, po przeciwnej stronie niż rożen. Rosyjski kawior, nordycki cyc. Bawcie się dobrze.

– Nicholas Levertov jeszcze trochę poczeka – oświadczył Greer, kiedy Altenhoffen odfrunął, wymachując notesem. – Muszę coś wziąć na rozruch.

Przecisnęli się przez ciżbę do wiśniowego samuraja ze stalową tacą.

– Może być prosto od mamusi – Greer wskazał na emaliowany, wzorzysty czajnik. Boy złożył ukłon i  czekał. Greer zorientował się, że sam powinien sobie napełnić filiżankę. – Ike? – zapytał. – Troszeczkę?

Sallas pokręcił głową i  z  pojemnika z  lodem przy barze wyciągnął butelkę corony. Wędrowali, wymieniając w  tłumie kiwnięcia głową i  uśmiechy i  popijali każdy swoje. Muzyka była za głośna, żeby rozmawiać. Wprawdzie Cherry Tarts szarpały druty i  piszczały wysoko na mostku, ale kolumny poustawiano na niższych pokładach. W  końcu Ike z  Greerem wspięli się przez ten hałas po tekowych schodach na górę.

Ike po raz pierwszy uzmysłowił sobie, jaki wielki jest ten jacht. Przed masztem znajdował się kopułowaty dach nad mostkiem, teraz służący rozśpiewanym Cherry Tarts za scenę. Żaglopłat był wprost niewiarygodny. Składał się z  ośmiu opływowych sekcji z  wypolerowanego magnezu. Na drugiej sekcji od góry wymalowany był znak Foxcorporation: głowa srebrnego lisa w  czarnym kręgu o  średnicy trzech lub czterech metrów, teraz rozświetlona punktowcem. Chyba najwyższy maszt w  historii żeglugi.

– Zastanawiam się, jak oni pomalowali to cholerstwo! – odezwał się Greer, który coś wiedział o  malowaniu masztów.

– Opuścili go – wyjaśnił Ike. – Widzisz te segmenty? To się musi teleskopowo wsuwać jedno w  drugie, jak samochodowa antena. I  chyba tak samo te pontony wzdłuż kadłuba, jak w  podnośniku.

Po zwróconej ku morzu stronie żaglopłata stał rożen, a  przed nim długa kolejka ludzi z  plastykowymi talerzami; po drugiej stronie, na półboisku, które żaglopłat osłaniał przed blaskiem niskiego słońca, odchodził w  najlepsze mecz koszykówki. Czysto popilucka drużyna Psubraci Skośnookich zmagała się z  Psubraćmi Okrągłookimi. Kosz znajdował się na przepisowej wysokości, w  połowie dolnej sekcji masztu. Boisko zamykała podstawa żaglopłata, rozciągająca się na przepisową szerokość. Na deskach wymalowana była tylko półokrągła granica rzutów za trzy punkty, natomiast brakowało klasycznej dziurki od klucza, do rzucania osobistych; komputer pokładowy bezustannie tak korygował wielkie ostrze, żeby cięło i  przepuszczało wiatr, na skutek czego kosz wraz z  tablicą – czyli cała strefa pod koszem – obracały się to w  jedną, to w  drugą stronę.

Ktoś zajodłował od strony rufy.

– Juuu-huuu, wy tam, ta para nie do pary! – Clark B. Clark machał ku nim spod falującego baldachimu, którym był wzorzysty spadochron. Linki od czaszy biegły w  tył ku uniesionej rufie i  w  przód ku parze bomów. W  łagodnych podmuchach tęczowy jedwab na przemian wzdymał się i  zapadał. Tradycyjne, szprychowe koło sterowe i  obudowa kompasu znajdowały się na podeście rufowym. Wypoliturowane i  lśniące wyglądały jak bezcenne antyki. Na kamizelkach i  kombinezonach ratunkowych pozwalanych na rufę wylegiwał się tłumek biesiadników.

– Chodźcie na tył, panowie. Nick chce was wszystkim przedstawić.

Nicholas Levertov rozparł się na stercie pomarańczowych nadymanych kamizelek ratunkowych wraz z  paczką dziewczyn i  wielkim, czarnym labradorem. Zwierzak przypominał Ike’owi Nerda, psa Louise Loop; właścicielką labradora była chyba dziewczyna usadowiona najbliżej Nicka, cycata brunetka w  czymś przezroczyście-jednoczęściowo-piżamopodobnym.

Labrador wciąż trącał ją trzymaną w  pysku mokrą piłką.

Mężczyzn było tylko paru: jacyś rybacy, Chad Evert, dealer Hondy, i  Norman Wong; Norm starał się trzymać jak najdalej od olbrzyma wyższego niż on sam. Reszta towarzystwa, w  sile co najmniej tuzina, była odmiennej płci. Ike spostrzegł, że jedna z  kobiet to Alice. Matka Nicholasa stała na podeście, nad wylegującym się haremem, a  na sobie miała coś jeszcze bardziej etnicznego niż poprzednio. Włożyła na tę okazję odświętną starą suknię babki uszytą z  koca, z  czerwono-czarnymi wełnianymi aplikacjami w  kształcie ptaków i  dobranymi do wzoru wielkimi guzikami z  macicy perłowej. Suknia naprawdę była niebrzydka, lecz Alice jak to Alice, musiała dodać coś wyzywającego i  uzupełniła strój podobnym do rondla kapeluszem z  lamparciego futra. Stała jak posąg nad ramieniem Nicholasa; Ike pomyślał, że wygląda jak królowa wdowa po jakimś rozkapryszonym potentacie Trzeciego-i-Pół Świata. Powiedzieli sobie „hal-lo”, potem Nick zajął się przedstawianiem.

– Pozwól, Isaak, oto Tatiana. – Biała ręka wykonała ten sam gest, po którym rozkwitł w  niej wachlarz zaproszeń. – To Ingrid; jeśli sobie przypominam, pan Greer spędził już parę beztroskich godzin z  Ingrid; a  to Gretchen. Jeszcze dodam, że znajdujesz się, czempionie, w  sekcji statku spod znaku strudla; gdyby ci bardziej podchodziło susi, to musisz zejść pod pokład.

Dziewczęta podawały ręce, z  uśmiechem obdarzały Ike’a chrypliwymi „hallo” i  były tak nieodgadnione, jak utrzymywał Greer.

– Oczywiście, obaj znacie panią Carmody, moją matkę, a  ta, no proszę, byłbym zapomniał, ta solidna i  pikantna porcja ciała... – długim białym palcem u  nogi wskazał brunetkę w  przezroczystej narzutce – to Louise Levertov w  nowym wcieleniu, gdybyście jakimś cudem to przegapili.

– Pani Louise Loop Levertov – poprawiła Lulu, wyginając się do tyłu, żeby Isaak mógł się napatrzeć na jej nowe wcielenie.

– Zdawało mi się, że skądś znam tego czarnego labradora – powiedział Ike.

Greer pokiwał głową.

– Niekiepsko wyglądasz, Lulu.

– I  jestem w  niekiepskim nastroju, Emil. A  jak z  tobą, Ike? Już jesteś na fali? Bo może, Nicky, nie wiesz tego o  naszym starym czempionie, ale Isaak Sallas nie lubi, kiedy za szybko wpadnie w  zbyt dobry humor. Chyba wie, że to się odbija na jego reputacji...

– Nie zapominam o  tym, Louise, od kiedy trochę poflirtowaliśmy sobie z  Isaakiem. Pies: aport! – Levertov znienacka wyrwał zaślinioną piłkę z  mokrej paszczy labradora i  przerzucił przez reling od strony morza. W  ślad za piłką przeskoczył nad relingiem pies i  z  wysokości dobrych dziesięciu metrów runął do wody. Greer dopadł bariery i  w  dole, niesamowicie nisko, zobaczył rozbryzg.

– Nic mu nie będzie – kwaśno zapewnił Norman Wong. – Chyba już szósty raz wykręcają mu ten numer. Może nawet siódmy. Opływa rufę z  piłką, a  już na pokładzie pomaga mu mój brat Lloyd.

– Zanim tu trafi, miną wieki – zachichotała Lulu. – Daje nam szansę.

Nick nie zawracał sobie głowy psem. Wpatrywał się w  położony niżej pokład.

– Och, świetnie. Idzie foto. Mamo... Louise... Tatiana, no, przytulcie się.

Jakiś człowiek wdrapywał się po schodkach śródokręcia, taszcząc na statywie olbrzymi, staroświecki aparat na płaskie klisze osiem na jedenaście cali.

– Isaak, to ma być portret rodzinny – Nicholas uśmiechnął się – lecz ty i  twój przyjaciel będziecie na nim mile widziani, wy też się przytulcie. Uważam, że zapracowaliście sobie na to miejsce, obaj.

– Jeszcze zobaczą mnie w  Pasadenie, nie, dziękuję – powiedział Greer, jednym susem usuwając się fotografowi z  drogi.

– Ja też dziękuję, Nick. Ten portret lepiej wyjdzie, kiedy po prostu będziesz na nim ty, twój harem, twoje pieścidełko, no i  królowa matka. – Ike rzucił okiem na Alice i  dostrzegł, że jej kark nabrzmiewa, lecz nie odcięła się.

Ike i  Greer czekali z  boku razem z  innymi mężczyznami i  popijali. Norman Wong ostrożnie przysunął się i  nachylił ku nim tę swoją wielką, posępną twarz.

– Są wiadomości od Kujona.

– Naprawdę? – Greer ścisnął Wonga za ramię. – Gdzie się podziewa? Dlaczego ten geniusz nie siedzi tu i  nie pilnuje interesu? Ten ciężar odpowiedzialności już mnie zupełnie załatwił...

– Jest w  Skagway Clinic. Oberwał w  sprzeczce i  to tak, że leży. Mówi, że to stłuczenie kości ogonowej. I  mówi, że go nie puszczą ze szpitala, póki ktoś nie przyjedzie i  nie wypisze go na własną odpowiedzialność. Kujon chce, żeby przyleciało do niego paru ludzi.

– Gdzie, do Skagway? – zaśmiał się Ike. – Zwariował. Chyba ktoś mu dołożył nie tylko po tyłku.

– Lecimy – zadeklarował Greer. – Ike wynajmie samolot i  rano startujemy. Nie ma to-tamto.

– Na to właśnie liczył – powiedział Norman. – Na was dwóch, na ciebie i  Ike’a.

– Poczekaj chwilę – wtrącił Ike.

– To jest nasz Psubrat, mon ami. Nasz prezes! Pamiętaj: „Psubrata w  biedzie Psubrat nie zawiedzie”.

– A  kto go sprał, Norm?

– Pamiętacie tego eks-obrońcę Niedźwiedzi, który uratował eks-żonę Greera przed ogniem piekielnym? W  Czapę Greenera?

– Biblią-W-Czapę-Greener. – Greer pamiętał i  wystraszył się na samą myśl. – Sześć stóp dwa cale, dwieście dziewięćdziesiąt funtów, czarny aż po dziurę w  dupie mormon. Osobiste łajno Pana Boga!

– To ten. Zdaje się, że się ożenił z  twoją eks.

– On już miał żonę – przypomniał Greer. – Więc jak mógł sobie wziąć jeszcze jedną?

– Nie jeszcze jedną, lecz piątą – poprawił Norman Wong. – Greener twierdzi, tak mówi Billy, że dostał od Nieba specjalną dyspensę na te trochę personelu.

Na Greerze zrobiło to wrażenie.

– Pięć! Mmm! A  jak załatwić taką dyspensę?

– Pamiętam Greenera. – Ike kiwnął głową. – Pętał się za mną i  chciał mnie zbawiać, jak byliśmy w  Skagway na paradzie w  Dzień Gorączki Złota. Rzeczywiście, gnój boży. Do głowy by mi nie przyszło, że Bellisarius może z  nim mieć coś wspólnego.

Kujon ma w  Skagway przyjaciółeczkę z  bufetem z  hamburgerami. Mówi, że wpadł sobie do niej na ćwierćfuntowca i  pogadać o  głupotach, a  na to włazi Greener. Chyba znów pracował nad swoją kolekcją Siostrzanych Dusz Zbawionych od Piekła. A  Billy pewnie miał obiekcje, no i  Greener przetrącił mu kość ogonową.

– Zut alors. – Greer pokręcił głową. – Co za upokorzenie dla biednego Kujona.

– Gorsze, niż ci się zdaje. Facet zabrał Billy’emu fajerwerki i  wrzucił do Skagway River. Billy powiedział, że ten gnój wrzuciłby też do rzeki jego walizeczkę, gdyby Billy nie przykuł jej sobie łańcuchem do nadgarstka.

– Założę się, że rozwalił mu i  łańcuszek.

– To jak, już nie ma fajerwerków ani scoota? – Greer puścił ramię Normana, a  ścisnął ramię Ike’a. – To już nie jest sprawa koleżeńska, Isaak. To alarm dla regionu.

Norman z  namaszczeniem pokiwał głową.

– Billy powiedział, że jeśli wy dwaj byście nie mogli, to ja, z  moim bratem Irvinem, mamy przyjechać go zabrać. A  my nie możemy. W  czwartek starzy mają pięćdziesięciolecie ślubu; zjeżdżają się Wongowie aż z  San Francisco.

– Alice chce, żebyśmy jutro byli pod parą. – Ike próbował uwolnić ramię. Znów poczuł się osaczany. – W  razie gdyby wrócił Carmody...

– Carmody jeszcze długo nie wróci, Isaak – powiedział Wong. – Teraz Carmody baluje. Popatrz. Ta nieszczęsna cholera już tu jest...

Z gąbczastą piłką w  pysku przywlókł się czarny labrador. Zwiesił głowę, a  ogon podwinął między nogi, jakby ze wstydu, że powrót zajął mu tyle czasu. Trząsł się tak mocno, że nie był w  stanie się otrzepać. Nicholas spojrzał na ociekającego wodą zwierzaka i  oznajmił, że sesja fotograficzna dobiegła końca.

– I  to by było na tyle, mili. Chyba nie chcecie, żeby po rodzinnym zdjęciu pętały się zmokłe psy. Hej, foto? Możesz zjeżdżać. Isaak? Chłopaki? Chodźcie. Uwiecznianie mamy z  głowy i  oto znów się zapala lampka rezerwy.

Ike’owi ulżyło. Odcumował od Normana i  Greera i  pożeglował w  stronę baru.

– Mam ochotę na dżin z  tonikiem, Alice, jeżeli można. Chyba mnie bierze malaria.

Ulga nie potrwała długo. Ledwie pociągnął z  wielkiej szklanki pierwszy łyk tego, co przyrządziła Alice, z  obitego tekowym drewnem włazu na rufie wyłonił się Clark B. Clark i  pośpieszył ku Nickowi. Wskazując Ike’a, szeptał Levertovowi do ucha jakąś pilną wiadomość. Stłuczone wargi albinosa rozciągały się w  szerokim uśmiechu. A  potem Nick obdarzył tym uśmiechem Ike’a.

– Ach, ach, mój czempionie. Wielki Gerhardt Steubins chciałby mieć honor gościć cię w  wielkiej sali konferencyjnej na dole.

Po prostu idź za Clarkiem B. I  lepiej weź ze sobą drinka. Kiedy staje się oko w  oko ze znakomitością, może zaschnąć w  gardle. A  my tu sobie... – znienacka wyrwał psu z  pyska gąbczastą, ociekającą wodą piłkę i  znów przerzucił przez reling – pokontynuujemy.

Wielki, czarny pies skoczył w  morze.

Ike z  kwaśną miną wędrował za ostrzyżoną na zapałkę głową Clarka B., zstępującego po schodach z  tekowego drewna. Nie miał pojęcia, dlaczego tak posłusznie podporządkował się wezwaniu Steubinsa. Nic a  nic nie przejmował się legendami. Nie śnił mu się po nocach udział w  kręceniu filmu. Wiedział, że we wnętrznościach tego mechanicznego wieloryba nie ma nic, czego by pragnął, ani też nic, co przyniosłoby pożytek jemu czy komukolwiek. Więc może to ciekawość?

Drzwi do niewielkich pomieszczeń po obu stronach porcelanowobiałego przejścia były pouchylane. Czy chodziło o  przewiew, czy zrobienie wrażenia? Trudno i  darmo, gość musiał podziwiać lśniącą aparaturę. Równie dobrze mogły to być stanowiska dowodzenia NASA lub US NAVY. W  jednej salce stał autentyczny trzyekranowy stół montażowy Kellera na siedemdziesięciomilimetrową taśmę, ze skomputeryzowanym łączem do wideo. W  innej widać było zminiaturyzowane laboratorium, z  rzędami maleńkich jak zabaweczki butelek, przewodów i  zlewek. Jak się ma takie odwody, to nic dziwnego, że na bankiecie są same delikatesy.

Clark B. usunął się pod ścianę, żeby przepuścić Ike’a.

– To tam – zaanonsował.

Drzwi na końcu przejścia bezszelestnie rozsunęły się, odsłaniając pomieszczenie pełne ludzi. Był to wielki salon. Swego czasu, jeszcze w  Monterey, czekając u  dentysty na wypełnienie kanału, Ike przerzucał liczący ćwierć wieku egzemplarz „Fortune”. Rozkładówkę pisma zapełniała – jako temat numeru – bogato ilustrowana opowiastka o  osiemdziesięciometrowym jachcie saudyjskiego biznesmena Adnana Khashoggiego, Nablia. Zdjęcia dawały pojęcie o  ostentacyjnym przepychu, lśniącym i  zmysłowym bogactwie wnętrz statku, zwłaszcza gdy chodziło o  ogromne łóżka wodne pod lustrzanym stropem, z  panelem kontrolnym, pozwalającym zmieniać światła i  nastrój, a  także uruchamiać zapis wideo wraz z  odtwarzaniem w  zwolnionym tempie. Na rozkładówce znajdowało się też zdjęcie głównego salonu Nablii, zastawionego krytymi zamszem otomanami i  wyłożonego syjamskimi kobiercami. Wyglądało to w  sumie jak namiot wielkiego paszy przygotowany na przyjęcie najpotężniejszych szejków z  całej pustyni. Na zdjęciach były też stoły z  lapis-lazuli, na nich bezlik półmisków i  tac pełnych fig i  granatów, nargile i  parujące samowary, złoty sfinks, z  którego paszczy szampan tryskał wprost do marmurowej wazy trzymanej w  przednich łapach. Ike przypomniał sobie tytuł artykułu o  jachcie Khashoggiego: „Nigdy nic wspanialszego nie wypłynie na morza”.

Najwyraźniej autor nie brał pod uwagę zwodowania Silver Foxa.

Grodzie i  sufit wyłożone były nowym gatunkiem mieniących się tafli, dzięki którym długie pomieszczenie wyglądało jak wydrążone w  lodowcu. Mlecznobłękitne, fluorescencyjne światło sączyło się we wszystkie zakamarki. Zdawało się, że meble unoszą się nad dywanami jak skórzane, nieważkie satelity na orbicie. Zdawało się wręcz, że ludzie zanurzeni w  jakiejś nieziemskiej poświacie lewitują, że stoją lub przechadzają się w  powietrzu jak gromada lekko zakłopotanych duchów.

Ike zobaczył miejską śmietankę, najprzezacniejszych z  przezacnych. Był więc nieodzowny zabytek, ojciec Pribilof. Szef banku Jack McDermitt i  burmistrz Saul Beeson z  Hotelu Beringa zaciągali się pociesznie długimi cygarami, popijając brandy i  słuchając wywodów Jorgensena, dyrektora liceum, poświęconych ustawionemu na starej boi staremu mosiężnemu astrolabium. Dwaj najstarsi bracia Wong zaklinowali się, połeć w  połeć, na eleganckiej angielskiej kozetce, doszczętnie sparaliżowani z  powodu maleńkich koniakówek, które uwięzły w  ich wielkich, czerwonych łapskach. Naprzeciw, skrzyżowawszy nogi na oryginalnych wschodnich pufach, rodzice Wongów pili z  oryginalnej chińskiej porcelany coś, co prawdopodobnie było oryginalną chińską herbatą. Szef policji, Gilstrap, zadręczał własnego teścia, wielebnego Winesapa, pokazując mu średniowieczny pas cnoty wywleczony zresztą z  kolekcji zabytkowej broni.

Z boku przykucnął na piętach Tommy Toogiak senior i  oparty plecami o  grodź patrzył nie wiadomo gdzie. Jako prezes rady nadzorczej i  główny udziałowiec Searaven reprezentował tu zarówno setki Popilutów, jak i  lokalną rozgłośnię. Owa rozgłośnia, KDEAP, zamiast czterech liter chlubiła się aż pięcioma w  kodzie identyfikacyjnym i  regularnie przerywała transmisję programu krajowego, żeby nadać nazwiska lokalnych zwycięzców w  bingo lub prowadzić uczone dyskusje, które miały zapobiec wzrostowi samobójstw wśród Popilutów. Federalna Komisja do spraw Mediów nie ścigała tych uchybień. Rzecznik wyjaśnił kiedyś: „W końcu to ich eter”.

Tommy Toogiak senior również palił długie cygaro i  ściskał w  dłoni koniakówkę. Tego wieczoru była to widocznie racja standardowa. Zanim Ike pomyślał o  wykrętach, już trzymał w  ręce importowaną panatelę i  kryształowy kieliszek. Zapalił i  zaczął się rozglądać. Tych, a  nie innych obywateli wyraźnie ściągnięto tu po to, żeby ich uhonorować i  przekazać całej zbiorowości coś w  rodzaju ważnego komunikatu. Ale dlaczego trafił tu Ike? Czego od niego chciał Steubins? Rozmyślania przerwał Ike’owi ów czarujący i  wygadany Clark B. Clark, który podszedł i  przysiadł się. Dzięki temu Ike został szczegółowo i  obszernie poinformowany, że stary Clark B. też kiedyś był kimś w  rodzaju desperado Na-Ciebie-Kolej.

– Nie musisz wszystkich tym częstować, ale starego Clarka B. wylali z  uniwerku stanowego w  San Jose, bo wyczaił i  wysadził dynamitem odnogę ścieku, którą puszczali ten ich gnój prosto do zatoki. Nie mogło mi się przytrafić nic lepszego; dowiedział się o  tym Lucas i  w  nagrodę załatwił mi stypendium na Uniwersytecie Południowej Kalifornii. Specjalność: kinobleblografia. Miło się gada, ale... – Clark B. poklepał Ike’a po kolanie i  wstał. – Ta nasza odprawa jakoś się rozkręca. Czas zastartować po kapitana.

Clark prześlizgnął się między rozszczebiotanymi kuinackimi patrycjuszami jak węgorz przez morszczyn, a  potem zniknął za lekkimi, cienkimi drzwiami w  zwężeniu na końcu salonu. Ike popijał brandy, coraz bardziej zaintrygowany. Na przykład te zaproszenia; wyłowienie właściwych nazwisk musiało kosztować trochę czasu, nie mówiąc już o  sztychowaniu do druku. Zawinięcie do Kuinak to nie był żaden wyskok ani decyzja pisana na kolanie.

Clark B. Clark ukazał się znów w  wąskich drzwiach. Za nim można było dostrzec w  przejściu ponurą i  wychudzoną postać, z  głową opuszczoną, jakby zaprzątała ją jakaś doniosła myśl.

– Panowie i... – wzrok Clarka nerwowo penetrował salę, aż wreszcie zlokalizował panią Wong – ...i szanowna pani... Jeżeli wolno mi, to chciałbym powiedzieć na wstępie, że my wszyscy na pokładzie Foxa jesteśmy wam głęboko wdzięczni za waszą uprzejmość i  cierpliwość, nie mówiąc już o  pobłażliwości, które w  mgnieniu oka zestroiły się z  naszym... no, właśnie... jak to powiedzieć...?

– Lepiej się zamknij...

Odzywka była prowincjonalna, chamska i  w  pierwszej chwili wydawało się, że palnął to ktoś z  miejscowych.

– ...i zjeżdżaj.

Clark B. Clark odsunął się o  parę cali i  ugiął kolano.

– Panowie i  szanowna pani, mam zaszczyt przedstawić: oto głównodowodzący, Gerhardt Luther Steubins, laureat czterech Oskarów, pięciu doktoratów honorowych oraz bohater sześciu procesów o  ustalenie ojcostwa...

– Puść mnie, szczeniaku jeden. Ja ci pokażę ustalanie ojcostwa... Clark B. Clark odskoczył od drzwi.

– Ludziska, to ten wielki Gerhardt Steubins!

W oniemiałe pomieszczenie wstąpił bardzo stary mężczyzna o  cynowosiwych włosach i  w  okularach z  przyciemnionymi, opuszczanymi klapkami. Gdyby Ike spodziewał się, że w  środku tej lśniącej pułapki pojawi się jakiś złowrogi, cudzoziemski demiurg, to bardzo by się rozczarował; demiurg miał przeciągłą wymowę swojskiego czarodzieja z  Oz, a  uśmiech pożyczony od zasuszonego komedianta z  głębi Wirginii. Sławny na cały świat Gerhardt Luther Steubins był wielkim, kościstym, powolnym staruchem o  szyi indora, owocem czysto amerykańskiego Południa. Ike miał wrażenie, że na tym nadwerężonym szkielecie facet nosił w  kwiecie wieku jeszcze parędziesiąt funtów mięśni, i  to wyrobionych, chociaż i  tak wydawał się zdumiewająco sprawny. Opalone ramiona wciąż były żylaste, a  co do powykręcanych dłoni, to nie wyglądało na to, że właściciel ich oszczędza.

Steubins nabrał powietrza, potem zaczął je wypuszczać, wreszcie rozległ się długi pomruk; wzrokiem samotnika taksował pomieszczenie, a  towarzyszył temu ten odgłos o  bardzo prywatnym charakterze, dobiegający z  głębi klatki piersiowej. W  końcu uniósł duży kryształowy kieliszek bursztynowej whisky i  przepił do gości, wciąż z  szeroko otwartymi oczami. Jeszcze nie oderwał ust od kieliszka, kiedy po drugiej stronie salonu otwarły się drzwi i  stanęli w  nich Nicholas Levertov wraz z  krępym mężczyzną, który na sobie miał biały mundur oficera marynarki, a  na twarzy mroczny, zmysłowy uśmiech jakiegoś pomniejszego hinduskiego bóstwa. Na ten widok Steubins jeszcze poszerzył uśmiech.

– Właściwie to całkiem o  tobie zapomniałem, Królewno Śnieżko.

– Nie powinien pan, kapitanie Steubins.

– Rzeczywiście, nie powinienem, panie Levertov. Ani ja, ani pan Singh. – Steubins uniósł kieliszek i  przemówił: – Moi mili, niektórzy z  was pewnie już znają Nicka Levertova. Ten najazd na was to głównie jego wina. Bo to on przekonał najgrubsze ryby, że jego rodzinne miasteczko Kuinak ma te wszystkie właściwości, których wymaga projekt Shoola. Dobrze mówię, Nick?

– Zgadza się – przytaknął Levertov.

– Zgadza się, kapitanie Steubins – jak echo zawtórował z  przeciwnego końca Clark B.

– A  ten wystrojony gość koło niego to pierwszy oficer na Silver Foxie, pan Singh. Tak naprawdę to tym naszym pełnomorskim szałasem dowodzi właśnie ten facet, ja tu tylko kręcę sterem.

Podczas tej prezentacji pan Singh nawet nie drgnął. Ike nabierał przekonania, że może to wcale nie aż tak rozrywkowy statek.

– W  każdym razie, powiedziałbym, ma bardzo szczególne zalety. Dlatego postanowiliśmy złapać byka za jaja i  wyłożyć karty na stół.

– Otóż to. Za jaja – zawtórował Clark.

Pierwszy oficer Singh wyszukał sobie krzesło, natomiast Levertov wciąż stał. Singh skinął na Steubinsa, a  ten ciągnął:

– Otóż to. Podejrzewam, moi mili, że najlepiej będzie, kiedy na początek dowiecie się, o  co tu biega. I  gdzie są konfitury. Może ktoś najpierw spróbuje zgadnąć, tak z  grubsza, sześć na dziewięć? No?

Niebieskie oczy lustrowały salon. W  końcu burmistrz Beeson zaryzykował:

– No cóż, ludzie, powiem tak, że w  tym temacie już dostałem cynk. – Wyszczerzył zęby. – Zeszłej jesieni, podczas takiej wstępnej, powiedzmy, rozmowy z  panem Clarkiem, C.B.; i  wtedy chodziło o  budżet gdzieś tak w  granicach dziewięćdziesięciu milionów? To już chyba są konfitury.

– Tylko na otwarcie – powiedział Steubins. – Żeby wejść w  ciemno. Jeżeli się nam trafi przyzwoita karta, panie prezydencie, nawet tylko półprzyzwoita, to mówimy o  szmalu dziesięć razy większym.

– Otóż to, dziesięć razy, a  chodzi tylko o  aktywa płynne – zaszczebiotał Clark. – Które zaleją Kuinak jak przypływ.

Przypływ zielonych, moi mili. To na tym polega numer, prosty jak drut: naprawdę takie jest to wejście w  ciemno. – Starszy pan rzucił okiem na Levertova, a  potem ciągnął: – Chcemy, żeby to miasto składało się z  naszych partnerów, powtórzę, partnerów w  przedsięwzięciu. Akcjonariuszy! Razem płyniemy, razem angażujemy się i  dzielimy. Lub razem idziemy na dno. Bo chcemy, moi mili, żeby w  jednej sprawie zapanowała krystaliczna jasność: nie znaleźliśmy się tu po to, żeby was złupić, jesteśmy po to, żebyście się wzbogacili, chyba że coś pieprznie, ale wtedy leżymy wszyscy. No, Gadka-Jak-Z-Zadka...? Pokaż im mapy.

Clark B. Clark jednym susem ominął Steubinsa i  z  głębi przejścia wtoczył na kółkach wielki panel zasłonięty materiałem. Ustawił go u  szczytu długiego, owalnego stołu. Nadszedł moment, w  którym stało się jasne, że wszyscy uczestnicy zebrania, a  zarazem przyszli akcjonariusze powinni ulokować się na krzesłach. Ike wybrał sobie najdalsze z  możliwych miejsc, przy drugim końcu stołu. Obok popielniczki i  podstawki leżał na nim bloczek papieru z  długopisem, wszystko, jak zaproszenia, wystylizowane na karty do gry i  opatrzone na środku znakiem Silver Foxa. Dżin z  tonikiem Ike ulokował na podstawce, a  obrotowe krzesło zwrócił ku szczytowi stołu.

– Kto ma ochotę odświeżyć zapasy, zechce podnieść rękę – ogłosił Clark B. Clark, wzywając gestem stewarda popychającego barek na kółkach. – Gerhardt lubi dogadzać swoim słuchaczom i  lubi, kiedy się nie krępują.

Na nowo zatankowała cała ekipa Searaven oraz Wongowie. Rodzice Wongów nadal niańczyli maleńkie filiżanki z  herbatą, jakby to były znużone kolibry. Kiedy steward dotoczył bar do Ike’a, ten pokręcił głową i  nakrył dłonią kieliszek. Usłyszał za sobą stłumione grzechotanie guzików i  szept:

– Dla mnie głębszy, dobrze? – Na sąsiednim krześle ostrożnie przysiadła Alice. Widocznie wsunęła się ukradkiem do salonu przy okazji widowiskowego wejścia syna.

Clark B. krzątał się, sadzał resztę Popilutów na krzesłach i  sofach. Steubins cierpliwie czekał u  szczytu stołu; ręce założył za kark, a  stopy w  żeglarskich pantoflach rozstawił, jakby zapierał się na widok niespodziewanej fali. Nicholas kręcił się za nim, aż w  końcu wyciągnął się na okrągłej kanapie, oparty na łokciu. Biała zarzutka, którą sobie podścielił, wyglądała teraz jak futro.

– Klawo – wycedził w  końcu Steubins, a  potem ściągnął zasłonę z  wielkiego panelu. Umieszczony był na nim rysunkowy hologram przedstawiający szczegółowo Kuinak wraz z  okolicą.

Technika trójwymiarowa sprawiała, że wszystko stawało się po trosze dowcipem i  było bardziej jaskrawe niż w  rzeczywistości, lodowiec, zatoka, port; zabawnie wyglądały teraz wszystkie sklepy i  ulice, zakręty i  narożniki, chociaż zostały wiernie przedstawione. Mapa obejmowała obszar od domu Carmody’ego po drugiej stronie zatoki aż po wysypisko, świnie i  wieżę ciśnień u  podnóża wzgórz. Ike wypatrzył nawet własną przyczepę; na rysuneczku podjazdu drzemał sobie rysuneczek psa.

– Kawał roboty, Sallas, nie? – szepnęła Alice. – Nawet ciebie to bierze...

Szeroki na półtora metra hologram starannie odtwarzał każdy rys okolicy, w  sensie geograficznym, społecznym i  mitycznym. Na przykład precyzyjnie ulokowany nabieżnik koło południowego mola uśmiechał się. Światło, tak jak w  rzeczywistości, padało na wschodnie urwisko Hopeless Rock, z  tym że na rysunku latarni morskiej z  najwyższego okna wychylał się latarnik ze sztormową lampą w  ręce. Mały lodowiec zsuwał się do zatoki tam, gdzie powinien, ale zjeżdżał po nim na nartach niedźwiedź w  goglach i  z  powiewającym czerwonym szalikiem. Odległych szczytów Gór Pirytowych strzegł biały baran górski wraz z  całym stadem. Nieskazitelny błękit przemierzały rysunki pulchnych chmur zerkających wielkimi, niebieskimi oczami.

– W  porządku – wycedził Steubins, kiedy ludzie nagapili się już do syta – widzicie tu waszą szlachetną miejscowość w  stanie na dziś. Są pytania?

Ike nagle poczuł, że zasycha mu w  ustach, jak przepowiedział Nick. Pytań nikt nie zgłaszał.

– W  porządku – powtórzył Steubins. – A  teraz – skinął ku mapie, w  oczach zamigotały mu iskierki niewinnej, chłopięcej wesołości – zobaczmy, jak to może wyglądać za tydzień, jeżeli wszyscy wejdziecie w  ten układ. Gadka-Jak-Z-Zadka...?

Clark B. rzucił się w  stronę mapy i  z  rolki u  góry panelu wysunął nowy arkusz. Była to przezroczysta nakładka na poprzednią mapę, z  naniesionymi zmianami i  dodatkami. Teraz zabudowania wypiękniały. Na miejscu rozsypującej się przetwórni rybnej znalazło się dzikie urwisko. Przy ujściu lodowca, między wyniosłymi totemami, stał sobie śliczny indiański długi dom, w  stylu północno-zachodnich plemion. Front stanowiła stylizowana głowa kruka, na szczytową belkę nadziana była ptasia czaszka. Z  kruczego dzioba zwisała żaba o  wytrzeszczonych oczach i  rozczapierzonych łapach. Do domu wchodziło się przez owalny otwór w  jej kroczu.

– Szczepowy znak Ludzi z  Morskiego Urwiska – szepnęła Alice. – Nigdy nie istnieli. Czysta fantazja. Długi dom Żaboptaka widywano tylko w  opowieściach Shooli.

Steubins dosłyszał to i  odwrócił się. Wbił w  Alice spojrzenie niebieskich oczu.

– To pani jest mamą Nicka, prawda? – zapytał głośno, żeby wszyscy usłyszeli.

– Tak. Jestem Alice Carmody.

– Właśnie myślałem, że to pani – ucieszył się. – Słyszałem, że pani jest inteligentna, piękna i  rąbie prosto w  oczy, więc trudno się pomylić. Oczywiście ma pani całkowicie rację. Czysta fantazja. Wymysł. Lecz dlatego właśnie kochamy wszyscy Shoolę i  jej świat. Ponieważ jest to świat, którego nie ma; który istnieje tylko w  książkach Isabelli Anootki, z  domu Rachel Ruth Ostsind urodzonej, tak się złożyło, w  New Jersey. Od początku do końca twór wyobraźni, pozór. Ale, proszę, powiedzcie mi jedno, moi mili, tak jak tu siedzicie. Które miejsce wydaje się wam bardziej realne: Szmaragdowy Gród w  Krainie Oz czy może New Jersey? – Potoczył wzrokiem po sali. – Dlatego, moi mili, wiemy, że tutaj mamy idealną kombinację, wszystko gra. Ta wymyślona stara historia i  wasze wymyślone nowe miasto. Wiecie, ile stopni wczoraj było w  Nowym Jorku? Czterdzieści cztery i  pół. Przed zmierzchem już nie spada niżej trzydziestu ośmiu. Poczytajcie gazety. Bez urazy, chłopcy, ale macie tu swój zafajdany raik i  zielonego pojęcia o  niczym. A  my chcemy pokazać ten raj reszcie, tej ledwie zipiącej gawiedzi, najpierw na dużym ekranie, a  potem na satelicie w  odcinkach na cały świat. Do seriali o  Shooli wchodzi międzynarodowy interes. To znaczy duży interes. No. Zainteresował was ten interes?

Nikt nawet nie drgnął, do tego stopnia wszyscy byli zahipnotyzowani niskim głosem starego i  obietnicami bogactwa.

– To dobrze. A  teraz, jak się to ma kręcić. Potrzeba miejsca na biura produkcyjne, na kwatery i  stołówki dla ekip, na magazyny dekoracji, rekwizytów, na takie gówna. Uwierzcie, nawet się wam nie śniło, ilu ludzi trzeba do takiej produkcji. A  te kontrakty... Ludzie z  tego sakramenckiego związku transportowców mają teraz na przykład w  umowie zbiorowej, że albo jest siłownia i  sauna, albo nie wyjeżdżają z  bazy. A  z  wynajęcia takiego metrażu od razu się robi gruba forsa. Daję wam słowo.

– Daje wam słowo, kochani – przytaknął z  emfazą Clark B. – Stary, kochany Ger tak poszedł w  koszty przy tym ostatnim niewypale, że wierzyciele dosłownie nas zalali, zanim film się znalazł w  kinach. Katastrofa! Całe to studio poszłoby na dno, gdyby za nas nie poręczyli nasi azjatyccy udziałowcy i  przyjaciele.

Szeroki uśmiech Clarka B. odwzajemnili ukłonem trzej mężczyźni w  granatowych, dwurzędowych marynarkach. To było trio z  odrzutowca pionowego startu.

– Otóż... tym razem proponujemy – ciągnął Steubins – swego rodzaju partnerstwo. Kładąc kawę na ławę, jak mawiał mój dziadek: możecie, moi mili, albo wynająć za gotówkę, albo wydzierżawić za procent. Możecie zostać akcjonariuszami, wszyscy. Nasi ludzie wszystko każdemu dokładnie wytłumaczą.

Z niektórymi z  was już rozmawialiśmy. Beeson wchodzi w  to ze swoim hotelem. Toogiak i  ludzie z  Searaven powiedzieli, że możemy liczyć na Searaven Inn. – Steubins wyciągnął z  kieszeni skrawek papieru i  przyjrzał mu się. – Herb Tom zgłasza swoją wypożyczalnię wozów. Jest wielu innych. Ale słuchajcie: nikt nie musi podejmować decyzji na miejscu. Prześpijcie się z  tym.

Przegadajcie między sobą. Zobaczycie, że Foxcorporation jest bardzo otwarta na każdy wariant, jaki zaproponujecie.

Pomieszczenie zamarło. Z  kanałów klimatyzacyjnych dobiegało stłumione dudnienie kolumn Cherry Tarts. W  końcu Steubins potoczył niebieskimi oczami w  stronę kanapy, na której wyciągnął się Levertov.

– Jeszcze coś?

– Nie dzisiaj, kapitanie – pogodnie zamruczał albinos. – Poszło panu pierwszorzędnie. – Płynnym ruchem uniósł się i  wstał. – Może nie, chłopaki? I  co powiecie na to, że jeden z  największych reżyserów dwudziestego wieku, Gerhardt Steubins, wyciągnął do was rękę?

Kiedy stary człowiek ruszył do siebie, a  za kościstymi plecami zamykały się drzwi, żegnały go oklaski.

Alice zerknęła na zegarek.

– No, przynajmniej jasno powiedzieli, o  co chodzi. Prawda?

– Z  wyjątkiem tego, czego naprawdę od was chcą – odrzekł Ike. – Ja nie mam ani moteli, ani wypożyczalni samochodów, więc czego mogą chcieć ode mnie?

Zanim Alice zdążyła coś odpowiedzieć, z  drugiego końca salonu rozległo się wołanie:

– Ahoj! Isaak Sallas! – Clark B. Clark wymachiwał pulchną dłonią. – Pan Steubins chciałby panu złożyć uszanowanie, jeżeli znajdzie pan dla niego sekundę.

Salon kapitański był tak staroświecki jak reszta jachtu nowoczesna. Światło wiszących lamp padało na dąb, mosiądz i  skórę. Rzędy pięknie oprawionych obrazów z  historycznymi statkami widniały na ścianach na prawej i  lewej burcie, podłogę zaś przykrywał ciepły dywan. Pod stołem nawigacyjnym dopraszała się o  podziw kolekcja kaset z  mapami. Trójnóg podtrzymywał mosiężną lunetę tuż obok inkrustowanego kością słoniową żeglarskiego kufra. A  na środku pomieszczenia, pod zakopconą szklaną lampą stał stół do pokera, na nim zaś czekały na graczy karty i  stosy żetonów.

Steubins mieszał drinka przy orzechowym stoliku pod ścianą. Obrócił się, kiedy wszedł Ike, a  na twarzy miał szeroki uśmiech.

– Isaak Sallas! Niech pan wejdzie i  zamknie drzwi. – Kołyszącym się krokiem stary podszedł do Ike’a i  wyciągnął wielką dłoń. – Synu, to dla mnie zaszczyt; nie kłamię. Byłeś jednym z  tych niewielu prawdziwych walniętych bohaterów, o  których słyszałem. Mnie zadręczali przez dwie trzecie życia wielbiciele, więc miło, kiedy można się w  ten sam sposób odegrać. Cieszę się, że cię w  końcu spotkałem.

Ike był w  stanie tylko coś wymamrotać i  kiwnąć głową. Dłoń była o  wiele bardziej zgrubiała i  stwardniała, niżby można przypuszczać, zwłaszcza na tle tego zautomatyzowanego luksusu. Ciągnęła ciężkie liny w  ciężkich czasach i  trochę chyba to potrwało.

– Zostałem twoim wielbicielem, synu, po twoim pierwszym nalocie, tym, który urządziłeś na... co to było, stanowe wesołe miasteczko w  Sacramento?

– W  Maderze. Wesołe miasteczko hrabstwa. – Ike poczuł, że rumieni się jak dzieciak. – Nad miasteczko stanowe wybrałem się w  następnej rundzie.

– Wszystko jedno, w  każdym razie mieliśmy masę kłopotów, ty sukinsynu. Mnie przepadł bardzo cenny podpis na czeku z  FC. Tak mnie wzięło, kiedy o  tym usłyszałem w  dzienniku, że poleciałem prosto do studia i  całe wiadro podrobów i  mięsnej miazgi wywaliłem wprost na tego dupka reżysera, pieprzone cudowne dziecko. Z  mety dali mi kopa; trzeba było miesięcy, zanim agent załatwił mi nową umowę.

– Przykro mi – powiedział Ike. – Jeżeli wierzyć prokuraturze, to wielu ludzi dostało przeze mnie kopa.

– Przykro? – Stary mężczyzna wielką ręką poklepał Ike’a po ramieniu. – Dobry Boże, niech ci nie będzie przykro. A  w  każdym razie nie z  powodu takich starych koni jak my. Dla większości z  nas, starych podrzemujących brytanów, był to prawdopodobnie jedyny sprawiedliwy kopniak w  życiu. Byłeś naszym bohaterem, wciąż jesteś; a  ludzie potrzebują bohatera. Zawsze mówię: jeżeli już masz żałować, to żałuj samego siebie. To daje więcej satysfakcji. W  każdym razie to zaszczyt, chłopcze, że tu przyszedłeś i  że poznaliśmy się. Mogę ci zaproponować jakąś czterogwiazdkową lufę? Prawdziwego Hennessy? Albo hawanę? Ike podziękował i  powiedział, że na pokładzie zostawił przyjaciół.

– Nie ma o  czym mówić. Ale pozwól, synu, że coś ci powiem: dam ci radę, między nami, żeby nie wyszło za te ściany. Obchodź z  daleka ten numer z  akcjami... chyba że chcesz sobie wyczyścić konto, jak mówią w  interesach.

– Tłumaczył pan, zdaje się, że to najlepszy interes, jaki się nam może trafić.

Czarne przesłony uniosły się i  w  oczach starego człowieka rozbłysły wesołe iskierki chłopięcej niewinności.

– To jest showbiznes, synu. Nie ma to-tamto. I  jeszcze jedno, uważaj na swego wielkiego białego kumpla. Ma jakąś zadrę, jeśli o  ciebie chodzi, a  nie bez powodu mówią o  nim Wielki Albinos z  Westwood. Ale ani pary, nic, jasne? Nie przyznam się nawet, że powiedziałem „gówno”. Jeżeli muszę, to kłamię jak marynarz. Grasz w  pokera? Prosty amerykański, wejście dolara, trzykrotne przebicie?

– Grywałem w  pudle, wejście za sztacha.

– W  dobrym pokerze nie chodzi o  szmal. Ważni są gracze. Osobowości. Musisz tu znać jakichś facetów... Ike uśmiechnął się.

– Mój szef, Carmody, woli grać w  pokera, niż jeść... a  za jedzeniem przepada. A  mój partner twierdzi, że kiedyś grywał zawodowo w  Port-au-Prince.

– Sam miód. Powiedzcie tylko, chłopcy, kiedy. – Zdaje się, że wyjadę z  miasta na parę dni.

– No to jak wrócisz. Kiedy zechcesz. Umieram z  ciekawości, co ten sławny desperado poradzi na bezczelny blef?

Opuścił czarne klapki na okularach; wyglądało to jak zamknięcie drzwi.

Po wyjściu, przez całą drogę przez salon i  z  powrotem na pokład, Ike starał się unikać patrzenia komukolwiek w  oczy. Nie znalazł Greera, ale zlokalizował Alice; znów stała za barem, obok obudowy kompasu.

– Dojrzałem do następnego głębszego, Alice. Jeżeli nie zrobi ci różnicy, to chciałbym się jutro urwać.

– Naprawdę? Dlaczego...?

– Greer chce, żeby z  nim polecieć do Skagway.

– A  Emil nie może lecieć sam?

– Musimy ściągnąć chorego kumpla.

Ponieważ Ike nie wdawał się w  bliższe wyjaśnienia, Alice wzruszyła w  końcu ramionami.

– Jeżeli nie pokaże się Carmody, to pewnie, czemu nie. Może gdzieś wypatrzycie starego pirata i  przy okazji jego też ściągniecie. Strącicie dwa wróble jednym bohaterskim lotem.

Ike puścił przytyk mimo uszu. Miała szczęście, że nie zapytała, o  czym rozmawiał ze Steubinsem. Nie był pewien, czy powinien ulec życzeniu starego i  dochować sekretu, zwłaszcza jeżeli chodzi o  Levertova. Ale w  końcu, która matka chce słuchać, że syn uchodzi za ludojada?

8

Trzymaj obroty i  zachodź od tyłu

Ike wstał o  świcie, żeby sprawdzić kutry i  osprzęt. Michael Carmody, wałęsający się gdzieś na swym nowym nabytku, wciąż nie dawał znaku życia, więc o  dziesiątej Ike wrócił do przyczepy obudzić Greera. Właściwie nie umiał powiedzieć, dlaczego pakuje się w  tę wyprawę. Myśl o  jakiejś powietrznej misji ratunkowej mało go podniecała. Billy Kujon, ten mały kanciarz, ma parę zalet, fakt; geniusz w  każdym calu, pełen niewzruszonego podziwu dla siebie. Ike widział, jak Kujon wygrywa zakłady, obliczywszy w  pamięci sążniste pierwiastki kwadratowe, zanim konkurent zdołał wklepać zadanie w  podręczny kalkulator. Był świadkiem owego sporu, kiedy to do Kuinak wpadł przejazdem pewien profesor hydrauliki wirtualnej z  Woods Hole, a  Billy dobrał się do niego i  tak długo rwał na strzępy profesorskie teorie, aż nieszczęsny uczony popadł w  stan, który Billy uznał później za ostry szok na tle niezasłużonego piastowania stanowiska. Billy Bellisarius umiał powiedzieć swoje. Sęk w  tym, że potrzebował mnóstwa słów, a  jeśli chodzi o  głos – przypominał on bzyczenie wściekłego szerszenia.

Jednak z  drugiej strony pojawiał się niezły pretekst, żeby wyjechać z  miasta; w  chwili, w  której Ike Sallas po raz pierwszy miał ochotę wyjechać.

Budzenie nie poszło łatwo. Czajnik był suchuteńki, a  Greer pogrążony w  poscootowych snach. Najcięższa dolegliwość, którą trzeba znosić przy dłuższym braniu scoota, polega na tym, że człowiek tuż po odstawieniu potrzebuje w  pierwszym tygodniu mnóstwa snu nie po to, żeby spać, lecz żeby śnić. Po scoocie po prostu człowiek śpi, bez żadnych ułud. Szlaban na sny. Jakby były one samolotami, wytrwale krążącymi w  powietrzu i  czekającymi, aż nad lotniskiem rozwieje się mgła, piętrzącymi się jeden nad drugim coraz wyżej. Kiedy Ike wyszedł z  więzienia, a  działki wywaru bez mała poniewierały się na ulicy, potrafił spędzać całe dnie na tankowaniu scoota; nie po to, żeby poczuć nagły, banalny przypływ energii, ani też ze względu na słodkie, wolne od snów sjesty, lecz ze względu na wrażenia, jakie zapewniało potem odstawienie scoota, ze względu na te sny, które pikowały na człowieka, zwalały się na niego podczas tych pierwszych długo trwających zaśnięć już bez narkotyku. Czasem były to dobre, jasne sny, czasem wypalanie dziur w  mózgu, lecz sny dobre czy złe – oczyszczające lub takie, kiedy w  furii człowiek sam sobie odgryza język – były przynajmniej własne. W  pudle, na przykład, człowiek śni sny zbiorowe.

– Idź pod prysznic – poinstruował słaniającego się, nagiego Greera – a  ja wyprowadzę Marleya pod przyczepę.

– Marley lubi przyczepę.

– Marley sra w  przyczepie.

– Coś się przypęta i  go napadnie. Może się na niego rzucić któryś z  wieprzy Loopa. Marley nie da rady uciec.

– W  porządku, zostawię otwarte drzwi. Niech sobie nawet zaprosi wieprza do środka. Ale zbierajmy się, jeżeli mamy lecieć. Herb Tom właśnie tankuje maszynę.

– A  co nam dał? – zapytał Greer z  kabinki, spod prysznica. – Mam nadzieję, że pipera.

– Pipera już wynajęła ta zgraja z  filmu; do dyspozycji dwadzieścia cztery godziny na dobę. Turbośmigłowce też. Dostaliśmy ottera.

– Tego trupa? – Greer już się budził. – To przecież, kurczę, potrwa wieki!

– Zadzwoń do Alice i  powiedz, że rano czekaliśmy i  że teraz wyjeżdżamy. I  poproś, żeby tu wpadła i  zerknęła na Marleya.

– Ja mam ją prosić? – Greer wyszedł spod prysznica i  otrząsał mokre dredy jak pudel. – Nie nadaję się teraz do takich akcji, nie jestem w  formie. Czemu ty nie poprosisz?

– Bo to twój pies, bo jesteś urzędującym prezesem Lojalnych Psubraci, bo zachciało ci się tej wyprawy. Ja tu tylko trzymam drążek.

Ike pomógł wielkiemu mieszańcowi zleźć po metalowych stopniach. Stary pies ruszał się chyba trochę lepiej; może mu dobrze zrobił wczorajszy wypad? Pies o  własnych siłach dowlókł się na skraj wyłożonego muszlami podjazdu zwalić kupę. Przykucnął, a  po chwili strumyk zmoczył mu łapy. Może i  rusza się lepiej, fakt, ale łapy już nie podnosi. Było, minęło, nie wróci. Marley przydreptał uradowany, wywijając ogonem, a  Ike podrapał go w  uszy i  spojrzał w  lekko zamglone, piwne oczy.

– Jak leci, Marl? Co powie to stare psisko?

W odpowiedzi pies wyszczerzył zęby w  wilczym, głupawym uśmiechu. Ike postawił pod przyczepą miskę z  jedzeniem, którą Marley zaraz się zainteresował. Ike napełnił pod kranem wielkie plastykowe wiadro i  podlał smętną, karłowatą kępkę konopi. Greer kiedyś, nim nastały czasy sztucznego zapylania, z  zamiłowaniem uprawiał marihuanę. Chociaż niewiele już po trawce zostało – jeśli nie liczyć cherlawej męskiej populacji dotkniętej ograniczeniem potencji – Greer wciąż próbował zachować przy życiu jakąś mikroskopijną plantację; nie po to, żeby sobie pociągnąć, lecz przez sentyment. Aktywny składnik niemal całkiem zaniknął, zanikała też roślina.

W pudle pod oknem leżała sobie dwudziestka dwójka i  Ike przez chwilę zastanawiał się, czy ją zabrać. Słyszał namiętne złorzeczenia, których Greer nie szczędził swemu ulubionemu mormonowi. Jednak statystyki niezmiennie podkreślały, że człowiek uzbrojony częściej pada ofiarą przemocy niż nie uzbrojony. Poza tym nie było powodu, żeby się wdawać w  pojedynki z  tym Greenerem. Mogą wypisać Bellisariusa ze szpitala, przemycić wprost na pokład i  odlecieć w  diabły, jak najdalej od Skagway. Ike wiedział, gdzie mogliby ukradkiem nabrać szmuglowanego paliwa i  od razu wystartować. Jeżeli Billy Kujon chce regulować jakieś rachunki, niech reguluje w  swoim czasie, przez telefon. I  tego wszystkiego łatwiej się dopnie bez broni.

Ike jeszcze raz napełnił wiadro i  przywiązał do podpory przyczepy, żeby stary pies go nie przewrócił. Potem zastukał w  blachę i  zawołał:

– Zrywamy się!

Rozpromieniony Greer z  wielką meksykańską torbą zszedł po stopniach. Prysznic podniósł go na duchu. Otrząsnął dredy i  na widok lśniących w  porannym słońcu spłachetków wody zacząć wyśpiewywać:

– Jak miło! O-o! Zrywać się w  błękit! Nie-e-e-ba! O-o-o-o-o!

– W  siną dal – poprawił Ike, sadowiąc się za kierownicą furgonetki. – Właź.

– Jassne, kolego. Czasem zapominam, że byłeś też wielkim bohaterskim pilotem bojowym. Pofruuuwać! O-o!

Greer śpiewał, Ike prowadził. Prawdę mówiąc, też czasem o  tym zapominał. Lecz gdy zajechali na parking wypożyczalni Herba Toma i  rzucił okiem na starego ottera, znów poczuł dreszcz. Kiedy zaś usadowili się w  leciwym hydroplanie, kiedy już zadygotał wraz z  ciężko podrywającą się znad fal, ryczącą maszyną, nie mógł nie przypomnieć sobie swej starej nightmoth – tych wszystkich potajemnych startów w  przybrzeżnej mgle, tych heroicznych misji. Oczywiście, moth nie ryczała. Wielkie, osłonięte śmigło i  alkoholowy silnik ledwie wydawały coś w  rodzaju pomruku. Wspólna u  obu maszyn była za to powolność. Moth latała niewiele szybciej niż ten stary otter, natomiast w  powietrzu jej szybkość minimalna była znacznie niższa. Na tym polegała wielka przewaga nowych maszyn. Moth mogła lecieć z  szybkością dziesięciu kilometrów na godzinę, w  tempie pośpiesznie maszerującego człowieka. Marynarka zaczęła pojmować, że do nowoczesnej misji nie jest potrzebny konwencjonalny wielki bombowiec startujący z  potężnego lotniskowca, że można przecież z  ładowni statku handlowego podnosić dźwigiem mniejsze samoloty i  sadzać je na wodzie, skąd wzbiją się pod osłoną ciszy i  ciemności, używając okrytych mrokiem fal jako pasa startowego a  podczerwieni jako oczu; skonstruowanie nightmoth było tylko logiczną konsekwencją owego odkrycia. Nightmoth mogła przemknąć pod radarami, dokładnie ulokować w  celu zapalnik czasowy i  z  łagodnym pomrukiem zawrócić do domu, zanim przeciwnik się ocknie. Bądź już nie ocknie; to zależało od ładunku. Ładunkiem były przeważnie ulotki lub fałszywe pieniądze. Podczas sekretnych destabilizacyjnych misji CIA Ike zarzucił różne środkowoamerykańskie państwa całą masą lipnych milionów... jakby jakiemukolwiek latynoskiemu państwu trzeba było pomagać w  destabilizacji.

Nightmoth było równie trudno wykryć i  trafić jak nietoperza. Jeżeli nawet naziemna stacja zlokalizowała którąś z  maszyn, to rakiety nie znajdowały tego nagrzanego toru jak po odrzutowcach, który naprowadza je na cel. Artyleria przeciwlotnicza była bezużyteczna, bo nightmothy latały znacznie poniżej pułapu, do którego były dostosowane zenitówki. Najgroźniejsze były zwykłe karabiny, ponieważ nightmothy były celem powolnym, a  duży, nieopancerzony zbiornik paliwa łatwo było przestrzelić; lecz jeśli udało się już trafić maszynę, to rzadko się roztrzaskiwała. Mogła usiąść na byle rzeczce czy stawie, a  nawet na mokrej łące, byle tylko teflon ślizgał się po trawie. Kolejny pilot eskadry bez trudu mógł ewakuować partnera – wystarczało krótkie przyziemienie, spomiędzy pontonów rzucało się wówczas uprząż ratunkową – i  unieść się w  powietrze przed przybyciem nieprzyjacielskiej piechoty. Ike podniósł w  ten sposób trzech zestrzelonych pilotów, jednego z  jakiejś wąskiej kałuży koło Zairu, drugiego z  piaszczystej wydmy koło Aleksandrii, a  trzecim był pewien ranny dzieciak, którego podniósł z  końcowej linii boiska futbolowego w  samym środku Jerozolimy. Ten chłopak był ozdobą bieżni na uniwersytecie w  Missouri i  przez jerozolimskie boisko gnał szybciej niż po rekord świata, póki nie położyło temu kresu uderzenie ołowiu tuż nad lewą piętą. Nawet nie mógł ustać i  wpiąć się w  uprząż. Ike musiał lądować na postrzelanej płycie, wysiąść, zataszczyć krwawiącego chłopaka do samolotu, a  potem wystartować z  linii pięćdziesięciu jardów, w  ogniu pocisków rozdzierających mokrą darń. Rozwalili bramkę w  momencie, w  którym zestrzelony samolot chłopaka sam się zdetonował, w  rozbłysku zielonej magnezji. Na monitorze tylnego zooma widać było rozjuszone twarze biegnących Izraelczyków, słychać też było ich karabiny maszynowe. Ike dostał za to Navy Cross, ale nie mógł nosić go publicznie ani zdradzać szczegółów misji; Stany nigdy oficjalnie nie prowadziły wojny z  Izraelem, swym starym sprzymierzeńcem.

Dziwna rzecz, Greer ani trochę nie bał się latać, chociaż ze statystyk niezbicie wynikało, że przygodne loty w  różne zakątki kraju są znacznie niebezpieczniejsze niż rejsy kutrem, zwłaszcza na zabitej deskami Alasce. Greer do tego stopnia czuł się bezpiecznie w  samolocie, że zasnął bez słowa w  chwili, w  której otter wzbił się w  powietrze. Ike był zadowolony; jeżeli chodzi o  jazgot, to na tych starych śmigłowych maszynach człowiek i  tak ma dosyć, nawet bez konferansjerki.

Po nabraniu wysokości, na północny zachód pod wiatr, na jakichś trzystu metrach Ike położył samolot na skrzydło i  zawrócił na południe, przelatując znów nad miastem. Zapomniał już, jak cieszy go świat z  tej wysokości, na tyle sporej, że nie wymaga dużego napięcia, lecz na tyle niewielkiej, że nie zaciera się charakter widzianej w  dole okolicy. Miasteczko wyglądało jak wielka zabawka – domy jak klocki przy ulicach jak malowanki, zabawki-pick-upy, zabawki-łodzie, zabawki-wieże ciśnień – święte i  czyste jak z  książki z  dzieciństwa, z  wycinankami unoszącymi się po otwarciu. Dojmująco znajome. A  potem zorientował się nagle, że miasto łudząco przypomina teraz tę rysunkową mapę; otóż to! Kacza Struga i  to jeziorko w  głębi lądu, przypominające stawek na polu golfowym! Cerkiew i  liceum jak na dekoracji do rewii. Pokryta blaszanym dachem knajpa Crabbe Potte może na przykład być świetną oprawą jakiejś tasiemcowej telewizyjnej komedii sytuacyjnej z  Dalekiej Północy – pokochajcie, drodzy telewidzowie, tych ludzi, którzy ciężko pracują i  serio kochają, te tchnące prawdą postaci z  północnych kresów ukazane na tle ich autentycznego rybackiego baru na Alasce... Steubins miał rację: Kuinak ma walory, z  których jego obywatele wciąż nie zdają sobie sprawy. Takie neoretro. Mieszkańcy Kuinak przywykli siedzieć na rufie i  nawet nie zauważyli, kiedy łajba poszła wstecz, a  rufa zamienia się w  dziób.

Jeszcze raz położył samolot na skrzydło nad przyczepą, ale nie zobaczył Marleya. Widocznie stare psisko podreptało do środka, żeby dokończyć porannego rytuału. Zatoczył krąg i  przy akompaniamencie delikatnego dudnienia zaczął się wspinać pod słońce, na wschód. Zawsze dziwił się trochę, że po to, by dotrzeć do miejsc, które leżą najoczywiściej na południu, za czterdziestym ósmym równoleżnikiem, trzeba lecieć na wschód. Zawsze zdawało mu się, że na przykład Los Angeles leży w  sąsiedztwie prostej poprowadzonej ku biegunowi południowemu. Gdyby jednak ktoś chciał wylądować w  Los Angeles, a  z  Kuinak wziął kurs prosto na południe, przeleciałby o  setki mil od wybrzeży Kalifornii, zmierzając raczej ku Tahiti. Gdyby zaś ominął Tahiti, to zanimby dostrzegł jakiś ląd, znalazłby się na drugim końcu świata.

Do Skagway mieli sześćset mil. Ten stary klekot potrzebował na to większej części dnia i  niemal całego baku. Powiedział Herbowi Tomowi, żeby go wywoływał na trasie zaplanowanej tak, że ląd będzie w  zasięgu wzroku, ale nie sprawdzał łączności. Lepiej nie drażnić kontroli lotów; zresztą kanały radiowe były doszczętnie zakorkowane z  wyjątkiem resztki częstotliwości alarmowych. Prawdę mówiąc, wolał lecieć, nie trzymając się marszruty, wprost przez potop błękitu. W  razie kłopotów zawsze zdoła posadzić maszynę w  jakiejś zatoczce. Wprawdzie szum silnika budził zaufanie, trudno jednak przewidzieć pogodę, nie w  tych czasach. Dawni wikingowie nie tracili z  oczu lądu, Ike zaś lubił lecieć nad taflą wody. Był to nawyk jeszcze z  wypadów na nightmoth.

Po lewej rozbłyskiwały wody Cieśniny Księcia Williama; z  tej wysokości wyglądały wręcz krystalicznie. Szalejącą w  głębi zarazę zdradzała tylko żałośnie mała liczba kutrów. W  akwenie, w  którym kiedyś było aż gęsto od rybaków, teraz ktoś na chybił trafił łowił kraby, ktoś rzucał takie, ktoś sieć, w  sumie kręciło się może koło tuzina kutrów. A  był to przecież rok parzysty. Bo od pewnego czasu dobre połowy trafiały się w  latach parzystych – nie dotkniętych przez ów dwu – lub czteroletni cykl zapoczątkowany wyciekiem w  1989 roku – chociaż i  te połowy ostatnio się zmniejszyły mimo zdwojonych wysiłków w  wylęgarniach ryb. Nawet tankowce gdzieś się pochowały. Holendrzy woleli ostatnio dłuższą, lecz bezpieczniejszą trasę przez Cieśninę Beringa, po ropę wprost z  szybów; rurociąg do Valdez wciąż jeszcze uchodził za niepewny. Wprawdzie od dziesięciu lat nie doszło tu do żadnej udokumentowanej bandyckiej napaści, lecz kiedyś koło rurociągu wrzało i  od tej pory Wielka Ropa przestała darzyć zaufaniem Księcia Williama. Natomiast zdarzały się bandyckie napaści na same tankowce wpływające w  cieśninę; pomniejsze zakłócenia powodowali radykalni hakerzy, którzy włamywali się do komputerów za pomocą wirtualnych anten, jednak parę wielkich tankowców po prostu storpedowano. Na bezzałogową motorówkę ładowało się plastyk i  w  nocy kierowało się ją na kolizyjny kurs. Świnisz nam tutaj? To teraz masz. Na ciebie kolej.

Jasne, że zbrojne akty to nie był tylko posiew owego lata, w  którym Ike wpadł w  szał zemsty; wiedział, że to się zaczęło wcześniej, zanim sam się zaangażował. Jednak musiał przyznać, że to on dał im sztandar, pod którym się skupili. Stworzył to logo Na-Ciebie-Kolej, nie podejrzewając, że obiegnie świat, a  przez rok było trzecim z  kolei najczęściej spotykanym znakiem na Ziemi: czarny pas biegnący jak listwa w  poprzek żółto-czerwonego byczego oka. Najpierw malowano je sprayem na podporach autostrad, jako graffiti, potem znak trafił na koszulki, nalepki i  nawet na balony. Na czarnym pasie pojawiał się biały napis „Na Ciebie Kolej”, adresowany do ludzi niewrażliwych na symbole, ale stopniowo z  niego rezygnowano. Stawał się zbyteczny, jak słowo STOP na sześciobocznych znakach przy drodze.

Ike nawet nie pamiętał, czy sam to napisał. Nie pamiętał miejsca ani pory. Oko byka widniało na wizytówkach firmy oprysków agrolotniczych, dla której latał; były to kartonowe krążki mniej więcej trzycalowej średnicy, z  koncentrycznymi kręgami żółtymi i  czerwonymi oraz wydrukowaną pośrodku drobną czcionką niebieską nazwą: „Bulls’s Eye AIRIAL SPRAY. Cali 1-800-AIR SHOT For Terms. A  Cog Weil Inc Subsidiary”. Czarny pas zakrył to wszystko. Może Ike sam nagryzmolił ten napis na pierwszych wizytówkach? Naprawdę nie pamięta. W  każdym razie wystarczyło. Hasło podchwyciła prasa i  już na dobre ulokowała na listwie biegnącej w  poprzek byczego oka. Symbol jest teraz we wszystkich współczesnych encyklopediach, czasem pod „S”, czasem pod „N”, niekiedy pod „E”, w  haśle „ekoterroryzm”. A  często pod tymi trzema literami naraz.

Nie zamierzył tego ani nie przewidział. Niczego nie zaplanował ani nie uknuł, nic z  tych rzeczy, jeśli nie liczyć dziwnego podniecenia, czegoś, co tliło się bez mała rok, jak lont, nim nastąpi wybuch. Właśnie bez mała rok. Bo wybuch nastąpił na dwa dni przed tą niedzielą, na którą przypadały pierwsze urodziny maleńkiej Irene. To było piątkowe południe. Na lotnisku Ike zrealizował w  okienku czek i  jechał do domu lebaronem. Urwał się wcześnie, licząc, że może zechce z  nim pomówić któryś z  lekarzy. Robotnicy wciąż mozolnie parli naprzód w  falach gorąca przetaczających się przez pola warzyw. Wolno sunęły, dudniąc, wielkie rusztowania ze zwróconymi twarzami w  dół zbieraczami wychylającymi się po obu stronach z  wysięgników. Widział jeszcze te dojrzałe pomidory płynące jak struga krwi na karbowanym pasie transmisyjnym wysięgnika, na którym lądowały po zerwaniu. Inni robotnicy sortowali i  pakowali w  skrzynki tę płynącą nieprzerwanie czerwoną strugę. Kiedy rusztowanie dopełzało do krańca pola, skrzynki przeładowywano na naczepę, a  ogromne, pająkokształtne urządzenie zawracało, by znów przemierzyć powoli plantację. W  jednym przejeździe oporządzało dwadzieścia rzędów pomidorów, obsadzone przez trzydziestu imigrantów – dziesięciu zbieraczy na wysięgnikach po jednej i  po drugiej stronie, każdy nad swoim rzędem, ponadto dziesięciu sortowaczy i  pakowaczy w  środku. Zazwyczaj zbierali mężczyźni, sortowanie i  pakowanie zostawiając kobietom i  dzieciom. Operatorem był brygadzista, zawsze gringo, który w  klimatyzowanej kabinie oszklonej ze wszystkich stron siedział na samej górze, dzięki czemu mógł doglądać operacji, zwalniać lub przyśpieszać zależnie od stanu tego czy innego fragmentu plantacji. Doświadczony operator potrafił zwiększyć dzienną wydajność maszyny nawet o  dwadzieścia procent.

Lebaron zatrzymał się przed domem pod mimozą, a  Carlos Bravo, pikieciarz z  UFW, przebudził się z  głębokiego snu. Przysnął na ganku trzymodułowego prefabrykowanego domku Ike’a. Zadaniem Carlosa było nękać „pestycydowego” pilota. Miał maszerować przed domem Ike’a i  obnosić plansze wyrażające protest przeciw polityce wielkich hodowców warzyw w  ogóle, a  Departamentu Rolnictwa w  szczególności; jednak Ike większą część dnia spędzał w  pracy, a  Jeannie zazwyczaj była w  mieście albo w  szpitalu, albo u  siostry w  McFarland, więc Carlos wiele się nie nanękał. Nic dziwnego, że Ike pozwolił mu czekać na siebie na huśtawce na ocienionym ganku.

Carlos wstał z  huśtawki i  zrobił parę niepewnych kroków do przodu, podnosząc i  opuszczając planszę, Ike zaś wjechał do przykrytego blaszanym dachem boksu na wóz. Zbudowali go razem w  któryś weekend ubiegłego lata, zanim jeszcze zaczęło się pikietowanie. Byli starymi pokerowymi amigos, którzy co środę wspólnie spędzali wieczór z  przyjaciółmi; otwarcie za centa. I  właśnie dlatego Carlos otrzymał to osobliwe zadanie; od niemal pół wieku był działaczem związku robotników rolnych, United Farm Workers, i  zdążył nadwerężyć zdrowie. Miał trudności z  oddychaniem i  cierpiał na zawroty głowy. Zwłaszcza w  konfliktowych sytuacjach. Dlatego sam poprosił, żeby przydzielono go do nękania tego pilota, senor Sallasa, ponieważ są już compadres i  konflikt nie wywoła stresu. Tak więc od miesięcy pikietował ten trzymodułowiec, przy okazji wyzbywając się zawrotów głowy.

– Pon un cuno a  la cabeza, hombre! – urągał Carlos, wymachując planszą. – Tu madre es puta.

– Hallo, Carlos! – zawołał Ike, ściągając z  grzbietu przepocony kombinezon. – Jak się dziś czujesz?

– Obleci, Ajzek, całkiem nieźle. Zapisali mi coś nowego do inhalacji i  lepiej śpię.

– Widziałem – uśmiechnął się Ike. Rozpięty kombinezon rzucił na krzak oleandru, żeby przeschnął na powietrzu. Kombinezony powinny być prane co wieczór, ale znów wysiadła pralka w  hangarze, a  oleander i  tak już usechł. – Kiedy pani Sallas wyszła?

Carlos wzruszył ramionami.

– Nie wiem, Ajzek. Chyba dawno, ale nie widziałem. Kiedy się zbudziłem na przerwę na lunch, już jej nie było.

– Dobra – powiedział Ike. – Dawno. – Jeannie, wracając ze szpitala, przesiadywała u  siostry coraz dłużej, spędzając czas przy winie, heroinie i  na modlitwie. Zdarzało się, że Ike musiał podjechać i  zabierać ją stamtąd. – Wygląda na to, że znów jesteśmy tu sami hombres, Carlos. Co powiesz na piwo i  jakieś nachos?

– No pewnie, może być! – Stary cisnął planszę pod ganek, gdzie przechowywał ją od tak dawna, że brud i  pleśń zasłoniły niemal cały napis. Można było rozszyfrować jeszcze tylko trzy słowa: DOLAR, RAK i  MOLOCH.

Ike podał Carlosowi piwo corona, a  swoje wypił pod prysznicem. Ubrał się, przyniósł następne dwa piwa, kawałki tortilli i  siadł na huśtawce. Carlos przesiadł się na schodki. Po drugiej stronie drogi, na karczochowych polach, ludzie już kończyli robotę; podśpiewywali po hiszpańsku Żółtą łódź podwodną, a  stary wtórował im pod nosem. Wziął od Ike’a butelkę i  pociągnął w  zamyśleniu.

– I  cóż, przyjacielu – odezwał się w  końcu. – Jak się ma mała Ajriin?

– Dużo lepiej – powiedział Ike. – Już żwawsza. Ten nowy przewód odwadnia dużo skuteczniej i  ustąpiły bóle uszu.

– Wciąż się śmieje, prawda?

– Wciąż się śmieje – odrzekł Ike.

– To się cieszę. – Carlos znów zaczął nucić Żółtą łódź podwodną.

Irene urodziła się z  rozszczepem kręgosłupa, z  odsłoniętym rdzeniem w  jego dolnej partii, i  wodogłowiem. Liczne operacje i  przeszczepy skóry pokryły rozstęp, lecz płyn wciąż nie odpływał z  czaszki jak należy. Kiedy dren się czopował, głowa puchła, a  świetliste, niebieskie oczy dziewczynki zaczynały płonąć – gorączkowały, jak mówił doktor. Wiedzieli, że mają przywieźć Irene, ilekroć jej oczy szklą się, zwłaszcza kiedy skarży się na ból uszu bądź wciąż je trze. Były to jedyne sygnały, że trzeba coś zrobić, bo dziewczynka rzadko płakała; uśmiech nie pierzchał z  tej twarzyczki nawet w  krytycznych chwilach, przy największym nagromadzeniu płynu. Zdawało się, że nic jej nie może speszyć, z  wyjątkiem bólu w  uszach. Lekarze są przekonani, mówiła Jeannie, że w  miarę rozrostu czaszki ból zacznie ustępować.

Ike’a cieszyła obecność Carlosa przed domkiem, nawet w  roli przeciwnika. Czuł też wdzięczność, że Carlos Bravo nigdy nie próbował wiązać wrodzonej wady dziecka z  kampanią związkową. Bardziej gorliwy działacz nie przepuściłby takiej okazji, nawet gdyby lekarze sto razy upewnili robotników rolnych, że żadnej zależności nie ma. Gorliwiec rzuca się na taką szansę, trudno i  darmo. Carlos miał jednak usposobienie bardziej filozoficzne, podobnie jak Jeannie. Chętnie powtarzała: „Wierz w  błogosławieństwo, a  nie w  potępienie”. I  rzeczywiście, kiedy po narodzinach Irene Ike gryzł się, czy dziecko ma ten defekt po nim (a chociażby te loty nad porośniętymi kokainą zboczami w  górach Ekwadoru? a  rozsiewanie tych roślinnych kompozycji genetycznych?), Jeannie pierwsza dodała mu otuchy.

– Hej, chłopcze – z  promiennym uśmiechem odrzuciła włosy do tyłu – powiedziane jest u  Hioba: gówno tak samo leci na świętego, jak i  na grzesznika.

Ike wyniósł na dwór jeszcze dwa piwa. Na karczochowym polu robotnicy, którzy załadowali się na ciężarówkę, zeskakiwali teraz przy brudnej dróżce prowadzącej przed barak ku mecie dniówki. Czerwone i  nieszczęsne słońce pogrążało się w  falach gorąca, wyciągało się, zamieniało w  krwawe jajo. Ike dopijał trzecie piwo, kiedy zadzwonił telefon.

– Pijana siostra Jeannie z  McFarland – przepowiedział, wstając z  huśtawki.

Rzeczywiście, dzwoniła pijana siostra Jeannie, ale nie z  kuchni w  McFarland. Więc skąd? Ze szpitala we Fresno; Ike zaraz powinien przyjechać. Czy Jeannie może podejść? Nie. I  Ike już nic więcej nie usłyszy. Po prostu niech przyjeżdża.

Stał z  buczącą słuchawką w  ręce, patrzył, jak rozwiera się przed nim słońce. I  jak się coś z  niego wyłania. Potem poczuł, jak ogarnia go chłód, a  na karku kładzie mu się ciężka ręka, która zmusza, żeby się schylić nad okularem – i  patrzeć. Przez chwilę widok był nieostry, lecz w  końcu zobaczył to wszystko, jak preparat pod mikroskopem. Zresztą nienowy, bo leżał tam przez cały czas. Trzeba się było tylko pofatygować. Przyłożyć oko. Potajemne wypady na maleńkich śmiercionośnych nightmothach; te loty pestycydowe; obalanie przyrodzonej procedury w  imię Wolnego – od Robactwa, Narkotyków i  Zorganizowanej Zbrodni – Świata. To działa – te nieskończenie drobne korekty na poziomie genetycznym. Więc czemu nie? Trzyma się kupy: chroni ludzi, oszczędza pieniędzy, a  szkody uboczne ogranicza do minimum. Jasne, zawsze jest taka możliwość, że jak człowiek długo w  tym grzebie, to coś się do niego przyklei.

Kiedy Ike przyjechał na pediatrię, dziewczynka nie żyła już od ponad dwóch godzin. Pielęgniarka powiedziała o  komplikacjach. Wysiadł dren, nagromadził się płyn, podskoczyło ciśnienie. Doktor mówił, że coś tam, coś i  coś jeszcze. Ike błagał, żeby pokazać mu dziecko, mimo ostrzeżeń lekarza i  szwagierki. Ich zdaniem raczej powinien zobaczyć matkę. Lecz Jeannie spała, ogłuszona lekami i  natankowana. Chciał widzieć córkę. Nalegał. Puścili go. Dziecko było już w  szufladzie zamrażarki. Pod prześcieradłem, nagie, leżało na wznak z  żabio podkurczonymi nogami, jak wtedy, kiedy czekało, by napudrować mu pupę. Piąstki Irenę były zaciśnięte. A  usta, odsłaniając już osiem ząbków, wciąż się uśmiechały i  wcale nie wydawały się nieszczęśliwe. Ale czoło i  skronie były przeraźliwie opuchnięte, purpurowe jak bakłażan. Irenę wyglądała jak preparat na płytce.

Zapewnił lekarzy, że czuje się dobrze, pojechał do domu i  postawił wóz pod mimozą. Wszedł do środka i  usiadł w  śniadaniowym kącie. Ściemniło się, lecz nie zapalał światła. Mrok chłodził. Kiedy przyzwyczaił się do ciemności, zobaczył na stole maleńką fajkę Jeannie; zapalił świecę, a  od niej fajkę. Dosłownie jedna działka, tego mu było trzeba. Taki już był. Działka czegokolwiek i  odjeżdżał jak tobogan nad przepaść. Mogła to sprawić ta cuchnąca fajka, mógł równie dobrze papieros. Uważał, że to dzięki temu nigdy od niczego się nie uzależnił. Jedna działka – i  dość.

Kiedy otworzył oczy, zobaczył na stole obok świecy otwartą książkę. Widocznie coś oderwało Jeannie od czytania. Pomyślał, że to Biblia, lecz to był tom poezji, okładką do góry, otwarty na kawałku Ernesto Cardenala. Pewnie jakiś południowoamerykański poeta. Z  zeszłego wieku. Druk maczkiem. Po chwili zaczął sobie stopniowo radzić z  czytaniem:

Wczoraj widziałem w  supermarkecie nagie półki; przeważnie puste; poczułem trochę tej melancholii pustych półek, lecz mocniej radość z  naszej człowieczej godności, którą widać wyraźnie na pustych półkach... To cena, którą płacimy, mały naród walczący z  Kolosem, widzę, że puste półki szczelnie zapełnia heroizm

Podniósł wzrok. Melancholia pustych półek. Godność pustych półek. Heroizm. Przypomniał sobie reportaż z  Marszu Matek na Sacramento – wiadra, garnki i  słoje pełne wody wodociągowej z  Central Valley na głowach tysięcy kobiet. Sznur tych kobiet ciągnął się milami na poboczu autostrady; szły boso, krwawiąc jak średniowieczne pokutnice, żeby zanieść swą nędzę stanowym prawodawcom. Na planszach widniał jeden tylko napis: „Skoro taka czysta – to pijcie”. To wystarczyło, żeby je przyskrzynić za nielegalne demonstrowanie na drodze publicznej. Zgarnięto je do autobusów. Ale odmówiono tego zaszczytu ironicznym wodnym darom, więc wiadra, słoje i  gliniane garnki wyschły w  zachwaszczonych rowach na poboczu, nie osiągnąwszy odległego o  dziesięć mil celu. Heroizm pustki. Kiedy przed dwoma laty oglądał ten reportaż, żal mu było tych kobiet. A  teraz było mu przed nimi wstyd.

W kącie było za ciemno, żeby dalej czytać, świeca nieznośnie migotała. Ike poszedł do sypialni i  zaciskając powieki, padł w  ubraniu na nie posłane łóżko wodne. Otuliło go, otuliło ten wstyd, ciemne jak wnętrze wora, delikatne jak obłok. Trochę to dziwne, że nigdy się nie chciał nachylić nad tym okularem i  spojrzeć. Zawsze się bał, że ofiara, którą dostrzeże, będzie owinięta w  gwiaździsty sztandar, w  załganą, brudną flagę z  taniej koreańskiej fabryki. Przez powiększające szkła było już widać skazy materiału i  wystrzępione nici. Do zawiłości osnowy i  wątku musiał się w  koreańskiej fabryce tekstylnej zakraść jakiś fałsz, jakiś błąd w  obliczeniach. Lub zaszczepiono go tam celowo, jak przekomponowanego genetycznie wirusa. Trochę to dziwne, że człowiek nie chce się nachylić i  przyjrzeć z  bliska – chociaż to strzępi się flaga, za którą walczył. W  którą zainwestował. Dorobek życia. Trochę to dziwne – człowiek nie chce dostrzec, że z  miesiąca na miesiąc skazy na materiale widać wyraźniej. Na przykład chore na raka dzieci z  McFarland; populacja o  czterysta procent powyżej normy. Przypomniał sobie całą szpaltę statystyki na ostatniej stronie, czytał to. Rzecz jasna, żadnego związku nie dowiedziono. Nie dowiedziono? Czy, do jasnej cholery, jesteśmy już ślepi? Do kliniki we Fresno wozi się tyle dzieci z  okolic McFarland, że zawiązały się już grupy przewozowe. Grupy przewozowe! Woda ukołysała go, obłok pochłonął i  Ike zasnął. Obudził się rano o  siódmej, w  kąciku zjadł śniadanie – ciepłe bułki i  kawa – i  normalnie pojechał na lotnisko. W  hangarze dyspozytor radził mu, żeby wziął dzień wolnego i, na miłość boską, odpoczął, Ike zaś błagał, żeby go puścić do pracy.

– W  szpitalu powiedzieli mi, że najlepiej będzie, jeśli zajmę się swoimi sprawami. Chcę lecieć, szefie, trzeba mi tego. Będę uważał. Spokojna głowa. Wal do biura i  powiedz, że mogę startować w  południowej turze.

Dyspozytor wzruszył ramionami i  wyszedł, Ike zaś siadł na obrotowym krześle i  gapił się na stertę zleceń. Po drodze do maszyn wpadło paru pilotów, żeby wybąkać jakieś słowa współczucia. Kiwał głową, mówił, że czuje się dobrze i  że dołączy. Niebawem.

– Tkwił przez dłuższy czas w  opustoszałym hangarze. Nie wiedział, co robić, nie miał żadnego planu. Kiedy na lotnisku ucichła już krzątanina wokół tankowania i  umilkł ryk startujących samolotów, Ike podniósł się, podszedł do swej starej cessny i  przyjrzał się jej. Kochał ten widok – maszyn, na których latał. Było zarazem coś drapieżnego i  łagodnego w  tych śmigłowych gratach, były jak stare, spasione jastrzębie. Wciąż nie naprawiony zawór hydrauliczny przeciekał. Na stertę gazet kapał z  silnika olej, co dziesięć sekund kropla. Nic strasznego. Trzymał podczas lotu, a  puszczał tylko na ziemi, kiedy wystygły i  skurczyły się uszczelki. Wyciek przypominał zegar, co dziesięć sekund czarna kropla, sześć na minutę. Wpatrywał się w  to przez chwilę, a  potem zawrócił do kantoru. Wziął rulon okrągłych wizytówek z  półki pod telefonem i  znów podszedł do samolotu. Po półgodzinie na każdej wizytówce na środku byczego oka widniała kropla brudnego oleju. Było ich sto osiemdziesiąt. Sześć na minutę, jak w  zegarku.

Wciąż nie miał pojęcia, co robić, aż przez otwarte wrota hangaru zobaczył wóz asenizacyjny jadący pod robotnicze sanitariaty po drugiej stronie płyty. Kiedy jechał po ten swój ładunek, Ike pomachał, a  w  powrotnej drodze zatrzymał go.

– Muszę pożyczyć od ciebie tę brykę, Ojo.

– Po co? – Kierowca wystawił głowę przez okno, pełen podejrzeń, póki nie zobaczył, że to Ike. Ojo był krewniakiem Carlosa Bravo, kimś w  rodzaju stryjecznego wnuka. Około dwudziestki, o  tłustej twarzy i  głupawym wąsiku, który jakby unosił kąciki ust.

– Tylko na pół godziny, hombre. Dwadzieścia baksów?

– Dobra, Isaak, dwajścia. Tylko nie przejedź przez parking McDonalda. Oni tam tego nie lubią.

W dwadzieścia minut później Ojo siedział już z  powrotem w  wozie, a  Isaak w  powietrzu brał kurs na wesołe miasteczko hrabstwa Madera. W  tym momencie Madera była czymś wymarzonym. Bo nie był pewien, czy z  tym ładunkiem starczy paliwa do Sacramento.

Nad park nadleciał przed samym południem. Trzymając się pułapu mniej więcej trzystu metrów, zrobił rekonesans, żeby się zorientować, jak jest z  wiatrem i  czy wiszą gdzieś druty. Fale młodych, szczęśliwych i  wystrojonych rodzin wlewały się przez bramy i  po pewnych zawirowaniach toczyły się na środkowy plac. Był to Dzień Malucha, sponsorowany przez chłodnie. Kubek po Dairy Queen Banana Boat Sundae zapewniał darmową Przejażdżkę Dla Maluchów. Dzieciaki zbierały całe torby brudnych kubków po lodach.

Nad zatłoczonym parkingiem Ike ostro położył cessnę na skrzydło, zatoczył półkole i  poszedł w  dół. Wesołe miasteczko gwałtownie rosło w  oczach. Nie szkodzi. Małe miki. Diabelski młyn stał na tej bliższej granicy parku, oświetlony jak namiernik. Ike prześlizgnął się tuż nad nim i  uśmiechnął się szeroko; kółko pod ogonem niemal otarło się o  najwyższą, nagle rozwrzeszczaną kabinę, a  potem Ike zanurkował i  otworzył spusty. We wstecznym lusterku widział tylko długi strumień mknących do tyłu twarzy przerażonych ludzi ogarniętych paniką. Poderwał cessnę nad stadionem rodeo i  zamknął spryskiwacze. Wskaźnik opadł, ale w  zbiornikach została jeszcze z  górą połowa ładunku. Zatoczył półkole. Tym razem rodzinna fala już nie była szczęśliwa ani strojna. Główny plac przypominał mrowisko spryskane raidem. Ike widział teraz twarze przed sobą. Wciąż malowało się na nich przerażenie, ale panika jakby przygasła. Wypróżnił zbiorniki do czysta, a  znów przelatując tuż nad diabelskim młynem, poczuł to nagłe i  przyjemne przyśpieszenie – skutek lekkości po wypróżnieniu. Za trzecim podejściem – teraz nadlatywał, żeby pomachać tylko skrzydłami i  rozrzucić kartoniki – widać było, że tłum już wie, czym został potraktowany. Panika i  zmieszanie zostały zastąpione przez coś nowego; twarze wyglądały już całkiem inaczej – byli oburzeni, a  wyrażali to, wygrażając pięściami, ciskając kamieniami i  zginając ręce w  łokciu. Uświnieni na brązowo mamunie, tatusiowie, milusińscy, wszyscy razem, podskakiwali w  dole jak łajno we wzburzonej muszli. Opryski wyszły pierwsza klasa: chyba nikomu nie uszło na sucho. Szkoda, że nie wziął więcej tych kart.

Wrócił do domu i  znów runął w  ubraniu na nie posłane wodne łóżko – tym razem obok Jeannie, też ubranej i  wciąż jeszcze oszołomionej lekami – i  spał, póki nie zbudził go szeryf z  Fresno, z  półtuzinem pomagierów. Kiedy wyprowadzali go w  kajdankach, Jeannie z  trudem otworzyła jedno oko.

– Co się stało? – udało jej się wykrztusić.

– Niech pani śpi – poradził dziarski młody ochotnik.

– Co się stało?! – krzyknęła.

Facet uśmiechnął się szeroko.

– Schwytano nieznanego terrorystę, który zagroził wesołemu miasteczku. Szczegóły podamy o  jedenastej.

Mylił się, bo o  jedenastej nieważne już były szczegóły, Ike Sallas zaś nie był już nieznany; przeciwnie, stał się kimś. Dzień małolata brała na żywo lokalna ekipa telewizyjna i  materiał z  przelotu zapierał dech. Na niesamowitych ujęciach widać było ludzi wrzeszczących w  panice podczas pierwszego podejścia, potem obrzydzenie i  oburzenie, a  wreszcie tę finałową obelgę: zrzucenie wizytówek. Dociekliwa ekipa wypatrzyła na zdjęciach numer samolotu i  znalazła się na polu warzywnym, zanim szeryf skończył przesłuchiwać Ojo Bravo.

– Co miałem nie wiedzieć? – oświadczył Ojo przed kamerami – Z  punktu wiedziałem, co Ike Sallas zrobi z  moim wozem. Jemu, normalnie, umarło dziecko, nie? To się wkurwił. Jak każdy, nie? Czy ja uważam Ike’a Sallasa za terrorystę? W  życiu! Może Ike jest, jak to się mówi, desperado, nie? Do tego wkurwiony równo. Ale terrorysta? I  powiedzmy sobie, co on w  końcu zrobił takiego strasznego? Spuścił na głowy jakimś burżujom trochę ka-ka. A  co ja tu robię dzień w  dzień, za mniej niż stawka minimalna? Też mi różnica!

Oczy Ojo zaszkliły się i  pociemniały, a  na zbliżeniach widać było, że głupawy wąsik drży. Wywiad robił takie wrażenie, że nadawano go przy każdej powtórce materiału z  opryskiem. Tymczasem zwolniono Ike’a za kaucją, a  po dwóch dniach obaj, z  Ojo Bravo, stali się znani na cały świat i  obaj stracili pracę. Jednak jakoś ich to nie powstrzymało od niszczycielskiej powtórki; trzeba było tylko poczekać na znak od innych imigrantów, że warunki sprzyjają i  że do dyspozycji są cessna oraz pojazd z  wonnościami. Ike, zanim znów go dorwali, zdążył załatwić w  następny weekend z  cessny – na której zalepił numer rejestracyjny – wesołe miasteczko hrabstwa Stockton, a  potem w  piątek stanowe tereny wystawowe w  Sacramento. Ale tym razem już ich nie obchodził Ojo Bravo. Tylko Ike Sallas. Już nie było mowy o  kaucji. Latający desperado Na-Ciebie-Kolej miał siedzieć i  czekać na proces, z  podciętymi skrzydłami i  zapuszkowanym tyłkiem. Tymczasem zdążył się jednak wyroić zastęp podobnych rozbójników i  podjąć te same trudy. To było pasjonujące lato.

Stary otter buczał monotonnie, przelatywali właśnie obok Mandelbrot Set na wybrzeżu, pogoda wciąż dopisywała, było bezchmurnie i  bezwietrznie. Dopiero po drugiej, kiedy wyłoniła się przełęcz Chilkoot, zaczęło się chmurzyć. Bardzo szybko chmury zgęstniały i  widoczność spadła do zera. Przez żółtawą, skotłowaną mgłę Ike wywołał sygnał naprowadzający. Pisk – odzew z  wieży kontrolnej lotniska w  Skagway – zbudził z  sześciogodzinnej drzemki Greera, który zaczął dziko wierzgać i  młócić rękami. Poskręcane włosy chłostały mu twarz, a  wytrzeszczone oczy wpatrywały się w  dudniące pomieszczenie. Kiedy wreszcie sobie uświadomił, że to samolot, westchnął z  ulgą.

– Oooo! Dzięki Ci, Panie. Jeszcze chwila, a  pomyślałbym, że to łódź podwodna.

– Na razie nie – pocieszył go Ike. – Ale jeżeli nie wydostaniemy się z  tych pomyj, to kto wie. Nie widać ni cholery, a  radionaprowadzanie siadło.

Wieża uspokoiła ich, że burze na Słońcu chwilowo zakłócają emisję, ale widać samolot na radarach, kurs jest w  zasadzie niezły, zbaczają raptem o  parę mil ku morzu – a  w  tych warunkach, w  tej żółtej mgle, to w  sumie najlepsze podejście. Z  dala od komercyjnych tras.

– Widzialność ograniczona całkowicie – popiskiwał kontroler. – Wykręć dwadzieścia stopni na wschodni północno-wschodni i  zejdź na pięćset metrów. I  zgłoś swoje dane. Hallo? Podaj nazwisko i  numer maszyny...

Ike nabrał wody w  usta; spróbował zejścia. Po paru minutach mały samolot wynurzył się z  żółtego podbrzusza niebios. Jak na wymagania Ike’a, widoczność była w  porządku. Na wprost przed nimi, w  maleńkiej rozpadlinie, rozpościerało się Skagway. W  porcie cumowały dwa wielkie wycieczkowce w  pełnej iluminacji. Wokół ogromnej pozłacanej rzeźby, ulokowanej przy nadmorskim bulwarze, a  przedstawiającej poszukiwacza złota, kłębił się tłum turystów. Pomnik też był oświetlony. Jak w  karnawałową noc, iskrzyło się całe miasto, chociaż do zachodu słońca brakowało paru godzin.

Ike wypatrzył błękitne światła nowego pasa startowego biegnącego wzdłuż Skagway River. Przedłużenie pasa wsparte na betonowych palach rozciągało się wprost nad wodami zatoki jak ośmiopasmowa autostrada, urwana w  powietrzu. Właśnie podrywał się z  niej z  rykiem izraelski jumbo pełen turystów, Żydów wracających do oblężonej Ziemi Świętej. Jumbo też zapalił wszystkie światła.

Kontroler kazał Ike’owi usiąść na wodzie na południe od miasta, bezpiecznie dojść po zatoce do mola i  natychmiast zgłosić się do kapitanatu z  wyjaśnieniami.

– W  porządku – zełgał Ike i  wyłączył radio.

Na pełnym gazie zszedł ostro w  dół i  tuż nad wzburzonymi falami poleciał prosto ku miastu, pilnując, żeby między wieżą kontrolną a  otterem znalazły się kominy ogromnych wycieczkowców. Niech go diabli porwą, jeżeli utknie u  tych biurowych gryzipiórów, będzie godzinami składał wyjaśnienia i  wypełniał kwity.

Wodował koło mola, przy którym kończyła się linia kolejowa, i  znalazł zaciszny kąt między wycieczkowcami. Greer zeskoczył na pływak i  rzucił w  górę na pomost zwiniętą cumę, prosto w  tłum młodych turystów, uśmiechających się ku nim promiennie. Byli to studenci psychologii z  Niemiec, wycieczkowicze z  opalonymi kolanami i  nosami.

– Ale tu nie ma nigdzie schodków – życzliwie ostrzegł młody blondyn, który złapał linę. – Nie ma po czym wejść.

– Zaraz się znajdą, synu, tylko przywiąż to do czegoś solidnego.

Tłum wpadł w  zachwyt, kiedy kudłaty Murzyn wdrapał się błyskawicznie po linie jak małpa po lianach na wysokość ponad sześciu metrów. W  ślad za nim powtórzył ten wyczyn jego biały kompan, jeszcze bardziej niesamowity, z  całą kompozycją zadrapań i  strupów na twarzy. Wreszcie mieli kawałek starej Alaski, szalonej i  lekkomyślnej, za której oglądanie zapłacili.

Ike wykręcił się od zaproszenia na turystyczną przejażdżkę wozem zaprzężonym w  muły; szpital leżał o  parę przecznic dalej. Mogą się przejść.

– Chociaż, kto wie, może się załapiemy z  powrotem – wtrącił Greer. – Wóz by się przydał, bo będziemy taszczyć rannego.

W szpitalu powiedziano im jednak, że pacjenta Bellisariusa, Williama A., ktoś już wytaszczył.

– Ładnych parę godzin temu – poinformował pielęgniarz przy biurku w  izbie przyjęć. – Rachunek pana Bellisariusa zapłaciła jego ładna kobietka, chyba tak mówiła o  sobie... W  każdym razie z  drugą bardzo ładną kobietką wytoczyły go na wózku i  załadowały na tył poobijanego pick-upa, na brudny materac, w  czym im pomagał ogromny czarny mężczyzna... obawiam się, że sam wielebny Thaddeus Greener. Tak to wygląda, panowie.

– A  ma pan może jakieś pojęcie, chociażby najbledsze, gdzie go zabrali? – spytał Ike.

– Jasne. Trafił tam, gdzie wszystkie zbłąkane owieczki przewielebnego: na farmę Beulahland, nad brzegiem malowniczego Jeziora Benneta. Podobno uzbierała się już spora trzódka i  uprawia poletka Pana Boga.

– Niech pan mówi po ludzku! – Greer był wstrząśnięty i  oburzony. – Dopuścił pan do tego, żeby rannego człowieka wieźli przez White Pass na pace pick-upa? Niezły z  pana pielęgniarz, nie ma co.

– Wcale nie wieźli. Całe szczęście. Posiadłość wielebnego Greenera nie znajduje się przy autostradzie prowadzącej przez White Pass. Wsiedli w  ten odrestaurowany zabytkowy pociąg, Żelazny Szlak Gorączki Złota. Kursuje, rzecz jasna, do Dawson, ale wielebny Greener ma umowę z  maszynistą; jeżeli maszynista łaskawie zatrzyma pociąg, żeby wielebny wraz z  trzodą mogli wysiąść koło Jeziora Benneta, to z  kolei wielebny łaskawie nie rozwali mu czaszki. Tylko tak się można dostać do tego maleńkiego raju...

– Kiedy odjeżdża następna wycieczka? – zapytał Ike.

– Za jakieś, no... – pielęgniarz ściągnął grube wargi i  spojrzał na zegarek przypięty do kieszonki białej koszuli – sześć dni i  cztery godziny.

– Za tydzień? – krzyknął Greer. – Jezu Chryste Skrzydlaty, nie możemy tyle czekać!

– Obawiam się, że nawet Jezus by musiał poczekać. Albo dofrunąć. Ale Jezus by potrafił, prawda?

Ike powstrzymywał Greera.

– Mówi pan, że to gdzieś nad jeziorem?

– Nie nad samym Jeziorem Benneta, ale nad jednym z  małych jezior powyżej. Słyszałem, że to milutkie oczko. Sprzyja terapii spirytualnej. Jestem przekonany, że panowie mogliby skorzystać z  dobrodziejstw...

Ike musiał wywlec Greera w  głąb szpitalnego korytarza.

– Zaraz mu załatwię terapię, dupiszonowi – protestował Greer. – Stanowczo nie powinieneś mi przeszkadzać...

– Odpuść go sobie i  idziemy. Do samolotu...

– I  zostawimy naszego biednego prezesa? – Greer ze zdumienia dostał zadyszki. – Nie uwierzę, że możesz zrobić coś takiego, mesje...

– Mogę wodować na każdej kałuży, nawet na takiej milutkiej, mesje – powiedział Ike.

Dorwali niemieckich turystów, żeby podrzucili ich na brzeg. Ike odwrócił maszynę wiosłem, a  potem włączył silnik. Przeszli po wodzie między wycieczkowcami i  poderwali się na północ, lecąc tuż nad powierzchnią. Ike wiedział, że w  Dyea jest pływająca stacja, gdzie można zatankować na czarno. Przez cały czas leciał tuż nad wodą dziesięciomilowym fiordem, aż wypatrzył barkę zakotwiczoną u  ujścia Chilkoot. Była cząstką całej sieci tajnych stacji benzynowych rozrzuconych wzdłuż wybrzeża od Anchorage do Crescent City. Ike korzystał z  niej, kiedy, od przypadku do „przypadku, zajmował się jeszcze lotami transportowymi.

Stacyjkę wciąż prowadził ten sam bezzębny stary pionier. Wylazł na mokry pokład, dopinając spodnie, i  zezował w  stronę samolotu, który podchodził do barki, rozgarniając mętną wodę. Facet pamiętał Ike’a, ale oświadczył, że nie może podać paliwa, w  każdym razie nie w  tej chwili. Usłyszał na kanale wieży kontrolnej o  lecącym w  tę stronę nie zidentyfikowanym otterze i  lada moment spodziewał się samolotu rozpoznawczego.

– Podpłyńcie sobie, chłopaki, dalej i  zaparkujcie pod tymi wierzbami, pod gałęziami posiedzicie jak pod parasolem. Nie minie pół godziny, a  psy przylecą i  odlecą, ja w  każdym razie tak zakładam. Odpalę wam sygnał, że wszystko gra. A  tu macie dwa solidne piwa. Z  tym że już nie przyjmuję gotówki... tylko karty kredytowe...

Gałęzie tak gładko zamknęły się nad samolotem, że znać w  tym było powtarzalność. Z  wierzby zwisały nawet linki do mocowania gałęzi. Upewnili się, że spod liści nie widać samolotu, wzięli te dwie półlitrowe puszki australijskiego piwa i  brodząc, wyszli na brzeg. Na porośniętej trawą drodze natknęli się na stare drewniane wrota.

– Znam to miejsce, mesje! – krzyknął Greer. – To wejście na Cmentarz Ofiar Lawiny w  Dyea! Kiedy mieszkaliśmy w  Skagway, Wanda lubiła tu przyjść i  poszaleć na grobach. Mówiła, że czuje duchy, że są tu wciąż i  wszędzie. Mówiła, że czuje, jak tam w  ziemi wołają: „Chcę się kochać, kochać, kochać”. Mogła się wtedy napalić, że uuuch!

Cmentarzem było po prostu trochę zbielałych nagrobków, już pogrążonych w  gąszczu osik i  jesionów. Groby całkiem zarosły paprocią, chińskimi liliami i  strzelistymi, kołyszącymi się stokrotkami. Sporo drzew wyrastało wprost z  grobów, niektóre o  pniach jak beczki ropy. Greer wpatrywał się w  tę dżunglę osłupiały.

– Te sakramenckie drzewa są dwa razy takie jak wtedy, kiedyśmy tu urzędowali z  Wandą! Jak tu nie wierzyć w  moc duchów?

– Korzenie w  końcu wrosły w  tę odżywkę pod spodem – argumentował Ike.

– A  niech cię diabli porwą, Isaak, nie masz za centa romantyzmu, taka jest prawda. Słuchaj! – Greer uniósł rękę. – Założę się, że to samolot ONZ-etu.

Jak przewidział stary, od strony fiordu tuż nad wodą nadlatywał jednosilnikowy turbośmigłowiec. Przemknął nad nimi w  stronę Chilkoot. Dwaj przyjaciele usiedli na trawie wśród pni i  nagrobków i  otworzyli piwo.

– Najlepszego, co? Zobacz, z  bliska coś tu nawet widać, daty-nie-daty...

Ike oswoił się z  zielonym półmrokiem i  zobaczył, że ktoś kiedyś pociągnął poszczerbione tablice białą farbą, a  na wielu wciąż widać było wyblakłe ślady liter i  cyfr.

– Chyba na wszystkich ta sama data śmierci – zauważył.

3 marca 1898 – przytaknął Greer. – Nieszczęsne duszyczki: pierwsza fala opętańców, którzy poleźli na Chilkoot. Tak się złożyło, może za głośno wiwatowali w  tej gorączce złota, kto wie, że wprost na nich zeszła sakramencka lawina! Załatwiła dziesiątki ludzi. Trzeciego marca tysiąc osiemset dziewięćdziesiątego kurna ósmego, mesje!

Stopniowo Ike’owi udawało się odczytać nazwiska, daty i  nazwy miejscowości. Byli zewsząd. W  większości niemal dzieci... dwadzieścia jeden... dwadzieścia sześć... dziewiętnaście... z  Akron... Muncie... Hoboken... dzieciaki z  całej Ameryki, śpieszące z  obłędem w  oczach ku złotonośnym polom Klondike, żeby uróść i  pokazać całemu stadionowi, jak się naprawdę gra. Nawet nie dobiegli do pierwszej bazy.

Znów usłyszeli buczenie silnika, oenzetowski samolot zwiadowczy leciał z  powrotem, tym razem wyżej. Kiedy już na dobre ucichł, liście osik i  jesionów zadygotały nagle od podmuchu, rozległ się grzmot zwielokrotniony przez echo, a  Greer zerwał się na równe nogi.

– Jezu Wszechmogący dupnie krwawiący kurna Chryste, to ma być sygnał od starego kumpla? A  może rakieta woda-powietrze?

Greer uparł się, żeby Ike obejrzał pewien szczególny grób, zanim wyjdą ze zdziczałego zakątka. Jeżeli Greerowi uda się go znaleźć. Przedzierał się przez zarośla, szamotał, aż trafił w  końcu na osobliwy, drewniany graniastosłup. Było to, jak zapewniał Greer, hańbiące i  tajemnicze znamię tego miejsca. Ike musiał rozgarnąć kwiaty, żeby je dostrzec. Słup przewyższał inne nagrobki, lecz chyba nie chodziło tu o  wyrażenie szacunku, lecz o  swego rodzaju przewrotny akcent. Na słupie nie było krzyża ani nawet śladu prostej, przyzwoicie zaokrąglonej u  góry tabliczki. Żadnych symboli religijnych, żadnego żałobnego wersetu. Nawet nie było miejsca urodzenia. Lokatorowi grobu pod tym pomnikiem – przyznano prawo tylko do nazwiska, zatartego, lecz wciąż czytelnego:

MONTIAC

zastrzelony w  górach

7 marca 1898

– Kapujesz? W  cztery dni po tym, jak lawina przerobiła tych berbeciów na mrożone tusze! A  co takiego gównem mazanego zrobił pan Montiac, że go zastrzelili, a  potem zafundowali największy pomnik na cmentarzu? Hm?

Nabożna biel stokrotek podsuwała myśl o  wspaniałym widoku, którego część znak ten stanowił ponad sto lat temu. Jaśniejący pomnik mrocznego czynu. Uchowały się z  tej jego bieli tylko zszarzałe łuszczące się resztki farby i  drzazgi odłażące od sosnowych desek. Z  wyjątkiem płaszczyzny po przeciwnej stronie napisu. Kiedy już przedarli się przez paprocie i  kwiaty, odkryli, że sośnina po drugiej stronie jest pomalowana, i  to niedawno. Środkową część odnowionej powierzchni zajmowała twarz Elvisa wymalowana sprayem. Była to wcale niezła podobizna z  ostatniego okresu: nadwagi i  białych garniturów. Napis pod spodem ujęto w  cudzysłów – w  sumie była to swojska kombinacja graffiti i  samoprzylepnych wycinków:

„PRAGNĘ MYCH ŚWIŃSKICH WARG”

pilne!

– Przynajmniej wiemy, czego chcą duchy – powiedział Ike.

Kiedy samolot dobił do pływającej stacji paliw, stary przeprosił za niestosowną detonację.

– Skończyły mi się ładunki do rakietnicy – wymamrotał bezzębnymi ustami. – Musiałem pokombinować ze starym dynamitem. A  wiązka cała w  kroplach. Chyba przeterminowana. Na wszelki wypadek odpaliłem wszystko naraz. Myślicie, że bym wam nalał z  czymś takim tuż koło pompy?

Zatankowali, umościli się i  Ike ostro poderwał ottera, położył na prawe skrzydło i  nad niskim północnym półwyspem poleciał nad morze. Wyglądało to, jakby nad gardziel Skagway nadlatywał z  południa, z  Juneau. Starał się lecieć u  samej podstawy tych zakażonych żółtaczką chmur. Radionamiernika nie włączał; orientował się na wąwóz. W  niesamowitym świetle łatwo wypatrzył tę stromą i  krętą dolinę prowadzącą ku White Pass. Stoki po lewej przecinała nowa autostrada, a  w  wąskim starym wykopie po prawej biegła kolej. Rzeka wprost w  dole, wijąca się i  pieniąca na bystrzach, wyglądała jak rozdeptany wąż. Im bardziej przełęcz rosła w  oczach, tym wyżej stawały dęba zbocza po obu jej stronach, lecz pułap chmur się nie podnosił. Ike szybko zrozumiał, że jeśli nie chce stracić z  oczu rzeki, musi lecieć w  wąwozie; wkrótce za bocznymi szybami przemykały w  tył zieleń i  granit, coraz bliższe.

Nie odzywał się zza drążka. Nawet nie pisnął Greerowi, że pakują się w  sytuację, z  której być może nie będzie odwrotu. Tak wytracili szybkość, że już nie mogli się ostro poderwać i  wymknąć z  wąwozu. A  lecąc bez instrumentów, Ike mógł się wpakować w  jakiś znienacka przysłonięty chmurą występ kanionu.

W końcu mgła koloru ochry zaczęła rzednąć, aż zabłysnęło nad nimi słońce. Niebo było błękitne i  bez skazy jak brylant, a  przed nimi ostro rysowało się lśniące siodło u  szczytu White Pass. Na południe od grzbietu górskiego ogromne Jezioro Benneta rozciągało się jak kupon purpurowego jedwabiu – pocięty już na części według wykroju i  rozłożony do sfastrygowania na ciemnobrązowym stole.

Bez trudu wypatrzyli komunę; była jedyną częścią wznoszącego się na trzy tysiące metrów płaskowyżu, której nie nasączyła purpura ani ciemny brąz. Szacownie zielone prostokąty rozciągały się, jeden za drugim, wzdłuż linii kolejowej, po jej lądowej stronie. Widać było, że warzywa uprawiane na polach wręcz tryskają zdrowiem.

– Zdaje się, że poza dawaniem wycisku cherlakom i  kobietom wielebny Greener umie coś jeszcze. Rośnie mu jak na drożdżach, w  życiu czegoś takiego nie widziałem.

Ike nie odpowiedział, podejrzewał jednak, że te schludnie utrzymane działki są właśnie wynikiem dawania wycisku. Zdążył już poznać tę żarliwie gospodarną pielęgnację; na takich polach, zwłaszcza przy braku nawozów, trudno sobie poradzić bez tradycyjnej i  licznej siły roboczej, której hojnie daje się w  dupę. Szczególnie, kiedy ktoś tu chce hodować jarzyny. Musi ściągnąć mnóstwo humusu, kompostu, czegokolwiek, bo w  tundrze warstwa uprawnej gleby ma w  najgrubszych miejscach parę cali.

Ike przekonał sam siebie, że na wąskim bajorze musi usiąść za pierwszym podejściem. Kimkolwiek był ten cholerny Greener, Ike nie chciał go alarmować.

Na wodzie podeszli do stromego skalistego brzegu, Greer rzucił tylną kotwicę i  w  bród przemaszerował na brzeg z  liną. Ike z  drugą. Podszedł z  nią do głazu z  porowatej zastygłej lawy, do tego stopnia przypominającego tarkę, że kiedy go już obwiązał, miał ręce otarte do krwi. Wszystkie skały takie były, ostre jak żużel. Pierwotne i  niesamowite. Szli po tych poszarpanych skałach, potykając się co chwilę, i  nagle Ike zrozumiał – zniknęła tundra, która okrywała i  łagodziła ten teren, została zdarta do czysta jak teren wokół kopca czerwonych mrówek. To tutaj Greener wystarał się o  pożywkę dla roślin, zdzierając dziesięć akrów mchu i  tutejszej borówki, żeby przygotować akr pod zielony groszek.

Doszli do torów i  bocznicy, przecięli żwirowany plac pełen szyn i  sprzętu kolejowego, rdzewiejących wśród stosów impregnowanych kreozotem lin. Jedyne być może urządzenie przeznaczone do czegoś innego niż roboty torowe okrywały ptasie gniazda uwite na niezgrabnie nałożonej plandece, przez co przypominało jakąś bojową machinę nakrytą kamuflażową płachtą. Ike niewiele mógł dojrzeć prócz ściemniałej złotej farby prześwitującej spod plastyku, ale kształt i  rozkład elementów przypominał mu te ruchome zbierackie rusztowania, które pracowały na kalifornijskich polach. Najwyraźniej nawet ci odrodzeni musieli kłaść się na brzuch, by zbierać plony.

Dym wznosił się z  komina długiego budynku, licowanego blachą, z  rampą wyładowczą przy torze. Bocznicy nie używano od lat. Na zardzewiałych szynach, samotna i  zapomniana, stała przedpotopowa drezyna z  ręcznym napędem podobnym do pompy, a  pędy dzikich jagód wślizgnęły się między deski i  pięły aż po uchwyty na dźwigni. Za placem przy bocznicy rozciągało się pole niskopiennej fasoli, bujnej, dorodnej, niepokalanej. Rząd zlanych potem robotników rozdrabniał ziemię motykami, chociaż nigdzie nie było śladu chwastów. Kopaniem rządził jakiś rytm, przedzielony ledwie czytelną kadencją. Greer się nie pomylił: kobiety i  cherlaki, przeważnie młodzi i  czarni. Nadzy do pasa.

– No proszę, to chyba Beulahland – Greer odezwał się szeptem, żeby nie mącić tego rytmu. – Myślisz, że wielki boss Greener trzyma takich młodzików za pysk jednym palcem? Chyba ma jakichś pomagierów, co?

– Panie Sallas! – Rytmiczne okopywanie fasoli nie ustawało, mimo że z  pola dobiegło syknięcie. – Panie Greer!

Był to Archie Culligan, jeden z  dwóch braci, którzy z  Carmodym wyruszyli na południe.

– Archie, co ty tu robisz? – Ike przeskoczył bocznicę i  zszedł na grządkę ku chłopcu. Musiało to jakoś zelektryzować resztę robotników, którzy nagle przyśpieszyli kopanie. Słowa zaśpiewu stały się zrozumiałe, monotonnie pomrukiwali: „Weź mnie, Jezu, weź mnie, Jezu”, raz po raz, jak maszyny do szycia. – Archie, a  gdzie Carmody i  Nels? Gdzie nowy kuter?

– W  Juneau – szepnął chłopak, nie przerywając kopania. – Spawa kil. Chciał pokazać tym z  Inland Ferry, jak się pływa, i  wylądował na mieliźnie. Z  Nelsem się pokłóciłem i  wyskoczyłem sam do Skagway. Jezu, weź mnie, weź mnie stąd...

Rozbrzmiewająca wokół pieśń, ni nucona, ni mamrotana, nabrała wigoru.

– ...Weź mnie, Jezu, weź natychmiast.

Przez rzędy roślin dobrnął do nich Greer.

– Oż w  dupę, Archie, jak ty wyglądasz! Załóż koszulę. To już nie plecy tylko smażony bekon.

Chłopak dalej kopał z  innymi, z  opuszczoną głową. Musieli postępować za nim. Ike odezwał się łagodnie.

– A  gdzie jest Billy Kujon, Arch? Widziałeś go?

– W  klauzurze... – nieznacznym ruchem głowy wskazał na stojący przed rampą, obudowany ze wszystkich stron samochód-chłodnię – ...gdzie szuka zbawienia. Zbaw mnie, Jezu, zbaw nas wszystkich.

– Przyszło nam to do głowy, Archie, i  dlatego przyjechaliśmy – powiedział Ike. Poczuł rozlewające się między żebrami gorąco, wypalały się ostatnie wątpliwości. Wydało mu się, że słyszy muzykę, brzmiącą w  oddali trąbkę.

– W  klauzurze, Ike. Ale na niego lepiej uważaj – dodał chłopiec. – Nie daj się prześwidrować tymi ślepiami, bo potem to już koniec...

– Komu? Kujonowi?

– Nie, Jezu, uchowaj... Jemu...

Tym razem Archie nieznacznym ruchem głowy wskazał wprost za siebie. Ike i  Greer odwrócili się i  na skraju pola, na szczycie jednego z  ostrych, kaleczących głazów dostrzegli kształt podobny do wartownika, jak wyrzeźbiony i  wypolerowany blok czarnego granitu. Trzeba było paru chwil, żeby uwierzyć własnym oczom: bo to nie był obelisk, lecz człowiek. W  spodniach od kombinezonu, bez koszuli, z  widłami na długim trzonku w  jednej ręce, z  księgą w  drugiej. Bosy, z  głową ogoloną do skóry i  kędzierzawą brodą. Widły można by wziąć za trójząb pogańskiego boga, ale księga mogła być tylko jedna – Biblia.

– Zbliżcie się do Jezusa. – postument zawołał głosem tak głębokim, jakby dobiegał ze szczeliny w  dnie oceanu. – Wy trzej... Podejdźcie.

Archie usłuchał bez słowa, za nim ruszyli Ike i  Greer. Ike natychmiast zorientował się, że nie był to żaden typowy prorok, zadufany w  sobie i  mięśniakowaty. Kiedy podeszli bliżej, zobaczył, o  co Archiemu chodziło z  tymi oczami – i  nie tego się spodziewał; spod sympatycznego czoła patrzyły oczy łagodne, z  długimi rzęsami, niemal kobiece, w  żadnym wypadku nie były to owe szczwane instrumenty perswazyjne, do których człowiek już się przyzwyczaił, patrząc na twarze nowej fali proroków, wciąż zalewającej czołówki telewizyjne. Z  tych oczu, spod delikatnej, brązowej mgiełki, przezierały pewność i  spokój, które chyba umiały się obejść bez rozdmuchiwania płomieni fanatyzmu. Mężczyzna wsunął Biblię za klapę spodni i  zstąpił ze skały z  wyciągniętą ręką.

– Zapewne Isaak Sallas? Pan Bellisarius zapowiedział, że pan się zjawi. Jesteśmy zaszczyceni, że zechciał pan odwiedzić naszą skromną farmę. A  ja jestem wielebny Thad Greener, pański pokorny sługa.

Ściskając twardą, zrogowaciałą dłoń, Ike przypomniał sobie, co mówili o  Greenerze mędrcy od boksu, po tym jak facet rzucił boisko piłkarskie dla ringu. „W trzydziestu zawodowych walkach nawet nie draśnięty. Skóra jak u  nosorożca. Nie przetniesz jej tasakiem”. Ike zauważył też, że skała, na której Greener stał boso, to była ta sama wulkaniczna lawa, na której Ike w  drodze z  samolotu zdążył postrzępić sobie buty.

– Wielebny bracie Greener – Ike skinął głową – to Emil Greer, mój partner. Przyszliśmy po Billa.

– No jasne. Chodźmy zobaczyć, jak się czuje pan Bellisarius. I  klnę się przed Bogiem, bracie – wciąż mówił do Ike’a, zupełnie ignorując Greera – że nie chciałem skrzywdzić tego człowieczka. W  żadnym wypadku. Z  mojej strony to była niezręczność, nad którą bardzo ubolewam.

Oczy ręczyły za prawdę słów. Ike znów skinął. Mężczyzna odwrócił się i  miażdżąc gołymi stopami wulkaniczny żużel, ruszył w  stronę samochodu-chłodni. Ike, Greer i  Archie w  milczeniu szli za nim gęsiego.

Billy znajdował się po drugiej stronie auta, patrząc od placu kolejowego, na ganeczku zbudowanym na poziomie nadwozia. Na dole pomalowanych na biało schodków widniał napis „Szpital”. Nad gankiem umieszczony był daszek z  resztek blachy falistej, który miał chronić rekonwalescentów, lecz słońce nie przejmowało się niedbale zmontowanym okapem. Promienie, które przedarły się bezceremonialnie przez warstwę żółtawej mgiełki nad Skagway, tu – jakby były czymś namacalnym, czystym i  twardym – dobrały się do wymalowanego na biało ganku. Billy leżał na niskim łóżku – zapewne tym samym, na którym zabrano go ze szpitala w  Skagway – twarzą w  dół, czy też, ściślej rzecz biorąc, dupą do góry. Poduszka wsunięta pod miednicę unosiła mu nieco tyłek, najwyraźniej opakowany w  coś podobnego do gipsowej pieluchy. Z  krawędzi łóżka zwisała ręka, do której przykuta była stalowa teczka.

– Niechcący za mocno go usadziłem – wyjaśnił Greener. – Złamałem mu kość ogonową. A  chciałem tylko przedyskutować pewną teorię, co do której najoczywiściej był w  błędzie, za to upierał się jak wściekły. Billy? Przyjaciele przyjechali w  odwiedziny. Billy, obudź się.

– Nie śpię, dupku jeden. – Nie otwierając oczu, Billy odwrócił twarz ku słońcu. Kiedy położył policzek na prześcieradle, potoczyła mu się z  wargi kropelka śliny.

– I  nic mu nie jest? – szepnął Greer.

– Jest trochę wypompowany. Wypompowany, pozbawiony scoota, a  do tego nie umie się pozbyć tej diabelskiej torby, do której się przykuł. – Greener utkwił w  Greerze spojrzenie wilgotnych oczu. – Chyba wiesz, jak to jest, czarny bracie, prawda?

Szlaban na narkotyk i  zaraz zaczynają się te sny. Ołowiane powieki ma wtedy człowiek, co? Nawiasem mówiąc, ty też marnie wyglądasz, wypompowany, ołowiane powieki...

Greer pod wpływem łagodnego, wyrozumiałego spojrzenia pokiwał głową... ołowiane powieki, och, ołowiane powieki...

– Może wypijecie, panowie, szklankę herbaty, zanim pan Bellisarius się dobudzi. Siadajcie, proszę. Gretta? Gdzie się podziewasz, dziewczyno...?

Zza kurtynki w  drzwiach chłodni wyszła natychmiast młoda Latynoska w  odlotowym fartuszku pielęgniarskim i  czepku.

– Słucham, przewielebny?

– Czy mogłabyś przynieść z  kuchni dzbanek ziołowej herbaty i  poczęstować gości?

– Tak, przewielebny...

Zbiegła po drewnianych schodkach, ale Greener zawołał jeszcze raz.

– Och, i  coś jeszcze, Gretta. – Położył rękę na jej ramieniu.

Kolejnych dyspozycji Ike ani Greer już nie dosłyszeli. Gretta powiedziała tylko: „Tak, przewielebny...” i  obiegła samochód.

Ike zaczął się zastanawiać, na jakich to ziółkach ma się zaparzyć herbata.

– Co za teorię roztrząsał pan z  Billym, że musiał go pan aż tak usadzić? – spytał.

– Zagadnienie teologiczne, panie Sallas. Dotyczące końca świata. Wygląda na to, że w  dzisiejszych czasach wszyscy uważają się za ekspertów w  tej mierze, bez umiaru plotą niebezpieczne brednie i  nie myślą o  konsekwencjach. Co się tyczy brata Bellisariusa, to rozgłaszał pewne całkowicie nieodpowiedzialne poglądy, ba, upierał się przy nich w  miejscu przeznaczonym do publicznego spożywania posiłków, pełnego podatnej i  ufnej młodzieży. A  były to poglądy skrajnie nieodpowiedzialne.

– Chuja tam rozgłaszałem – z  łóżka dobiegły rozmywające się, niewyraźne słowa. – Twierdziłem tylko, że wystarczy lód.

– Co takiego, Kujonie? – zapytał Greer.

Billy wciąż nie otwierał oczu, oblizał jednak wargi.

– Wystarczy lód – powtórzył niewyraźnie.

Greener udawał, że nic nie słyszy.

– Proszę was, bracia, siadajcie – powiedział. Widłami wskazał kościelną ławkę ustawioną wzdłuż wozu.

Archie i  Greer natychmiast usłuchali. Ike wciąż stał, mrużąc oczy w  słońcu. Nie miał pojęcia, co jest grane, ale wiedział, że ani mu się śni siadać w  ławce kościelnej w  obecności tego granitowego głazu spod ciemnej gwiazdy, odgradzającego go od schodów. Czuł się dostatecznie osaczony.

Kiedy już było jasne, że Ike nie zamierza usiąść, Greener skupił się na jego kumplu. Oparł widły o  ścianę, a  spod kościelnej ławki wyciągnął składane krzesełko. Rozłożył je i  usadowił się naprzeciw pojętnej twarzy Greera.

– Pozwól, że cię o  coś zapytam, mój rozdrażniony bracie... – Greener położył ciężką dłoń na chudych Greerowych kolanach. – Dlaczego nie uważasz Jezusa Chrystusa za swego osobistego zbawcę?

– Ależ uważam, wielebny bracie – z  emfazą odpowiedział Greer; nigdy wcześniej nie przyszło mu to do głowy, lecz teraz był całkowicie przekonany.

– Chwalmy Pana; raduję się, raduje się me serce. Bo obaj wiemy, że komuś utrudzonemu jak ty z  pewnością trzeba niebios, by znalazł wytchnienie. Czas Końca to czas znużenia, prawda, braciszku? Lecz podróż przez plugastwo i  szał dobiega już kresu. Światło portu, dobre światło oczyszczającego płomienia wzywa cię, płonie tuż za falochronem, to dobre, słodkie, przyobiecane światło, zrodzone przez Ogień Przyszłości...

– Lód Przyszłości – wtrącił się głos ze szpitalnego łóżka. – Lód Przyszłości, ty tumanie. Mogę to udowodnić ma-te-ma-tycz-nie!

Wielebny nie pokazał po sobie, że słyszy mamrotliwy sprzeciw Billy’ego. Ani drgnął na składanym krzesełku, wpatrując się z  zimnym uśmiechem w  rozgorączkowaną twarz Greera. Ike miał wrażenie, że na przekór temu zimnemu uśmiechowi czuje wzbieranie ciepła, jak od plamki pomarańczowego słońca na policzku:

Cichy głos nie milknął.

– Azali wiesz, bracie Emilu, że chory pies lubi powracać do swych wymiocin? Że obmyta maciora lubi tarzać się w  błocie? Mam rację, że tak to jest, prawda? Wiesz o  tym?

Greer skwapliwie przytaknął; widział już w  życiu dość psów i  macior.

– Zaprawdę błagam cię, mój czarny bracie, porzuć te bestie. Powstań, dźwignij się z  nami, tu w  Beulahlandzie. Porzuć je. Przystań do nas. Nam objawiono ścieżki. Drogę ku zbawieniu odnajdziesz w  prostej tradycji, a  jest nią zroszone potem czoło... owoce na polach. Nie ufasz tradycji, mój bracie?

– Jasne, że ufam – powiedział Greer.

– To rozejrzyj się. Wznieśliśmy dom wyższy ponad doczesne brudy. Wstąp do nas. Wybór należy do ciebie. Możesz tu pielęgnować tę czystą ziemię, pod świętą kopułą chmur, lub sczeźnij, jeśli chcesz, bo tam dalej pochłoną cię nieczyste płomienie, straszliwy, ostateczny, nieubłagany ogień, ogień, ogień...

– Lód – odezwał się głos z  łóżka. – Lód, lód, lód...!

– OGIEŃ! – zagrzmiał znienacka Greener, zrywając się na równe nogi. – Ogień, ty bluźnierczy, obsrany pedale! Ogień i  męki, jakich nie było od początku tego w  dupę jebanego padołu! Znam was, bo tajemnicą wszelkiej niegodziwości jest Duch Antychrystowy, i  wiedzcie, pedalskie zasrańce, że świat szuka człowieka! Mężczyzny! Który pokaże wyjście! Z  nieszczęść zgotowanych z  własnej waszej niegodziwości. Ale nadejdzie w  przyszłości ten dzień, w  którym już nie będzie zarazy, Ducha Antychrystowego, bo opuści ona domy Boga i  przestanie czynić w  nich niegodziwości tak krzyczące, że nie ma już dzieciątka o  sercu nie zatrutym przez jad Babilonu. – Zaczął tupać po deskach ganku i  tłuc pięścią o  pięść. – Wzburzone wody? Rzeka łez? A  gówno, czy ty kpisz, człowiecze? To rynsztok, jebany ognisty rynsztok! I  gdzie chcesz szukać nad nim mostu? – W  kościołach? Zaprawdę nie, albowiem napełnili je bluźnierstwem i  stołami do black jacka. W  sercu człowieczym? Wżdy stało się ono bagnem, gnojówką, kloaką, z  której wycieka szaleństwo. To może w  niebiesiech? Może trzeba poznać potężną tajemnicę bram wiodących ku słodyczy wysokich niebios? Po trzykroć gówno prawda! Jeżeli nie możemy dać rady skażeniu powietrza, to zostawmy w  spokoju tajemnicę tych bram! Zaprawdę nie, powiadam, nie ma na czym oprzeć spojrzenia. Nigdzie! Nie ma się dokąd obrócić! Zagotują się morza, zapłoną skały, księżyc spłynie krwią jak kurwa wyskrobana przez taniego aborcystę. Nastanie żar! Skończą się karty kredytowe, z  dymem pójdzie obrót nieruchomościami. Konta bankowe strawi ogień! Ogień! Ogień! Ogień!

Greener zamilkł, tylko dyszał ciężko. Całe szczęście, pomyślał Ike, że Billy nie mówi znów „lód”; Greener tak tupał, że kto wie, przy okazji może by rozdeptał niewielkiego Kujona. Ike wciąż wygrzewał policzek w  słońcu i  nie wtrącał się do wrzasków Greenera.

– Wy pedalskie głąby, wy trzej, jebańcy, wszyscy jesteście rąjfurami kurwy babilońskiej. Spróbujcie zaprzeczyć. Ślinicie się na myśl o  tych rozkoszach! Pijani jesteście winem jej wszeteczeństwa, ożłopaliście się, jakby to była, kurwa, pepsi light! Ale zaprawdę powiadam wam: rozgłoszone są wyroki boskie i  starte zostanie kurewstwo Miotłą Zagłady... wierzę, że jam jest tą Miotłą! – Na myśl o  tym trochę się uspokoił. – A  jeśli nawet nie, to jestem, musicie przyznać, niebosiężnym drogowskazem na szlaku wiodącym do stania się tą Miotłą. – Greener uśmiechnął się do nich prawie nieśmiało. – Ale jednego jestem pewien jak cholera, i  wiemy to wszyscy, bracia moi, że ten dom wszeteczeństwa musi zostać do cna wymieciony. Do czysta wypalony. Czy któryś z  was może mi spojrzeć w  oczy i  zaprzeczyć? A  mówię, że ten świat musi zostać oczyszczony przez ogień. – W  głosie Greenera jeszcze przybyło pokory. – Isaaku Sallas, ty i  ja toczymy tę samą bitwę. Dlaczego odwracasz twarz ode mnie? Posłuchaj mnie, człowieku, chcę tylko porozmawiać...

Greener zastygł; milczał, żądając w  ten sposób odpowiedzi. Ike nie odwrócił się i  nie odezwał, mimo że czuł na sobie wzrok mężczyzny. Rzucił krótkie spojrzenie w  stronę jarzących się brązowych oczu Greenera i  nagle przypomniał sobie podobną scenę. Stanął mu przed oczami nastoletni Meksykanin, który zahipnotyzował koguta; za parkingiem ciężarówek w  Salinas, i  poszło wtedy o  zakład.

Właściciel parkingu organizował walki kogutów i  na gołej betonowej płycie za parkingiem ogrodził coś trzydzieści czy czterdzieści treningowych kojców dla ptaków.

– Nie zaszkodzi uwiązać ich na sznurku na tym gorącym betonie, bo skaczą przez cały czas.

Żeby zaczerpnąć łyk wody, koguty musiały wskoczyć na pomalowany farbą odblaskową słupek drogowy, na którym trener ustawił kubek.

– Dodałem tam trochę scoota, żeby się popodniecały. Moje kurczątka ani chwili nie ustoją w  spokoju. Nie to, że dużo wygrywają, tego nie mówię, za to rzadko kiedy przegrywają. Bo są bez przerwy w  ruchu. Odwaga to piękna cecha, bez dwóch zdań, ale ja preferuję ruch. No bo w  większości walk po pięć dolarów co decyduje? No? Który się dłużej rusza. A  moje ptaki ruszają się do końca, one nie potrafią inaczej.

– Mogę kazać któremuś, żeby się nie ruszał – odezwał się meksykański chłopak z  zacienionego pustego wozu bydlęcego. Dopiero teraz Ike przypomniał sobie, że to był Ojo Bravo, nim jeszcze sypnął mu się wąs. Ojo Bravo był, jak na gust Ike’a, trochę za bardzo brujo. To Ojo nauczył go, jak paznokciem kciuka zaznaczyć koszulkę karty, i  to Ojo pomógł Ike’owi w  pudle, wtajemniczając go w  różne pachuco, sztuczki meksykańskich szczeniaków. Okazały się bardziej przydatne niż trening karate w  marynarce.

– Chyba że go walniesz w  łeb albo otrujesz. Inaczej nie da rady – oświadczył właściciel.

– Mogę go zahipnotyzować.

Stanęło na tym, że hodowca złapie najbardziej wojowniczego, purpurowo-zielonego filipińczyka. Ptak uwiązany do nylonowej żyłki rzucał się wściekle to tu, to tam, co wyglądało jak splot miniaturowych błyskawic. W  końcu właścicielowi udało się ściągnąć żyłkę. Odwiązał koguta od słupka i  podał Ojo. Chłopak uklęknął na rozpalonym chodniku i  uwięził filipińczyka między udami. Pod szamocącym się kogutem leżała na ziemi żyłka.

– Tylko go nie wiąż – odezwał się właściciel. – Jeżeli go zwiążesz, to nici z  umowy. Zakładaliśmy się o  co innego.

Inni gracze mrukliwie przytaknęli. Ojo nie zwracał na nich uwagi. Widać było po tym, jak się koncentrował, że chodzi mu o  coś więcej niż zwykłe spętanie wychudłego kandydata na chicken-burgera. Ruchy Ojo stały się bardzo spokojne. Kogut wciąż szarpał mu się między kolanami, póki Ojo nie złapał za pozbawiony grzebienia łeb. Delikatnie przycisnął go do zakurzonego betonu; szyja prosto nad żyłką, dziób na wprost spomiędzy posiniaczonych kolan. Drugą ręką Ojo rozciągnął brudną białą żyłkę tak, że spod dzioba ptaka biegła prosto przez dobre pół metra. Tamten koniec Ojo przygniótł kciukiem do betonu.

– Najpierw, tu sabes, ten mały móżdżek musi zassać, musi złapać tę ideę, co to jest linia prosta...

Napiął żyłkę. Pomarańczowe oczy zbiegły się. Ike zorientował się, że kogut łapie tę ideę.

– ...a potem trzeba, by zobaczył, że ona się kończy...

Ostrożnie uniósł kciuk. Kogucie oczy wciąż były skrzyżowane i  wbite w  oddalony o  pół metra punkt, w  którym kończyła się biała linia. Ojo rozchylił kolana, wstał i  cofnął się ostrożnie, z  palcem przyciśniętym do warg.

– Zahipnotyzowany. Zostanie tak w  transie, póki coś tego nie przerwie. Chyba że zaśnie albo go na tym słońcu rozłoży udar. A  teraz płaćcie.

Zjawisko wprawiło graczy w  taki podziw, że zapłacili bez szemrania. Szepcząc, zaczęli się na boku zakładać, ile potrwa trans. Kogut tkwił na słońcu jak skamieniały, zupełnie nieruchomo, czasem zadrgała mu tylko powieka i  trwało to dwanaście minut i  czterdzieści sekund. Potem przejechała obok dziewięcioosiowa ciężarówka i  od podmuchu przefrunął przez parking plastykowy kubek. Chwiejąc się i  mrugając oczami, kogut wstał.

Ten cały Greener wyuczył się jakoś sztuczki Ojo: wpierw muszą dostrzec ideę, a  potem długo, wytrwale, rzetelnie muszą się wpatrywać w  jakieś dziwo u  jej kresu. U  kresu absolutnego, gwarantującego wprawienie w  trans. Zrządzeniem losu czy przypadkiem – mógł to być piorun z  jasnego nieba albo lewy sierpowy na prawą skroń – Thad Greener nabył dar wywoływania takich zaćmień. Jakoś to było widać, łagodne spojrzenie brązowych oczu nie mogło ukryć owego daru, czegoś o  twardości skały. To wystarczało, żeby odurzać. Ten facet nie musiał ćwiczyć morderczych spojrzeń, jak większość nowoczesnych Rasputinów. Nie potrzebował charyzmy ani hucpy. Nawet nie potrzebował Chrystusa. Póki jego twarz zmuszała do myślenia o  tym sakramenckim końcu żyłki.

Ike uparcie i  z  rozmysłem unikał spojrzenia Greenera, błądząc wzrokiem po nagim krajobrazie. Usłyszał szelest bosych stóp na ganku; facet stanął tuż przy nim, ramię w  ramię, i  patrzył w  zniżające się słońce.

– Proszę mi wybaczyć – powiedział Greener. – Przesadziłem z  tym rapowaniem. Zapomniałem, do kogo mówię. O  czym pan myśli, kiedy pan tam patrzy? Ike Sallas nie należy do ludzi, którzy gapią się gdzieś bez powodu, prawda?

Ike uśmiechnął się i  zerknął w  bok, wystarczająco przeciągle, by upewnić faceta, że owszem, powód jest, że przed chwilą zapatrzył się na koniec żyłki i  to nie raz; potem odwrócił się ku obnażonej White Pass. Już postanowił. Wiedział, co trzeba robić.

– Wie pan, Greener, na co mi to wygląda? Że przerabiacie tu kawał tundry na porcje sałatek. To księżycowy krajobraz.

– Tu wszystko było już prawie martwe – zaprotestował Greener. – Spieczone na brąz jak grzanka na śniadanie. Tundra nie wytrzymuje tych temperatur, które sprowadził Efekt.

– Kiedy klimat się polepszy, tundra mogłaby wrócić... gdybyście nasionom i  zarodnikom coś zostawili na początek.

– Klimat się nie polepszy – uciął Greener, stanowczo i  warkliwie.

Ike pomyślał, że ten człowiek, jeśli trzeba, potrafi końcem owej żyłki trzasnąć jak batem.

– Może się polepszy.

– Mowy nie ma! Jeżeli nie pamiętasz słowa Bożego, a  tylko czytasz prognozy, to i  tak wiesz, że robi się coraz goręcej! Zmajstrowaliśmy piec i  spalimy się we własnym ogniu.

Ike znów się ucieszył, że Billy nie replikuje, chyba znów się zaślinił przez sen. Greer nie otwierał oczu. Greener ciągnął cicho, nie chcąc go budzić:

– Wiesz, że już nie zabierzesz stąd przyjaciół. Każdy ma prawo do nauki, nawet handlarze narkotyków i  wszetecznicy. Mamy tu, Sallas, Uniwersytet Tego Zajebanego Kresu, a  studenci właśnie przerabiają problem rozpierduchy. I  nie mają czasu na hollywoodzkie balangi, bo muszą wkuwać. Ja to wiem i  ty to wiesz. Muszą tu zostać. Tak jak i  ty. Z  całego serca pragnę cię przekonać...

Ike wziął głęboki oddech, a  wypuszczając powietrze, skrzyżował ramiona na piersiach.

– Chcesz wiedzieć, o  kim naprawdę myślałem, patrząc, jak słońce zanurza się w  smogu? O  dzieciaku, którego poznałem w  Kalifornii. Potrafił hipnotyzować kury. Meksykanin z  dużymi, okrągłymi policzkami. Zobacz, jak to słońce pęcznieje. Chłopak miał właśnie takie policzki...

Stali tak ramię w  ramię, wpatrzeni w  horyzont, a  Ike cicho, w  tonie intymności opowiedział całą tę historię Ojo, filipińskiego koguta i  kawałka żyłki. Pilnował nastroju: dzielimy się sekretem – wiesz ty, wiem ja. Kiedy skończył, Greener tylko mruknął: „Niezły numer”, lecz najwyraźniej był zafascynowany.

– Ten chłopak nauczył mnie paru zagrań. Zwłaszcza takiego z  zachodem słońca; sprawdza się, na ludziach. Jeden facet zakłada ramiona, i  patrzy, powiedzmy jak ja, widzisz? Drugi facet musi stać obok, powiedzmy jak ty, podnosi ręce nad głowę i  też czeka. Nie, dłońmi do przodu, do słońca, żeby padało na nie światło, o  tak. I  wtedy ten facet z  lewej, ja, kładzie lewą rękę na jego prawym bicepsie, bez ostrzeżenia staje o  tu, i  ciągnie!

Jak dotąd Ike przećwiczył to tylko w  więzieniu na ciężkim worku, ale świetnie wiedział, jak to powinno zadziałać. Prawa ręka maksymalnie wychylona do tyłu na wysokości piersi, tymczasem lewa ciągnie, nadając całej akcji przyśpieszenie, jak cep albo indiański atlatl, a  potem zderzają się dwie rozpędzone masy: kant prawej dłoni uderza w  obracający się korpus ofiary dokładnie tam, gdzie rozchodzą się żebra i  odsłaniają wnętrzności. W  sam bebech. Jedyną niespodzianką była twardość, jaką wykazał akurat ten bebech. Pod osłoną grubego denimu kombinezonowych spodni bebech był twardy jak deska. Chryste, Biblia! A  Greener ani drgnął. Ike pomyślał w  rozbłysku paniki, że o  ten raz za wiele zaczerpnął ze studni napełnionej sztuczkami Ojo. Ale potem czarne, uniesione w  górę ramiona opadły wzdłuż boków i  Greener jak długi runął na deski ganku.

Obaj, Greer i  Billy, wypadli z  transu, a  drżący Archie Culligan wypełznął zza porośniętego chwastami wagonu.

– No nie, Ike! W  pale się nie mieści! Zaprawiłeś tego wała!

– Zaszedł od tyłu i  go zaprawił – z  dumą oświadczył Greer. – Formidable. Gość ani zipnął.

– Wiążcie go! – syknął z  łóżka Bellisarius. – Weźcie taśmę. Ani zipnął, zgoda, ale oczy ma otwarte...

Podczas mozolnego wiązania i  oklejania taśmą Greener ani na chwilę nie przymknął brązowych oczu. Billy nalegał, żeby użyć wszystkiego, co się nawinie pod rękę. Archie pognał nawet do namiotu biurowego po taśmę zaciskową. Z  kolei Greer całą rolkę bandaża elastycznego zużył tylko na zakneblowanie wielkiej gęby. Kiedy Greener wreszcie złapał oddech, Billy próbował ich namówić, żeby zakleili Greenerowi również nozdrza. Oczy też. Greener mrugał, zwrócony ku słońcu. Ike przewrócił go na drugi bok i  teraz wielebny wpatrywał się w  łuszczący się czerwony lakier na skrzyni starego samochodu-chłodni.

Ruszyli ze szpitalnym łóżkiem przez kolejowy plac – Ike na przodzie, przy uchwytach z  tyłu Greer i  Culligan – najszybciej jak mogli, żeby nie zrzucić przy tym Billy’ego na żużel. Lecz mało kto się nimi interesował; mężczyźni dalej kruszyli kamienie; kobiety i  dzieci dalej dziobały małe poletka. Z  pewnym wyjątkiem: opustoszało pole fasoli. Ale ze szczytu kamiennego kopca, na który zataszczyli nosze, mogli już zobaczyć, gdzie się podziała fasolowa brygada. Dorwali się do stojącego na wodzie samolotu i  uwijali przy nim, jakby plewili niewidzialne chwasty. Jeden pływak już poszedł pod wodę, a  zwisające obok skrzydło było porozrywane na strzępy. Ike pomyślał o  śmietnisku i  foliowych tackach po mrożonkach, po tym jak wieprze i  niedźwiedzie wyżarły wszystko i  rozszarpały pazurami. Jakieś kobiety w  podkasanych długich spódnicach okrążały właśnie w  bród maszynę, żeby dobrać się do niej z  drugiej strony.

– Fajny był otter – powiedział Greer. – Teraz zedrą z  niego skórę i  spróbują wyprawić.

– Z  nas też zedrą – dorzucił Archie – kiedy zobaczą, coście zrobili wielebnemu Greenerowi...

– „Coście zrobili”? – spytał Greer. – Może jednak „cośmy zrobili”, mój dobry biały człowieku?

– Wdepnęliśmy w  rzadkie gówno, Isaak – odezwał się z  łóżka Billy. – Pojęcia nie masz, jak on trzyma w  garści tych ludzi. Jeżeli każe im przerobić nas na kompost, to tylko zapytają, na którą kupę zwalić, obojętną czy zasadową.

Greer pośpiesznie przytaknął:

– Billy ma rację, Ike. Trzeba go załatwić, zanim się rozpłacze. I  żeby nie było gadania, ja to zrobię. Wolę mieć sprawę o  morderstwo, niż z  tym czarnym ładunkiem wybuchowym przesiedzieć choćby tydzień. Załamię się, pęknę jak wielkanocne jajo.

– A  ta drezyna na placu? – spytał Ike Archiego. – Na chodzie?

– Nie widziałem, żeby ktoś nią jeździł. Myśli pan, że całą drogę do Skagway...? Ona jest na ręczny napęd...

– Ale do Skagway mamy z  górki, nie?

Leżący na ganku Greener już się ocknął i  wijąc się jak gąsienica, przewracając mozolnie z  boku na bok, usiłował się uwolnić. Billy nie mógł sobie darować pożegnalnego syknięcia z  noszy: „Lód, ty dupku!”, a  potem pobiegli schyleni jak pod karabinowym ogniem. Przykuta do ręki Billy’ego teczka szorowała i  obijała się po ziemi.

Przenośne łóżko było za wysokie na drezynę – rączki napędu, podobnego do ramion pompy, tłukłyby Kujona po głowie i  piętach – więc wyrzucili je i  ułożyli Billy’ego na drewnianej podłodze na brzuchu, głową naprzód i  z  teczką w  ramionach w  roli metalowej poduszki. Greer i  Archie Culligan złapali za dźwignię; zaczęli pompować, a  Ike pchać. Przedpotopowa machina drgnęła i  oderwała się od spowijających ją pędów, a  wzdłuż zardzewiałego toru rozległo się przenikliwe skrzypienie. Łożyska pojękiwały, trzeszczały, postukiwały stare deski, ale drezyna powoli rozpędzała się. Kiedy już nabrała szybkiego marszowego tempa, Ike wskoczył do środka i  złapał dźwignię od swojej strony. Drezyna zajęczała, zapiszczała i  stanęła; znów musiał wyskoczyć i  pchać. Przez cały czas pięli się lekko pod górę wśród szorstkich, ostrych głazów. Dopiero na szczycie wzniesienia dołączyli do głównej linii. Ike miał już gwiazdy przed oczami. Kiedy w  końcu był pewien, że nareszcie pojadą szybciej, znów wskoczył do środka i  złapał za dźwignię..

– Nieźle idzie – uśmiechnął się szeroko Greer. – Nawet się nie spociłem.

– A  ja się trzęsę, a  nie pocę. – Archie Culligan pompował tak zawzięcie, że żyły wystąpiły mu na wierzch, a  oczy wyszły z  orbit.

Jeżeli nie liczyć ostrych protestów zgłaszanych przez prastare deski podłogi, drezyna funkcjonowała przyzwoicie. Rytmiczny chrzęst napędu brzmiał zdrowo, główna oś była nasmarowana. Na piastach żelaznych kół skrzypiało już tylko jedno łożysko, a  nie wszystkie. Wyglądało to prawie tak, jakby ktoś nasmarował drezynę, żeby można nią było uciec. Chyba zawsze znajdzie się tylne wyjście, nawet w  Beulahland.

Ike usadowił się przy dźwigni, zadowolony z  konkretnego, fizycznego zajęcia. Słyszał, jak dzwoni mu w  uszach; wciąż był to przypływ adrenaliny. Uśmiechnął się szeroko – rozłożył skurwysyna.

Drezyna przeszła w  kłus. Nikt się nie odzywał. Greera i  Archiego, którzy siedzieli tyłem do kierunku jazdy, coraz bardziej pociągało oglądanie się za siebie, a  nie pompowanie dźwignią. Ike czuł, że starczy mu sił, żeby samemu poradzić sobie z  drezyną, ale nie wiedział, czy na długo.

– Hej, wy dwaj, dosyć gapienia. Pompować! To nie bobslej, samo nie pojedzie...

– Już są! – wrzasnął Archie. – Weź mnie, Jezu!

Ike spojrzał za siebie. Rzeczywiście, w  dole na bocznicy widać było jakieś zamieszanie, jakieś ciała spalone na słońcu, rozbłyski folii, ale raczej wyglądało to jak harce dzieciarni na szkolnej przerwie, niż jak pościg rozfanatyzowanego tłumu. Billy, który uniósł się na łokciu, żeby odwrócić głowę i  spojrzeć, był tego samego zdania.

– Nie znaleźli go. Ale kiedy znajdą, będą jak osy nad rozwalonym gniazdem. Więc pompujcie, ile wlezie. Mówiąc nawiasem, chciałbym wam podziękować, szanowni dżentelmeni, za przyjście z  pomocą. Przyznaję, że wielebny zaczął już na Kujona wywierać pewną presję. Wprawdzie nie zna się na fizyce ani meteorologii, za to na presji, sukinsyn, się zna.

Nabrali takiego tempa, że Ike też pofolgował.

– Do diabła, Billy, jakim cudem wdałeś się w  aferę z  facetem?

Billy trochę się obrócił, żeby odsunąć się od podartych tenisówek Archiego; udało mu się nawet podłożyć pod bok teczkę. Z  rzednącymi lokami i  w  długiej szpitalnej koszuli przypominał teraz rozpartego w  lektyce bogatego Rzymianina.

– To on się mnie uczepił jak magnes. Chyba zobaczył we mnie kogoś w  rodzaju sobowtóra, z  tym że z  mózgiem zamiast mięśni, no to chciał mi pojebać w  głowie. Pomyślałem, nie ma sprawy, pojebałem w  głowach lepszym od niego, nie? Proszę bardzo, zaczynaj. Ale facet nie ma żyłki do uwodzenia, tylko ładuje na chama.

– To goryl nie człowiek, panie Sallas – powiedział Archie. – Nie do wiary, że pan go potrafił tak rozłożyć. Heej-ruuup!

– To dlatego, że mój mistrz, spec od walki kogutów, nie powiedział jebańcowi: proszę bardzo, zaczynaj, jak niektórzy. – Greer promiennie i  z  dumą uśmiechnął się do Ike’a. – Po prostu zabajerował go, zaszedł od tyłu i  tak zaprawił, że mu majtki spadły. Mmm! Przepraszam, wielebny ojcze Greener, zechce ojciec spojrzeć, o  tu, sznuróweczka się rozwiązała i  heej-ruuup! Zabajerował go i  heej-ruuup! Mistrz.

Ike musiał się uśmiechnąć, słuchając przyjaciół wspominających akcję. Poczuł się jak zawodowiec po meczu stoczonym nie na chybocącym się drewnianym ganeczku, lecz w  pełnych światłach na ringu.

– Na szczęście Archie mnie ostrzegł: kazał mi uważać na te jego oczy.

– Jak z  numeru z  kobrą i  ptakiem – powiedział Billy. – Coś fascynującego. Tylko raz w  życiu widziałem takie oczy – wspominał na leżąco drobny człowieczek. – To był taki kompletnie zaćpany buddysta z  Boulder, brał kwas. Przez siedem miesięcy facet jadł masło, a  potem się podpalił. Już się niczym nie musiał oblewać.

– Greenera nie da się spalić – wyjaśnił Archie. – Jest chyba zrobiony z  jakiejś ognioodpornej gumy. Pewnie dlatego ma kręćka z  tym Czasem Ognia, no bo on się nie spali. Kurczę blade, panie Sallas, wciąż nie mogę uwierzyć...

– A  co to było z  tym przegadywaniem się, „lód” czy „ogień”, Billy, o  co poszło?

– To była kość niezgody. Wiersz Frosta. „Ogień i  lód”. Cytowałem go podczas dysputy. „Jedni mówią, że świat zniszczy ogień, inni że lód... da, da da duda coś tam, coś tam... Gdyby świat zaś dwakroć ginąć mógł, myślę, że wiem o  nienawiści dość, by rzec: równie dobry lód jest aby niszczyć, i  jest go w  bród”. Chłopaki, zdaje się, że już osiągnęliśmy prędkość ucieczki. Może nie dawajcie tak po garach.

Cała trójka puściła uchwyty, a  podobna do pompy dźwignia napędowa poruszała się teraz sama, siłą rozpędu. Archie i  Greer na przodzie drezyny obrócili się twarzą do kierunku jazdy. Greer siedział po turecku, z  rękami opartymi na kolanach. Archie Culligan był na tyle krępy, że mógł wystawić nogi na zewnątrz i  kiwać nimi. Ike przysiadł z  tyłu i  starał się złapać oddech.

Lśniące tory biegły wprost w  dół, ku krwistopomarańczowej łunie.

– Spójrzcie, dzielni compadres – powiedział Greer. – Jedziemy ku zachodzącemu słońcu, jak bohaterowie starych wielkich westernów. Psubracia świętują dziś dzień chwały.

Greer i  Billy zawyli, dołączył do nich Ike – i  rozległ się zew Psubractwa.

– Ile zabierze ten zjazd do Skagway, jak myślicie? – Horyzonty Archiego szybko się poszerzyły. – Jeżeli zdążymy przed jedenastą, możemy się załapać na statek wycieczkowy do Juneau.

Billy spojrzał na zegarek.

– Jest wpół do jedenastej, do Skagway mamy trzydzieści mil i  w  Bogu nadzieja, że nie pojedziemy szybciej. Ja tu nigdzie nie widzę hamulca.

– Pewnie jakoś się hamuje tą pompą. – Greer odwrócił się, przejęty. – Przecież to coś musi mieć hamulce, jeżeli ma jeździć po takich górach, nie?

– Może wcale nie miało jeździć po takich górach – powiedział Ike. – Bierzcie się do roboty. Zobaczymy, czy się uda zwolnić.

Po minucie stawiania oporu i  przeszkadzania huśtawkowemu ruchowi dźwigni Greer puścił uchwyt.

– To nic nie daje. Trzeba skakać.

– Nie pieprz – rzucił Billy. – Lepiej popatrz na te skały, jak migają przed nosem! Jeżeli nawet nikt nie połamie nóg, to ja w  każdym razie już mam pękniętą kość ogonową.

– Billy, przecież ja się nie znam na tym cholernym ekspresie – powiedział Ike. – A  to dopiero początek.

Żelazne koła turkotały i  podzwaniały coraz głośniej, jęk przekładni napędowych wciąż nabierał wysokości. Ramiona dźwigni fruwały jak w  maszynie do szycia.

– Rzeczywiście, panie Bellisarius. Któregoś lata przejechaliśmy się z  Nelsem tą linią. Tu bywa, kurczę, naprawdę odlotowo.

– Przecież tę linię budowali dla ludzi! – piskliwie roześmiał się Billy. Trochę już pękał. Nie chciał skakać, nie chciał też zostać sam. – Myślicie, że te stare parowe pociągi mogłyby tam i  z  powrotem zasuwać przez przełęcz od 1899 roku, gdyby tu porządnie nie wyprofilowali zakrętów? Przejedziemy.

– W  każdym razie lepiej będzie, jak się położymy – powiedział Ike – żeby środek ciężkości był jak najniżej. Bowiem, bracia moi, powiadam wam, że czas wyskoczenia już minął.

Linia, posłuszna kaprysom góry, nieoczekiwanie zmieniła kierunek. Przez rumowisko po lewej – pozostałość po torowaniu trasy dynamitem – wściekle przewalał się potok, początek Skagway River. Niemal prostopadle po prawej wyrastała z  nasypu czarna ściana skalna. Wszyscy trzej musieli się położyć na brzuchu i  przepełznąć pod furkocącymi jak oszalałe ramionami dźwigni głowami w  stronę Kujona, Ike po jednej stronie mechanizmu, Greer i  Archie po drugiej. Jakoś się już ulokowali, kiedy drezyna ostro szarpnęła w  lewo i  zadudniła głośno na krytym moście, przez który pomknęła na drugi brzeg ciasnego kanionu. Wszyscy czterej wrzasnęli głośno, jak dzieciaki na kolejce górskiej w  lunaparku. Ike zorientował się, że śmieją się sobie w  twarz z  Billym.

– Zdaje się, Isaak, że to nie wygląda na taką przejażdżkę, na którą sprzedają bilety, co? – krzyknął Billy.

– Chyba nie! – odkrzyknął Ike. – Sprawdźmy lepiej, czy jeden utrzyma drugiego, Kujonie. Nie wyleci ci spod ręki ta cholerna teczka?

– Spokojna głowa.

Ike’owi jedną ręką udało się złapać za ramię Billy’ego, a  drugą, nad kostkami u  nóg Greera, za krawędź drezyny.

– Uczepcie się czegoś, z  tyłu! – krzyknął przez ramię. Nikt nie odpowiedział, ale Ike poczuł, że Greer w  ten sam sposób ubezpiecza mu nogi. Wprost przez żebra czuł tuż obok jęczenie przekładni w  obudowie napędu, a  padające ze skał krople wody żądliły go w  czoło. Kiedy znów ostro zakręcili na następnym wirażu, poczuł, jak siła odśrodkowa wciska go w  deski podłogi. Może Billy ma rację: tę starą linię musieli dobrze wyprofilować, skoro wciąż jeszcze służy.

Drezyna zadudniła na następnym moście i  znów podniosła się wrzawa. Archie krzyczał: „Weź mnie, Jezu, proszę...”, a  Greer odkrzykiwał: „Już za późno!” – a  wszyscy zanosili się śmiechem.

I w  dół, i  w  bok, i  w  krzyk. Stukot tur-tur na spojeniach szyn pod żelaznymi kołami powtarzał się w  tak zawrotnym tempie, brzmiał tak ostro, że musieli krzyczeć, żeby nie zwariować; a  potem stromizna łagodniała, drezyna toczyła się trochę wolniej, pasażerowie mogli odetchnąć i  przygotować się do następnego nura wprost w  dół czy też zapierającego dech wirażu.

– To draństwo może być sławniejsze niż Rattler Coaster z  Arizony – zawołał Greer w  momencie względnego spokoju. – Brakuje tylko pełnej pętli.

Szybko jednak zrozumieli różnicę. Przejażdżka w  lunaparku kończy się w  sensownym czasie, układ strachów i  achów wiąże się z  energią potencjalną nagromadzoną przy pierwszym wjeździe pod górę. Zwykle trzydzieści metrów lub coś koło tego. A  tu do banku energii trafił depozyt wart prawie dwa tysiące metrów i  niezliczoną ilość kilogramometrów na drodze ku poziomowi morza, przy czym nie było tych kolejnych podjazdów, drugiego, trzeciego, czwartego, podczas których można, jak w  lunaparku, zaczerpnąć tchu. Ten szalony zjazd wciąż prowadził w  dół, w  dół, w  dół, obok buchających ogromnych płomieni paproci i  wrzosów, wzdłuż stromych urwisk, przez mordercze zakręty poukładane z  tłucznia, przez trzeszczące drewniane mostki i  powysadzane dynamitem kamienne tunele, w  których przerażone niedźwiedzie i  szopy wciskały się grzbietami w  ciasne ściany, żeby przepuścić to łomocące draństwo pędzące nie wiadomo gdzie.

Strumień zamienił się w  huczące bystrza, mgła pocieplała. Niebo stawało się cięższe, ciemnordzawe, aż wreszcie dostrzegli, że zostawiają za sobą sznureczek iskier rozbłyskujących na co ciaśniejszych zakrętach. Pokrzykiwania i  śmiechy zamieniły się w  jęki.

– Oż w  dupę... Już dość... Stop, stop!

Jednak drezyna pędziła dalej. Po kataklizmie, którym było staranowanie sterty uschłych gałęzi, Archie Culligan oświadczył: „Już nie wytrzymam” – i  uklęknął, żeby zeskoczyć z  pokładu. Ramię napędu wyrżnęło go między łopatki i  zmusiło do rozpłaszczenia się na nowo. Ike miał niejasną nadzieję, że gdzieś na zakręcie może się trafi jakaś rysa w  szynie, może da o  sobie znać jakiś błąd obliczeń, który zrzuci ich w  otchłań i  litościwie położy kres temu ogłuszającemu staczaniu się. Ale mały pojazd nawet się nie przechylił. Po prostu pędził w  dół i  łomotał. No nic, Greener, przynajmniej na czymś można polegać, pomyślał Ike. Niebo może się skrwawić, ocean zagotować, ale grawitacja wciąż jeszcze działa. To całe Einsteinowskie gadanie jest interesujące, łaskotliwe, owszem, ale jeżeli człowiek chce zainwestować własne pieniądze w  jakieś murowane papiery, to powinien kupować u  Newtona. Zauważył jeszcze, że od wstrząsów i  podskoków poluzowały się wkręty w  drewnianej podłodze. Ta drezyna prędzej się rozleci, niż wyskoczy z  szyn.

W końcu w  dole, na przedłużeniu toru, rozbłysły pierwsze światła cywilizacji. Były to ulokowane na skraju miasta Stacja i  Cmentarz Historyczny White Pass, na którym, dla usatysfakcjonowania turystów odwiedzających Skagway, pochowano Soupy Smitha i  paru innych starych bohaterów gorączki złota. Na rampie załadowczej muzeum siedziała dziewczyna w  randżerskim kapeluszu. W  jednej ręce trzymała puszkę coli w  drugiej egzemplarz „Vogue’a”.

– Dzwoń! – krzyknął Ike z  mknącej drezyny. – Niech ustawią na wprost!

– Gdzie na wprost? – odkrzyknęła dziewczyna.

– Racja. Gdzie na wprost, stary? – Billy błysnął ironią. – Liverpool? Frankfurt?

– Nie. Na przetokowej w  Skagway linia przechodzi przez obrotnicę, przestawiają tam lokomotywę tyłem do przodu.

– To gdzie prowadzi ta linia, jeżeli akurat obrotnica jest na wprost?

– Do portu – powiedział Ike.

Do miasta wjeżdżali znów rozkrzyczani. Naprawdę mieli szczęście. Dziewczyna zadzwoniła. Z  toru przy stacji ściągnięto auta, na wypadek gdyby szalona drezyna, o  której mówiła, okazała się rzeczywistością. Bo wajchowego z  kompletem wczesnoamerykańskich insygniów kolejowych i  z  ręką na zwrotnicy, raczej cechowała nieufność. Na widok pędzącej, rozkrzyczanej drezyny tak długo stał jak skamieniały, aż ocucił go pisk dobiegający z  ulokowanego w  kieszeni na piersiach radiotelefonu. Dyżurny ruchu wołał:

– To jedzie naprawdę! Naprawdę! Przekładaj!

Wajchowy uniósł dźwignię i  otworzył im drogę na wprost, przez długie, radośnie iluminowane nabrzeże, gdzie handlarze obnoszą goldburgery i  nugget mcnuggety, obok gromady kruków spasionych popcornem elk z  Elko w  Newadzie, obok Cicholandii, do której miejskie zarządzenia kierują rój mimów, nieodmiennie pojawiający się w  sezonie turystycznym, jak rój anonimowych much podążający za gównem... na wprost, do końca toru, kresu nabrzeża. -

Na wyścielonym słomą, zaprzężonym w  muły wozie wracali zadowoleni Niemcy. Na kolację podano łapy królewskich krabów i  przysmażane w  muszlach ostrygi z  masłem, cytryną i  czosnkiem. Urżnęli się zaś puszkowym piwem roznoszonym przez po wielekroć puszkowane kankanowe dziewczyny z  Dawson Creek. Program rewii Eagles’ Days of 1898 przewidywał też hazard dolarami z  czasów gorączki złota oraz owację – okazała się letnia – po obejrzeniu skeczu, w  którym zły kryminalista Soupy Smith ustępuje przed szlachetną siekierą młodego Jacka Londona. Widzieli też skrzynkę kryjącą urnę z  prochami Sama McGee oraz plastykową szkatułę z  NAJWIĘKSZĄ BRYŁKĄ ZŁOTA WSZECH CZASÓW. Mimo to do domów mieli zawieźć inne wspomnienie zasklepione w  bursztynie nasączonych piwem mózgów, mianowicie wspomnienie widowiska zgotowanego przez czterech ludzi – autentycznych Alaskan – którzy na pędzącej żółtej drezynie, ze śmigającą tam i  z  powrotem dźwignią ręcznego napędu, jak blitzkrieg z  piekła wypadli przez drewnianą bramę wprost na kryte deskami nabrzeże, zerwali łańcuch ze słupów i  wbili się w  zaporę z  worków z  piaskiem ustawioną na skraju oceanu.

Sama drezyna stanęła jak wmurowana, lecz nie jej obluzowany drewniany pokład, z  czterema krzyczącymi na cały głos autentycznymi Alaskanami, który wyfrunął w  powietrze i  leciał dalej jeszcze dwadzieścia, ba, trzydzieści metrów, aż uderzył w  wodę, odbił się, znów uderzył, podskakując jak jakiś morski tobogan. Niemców najpierw zamurowało, za to późniejsza owacja nie była letnia. Ten numer był wart ceny wycieczki reklamowanej „Only in America”.

Billy Bellisarius niechybnie by utonął – w  sensie fizycznym zaliczał się do ciał stałych i  niezerodowanych, które nie unoszą się na wodzie – gdyby nie teczka, do której był przykuty. Archiemu Culliganowi udało się wydobyć na powierzchnię głowę drobnego człowieczka, Billy mógł się więc wykrztusić i  wykaszleć uczepiony tej metalowej boi ratunkowej, aż dotarła do nich łódź wiosłowa, która odbiła od mola. Wiosłowała eksżona Billy’ego, a  sterował ten wielki, kudłaty pielęgniarz ze szpitala. Chyba już tu czekali. Wciągnęli na łódź wszystkich czterech uciekinierów, a  potem szybko powiosłowali pod molo, znikając z  oczu zarówno wiwatującym Niemcom, jak i  kolejarzom, którzy nadbiegli ze wszystkich stron.

– Wielebny Greener wybacza ci, Billy – czule zapewniła kobieta. Miała żar w  oczach i  złoty krzyżyk wymalowany lakierem na każdym z  długich paznokci. – Wybacza wam wszystkim. Już jest w  drodze, żeby was zabrać z  powrotem.

– W  drodze? – Ike domagał się wyjaśnień. – Może ma jeszcze jedną drezynę?

– Rany boskie! – Na myśl o  tym pielęgniarz roześmiał się. – Wielebny ma własny, prywatny helikopter.

– Taka już jest tradycja, fakt – powiedział Ike.

Kiedy wyrżnęli w  jakąś oleistą ciemność pod molem, już zastanawiał się, co robić. Z  pielęgniarzem nie powinno być trudności. Gorzej może pójść z  tą byłą żoną Billy’ego, z  długimi paznokciami i  fanatycznym świętym ogniem w  oku. Ale czuł spokój. Poradzi sobie, kiedy przyjdzie co do czego. Odrodziło się w  nim coś od dawna zapomnianego. Przyłóż im, zachodź od tyłu, niech gówna lecą, gdzie tylko się da.

9

Potlacz, czyli w  popiół obracamy, co najlepszego mamy

Kiedy facet prześlizgiwał się pod oknem, Alice na wpół jeszcze spała; ściśle rzecz biorąc, dostrzegła tylko mignięcie żółtej kamizelki. Dobrze wiedziała, co to za szmata: z  tych zamawianych przez liczne plemiona levisopodobnych, z  jedwabnymi haftami tradycyjnych lub osobistych totemów na plecach, wyszywanymi w  jaskrawych odblaskowych kolorach. Masowo sprowadzano te kamizelki z  Korei.

Wysunęła się spod kołdry; jednak nie wstała, bała się, że ten ktoś ją zobaczy. Biuro przemierzyła na czworakach i  tuż sponad parapetu zerknęła jak ostrożny kot. Haftowany totem przedstawiał purpurowy penis ze skrzydłami ognistego ptaka.

– No jasne – szepnęła pod nosem. – To ten stary obrzydliwy skurwysyn Daddy-daddy, prosto z  kowbojsko-indiańskiej rewii.

Przypuszczała, że Daddy-daddy pochodzi z  Tlingitów. Sam nic nie mówił na ten temat, a  żadne plemię nie przyznawało się do niego.

Stary, dekadencki Popilut prócz odblaskowo-jedwabnej kamizelki zafundował sobie nowy rynsztunek w  stylu rodeo. Na matowe włosy wcisnął niebieskiego stetsona ze wstążką wysadzaną kolorowymi kamykami, nogawki nowych sztywnych jeszcze dżinsów lee tonęły w  cholewkach butów. W  ręce trzymał dziecinny kijaszek z  końskim łbem, ozdobiony czymś podobnym do prawdziwej końskiej grzywy. Kij i  grzywę łączył kolor: królewsko-penisowa purpura. Alice zauważyła też, że Daddy-daddy niesie przerzuconą przez ramię dużą plastykową torbę z  nadrukiem klonowego liścia, co oznaczało, że ów obrzydliwy stary skurwysyn zjawia się z  Calgary jako laureat którejś z  idiotycznych indiańskich imprez. Programy Calgary Stampede, jak i  Pendleton Round-Up wciąż przewidywały parę tradycyjnych numerów dostępnych tylko dla stuprocentowych Popilutów, zweryfikowanych przez Biuro. Pewnie Daddy-daddy wygrał polowanie na bizona albo indiański telegraf – może zneutralizował alkohol prochami i  niewykluczone, że zwalił się z  nóg ostatni. Owe imprezy służyły głównie jako komiczne przerywniki i  raczej ilustrowały zużywanie się tradycji niż jej ciągłość.

Stary dureń przekradał się przez rosnące za domkami wierzbówki; z  torbą i  końskim kijaszkiem przypominał kogoś w  rodzaju ściganego listem gończym świętego Mikołaja. Na widok Daddy’ego Alice pomyślała o  własnym ojcu, Alexisie. Chociaż wcale nie byli podobni. Ten kawał krętacza, stary Alexis Levertov, był kanciasty i  przypominał stracha na wróble, tymczasem Daddy-daddy wyglądał jak brązowobłotnista buła. Alice niewiele mogła wypatrzyć, jeżeli nie liczyć obłych pleców, przekradających się przez zeschnięte chwasty, lecz pamiętała tę twarz: właśnie bułowatą, koloru stojącej już od tygodnia kawy, z  oczami powleczonymi jakimś kożuchem, z  bezzębnymi ustami wykrzywionymi w  żałosnym uśmiechu. Zresztą nie bezzębnymi, nie do końca. Wciąż jeszcze tkwiły w  niej jakieś gnijące pniaki. Swego czasu Carmody wypytywał Daddy-daddy’ego, jak stracił zęby, na co stary tubylec spytał z  kolei:

– Opowiedzieć o  każdym z  osobna?

– Nie musisz zaraz nadawać serialu – odparł Carmody. – Wystarczy streszczenie do „Teletygodnia”.

– Jednym zaszkodził cukierek, innym alkohol i  różnica zdań.

A teraz Wielki Wódz Bezzębna Słodycz wyglądał zza rogu na tyłach Bear Flag Inn, zgarbiony jak tłusta małpa, w  spodniach ubabranych ciemnokasztanową plamą na tyłku, tam gdzie coś tkwiło, prawdopodobnie butelka pięćdziesięcioprocentowego wściekłego psa. Małpa w  spodniach rozerwanych aż po but, zauważyła jeszcze Alice; kiedy wódz poczołgał się za róg, w  szerokim rozdarciu nieprzyzwoicie mignął kawałek tyłka koloru kawy.

– Chluba tej gołodupej rasy – skomentowała Alice na głos.

A potem przypomniała sobie o  własnych gołych czterech literach i  odpełzła spod okna, poszukać jakichś szmat.

Wiedziała, że musi zejść na dół i  dogadać się, zanim Daddy-daddy nażre się i  uchleje w  żoninym domku – i  osiągnie stan, w  którym należy komuś z  rodziny przylać. Wiedziała jednak, że to potrwa chwilę, więc ubierała się leniwie, a  przy okazji pochłonęła filiżankę kolumbijskiej, wczorajszej kawy. Potem następną. Potrzebowała dodatkowego kopa, żeby targować się od samego rana z  Daddy-daddym obładowanym prezentami. Facet może wierzgać. Pewnego ranka Daddy-daddy przyprowadził na smyczy żywego rosomaka. W  Missuoli dał za tę bestię siodło. Alice przestrzegała, że rosomaki nie nadają się do głaskania, ale Daddy-daddy zapewniał, że tego rosomaka, mur-beton, wykarmiono butelką. Kiedy rosomak zdążył ugryźć jedną z  córek, potem matkę, a  potem Daddy-daddy’ego – w  kutasa – wódz wywlókł zwierzę na podwórko, uwiązał do słupka, a  potem do szamocącego się i  warczącego wygarnął z  uzi. Nie zdejmował palca ze spustu, tnąc rosomaka na strzępy z  niepokojącym upodobaniem. Strapionym świadkom oznajmił, że po tej cholernej egzekucji świetnie się czuje. Po jakimś czasie Alice ściągnęła patrol policyjny, żeby podziwiał scenę, w  której Daddy-daddy mierzy z  uzi w  pogryzioną córkę, oskarżając dziecko o  sprowokowanie nieszczęsnego czworonoga. Facet upijał się właśnie w  ten sposób.

Najwyraźniej Daddy-daddy dotarł tu ostatniej nocy poduszkowcem z  Eyak i  spędził noc w  kasynie wraz z  tłumem popiluckich pociotków. Popiluccy krewniacy z  całego wybrzeża, ze szczepów odległych i  wręcz wątpliwych, jeśli chodzi o  pokrewieństwo, ściągali tłumnie na wieść, że na Kuinak ma spaść deszcz filmowych pieniędzy i  że właśnie otwarto kasyno. Pewnie to go znęciło i  dlatego tak szybko się zjawił. Zwykle powrót zabierał mu przynajmniej pół roku.

Jedna z  licznych żon Daddy-daddy’ego mieszkała w  domku pod piątką z  dwiema lub trzema córkami starego wodza. A  może czterema – Alice nigdy tego dokładnie nie pamiętała. Zawsze radziły sobie z  czynszem. Dziewczęta pracowały dorywczo w  przetwórni wraz z  narybkiem, a  matka, na zlecenie rękodzielniczej Artifactory z  Sitki, rzeźbiła argilitowe ozdóbki. – Było to normalne pseudoetniczne badziewie – jakieś niedźwiedzie, wieloryby i  foki; rzekomo w  stylu plemienia Huna – ale zdaniem Alice w  paru z  nich coś było. Od czasu do czasu którąś z  rzeźb rzeczywiście cechował prosty i  czysty kontur Huna. Rzecz jasna, Huna nigdy nie rzeźbili w  argilicie, nie było takiej tradycji. Huna tradycyjnie wyplatali cedr i  robili skrzynki, ale czy rozsądny turysta zechce spać pod narzutą z  posplatanych drzazg i  witek? Albo czy będzie się cackał z  wielką drewnianą skrzynią? Turysta potrzebuje czegoś niewielkiego, co postawi na stoliku do kawy, żeby oświadczyć potem sąsiadom: „Popatrzcie. Zbieram autentyki”. Jeżeli o  to chodzi, argilitowe figurki były w  sam raz, roboty dowolnego plemienia.

Żonie Daddy-daddy’ego udawało się zrobić rocznie nawet do trzech takich czarnych figur. Miały tyle klasy, że na aukcjach rękodzieła organizowanych podczas jesiennych i  wiosennych zrównań mogły liczyć na niezłe przebicie. I  zwykle w  porze aukcji można się było spodziewać, że zjawi się Daddy, zażąda działki należnej wodzowi i  uda się na godną wodza popijawę. Mniej więcej po tygodniu zalewania pały i  rodzinnych awantur, wyrzucany na zbity pysk, brał nogi za pas i  ruszał ku jakiejś innej ze swych rodzin, podobny łowcy krabów płynącemu od skrzyni do skrzyni. Alice wiedziała jednak, że tym razem, w  szczególnych okolicznościach, jakie nastały, nie wytrzyma z  wodzem nawet tygodnia. Miała na głowie ważniejsze sprawy.

Dopiła drugą filiżankę i  w  małym biurze na dole przesłuchała taśmę automatycznej sekretarki. Ani słóweczka od Carmody’ego, ani od tej pary – cholera wie, klaunów czy błędnych rycerzy – ze Skagway. Tylko wiadomość od urzędniczki Cór Popiluckich, która wydzwaniała z  tuzin razy, żeby przypomnieć o  Tygodniu Dumy Etnicznej; Córy Popiluckie mają nadzieję, że wszystkie panie ze szczepu wezmą udział. Kiedy skończyło się wreszcie to rozwlekłe zrzędzenie, Alice usłyszała wiadomość z  jachtu od syna, podawał numer, żeby oddzwonić. Alice wystukała cyfry, a  na drugim końcu linii odezwał się automat.

– Hej, mamciu! – zamruczał głos na taśmie. – Dziesiąta rano, a  ty nie na nogach? O  ho ho! Bo ja wciąż jeszcze jestem na nogach i  chcę ci przypomnieć, że dzisiaj przyjeżdża nasza wielce szacowna obsada. Wczesnym popołudniem. Potrzebują co najmniej dwóch domków, lepiej gdyby się znalazły trzy. Całuski.

Alice wybałuszyła oczy na telefon. Wielce szacowna obsada? Dwa domki? O  czym on mówi, do diabła ciężkiego? Mgliście przypominała sobie, że Nick mówił coś o  wytwórni filmowej, że rezerwuje jakieś pomieszczenia – kiedy to było, miesiąc temu? – ale uznała to za jeszcze jeden południowokalifornijski dowcip i  nie zaprzątała sobie głowy. Jak sięga pamięcią, żadna wytwórnia filmowa nigdy tu niczego nie rezerwowała, nawet sracza. Przerzuciła notes leżący na biureczku i  zagłębiła się w  zaprzeszłych gryzmołach. Aha. Trzy miesiące temu jakaś firma Foxworks przysłała krótką notę i  czek, potwierdzając rozmowę telefoniczną. Czek był wetknięty w  notes, razem z  kartką, wciąż nie zrealizowany, a  z  kartki wynikało, że pierwszego zjawi się rodzina Johanssenów. W  terminarzu zaś Alice znalazła własną notatkę, najwyraźniej nabazgraną jeszcze przed pierwszym łykiem rannej kawy: „potwierdzona grupa, osiem może więcej”.

Spojrzała na zegarek. Zgadza się, jest pierwszy, dochodzi dwunasta. Potarła twarz. Nigdy nie sypiała do południa. Nie przeżywała rozstania ze scootem, jak większość miasta, więc skąd się nagle wzięło to późne wstawanie? Zawsze potrafiła się zerwać z  łóżka na równe nogi wyłącznie za sprawą wewnętrznego budzika, nawet jeżeli nie czekały na nią przetwórnia czy kuter. A  przez ostatni tydzień, czy coś koło tego – od kiedy pod nieobecność Carmody’ego wzięła się do tej scenografii i  od kiedy zniknęli Sallas i  ten jego rasta-koleżka i  nie było kogo poganiać – wewnętrzny budzik chyba wziął sobie wolne.

Przewinęła taśmę, włączyła automat i  spiralnymi schodami popędziła na górę wysączyć resztę kawy z  dzbanka. Potem na ekranie laptopa wywołała podkowiasty plan domków i  nachyliła się nad nim nad parującą kawą. W  porządku, z  jednym domkiem nie ma sprawy: to stary Norweg pod czwórką. Norweg był już do tyłu co najmniej o  miesiąc; przy czym nie chodziło o  rachunek, ale o  powrót na maleńkim kutrze. Ładnych parę miesięcy temu, w  takt niespiesznego terkotu silnika, wyszedł na zatokę; przedtem oświadczył, że z  nudów rusza na psi wyścig do Nome. „Zmywam się na parę tygodni, potem wracam na początek połowów”. Telefony do Nome nie wyświetliły zagadki jego losów. Mówiono, że staremu Skandynawowi tym razem pisane było utonąć i  że jego kwotę połowową należałoby wystawić na aukcję, ale tak naprawdę nikt w  to nie wierzył. Norweg już nie raz przepadał na tym maleńkim kutrze z  ledwie wystającą nadbudówką, ale w  końcu zawsze wracał, z  najrozmaitszych punktów na mapie – z  Seattle, z  Limy, Puerto Vallarta, a  raz nawet z  samych Hawajów. Nikt nie miał pojęcia, jak mu się to udało, bez instrumentów przedryfować taki kawał świata i  wrócić.

– To ten nowy Prąd Japoński – wyjaśniał Norweg. – Tylko dać się nieść, nic więcej.

Druga mogłaby być siódemka, z  młodą niemrawą parą nazwiskiem Navidad. Było to dwoje dzieciaków z  Mazatlan, które wślizgnęły się przez Kanadę, „żeby tu kupić grządkę i  zapuścić nowe korzenie”. Byli jednak zbyt nieśmiali, żeby pochodzić po porcie, zawalczyć o  pracę i  zarobić na tę działkę. Nie płacili od ośmiu tygodni. Chłopak wydawał się w  miarę zdatny i  ambitny; pokazywał zdjęcia z  pracy na tuńczykowcach koło Manzanillo, więc musiał mieć ikrę i  smykałkę, ale onieśmielała go kiepska angielszczyzna. Nie potrafił się zmusić do wyjścia z  domu i  wypytywania o  pracę. Nie potrafił nawet wyjść i  zapytać o  drewno na opał. Tak więc większość czasu para spędzała pod stosem kocy w  łóżku, przed nadającym mydlane opery motelowym telewizorem.

Alice im współczuła, ale prolongata byłaby odsuwaniem nieuniknionego. Południowcy zawsze tu ciągnęli, zapuszczać nowe korzenie, lecz to się rzadko udawało. Jedyny tropikalny przeszczep, który przychodził jej na myśl, to Greer – tkwił w  okolicy od dziesięciu lat – ale i  o  nim trudno powiedzieć, że się zakorzenił.

Z trzecim domkiem były już sęki. Alice rozłożyła na biurku kalendarz rezerwacji i  popijała kawę. Zaczynała właśnie przerzucać kartki i  zastanawiać się nad możliwym ruchem, kiedy usłyszała strzał – cholera jasna, strzał z  pistoletu, niemal tuż pod nogami, ke-rek! – a  po nim przenikliwy krzyk dziewczęcy. Potem następne dwa strzały i  znów krzyki. Najwyraźniej dobiegały z  domowego zacisza żony i  córek Daddy-daddy’ego.

Alice wsunęła nogi w  gumiaki i  wzięła broń, którą Carmody kazał jej zawsze trzymać za biurkiem z  drewnianą roletą. Była to stara dubeltówka kalibru jeden-zero, z  upiłowaną lufą, tylko o  parę centymetrów krótszą od dozwolonej długości. Alice już się nią posłużyła parę razy, ale jeszcze nigdy z  niej nie wystrzeliła. Kiedyś Carmody zapewniał, że w  ogóle można się bez tego obejść.

– Coś w  tym jest, kiedy na człowieka gapią się takie dwie sakramenckie czarne dziury, i  przekonasz się, że przeciętnemu desperado od tego czegoś przeważnie rura mięknie. Więc nie strzelaj, chyba że już, cholera jasna, musisz – uczył. – A  jeżeli już musisz, to uważaj, żeby nie pociągnąć za oba spusty naraz. Dobrze jak wytrzymasz jeden taki ładunek. Wypalisz z  obu luf i  odrzut rozwali ci obojczyk.

Na słoneczne podwórze wyszła z  bronią w  ręku, gotowa jej użyć, czuła to, gotowa jak wszyscy diabli. Jej własny cień na muszlach schludnie zaścielających podwórze przypominał jej jedno z  podrabianych malowideł jaskiniowych szczególnie ulubione przez turystów: wojownika z  dzidą; stary, wypróbowany chwyt. Poczuła się idiotycznie. Nic jej tak nie ośmieszało we własnych oczach jak korzystanie ze starych, wypróbowanych chwytów. A  potem znów usłyszała ostry trzask i  popędziła, już nie zwracając uwagi na cień. Teraz trzaskowi pistoletu towarzyszyło skomlenie i  zduszone jęki. Najwyraźniej dobiegało to wszystko spod piątki. Podbiegła po muszlach przed wejście. W  oknach domku nie było firanek, mimo to niewiele można było zobaczyć. Jak większość lokatorów, którzy sami zaopatrywali się w  opał, rodzina Daddy-daddy’ego nalepiała na szyby niezliczone warstwy vizqueenu, chroniąc się w  ten sposób przed zimnem. Przez plastyk majaczyła jakaś niewyraźna szamotanina. Pośpiesznie usiłując się dostać do środka, Alice głośno podzwaniała i  zgrzytała kluczem. Ale wewnątrz chyba nikt na to nie zwrócił uwagi. Nie ustawały ani jęczenie, ani skomlenie, ani jakieś posapywanie. Rozległa się kolejna seria. Mógł to być mały sportowy pistolet załadowany krótkimi nabojami, najpewniej sympatyczne maleństwo kalibru .22. Ktoś się bardzo zdziwi, kiedy zobaczy te wielkie lufy Carmody’ego. Klucz w  końcu zadziałał, Alice kopniakiem otworzyła drzwi i  wpadła do środka, zgięta w  pół, jak gracz przy kiju na baseballowej bazie.

Z miejsca oszołomił ją zapach – obrzydliwa, mdląca kombinacja fetorów organicznych i  nieorganicznych, która wstrząsnęła powonieniem Alice i  wycisnęła jej łzy z  oczu. W  pierwszej chwili Alice zdołała tylko zakaszleć i  zamrugać. Kiedy wreszcie jakoś przejrzała na oczy, aż jęknęła ze zdumienia na widok sceny, która w  najlepsze rozgrywała się nadal. Daddy-daddy na klęczkach, z  zupełnie gołym brązowym, czerwonopręgowanym tyłkiem, kołysał się rytmicznie na materacu. Jedną rękę wczepił w  krawędź łóżka, drugą zacisnął na kijaszku z  końskim łbem. Purpurowa grzywa powiewała, a  plastykowy purpurowy pysk aż po wędzidło tonął w  czuprynie jednej z  kluchowatych córeczek Daddy’ego – chyba tej najstarszej, pomyślała Alice. Wyciągnięta na materacu dziewczynka miała na głowie brzoskwiniowy kowbojski kapelusz i  uśmiechała się pyszałkowato. Obok niej średnia córeczka, w  zamszowej kamizelce i  kowbojskiej chuście, oparta na łokciu zaciągała się papierosem. Najmłodsza z  dziewczynek miała na głowie ojcowski pióropusz z  ponaszywanymi na opasce dzwoneczkami. Znajdowała się tuż przed ojcem, na czworakach; to ona pojękiwała przez nos i  podzwaniała jak renifer. Alice z  trudem powstrzymała swe trzy filiżanki kawy przed odbyciem drogi powrotnej, chociaż mogłoby to dodatkowo ubarwić akcję.

W nogach łóżka stała Wifey. Też w  nowym kowbojskim kapeluszu i  takich samych butach. Z  wzorkiem w  klonowe liście. Oczywiście, Daddy-daddy wrócił wprost z  Calgary Stampede. Kanadyjscy organizatorzy chętnie i  pod lada pretekstem zwracali Indianom koszty w  towarze. Pewne rzeczy zawsze wyglądają tak samo.

Stara też dostała niezły prezent, fikuśny zielony bacik, jakich pełno na stoiskach z  pamiątkami. Czerwone pręgi i  rzekome strzały pistoletowe były dziełem tego właśnie instrumentu. Skomlenie i  sapanie dobiegało z  otwartych drzwi łazienki. Skomlał kudłaty szczeniak, półkrwi husky. Miał na szyi czerwoną chustę kowbojską i  zaplątał się w  tę płachtę; chcąc się uwolnić, usiłował ją rozszarpać. Sapała zaś jeszcze jedna pulchna dziewczynka – były więc cztery córki – ubrana w  starą trykotową koszulkę i  spodnie od ocieplacza. Czyżby na rodeo zabrakło prezentów dla biednej znajdy? Alice zauważyła, że szerokie nozdrza dziecka rozpycha coś żółtego. W  obu dziurkach tkwiły ampułki z  azotynem amylu. To stąd się sączył ten nieorganiczny smród. Troskliwy tata pamiętał o  wszystkich.

– Wynocha! – wrzask Alice wstrząsnął sceną. Dygotała z  lęku i  oburzenia; czuła, że ledwie włos dzieli ją od unicestwienia tej kupy brudu, do diabła z  obojczykiem. – Gady jedne, kurwa, padalce, jazda stąd, już!

– Bez nerwów, siostro – zagdakał stary, ukazując w  uśmiechu wszystkie trzy zęby – przedyskutujmy to. Wszystko gra. Wszyscy mają frajdę. Hukniesz sobie ampułeczkę?

– Wynocha stąd! Natychmiast! Wszyscy! W  tej chwili! Jazda na śmietnisko, jebać wieprze, jeżeli to wam odpowiada, ale jazda mi stąd! Wasze gówna wyślę za wami, już was tu nie ma...

– Ale, pani Carmody, siostro – kobieta wtórowała mężowi – niech się pani tak nie irytuje. Nic wielkiego. To fakt stwierdzony historycznie, sama pani wie, że kiedyś wielu starych wodzów cieszyło swe serca stosunkami z  własnymi...

– Jazda stąd! Jazda! Jazda! – wrzasnęła.

Musieli zauważyć trzęsące się na spustach palce Alice, ponieważ kupa brudu rozprysnęła się panicznie. Umknęli wszyscy bez gadania, pozawijani w  skudlone ręczniki, w  szlafroki i  koce, za róg przez skąpane w  słońcu wierzbówki, tą samą drogą, którą zjawił się stary. O  dalszym ciągu odwrotu przez pusty parking doniosły głośno wrony.

Nie było ich już od dłuższej chwili, kiedy Alice opuściła broń i  schyliła się nad parapetem. Wreszcie mogła się pozbyć tej gorzkiej brunatnej cieczy, wszystko jedno gdzie.

Kiedy poczuła się lepiej, przepłukała usta i  zabrała się do wyrzucania przed drzwi cuchnącego domowego bajzlu – leciały tenisówki, magazyny i  pudełka do makijażu; brudna bielizna, nie pozmywane naczynia i  sztućce; schowana w  szafie maszynka elektryczna; drogi Parker i  pudło najświeższych i  najnędzniejszych wycinków pornograficznych. Wywalała co większe graty, aż dostała zadyszki, później w  nowym przypływie obrzydzenia dobrała się do drobiazgów. Nawet świnie by nie zebrały takiego chłamu; świnie by to po prostu rozniosły, tymi drobnymi ostrymi racicami.

Miejscem, które jej nie zbrzydziło do szczętu, okazała się tylko łazienka. Dziwna rzecz, nie znalazła tam ani tanich kosmetyków, olejków czy tres walających się na umywalce. Wszystko to leżało w  sypialni na toaletce, jakby w  trosce o  cenne mazidła. Natomiast łazienkowy blat pokrywała gruba warstwa czarnego brudu i  narzędzi rzeźbiarskich – noży, dłut, kół szlifierskich. Posadzki w  ogóle nie było widać spod odprysków, a  pył argilitowy znajdował się dosłownie wszędzie, podobny do lśniącego, czarnego śniegu. Stara najwyraźniej zrobiła sobie z  łazienki pracownię; najpewniej rzeźbiła, siedząc na szafce pod jarzeniówką, kiedy dziewczęta gapiły się w  pokoju na opery mydlane. Nieszczęsne popiluckie ślicznotki. Niebrzydkie, tylko kluchowate. Kiedyś zalecałyby się do nich całe łodzie pełne kluchowatych zuchów. A  teraz, cóż, muszą się obejść robieniem tego z  tatuńciem.

Alice znalazła figurę, którą właśnie rzeźbiła stara; miała jakieś dwadzieścia pięć centymetrów i  była prawie gotowa. Alice zważyła ją na dłoni, potem przeciągnęła palcem po czarnej jak heban powierzchni. Pewnie to miał być kruk, może alka. Na początku rzeźbiarka wyrzeźbiła jednak łeb zbyt wielki jak na ten blok, przez co ku dołowi forma musiała się gwałtownie zmniejszyć. Ptak nie rozpościerał skrzydeł, nie miał łap; był tylko dziób, łeb i  kontur złożonych skrzydeł, który gładko, eleganckim półksiężycem, przechodził w  ogon; jak czarny płat nowiu. Alice pomyślała o  Ptaku w  locie. Jasne, że śmigły półksiężyc Giacomettiego był znacznie doskonalszy, był czystym wzbijaniem się, istotą istoty lotu uchwyconą w  bezskrzydłej abstrakcji, ale ta smętna stara krowa zaszła gdzieś w  pobliże tego. Rzeźba coś z  tego miała, wręcz namacalnie.

Alice odstawiła ptaka na blat, a  resztę gratów zgarnęła do poszwy.

Uporawszy się z  piątką, ruszyła pod dwójkę. Widocznie młode meksykańskie małżeństwo nasłuchiwało. Kiedy zapukała, byli niemal spakowani, stali z  opuszczonymi głowami wśród tych swoich gratów. Na odchodnym chłopak koniecznie chciał wręczyć Alice czek na pokrycie zaległości.

– Por favor, pani Carmody, pani była dla nas taka miła. – Alice chrząknęła i  wzięła; na czeku widniała nazwa banku z  Mazatlan. Kiedy dzieciaki zniknęły jej z  oczu, podarła papier.

Więcej czasu zabrało jej lokum starego Norwega; książki, zdjęcia i  zbiór fajek starannie popakowała w  kartonowe pudła. Może się kiedyś pokaże. A  jeśli nie, to jego rzeczy zasługiwały na odrobinę szacunku, choćby dlatego, że i  on je szanował. Pudła ustawiła jedno na drugim w  magazynku koło pralni, pamiętając, żeby to ze starymi, oprawnymi fotografiami znalazło się na wierzchu. Potem wzięła się do okien.

U Alice liczyły się czyste okna. Nie znosiła oklejania szyb plastykiem.

– Chcecie mieć sztormowe okna, to kupcie – mawiała lokatorom. – Okna służą do patrzenia. Przecież nie zaklejacie okularów foliową torbą po chlebie, kiedy boicie się, że wam nawieje w  oczy, prawda?

Nie chodziło tylko o  vizqueen, te płachty gównianego plastyku, same przez się wystarczająco obrzydliwe, lecz także o  gromadzący się między nimi brud. Rozpinały tam sieci pająki i  spod kolejnych płacht wyłaniały się zmumifikowane zwłoki much, ciem, innych pająków. Okna w  domku Daddy-daddy’ego przywodziły na myśl wystawę entomologiczną.

Alice właśnie zdzierała ostatnią warstwę ponurych błon, kiedy przybyła delegacja Cór Popiluckich. Delegatki oświadczyły, że przychodzą po rzeczy Daddy-daddy’ego i  jego rodziny. Już słyszały o  tej bezlitosnej eksmisji. Alice skierowała palec ku stercie przed domkiem numer 5.

– Siostro, powinnaś lepiej zatroszczyć się o  własność tej nieszczęsnej rodziny twej krwi – strofowała przewodnicząca. – Własność rodziny to część jej życia duchowego.

– Bajzel to bajzel – odrzekła Alice, zdzierając paznokciami resztki plastyku.

Delegacji przewodniczyła Doreen Eagle, zdrowo narąbany babon z  wielkimi dziobami po ospie okrywającymi płaskie czoło. Carmody kiedyś powiedział, że gdyby Doreen Eagle miała jeszcze syjamską siostrę, to można by z  nich obu zrobić gofrownicę. To był głos Doreen, w  automatycznej sekretarce, który zadręczał Alice sprawą Tygodnia Dumy Etnicznej.

– Poza tym to nie rodzina – postanowiła dodać Alice – tylko rewia zboczeńców. Z  takimi talentami niech jadą do Anchorage. Zbiją tam forsę.

– To okrutne – napomniała ją Doreen – i  wcale nie wzmacnia solidarności Ruchu Sióstr Krwi. Musimy dla siebie być miłymi, wrażliwymi duszami. Musimy pilnować naszej solidarności.

Alice pilnowała raczej mycia okien i  siebie, żeby utrzymać język za zębami. Po głowie krążyły jej przeróżne uwagi, co należałoby zrobić z  tym całym bezmózgim Ruchem, ale zachowywała je na własny użytek.

I tak to trwało, póki kobiety nie wyniosły się z  ową kupą bezcennych dóbr rodziny, potem zaś Alice zajrzała do domku i  przekonała się, że żadna z  owych miłych i  wrażliwych dusz nie pomyślała o  szczeniaku. Kulił się za przewróconym koszem na brudną bieliznę, a  na szyi zacisnęły mu się strzępy chusty. Alice podniosła szczenię, odwiązała szmatę i  sprawdziła płeć: suka. Była lżejsza niż piórko, a  drobne żebra pod futerkiem przypominały tarkę.

– Skóra i  kości jesteśmy, co? – Psiak zaskomlał i  zatrząsł się.

Alice nigdy nie przepadała za psami, ale ta mała znajda, Chryste, taka chuda, drżąca i  żałosna! Jak ludzie sami mogą tak tyć i  tak głodzić szczenię? – No dobrze, mała biedo. Jazda do domu i  zobaczymy, co się znajdzie do żarcia.

W lodówce znalazły się resztki kurczaka. Szczeniak rzucił się na nie jak obłąkany. Kiedy Alice próbowała mu zabrać co większe kości, żeby się nie udławił, zdrowo ją capnął. Roześmiała się, otworzyła puszkę tuńczyka i  oczyściła z  ości. Szczeniak zżarł rybę, zanim Alice zaparzyła kawę. W  chwilę później, kiedy siedząc przy stole, przyglądała się, jak Bieda usiłuje przegryźć pustą puszkę, przypomniała sobie, co obiecała Ike’owi Sallasowi – że dopilnuje starego Marleya.

– Niech cię szlag trafi, Alice. – Uderzyła się w  czoło otwartą dłonią. – Tak to wygląda, gdy ktoś nie ma mózgu!

W minutę później pędziła do samuraja z  kartonem pełnym puszek pod jedną pachą i  ze szczeniakiem pod drugą. No bo co było można zrobić z  tym małym draństwem? Zostawić, to obsika i  obsra całe biuro. A  na dworze byle wałęsający się rottweiler dla zabawy rozedrze je na strzępy.

– Niech szlag trafi wszystkie psy i  wszystkich psiarzy; nie wiadomo, która zaraza gorsza. Siedź z  tyłu, Biedo. Boję się, że weźmiesz udział w  pogrzebie dalekiego i  też biednego kuzyna.

Marley jednak nie zdechł z  głodu i  nawet nie wyglądał na zabiedzonego. Sztywnym krokiem wylazł spod przyczepy, kwitując uśmiechem pierwsze od paru dni ludzkie odwiedziny, już wszystko jedno jakie. Ślady na glinie wokół przyczepy wskazywały wyłącznie na towarzystwo czworonogów i  to pośledniejszego rodzaju. Marley zdobył się nawet na odrobinę reumatycznych harców, żeby zaimponować szczeniakowi. Alice uznała, że staremu psu najwyraźniej dobrze robi urlop od nocnych przygód Emila Greera i  od frasobliwości Ike’a Sallasa. Lisy, szopy i  zdziczałe koty stanowiły mile widzianą odmianę.

Na dnie pięćdziesięciofuntowego worka wciąż leżało sporo suchej karmy, mimo śladów robactwa w  sąsiedztwie. A  z  uwiązanego u  koła dwudziestolitrowego plastykowego wiadra nie ubyła nawet połowa wody. Szczeniak poczuł się niezmiernie zaszczycony zawarciem znajomości z  Marleyem. Tarzał się na grzbiecie i  skomlał, a  Marley z  głębi piersi słał napomnienia głosem wielkiego i  złego wilczego patriarchy. Alice pokręciła głową. Zawsze ją bawił ów teatr macho, ceremonie samców dowolnego gatunku; wiosną na łąkach tłuczenie się łopatami łosi, podobnych do chłopców walczących na drewniane miecze; pianie i  stroszenie piór przez koguty po podboju jakiejś głupawej kurki; nawet to, jak przed byle cizią w  barze puszą się stare lowelasy, wciągnięty brzuch, rozkołysane ramiona, powieki jak zasłony w  sypialni, opuszczone, ale nie do końca. Te scenki w  barze to tyle, co pomruki tego starego psa: zbyt pierwotne, żeby je normalnie olać, zbyt śmieszne, żeby brać serio.

– Dziabnij go w  ten nochal, jak ci dokuczy. On nie ma takich igieł jak ty.

Jednak suczka, zachwycona, skomlała i  czołgała się. Pewnie ten stary, groźny potwór też stanowił mile widzianą odmianę po życiu na łasce pomiotu Daddy-daddy’ego. Psy warczały i  tarzały się, aż w  końcu Alice głośno wybuchnęła śmiechem i  zaczęła kopać w  ich stronę muszle z  podjazdu.

– Już dobrze, starczy. Bo zagadacie się na śmierć. Co byście teraz powiedziały na puszkę makaronu, boyardee spaghettios, co? Zaraz znajdę otwieracz...

Ton jej głosu sprawił, że psy poczuły się zwolnione od rytuałów i  zajęły się harcowaniem po muszlach. Z  pudłem puszek pod pachą Alice przeszła podjazd pełen błotnistych szopich śladów i  po metalowych stopniach weszła do otwartej przyczepy.

Wnętrze było jedną ruiną: porozrywane pudełka z  chrupkami, porozrzucane płatki kukurydziane, rozbita butelka sherry, makaronowe kolanka, odgryzione wieczko od pudła z  kartami do pokera, nie do wiary, jeszcze gorszy bałagan niż u  Daddy-daddy’ego. Całe wnętrze otulał gęsi puch z  rozerwanego śpiwora, przez co przypominało miniaturowy śnieżny krajobraz. Okazałe były też złoża przeróżnych kup usadzonych to tu, to tam, wcale pomysłowo, w  filiżance do sake na blacie, w  szufladzie ze sztućcami, na biegunie północnym globusokształtnej lampy przy szafce z  książkami. Alice poczuła, że się znów uśmiecha. Stary Marley sprosił tu równych gości, podjedli spaghetti, pograli w  pokera, popili słodkiego wina, z  tym że całość trochę się wymknęła z  rąk. Ściślej rzecz biorąc – z  łap. Gdyby Alice poczekała do wieczora, może by nakryła towarzystwo na oglądaniu filmu tylko dla dorosłych: Bambi kicha u  Dumbo.

Torby na śmieci znalazła pod zlewem, a  miotłę w  czymś, co miało uchodzić za szafę Greera. Wiszące tam szmaty były sfatygowane jak ostatnia minuta karnawału, nie lepszy też miały bukiet: blackrum, brut, koolspice. Miotła służyła za prowizoryczny drążek, upchnięta krzywo i  włosiem do góry, ze zwisającymi spomiędzy niego krawatami. Alice zarzuciła krawaty wokół kołnierza liliowego sportowego płaszcza i  zabrała się do sprzątania po gościach. Czuła się trochę winna. Gdyby, jak przyrzekła, regularnie tu zaglądała, toby nie było takich orgii. Z  tymi pierwotnymi, zwierzęcymi rytuałami trzeba uważać, może z  nich wyniknąć lepszy bajzel.

Sprzątnięcia przede wszystkim wymagało terytorium Greera; wyglądało na to, że akcja nowej Księgi Tundry rozgrywała się głównie koło jego rozbebeszonego łóżka. Zwierzaki musiał zachwycić zwłaszcza upajający Greerowy odór. Tymczasem kąt Ike’a uchował się względnie czysto. Wprawdzie śpiwór był w  strzępach, lecz chyba tylko dla podkreślenia nastroju. Poduszka nie nosiła śladów po ciasteczkach oreo, żadnej z  rzeczy Ike’a nie zdobiła girlandka kup. Najwyraźniej okazał się takim stworzeniem rodzaju męskiego, wobec którego inne podobne stworzenia zachowują respekt. Bądź w  ogóle go nie dostrzegają. Może Sallas, zważywszy wszystkie jego umartwienia, osiągnął już stan iluminacji oraz bezwonności, jaki rzekomo osiągają niektórzy pustelnicy czy święci. – Oraz pewne kobiety, już nie tak święte, które Alice może pokazać palcem.

Kiedy uzbrojona w  odkurzacz Alice rozprawiła się już z  gęsim puchem, kiedy postawiła poprzewracane obrazki, niewielka wnęka Ike’a okazała się wzorem schludności i  funkcjonalności. Urządzona jak kajuta, lub cela, pomyślała Alice... obszar, w  którym trzeba się umieć ograniczyć i  który trzeba maksymalnie wykorzystać, ponieważ jest wszystkim, na co można liczyć w  danym czasie. Nawyk ze służby w  marynarce i  z  kryminału.

Na półkach przy łóżku stały zegar i  lampa z  oprawą na wysięgniku. Zegar był staroświecki, z  okrągłą tarczą, a  w  lampie wciąż tkwiła przedpotopowa, niewydajna żarówka. Kąt nie tylko spartański, zauważyła Alice, ale i  trochę sentymentalny. Ścianę zdobiła tylko żartobliwa pocztówka, popularna w  tutejszych sklepach pamiątkarskich: lotnicze czarno-białe zdjęcie Kuinak i  jego zapuszczonych okolic, ozdobione ironicznym tekstem wypisanym czerwonymi wersalikami:

NAJLEPSZE ŻYCZENIA Z  KOŃCA ŚWIATA!

Przyjrzała się półkom z  bliska. Na najwyższej stały zdjęcia w  ramkach – te, które przed chwilą poustawiała. Teraz obejrzała je sobie. To pewnie ta sławetna blondplatynowa żona, siedzi w  samym opalaczu i  w  szortach na ogrodowym krzesełku, z  którego aluminiowego podłokietnika usiłuje nie spaść słoik pełen czegoś zamrożonego. Tu klasyczna czarno-biała fotka z  Tijuany, młoda para na osłach. Pewnie miodowy miesiąc. A  to zbiorówka z  marynarki, z  chłopcami z  eskadry nightmothów na pokładzie lotniskowca. I  zdjęcie załogi Sue-Z sprzed jakichś ośmiu lat: Carmody szczerzy w  uśmiechu zęby, dokazuje, celuje z  hydrantu w  Greera śpiącego na stercie sieci. Widocznie zdjęcie momentu kulminacyjnego nie wyszło.

Zdjęć Ike’a z  blondyną było więcej; w  jakimś klubie nocnym przy stole, przed ich prefabrykowanym, przewoźnym domem, zupełnie niepodobnym do tego tutaj wykopaliska z  wiśniowo wymalowanym dachem; nie było jednak zdjęcia dziecka ani śladu po tej sławnej postaci...

Na dwóch niższych półkach stały książki, stare, w  twardych oprawach. Wsunęła się delikatnie na łóżko, żeby przeczytać tytuły. W  miarę czytania jej oczy stawały się coraz bardziej okrągłe. Wreszcie powiedziała głośno:

– No, no, zadziwiasz mnie, Sallas.

Chodziło nie tylko o  wybór, chociaż sam przez się mógł robić wrażenie, bo tom w  tom była to starannie przemyślana amerykańska klasyka – Moby Dick... Kiedy umierałam... Słońce też wschodzi... Grona gniewu... W  drodze... Chodziło też o  książki, których zabrakło. Żadnych lekkich powieści do poduszki, żadnych poradników, życiorysów czy głupot z  wiatrem. Jakby Sallasowi starczało miejsca tylko na kawałki podstawowe. A  potem na najniższej półce zauważyła plastykowe pudełko.

Był to jeden z  tych Sezamów Literatury, które zamawia się za pośrednictwem nocnych programów promocyjnych, wystarczy poprzez modem wklepać numer karty kredytowej... „Otrzymaj skondensowaną klasykę w  atrakcyjnym plastykowym opakowaniu wraz z  multimedialną wersją na dołączonym dysku”. Pudełko wydawało się nie na miejscu obok tych tomów. Alice wyciągnęła je i  przyjrzała się napisom. Z  serii „Klasyka dla dzieci”. W  skąpej i  przemyślanej ekspozycji przy łóżku tylko ten szczegół świadczył, że Sallas miał kiedyś do czynienia z  dzieckiem.

Na pudełku wciąż widniała nie naruszona pieczęć, a  książeczki spowijała jeszcze cienka folia. Alice rozerwała pieczęć paznokciem kciuka i  wydobyła książeczki. Grzbiety zawiadamiały, że to Srebrne łyżwy Hansa Brinkera... Piotruś Pan... oraz Shoola i  lew morski. Po chwili namysłu Alice przesunęła paznokciem po napiętej folii i  wyciągnęła egzemplarz Shooli.

To było to samo wydanie, które pamiętała z  dzieciństwa, lecz zmniejszone do jednej trzeciej. Tak właśnie obchodzili się z  większością książek ci spryciarze od Sezamów Literatury, żerujący na tym, co wspólne. Ta sama stara, piękna czcionka, mimo że tak skurczona; wspaniałe kłębiaste ilustracje z  półcieniami zachodzącymi pod tekst, wciąż soczyste i  chwytające za gardło. Jak Alice lubiła te książki o  Shooli... Sam ich widok, dotknięcie! Chryste, ależ ją wciągały! Historie zawsze były tak pokomplikowane, żeby rozbudzić ciekawość nowoczesnego młodego czytelnika, ale głęboko pod powierzchnią – jak plemienny bęben – tętnił w  nich rytm prawdziwego mitu. Ilustracje były na tyle sugestywne, żeby przykuć uwagę, i  na tyle skromne, żeby zostawić pole dla wyobraźni. Dobre akwarele. Jako dziecko była przekonana, że owa tajemnicza autorka, stara Eskimoska Isabella Anootka, sama to wszystko namalowała; oczywiście teraz już wiedziała więcej. I  nie ona jedna; wszyscy wiedzieli, że Anootka to totalny kant, nie miała kropli krwi eskimoskiej, była po prostu emerytowaną nauczycielką matematyki z  New Jersey, która pozrzynała te historyjki z  tego, co się jej nawinęło w  dziale etnicznym biblioteki publicznej. Może aż takim nabieraniem gości nie była plastyczka, którą zaangażowali. Ilustracje coś w  sobie miały, czuło się w  nich naprawdę dobrą rękę, jak w  tej rzeźbie w  motelu. Alice miała nadzieję, że przynajmniej ilustratorka była Popilutką, a  nie jeszcze jedną okrągłooka, która kogoś udaje. Alice znalazła stronę redakcyjną. Zapełniały ją copyrighty, zastrzeżenia oraz historia wydań i  wznowień, nie było natomiast żadnej wzmianki o  artyście. Ale na tytułowej stronie, w  obłoczkowatych liniach rysunku, który zawsze otwierał historie o  Shooli – w  dali na brzegu długi dom, a  blisko nad urwiskami Shoola (głowa jak jeżynka, widziana z  tyłu, z  włosami tarmoszonymi przez wiatr: firmowy znak tych historii) patrzy w  stronę plemiennego gniazda – Alice wypatrzyła jakieś nazwisko. Minęła chwila, zanim udało jej się odcyfrować litery: L... I... E... B... O... oż w  dupę! Joseph Adam Liebowitz! No, w  dupę go mać. Mało, że okrągłooki, to jeszcze facet, a  na dodatek amerykański Żyd. W  rybim kuble w  dupę moczony! Lepiej zostawiać w  spokoju czarowne złudzenia. Przynajmniej niektóre. Mimo to znów miała ochotę przeczytać tę starą opowieść, chociażby po to, żeby przekonać się, co tak wciągnęło kiedyś eskimoską dziewczynę; teraz powinna to łatwiej zrozumieć. Nie wypuszczając książki z  ręki, założywszy palcem stronę, ruszyła do kuchennego kąta przyczepy, do lodówki. Została tam jeszcze połowa oryginalnego sześciopaku corony, najpewniej Greera. To pasowało do niego: upierać się przy importowanym piwie. Alice otworzyła butelkę i  wróciła na łóżko Sallasa. Szybko pochłonęła pierwszy haust, postawiła butelkę na półce koło budzika, ułożyła sobie poduszkę pod ścianą i  zabrała się do czytania.

SHOOLA I  LEW MORSKI

Taniec cieni Isabella Anootka

Tym razem opowiem wam o  przyjacielu księżniczki Shooli; o  tym, jak postąpił z  bardzo dziwnym duchem. Bo pewnej nocy ten duch przyszedł do Ludzi z  Morskiego Urwiska, żeby wprawić ich w  trans.

Chłopiec Eemook był tym, który w  plemieniu Urwiska wyrabiał błyszcze na ryby. Zwykle dawano to zajęcie komuś staremu, niech pełza po plaży i  grzebie w  wyrzuconych na brzeg muszlach. Robienie przynęt to nie zajęcie dla młodego zucha.

Lecz Eemook był kaleką, a  także synem Um-Onono, czyli „niewolnicy”. Um-Onono porwano, kiedy była jeszcze dzieckiem, a  Ludzie z  Morskiego Urwiska wyprawiali się daleko na południe, żeby napadać na Lud Miedzianych. Musiała robić to, czego nie chcieli robić inni, przypadł jej taki sam los, jak później jej synowi. Tego dnia, kiedy miał się urodzić Eemook, jego matka zbierała jeżowce w  tych niebezpiecznych zalewach, które zostawia przypływ. I  oto znienacka runęła na nią z  tyłu wysoka fala.

Rzuciła Um-Onono na skały i  okrutnie potłukła. A  potem znów porwała Um-Onono i  pchnęła ku plaży razem z  wyrzucanymi przez morze kawałami drewna. Rybacy wyciągnęli na brzeg Um-Onono i  wylali jej wodę z  płuc. Tak odzyskała tchnienie, a  wtedy znów pochłonęły ją trudy. I  kiedy już na kamienistej plaży urodziło się dziecko, nieszczęsna młoda matka umarła, nawet nie zdążywszy z  dziewczynki wyrosnąć na kobietę.

Po jej śmierci małe biedactwo została samo; a  miało skrzywiony kręgosłup i  krótszą nogę. Wódz Gawgawnee niezwłocznie zadecydował, że dziecko należy zanieść na niskie skały, gdzie zwykle zostawia się na zatratę maleńkie dziewczynki.

– Najlepiej, jeśli tego chromego, głupiutkiego jelonka odeślemy łani, która go urodziła – oświadczył wódz. – Niech Duchy Morza dokończą, co zaczęły.

Większość Ludu przyklasnęła. Ale Um-Lalagic, stara zielarka – która sypiała sama, była bowiem bezpłodna i  na świat wydawała tylko paskudne wiatry – wstawiła się za niemowlęciem.

– Wezmę go – powiedziała. – Wezmę i  wychowam, uczynię go mocnym, wykarmię mleczkiem mięczaków i  miodem. Nazwę go Eemook, Rzucony na Brzeg. A  do mnie będzie mówił „babko” – Jeśli nie zrobicie tego dla mnie – Um-Lalagic wpatrywała się w  wodza wzrokiem twardym jak krzemień – to w  Powolną Drogę pójdę z  nim razem. Przysięgam.

Usłyszawszy to, wódz Gawgawnee zmienił postanowienie i  pozwolił starej zatrzymać niemowlę. Uważał zresztą, że Um-Lalagic jest lepszą opiekunką niż zielarką. Um-Lalagic, sięgnąwszy po plemienny bęben, potrafiła łagodnymi uderzeniami uspokoić większość mazgajów w  długim domu.

Niektórzy z  plemienia szemrali, że wódz zmienia zdanie; wiadomo, mówili, że duchy nie sprzyjają niezdecydowanym wodzom ani ułomnym sierotom.

Jednak stara kobieta nie zwracała na nich uwagi. Wychowywała chłopca w  swym kącie długiego domu i  osłaniała kamiennym spojrzeniem. Ciężko się namęczyła, przymilając się do krótkiej nogi, żeby rosła. Nacierała chłopcu plecy specjalnym olejem i  wyśpiewywała wiele uzdrawiających pieśni. Ale kości się nigdy nie naprostowały. Mniejszym chłopcom Eemook dotrzymywał kroku, jeśli podpierał się kijem; lecz bez niego poruszał się tylko podskokami, jak jakiś stwór bagienny.

Jednak od Tego-Który-Daje-I-Czuwa – i  który może chciał te kalectwa wynagrodzić – dostał też Eemook długie i  zręczne palce, język gładko składający śpiewne opowieści i  ostry, dumny wzrok rybołowa Oorveka, który potrafi wzbić się wyżej niż słońce i  stamtąd wypatrzeć najdoskonalszą witkę do swego gniazda.

Młodemu Eemookowi te zdolności wystarczały. Lubił robić przynęty z  muszli i  kości. Nie skarżył się, kiedy młodsi od niego chłopcy zaczęli już chodzić na skały z  dorosłymi łowiącymi ościeniem. Shoola czasem wymykała się, żeby mu dotrzymać towarzystwa, a  czasem między skałami i  krzakami przekradały się ku niemu drobne zwierzęta i  siadywały w  pobliżu. Przez długie lata pogodnie i  bez narzekań Eemook oddawał się swemu samotnemu zajęciu. I  był szczęśliwy.

Lecz pewnego jesiennego popołudnia to wszystko się zmieniło...

Siedział na plaży pod trawiastym urwiskiem przy ogładzonej skale, gdzie zwykle pracował. Fale przelewały się łagodnie. Eemook przeszukał już brzeg, żeby zobaczyć, co w  nocy zostawiła woda przypływu, a  zostawiła niewiele; od tygodni morze było ciche, zbyt leniwe, żeby wyrzucić na brzeg coś naprawdę godnego uwagi.

Eemook wiedział, że to się wkrótce zmieni wraz z  porą roku. Słońce wznoszące się już resztkami sił oświetlało brzuchy sunących na północ wzburzonych chmur. Wiertłem, obracanym cięciwą łuku, Eemook pilnie wytaczał otwory w  muszlach, żeby potem te rowkowane kształty można było mocno i  pewnie uwiązać. Kiedy odrywał oczy od pracy, widział na skałach ludzi pochłoniętych czatowaniem nad spienionymi prądami. Oni też wyczuwali to, co nadchodzi. Jak w  tańcu, przeskakiwali ze skały na skałę z  młodymi pomocnikami, unosząc wysoko trójzębne ościenie i  śpiewając. O  czym śpiewali? O  tym, że pragną schwytać jeszcze tę wielką zdobycz, o  której każdy marzy, nim skończy się pora łowów.

Na ścieżce nad nimi uwijały się kobiety z  koszami na ramionach. I  też śpiewały.

Eemook patrzył, jak mężczyźni pracują i  śpiewają razem z  kobietami – i  posmutniał. Popatrzył ich oczami na siebie: jak siedzi w  oddali oparty o  głaz. Pierwszy raz w  życiu zamyślił się nad tym, że jest taki mały i  o  tyle gorszy; i  poczuł się bardzo, bardzo samotny. Już wiedział, że także chce mieć kogoś, kto by razem z  nim pracował i  śpiewał. Właśnie pomyślał, że może Shoola – z  którą się bawi i  rozmawia – wymknie się i  przytrzyma mu te muszle przy wierceniu, kiedy nagle, jak w  odpowiedzi, usłyszał wołanie:

– Jai, Eemook, jai!

To właśnie była księżniczka. Zeszła ze ścieżki i  machała do niego. Zakasała spódniczkę z  plecionki, a  długie włosy opadały jej na ramiona jak czarnoniebieskie, krucze skrzydła. Wymachiwała koszem, żeby Eemook się przyjrzał. Bo był to kosz, jaki noszą kobiety; właśnie tego ranka plecionkarze podarowali go Shooli.

Eemook też ku niej pomachał, unosząc nad głową łuk i  ostrze i  uderzając nimi o  siebie. A  wtedy nadszedł rozgniewany ojciec Shooli, wódz Gawgawnee, okryty długą królewską szatą i  własnym sadłem. Zobaczył, że Eemook ośmielił się pomachać do jego córki.

– Ty nędzna meduzo! – wrzasnął. – Ropucho kulawa, pomiocie niewolniczy! Robisz nic nie warte rzeczy i  nie okazujesz szacunku znaczniejszym od siebie. Nawet nie potrafisz być dobrym niewolnikiem. Przynęty! Sam byś się lepiej nadał na przynętę dla krabów!

Nie było prawdą, że Eemook robi rzeczy nic nie warte, ale ludzie nie potrafili go chwalić, to było dla nich za trudne, a  zwłaszcza dla tego starego krzykacza o  twarzy ociekającej tłuszczem. Dlatego chłopiec musiał znieść wiele srogich połajanek i  szturchańców. Ale dumnych oczu nigdy nie wbijał w  ziemię. Nawet teraz patrzył na wodza Gawgawnee, jakby ten był kawałkiem drewna leżącym na brzegu.

Wódz szybko się cofnął. Mały niewolnik mimo swych upośledzeń miał bardzo mocne ramiona, wiadomo też było, że kiedy się rozgniewa, rzuca różnymi rzeczami i  to zadziwiająco celnie.

– Shoola! Jak te dziewczyny próżnują! Zostaw tę ropuchę, to niewolnik! Prędzej do roboty! – Wódz wydzierał się, poganiał córkę i  ludzi idących przed nim wzgórzami, aż siedzący nad małą zatoczką pogardzany sierota zniknął im z  oczu...

Fale jeszcze bardziej się uspokoiły. Na brzegu cicho zgrzytały skorupiaki, posykiwały omywane przez wodę małże. A  wiatr wypłakiwał się żałośnie w  pasmach trawy:

– Jestem saaaam... saaaam... saaaam...

Oczy Eemooka zaszkliły się, bo współczuł temu wiatrowi. Poczuł się mały i  samotny jak nigdy. W  końcu odłożył łuk i  ostrze, którym wiercił, i  głośno powiedział do siebie:

– Już nie chcę być chłopcem-ropuchą. Chciałbym... Chciałbym się zmienić. Chciałbym przynajmniej stać się mężczyzną-ropuchą.

Jednak Eemook naprawdę chciał, żeby znów znalazła się przy nim Shoola. Może dwa pragnienia były jednym i  tym samym pragnieniem. Tego Eemook nie wiedział. Za to wiedział, że żadne z  nich nie może się ziścić. Shoola była jedynym żyjącym dzieckiem wodza. Gawgawnee miał wiele potomstwa, ale były to same dziewczynki i  z  rozkazu wodza ich kołyską stały się te okrutne spienione wody u  podnóża wielkiego urwiska. Jednak w  dniu, w  którym urodziła się Shoola, wódz radował się wyjątkowo pomyślnym połowem. W  ogrodzonej płyciźnie znalazło się czterdzieści czerwonych łososi i  zapędzona w  kamienny labirynt tłusta młoda foka! Wódz pomyślał, że kto wie, może taką pomyślność ściągnęło niemowlę, więc nazwał je Shoola, Przynosząca Szczęście, i  pozwolił swym żonom wychować dziewczynkę.

Owego roku plemię nie zachowało innych dzieci, tylko Eemooka i  Shoolę. Wyrośli więc na swych jedynych prawdziwych przyjaciół. A  teraz Shoola przyłączyła się do kobiet i  zadzierała spódnicę jak one. Eemook spojrzał na swe bose nogi.

– Od takich życzeń nic się nie zmieni – westchnął. – Kijanka może się zmienić w  ropuchę, ale ropucha zostanie ropuchą już na zawsze. Wszystko staje się takie, jakie się ma stać.

Zacisnął zęby i  pochylił się nad łukiem. Cięciwa jęknęła, ostrze zawirowało, a  Eemook słuchał, jak na skałach śpiewają mężczyźni. Była to pieśń na cześć morza. Nazywała morze przeciwnikiem, z  którym zawsze trzeba walczyć, Wielkim Wojownikiem, którego pokonać, to tyle, co nasycić głód.

Kobiety uwijające się z  koszami pełnymi krabów i  mięczaków – i  wodorostów, i  korzeni paproci, z  których po zmieleniu piekły plemienny chleb – odpowiadały mężczyznom. Ich pieśń mówiła, że morze to Potężna Matka, której trzeba się lękać za dzikość i  którą trzeba czcić za troskę i  hojność, z  jaką żywi swe dzieci.

– Morze nie jest ani Wielkim Wojownikiem, ani Potężną Matką – sam do siebie powiedział Eemook. – Morze to tylko przeogromna miska zupy rybnej! I  ja, Eemook, uczczę je, jak przystoi robiącemu przynęty, przeogromną błyszczką.

Sięgnął na dno kosza i  wyciągnął zwój sosnowej plecionki. Ostrożnie rozejrzał się na wszystkie strony i  rozwinął pakunek. Spod plecionki wyjrzał lśniący cud: rzeźbiona kość, biała jak śnieg, delikatnie zakrzywiona jak sierp młodziutkiego księżyca – i  dłuższa nawet od zdrowej nogi Eemooka!

Było to żebro jakiegoś kolosa. Dawno temu sztorm wyrzucił je na brzeg, a  Eemook je znalazł i  w  sekrecie rzeźbił przez całe lata. Nikt tej kości nie widział, nawet Shoola. Na całej długości kościanego półksiężyca Eemook wyrzeźbił podobizny wszystkich małych zwierząt, jakie w  swym samotnym życiu poznał i  pokochał: kraba biegającego po piasku i  nieśmiałego kraba skalnego; żabę drzewną, wiewiórkę biegnącą po sośnie, alkę, maskonura. Wszyscy mieszkańcy urwisk i  morskiego brzegu splatali się na całej długości tej rzeźby, jedni przechodzili w  drugich, zespoleni jak ogniwa żywego łańcucha.

Wytoczył już trzonek w  tej resztce kolosa, a  także zrobił nacięcie, w  którym trzeba umieścić wielką muszlę. Od dnia, w  którym znalazł ogromną kość, Eemook czekał, aż natrafi na taką muszlę. Jeszcze nie znalazł czegoś dostatecznie wielkiego ani pięknego. Ani dostatecznie doskonałego.

– Im dłużej poczekam, tym znakomitsza będzie moja mała rodzina – powiedział, żeby się podnieść na duchu.

I zabrał się do polerowania mokrym piaskiem i  mchem tych splątanych ze sobą stworzeń. Przy pracy zaś śpiewał:

Jedno w  drugie, drugie w  trzecie

Plecie się, plecie się, plecie

Żaba, krab, łasica, nur

Rodzina, przyjaciół sznur

Czeka aż, czeka aż

Zalśnią w  morzu, z  wielką muszlą.

Wirują jak błyszczka z  gwiazd

Nur, łasica, żaba, krab

Z morza po niebie się wspina

Lśniących zwierząt

Hej hop, rodzina Hej hop,

Rodzina, rodzina, rodzina.

Eemookowi zrobiło się raźniej. Tak pochłonęło go polerowanie i  śpiew, że nawet nie zauważył Shooli. Bo księżniczka jednak przyszła. Umknęła ze ścieżki i  – nie widziana – z  koszem pełnym trawy morskiej opuściła się po niewielkim klifie, a  oczy aż iskrzyły się jej na myśl o  psocie. Podkradła się do chłopca, blisko, coraz bliżej, aż znalazła się tuż za jego plecami. A  wtedy z  głośnym śmiechem wysypała Eemookowi na głowę kosz pełen mokrej brunatnej trawy!

Eemook zerwał się z  gniewnym okrzykiem, kiedy zobaczył, kto go nabrał. Chciał swą przyjaciółkę złapać, ale była – oczywiście – zbyt zwinna. Tańczyła wokół skały, tak że nie mógł jej dosięgnąć, zaśmiewała się i  wytykała go palcem. A  Eemook, kiedy wreszcie zauważył swój cień na piasku, też parsknął śmiechem; wodorosty spływały mu na ramiona jak grzywa jakiegoś kudłatego zwierzęcia. Śmiejąc się, padł na czworaki, zaczął kołysać głową na boki i  porykiwać jak foczy samiec, młodziutki byk, który rykliwą pieśnią zaleca się do foczej jałówki.

– A-muuuuu – ryczał. – Jestem Tancerz z  Głębiny, usypiam tańcem dziewczyny, wciągam między morszczyny do podwodnej krainy... muuuu!

Dziewczyna aż pisnęła z  zachwytu; padła na kolana i  przyłączyła się do zabawy. Strząsnęła sobie włosy na twarz.

– Nie boję się wcale, nie uśpią mnie fale, nie pójdę za tobą, nie zatańczę pod wodą, nie dogonisz mnie. Nie, nie, nie, nie...

Kołysali się tak i  wyśpiewywali do siebie, aż na ścieżce zjawiła się babka chłopca, Um-Lalagic, wracająca z  uzbieranymi ziołami. Najpierw przestraszyła się tego, co zobaczyła na dole. A  kiedy już poznała, że to dwoje przyjaciół, Shoola i  Eemook, lęk zamienił się w  gniew. Zaczęła w  nich ciskać ubrudzonymi ziemią korzeniami.

– Głupie dzieci – łajała. – Nie uszanują niczego, wszystko mają za nic! Przedrzeźniacie sobie duchy? Tak? – Bardzo to głupie! I  bardzo niebezpieczne.

– To tylko zabawa, babciu – wołał Eemook.

– Głupia zabawa, nawet jak na dzieci. Przestańcie w  tej chwili. Wracajcie do roboty, każde do swojej. I  pośpieszcie się. Właśnie usłyszałam, że to już naprawdę ostatni dzień jesieni. Właśnie nadchodzi zima.

– A  gdzie i  od kogo usłyszałaś, babciu? – zapytała Shoola z  niewinnym uśmiechem. – Może ci to powiedział któryś z  twoich „wiaterków”? – Księżniczka zawsze lubiła dokuczać starej zielarce i  wypominać jej skłonność do wzdęć.

– No proszę, jeszcze się natrząsaj! – krzyknęła cienkim głosem Um-Lalagic. – Jesteś przewrotna i  nikogo nie szanujesz.

Znów cisnęła w  dół korzeniami. Shoola pisnęła i  schowała się pod koszem. Jak na taką starą kobietę, Um-Lalagic rzucała bardzo zręcznie. To od niej nauczył się rzucać Eemook. W  końcu Um-Lalagic dała spokój i  ciężko dysząc, zawołała:

– Jeżeli koniecznie chcesz wiedzieć, ty niedobra dziewczyno, powiedział mi to kruk Tasalgic. Że jeszcze tej nocy runie na nas wichura. Wielka wichura. Popatrz... – Um-Lalagic wyciągnęła rękę ku górom – widzisz, jak wierzchołki sosen tańczą w  tych purpurowych chmurach? Tasalgic powiedział, że to tak się właśnie zaczyna. Ludzie z  Morskiego Urwiska jeszcze dzisiaj muszą zebrać wszystko, co zostało do zebrania, bo jak nie, to na wiosnę w  długim domu głośno będą grały kiszki.

Więc się pośpieszcie. I  skończcie w  tej chwili z  tym przedrzeźnianiem.

Stara kobieta pokuśtykała pod górę ku długiemu domowi, a  Shoola znów wybuchnęła śmiechem.

– Ten kruk to znany łgarz – powiedziała. – A  brzuch zielarki przemawia przez cały rok.

Eemook też się roześmiał. Ludzie z  Urwiska chętnie wyśmiewali się z  odgłosów, które wydawała drugą stroną, i  przezywali ją Grzmiące Ziele lub Wór Który Gada. Lub Kobieta Pająk, bo rzeczywiście przypominała pająka z  tym wielkim brzuchem i  chudymi członkami. Jednak Eemook kochał starą kobietę i  wiedział, że jest bardzo mądra, chociaż puszcza wiatry i  burczy jej w  brzuchu.

Pomagał teraz Shooli napełnić na nowo koszyk. Kiedy zdjął z  głazu ostatni kłąb wodorostów, wyjrzała spod niego pięknie rzeźbiona kość. Eemook zapomniał o  niej podczas zabawy. Chciał szybko schować ją w  plecionce, ale dziewczyna ubłagała go, żeby pokazał tę rzeźbę. Zapytała z  powagą:

– Czy chociaż raz w  życiu ukryłam coś przed tobą?

Eemook wiedział, że nie. Ostrożnie rozwinął plecionkę.

– Och, Eemook! Ten trzonek... najwspanialszy trzonek, jaki widziałam! Nikt nigdy nie wyrzeźbił piękniejszego trzonka do błyszcza! Ale skąd weźmiesz muszlę, żeby go dokończyć? W  całym morzu takiej nie ma.

Eemook poczuł się taki dumny, że z  trudem wykrztusił:

– Babka mówi, że... każdy hak ma swoją rybę, a  każdy trzonek swoją dziurę. Coś się musi znaleźć.

Chciał z  powrotem zawinąć rzeźbiony błysk, ale Shoola go powstrzymała.

– Eemook, muszę go potrzymać – prosiła. – Wezmę do ręki, tylko na chwilę, dobrze?

Eemook nie mógł się zdecydować. Nikt poza nim nie dotknął jeszcze tej zakrzywionej kości. Czar może prysnąć.

– No dobrze – powiedział w  końcu. – Ale ja muszę trzymać z  drugiej strony.

Mocno ujął kość i  pozwolił Shooli przesunąć po niej palcami przez całą długość, od początku do końca. A  wtedy stało się coś bardzo dziwnego. Jakby wszystko zupełnie zastygło. Zamarł wiatr, uspokoiły się szczyty sosen. Ustała gorączkowa krzątanina nadbrzeżna. Mężczyźni na skałach i  kobiety na klifie znieruchomieli jak rzeźbione totemy, jakby w  pół gestu ściął ich mróz.

Jedno jedyne morze nie stężało zupełnie, chociaż i  ono wyraźnie się uspokoiło. Fale sunęły teraz tak leniwie jak letnie chmury i  pojaśniały, chociaż niebo wciąż było ciężkie jak gliniana skorupa.

Popatrzyli oboje w  tę jasność i  zobaczyli, że z  grzbietu fali na grzbiet, jakby delikatnie podawany z  ręki do ręki, sunie ku nim jakiś skrzący się okrągły przedmiot, że wolno, ostrożnie zmierza ku brzegowi i  wreszcie osiada na piasku u  stóp księżniczki Shooli...

Była to przepiękna muszla, większa od wszystkich innych, gładkich czy ząbkowanych, od muszli mięczaków, omułków czy słuchotek i  znacznie bardziej lśniąca. Była tak świetlista, że od spojrzenia w  jej środek czuło się, jakby żołądek zaczynał wirować.

– Och, Eemook! Twoja babka ma rację! – krzyknęła dziewczynka. – Każdy ślad musi mieć swą stopę.

Mówiąc to, podniosła muszlę, która była większa od jej rozłożonych dłoni. Lśniła między parą przyjaciół jak snop księżycowego światła. Shoola wyciągnęła ją ku chłopcu, żeby spróbował dopasować trzonek. Ząbkowana krawędź idealnie pasowała do rzeźbionego wgłębienia.

– To najpiękniejszy błyszcz na świecie – cicho powiedziała Shoola. – Najwspanialszy.

Eemook promieniał z  dumy.

– Ludzie będą zdumieni – zapowiedział. – Wszystkie kobiety rozdziawią usta, a  potem pozdzierają sobie gardła i  postrzępią języki. A  mężczyźni powiedzą, że nikt, w  żadnym domu, na żadnym wybrzeżu nie umie tak robić błyszczy jak Eemook! Może twój ojciec przestanie mnie nazywać małym, nic nie wartym niewolnikiem.

– Może twoja babka przestanie we mnie rzucać korzeniami! – dodała Shoola, tak samo przejęta jak jej przyjaciel.

– Ludzie z  Urwiska zobaczą go podczas pierwszej zimowej uczty. Wyciągnę go przy wszystkich z  biesiadnego kosza! Twój ojciec mi pozazdrości.

– Och! – przestraszyła się nagle Shoola. – W  takim razie nie wolno ci go pokazać! Znasz ojca. Jeżeli zazdrości czegoś, czego nie może mieć, zawsze ogłasza potlacz. Wtedy będziesz musiał wyrzucić skarb.

Wszyscy dorośli członkowie plemienia po ogłoszeniu potlaczu muszą pozbyć się najcenniejszej rzeczy; w  ten sposób Ten-Który-Daje-I-Czuwa nie pozwala Ludziom z  Urwiska rosnąć w  dumę i  puszyć się przed sobą.

Eemook wiedział, że Shoola ma rację. Ile razy któryś z  mężczyzn zrobił lepszy oścień niż wodza, tyle razy stary zazdrośnik zarządzał potlacz; zawsze mógł sobie sprawić nowy oścień. Tak, jeżeli wódz nie przywłaszczy sobie tego cudownego błyszcza, to go zniszczy.

Wtedy oczy Eemooka rozbłysły.

– Możemy sobie urządzić własne święto, tu i  teraz, bez żadnych ojców i  babek. Sprosimy na ucztę całą moją rodzinę, wszystkich! – Chłopiec wysoko uniósł kość. – Niech zobaczą, jak ich tu uczciłem, jak wyrzeźbiłem. Przyjdą, jedno za drugim, a  ja cię przedstawię. Powiem tak: panie Wiewiórku, oto księżniczka Shoola, Przynosząca Szczęście, moja przyjaciółka do kresu dni. Księżniczko Shoolo, oto pan Cyk-cyk, wiewiórka!

Zza skały wyszedł żywy skutek tej zabawy, biała jak owa kość wiewiórka, z  lśniącymi oczami, powiewająca puszystym ogonem. Zwierzak z  wdziękiem ukłonił się Shooli, a  ona się odkłoniła.

– A  oto panna Nurzanka – ciągnął Eemook. Pojawiła się młodziutka maskonurzyca w  naszyjniku z  paciorków. – Panno Nurzanko, proszę się przywitać z  Shoolą, która też staje się już kobietą.

– Jesteś bardzo piękna – powiedziała maskonurzyca.

– Ty też. – Shoola zarumieniła się.

– A  to jest pan Pluszcz... to pani Alka...

Jedno po drugim wyłaniały się zwierzęta, dołączały do zabawy pary przyjaciół, tańczyły wokół nich na piasku. A  wraz z  tym tańcem wyprostowała się noga chłopca, a  z  grzbietu gdzieś zniknął wykrzywiający go hak. Eemook odrzucił sosnową laskę i  też zaczął tańczyć. Wszyscy tańczyli dokoła skały, ręka w  skrzydło, skrzydło w  płetwę, płetwa w  łapę, dokoła, dokoła...

Zdawało się, że ten taniec trwa już całe godziny, a  godziny mogłyby się zamienić w  dni, lecz nagle kruk Tasalgic sfrunął z  mrocznego nieba i  wykrakał swą złowróżbną przestrogę.

– Burza złapie! – wieścił tancerzom czarny ptak. – Zła burza złapie! Łaps! Łaps!

Kruk jeszcze nie odleciał, a  już rozwścieczony piorun roztrzaskał dziecięce fantazje. Zwierzęta gdzieś pierzchły. Wiatr jeszcze okrutniej smagał sosny. Ogromna fala rozbiła się o  skały i  przegnała na górę urwiska mężczyzn z  ościeniami. Kobiety w  pośpiechu zbierały ostatnie ryby suszące się na drągach.

– Tym razem ten kłamczuch kruk mówił prawdę – Shoola usiłowała przekrzyczeć wichurę. – Rzeczywiście, nadchodzi zima.

Eemook zgarnął narzędzia, porwał laskę i  pośpiesznie pokuśtykał ku stopieńkom wykutym w  urwisku. Shoola pognała po swój nowy kosz. Runął na nich kłujący grad. Eemook wdrapał się już w  bezpieczne miejsce na klifie, kiedy nagle przypomniał sobie o  ich cudownej zdobyczy. Zobaczył, że wciąż lśni w  dole jak księżyc, tuż koło kamienia na plaży.

– Shoola! – teraz on przekrzykiwał coraz groźniejszą wichurę. – Muszla! Muszla!

Dziewczyna zbiegła na plażę, ale ku brzegowi toczyła się już druga ogromna fala. Kiedy cofnęła się, Shoola była zupełnie mokra, a  kamień pozostał sam i  nagi. Morze najpierw delikatnie złożyło im dar, a  potem okrutnie odebrało.

Alice zorientowała się, że butelka corony jest już pusta; wysączyła ją i  nawet nie poczuła smaku. A  zaliczyła dopiero jedną trzecią tej głupiej książki! Zgrzytając zębami, ruszyła po drugie piwo. Wciąż żarzyła się w  niej wściekłość, która jak ogień ogarnęła ją na widok sceny w  domku Daddy-daddy’ego, nie stłumiona jak tlące się śmietnisko. Teraz może jeszcze gorętsza. Ta niczym nie zbrukana historyjka dla dzieci, komiksowo i  karykaturalnie opowiadająca o  jakimś mitycznym życiu tubylczym, tylko podkreślała to, czym było ono naprawdę... brudem, rozpaczą i  perwersją.

Wróciła z  drugim piwem, ale tym razem butelkę bursztynowego płynu ulokowała dalej, nie pod ręką, żeby nie wyżłopać jej mimochodem. Otwarła książkę i  znów zabrała się do czytania.

W długim domu szalała niemal taka sama burza jak na dworze. Panowało zamieszanie i  wrzawa, w  ostatniej chwili gorączkowo łatano dziury i  opatrywano okna przed zawieruchą. Stróż ognia pośpiesznie układał na środku palenisko, ledwie nadążając z  łamaniem szczap. W  powietrzu kłębił się już i  wirował siny dym. Zdjęte lękiem małe dzieci tuliły się do siebie, a  duże oczy dużych dzieci stawały się jeszcze większe, ilekroć w  szparach między sosnowymi belkami zamigotała poświata rzucana przez błyskawice.

Ogień zaczynał już huczeć na palenisku, kiedy wódz uniósł nagle ręce w  górę.

– Gdzie Shoola? – zapytał. – Gdzie moja córka?

– A  Eemook? – krzyknęła stara zielarka. – Gdzie się podział mój mały Eemook?

– Może w  końcu przypływ upomniał się o  małego niewolnika – powiedziała jedna z  żon wodza. – A  przy okazji o  naszą nieszczęsną córeczkę.

Zaraz potem rozległo się łomotanie w  wielkie drzwi. Mężczyźni spiesznie rozwiązali rzemienie. Chwiejnym krokiem weszli do środka Shoola i  Eemook, przemoczeni i  zziajani.

– Ty ropucho nieznośna! – urągał wódz, częstując Eemooka kopniakami. – Zmarniejemy wszyscy przez ciebie! – Kopał Eemooka, aż go zapędził w  najciemniejszy kąt długiego domu, gdzie babka zawinęła chłopca w  koc.

Drzwi znów zawiązano rzemieniami, uszczelniono szpary i  zajęto się z  powrotem gotowaniem wieczornego posiłku. Z  paleniska wywleczono rozżarzone kamienie i  rzucono do garnków. Kobiety rozcierały na kamieniach swoich rodzin korzenie i  ikrę, z  których piekły placki. Mężczyźni siedzieli w  kucki, kołysali się i  palili. Stara babka śpiewała pieśni, które miały ułagodzić szalejącą na zewnątrz burzę.

Jednak pieśni zostały zlekceważone. Nawałnica stawała się jeszcze gwałtowniejsza. Wiatr tak dobierał się do domu, tak nim potrząsał, że dzieci – i  te małe, i  te duże – zaczęły płakać i  wołać matki, odrywając je od gotowania.

– Pokażże im coś, ty Wdowo-Co-Puszcza-Wiatry – rozkazał wódz. – Uspokój szczeniaki! Po co cię tu trzymamy?

Stara babka zapaliła olejny kaganek i  plama światła padła na wielki bęben z  łosiowego pęcherza. Zaczęła lekko wybijać rytm tańca cieni i  cicho nucić:

A tu mamy pisklątko

Malutkie mewiątko

Na plaży porzucone,

W burzę zostawione

Wiatru się boi, morza strasznego

Popłakuje „Ojej, ojej, ojej, ojej

Co ze mną będzie? No co?”

Wystraszone dzieci trochę się uspokoiły. Podpełzły bliżej do starej. A  spod tańczących palców Um-Lalagic wybiegł nowy rytm:

A tu mamy mewią matkę

Z błękitu, kręgami

Prosto w  dół się wybiera

Nad pisklęciem

Skrzydła rozpościera

I piszczy „ki-lic, ki-lic, ki-lic”

Nie stanie się dziecku nic

Nic a  nic!

Wicher na dworze chyba się trochę uspokoił. Dzieci obsiadły w  krąg starą zielarkę. Matki znów się krzątały. Przy palenisku Shoola ściągnęła bluzę z  jeleniej skóry i  suszyła włosy. Kiedy zobaczyła, że przygląda się jej Eemook, uśmiechnęła się i  potrząsnęła głową, jak na plaży. Zarumieniony Eemook szybko odwrócił się do Um-Lalagic dalej wybijającej rytmy tańców cieni:

A tu mamy wydrzątko

W środku burzy porzucone

„Iii-ne, iii-ne

W strasznym morzu utonę

I zginę, zginę”.

Lecz zaraz rozległy się wolniejsze uderzenia, w  cięższym rytmie:

A tu mamy wydrzą mamę.

„Złap mnie za szyję.

Biegnijmy do nory.

Tam ciepło i  bezpiecznie,

W każdą porę!

W każdą porę!”

Dzieci śmiały się, patrząc, jak mały cień czepia się dużego, a  potem w  podskokach obydwa czmychają. Lęk też gdzieś pierzchał.

Um-Lalagic właśnie zaczęła pokazywać następne zwierzę, kiedy, ku zdumieniu wszystkich, ktoś głośno załomotał w  drzwi.

Bum! Bum! Bum!

Wszyscy wbili wzrok w  wejście. W  domu było już całe plemię; kto to mógł być na dworze w  taką zawieję? Łomotanie nie ustawało, ale nikt nie ruszał się z  miejsca. Bum, bum, bum! Bum, bum, bum! Stopniowo wszystkie oczy zwróciły się ku wodzowi. Ten zaś w  końcu odchrząknął i  zawołał ku drzwiom.

– Kto się tam dobija po nocy? Mów!

– Wędrowiec – odpowiedź wypowiedziana była grzecznie, ale tonem tak głębokim i  z  takim pogłosem, jakby dobiegła z  jaskini. – Zwykły wędrowiec, który szuka schronienia i  odrobiny strawy.

– Czy my cię znamy? – zawołał wódz.

– Jestem tu obcy.

– A  skąd mamy wiedzieć, czy nie jesteś wrogiem? – Wódz pomachał do jednej z  żon, żeby zdjęła mu ze ściany oścień. – Skąd mamy wiedzieć, że przychodzisz sam, a  nie z  całym plemieniem nieprzyjaciół, żeby porwać nasze zimowe zapasy i  nasze kobiety? Skąd mamy wiedzieć, z  jakiego jesteś plemienia? Skąd mamy...

Zanim wódz zdołał dokończyć pytań i  zanim nadeszła odpowiedź, gwałtowny podmuch wichury wyłamał rygle i  szeroko rozwarł drzwi. Błyskawica wydobyła z  mroku ogromną postać, przybysz sięgał głową do belki w  drzwiach.

– Ja sam jestem moim plemieniem – oświadczyła sylweta i  przekroczywszy żarno, stanęła w  świetle paleniska.

Ludzie z  Morskiego Urwiska wpatrywali się w  gościa jak urzeczeni, zwłaszcza kobiety. Był bowiem przystojny i  majestatyczny. Zielonooki i  złotowłosy przewyższał o  głowę najwyższego z  mężczyzn plemienia – a  przy tym był ubrany jak król! Spowijała go od stóp do głów szata z  futra, w  tym samym znamionującym bogactwo kolorze co włosy. Na czoło zaś nasunął szpiczasty futrzany kołpak wysadzany kamieniami skrzącymi się tak jaskrawo, że z  całego plemienia nikt nigdy nie widział podobnych. Na przegubach i  kostkach przybysza grzechotały bransolety lśniące jeszcze jaśniej niż te, które miał Lud Miedzianych. Ale o  wiele bardziej niż futro imponował amulet zawieszony na szyi na ozdobionym paciorkami rzemieniu; był jak księżyc.

Eemook oniemiał na widok tego amuletu. To była ta sama wielka muszla, którą znalazł na plaży! Nie ma drugiej takiej! Szybko spojrzał na Shoolę, żeby przekonać się, czy rozpoznaje muszlę. Ale z  twarzy przyjaciółki wyczytał, że cudowny przybysz, w  królewskiej szacie i  z  długą połyskującą grzywą, urzekł ją tak jak inne kobiety. Eemooka zaczęły ogarniać złe przeczucia. Przestawała mu się podobać ta wizyta.

– Błagam tylko o  odrobinę strawy – powiedział przybysz, przewiercając spojrzeniem zielonych oczu młode kobiety wzdłuż i  wszerz długiego domu. – Może waszym dziewczętom zostało parę ochłapów...?

Trzęsącym się ze zdumienia głosem wódz kazał młodym kobietom podać, co tylko gość zapragnie. A  potem zapytał, czy gość chciałby czegoś jeszcze.

– Może tylko kąta na twardej podłodze – powiedział przybysz – żeby się przespać.

– I  miękkiej dziewczyny, żeby się położyła z  nim w  tym kącie – mruknęła stara w  swej ciemnej wnęce na końcu długiego domu.

Eemook zauważył, że przybysz wcale nie przypadł do gustu jego babce.

Chociaż Um-Lalagic zaledwie szepnęła pod nosem, przybysz dosłyszał. Obrócił się ku niej i  wbił w  nią rozjarzony wzrok. Um-Lalagic wytrzymała to spojrzenie i  przez chwilę aż zaiskrzyło między nimi i  zapachniało tak, jakby zderzyły się dwa krzemienie. A  potem przybysz, nie troszcząc się o  wodza ani nikogo innego, zaczął iść przez cały dom ku starej.

– No cóż, babko – powiedział – widzę, że masz tu lampę i  bębenek. Pokazujesz tańce cieni?

– Czasami – warknęła. – Żeby uspokoić dzieci w  burzę.

– No to nas zabaw – polecił. – Zobaczymy po tych tańcach, czy się w  ogóle znasz na czarach.

– Tssss! – syknęła Um-Lalagic. – A  kim ty jesteś, żeby mi rozkazywać? Nie jestem twoją kobietą.

Lecz wódz krzyknął:

– Rób, co ci każe, Śmierdzący Worze! Byle głupi zobaczy, że ten śmiałek jest królewskiej krwi, może nawet jest królem wodzów. Masz go słuchać.

Stara kobieta niechętnie odwróciła się ku świecącemu kagankowi.

– A  tutaj mamy żabę – zaczęła nucić – która skacze i  śpiewa też, bo żabie wesoło w  deszcz. Pac w  błoto! Pac w  błoto! Żaba w  deszcz nie ma kłopotów...

– A  tutaj mamy – przerwał przybysz, rzucając na skórę bębna cień własnej ręki – jaszczura wodnego, który połyka sobie żabę. Blu-bla-ba! Blu-bla-ba! Żadnych kłopotów już nie ma żaba.

Żaba zniknęła w  paszczy wielkiej salamandry. Wszystkie dzieci zaczęły klaskać z  radości, a  ludzie śmiali się. Eemook widział jednak, że babka wcale się nie cieszy.

– A  tutaj mamy – zaśpiewała – wielką siwą czaplę, która sunie z  nieba na salamandrę. Jej dziób jest jak krzemienny grot. Czapla spada, coraz niżej, niżej...

Dziób ptaka-cienia celował w  wielką jaszczurkę i  już miał ją przebić, kiedy jaszczurka-cień przeistoczyła się w  cień większy, z  długimi zębami, ostrymi uszami i  zjeżonym ogonem.

– A  tu się zjawia lis Kajortoa – powiedział miłym głosem przybysz – żeby przegryźć czapli jej biedną cienką szyjkę, krumrik!

Tak też się stało.

– A  tu się zjawia – syknęła stara kobieta – ryś Skree, żeby lisowi rozerwać trzewia...

Tak też się stało.

– A  tu się zjawia – odparował mężczyzna – wilk Amoroq, żeby rysiowi złamać kark.

Również to zobaczyły dzieci.

– Doskonale – powiedziała stara. – A  tutaj mamy wielką niedźwiedzicę... wielką białą niedźwiedzicę, z  dalekiej białej północy, która swymi wielkimi niedźwiedzimi łapami z  łatwością ukręca wilczy łeb!

Um-Lalagic powiedziała to tryumfalnym tonem, wiedziała bowiem, że nie ma na świecie nic wspanialszego od wielkiej białej niedźwiedzicy z  północy.

Mężczyzna tylko się uśmiechnął.

– Lecz tutaj mamy – powiedział – Smoka Przyboju zza Morza Płomieni, Kawtoolu...! – Przybysz uformował cień czegoś ogromnego i  strasznego, potwora, jakiego nikt z  plemienia dotąd nie widział, nawet w  najstraszniejszych snach wywołanych wywarem z  grzybów. To coś miało długie, pozakręcane szpony, rogi wzdłuż całego grzbietu i  otchłanną, rozdziawioną, najeżoną kłami paszczę. – Kawtoolu, Władca Przyboju, który zjawia się w  pianach czerwonych od krwi maleńkich dziewczynek i  wyżera trzewia wszystkim niedźwiedziom, czarnym, białym i  brunatnym, a  zostawia tylko puste skóry.

Cień straszliwych szczęk zamknął się na cieniu niedźwiedzicy.

– A  tutaj mamy Ahk-kharu – ciągnął przybysz, nim zielarka zdążyła się otrząsnąć z  zaskoczenia – dwugłowego Władcę Wód, który wędruje po dnie oceanu wyprostowany jak człowiek i  nigdy nie śpi, bo jedna z  jego głów czuwa w  dzień, a  druga w  nocy. A  tutaj oto mamy Tsagag-lalalę, Która Podgląda zza Rogów, z  oczami na szypułkach i  zatrutym śladem, jak ślad stonogi. A  to jest Payu, Pełzacz z  Płycizn, którego oblicze to gnijące wnętrzności, którego wydech rodzi robactwo, a  wdech wsysa serca błaznujących małych chłopców, którzy powinni już stać się mężczyznami, lecz brak im na to siły...

Eemook miał wrażenie, że ostatnie słowa odnosiły się do niego i  tylko do niego. Kiedy oderwał wzrok od bębna i  spojrzał mężczyźnie w  twarz, zielone oczy przybysza zamieniły się w  dwa wiry, które zakręciły żołądkiem chłopca, oszołomiły go, wessały... wessały w  głęboką zimną zieleń. Kiedy wirowanie ustało, Eemook znalazł się w  rozkołysanym lesie wodorostów. Woda była mętna i  ponura. Tam i  z  powrotem wokół białego wielkiego tronu wolno przepływały mroczne kształty. A  tron był podobny do muszli.

Eemook już zrozumiał, że niezwykły przybysz nie jest wcale człowiekiem, lecz jakimś duchem-bogiem w  ludzkim ciele. Zimny i  milczący obszar to jego włości, a  posępne kształty to słudzy dworu. A  jednocześnie Eemook czuł, że ta budząca grozę wizja objawia się tylko jemu, że reszta plemienia po prostu widzi cienie na łosim pęcherzu. Dlaczego przybysz ukazał ją tylko jemu, Eemookowi? Z  powodu tego przedrzeźniania duchów na plaży? I  dlaczego ta istota ukrywa swoje prawdziwe oblicze przed resztą plemienia? Lecz w  tym momencie Eemook zauważył, że wstęgi wodorostów rozstępują się i  że ku tronowi płynie ogromna włochata bestia, wielka jak Ooma, Wieloryb Zabójca. A  kiedy podpłynęła bliżej, Eemook ze zgrozą zobaczył, że ktoś na tej bestii jedzie. I  to Shoola! Długie włosy Shooli sennie falowały nad jej nagimi ramionami. I  wydawało się, że w  jakimś odurzeniu, pogrążona w  jakichś majakach, Shoola śmieje się bezgłośnie.

– Nie! – krzyknął Eemook. – Dosyć! – Wizja pierzchła. Eemook znów znajdował się w  długim domu, w  pobliżu bębna, na którego powierzchnię rzucano cienie.

Wszyscy wpatrywali się w  chłopca.

– On nie jest tym, kim myślicie!

Eemook zamachnął się laską, ale przybysz uchylił się i  roześmiał. Chłopiec podskakując i  kulejąc, znów się zamierzył. Tym razem upadł i  potłukł się tak mocno, że stracił na chwilę oddech. Zwijał się z  bólu, usiłując nabrać powietrza.

– Widzę, że temu chłopcu nogi nie urosły jak należy – powiedział przybysz, a  na łosim pęcherzu pojawił się cień nieporadnej żaby. – Może dlatego, że nie wie, kiedy należy uklęknąć?

– I  nigdy się nie nauczy! – zagrzmiał wódz. – Chociaż to szczenię niewolnicy, a  na dodatek kaleka, nigdy nie okazuje należytego szacunku!

Cień nagle przeistoczył się w  cień kijanki wijącej się bezradnie na brzegu.

W długim domu wszyscy oklaskiwali widowisko cieni. Dzieci piszczały z  uciechy i  przedrzeźniały biednego Eemooka zwijającego się z  bólu na podłodze. Mężczyźni kiwali głowami i  pykali z  fajek, a  kobiety rechotały, pokazywały Eemooka palcami i  klepały się po udach. Nawet Shoola.

Tymczasem w  garnku wodza uwarzyła się już strawa. Wódz napełnił misę, sprawdził, czy trafiły do niej największe kąski mięsa, i  wręczył misę Shooli.

– Zacznij od gościa – powiedział. – Widzę wyraźnie, że jest nie tylko wielkim wodzem, lecz także potężnym szamanem. Podejmować go to wielki zaszczyt dla naszej sadyby.

Shoola podała przybyszowi misę, a  ten uśmiechnął się, patrząc jej w  oczy. Odpowiedziała mu tym samym, a  Eemook, patrząc na to, poczuł, że w  środku staje się martwy.

Z rwącym się na strzępy sercem kaleki wyrabiacz błyszczy poczołgał się z  powrotem w  kąt. A  tam, za bębnem służącym do wyświetlania cieni, za łosią skórą zastał babkę. Kołysała się w  tył i  w  przód, siedząc w  kucki, i  mruczała coś pod nosem. Była to Pieśń Powolnej Drogi, pieśń starych ludzi, którzy są już gotowi wyjść po raz ostatni na ścieżkę prowadzącą nad urwiska.

– Dlaczego, babciu, śpiewasz o  Powolnej Drodze? – zapytał z  goryczą chłopak. – To moje wnętrzności zostały wyżarte, nie twoje. To mój czas już jest pusty, nie twój. Dlaczego nie chcesz żyć?

Stara kobieta powoli uniosła oczy. Już nie błyszczały, zamglone i  zmętniałe, jakby się same unicestwiały.

– Pora wychodzić – powiedziała – kiedy w  domu cuchnie, a  komin jest zatkany.

Burza przeszła, a  w  długim domu nastała cisza. Było już późno. Ogień w  palenisku przygasł i  rzucał teraz dłuższe cienie. Po tylu przeżyciach wszyscy zapadli w  głęboki sen. Długi dom tak ucichł, że wydawał się niemal pusty.

W kącie, do którego się zawlókł na czworakach, Eemook zaciągnął sobie plecionkę na głowę i  tak leżał. Dręczony rozpaczą, nawet nie zmrużył oka. Oto, w  co się obróciły marzenia – o  tyle było gorzej! Teraz już wiedział, że nadęty wódz nigdy nie uzna go za jednego z  Ludzi Urwiska. Rówieśniczka, z  którą się tyle razy bawił, nigdy nie będzie jego prawdziwą przyjaciółką, a  ułomne nogi już nigdy nie urosną i  nie nabiorą sił. Czuł, że została mu tylko jedna droga. To o  niej śpiewała babka, nim zapadła w  niespokojny, przerywany mamrotaniem sen. Nadszedł już czas.

Ostrożnie, żeby nie obudzić Um-Lalagic, wysunął się spod derki. Rozplatał rzemienie przy wejściu, którym wnosiło się drewno na opał, tuż koło ciemnego kąta, w  którym sypiali. Wypełznął na zewnątrz, ciągnąc za sobą koszyk. Potem pokuśtykał przez mgłę, aż trafił na tę ciemną ścieżkę prowadzącą nad urwiska.

Słyszał już przed sobą morze, cicho wzdychające między przypływami fali. Księżyc w  pełni usiłował rozpędzić ostatnie burzowe chmury, spoza których już wyzierały gwiazdy. Tuż koło ucha Eemooka przemknęła sowa, a  potem przysiadła na czubku sosny, kwiląc „idziesz tam?”, „idziesz tam?” A  Eemook rozumiał nawoływanie sowy.

– Idę, czuły nocny ptaku – odpowiedział. – To moja Powolna Droga i  może zaśpiewasz za mnie pieśń. Mnie na to brak odwagi.

Eemook doszedł na skraj wielkiego urwiska. Sowa kwiliła.

Chłopiec zacisnął powieki i  zaplótł ręce wokół swego kosza z  narzędziami i  rzeźbami, czekając, aż sowa skończy. W  dole, między mrocznymi skałami, pomrukiwało morze. Eemook podszedł i, stanął na samej krawędzi. Lecz wówczas usłyszał z  tyłu inny jeszcze odgłos, dobiegający chyba z  tej małej plaży, na której zwykle przesiadywał. Było to jakieś dziwne, stłumione porykiwanie, głos ani zwierzęcia, ani człowieka, ani ducha, lecz coś pośredniego między jednym, drugim a  trzecim. Eemook pokuśtykał przez trawę nad tamten stok. A  tam już czekał na niego przerażający widok.

Na plaży, jak sterta mokrych łachmanów, leżały wszystkie dziewczęta plemienia, wprost na piasku, w  ociekających wodą koszulach i  spódnicach, w  których poszły spać. Wszystkie! Kołyszące się w  niemym transie z  boku na bok! Nic dziwnego, że długi dom wydawał się tak pusty.

Jedynie Shoola nie ociekała wodą. I  chociaż tylko ona stała na nogach, też była chyba pogrążona w  transie, jak inne. Szła przez zalany księżycowym światłem piasek z  podkasaną spódnicą i  szeroko rozpostartymi ramionami, podobna do kogoś, kto się najadł cętkowanych grzybów ut-ut. Oczy zapatrzone przed siebie upodobniały ją do dziecka urzeczonego światłem lampy. Lecz to nie była sprawka oliwnego kaganka; poświata wydobywała się z  gardzieli jakiegoś kosmatego kolosa – a  był nim ten sam potwór, którego Eemook widział już w  owej wizji, podobnej do wiru wciągającego w  głębinę! A  światłem jarzyła się muszla! Poruszała się tam i  z  powrotem, tam i  z  powrotem, jakby na przybrzeżnej płyciźnie kołysało się jakieś ogromne zwierzę.

Shoola już miała dosiąść potwora, już miał ją ponieść przez fale. To dlatego pozostałe dziewczyny wyglądały jak topielice. A  poczwara najlepszą dziewczynę zachowała sobie na koniec!

Krzycząc z  bólu i  gniewu, Eemook ruszył ku stopniom z  piaskowca. Bestia kołysała łbem. Kiedy dostrzegła chłopca, zaryczała z  uciechy. Lecz teraz Eemook już lepiej wiedział, jak zaatakować, nie tak jak w  długim domu. Stojąc na jednej nodze, cisnął sosnową laskę, tak jak babka ciskała korzenie. Grubszy koniec trafił potwora we włochaty kark, z  boku. Bestia znów zaryczała, ale ton uciechy już pierzchł. Potem Eemook porwał z  koszyka toporek i  rzucił, wkładając w  to wszystkie siły. Trafił potwora prosto w  nos. Potem rzucił masywnym kamiennym młotkiem i  usłyszał głuche walnięcie w  żebra. Tym razem bestia ryknęła, oparła się na zadzie i  uniosła tak, że płetwą zdołała dotknąć rozkołysanej muszli. A  wtedy wyprostowała się, wstała, a  jej włochata grzywa opadła. Na oczach Eemooka potwór zamienił się w  przybysza, stojącego teraz nago, jeśli nie liczyć lśniącej muszli zawieszonej na szyi. Kolos popędził z  rykiem ku stopniom z  piaskowca.

Jedynym ciężkim przedmiotem, jaki jeszcze pozostał Eemookowi, była rzeźbiona kość. Wyciągnął ją z  kosza. A  wtedy przybysz jakby się zawahał. Eemook uniósł ją wysoko, a  kolos cofnął się. Eemook poczuł moc tętniącą w  rzeźbach.

Na plaży mężczyzna odwrócił się ku zaklętym dziewczynom.

– Jazda! – zaryczał. – Bierzcie go! Łapcie! Rozerwijcie na strzępy! Rzucimy go na pożarcie krabom.

Dziewczęta z  wyciem zaczęły się wspinać po stoku.

Podpierając się kością jak laską, Eemook odwrócił się i  zaczął uciekać do lasu, biegnąc jak jeszcze nigdy dotąd. Rzeźbiona kość nie tylko mu pomagała, lecz chyba także prowadziła w  ciemnościach. Za tę skałę! Tędy przez wysokie wrzosy! Dziewczęta pędziły za nim jak wataha wilków, nie mogły jednak nadążyć nawet na zdrowych, młodych nogach. A  im bardziej oddalały się od morza, tym mniej zawzięcie wyły. I  oto pościg zamierał, ustawały jedna po drugiej, odwracały się, zwolna ruszały w  stronę długiego domu. Bez słowa, jak zjawy.

Ostatnia przystanęła Shoola. Ukryty w  wydrążonym pniu sosnowym Eemook nasłuchiwał, jak Shoola przedziera się przez zarośla. Skomlała, zbita z  tropu. Eemookowi nagle wydało się, że słyszy, jak Shoola szepce jego imię, lecz nawet nie drgnął.

Kiedy poszła dalej, ułożył się w  drewnianej niecce, w  wydrążeniu wielkiego pnia, i  oddychał coraz spokojniej. Wpatrywał się w  krąg nieba nad głową. Chmury rozstąpiły się, a  księżyc zstąpił ku niemu i  zajrzał mu prosto w  oczy, których spojrzenie stało się teraz ostre i  twarde, podobne spojrzeniu Oorkeki, morskiej orlicy, gdy wpada w  gniew...

Głowa Alice nagle się uniosła. Lecz butelka była pusta. Niech to diabli, to jednak wciąż wciąga. Może ta stara panna z  New Jersey nie za wiele wiedziała o  północno-zachodniej kulturze i  o  jej dziedzictwie, ale dokopało się babsko do jakiegoś naprawdę starego źródła, czegoś podstawowego i  prostego, pierwotnego i  freudowskiego. I  czy coś się zmieniło? Czy Daddy-daddy nie był właśnie takim zbydlęconym bóstwem, z  torbą upominków i  purpurowogrzywym konikiem? A  pulpetowate siostrzyczki? Były tak samo bezbronne i  tak samo zmysłowe. Różnica polegała tylko na tym, że szubrawy dramat Daddy-daddy’ego wyzuty był z  godności. Nie miał śladu, cholera jasna, klasy. Ta opowiastka dla dzieci może sobie być głupia jak wielkanocny zajączek, ale przynajmniej daje jakieś mgliste poczucie klasy. Z  wyjątkiem... co to, u  diabła, te grzyby ut-ut?

Została jeszcze jedna trzecia książki, więc chyba można się było złapać za trzecie piwo. Ale okazało się, że ostatnia butelka to tylko greps – wstawiona do sześciopaku pusta. Dopiero za plastykową torbą pełną spleśniałej sałaty Alice wytropiła butelkę lekkiego szprycera. Ściągnęła nakrętkę i  zmarszczyła nos: zaleciało podrabianą borówką. Wróciła do książki, ale jakoś na łóżku Sallasa już nie czuła się wygodnie. Kompaktowa alkowa chyba była zbyt kompaktowa. Książkę i  butelkę Alice zabrała na dwór i  usiadła na aluminiowym stopieńku przyczepy. Popołudnie upływało spokojnie. Pasma dymu z  tlącego się śmietniska zawisły między konarami drzew jak strzępy brudnych flag. Psy do czysta wyżarły makaron i  razem zwinęły się w  kłębek we wrzoścach. Szczeniak wpakował nos między chude żebra Marleya i  pewnie śnił o  pięknych czasach, kiedy jeszcze była matka i  mleko. A  Marley nie spał, cierpliwie leżał i  gapił się bezmyślnie, jak stary wujek zostawiony przy dziecku.

Nad głową na konarach świerku, cicho jak mysz pod miotłą, wyczekiwały trzy wrony, jakby się bały zbudzić biednego śpiącego sierotę. Alice wiedziała, że czekają, aż Marley wreszcie zaśnie, a  wtedy sfruną i  dobiorą się do resztek makaronu porozrzucanych na podjeździe wśród muszli. Pociągnęła szprycera i  zabrała się do zakończenia opowiastki.

Zbliżał się świt, w  długim domu było cicho. Dziewczęta leżały pozawijane w  rodzinne długie okrycia, jakby nigdy nie ruszyły się z  miejsca. Niczego nieświadomi mężczyźni w  najlepsze chrapali. Przybysz siedział na należącej do wodza malowanej skrzyni z  kosztownościami, jakby już była jego własnością. Ciasno owinięty w  długą szatę wpatrywał się w  drzwi.

W domu nie spała prócz niego tylko stara zielarka. Zbudziła się, kiedy przybysz znów się zjawił, i  podjęła swą posępną pieśń. A  śpiewając, kołysała się i  płonącymi oczami wpatrywała w  plecy niesamowitego gościa. Nie zwracał na to uwagi. Wzrok utkwił w  drzwiach i  czekał. Pomyślała, że może wypatruje posiłków, nowych żołnierzy armii cieni. Sss! Cóż ją to może obchodzić. Jej czas minął. Jest stara. Od dawna umiała już tylko jedno, urządzić magiczny pokaz cieni; teraz i  ten czar prysł. A  wkrótce i  ona się roztrzaska. Kołysała się coraz szybciej, jej twarz stężała, z  gardła wydobywało się zawodzenie coraz głośniejsze, lecz oto od nagłego łomotania zamarł jej dech w  piersiach.

Bum! Bum! Bum! Coś dobijało się do wielkich drzwi. Śpiący junacy zerwali się na równe nogi i  rzucili się do ościeni. Dziewczęta obejmowały się i  drżały. Bum! Bum! Bum! Aż drzwi rozwarły się szeroko.

Był to Eemook. Wywalił drzwi wielką, rzeźbioną kością. W  paru podskokach znalazł się we wnętrzu domu, ciągnąc koszyk i  śpiewając. Zdumione plemię usłyszało Pieśń Potlaczu.

I oto koniec, już nie czekamy

Płomień rozniecamy

Potlacz ogłaszamy!

Niech równa Ognik i  bagno,

próchno i  grzyb, pąki i  grób.

Mali i  wielcy, głodni i  syci,

Nędzni i  możni, niewolni i  słudzy

– Potlacz ogłaszamy

W popiół obracamy

Co najlepszego mamy

Niech zginie przepadnie!

„Na dobre...

Eemook porwał z  koszyka łuk do wiercenia i  cisnął go w  palenisko. Strzeliły iskry i  wzbił się płomień.

Teraz Eemook wyjął krzemienne wiertła osadzone na strzałach i  złożył je z  trzaskiem, śpiewając:

Moje narzędzia

Moją trzecią i  czwartą dłoń

W ogień rzucamy

W popiół obracamy

Niech zginą, przepadną!

Na dobre...

Ogień podziękował za drzewca kłębem iskier. A  Eemook znów sięgnął do kosza.

A to są moje błyszcze

Dla mężczyzn i  kobiet

Moje muszle i  kostki

Które mają być błyszczami

Ale nie będą, bo

W ogień rzucamy

W popiół obracamy

Niech zginą, przepadną!

Na dobre...

Ludzie zaczęli krzyczeć, żeby Eemook się opamiętał. W  ogień szły narzędzia potrzebne teraz na zimę.

– Przestań! – krzyknął wódz Gawgawnee. – Tego ci nie wolno!

Jednak Eemook wciąż rzucał w  ogień dzieła swych rąk.

– Co tu się dzieje? – zapytał złotowłosy przybysz. – Co on robi?

– Ten głupiec usiłuje ogłosić potlacz – gniewnie tłumaczył wódz. – Ale to nic nie znaczy. Potlacz może ogłosić tylko ten mężczyzna, który ma do poświęcenia prawdziwy skarb. Dość tego, niewolniku! Tylko marnujesz swoje rzeczy...

Młodzieniec odskoczył, żeby wódz nie mógł go dosięgnąć, i  jął ciskać w  ogień rzeźbione figurki.

To spleciony z  sosnowych korzeni bóbr

Z prawdziwym bobrzym zębem do gładzenia błyszczy.

I pijąca wodę kaczka z  oczami z  agatów.

W ogień rzucamy

W popiół obracamy Eemooka podziwiamy

Bo nie ma mężczyzny takiego jak on...

Chłopiec rzucił już w  ogień pusty kosz. Została mu teraz tylko piękna rzeźbiona kość. Kiedy ją uniósł, Ludzie z  Morskiego Urwiska poczuli prawdziwy respekt. Dostrzegli, jak w  świetle paleniska ożyły i  zamigotały małe zwierzęta wyrzeźbione w  wielkim żebrze.

A tutaj mamy mój skarb

Kto rzeźbić umie lepiej?

W rogu lub sośnie?

W kości czy korze?

W ogień rzucamy

W popiół obracamy

Niech zginie, przepadnie!

Na dobre...

A teraz kto dorówna Eemookowi?

Kto jest od niego większy?

No kto? Kto? Kto?

Wódz jeszcze raz krzyknął na chłopca, żeby przestał, ale było już za późno. Ludzie z  Morskiego Urwiska nigdy w  życiu nie widzieli czegoś tak pięknego jak rzeźba, którą Eemook rzucił w  ogień – i  krew zagrała im w  żyłach. Inny młody człowiek z  krzykiem podjął wyzwanie. Wyrwał swój wbity w  ziemię oścień i  cisnął w  ogień w  ślad za skarbem Eemooka.

– W  ogień rzucamy, w  popiół obracamy! Na dobre...

A potem człowiek, który splatał sieci, cisnął swą sieć, jakby chciał w  nią schwytać pląsające płomienie. Plecionkarz rzucił kosz. Sam brat wodza rzucił w  ogień swój upierzony bęben i  jeszcze bił w  niego, gdy ten płonął. Głos po głosie plemię dołączało do Pieśni Potlaczu, którą zaśpiewał Eemook i  która teraz rozbrzmiewała coraz donośniej:

Płomień rozniecamy

Potlacz ogłaszamy

Niech wszystkich równa!

Tu nie ma wodza, nie ma junaka

Nie ma szamana, nie ma biedaka.

W popiół obracamy

Co najlepszego mamy

Niech zginie, przepadnie!

Na dobre...

Wkrótce wszyscy mężczyźni tańczyli wokół ognia, a  każdy chciał dorównać ofierze, na którą się zdobył jego sąsiad. Wódz stęknął, sięgnął po plecioną koronę i  pełen smutku złożył ją w  palenisku, z  którego wzbijały się coraz wyższe płomienie.

– Teraz już wszyscy muszą to zrobić – tłumaczył przybyszowi – żeby Ten-Który-Daje-I-Czuwa nie rozgniewał się na nas. Tak mówi nasze prawo.

Przybysz ściągnął kołpak i  niechętnie postąpił za radą wodza. Wódz ściągnął buty z  jeleniej skóry, a  przybysz zrobił to samo.

Grzmiały bębny, huczał ogień. Wkrótce kobiety rozszlochały się z  żalu po stracie tylu cennych rzeczy, zaczęły wytrząsać z  włosów piasek, a  wszyscy mężczyźni tańczyli nago w  świetle płomieni.

– Spójrz na gościa, mój wodzu! – krzyknął Eemook. – Czyżby chciał dla siebie zatrzymać swój skarb?

Wódz zauważył teraz, że na szyi olbrzyma wciąż wisi wspaniały amulet.

– Musisz to rzucić – powiedział. – Każdy mężczyzna musi się pozbyć swoich kosztowności. Nawet król wodzów.

Przybysz przerwał taniec.

– Nie rzucę – powiedział. – To sztuczka, którą wymyślił ten kaleka. Nie wyrzeknę się mojego amuletu.

Teraz przerwali taniec pozostali mężczyźni. Patrzyli to na wodza, to na ogromnego przybysza. W  świetle płomieni widać było, jak ich twarze ogarnia gniew.

– Musisz – powiedział wódz. – To prawo Ludzi znad Morza. Albo rzucisz tu swój skarb, albo strącimy cię z  urwiska. Tak musi być. To jest prawo.

– Nie rzucę – powtórzył przybysz. – Niczego nie muszę i  niczego nie zrobię! Jestem potężniejszy od waszych praw.

Kilku ludzi fuknęło gniewnie. Zaczęli sięgać po kamienie służące do gotowania. Przybysz zaś dotknął palcami magicznej muszli. Z  cieni tańczących na ścianie wyroił się jeszcze raz zastęp mrocznych demonów. Rzuciły się na Ludzi z  Urwiska z  wściekłym wrzaskiem, wymachując pazurami. Plemię cofnęło się w  popłochu; Ludzie z  Urwiska wreszcie zrozumieli, że piękny przybysz to duch, który na nich napadł. Lecz tymczasem Eemook pokuśtykał ku palenisku i  wyciągnął rozżarzony oścień. Cisnął nim w  czarny cień Smoka Przyboju. Potwór zaskrzeczał z  bólu.

– To cienie! – zawołał Eemook do mężczyzn. – Tylko cienie, nic więcej! Wypędźcie je na światło!

Ludzie z  Urwiska powyciągali z  ognia płonące żagwie, zamierzyli się nimi na demony i  pognali je ku drzwiom, przez które wlewał się już świt. Jeden po drugim, demony roztapiały się w  porannym słońcu.

Kiedy ludzie dobiegli na skraj urwiska, pozostał już tylko przybysz. Ryczał jak dzika bestia, a  jego piękną twarz wykrzywiała furia. Kamieniami i  pochodniami ludzie zapędzili go na krawędź przepaści, aż runął z  niej prosto w  spienione wody przypływu.

Z rykiem zniknął wśród fal, a  w  chwilę później wynurzył się już w  swej prawdziwej postaci, jako okryty wielką grzywą olbrzymi Lew Morski. Odpływał w  stronę widnokręgu, pobekiwaniem rozgłaszając swój gniew i  niezadowolenie, a  na jego szyi wciąż lśniła piękna muszla.

Z domu wyległy kobiety, by popatrzeć z  urwiska na morze. Shoola podbiegła do Eemooka, stanęła tuż obok niego, a  jej oczy iskrzyły się z  dumy. Prysnął zły czar.

– Och, Eemook! Uratowałeś nas przed potężnym i  złym duchem! Jesteś mądry i  dzielny! – Zwróciła się do ojca: – Mądry i  dzielny...?

– No tak – musiał przyznać wódz. – Mądry i  dzielny. Jak na kulawego... – Wódz przerwał, poczuł bowiem, że patrzą teraz na niego wszyscy, całe plemię. Wiedział też, że głupio wygląda bez swej pięknej szaty wodza, z  grubym zadem na wierzchu. Dokończył prawie szeptem: – ...który wyrabia groty i  błyszcze.

Eemook bez słowa spojrzał wodzowi w  oczy. Kaleką będzie zawsze – trudno, jest jak jest – ale nie będzie już niewolnikiem.

Pewnych rzeczy nie zmieni nawet sam Ten-Który-Da-je-I-Czuwa.

A zaraz potem Ludzie z  Urwiska usłyszeli jakby stłumione trąbienie i  gwizdy i  zobaczyli, że ścieżką prowadzącą nad klif zbiega stara Um-Lalagic. Dopadła krawędzi, wychyliła się i  splunęła w  kotłujące się w  dole fale. Eemook uśmiechnął się.

– Więc już nie śpiewasz, babko, Pieśni Powolnej Drogi? Może już nie chcesz opuszczać zadymionego domu...?

– Czasem robi się smród – burknęła – wcale nie dlatego, że komin jest zatkany.

Na wiosnę wszystkim dziewczynom z  wyjątkiem Shooli urodziły się złotowłose dzieci. Wódz kazał je strącić z  urwiska. I  chociaż morze było wzburzone, nie potonęły. Dzieci kołysały się na spienionych falach i  odpływały w  dal, becząc raz po raz. I  od nich wzięło początek nowe plemię. Owi Ludzie Morskiego Lwa zawsze pobekiwali.

Alice doczytała do końca i  zerwała się tak raptownie, że wrony z  wrzaskiem odfrunęły, a  szczeniak się obudził. Włożyła książkę na miejsce, do pudełka na półce, i  zamknęła za sobą drzwi przyczepy. Przez chwilę zastanawiała się, czy nie zostawić szczenięcia pod opieką starego Marleya, ale doszła do wniosku, że albo zeżre je niedźwiedź, albo porwie szop. Nalała więc najpierw wody do Marleyowego wiadra, a  potem wzięła na ręce pękaty teraz kłębek futra i  zaniosła do samuraja. Ulokowała szczenię na podołku.

– Obudź się, Biedo. Pomożesz mi prowadzić.

Zgrzytała zębami głośno jak nigdy, a  ręce tak jej się trzęsły, że nie była w  stanie wsunąć na miejsce plastykowej karty zapłonowej. Baśń o  Shooli rozdrażniła ją, dlatego że zdołała jej zamglić oczy ze wzruszenia. Brednie! Na miłość boską, to brednie! Nic dziwnego, że w  Hollywood zdecydowali się przyjechać tutaj i  sfilmować tę rzygliwie nostalgiczną bajdę! Gdzie Fabryka Snów znajdzie lepsze surowce? Jesteśmy takim samym dziadostwem jak sny – tandetą!

Nie zdążyła jeszcze zapalić silnika, kiedy usłyszała drapanie w  drzwi. Wyjrzała przez okno; na muszlach podjazdu, tuż obok wozu, siedział stary Marley. Trzymał błagalnie uniesioną w  powietrzu przednią łapę i  szczerzył w  uśmiechu zęby, jak pełen nadziei autostopowicz.

– Chryste Panie – zawołała Alice. – Każdemu się zdaje, że jak dziewczyna jest biedna i  z  prowincji to zaraz musi być łatwa. – Jednak wysiadła, dźwignęła starego psa i  przy akompaniamencie szczenięcych poszczekiwań i  harców wpakowała go na tył, przez odsuwane drzwi.

Z powrotem wybrała się przez miasto zamiast obwodnicą. Nie minął tydzień od ostatniej jazdy tą trasą, a  dzięki hollywoodzkiej fabryce snów widać już było zmiany na każdym kroku. Na wystawie milutkiego sklepiku ze słodyczami Lydii Glove już nie zachwalano śmietankowych batonów „mice”; teraz były to śmietankowe batony „fox”. W  Crabbe Potte za pomocą zamontowanego na markizie ciekłokrystalicznego ekranu zachwalano nowego drinka: chodziło o  „Fikołek Shooli”. A  potem Alice zobaczyła na brukowanym podjeździe prowadzącym z  ulicy pod National Bank of Alaska starego Erniego Patcha, którego jeszcze raz udało się wywabić z  kokonu, w  który się otulił – mianowicie sprzed telewizora pokazującego na okrągło mydlane opery i  napalone dupeczki – po to, żeby z  powrotem zabrał się do roboty nad zlekceważonym już totemem. Pod brezentowym daszkiem Ernie obrabiał cedrowy kloc zaklinowany na kozłach. Ernie przez cztery lata raz do tej roboty wracał, raz ją zostawiał, różnie, rzeźbiąc i  cyzelując coraz wyżej. Alice śledziła te postępy. Patch wciąż był jednym, z  najlepszych totemiarzy w  tych stronach; parę jego rzeźb naprawdę miało jakiś wyraz. Zwłaszcza ten niedźwiedź na dole. Na jego stylizowanym pysku malowało się jakieś zadawnione cierpienie, przez co wydawał się wzruszający i  heroiczny – na przykład te cedrowe ślepia, którymi leciutko toczy ku górze, żeby zobaczyć ów słup pełen rzeźbionych zwierząt, na których dźwiganie został skazany jego wielki, niedźwiedzi grzbiet. Ten bóbr wyżej też był niezły; bezbłędny kąt, pod którym z  pyska wystawały mu siekacze, powodował to bolesne wygięcie niedźwiedzich brwi. No właśnie, kąty: czyste, wyraźne, dynamiczne. Ale im bliżej szczytu, tym mniej było tego dynamizmu. Już od lat rada nadzorcza Searaven Bank nękała Erniego Patcha, żeby dokończył roboty, zanim kłoda lub rzeźbiarz – bądź oboje naraz – rozsypią się ze starości. Spławiał ich, oświadczając, że Duch jeszcze mu nie zdradził, co umieścić na górze.

– Takie rzezanie wynika jedno z  drugiego aż po czubek, ale czubek musi się objawić, bo on sam coś objawia.

A teraz Ernie w  strugach soku tytoniowego, w  zamieci lecących spod dłuta drzazg, z  pasją pochylał się nad szczytową rzeźbą. Alice zatrzymała się przy krawężniku, wychyliła się w  bok i  opuściła szybę.

– To na co się pan w  końcu zdecydował, Patch? Co się objawiło? – Pytanie było głupie, wiedziała o  tym, już kiedy je zadawała. – Kruk? Ognisty ptak?

– Nie, Alice – odkrzyknął przez ramię rzeźbiarz, uśmiechając się i  popluwając trocinami. – Lew morski, kurna. Normalny lew morski. Od Bela Coola po Nome nigdzie nie widziałem słupa z  lwem morskim. A  ty?

Musi przyznać, że też nie widziała. Po drodze zastanawiała się, dlaczego. Zanim w  latach tysiąc siedemsetnych zjawili się tu ci okrągłoocy historycy od totemów, na górze na tym draństwie rzeźbiło się co popadnie, zwierzęta związane z  danym terytorium albo i  nie. Widziała kiedyś stare zdjęcie totemu z  papugą na szczycie; należała pewnie do jakiegoś marynarza. Wiele znanych słupów wieńczył Abe Lincoln, w  cylindrze i  w  ogóle, siedział tam sobie jak jakiś miły i  roztropny wujaszek. Ale nie było nigdy lwa morskiego. Może dlatego, że u  lwów morskich trudno się dopatrzeć czegoś miłego. Swego czasu zatrzymała się, żeby zwiedzić przesławne Groty Lwów Morskich na północ od Florence na wybrzeżu Oregonu; jechała starym garbusem z  San Diego i  była absolutnie zaszokowana nie tylko pewną sceną, ale i  własną niespodziewaną reakcją na nią. Miało się na wieczór, w  najlepsze mżył ponury lutowy kapuśniaczek. Alice była w  połowie piątego yukon jacka i  musiała dojść do siebie. Właściwie dlatego się zatrzymała, że parking dla turystów był niemal pusty. Jak dotąd wałęsała się tędy tylko w  szczycie sezonu. A  teraz dwie blond nastolatki szykowały się już do zamknięcia sklepiku z  pamiątkami. W  koszulkach i  spódniczkach sławiących Groty Lwów Morskich wyglądałyby na ślicznotki-bliźniaczki, gdyby nie to, że jedna miała wiewiórcze zęby, a  druga nie miała biustu.

Ta z  wiewiórczymi zębami poradziła, żeby Alice wpadła tu innym razem, bo zbliża się noc, a  w  grotach nie należy się posługiwać sztucznym światłem. Musi wystarczyć to, które wpada przez skierowane w  morze wyloty jaskiń. Alice zapewniła, że rozumie, że nie będzie w  grocie używać sztucznego światła, a  następnie położyła małej przed nosem dziesięć dolców. Dziewczęta wydały jej świstek papieru i  pokazały schody, nie komentując ani słowem butelki yukon jacka, chociaż napis na ścianie ostrzegał wyraźnie: ZAKAZ WNOSZENIA POKARMÓW I  NAPOJÓW DO GROTY. Nastoletnie blond bliźniaczki nie miały ochoty wykłócać się ze starymi Popilutkami o  kręconych czarnych kudłach, nawet jeśli miały przewagę liczebną.

Winda gładko zjechała dziewięćdziesiąt metrów do poziomu grot; w  kabinie, a  potem w  tunelu prowadzącym na miejsce Alice była sama. Znienacka, jak detonacja, niemal powaliły ją smród i  hałas – kłębiący się ryk prosto z  cuchnącego krocza podziemi, przepełnionego morzem, nasieniem i  śluzem pochwy. Kaszlącą Alice aż odrzuciło. Zobaczyła brzeg w  morskiej grocie, lecz światła padało coraz mniej. Już nie mogła dostrzec zwierząt kotłujących się w  dole na mrocznych skałach, ale uszy i  nos powiedziały jej więcej niż oczy. Huczało tu i  cuchnęło – przychodziło jej do głowy tylko jedno porównanie – jak w  samym środku piekła.

– Żywe piekło – powiedziała, a  wtedy gdzieś daleko na horyzoncie przedarło się przez pokrywę chmur zimowe słońce, jakie często pojawia się u  kresu najposępniejszych dni oregońskich tylko po to, żeby rozbudzać próżne nadzieje, i  na szczytach spienionych fal wtoczyło się do groty. Rozświetliło tę gigantyczną jaskinię jak bomba fosforowa. To, co Alice zobaczyła, rzeczywiście wyglądało na środek piekła. Jaskinia ogromna jak kryty stadion piłkarski, zasłana wyrzuconymi przez morze kawałkami drewna i  morszczynem, wyglądała jak arena – jak styksowy amfiteatr, zaprojektowany właśnie po to, żeby tu przedstawiać zwierzęcą bezwzględność szczyty zwyrodnienia. Arena dzieliła się na co najmniej tuzin pól bitewnych; były nimi skalne wyspy przy brzegu, niektóre sterty głazów, niektóre wyżłobione przez morze półki skalne na ścianie jaskini. A  w  każdej strefie byk przywódca utrzymywał okrutny dwór. Oczy Alice oswoiły się i  zobaczyła, że te potwory są naprawdę przerażające: większe niż jej volkswagen i  jeszcze brzydsze, okryte bliznami od ciężkich karków po spłaszczone ogony – dorobek wielu lat spędzonych na walkach ze słabszymi konkurentami. Haremy samic, jak gigantyczne robactwo, tarzały się przed tronami swych władców. Poniżej tych krów znajdowały się ich małe. A  niżej, na spodzie piramidy, młode przystojniaki donośnym bekiem rzucały wyzwania i  przechwałki.

Właśnie na oczach Alice w  młodym byku hormony wzięły górę nad rozsądkiem i  samiec postanowił wprowadzić w  czyn przechwałki. Zaatakował młode, tłukąc je, gdzie popadnie, a  po sforsowaniu tego kręgu dobrał się do haremu. Wspiął się na pierwszą samicę, jaka się nawinęła. Wielki byk nawet się nie pokwapił, żeby spełznąć z  tronu. Odchylił łeb i  zaryczał tak potężnie, że w  całej jaskini kaczki kamieniuszki powypadały z  wnęk. Widocznie ryk był czymś w  rodzaju królewskiego rozkazu, ponieważ z  tuzin samców z  tej samej piramidy natychmiast wczołgał się do akcji. Wylądowały na napastniku – zanim ten zdążył cokolwiek zdziałać, zanim jeszcze poczuł tę rozwaloną krowę – jak tajni agenci, którzy dopadają jakiegoś fanatyka z  Czwartego Świata. Po chwili porywczy śmiałek zamienił się w  kłąb poszarpanego futra nakryty porozrywanymi płetwami, krwawiący na wyrzuconych przez morze kawałkach drewna i  morszczynie.

Alice zastanawiała się, czy popędzić do windy i  zawiadomić te dziewczyny na górze o  zmasakrowanym młodym byku – może w  takich wypadkach dzwonią po strażnika czy kogoś – lecz nagle słońce zniknęło za horyzontem i  jaskinia stała się znów tylko mroczną cuchnącą wrzawą.

Dopiła yukon jacka, zanim z  powrotem ruszyła do tunelu. Z  natury porządna, pustą butelkę wrzuciła do pojemnika przy windzie. Przypomniała sobie Queequega: „Ten świat jest niegodziwy pod każdym niebem. Umrę jako poganin. Będę w  porządku, przynajmniej jeśli o  to chodzi”. Lata temu...

Kiedy samuraj objeżdżał kopczyk na podjeździe przed motelem, okazało się – ku zdumieniu Alice – że na pustym parkingu stoją w  wierzbówkach trzy srebrzystobłękitne furgonetki wytwórni filmowej. Były to absolutnie najnowsze turbometanowe mercedesy, podobno napędzane drożdżami i  gównem, po sto kawalasów sztuka. Uśmiechnęła się kwaśno. Więc mamy tu wysokobudżetowy sprzęt za trzysta tysięcy, zaparkowany w  tych samych chwastach, przez które jeszcze parę godzin temu przekradał się nasz bardzo niskobudżetowy Daddy-daddy, pomyślała. Ma to już z  głowy. Jakim cudem w  jakimkolwiek przedsięwzięciu można tak szastać forsą i  jeszcze liczyć na zysk, a  już zwłaszcza przy kręceniu walniętego filmu dla bachorów o  ludziach, którzy nigdy nie istnieli, i  czasach, których nie było? Może jakaś holo-kreskówka, czemu nie, ale prawdziwy film z  żywymi aktorami? Urok historii o  Shooli polega na fantazji, a  nie na odtwarzaniu rzeczywistości. Disneyowski remake „Księgi dżungli z  prawdziwymi zwierzętami nie wypalił; nikt się nie chce spoufalać z  prawdziwym niedźwiedziem, panterą czy wężem, jeżeli nawet mówią mądrze, śmiało czy sprytnie. Prawdziwe zwierzęta są zbyt nieobliczalne, a  ludzie mają teraz nieobliczalności po dziurki w  nosie. Poza tym, skąd szef obsady wytrzaśnie dziewczynę o  tak jasnym spojrzeniu, tak piękną i  niewinną jak książkowa Shoola? Skąd wytrzaśnie kogoś zarazem dzielnego i  kalekiego jak mały Eemook czy malownicze dziwadło jak babka? W  kreskówce, kto wie, ale z  aktorami to nie przejdzie. Weźmy na przykład tego ducha, Lwa Morskiego; wszystko jedno, kto go zagra, będzie się musiał upodobnić do jakiegoś ramboidalnego mięśniaka, nie bardziej człekokształtnego niż kingburger.

Kiedy za ostatnim domkiem wykręciła i  wjechała na podwórze, okazało się, że wszyscy już tam są; jakby zeskoczyli z  kart książki, którą właśnie przeczytała, i  popędzili na złamanie karku, żeby czekać tu na nią. Był więc stary wódz ubrany w  najprawdziwszą futrzaną parkę, w  butach ze skóry karibu; przy jego bokach żony o  posłusznych twarzach, zajęte gromadką dzieci wczepionych w  spódnice. Ten tutaj to kaleki bohater, chłopak może piętnastoletni, w  rogowych okularach, na wózku, pochłonięty lekturą gazety; a  tam stara babka o  przenikliwym spojrzeniu, ze wzdętym brzuchem wyzierającym spod nie zasznurowanej parki. I  rzecz jasna, Shoola... na parapecie przed domkiem numer 5, w  łosiowej spódnicy i  bluzie, z  włosami splecionymi w  dwa warkocze po bokach głowy, jak dziewczyna z  plemienia Pocahonta spotykająca Johna Smitha na starej litografii. Tyle że ładniejsza, z  bardziej autentyczną twarzą, otwartą i  szeroką, z  policzkami zabarwionymi na kolor zachodu słońca, jak z  drzewa różanego i  oczami o  migdałowym – wykroju, dowodzącym mongolskiej krwi. Plemię InnUpiat, pomyślała Alice. A  może Upiak, – Co tu gadać, bractwo autentyczne, sprowadzone z  bardzo, bardzo dalekiej Północy.

Alice zatrzymała wóz i  wysiadła ze szczeniakiem na ręce i  starym psem kuśtykającym z  tyłu. Gromadka przybyszów przyglądała się tej defiladzie, ale nikt nie drgnął ani się nie odezwał. Natomiast przywitał się z  nią Nick, jej syn, który wyłonił się z  pralni.

– Mamo, obdzwaniamy całe miasto. Chcieliśmy już wybijać okna.

– Przepraszam – powiedziała Alice. – Musiałam podjechać do przyczepy Sallasa, doglądnąć tego cymbała. Powinniście się po prostu wpakować do środka.

Nikt nie odpowiedział. Zresztą ci ludzie chyba nie byli zniecierpliwieni ani poirytowani czekaniem. Wyglądało na to, że nie zrozumieli ani słowa.

– Niektórzy mówią po angielsku, niektórzy nie – szepnął Nick. – Wiem tylko, że stara ani w  ząb nie rozumie.

– Chryste, nie do wiary. To jak oni powiedzą tekst? – również szeptem odpowiedziała Alice.

– Zgarnęliśmy tę całą obsadę, począwszy od babuni razem z  jej paciorkami po to spłonione dziewczę – pierwszorzędna, co? – za jednym zamachem. Dorwaliśmy ich, całą rodzinkę, na Ziemi Baffina. Musisz przyznać, mamo, że to jest to. Wstrzeliliśmy się w  film z  tą Shoolą, może nie?

– Wygląda na to, że masz wszystkich – przyznała Alice – z  wyjątkiem boga-Lwa Morskiego. Takiej poczwary nie znajdziesz nawet na Ziemi Baffina. I  myślisz, że gdzie...

Przerwała. O  metr przed jej nosem Nick właśnie wykręcał piruet, wywijał białym płaszczem jak kapą i  potrząsał białą grzywą.

– Ta-da! – zakrzyknął. – Ta-da...

– Jezu, w-pale-się-nie-mieści, Chryste! – Niczego więcej nie zdołała wykrztusić.

10

Krzewie, kolący krzewie,

twój cierń me serce zranił

Jeśli się, krzewie, z  kolców wypłączę,

nie wrócę tutaj za nic

Już w  chwili narodzin Michael Carmody był okazałą kulą, królewską perłą, a  trzeba pamiętać o  nikłych wymiarach muszli, w  której wzrósł. Nie ważyła czterdziestu kilogramów nawet pod koniec ciąży.

Natomiast ojciec, który złożył nasienie w  perłopławie drobnego dziewczęcia, był ogromny. Był nim olimpijski wioślarz, skifista, nazwiskiem Pull Carmody. Zdobył dla Wielkiej Brytanii trzy złote medale, a  potem, w  pełni formy i  zadufania, osiadł w  domu Carmodych w  Scilles. Mówiono, że tej pełni formy było już za wiele i  że Carmody zrezygnował, ponieważ już by się nie przeszwarcował przez kontrolę antydopingową. A  gdyby nawet jeszcze raz wytrzymała antytestowa blokada, to tak czy owak był to kawał bydlaka. Anaboliczny zwierz nieszczególnie służył wizerunkowi Korony. Mimo to lękliwej, wiejskiej dziewczynie z  zasłanego muszlami kornwalijskiego wybrzeża wydał się absolutną wspaniałością. Posunęła się i  otworzyła przed nim.

Lecz podszyte anabolikami ziarno piasku, które posiał w  jej mrocznych zakamarkach, wymagało chyba obfitszego niż zazwyczaj wewnętrznego łzawienia. Na obrastaniu i  zaokrąglaniu się zszedł prawie rok i  w  końcu trzeba było noża, żeby je wydobyć: cztery kilo dwieście żywej wagi. Trudy trwały aż dwa dni i  dwie noce i  wyszorowały naczynie do czysta, niczym słoik po konfiturach. Nawet mucha nie miałaby na czym złożyć jajek. Nie starczyło już na kroplę mleka dla dziecięcia ani na rozmiłowany błysk w  matczynym oku. Pustka.

Rodzina wróciła do domu, do Steep Cliff, ledwie zagoiły się szwy; coś jednak zostało boleśnie nadwerężone. Złotego medalisty w  skifie wciąż przybywało, a  młodziutka, nieśmiała matka pustoszała. Po urodzeniu dziecka właściwie została już tylko próżna muszla. Było to tak, jakby mieniące się wszystkimi kolorami pojawienie się na tym świecie maleńkiego Michaela spustoszyło bezpowrotnie ów pierwszy świat, z  którego przybywał – jakby zabrało z  niego obydwa życia. Z  pomocą zjawiły się matka i  babka dziewczyny, wynajęły w  sąsiedztwie domek, aż biedactwo – jak powiedziały właścicielce – znów nabierze sił. Ale nie nabrało. Młoda kobieta przeleżała całe lato przy oknie, w  zimnym kornwalijskim słońcu, a  delikatne podmuchy wiatru bawiły się tą pustką – o  bezwolnych ustach i  próżnych oczach – jak niewidzialne wargi fletem. Z  nadejściem jesiennych chłodów dziewczyna zdołała się uwolnić nawet od pustki.

Na szczęście matka była twardszą zawodniczką niż córka, a  babka jeszcze twardszą. Doglądały osieroconego dziecka w  starym domu Carmody’ego, aż olimpijski mistrz powiosłował ku innym akwenom i  innym perłopławom – a  wtedy osiadły tam, jedna i  druga.

Gasnąca dziewczyna już nie stanowiła przeszkody, więc mogły się sprzeczać do upadłego. Mały Michael najpierw wpuszczał ten nie milknący jazgot jednym uchem, a  drugim wypuszczał, przekonany, że to przyrodzony, naturalny głos kobiet, jak wrzawa mew obsiadających skały. A  kiedy zaczął się wsłuchiwać, jazgot nadal wydawał mu się czymś zwykłym, chociaż irytował. Były to dźwięki domostwa, które porzuca marynarz. Bywają łatwiejsze pomysły na życie niż praca na morzu, jasne. Co sprytniejsze chłopaki w  jego wieku już główkowali nad karierami zapewniającymi przyszłość lepszą, niż może zapewnić rybactwo. Morze – wielki błękitny szczodry wór – ubożało z  roku na rok. Pewnie, te sprytne chłopaki mogą się lepiej urządzić, redagować różne gówniane telewizje, zostać prawnikami na usługach rządu albo handlarzy narkotyków, a  potem po ciężkim dniu wracać do domu, do małżonek i  dziatwy; jednak młody Carmody sądził, że właśnie tego trzeba stanowczo unikać. Czegoś tak okropnego jak powrót do domu pełnego wrzeszczących mew.

Wyszedł w  morze na tuńczyka na trzy miesiące, kiedy podczas sprzeczki przy popołudniowej herbatce babka na śmierć udławiła się chałką. Czyniąca sobie wyrzuty prababka popadła w  przewlekłą depresję spowodowaną poczuciem winy, wyrzutami sumienia, melancholią i  nudą. Zmajstrowała sobie staroświecką harmonię i  całymi godzinami przesiadywała przy oknie wychodzącym na morze, wyciskając z  instrumentu wprost bezlik trenów. Zaimponowało to młodemu Michaelowi. Nie miał pojęcia, że to stare ptaszysko potrafi użyć dzioba do czegoś innego niż żarcie i  kłótnia. Tymczasem śpiewała, a  na dodatek grała na wymyślnym urządzeniu! Stary babsztyl przeżył córkę tylko o  wiosnę i  jesień, ale przez tych parę miesięcy chłopak poznał już większość melodii, które miał poznać w  życiu, poza tym po raz pierwszy nabrał niejasnego podejrzenia, że w  domu kobieta może być czymś więcej niż jazgotliwą zawadą; że mimo wszystko, szlag by trafił, kobieta to może być atut. Minęło czterdzieści lat z  okładem, zanim gotów był przetestować to podejrzenie.

Problem polegał na tym, że Alice nie była dobrym obiektem do testowania. Nie zrzędziła, fakt, nigdy się nie naprzykrzała. Ani razu nie zakłóciła pokoju domowego ogniska, tak potrzebnego żeglarzowi na lądzie. Zresztą, zamiast dzielić ciepło tego ogniska, doglądała do późna pracy w  wędzarni, częściej, niż trzeba, a  potem u  siebie w  motelu padała na łóżko. Carmody nie był pewien, czy Alice akurat bardzo się przejmuje domowym ogniskiem. Szałasokształtna buda na błotnistym krańcu zatoki była wszystkim, co mógł jej zaoferować. Może ją krępowała myśl o  zadomowieniu się w  czymś takim, może wstydziła się tego, co za plecami powiedzą złośliwe siostrzyce Popilutki. Wiadomo było, że mewi jazgot za plecami wprawia Alice w  pewne rozdrażnienie – pewne! niech szlag trafi! potrafiła się zamienić w  zionący ogniem liniowiec – więc Carmody usrał się na swój szałas i  wybudował tę błazeńską rezydencję. Lecz niewiele się zmieniło. Pod nowym dachem, z  prawdziwymi cedrowymi bajerami i  wymuskanymi ścieżkami przed oknem. Spędzała może nawet mniej wieczorów niż pod tamtym – starym, ze sfatygowanego eternitu. Carmody był zbity z  tropu. Pierwszy raz w  życiu poczuł, że „czegoś mu brak. I  nie chodziło o  żadne bara-bara (to nigdy nie było częścią układu z  Alice, ani nawet milczącym założeniem; zresztą jeśli marynarz ma ochotę na te rzeczy, to prościej skoczyć samolotem do Anchorage i  przespacerować się przez Lasek Lasek – prościej i  taniej); doskwierał mu brak towarzystwa. Na miłość boską, mężczyzna nie jest stworzony do tego, żeby domowego ognia pilnował sam. Dlatego wyszykował przynętę i  niespiesznie ciągnął z  Seattle tym swoim nowym kutrem, zatoka za zatoką. Aż się zahaczył. Chryste Panie, sam miód! Alice była kumplem na pokładzie, partnerką szczerą jak pion na budowie. Natomiast Szalona Willi z  Waco była osobą innego rodzaju. Więcej niż partnerem. Przez tę teksańską brzoskwinię pochłonęło go coś, co bał się nazwać, bo żeglarz wie, że to najgorszy niefart na pokładzie. Morze to stara, zazdrosna handlara rybami, i  zawlec na pokład miłość to tyle, co zgłosić sześcioliterowe zamówienie na katastrofę, zupełnie jak gwizdać pod wiatr.

Tak więc w  wędrówce ku domowi Carmody upodobał sobie pieśń Krzewie, kolący krzewie. Była czymś więcej niż ulubionym kawałkiem, stała się leitmotivem, całą operą, nie milknącą arią, do której wracał bezwiednie od rana do nocy, dzień w  dzień. Kiedy po kolacji siadał do przemyconej whiskey i  ze starą hohnerowską harmonią zaczynał koncert, brał się zaraz do Krzewie, kolący krzewie, który to numer odstawiał ze dwa, trzy razy, zanim wreszcie odpadł.

Nie od początku do końca, nad czym zresztą Ike i  inni nie ubolewali; cała ballada liczyła ze trzydzieści linijek. Historyjka traktowała o  ostatecznych konsekwencjach namiętności, kłusownictwa, a  wreszcie pościgu w  nielitościwych kornwalijskich stronach. Jak zwykle była to opowieść o  Młodym Nieszczęsnym Kochanku, którego ubóstwo popycha do zbrodni, czyli do zabójstwa Szlachetnego Królewskiego Rogacza, a  potem do przehandlowania mięsa na świecidełka dla Tej Jedynej, w  następstwie czego Młody Nieszczęsny Kochanek zostaje ukradkiem wydany przez kogoś bliskiego... a  wtedy kochanek zamienia się w  zbiega tropionego przez psy, ściganego jak zwierzę przez tłustego szeryfa; w  zbiega w  końcu pojmanego, osądzonego i  mającego zawisnąć na najbardziej ciernistym drzewie, jakie może się przyśnić... człowiek czeka wtedy z  rękami związanymi na plecach i  wpatruje się w  widnokrąg nad głowami pozbawionych serca ziomków i  żali nad swą samotną dolą: „Krzewie, kolący krzewie...”

Ike pamiętał, że to ta bardzo stara historia, która się powtarza w  balladach z  owych osnutych melancholią czasów. Najsławniejsza wersja to „Popuść sznura, kacie, jeszcze chwilę zwlekaj, bo moja matula jedzie tu z  daleka”. Spodziewasz się, człowieku, że matula przywiezie rodzinne srebro, zapłaci grzywnę za twe nieprawości i  wyciągnie cię z  tej bardzo kolącej sytuacji. Ale nie. Przyjeżdża, żeby z  gawiedzią z  ulicy patrzeć, jak syna powieszą na szubienicy. A  potem tatulo jadą z  daleka, potem braciszkowie, siostry i  tak dalej. Zjadą się wszyscy, załapią na to przyjęcie pod krawatem. Jeszcze chwila, chłopczyku, a  zadyndasz na stryku. A  wtedy z  daleka przyjedzie wreszcie Ta Jedyna... z  mieszkiem srebra dla kata, a  on popuści sznura i  pójdziesz wolno, człowieku, ju-huuu!

Ale w  Krzewie, kolący krzewie to idzie inaczej. Pojawia się Ta Jedyna, przybywa z  daleka, fakt, ale na jednym koniu z  grubym szeryfem, który cię kazał wieszać – cały czas trzymała z  sukinsynem! – i  jak matula, tatulo, braciszkowie i  siostry, jak cała ta reszta poczciwych obywateli, prawomyślnych rojalistów, aż się trzęsie, żeby zobaczyć, jak zadyndasz wśród cierni, jak będziesz umierał, ladaco jeden, kłusowniku, hultaju, mazgaju skamlący!

I następna różnica: w  tej ponurej śpiewce lament nie cichnie wraz z  powieszeniem. Nasz bohater nie przerywa ballady, głos dobiega jeszcze z  otchłani, na próżno. Rozwarła się zapadnia, a  twoje jałowe przyrzeczenia nie cichną, człowieku, z  piskiem wydostają się z  zadławionego gardła, jak korkociąg wykręcany z  korka, i  nawet z  najgłębszego mroku zapewniasz: „Jeśli się, krzewie, z  kolców wypłaczę, nie wrócę tutaj za nic...”

Dzień w  dzień Carmody w  kółko raczył załogę tym refrenem, gwiżdżąc, mrucząc i  bucząc. Ike usłyszał te nosowe tony, zanim jeszcze w  porcie w  Juneau zobaczył Carmody’ego. Razem z  Greerem nieśli przez nabrzeże nosze z  Kujonem, a  z  tyłu Archie popychał sklepowy wózek; Ike usłyszał, że tę żółtą śmierdzącą mgłę tenor Carmody’ego tnie jak piła:

– „...twój cierń me serce...”

Prawdę mówiąc, dzięki temu udało im się zlokalizować nowy kuter, zacumowany za wielką barką na śmieci i  zupełnie niewidoczny.

– Panie Carmody? – krzyknął Archie przez barkę w  stronę, z  której dobiegał śpiew. – To może pan?

– Czy to może ja? – Nad belami odpadków wzeszła różowa kula. – Dam sobie wsadzić żywego węgorza, ale chciałbym się dowiedzieć, gdzie ty się podziewałeś?

– Już całą godzinę pana szukamy, panie Carmody. Ale czemu pan nie zacumował na naszym zwykłym miejscu tylko tutaj na tym, no...

– Śmietnisku? – dokończył wesoły głos. Obok Carmody’ego wzeszła druga głowa, również okrągłolica i  różowa, chociaż nie ogolona na pałę. Była to głowa kobiety w  rozkwicie lat średnich, porośnięta strzechą tlenionych loków, istny dmuchawiec. – Przycupnęliśmy tu z  bokowca, w  śmieciach, bo się ukrywamy. Ten stary mors tak pozałatwiał, że nas teraz szukają.

Carmody postanowił to zignorować i  entuzjastycznie pomachał ręką.

– Ahoj, łobuzy jedne! Już się zaczynałem o  was martwić. Zeszło wam aż dwadzieścia godzin ze Skag. Myślałem, że jakaś obława przydeptała wam ogon. Hej, Isaak, dzień dobry... hej, Emil – Właźcie i  obejrzyjcie sobie mój nowy słodki kabriolecik, i  nie przejmujcie się, że trzeba przejść przez tę nieszczęsną balię. Proponowałbym przechodzić od rufy i  pod wiatr.

Ike i  jego niewielkie combo ruszyli wzdłuż burt barki, okrążyli bele sprasowanych śmieci i  po raz pierwszy ich oczom ukazała się nowa łajba. Gwizdnęli obaj z  Greerem. Była absolutnie, bezwarunkowo w  porządku, najnowsza, wielofunkcyjna, wystarczająco szeroka do pracy i  dostatecznie smukła, żeby pruć fale – spawany jednolity ferral, jak w  większości nowoczesnych kutrów. Stop nie bał się słonej wody, zżerającej inne metalowe kadłuby. Stateczek cały lśnił niesamowitym, srebrzystozielonym blaskiem, jak przybysz z  innej galaktyki. I  chociaż to wielofunkcyjne cacko nie było nowe, to wyglądało wręcz niepokalanie. Człowiek aż wzdrygał się na myśl, że to się okryje rybią krwią, śluzem, ośćmi albo że zastawi się ten pokład stertami zardzewiałych skrzynek na kraby.

Carmody wymachiwał ręką i  zamiast zwykłego trapu na dole pokazywał przejście rzucone między mostkiem kutra a  relingiem barki. A  była to tylko deska, szeroka najwyżej na trzydzieści centymetrów, bez żadnych lin czy poręczy. Billy uniósł głowę akurat na tyle, żeby to zobaczyć. Jęknął i  zaklął. Greer, który niósł nosze z  przodu, przytaknął przedmówcy:

– Może lepiej by było...

– Spoko, Emil, spoko – wołał Carmody. – Taszczcie tędy ten stary bagaż, nic mu się nie stanie, nie ma mowy.

Blondynka głośno parsknęła śmiechem.

– Skąd ty to wiesz? Zdaje się, że sam tędy nie taszczysz swojego starego bagażu..

Ten śmiech mógł być kpiną, ale nie, był słoneczny i  dobroduszny jak jej twarz. Ike oceniał ją, powiedzmy, na pięćdziesiątkę, może więcej, w  każdym razie nie za blisko tej siedemdziesiątki z  hakiem Carmody’ego, ale była o  dobre dziesięć lat, a  może i  dwadzieścia, starsza od Alice. Mimo to wciąż było w  niej coś najzupełniej dziecięcego. Jej twarz wykrzywiał łobuzerski szeroki uśmiech i  ani myślał pierzchać, mimo spękanych warg i  brakujących zębów, w  oczach zaś błyszczała szelmowska iskierka. Trochę podobna do tej błyszczącej w  oczach Carmody’ego. Mieli niemal identyczną cerę – różową, wygładzoną przez wiatr i  wypolerowaną przez słońce. Mieli te same pszeniczne brwi i  te same mopsowate nosy. Kiedy przyglądali się temu widowisku, jakim było chybotliwe wnoszenie Billy’ego po wąskiej desce, Ike zastanawiał się, czy może są spokrewnieni: oto duży brat stoi sobie z  małą siostrzyczką. I  to by wyjaśniało tę zażyłość, stanie już nie ramię w  ramię, lecz biodro w  biodro.

– Witajcie na pokładzie, zuchy – powiedział Carmody, kiedy już zeszli z  deski. – Ulokujcie gdzieś to łoże i  zabezpieczcie rannego. Z  życiem, chłopaki; stęskniłem się za podniesieniem kotwicy, naprawdę się stęskniłem i  chcę się zabrać jeszcze z  tym przypływem.

Blondynka mrugnęła.

– Staremu osłu o  to naprawdę chodzi, że musimy się zmyć, zanim się tu zjawi właściciel tamtej motorówy koło pomp z  paliwem i  zanim zobaczy dziurę, którą wywaliliśmy mu w  kadłubie podczas tankowania. Więc depczą już nam po piętach dwie obławy.

Carmody wydawał się dotknięty.

– Nie powinien, smark jeden, łajza skończona, stawiać tej serwantki z  porcelaną tuż przy pompach.

– Tuż przy pompach? Nie powiedziałabym. Dziś rano barka kontenerowa, jak futbolowe boisko, wpasowała się między tę żaglówkę i  pompy i  nawet nic nie brzęknęło.

– Stanowczo brakowało mi ludzi – zaprotestował Carmody.

– Stanowczo byłeś zbyt pewny siebie. Dzień dobry, chłopaki. Jestem Willimina Hardesty. – Wyciągnęła dużą różową dłoń, szorstką jak rafa. – Znana jako Szalona Willimina z  Waco, ale wy, chłopcy, mówcie mi Willi. Na tej technologicznie rozwiniętej, bajeranckiej balii zamustrowałam jako chief software’u.

– Ho-ho! – Tym razem zarechotał Carmody. – Chief software’u! Jak myślisz, Ike? Czy ja wyglądam na faceta, który mustruje chiefa software’u? A  zwłaszcza chiefa nazwiskiem Har-dupsty, cha-cha-cha...

Ike uścisnął jej rękę i  przedstawił trójkę kolegów. Archie zarumienił się. Greer pocałował ją w  knykcie i  bąknął coś po francusku. Natomiast Billy tylko chrząknął w  stalową teczkę, owiniętą ręcznikami i  podłożoną pod głowę w  charakterze poduszki. Archie zabrał się do wyjaśniania sytuacji pana Bellisariusa spoczywającego na brzuchu, ale kobieta wyjaśniła, że, och, wszyscy o  tym wiedzą, bo zapierającą dech, zuchwałą ucieczkę całej paczki na drezynie komentowano we wszystkich barach dużo wcześniej, zanim zadzwonił Isaak.

– Tak jest! – zapewnił Carmody. – Ze szczegółami. A  teraz trzeba go zdjąć i  zaraz potem odcumować, historyjki opowiemy sobie później. – Zmarszczył brwi na widok dwóch siat, które dźwigał Archie. – Co to, u  diabła?

– Wino. – Archie wzruszył ramionami.

– Przecież widzę – powiedział Carmody. – Sensowny ładunek. Ale ta druga?

– To książki – odrzekł Archie.

– Przecież, do cholery, mam oczy, Culligan, i  widzę, że książki. Co ci się stało? Zapisałeś się na kursy samokształceniowe?

– To książki Kujona, panie Carmody. Pan wie, że ja nie czytuję. Pan Bellisarius kazał nam wypożyczyć je z  biblioteki Juneau Community College. To książki naukowe.

– To dlatego tyleście się, cholera, guzdrali, co? Niech was drzwi ścisną. Dobrze, gdzieś zabierzcie spod nóg, z  łaski swojej, to zasraństwo... ponieważ, drodzy państwo, za chwilę, prując fale, ruszamy prościuteńko do domu. Nels! Odpinaj smycz, a  ja podszprycuję tę elegancką dziwkę!

Rzeczywiście, pruli fale, ale wcale nie prościuteńko do domu. Isaak był zaskoczony, bo ledwie stracili z  oczu Juneau, Carmody skierował metalowy dziób w  lewo, na południe, wprost w  Inland Passage, na tę samą trasę, którą wchodził.

– Typowy unik w  celu zmylenia przeciwnika – zagrzmiało z  mostka coś w  rodzaju wyjaśnienia.

Potem Carmody polecił kobiecie wziąć kurs wokół Wyspy Admiralicji i  na północ w  Chatham Strait, co po zatoczeniu pętli musiało ich wyprowadzić niemal w  to samo miejsce, w  którym rozpoczęli tak zwane mylenie przeciwnika. Kiedy Ike bąknął coś na ten temat, starszy pan wyznał w  zaufaniu, że naprawdę chodzi o  niedźwiedzie na plaży, chce mianowicie przepatrzeć wybrzeże po drugiej stronie wyspy, można by tak któregoś pacnąć z  dystansu, z  tej nowej strzelby do usypiania.

W godzinę później Ike podsłuchał, jak Carmody zapewnia Greera, że naprawdę to chce, „żeby ta Teksaneczka mogła rzucić okiem na Angoon. Tkwi tutaj od trzech lat, a  mówi, że jeszcze nie widziała autentycznej indiańskiej wioski”. Kiedy nazajutrz przekradali się przez cieśninę, na przyrządach i  noga za nogą, żeby nie zdradził ich kilwater, wszyscy mogli usłyszeć, jak Carmody tłumaczy Teksaneczce, o  co chodzi w  tym opływaniu wyspy; była okazja zarzucić takle z  przynętą na jakiegoś legendarnego morskiego jesiotra, tutejszą odmianę, która podobno żeruje w  pobliżu błot Hoonah. Wtedy już Ike zorientował się, że stary zawodnik chce jednego: odwlec powrót do domu, ile się tylko da.

Ike nie miał nic przeciw temu. Nie musiał się przejmować każdą sprawą Alice, nigdy nie palił się do tego, poza tym miał złe przeczucia, jeżeli chodzi o  ów ambitny powrót jej marnotrawnego syna. Miłe to było, przemierzać leniwie spokojną cieśninę, rozpierając się na leżaku jak turysta podczas dziesięciodniowego rejsu, superoferty biura podróży, popijając wino, pogrywając w  krótkiego i  gapiąc się z  oceanu na brzegi. Czasem odkładali karty i  zarzucali wędki, ciągnąc za kutrem błyszcz... nikt się nie śpieszył. Najlepsze sztuki Carmody wybierał do żarcia – trafiał się łosoś coho lub, rzadkość, łosoś o  niebieskim grzbiecie – a  mniejsze rzucał z  powrotem do wody. Albo sprzedawał na boku drobnym pirackim przetwórniom, które mrugały do nich kodem ze wszystkich zatoczek i  zakamarków.

Żeglowali, grali w  pokera i  snuli opowiastki, a  Carmody śpiewał. Wieczorami, wśród brudnych naczyń w  kambuzie, wyśpiewywał stare pieśni miłosne, jak młodziutki amant serenady pod oknem damy serca. Standardy spod znaku Tin Pan Alley, cały ten kit lat sześćdziesiątych, nawet ballady New Age. Ale kiedy mrok gęstniał i  przybywało pustych butelek, niezmiennie wracał do wypróbowanych kawałków ze Starego Świata, a  w  końcu do motywu przewodniego, czyli Krzewie, kolący krzewie... Ta melodia stała się wszechobecna; Ike’owi zaczęło się już wydawać, że tkwi mu w  głowie od pamiętnej chwili w  Kuinak, w  której pewien kot wyrwał go z  pogodnego snu.

Rzecz jasna Ike z  miejsca próbował się znów pogrążyć w  marzycielskim spokoju. I  nawet nie musiał się wysilać; całą załogę osnuła łagodna senność. Zwłaszcza Greera. Ten wprawdzie liczył na Billy’ego Kujona, lecz w  teczce spoczywał zaledwie półprodukt wieziony na randkę do Kuinak, gdzie czekała na niego druga połowa i  dopiero po chemicznym zespoleniu obie substancje zamieniały się w  wiadomy dopalacz. Tak więc; z  reguły lekko nagrzany partner Isaaka, spędzał teraz większość czasu pod pokładem, pogrążony – we śnie na wąskiej koi. Archie Culligan, który nie był fanem scoota, tak dostał w  kość w  Beulahland, że teraz najczęściej złaził do kambuza, uwalał się koło bojlera i  chrapał na cały głos. Przynajmniej pracowity młody Nels Culligan trzymał się na nogach, tłumił ziewanie oparty o  reling na mostku i  czekał na rozkazy kapitana. A  sam kapitan jakoś nie przypominał błyskawicy. Pracowali razem już dziesięć lat, lecz Ike nigdy jeszcze nie widział starego rybaka na takim luzie i  tak zwolnionych obrotach.

Bajerancki nowy kuter to był pierwszy powód; system Loranav, zaprogramowany na tutejsze wody, był przyjazny dla użytkownika, sterowany bezpośrednio głosem, w  stałym kontakcie z  satelitami nawigacyjnymi. Nawet dziesięciolatek uzbrojony w  myszkę i  mapę wybrzeży mógł mu polecić: „Kurs z  Juneau do Kuinak, szybkość piętnaście węzłów” i  wrócić do komputerowych gier. Była to pierwszorzędna jednostka, dostosowana do najrozmaitszych połowów, z  czasów, kiedy jeszcze budowano takie statki. Wtedy, przed tym wyciekiem z  Tridenta, musiała kosztować co najmniej półtora miliona. Carmody poderwał ją za ułamek tej ceny.

Jednak sprawa nie kończyła się na kutrze. Stary Kornwalijczyk poderwał też pierwszorzędnego kompana. Szalona Willi z  Waco może nie miała aż tylu elektronicznych bajerów co nowy kuter, była jednak równie przyjazna dla użytkownika. Nietrudno było zrozumieć, czemu Carmody zwleka. Stary żeglarz doczekał się zasłużonych od dawna wakacji z  nową partnerką. A  jej obecność na pokładzie wszystkim sprawiała przyjemność; z  wyjątkiem Billy’ego Bellisariusa, który wciąż zbyt głęboko pogrążony był w  rozmyślaniach na temat awantury z  Greenerem, żeby się kimś cieszyć. Po wyjściu z  Juneau szybko się przekonali, że Willi nie obija się, zna na żegludze, a  do tego udostępnia im nowe skrzydło biblioteki świńskich powiedzonek i  historyjek – mianowicie skrzydło południowe. Ta podróż to była prawdziwa frajda, z  mnóstwem żarcia, picia i  śmiechu.

Zwłaszcza żarcia. Ike wręcz przypuszczał, że Carmody napalił się na nowy kuter nie tylko ze względu na te komputerowo-sensorowe nawigacyjno-satelitarne instalacje służące rybołówstwu, lecz i  ze względu na kambuz. Może nawet bardziej liczył się kambuz. Stary wyga znacznie pilniej grywał na klawiaturach kuchennych niż komputerowych.

– Ryba musi być absolutnie świeża – zapewniał Carmody. – Na Boga, przepadam za taką rybą, jedzoną wprost w  kambuzie. Tyłek mi już skrzypi od wyciągania sukinsynów z  wody przez te wszystkie lata, nie? A  chyba nie zdarzyło mi się dotąd zjeść kolacji z  naprawdę świeżych ryb. Bóg mi świadkiem, czuję się jak z  czegoś odarty!

Brzuch Carmody’ego nie dowodził jednak dyskryminacji, przeciwnie, śródokręcie żeglarza miało wymiary wręcz niebywałe, okrągłe, różowe i  pozbawione zmarszczek jak kulista, ogolona głowa właściciela – i  jak ona twarde. Imponująca talia Carmody’ego była wynikiem życia wypełnionego ciężką pracą przy dostatku apetytu, życia zdobionego przy lada okazji piciem oraz tańcami. Trzy czwarte wieku trudów i  samozaparcia, oto czym był ten brzuch: dumą i  sławą Carmody’ego. Posługiwał się nim jak zapaśnik sumo swym kee lub środkiem ciężkości. Brzuch służył Carmody’emu za pulpit, za oś obrotu bomów, za pachołek lub talię dla lin. Teraz zaś ów brzuch wydymał się przy cedrowym okrągłym stole na środku kambuza, a  Carmody pochylał się nad nim, krojąc na płaty dziesięciofuntowego halibuta.

– Ryba nie ma nic przeciw temu – wyjaśniał – żeby ją złapać i  zjeść, póki jest świeża.

Rzeczywiście, była świeża; resztki życia jeszcze nie pierzchły z  gasnących oczu, a  ciało wciąż jeszcze trzepotało na kuchennym stole, chociaż spore płaty skwierczały już na patelni, na maśle z  drobno pokrojoną pietruszką.

– Ryby godzą się na rybi los. Rozumieją go. To ich przeznaczenie, od najmniejszych do największych, przed którym się nie uchylają. Ryba nie godzi się tylko z  jednym: żeby ją marnować. „Jeśli mnie potrzebujesz, złap mnie; jeśli nie, pozwól mi żyć”. Dawno temu, gdy rzeczywiście potrzebowaliśmy wielorybiego tranu, nikt nie słyszał, żeby wieloryby się skarżyły, prawda? Wiedziały, że oliwi się nimi koła postępu. I  zaczęły się skarżyć dopiero, kiedy się przekonały, że tran w  sensie postępu się zestarzał i  że potrzebujemy ich tylko na karmę dla kotów. Dlatego zorganizowały Greenpeace. Bo ryba ma swoją dumę. Co innego smarować żyroskop na okręcie wojennym, a  co innego leżeć w  misce ulubionego kotka rodziny.

– Z  naukowego punktu widzenia, panie Carmody, wieloryby nie są rybami. – Archie Culligan rozpierał się w  luku prowadzącym do kambuza. Wykładu poświęconego owocom morza słuchał z  butelką japońskiego piwa w  ręce i  butnym wyrazem twarzy. Po doświadczeniu z  Greenerem Archie zdobywał się na większą śmiałość w  stosunkach z  autorytetami. Ike tylko się uśmiechnął; trudno było o  lepszy okaz od Carmody’ego, jeżeli potrzebny był komuś autorytet, wobec którego można sobie pozwolić na śmiałość.

– Archie, rozmawiamy tu sobie o  rybiej filozofii – odparł Carmody, pukając w  stół nożem jak profesorską trzcinką – a  nie o  ichtiologii. Zatem zdaję sobie z  tego sprawę, że wieloryb może mieć ciepłokrwistego kutasa, jak ssak, a  mimo to wyznaje filozofię ryby.

– Jak inne ssaki, które mogłabym wymienić – dodała blondyna.

Carmody nie poczuł się dotknięty. Wrócił do kuchennych zajęć, zamykając temat frywolnym śmieszkiem „ghe-ghe-ghe-ghe”.

Wbrew pozorom Carmody nie bywał aniołkiem, kiedy już ktoś przesadził. Ike widział kiedyś, jak rosłego kapitana holownika, zwanego krótko Tex, tak zaprawił bykiem z  powodu paru odzywek, że facet zaniewidział. Ów gość z  holownika coś burknął, że Carmody’ego – z  jego papierami z  przełomu wieku i  razem z  całą resztą jebanych cudzoziemców – należy wyprawić tam, skąd przypłynął, zaś Alaskę zostawić Alaskanom.

– Jeżeli tak zrobimy – łagodnie zaprotestował Carmody – to takie tumany jak ty trafią z  powrotem do kryminału w  Dallas czy Houston, zapuszkowane razem z  całą resztą tego teksańskiego łajna. A  na Alasce zostaną sami Popiluci.

Carmody był Brytyjczykiem z  Kornwalii, potomkiem osławionych rabusiów nabrzeżnych, którzy fałszywymi sygnałami mamili statki przy brzegach Wysp Scilly. Wprawdzie przez całe życie był rybakiem, lecz w  jego żyłach płynęła jeszcze krew tych ludzi, przekonanych – co odziedziczył Carmody – że wszystkie wybrzeża na świecie są do wzięcia.

– A  takie tumany jak ty – kapitan holownika nie wykazywał dość rozsądku, żeby wyciszyć sprzeczkę – powinny się z  powrotem wynosić do swojego Anglostanu, rezerwatu dla starych, śmierdzących rybami, spęczniałych od piwa Angoli.

– Pan mnie z  kimś pomylił, proszę pana. Jestem tu w  Ameryce legalnym i, na Boga, pełnoprawnym obywatelem.

– Ale byś, na Boga, nie był, gdybyś się, kurna, nie ożenił z  jakimś popiluckim tłumokiem, babą tak zalaną, że aż za ciebie wyszła.

Teraz była to już inna historia. Carmody miał z  biedą pięć stóp i  pięć cali, niewiele. Kapitan górował nad nim przynajmniej o  stopę. Carmody miał jednak przewagę, której przeciwnik nie docenił – to swoje piekielne brzuszysko. Wsparte na krępej podstawie wystawało jak gumowy odbijacz na dziobie holownika i  sięgało równie daleko, a  ku zdumieniu kapitana okazało się równie twarde. Carmody złapał faceta za klapy i  naparł brzuchem. Drągal stęknął trzy razy, jak ktoś, na kogo stoczyła się beczka, i  skulił się. A  wtedy jego twarz znalazła się w  zasięgu różowej łysiny Carmody’ego. Pięć razy oberwał bykiem, przy czym ciosy padały tak szybko, jak jeden, zadany niewidzialną pałką. Kapitan holownika padając na deski baru, był przekonany, że oślepł.

– Nic nie widzę! Spałował mnie! Straciłem wzrok! Bił pałką!

– Dostałeś bykiem. – To Ike klęknął wówczas nad nim ze ścierką pełną pokruszonego lodu. – Chyba ci rozwalił nos i  kość policzkową, więc masz zapuchnięte oczy. Dojdziesz do siebie, jak to sklęśnie. Na twoim miejscu od tej pory uważałbym, co mówię o  żonie rybaka.

A teraz Carmody sam wziął na pokład teksańskiego tumana i  Ike, chcąc nie chcąc, zastanawiał się, nie bez odrobiny złośliwości, jak zareaguje popilucka małżonka, kiedy jej oceaniczny rybak zjawi się w  porcie z  najnowszym połowem. Nie przypuszczał, że zobaczy jakieś walenie bykiem – Alice rzuciła picie i  stała się od tej pory zbyt nowoczesna na takie prymitywne zagrania – ale mógł sobie wyobrazić jakieś krojenie. Teraz do stylu Alice bardziej pasował nóż do filetowania. Podczas iluż to poranków Ike i  Greer – popijając kawę i  czekając na Carmody’ego – przyglądali się zafascynowani, jak Alice, niczym malarz pędzlem, wywija jednym z  tych noży o  wąziuteńkim ostrzu? Ale noża też nie będzie w  robocie, pomyślał Ike. Carmody zbyt skutecznie czarował kobiety, był na to zbyt sprytnym komediantem. Mógł się wydawać głupawym Angolem, proszę bardzo, ale kiedy się nadarzała okazja, umiał użyć tej okrągłej czerwonej pały do czegoś więcej niż zaprawienie w  ryj.

– Hej, Greer! – zawołał Carmody w  stronę luku. – Chcecie wiedzieć, chłopaki, dlaczego naprawdę kupiłem ten wymyślny kuter?

Odpowiedź dobiegła z  trojga ust naraz.

– Po prostu na halibuta, ghe-ghe-ghe-ghe. – Greer, Archie Culligan i  młody Nels bezbłędnie naśladowali podszytą sapaniem intonację Carmody’ego, który nie przejmował się tym, że w  ciągu tygodnia wszyscy słyszeli już ten żart z  dziesięć razy. Kawał z  brodą jest jak stara dobra melodia.

Po przeciwnej stronie stołu Willi podniosła oczy znad siekanej właśnie sałatki. Zawsze miała w  zanadrzu jakiś własny numer.

– Hej, Archie! – krzyknęła przez ramię. – A  wiecie, chłopaki, dlaczego Stowarzyszenie Praw Człowieka wprowadziło zakaz skakania ślepych ze spadochronem?

– No, wal, Willi, dlaczego – raczej ostrożnie odpowiedział Archie. Niektóre jej kawały bywały dla niego za trudne.

– Bo ich psy dostają od tego zawału.

Archie śmiał się z  innymi, ale nie było pewne, czy wie, z  czego.

– Bo ich psy nie są ślepe, ty głąbie – podszepnął bratu Nels.

– Przecież wiem – odrzekł Archie.

– Hej, Willimina – zawołał Greer z  luku. – A  wiesz, dlaczego spadochrony dla kobiet mają szelkę między nogami?

– Żeby nie gwizdało – odpaliła kobieta, dodając jeszcze: – Ghe-ghe-ghe-ghe.

Taki to był rejs.

Na środku okrągłego stołu widniał otwór, pod nim był zsyp z  elektrycznym młynkiem na śmieci. Carmody znienacka zgarnął do dziury resztki ryby, a  potem obierki sałaty i  cebuli.

– W  porządku. – Willi uniosła misę, ułatwiając wycieranie. – Widzę, że czas na sałatkę.

– Ryba nie może czekać – tłumaczył Carmody. – Po minucie z  każdej strony, a  potem hyc, zeskok z  patelni. Smacznego, moi towarzysze, gotowe! Biesiadna lampka płonie na kapitańskim stole.

Stół został sprzątnięty, przetarty i  nakryty kraciastym obrusem odpowiednim na takie okazje. Z  dobraną do niego porcelanową zastawą, ze sztućcami i  serwetkami rzeczywiście wyglądał jak stół kapitański. Mężczyźni powyciągali ze skrytki i  porozkładali płócienne krzesła, a  Greer otworzył butelkę oregońskiego rieslinga. Na środku stołu, zakrywając wlot do młynka, stanął zardzewiały dieslowski tłok z  ulokowaną w  nim świecą; w  jej świetle Willi kończyła przyrządzać sałatę. Płaty ryby Carmody rozdawał wokół stołu z  ręki, jakby to były gorące, grube karty, a  potem polał je resztą masła roztopionego z  ziołami. Nels napełnił talerz i  ruszył do luku, żeby zanieść go Billy’emu. Przy stole zapadło milczenie. Carmody lubił, żeby wszyscy poczekali na zmówienie modlitwy. Nels po chwili wrócił z  talerzem w  ręce.

– Kujon mówi, że ryba mu zbrzydła. Mówi, że chciałby szklankę wina i  puszkę wiedeńskich parówek.

– Ten cholerny Kujon zeżre mi wszystkie parówki – poskarżył się Carmody.

– Billy wciąż w  sobie dusi tę sprawę Greenera – powiedział Greer. – A  jeżeli ktoś coś w  sobie dusi, to lepiej do tego pasują parówki niż ryba.

– Niech dusi w  sobie, co chce, na pusty żołądek. Już mi zbrzydło, że załoga wciąż się cacka z  tym sakramenckim symulantem.

Chyba tylko obecność Kujona na pokładzie rzucała pewien cień na ów rozrywkowy rejs Carmody’ego. Kiedy w  Juneau wnosili po desce nosze, starszy pan nie zgłaszał sprzeciwu, ale też nie deklarował żadnej sympatii. Podczas podróży raz po raz dawał do zrozumienia, że nie obchodzą go ani dealerzy, ani kaleki. Nawet pojedynczy okaz. I  jeżeli chodzi o  kujony, to każdy rybak wie, na co najlepiej nadają się te pokrętne postaci: na przynętę.

– Coś mu zaniosę – powiedział Ike. – Może byśmy otworzyli jeszcze jedną butelkę?

– To wypije mi jeszcze całe wino.

– Ty stary szczurze wodny – napomniała go Willi. – Już zapomniałeś, że to ten biedny chłopak w  Juneau zaopatrzył nas w  wino? I  w  parówki, jeśli pamiętam.

– Naprawdę? – zapytał wyniośle. – Szef kuchni nie docieka, skąd się biorą składniki na zupę rybną, prawda? Po prostu są w  kuchni i  kwita. No dobrze, zmówimy najpierw modlitwę, Isaak. Jedną szybką. A  potem reszta załogi może zaczynać. – Carmody splótł palce na sklepieniu brzucha, na moment skłonił różową głowę na znak namysłu, potem zaś wyrecytował najkrótszą modlitwę, jaką znał: – Błogosław ducha, przeklnij ciało, nie mądrz się wiele, daj zjeść niemało.

Ike wpakował do kieszeni dwie puszki wiedeńskich parówek, torebkę słonych chrupek i  zaczął się wspinać po metalowych schodach, niosąc w  jednej ręce swój talerz z  halibutem, a  w  drugiej dwa kieliszki podzwaniające o  butelkę wina, jeszcze wypełnioną do połowy.

Ze skrzeczenia autopilota wynikało, że znajdują się o  pół mili od wybrzeży Chilcoot i  właśnie wchodzą do Controller Bay. Przez całe popołudnie prowadził ich program i  przeszli przez cieśniny – między Wyspą Świętego Eliasza od południa i  najeżonym skałami brzegiem Suckling Spit od północy – nie dotknąwszy nawet steru.

O zmierzchu rozlała się na niebie szarzejąca zieleń; na morzu panował spokój. Znad lądu wiała lekka bryza. Ike poczuł w  tej bryzie zapach świerków z  Chilcoot, a  w  jego tle lodowate tchnienie Lodowca Beringa – zielonkawego, czystego i  zimnego. Towarzyszył im w  tym rejsie zapach lądu, wszystko jedno, czy brzeg był w  zasięgu wzroku, czy nie. Z  pewnością z  Juneau do Kuinak można było iść prostszym kursem, krótszym, ale Carmody tak zaprogramował Loranava, żeby trzymać się blisko lądu, a  w  razie zachcianki móc dać nura do zatoczki czy portu – i  trochę pobalować, jeżeli trafi się port z  knajpą, poćwiczyć pokera, jeżeli trafi się jakieś popiluckie kasyno, lub po prostu zarzucić kotwicę i  powędkować, gdyby brakło tamtych atrakcji. Pewnie zaraz po kolacji Carmody zacznie się rozglądać, gdzie by się w  ten sposób zaczepić w  Controller Bay.

Ike chciał pogadać z  Bellisariusem w  cztery oczy, zanim na górę wylegnie towarzystwo. Im bliżej byli Kuinak, tym bardziej ciążyła Ike’owi myśl o  Nicholasie Levertovie. Przypuszczał, że za tym całym powrotem syna marnotrawnego snuje się zapaszek zemsty, lecz nie był pewien. A  jeśli chodzi o  ten rodzaj smrodów, to Billy Kujon był jedyną osobą na pokładzie obdarzoną jeszcze czulszym nosem niż jego własny.

Billy obłożył się książkami, a  kącikiem wydętych ust zasysał długi kosmyk włosów. Podczas czytania dłubał w  uchu brylantowym krzyżykiem. Billy Bellisarius potrafił wpływać na grupę, fakt, co nie znaczy, że łatwo go było polubić. Przy czym można go było mieć za skurwiela lub nie, ale trudno by podać w  wątpliwość jego inteligencję. To dlatego Psubracia wybrali go na prezesa. Po narastającej apatii, na skutek coraz wątlejszego zainteresowania Ike’a – i  kakofonicznych rządach Greera – członkowie Psubracia wiedzieli, że muszą stawiać na bystrość umysłu, a  nie nazwisko. Może Kujon bez skrupułów wykorzystywał rozbudowaną strukturę klubu do handlu scootem, lecz z  drugiej strony to on wyplątał organizację z  paru sytuacji paskudnych prawnie. Mało tego, świadczące o  wtajemniczeniu ironiczne uśmieszki Kujona były dla Psubraci czymś w  rodzaju filozoficznych kości, które mogli potem smakowicie ogryzać. To Billy uporał się z  Ruchem Wyrzutków, kiedy ten szerzący się właśnie kult nihilistyczny zdobywał coraz mocniejszą pozycję w  najnędzniejszych kręgach Psubractwa. Oświadczył, że jeśli delegacja wybiera się do Waszyngtonu, żeby dołączyć do Wyrzutków i  popełnić jedno z  tych śmiesznych demonstracyjnych samobójstw, to dostanie na to gówno, a  nie środki; chyba że chcą reprezentować Psubraci, ale w  takim razie, na miłość boską, są lepsze sposoby skończenia ze sobą niż żłopanie rzekomo luzującej człowieka trucizny!

– To świństwo składa się głównie ze strychniny i  kurary – wywodził z  uśmieszkiem. – I  nie wykorkujecie sobie na luzie. Dostaniecie tak obrzydliwych drgawek, że tego materiału nie pokażą nawet w  CNN. Jeżeli chcecie ze sobą skończyć, to przynajmniej pokażcie jakąś klasę, porżnijcie się nożami, zróbcie coś! Nie wolno wam tracić poczucia szmaciestatu i  psostojeństwa, nawet kiedy korkujecie. A  przy okazji zapamiętajcie: lepsze marne życie niż żadne.

Ike cicho podszedł, podzwaniając kieliszkami.

Gniazdko Billy’ego kryło się za osłoną prawej burty. Kujon wciąż leżał na brzuchu na tych samych noszach, na których go wniesiono, lecz dzięki zręcznie skomponowanej stercie poduszek i  kamizelek ratunkowych mógł się podnieść, oprzeć na łokciu i  czytać. Teraz utkwił wzrok w  taniej, oprawionej w  karton książce Wirtualny efekt Efektu. Oczy Billy’ego lśniły. W  zasięgu ręki znajdowały się wszelkie niezbędne podczas lektury drobiazgi: przenośna jarzeniówka, packa na muchy, notes, papieros tlący się w  popielniczce na stercie niedopałków i  pudełko szwajcarskich czekoladek. Stalowa teczka, w  pierwszorzędnym stanie, chociaż w  Skagway posłużyła za boję ratunkową, wciąż tkwiła przykuta do nadgarstka Kujona. Billy zapewniał, że plastykowa karta otwierająca teczkę znajduje się w  Kuinak, w  posiadaniu jakiegoś tajemniczego Azjaty, który pewnej nocy wpadł do miasteczka z  kupą szmalu i  sfinansował tę wyprawę.

Ike wyciągnął składane płócienne krzesło i  siadł przy głowach noszy. Drobny człowieczek nawet nie dał znaku, że coś dostrzega. Gniewnym trzepnięciem ręki odwrócił stronicę, a  potem porwał czekoladkę. Wepchnął ją do ust i  z  irytacją kontynuował lekturę. Ike ostrożnie ustawił talerz z  halibutem na relingu, potem napełnił obydwa kieliszki. Billy wziął swój i  wypił do dna, nie podnosząc oczu znad książki, a  potem wyciągnął rękę z  pustym kieliszkiem, żądając powtórnego napełnienia.

Ike zapomniał zabrać widelec, ale halibuta, jak smażonego kurczaka, najłatwiej jeść rękami, a  długa ostra ość świetnie się nadawała do wydziobywania jarzyn z  sałatki. Milczeli; kuter płynął. W  dole szumiała woda. Ferralowy kadłub rozgarniał ją, łagodną i  poskromioną, od kiedy Carmody sprawy nawigacji przekazał komputerowi. Procesor systemu Loranav znał na wylot wszystkie przesmyki, prądy, mielizny i  głębie tych wód.

Billy znowu wyciągnął rękę. Ike wlał do kieliszka resztę rieslinga, a  potem rzucił za siebie pustą butelkę. Zza pleców dobiegło pluśnięcie, a  Billy spojrzał na Ike’a.

– Świetna myśl! Śmieci za burtę! – W  ślad za butelką pofrunęła książka. – Przyniosłeś parówki? Czy mam tu leżeć i  słuchać, jak gryziesz marchew?

– Willi mówi, że przydałoby ci się trochę jarzyn.

– Willi jest z  Teksasu. Jakim cudem Teksanka może wiedzieć, co by mi się przydało?

Ike wyłowił z  kieszeni dwie puszki i  podał Billy’emu.

– Twierdzi, że kiedyś była pielęgniarką.

– A  ja twierdzę, że kiedyś byłem doktorem. Prawdopodobnie oboje łżemy, ale ja przynajmniej nie jestem z  Teksasu. Jeżeli człowieka stworzono po to, żeby jadł jarzyny, to po co Pan Bóg dał mu... zobacz? – Billy odchylił otwarte usta, żeby Ike mógł popatrzeć na długie kły, które Billy zaraz potem zanurzył w  parówce wiedeńskiej.

– No jasne, wiedeńskie paróweczki, esencja mięsa: łój, bebechy i  szczurze ogony. – Ike uniósł podbródek, skierował go w  stronę, w  którą poleciała książka, i  zmienił temat. – Rozumiem, że to była twoja recenzja Wirtualnego efektu Efektu?

– Bo tam naćkali jeszcze gorszych świństw niż do tych parówek, daję ci słowo. Te brednie Bucka Rogersa – Billy jednym ruchem ręki strącił z  siebie stertę książek – to science fiction. Bajki dla dzieci. Zaraz mi się przypomina, dlaczego rzuciłem w  diabły MIT.

– Myślałem, że to CIT w  Pasadenie?

– Na jedno wychodzi. – Billy pochłonął kolejną parówkę i  wyciągnął się leniwie. – Prawdę mówiąc, nawet nie science fiction. Raczej science fantasy... wysmażona na bunsenowskim palniku, który nazywa się strach. To wszystko się opiera na strachu. Przed mrokiem, przed ogniem... na strachu przed tą samą zionącą ogniem i  siarką poczwarą, której się każdy bał, jak był mały. Popatrz na to... – Billy wywlókł ze sterty cienką książeczkę. – Prawo Boyle’a – czy może zostać odwołane!? Odwołane! Jakby to prawo ktoś uchwalił! – Książka przefrunęła przez reling. – Nie masz pojęcia, Isaak, jak mnie przygnębia ten rejs...

Ike odchrząknął, zanim Billy zdążył się rozpędzić.

– Posłuchaj, Kujon. Chcę cię o  coś prosić. Jest w  Kuinak gość, który się zjawił razem z  tą filmową menażerią. Wielki albinos, chyba ci Greer o  nim mówił? Zaginiony synalek Alice.

– No? – Billy spojrzał koso znad książek, pełen podejrzeń. – Co dalej?

– Poznałem go w  pudle, dawno temu. Chyba chciał we mnie widzieć idola i  pewnie go rozczarowałem. Uważał mnie za kogoś w  rodzaju zbawcy.

– Zgadza się. Zawsze dbałeś o  taki wizerunek.

– Ale nie wobec niego; za nim się zawsze ciągnął smród i  powiedziałem mu to w  oczy. Uznał, że go olałem podczas odsiadki i  zaczął kombinować, jak się odegrać. Niby drobiazgi, ale kosztowały mnie parę miesięcy ekstra...

– Bohaterowie szybko rdzewieją. Ale co ja mam z  tym wspólnego?

– Bo przypuszczam, że to twój partner od interesu i  że chce się tym posłużyć do wyrównania rachunków. Prawdę mówiąc, uważam, że właśnie dlatego ściągnął do Kuinak to całe kino.

Billy z  zainteresowaniem uniósł brwi.

– Żeby wyrównać z  tobą jakieś zardzewiałe stare rachunki z  pierdla? – Billy aż się odchylił, żeby obejrzeć Ike’a od stóp do głów, po czym znów uniósł brwi. Purpurowe usta rozszerzyły się w  uśmiechu. – Do tego chyba nie trzeba ściągać całej wytwórni filmowej.

– Nie tylko ze mną. Może wrócił policzyć się z  matką, z  byłą żoną, z  miasteczkiem, z  całym tym świństwem.

– A  czym mu tak zalazłeś za skórę, że jesteś na czele listy?

– Patrzyłem, jak gang daje mu nauczkę, a  on widział, że ja widzę.

– O  rany. Nie mogłeś wezwać strażników?

– To byli głównie strażnicy.

– Rozumiem. Ale po wyjściu mogłeś gdzieś dać cynk?

– Jeden z  nich trzymał łapę na moim zwolnieniu warunkowym.

– Aha. I  zdaje ci się, że facet wciąż chce się odegrać? Chyba jesteś uprzedzony, Isaak. „A po czterdziestu latach Beduin zasmakował pomsty”. No dobrze. Przecież możesz poczekać na okazję i  tak go zaprawić, jak tego sukinsyna Greenera – podsunął wciąż uśmiechnięty Billy. – Ale wróćmy do punktu wyjścia: wciąż nie mam pojęcia, co to ma wspólnego ze mną i  moim drogocennym ładunkiem. Mogę cię zapewnić, że moja druga połówka od interesów to nie twój gigaalbinos. Odrobina faceta, odrobina geja, upigmentowana absolutnie.

– Może nim kręci ktoś z  tej filmowej bandy.

– Nie sądzę. Ubijaliśmy ten interes ładnych parę miesięcy temu, we dwójkę. Przykro mi, że to mówię, ale nawet Isaak Sallas zdziecinniał i  oto jest wrażliwy na punkcie świrów. Ale dobrze, zabawmy się fantazjami, po prostu dla ożywienia dyskusji, i  załóżmy, że nasz drugi dostawca należy do gangu twego mściwego przyjaciela. Co mam zrobić, twoim zdaniem?

– Wyłącz się, póki ta banda nie wyjedzie z  miasta. Tam teraz wszyscy mają szlaban, Billy. – Ike skinął w  stronę metalowej teczki przykutej na łańcuszku do chudego przegubu Kujona. – A  kto trzyma w  garści tyle towaru, może naciskać każdego ważniaka.

– Wiesz, że to nie przejdzie, Sallas. Te zamki są ustawione na czas. Albo się spotkam z  drugą połową do przyszłej niedzieli do południa, albo muszę się nauczyć zaplatać sobie włosy jedną ręką.

– To jeszcze tydzień. Może byś się umówił z  facetem gdzie indziej.

– A  czemu ma służyć taka zmiana miejsca? Albo zwłoka?

Chcę się już z  tego towaru wyczepić, jak to się elegancko mówi, w  najbliższym dogodnym terminie. – Billy odwrócił się ku stercie książek wymieszanych z  pudełkami po herbatnikach i  puszkami po parówkach. – Jak najprędzej. Mam co robić; muszę się napić herbaty i  przemyśleć parę rzeczy. Mam własne porachunki z  tym biblijnym ćwokiem i  jego kretyńskim chrześcijańskim kultem. Na początek zamierzam przygotować krótki list otwarty do wszystkich gazet w  kraju, w  którym ten kult Greenera porównam z  kultem ekspertów od Efektu, i  obydwa ukażę jako cofnięcie się w  wiek ciemnoty: zabobonne, prostackie i  mylne. Poza tym zamierzam wszcząć proces cywilny o  doznane obrażenia. Ja naprawdę mam plany...

Ike czekał, aż Billy wyżali się i  nakrytykuje, licząc, że namówi go jednak na przełożenie scootowej schadzki, lecz z  luku wyłonił się Greer. Dredy podrygiwały mu na głowie jak dzwonki na błazeńskiej czapce.

– Bracia! – odezwał się donośnym szeptem. – Szykujcie się na ekspres-stend-baj-tip-top... zdaje mi się, zresztą nie mi, w  ogóle się zdaje... oo! to stąd dobiega ten lament?... no nic, więc chyba bierzemy kurs na ekstra klasa bala-bala-balangę!

Greer zreferował, że w  kambuzie podsłuchali przez radio serię ekscytujących komunikatów z  wielkiej koreańskiej przetwórni stojącej w  pobliżu Middleton Island. Było w  nich tyle typowo angielskich zawijasów, że Carmody zaraz zwrócił na nie uwagę i  szybko połapał się, o  co chodzi: otóż przetwórnia zwoływała swą flotę. Jednostki miały przerwać połów, grzać całą naprzód, sklarować się na całkowity błysk i  to migiem, ponieważ na pokładzie przetwórni właśnie się zjawili jacyś cholernie ważni dyplomaci z  Seulu i  kapitan wydaje wielkie przyjęcie. Wobec tego, wywodził Greer, kuter Carmody’ego też wkrótce zmieni kurs i  popruje w  tę samą stronę.

– Carmody uwielbia władować się na imprezę bez zaproszenia.

Po chwili w  luku zjawił się Carmody, wypchnął Greera i  wydał komendy najzupełniej odwrotne, mianowicie maszyna stop i  przygotować się do rzucenia takli.

– Sznury na ofiodona i  do windy!

Na dźwięk tej komendy Ike doznał ulgi, chociaż wcale nie był pewien, czy ktoś na pokładzie ma chociażby czasowe zezwolenie na ten akwen, nie mówiąc już o  przyznaniu kwoty połowowej. Najpierw rzucili za burtę hak głębinowy z  boją radiową, potem ponakładali przynęty na takle i  odwinęli je z  bębna. Nieźle było rozruszać trochę mięśnie, otrząsnąć się z  wycieczkowego nastroju i  spocić. Lecz kiedy już znaleźli odpowiednią głębię i  parę razy wyciągnęli takle z  paroma pierwszorzędnymi okazami, Carmody zastopował wszystko klaśnięciem.

– Starczy. Klarować sznury i  naprzód!

Okazało się, że Carmody chciał po prostu nałowić ofiodonów na prezent dla Koreańczyków, którym wciąż stanowczo zakazywano wchodzenia na akweny, w  których żyły terpugowate.

– Te małe żółtki przepadają za ofiodonami. Damy im parę, na dobry początek.

– To znaczy, że pan ich nie sprzeda, panie Carmody? – dopytywał się Nels.

Ten spokojny, zrównoważony chłopak, niepodobny do swego przyrodniego brata Archiego, wciąż hołubił nadzieję, że kiedyś oszczędzi na kupno paru własnych udziałów w  jakiejś kwocie połowowej i  kutrze. I  chociaż Carmody płacił mu tygodniówkę, a  nie procent, bardzo się tym trapił, że nie łowią jak należy, blisko domu, i  nie zarabiają jakichś przyzwoitych pieniędzy.

– Nie, Nels, mam zamiar je ofiarować. „Zawsze być ambasadorem dobrej woli”, oto dewiza Carmody’ego. „Puszczajcie chleb po wodzie, lecz parapa-papa, bum-cyk-cyk”. Widziałem już te rajcowne azjatyckie gadżety i  powiem wam, że, na Boga, oni umieją tam popić i  odlecieć na orbitę. – Ostentacyjnie mrugnął do Willi. – I  naprawdę przepadają za tymi pięknymi, sękatymi, gruzłowatymi rybami. Kto wie, może nas nawet zaproszą na pokład?

Nikt w  to nie wątpił, znając Carmody’ego. Postanowili zostawić boję radiową z  hakiem i  zabrać ją dopiero w  drodze powrotnej; kto wie, może kiedy będą balowali, nawinie się jakaś tajemnicza zdobycz... Poza tym odgłosy dobiegające z  radia z  minuty na minutę stawały się coraz bardziej zachęcające. W  stronę przetwórni pruli na trzy czwarte naprzód. Ledwie zdążyli się jakoś odpicować, a  zza horyzontu wyłoniła się Middleton Island. Carmody polecił wywiesić jakąś flagę, dla uświetnienia misji dyplomatycznej. Zażyczył sobie Union Jacka na szczycie masztu, lecz sprzeciwiła się Willi.

– To tak jak ja bym się upierała przy teksańskiej Samotnej Gwieździe.

Nie mieli jednak na pokładzie ani zjednoczonych Pasów i  Gwiazd, ani alaskańskiej Wielkiej Niedźwiedzicy z  Gwiazdą Polarną, tak więc barwy ojczyzny reprezentowała w  końcu bawełniana koszulka liceum w  Kuinak należąca do Archiego Culligana – Rękawy uwiązał do anteny nawigacji satelitarnej. Wypłowiałemu ognistemu ptakowi załopotały skrzydła.

Wprawdzie nie znali dokładnej pozycji przetwórni, lecz ku uroczystości prowadził ich znak widoczny z  daleka. Wieczorny horyzont rozświetlały rakiety, flary, fosforyzujące fontanny czerwone, różowe, i  Carmody zmierzał ku tej łunie, nawet nie patrząc na przyrządy. Dopiero teraz Ike mógł się przekonać, co potrafią nowe turbomagnetyczne silniki, kiedy jednostka mknie całą naprzód. Czuł się jak na pokładzie łodzi wyścigowej, tyle że nie było słychać żadnego ryku. Wiatr i  bryzgi wody zaciekle smagały twarze i  na pokładzie nie można było patrzeć przed siebie bez gogli; stalowa powierzchnia wody sunęła wstecz pod bomami w  takim tempie, że można się było poślizgać na nartach wodnych. Middleton Island leży o  dobre pięćdziesiąt mil w  głąb morza, licząc z  Controller Bay – o  siedemdziesiąt kilometrów! – a  jednak od chwili, w  której ściągnęli takle, do momentu, w  którym znaleźli się od przetwórni na odległość zawołania, nie minęły dwie godziny. Co najmniej dwadzieścia pięć węzłów; jak na każdą jednostkę nieźle, lecz jak na kuter rybacki – coś fenomenalnego.

Koreańska przetwórnia była pływającą metalową potwornością wielkości boiska futbolowego. Przypominała jeden z  tych poobijanych, żelaznych pojemników, w  których kiedyś ludzie mieszali cement – płaska, niska i  tylko trochę skośnie wychylona na obu końcach. Gdzie dziób, a  gdzie rufa, można się było tylko domyślać po napisie – Sea Arrow, nazwa była wymalowana tylko z  jednej strony, przy czym pod literami biegła strzała. Chyba wskazywała przód.

To wielkie bydlę kotwiczyło o  jakieś półtorej mili od Middleton Island i  zadowolone z  siebie kolebało się na brudnej powierzchni morza. Od zawietrznej cumowały dziesiątki koreańskich płaskodennych łodzi z  wysokimi burtami, przytulone do zardzewiałej burty jak brudne prosięta do wielkiej karmiącej maciory. Od czasu do czasu na śródokręciu odpalano fajerwerki ze szczytu przysadzistego masztu bomowego; z  wnętrzności statku dobiegała straszliwa kakofonia jakichś elektrycznych pisków i  jęków.

Billy z  typową dla siebie wzgardą spojrzał w  podziurawione eksplozjami niebo.

– Mrug-mrug... Koszmar. Gdyby ten sakramencki Greener nie podpieprzył mi petard, tobym ich nauczył mrugać.

– Ten jazgot to koreański rock’n’roll – nie omieszkał wyjaśnić Greer. – Podłapaliśmy to kiedyś u  Radioaparata.

– Rajcowne azjatyckie gadżety... chyba przesadzasz? – Zardzewiała baza kojarzyła się Willi z  barką na śmieci, za którą ukryli się w  Juneau. – Ten na przykład gadżet jakoś mi się nie wydaje zajebiście elegancki.

– No fakt, Carm – przytaknął Archie. – Naprawdę nie wiem, co tu gorsze: fonia, wizja czy smród. Trzeba było zostać w  gumiakach.

Archie chyba głęboko sięgnął do szafki; wyciągnął perłowo-brązowe buty do konnej jazdy, różową koszulę i  kowbojski sznur pod szyję, na co jeszcze włożył szeroki, jednorzędowy płaszcz i  teraz krępował go nadmiar elegancji.

– Arch, mój chłopcze, a  czy pomyślałeś, że może nasza misja polega właśnie na tym, żeby tym nieszczęsnym ciemniakom pokazać trochę klasy? – Carmody włożył biały wełniany pulower i  nowe czerwone szelki; wyglądał jak urlopowany Święty Mikołaj, bez płaszcza i  brody. Kiedy mijali rząd łódek, przerzucił silnik na wstecz i  sięgnął po ręczny głośnik. – Widzisz tam, koło sztucznych ogni, tego napuszonego pawia, jak się zatacza? Ze stroju wynika, że to szef ekipy... i  największy, jakiego widziałem, miłośnik ofiodonów. A-hoj, Arrow! Zobaczyliśmy wasze światła. Mamy prezenty. Czy pan jest kapitanem, sir? Zrozumiał pan? Odbiór!

– Szrosziumiałem – odkrzyknęła postać przez swój ręczny głośnik. – Beszwarunkowo. Jak szię naszywa ten eleganczki sztatek?

– Nazywał się Lot 49, ale bezwarunkowo chcę go przechrzcie, jak tylko wpadnie mi do głowy odpowiednia nazwa.

– Beszwarunkowo eleganczka łódeczka. Jak kobra sz tym roszszierzieniem za głową. Może naszwiemy ją. Kobra? – Pszinajmniej w  naszym dszienniku pokładowym.

– Niech pan nazywa, jak chce, kapitanie, byle nie Spóźniona na lunch.

– Wobecz tego sziaprasziamy wasz, Kobra. – Uniósł dwulitrowy garniec sake. – Chodszczie tu i  bawczie szię dobrzie, ju-huuu!

Nastroszony paw okazał się z  bliska maleńkim czarnobrewym człowieczkiem, o  cokolwiek niezdrowym śmiechu, świadczącym o  wysokim poziomie scoota we krwi, słychać to było nawet przez megafon. Miał na sobie długą, sięgającą kostek ceremonialną szatę z  koreańskimi znakami yang i  yin na plecach i  z  białymi jedwabnymi rąbkami wsuniętymi w  zielone gumiaki. Pióropusz na głowie był zwieńczeniem przedpotopowego kapelusza oficera brytyjskiej marynarki i  zabawnie podkreślał zataczanie się kapitana.

– To stary kapelusz admiralski – cierpko zauważył Carmody. – Taki sam miał Nelson pod Trafalgarem. Greer równie życzliwie skomentował widoczek:

– A  ten założył go tyłem do przodu.

– Może żółtki w  ogóle mają głowy tyłem do przodu. Nels! Patrz na rufy łódek. Wszyscy uwaga, opuszczamy pokład!

Chichocząc i  piszcząc przez głośnik, upierzony kapitan polecił wysunąć bom i  opuścić windę. Stłoczyli się w  niej wszyscy z  wyjątkiem Billy’ego. Kujon nie miał zamiaru brać udziału w  dobrosąsiedzkiej misji, w  każdym razie nie z  teczką przykutą do przegubu. Każdy Koreańczyk natychmiast połapie się, w  czym rzecz.

– I  uprzedźcie koniecznie tych żółtych kurdupli, że jeśli któryś z  tych odrzutowych nocników, lejących po niebie tę ognistą szczynę, gdzieś tu spadnie i  mnie osmali, to oskarżę ich w  ONZ-ecie o  wszczęcie wojny. Powiedzcie im, że zaliczyłem sześć semestrów prawa międzynarodowego w  Berkley!

Ledwie gromadka wylądowała na pokładzie, Nels im to powiedział. Podcięty kapitan zardzewiałego mamuta niewiele się przejął. Wyglądało na to, że nic, czym błysnęli Jankesi, nie robi na nim wrażenia, worek ofiodonów, nowy kuter ani nawet sportowy płaszcz Archiego, dosłownie nic. Kiedy gromadkę zaprowadzono pod pokład, stało się jasne, dlaczego. Zardzewiałe stare pudło było równie nowoczesne i  pełne polotu wewnątrz, co zdewastowane z  zewnątrz, po prostu autentyczny pałac rozkoszy ucharakteryzowany – z  licho wie jak pokrętnych i  niezgłębionych dyplomatycznych powodów – na pływającą ruderę. Mały napuszony kapitan, nie szczędząc nóg, chciał koniecznie oprowadzić grupę po swym całym, jak się wyrażał, „niegodnym statku”, od lśniącej chłodni i  wytwórni konserw na rufie po wielki salon na dziobie. Była to raczej fantazja na temat salonu, wielkości hali sportowej, z  kompletnie wyposażonym barem, muzyką na żywo i  tradycyjnie umalowanymi gejszami go-go. Obracała się zwierciadlana dyskotekowa kula, w  papierowych lampionach migotały stroboskopy. Przynajmniej setka marynarzy wirowała i  podrygiwała na autentycznym parkiecie. Niektóre gejsze były ubrane tak oszczędnie, że bystry obserwator, idąc tropem ich tradycyjnego biało-czerwonego makijażu, mógł zawędrować do pępka. Greer stał jak skamieniały i  nie odrywał od nich oczu.

– Trzymajcie mnie mocno, mon amis – jęknął – bo chyba się będę wyrywał.

Tańczące gejsze nie zaniedbywały herbacianych obowiązków; tuż obok gości zawirowała porcelanowa laleczka i  oto każdy miał w  ręce filiżankę gorącej herbaty. Zaraz potem, nie przerywając tańca, inna z  dziewczyn zaopatrzyła ich w  czarkę likieru mao-tai. Załogę i  Carmody’ego normalnie zamurowało; gospodarze okazali się więcej niż życzliwi.

– Podoba szię nasza niegodna dsziałalnoszcz? – wypytywał Carmody’ego kapitan. – He? Chodszczie sza mną... – Rozepchnął kotłujący się tłum i  jednym gestem obleczonego w  jedwab ramienia sprawił, że w  mgnieniu oka dla gości zwolnił się gęsto obsadzony stół. – Podoba szię? Szroszumiał pan? Odbiór. – A  potem podreptał w  stronę stołu najwyraźniej przeznaczonego dla odwiedzających bazę dygnitarzy.

Co pewien czas na skraju parkietu rozlegał się trzask eksplozji po udanym rzucie w  fou-tou – hazardowej grze koreańskiej, w  której złotym krugerandem celuje się w  pakiecik krystalicznego jodku srebra leżący na środku dużej maty. Kto pierwszy zdetonuje pakiecik, zgarnia monety poprzedników oraz wpłacone wcześniej wejścia. Te wejścia gracze płacą zazwyczaj częściami własnej garderoby, więc do pewnego stopnia fou-tou przypomina rozbieranego pokera. Po celnym rzucie uwieńczonym eksplozją rozległy się jęki upokorzonych i  radosny pisk zwycięzcy, którym okazał się wychudły, uśmiechnięty marynarz w  staroświeckich okularkach w  okrągłej, metalowej oprawie. Chłopak ogołocił tłum konkurentów właściwie ze wszystkiego, z  wyjątkiem bielizny i  rolexów. Nikt z  graczy nie wydawał się zachwycony. Kiedy jeden za drugim rzucali i  chybiali, a  na macie zebrał się pokaźny stosik krugerandów, Greer – wraz z  Archiem wpatrzonym w  grę – uznał, że skoro może zagrać byle szczerzący zęby żółtek, to i  oni mogą postawić parę centów. Poprosili Carmody’ego o  kilka setek zaliczki i  wkupili się w  grę. Zanim się połapali, że dali się wciągnąć i  totalnie zrobić w  konia, nie mieli już ani jednego krugeranda, a  mały cwaniak zgarnął przy okazji płaszcz Archiego, kowbojskie buty, sznur i  parę metrów bieżących biżuterii Greera.

Kiedy wycofali się chyłkiem, przy stole czekał już kapitan, kłaniał się, chichotał i  chińską angielszczyzną przekrzykiwał łomot wzmacniaczy.

– Podoba szię nasz niegodny sporzt? Jeszczie herbaty, to zapomniczie o  waszych wielkich strzatach. Jeszczie likierzu mao-tai? Prawdsziwy Chinaman’Gilla, roszlewany Beidszing tysziącz dsziewięczsziet szieszdsziesząt sztery, najlepszy na szwieczie. Jankeszi szroszumieli?

Carmody bezustannie zapewniał:

– Jasne, kapitanie, mogę się założyć, najlepszy na świecie, mucha nie siada... – ale Ike już widział, że stary zaczyna mieć dosyć. Kiedy znów przy ich stole wyrósł pełen dostojeństwa kapitan, ciekaw, czy Jankesom podobają się specjalnie sprowadzone tancerki, i  zapytał:

– ...Wynajęte szie szkoły gejsz w  Kioto, Japonia, najlepszie tancziące kobiety na szwieczie. Mucha nie sziada, prawda? – Carmody w  końcu musiał wydać oświadczenie.

– Z  całym szacunkiem, kapitanie – odpalił najlepszą brytyjską angielszczyzną – to nie są najlepsze tancziące kobiety na szwieczie.

– Nie? – Pawie oczy zalśniły. – To, na przykład, kto szą najlepszie? Kto?

– No, na przykład, ta kobieta, o  tu.

– Ta kobieta? – Kapitan skierował błyszczące oczy na Willi. Szeroko uśmiechnęła się do niego i  uprzejmie skłoniła głowę.

– Otóż to! Właśnie ta kobieta – zapewnił Carmody. – Najlepsza na szwieczie. Mucha nie sziada. – I  na dowód pociągnął roześmianą Willi na parkiet.

Wszyscy na sali pojęli szybko, że rękawica została podjęta i  że ta nadgryziona zębem czasu para potrafi sprostać wyzwaniu i  to niejednemu. Tańczyli twista, tańczyli jive’a, tańczyli tango, tańczyli nawet polkę marynarską. Jankesi mogli się przekonać, że ich teksański chief od software’u to tancerka pierwszorzędna, może nie najlepszia na szwieczie, ale bezbłędna parkieciara, super; musiała zedrzeć niejedne obcasy, wywijając nogami w  jakiejś ugnojonej, do przesady farmerskiej teksańskiej tancbudzie. Tańczyła, że mucha nie siada, lecz nie ona była najlepsza. Palmę pierwszeństwa wytańczył Carmody, sam jeden na środku sali. Taniec Carmody’ego stawał się tak szalony, że wszyscy zaczęli się w  końcu odsuwać. A  kiedy już pojawił się przed nim porządny kawałek przestrzeni, Carmody zatańczył hornpipe’a, który okazał się cudem umiejętności, absolutnie zdumiewającym popisem poczucia rytmu i  równowagi. Nawet kapela patrzyła, zamiast grać. Ike już parę razy widział ten niesamowity numer Carmody’ego, ale przed laty i  w  mrocznych piwnych spelunach, nie do porównania ani z  blaskiem tej sali, ani z  tą przymieszką międzynarodowej doniosłości. Hornpipe zaczął się od prostych kroczków: pięta-palce, pięta-palce i  wyrzut. Czasem Carmody akcentował wyrzut plaśnięciem dłonią przeciwnej ręki o  nogę, czasem tymi stwardniałymi dłońmi uderzał o  uda lub ramiona. Nogi podrywały się coraz wyżej, dłonie młóciły coraz zacieklej. Ilekroć wydawało się, że Carmody ma już dość, że jest już gotów, unosił wyimaginowny kilt, robił szykowny obrót na palcach i  wychodził z  niego z  przytupem i  jeszcze mocniejszym pohukiwaniem.

Zatkało dosłownie wszystkich, w  zachwyt wpadli zarówno Koreańczycy, jak i  goście; była to zdumiewająca demonstracja rytmu, siły i  najprostszego radosnego świętowania, podwójnie zdumiewająca, jak na człowieka w  tym wieku. Najbardziej zaś wprawiał widzów w  podziw brzuch, ten monstrualny, piekielny nadbebech. Wykończona Willi dochodziła do siebie, a  Carmody tańczył z  własnym brzuchem, jakby partnerką była ta wielka, twarda buła. Była jego muzą, krynicą energii, natchnieniem. Osią tego wirującego uniesienia. Brzuch bowiem pozostawał prawie nieruchomy, unosił się nieważki o  trzy stopy nad parkietem; te szalone klaskania, przytupywania, wyrzucanie nóg, to wszystko przetaczało się wokół unoszącej się kuli jak wzburzone morze wokół żelaznej boi. Nawet kiedy Carmody najoczywiściej resztą ciała wykonywał obrót, brzuch wydawał się nieruchomy. To był prawdziwy taniec marynarza, wykonany z  prawdziwą marynarską równowagą, wszczepianą w  ten bebech przez lata spędzone na rozkołysanym pokładzie wśród przewalających się fal – to był żyroskop Carmody’ego, przy którym morze może sobie wygrywać najbardziej szalone melodie.

Zakończył pełnym saltem i  jeszcze połówką do przodu, z  lądowaniem na rękach, a  potem na nogach wciąż zachowujących taneczny rozkrok, z  dymiącą w  światłach disco łysiną. Kiedy owacja ucichła, w  krąg marynarzy wkroczył kapitan i  zdjął z  głowy swą pierzastą brytyjską ozdobę. Obwieścił, wpierw po koreańsku, potem nieskazitelną angielszczyzną, że japońska szkoła tańca w  Kioto straciła właśnie opinię tej, która kształci najlepszych na świecie tancerzy.

– Odtąd ten zaszczytny tytuł musi przypaść szlachetnej Alaskańskiej Szkole Ruchu z...? – Czekał z  czarnymi uniesionymi brwiami i  uniesionym kapeluszem.

– Kuinak! – W  głosie Nellie Culligana dźwięczała duma i  powaga.

– ...z Kuinak – powtórzył kapitan i  ulokował kapelusz na spoconej, kopulastej łysinie Carmody’ego.

Nawet dyplomaci odstawili filiżanki z  herbatą, wstali i  bili brawo, kiedy Carmody z  załogą wychodzili z  sali balowej. Kolejne gesty dobrej woli wyglądały tak, że kapitan za darmo zatankował jednostkę gości, a  ich samych obdarował koreańską flagą. Pomknęli w  stronę brzasku, dodatkowo uhonorowani fajerwerkami które rozpostarły się nad masztem przetwórni jak markiza, na której połyskuje gigantyczny napis K*U*I*N*A*K!

Kiedy ciężka sylweta przetwórni zaczęła maleć za rufą, Billy Bellisarius zapytał:

– O  co tu biega?

– To hołd, proszę pana; coś w  rodzaju strzemiennego – wyjaśnił Archie Culligan. – Nasza drużyna naprawdę na to zapracowała.

Świt obrysował poszarpane wybrzeża na wschodzie. Przy kole na mostku majestatycznie majaczyła sylweta Carmody’ego. Na wietrze dramatycznie powiewały pióra świeżo zdobytego admiralskiego kapelusza – teraz skierowane na bakburtę i  ku przodowi. Ike uśmiechnął się i  pokręcił głową; czuł, że – trudno i  darmo – serce na ten widok puchnie mu z  dumy.

– I  gdzie teraz, kapitanie?

– No cóż, najmilsi, myślę sobie, że chyba na Barbados – z  godnością odparł Carmody. – Software chief, panno Hardesty, kurs na południe: Małe Antyle.

– Na południe? – Nels Culligan nie przyswajał takich zamaszystych fantazji. – Ale co z  tą boją, którą zostawiliśmy?

– No właśnie – westchnął Carmody. Zdjął kapelusz i  puścił koło. – Panno Hardesty, kurs na boję, jeżeli można prosić. Dwie trzecie naprzód. Schodzę do dziupli, na chwilę wybiorę się na półkę.

Szli z  wiatrem i  powrót do punktu wyjścia u  wylotu Controller Bay zajął im niecałe dwie godziny. Na pokładzie zostali Ike i  Billy; kompaktowy geniusz ślinił się i  mamrotał przez sen, Ike zaś odegrał sam przed sobą zainteresowanie lekturami Kujona. Nasuwał mu się jeden tylko wniosek: autorzy zgadzają się, że Koniec Świata stuka do drzwi i  że Ktoś tu popełnił błąd. Rzecz jasna Ktoś Inny. Zieloni oskarżali Spalinowych, Spalinowi Rozpłodowych („wciąż się mnożą brzuchy i  wciąż się podwaja proteinodajny areał”), a  Rozpłodowi oskarżali zwolenników Wolnego Wyboru. „Wtrącali się w  Boskie Prawo Naturalne «Idźcie i  rozmnażajcie się», które On ogłosił. Sprawy by się ułożyły same. Wielki Biały Ząb Głodu w  końcu by rozgryzł ten problem. Ale wdali się w  to ci od Wolnego Wyboru. A  teraz On już wszystko olał i  wszyscy muszą cierpieć od ognistej trąby powietrznej, którą zmajstrowały te wyzute z  wiary pasożyty”. W  końcu Ike posłał broszury za burtę; oszczędźmy zmartwień biednemu, śpiącemu, zestresowanemu Kujonowi.

Alarm nad kołem sterowym rozdzwonił się, rozbłysnął na niebiesko, a  szum silników przycichł. Automat informował, że podchodzą do celu. Z  luku wyłoniła się najpierw głowa Nelsa Culligana.

– Te boje radiowe dochodzą do tysiąca za sztukę – tłumaczył Ike’owi głosem pełnym goryczy. – Nie licząc liny i  ciężarka.

Zanim reszta załogi dźwignęła się z  koi, komputer przerzucił napęd na stop. Ike wdrapał się na mostek z  lornetką, ale nie udało mu się dostrzec niczego, z  wyjątkiem fal wzburzonych jak peruka lalki Kewpie i  rozkołysanych na wszystkie strony. Gdyby mu się nawet udało wypatrzeć odblaskową chorągiewkę boi, to nie umiałby poprowadzić tam kutra. Wyglądało na to, że na całym mostku nie ma żadnej wajchy, która pozwoli przejść na ręczne sterowanie.

Ostatni spod pokładu wygramolił się Carmody, krzywiąc się okropnie na widok dziennego światła.

– Ani śladu tego cholerstwa?

Chóralne burknięcie upewniło go, że nie. Zaprzeczył nawet pogrążony w  niespokojnym śnie Billy. Śruby rufowe stanęły, tylko napęd na stery strumieniowe pracował z  małą mocą. W  bezlitosnym świetle poranka Ike dostrzegał bruzdy zmęczenia na wszystkich twarzach. Gdzieś wyciekła cała brawura ubiegłej nocy. Nawet Carmody wydawał się wykończony. Ike ucieszył się, że nie widzi ich teraz koreański kapitan; pewnie by zażądał zwrotu upierzonego kapelusza.

Silniki zmieniły ton i  kuter poszedł wstecz.

– Tam! – To Willi pierwsza wypatrzyła chorągiewkę, o  marnych parę jardów za rufą, po prawej. – Mówiłam, że to cholerstwo naprawdę działa, wcale nie trzeba się było zwlekać z  wyra...

Z objęć kolistej anteny Nels wywlókł bosak i  zataszczył na rampę rufową, gdzie jego brat zaczepił i  podniósł na pokład boję. Wyłączył nadajnik i  doczepił linę do windy.

– Ciągnij! – podał komendę Carmody. – Chociaż jeszcze nie słyszałem, żeby się coś złapało na tę sakramencką zabawkę.

Liny zwane ruletką głębinową wymyślono w  związku z  pogłoską, że między główkami portowymi zaczynają przemykać jakieś fantastyczne, żyjące na głębinach sztuki, jakieś monstrualne halibuty, płaszczki, głowacze. Podejrzewano, że te giganty mogą być zmutowanym pomiotem po wycieku Tridenta, w  każdym razie antyoenzetowskie grupy wyznaczyły kolosalne premie za każdą schwytaną szkaradę, wszystko jedno, żywą czy nie. Opowiadano też, że mnóstwo okazów zabrali lobbyści prooenzetowscy, którzy płacili jeszcze więcej – więc dla szczęśliwego łowcy byłby to jeszcze lepszy interes. Wszystko to były plotki ale kto tylko mógł, sprawiał sobie tę głębinową ruletkę z  nadajnikiem. Była zabawniejsza – o  całe pięćdziesiąt sążni – niż przymusowy totolotek.

Ike odsunął się, żeby przepuścić Willi, która zasiadła przed panelami. Wpatrując się w  ekran, zaczęła stukać po klawiaturze. Zmarszczyła brwi, a  potem jeszcze raz przebiegła palcami klawisze.

– Chłopaki, albo mnie się coś pieprzy, albo temu diabelstwu. Niech tu ktoś skoczy i  sam zobaczy.

Nels popędził jak burza. W  chwilę później na mostku rozległy się wrzaski.

– Mamy coś! Dupne jak szalupa! Ciągnij, ciągnij!

Ike przesunął dźwignię windy, lina powoli zaczęła pełznąć przez blok i  nawijać się na bęben.

– Dwa tysiące trzysta funtów! – darł się Nels sprzed monitora. – Ponad tonę jakiegoś czegoś...!

Kiedy jednak to jakieś coś zaczęło się wreszcie wyłaniać, okazało się, że to tylko jesiotr, a  nie milionodajny zmutowany potwór. Po prostu bardzo stary i  wielki jesiotr. Był jeszcze w  wodzie, gdy Carmody orzekł, że ma najmarniej dwanaście stóp.

– Mówią, że trzeba liczyć dwie stopy na jedno stulecie, więc ten tu jegomość ma z  sześćset lat. Szkoda, że mu przeszkadzamy.

Jednak już się stało; prymitywny stwór był wzdęty i  nieruchawy. Wyglądał jak wielki gruzłowaty log ciągnięty tuż pod powierzchnią. Komputer zawiadamiał, że jesiotr jest za ciężki jak na tę mniejszą windę. Obaj Culliganowie manipulowali przy linach, żeby przełożyć ściąganie na wielką, kiedy nagle Archie przysłonił oczy i  wychylił się wprost nad zanurzonym pod powierzchnią kształtem.

– Z  niego coś wychodzi, Carm!

Carmody rzucił tylko okiem i  splunął do morza. – Niech to szlag trafi. Przecież w  nim aż się roi od minóg! Odetnij dziada.

– Ależ, panie Carmody – próbował zaprotestować Nels – tam musi być jeszcze mnóstwo mięsa do uratowania...

– Puść go, powiedziałem! Minogi! Tfu! Nienawidzę tych odtylcowych skurwieli! Powiedz, co to za zwierzę, które drugiemu włazi do dupy, żeby je zjeść? Mowy nie ma, odetnij biednego starego drania. Nie warto się schylać po to mięso, którego jeszcze nie wyżarły.

– Nie, zaczekajcie! – krzyknął Billy, który nagle oprzytomniał w  swym gniazdku przy burcie. – Ja to widziałem tylko na obrazku! Co za okazja!

Minogi okazały się dla Kujona najciekawszym wydarzeniem w  całym rejsie. Ich obecność najwyraźniej podniosła na duchu drobnego człowieczka. Zdołał podnieść się na kolana, żeby spojrzeć przez reling, a  jego wysoce niestosowny wysadzany brylantami krzyżyk w  uchu dygotał z  podniecenia.

– Patrzcie na te ślicznotki! Gromada Cyclostomata, rodzina Myxindae, gatunek myxine glutinosa pacifica. Dosłownie „gleja”. I  to nie żadne minogi, panie Carmody. Tradycyjna nazwa to śluzica, bezoczek albo jędzoryb, ze względu na głowę, podobną do rybiego pyska z  wargami. Jeżeli to ryby, to bez ości, łusek, płetw czy układu współczulnego. Prawdę mówiąc, nikt nie wie, gdzie je zaklasyfikować. Mają siedem serc i  nie mają oczu. Mogą pobierać tlen przez skórę, jak prehistoryczne kręgowce, ale kręgowcami nie są, a  mnóstwo czołowych biologów uważa, że to nie są stworzenia archaiczne. Upierają się, że śluzice to zwierzęta stosunkowo nowe, które deewoluowały, poszły w  dół, w  przeciwieństwie do tych, które się wspinają. Wyobraźcie sobie, że według niektórych obserwacji poszły w  dół na trzy tysiące metrów. Ale mogą się pokazać na dowolnych głębokościach, właściwie wszędzie. Jak dotąd, nikt jeszcze nie widział, jak się kojarzą w  pary i  przychodzą na świat.

– Dzięki Bogu chociaż za to. – Carmody jeszcze raz splunął w  stronę wijących się stworzeń.

– Moim zdaniem ich najbardziej fascynujący rys to aparat śluzowy – ciągnął Bellisarius. – Mają po dziewięćdziesiąt dwa przewody śluzowe po obu stronach ciała. Odpowiednio podniecona śluzica może dosłownie w  ciągu paru sekund wytworzyć do trzech galonów śluzu, czyli trzydzieści razy więcej, niż wynosi masa jej ciała!

– Trzydzieści razy? – Willi Hardesty nie mogła tego puścić mimo uszu, tak bardzo wiadomość odbiegała od jej wiedzy na temat różnych zjawisk. – To jakieś bardzo specjalne podniecenie...

– Fakt. Każdy z  przewodów wytwarza maleńką białkową nitkę ciasno zwiniętą na kształt spirali. Wyrzucona na zewnątrz nitka rozprostowuje się i  rozpościera chwytne węglowodanowe haczyki, o  które zaczepiają się cząsteczki wody. W  ten sposób wytwarza się gęsta śluzowata galareta. Rzecz w  tym, że ten śmiercionośny żel może dławić i  trawić zarówno zdobycz, jak i  swego wytwórcę i  jeżeli śluzica... O  patrzcie! Widzicie ją? Jest zbyt oblana śluzem, żeby płynąć. I  popatrzcie, jak sama siebie oczyści...

Mimo odrazy cała załoga jak zahipnotyzowana spojrzała tam, gdzie skierował się cienki czubek palca Bellisariusa. Na wpół wynurzony wężowaty stwór walczył z  wytryskiem własnego śluzu, wijąc się w  mękach na wszystkie strony. Potrafił się jednak tak odwinąć, że bezoki łeb przewlókł przez pętlę z  własnego ciała. Z  wysiłkiem zaczął ten węzeł pełznąć wzdłuż całego tułowia, ścierając w  ten sposób śluz. A  kiedy węzeł dotarł do ogona i  rozplótł się, uwolnione zwierzę, wijąc się, pomknęło w  głąb i  zniknęło z  oczu, zostawiając pod powierzchnią żelatynowy kłąb.

– Glutinosa mysinus. – Handlarz scoota uśmiechnął się do uważnego, lecz pełnego rezerwy audytorium. – Widzicie więc, że śluzice mogą być źródłem inspiracji tak dla pań, jak i  panów. Mają też inne, fascynujące właściwości...

Billy znów się ułożył na noszach, najwyraźniej bardzo z  siebie zadowolony. Wyglądało na to, że Genius bellisarius wreszcie odzyskuje moc i  na nowo wstępuje w  ciało. Wszyscy czekali. Billy już się zabierał do dalszego wykładu na temat biologii oceanu, lecz nagle rozświetliło mu twarz coś bardziej interesującego. Zacisnął usta, a  oczy odzyskały to lśnienie cechujące opętanych uczonych. Śluzice i  dla niego okazały się źródłem natchnienia.

W końcu Archie Culligan odważył się zmącić ciszę.

– O  czym pan myśli, panie Bellisarius? Tak się pan uśmiecha, że to chyba coś smakowitego?

– Chodzi o  to stare arabskie powiedzenie, Archie, które się odnosi do problemu niepożądanego śluzu. Powiadają: „A po czterdziestu latach Beduin zasmakował pomsty”. My, wojownicy nowocześni, musimy jej posmakować znacznie szybciej, nie sądzi pan, panie Culligan? Zwłaszcza jeżeli chodzi o  tego tępaka, to zero, o  tę śluzice, która się trze o  Stary Testament.

– Bezwarunkowo, panie Bellisarius! – rozpromienił się Archie Culligan, zawsze skory do znalezienia się wśród sprawiedliwych. – Zemsta! Właśnie pomyślałem, że dlatego się pan uśmiecha. Bierzmy się za niego! Zemsta jest słodka...

Kiedy stało się oczywiste, że Billy Kujon już wszystko powiedział na temat śluzu i  odwetu, Carmody przeciął linę i  poderwał załogę.

– Software chief Hardesty!

Nie bez rozbawienia Willi odpaliła:

– Tak jest, kapitanie!

– Kurs, jak to się, u  diabła, nazywa, no... wprost do domu! Trzy czwarte naprzód, albo coś koło tego. A  ja wracam na półkę, w  zanurzenie.

– Tak jest, kapitanie... Trzy czwarte naprzód. Najkrótszym kursem, kapitanie.

Wyglądało na to, że nie trzeba jej tłumaczyć, gdzie się znajduje „dom”.

Ike wciąż nie mógł zasnąć po emocjach nocy przebalowanej na koreańskiej bazie. Za wezgłowiem koi poukładał na grodzi kamizelki ratunkowe, w  pobliżu umocował na klipsie lampkę i  w  ten sposób resztę rejsu mógł spędzić na czytaniu. Wybór na półkach był mizerny – kieszonkowe wydania westernów, jakieś morskie broszury, trochę pornografii. Stateczek za krótko pływał, żeby mogła uzbierać się biblioteka. Ike przerzucił magazyny z  golizną; nic nie przykuło jego uwagi, chociaż modelki bardzo się starały. W  końcu bez entuzjazmu zabrał się do Louisa L’Amour. Ta książeczka miała najwydatniejsze ośle uszy i  najbardziej sterany grzbiet, więc Ike uznał, że chyba jest najlepsza, przynajmniej w  ocenie załogi – dwóch nastolatków i  Teksanki. Bo Carmody nigdy nie czytał dla rozrywki, w  każdym razie nie na morzu. Susząc tę czy ową butelkę, Carmody potrafił dźwięcznie recytować całe ustępy Shakespeare’a i  Tennysona, a  nawet Yeatsa, lecz sporadyczne napady erudycji musiały być czymś w  rodzaju mętnego osadu po bardzo dawnych pasjach literackich; w  każdym razie w  ciągu dziesięciu lat znajomości Ike mógł się przekonać, że stary Angol zakłada okulary tylko do czytania map, prognoz, dziennika pokładowego, nadsyłanych pocztą zawiadomień o  wystawianych na aukcję kutrach lub do czytania tablic z  ogłoszeniami na ten sam temat.

Kiedy Ike z  książką pod pachą wślizgiwał się między pogrążone we śnie koje, jego wzrok padł na egzemplarz „Kuinak Bay Beacon” spoczywający w  pudle od gitary Nelsa Culligana. Gazetka, sprzed miesiąca z  górą, najwyraźniej stanowiła wyściółkę pod podstawek. Ike natychmiast zamienił Louisa L’Amour na gazetę; zresztą lepszą wyściółką są dla gitary westernowe bezkresne przestrzenie.

Wdrapał się na koję i  wygodnie umościł pod cicho pomrukującą grodzią. Szybko przerzucił cienką szesnastostronicową gazetę, od nagłówków na pierwszej kolumnie po reklamy sklepów z  bronią i  zawiadomienia samorządowe na ostatniej. Z  przykrością zauważył, że przegapił odbywające się co dwa miesiące zebranie Rady do spraw Poprawy Atmosfery, nie mówiąc o  Pikniku Pięciu Zatok. Z  ostatniej kolumny wrócił do pierwszej i  teraz już zagłębiał się w  niektóre artykuły, mocno marszcząc czoło, jakby było tam coś, co naprowadza na ukryte prawdy. Wstępniaka Wayne’a Altenhoffena, poświęconego tyranii większości, studiował w  skupieniu przez całą godzinę. Altenhoffen jeszcze raz potępił politykę administracji w  Chile i  nazwał ją „kolejnym megalomańskim posunięciem szalonego Ahaba, wymierzonym w  koło sterowe naszej nieszczęsnej państwowej nawy”. Najnowsze sondaże wykazywały wprawdzie, że dziewięćdziesiąt dwa procent populacji popiera aneksję, ale ten fakt tylko dolewał oliwy do ognia Altenhoffenowych oskarżeń. „Francuski filozof Alexis de Tocqueville w  swej książce O  demokracji w  Ameryce półtora wieku temu ostrzegał świat, że nieoświecona większość może się stać narzędziem tyranii gorszej od tego, co w  najkrwawszych snach przychodzi na myśl europejskim monarchiom. A  ponieważ nasz prezydent gra na najgorszych amerykańskich instynktach, żeby eksportować nasze credo narodowe: «Tuman ma zawsze rację, w  przeciwieństwie do kogoś inteligentnego, bo nas, tumanów, jest więcej!», ostrzeżenie Tocqueville’a podpełza ku nam coraz bliżej, by wkrótce zamienić się w  fakt”.

Ike uśmiechnął się: Stary Way, Szare Komóry, wołający na puszczy. Czy Alaska wciąż nie jest tym ostatnim stanem, którym nie rządzą republikanie? A  Kuinak miastem o  najniższej frekwencji wyborczej? Na całym tym cholernym kontynencie Kuinak to ostatnie miejsce, w  którym może się skrzyknąć jakaś większość, z  dumą pomyślał Ike, zwłaszcza na tle jakiejś związkowej roszczeniowej debaty, oczywistej w  innych częściach globu.

Ike wyczytał jeszcze, że projekt zmodernizowania parkingów wciąż czeka na sfinansowanie, że populacja traszek w  zagadkowy sposób maleje i  że nieruchomość Franka Olsena zostaje uznana za nabywalną, ponieważ od chwili zaginięcia właściciela na morzu minęło sześćdziesiąt dni przewidzianych prawem. Wiadomości sprawiły, że Ike poczuł się marnie. Lubił traszki, poza tym, niech to szlag trafi, nawet nie miał pojęcia, że stary Frank już się zmył z  pokładu.

Z kolumny sportowej dowiedział się, że liceum w  Kuinak nie wystawi jesienią drużyny futbolowej, bo wpływy z  podatków spadły, a  kampania zbierania funduszy zawiodła, nie zapewniając koniecznego minimum. „«Gdyby wszyscy w  mieście zrzucili się tylko po pięć baksów, to na boisku mielibyśmy drużynę» – z  goryczą oświadczył coach Jackson Adams podczas konferencji prasowej, na której ogłosił, że rezygnuje. «Tylko piątkę, a  biedne dzieciaki pograłyby sobie»„. Reporter (zapewne Altenhoffen) w  podsumowaniu zwrócił uwagę, że sprawa wyprowadzenia na boisko dwudziestodwuosobowej drużyny, zgodnie z  rygorami Szkolnego Związku Wychowania Fizycznego, nie kończy się na pieniądzach. Przewiduje się, że w  przyszłym roku liczba chłopców w  liceum we wszystkich czterech klasach nie osiągnie dwudziestki. Teraz Ike poczuł się jeszcze marniej, wyjątkowo źle. Przypomniał sobie te mecze, na które chodził pierwszej jesieni po osiedleniu się w  Kuinak: na ławkach pełno było ludzi i  życia. Co się dzieje z  naborem uczniów? Wszczepiane środki antykoncepcyjne zapobiegały wszystkiemu z  wyjątkiem nie chcianej ciąży, a  jeden głębszy mógł w  każdej chwili doprowadzić do ataku płodności. Rodziny były takie same. Więc co się nagle stało z  licealistami? Może przytrafiło im się to samo co traszkom?

Cienką gazetę czytał przez całą noc od deski do deski, a  potem jeszcze raz, rozkoszując się przy tym niejasnym poczuciem winy i  zarzucając sobie najróżniejsze występki, od zaniedbania obywatelskich obowiązków po wręcz psychopatyczne lekceważenie wszystkich, z  wyjątkiem wyizolowanego własnego „ja”. O  brzasku Ike zamienił gazetę na lornetkę i  wyszedł na pokład z  mocnym postanowieniem, że odtąd stanie się lepszym obywatelem. Niech ta skromna wyprawa posłuży za przepustkę! Czuł się jak wracający do domu Scrooge [ Postać z  Opowieści wigilijnej Dickensa] po tych figlach z  trzema duchami: odtąd będzie lepszym człowiekiem!

Wytyczona przez komputer trasa wiodła ich teraz przez cieśniny, przez Montague Straits od strony bliższej oceanu i  przez Byling Sound – niemal wprost na północ. Dość już wleczenia się bezpiecznymi trasami promów, dość pętania się od zatoczki do zatoczki, przy brzegach; jeżeli morze rozewrze paszczę, to zajrzą mu w  zęby. Większość załogi wyległa na pokład i  przyglądała się syczącym, spienionym grzywom. Nikt się nie przebrał, stali tak, jak wrócili z  balu; idąc z  tą szybkością i  tym kursem wiedzieli, że od domu dzielą ich już chwile i  nie mieli zamiaru wyrzekać się popisowego wejścia.

Ike’a zdumiało własne podniecenie na widok tego małego lodowca nad Kuinak. Na tle perłowego, szarogołębiego nieba wydawał się w  pierwszej chwili formą z  kości słoniowej. Było wczesne popołudnie, lecz przez zasłonę chmur sączyło się rozproszone miękkie światło. Ike’owi aż nie chciało się wierzyć, że w  tak mizernym oświetleniu lodowiec może lśnić tak jaskrawo. Rany boskie, patrzcie, przecież lodowiec – jak reklamowa poducha dla amerykańskich marynarzy w  obcych portach – jarzy się cały, z  wyhaftowanym neonowym napisem białym, czerwonym i  niebieskim:

*WSZĘDZIE DOBRZE, ALE W  DOMU NAJLEPIEJ*.

Jarzy się wprost niesamowicie. Kiedy jednak opłynęli Hopeless Rock, okazało się, że blask nie bije ani od miasteczka, ani od lodowca, ani nie spływa ze słońca. Był to najzupełniej przypadkowy produkt uboczny gigantycznej strugi światła z  lamp zamontowanych po obu stronach magnezowego żaglopłata. To już nie była ozdobna, umilająca zabawę iluminacja, lecz potężne reflektory. Filmowe lampy łukowe! A  więc wchodzili na plan jakichś wielkich ujęć. Przez niewielką lornetkę Ike zobaczył, że miasteczko zmieniło się nie do poznania. Nad zatoką jak grzyby po deszczu powyrastały totemy. Fronty budynków wzdłuż brzegu zasłaniały malowane zastawki, z  powrotem zamieniając te nieomal nowoczesne hangary dla kutrów i  pompy paliwa w  nędzne sosnowe lasy, od których wszystko się tu zaczęło, teraz zredukowane do dwóch wymiarów.

Cała zachodnia fasada przetwórni ryb przeobraziła się w  poszarpany klif nadmorski. Szczyt klifu dziesiątkami okupował narybek, brązowoskóry i  zbrojny w  ościenie. Reszta szczawi w  samej tylko bieliźnie wyczekiwała na szansę tuż przed charakteryzatornią, już za zastawkami na końcu przetwórni, gdzie ich ubrązowiano. Charakteryzator uwijał się ze zbiornikiem pełnym owocowego pigmentu i  pośpiesznie produkował nowych krajowców. Szczawie dygotały, podskakując i  kucając dla rozgrzewki.

Piramida świateł wznosiła się nad pozbawioną cieni pustą, posępną scenerią na zatoce. Pływającą dekorację otaczał krąg rusztowań ucharakteryzowanych na głazy i  podwodne skały – stanowiły ogrodzenie dla ogromnego morskiego kojca. Tratwa z  dźwigiem dla kamery kołysała się gwałtownie, chociaż reszta zatoki była spokojna. Na pokładzie tej tratwy walczyły ze sobą dwa lwy morskie. Usiłowali je rozdzielić pomocnicy w  dwóch szalupach, z  przodu i  z  tyłu.

Ike zerknął przez lornetkę: nie, jednak nie walczyły. Chodziło raczej o  masakrę. Może zgrywę. W  każdym razie wielki lew morski właśnie dawał mniejszemu niezły wycisk, a  mniejszy próbował uciekać i  znaleźć schronienie poza tratwą. Mocno mu w  tym przeszkadzał umocowany na grzbiecie manekin naturalnej ludzkiej wielkości. Lateksowa kukła była podobizną dziewczyny o  złotej skórze, szeroko osadzonych oczach, obłąkanie pięknej, z  purpurowoczarnymi włosami powiewającymi na wszystkie strony. Od pasa w  górę lalka jest naga, niezmiernie cycata i  w  ogóle jak żywa, z  tym że ma oderwaną rękę. Wyłażąca z  pachy gumowa pianka psuje złudzenie, ale piersi wciąż się unoszą i  opadają, kołyszą z  boku na bok, z  tą radosną sprężystością rzeczywiście młodego ciała.

Tymczasem ktoś porwał Ike’owi lornetkę. Był to Greer, żądny szczegółów owego cycatego rozkołysania.

– Och, Ike – zachwycił się i  westchnął uszczęśliwiony. – Czy to nie magnifique! Magia Hollywoodu...

– Dajcie i  mnie popatrzeć, dajcie popatrzeć! – Kujon szamotał się, usiłując wyjrzeć za burtę. Nels i  Archie unieśli nosze od wezgłowia i  oparli o  reling. Stalowa teczka zawisła nad pokładem.

– To i  owo się zmieniło podczas pańskiej nieobecności, prawda, panie prezesie Bellisarius? – zapytał Greer.

Billy sięgnął po lornetkę Ike’a. Ale nie skierował szkieł na widowisko rozgrywające się w  kojcu dla morskich lwów ani w  stronę malowanych pierwotnych wybrzeży. Uważnie badał pokład wielkiego jachtu, obok którego przechodzili.

– To facet z  drugą połową transportu!

Ike nie potrzebował lornetki. Bez trudu rozpoznał jachtowego stewarda po samurajskiej fryzurze wiśniowego koloru i  lśniącym, białym płaszczu. Tkwił wciąż tak samo przy ruchomym barze u  podnóża mostka i  tak samo niewzruszenie trzymał na wysokości piersi stalową tacę.

Ike odebrał lornetkę i  powoli przeszukiwał nią pokład, pewien, że wypatrzy Levertova, a  przynajmniej jego kumpla i  pomagiera Clarka B. Clarka. Ale jedynym człowiekiem, którego udało mu się jeszcze dostrzec, był azjatycki gigant u  szczytu trapu. Trzódka skąpo odzianych, ładniutkich chłopaków i  dziewczyn stłoczyła się przy relingu, zapatrzona w  klęskę lwa morskiego. Ike’owi wydawało się, że wśród haremu rozpoznaje ciastowaty zadek Louise Loop, nigdzie jednak nie było Levertova ani tego przydupasa. Zresztą, ulokowani w  hierarchii znacznie wyżej, mieli pewnie w  tym całym bajzlu lepsze miejsca. A  więc tylko ten wielki żółty tuman i  steward z  włosami w  odblaskowym, wiśniowym kolorze. I  to stadko oskubanych przepiórek.

I oczywiście trio zgryźliwych wron, wywrzaskujących w  przestrzeń:

Jeśli się, krzewie, z  kolców wypłaczę, nie wrócę tutaj za nic.

11

Treser na drąg nadziewany potwór prądem porażany

PLENER – ZATOKA KUINAK – SCENA Z  LWEM MORSKIM – PLAN OGÓLNY Z  LOTU PTAKA

W tym ujęciu trzy wrony, nasz chór, krążą przez cały czas i  kraczą, opatrując toczącą się w  dole akcję odlotowymi komentarzami. To trójka zannich z  komedii dell’arte; to Hekyll, Jekyll i  Hyde; to postaci ze sztuk Becketta: poetyckie, nieodgadnione, złowieszcze i  absurdalne; zarazem wewnątrz i  na zewnątrz sytuacji... one pierwsze zobaczą składanie się wątków tej historii w  całość...

PLAN ŚREDNI – WRONY Z  ŻABIEJ PERSPEKTYWY

Wrony szybują w  słupie powietrza nagrzanego przez wielki metalowy żaglopłat. Rusza kamera. Osłona z  drutu pod napięciem uniemożliwia ptakom usadowienie się na szczycie masztu – dzięki temu lśniące logo Silver Fox nie okryje się wstęgami ptasiego łajna. Słup nagrzanego powietrza znakomicie odegra rolę wyniosłej loży, z  której będą dobiegać sarkastyczne odzywki, a  której nie da się uciszyć z  pistoletu pneumatycznego. Lecz oto dziki lew morski, nie bacząc na scenariusz, przedziera się teraz przez barierę z  grubej sieci (dziewiątki) i  z  głośnym rykiem rzuca na lwa oswojonego, tego fircyka z  Anaheim z  lalką na grzbiecie... improwizuje tak brawurowo, że trudno i  darmo, trzeba ten numer podziwiać z  bliska.

Ptaki przestają krążyć i  szybują w  dół, żeby się usadowić na lepszych miejscach.

CIĘCIE WNĘTRZE – SILVER FOX – STACJA PODGLĄDU PLAN OGÓLNY

Długie pomieszczenie bez okien, rozjaśnione onirycznym, drżącym blaskiem monitorów. Dzięki dwóm rzędom ciekłokrystalicznych osiemnastocalowców – umieszczonych pod pięciostopowym ekranem głównym jak dwa rzędy otworów strzelniczych – można zobaczyć, co się dzieje na zewnątrz jachtu. Na każdym monitorze co innego. MON 1 – tyły przetwórni/atrapy klifu – przed obiektywem przelewa się NARYBEK REZERWOWY, te szczawie, z  których ściąga się czarne gumowe kombinezony, ubiera w  skórzane przepaski na biodra i  spryskuje sprejem na tubylczy brąz. MON 2 – dekoracje na plaży: głaz z  pianki i  piasek z  plaztexu. MON 3, plan ogólny, szaleńcza walka w  basenie morskim brana przez kamerę z  lądu; to samo ujęcie leci na głównym. Na MON 4 jest podgląd z  kamery wideo sprzężonej z  obiektywem kamery głównej (taśma 70 mm) na dźwigu; w  ten sposób można śledzić filmowane ujęcie. Potem na MON 5, 6 i  7 podglądy z  trzech łódek. Dalej parking, ławki dla publiczności i  główna ulica. Na jednym z  monitorów widać nawet miasteczko Kuinak, w  całej mizernej okazałości. Obraz wygląda jak z  orbity, z  oenzetowsko-satelitarnych wyżyn, ale to podgląd szerokokątnej kamery na szczycie wielkiego żaglopłata. Ją również chronią naelektryzowane druty. Pomieszczenie ze snów maniaka nadzoru. Kluczowe miejsca i  plany zdjęciowe projektu Shoola zostały naszyte na ten podwójny rząd ekranów i  zamieniły się w  elektroniczny gobelin, przedstawiający na żywo całe miasto. Wystarczy puknąć w  klawisz, żeby wyłuskać stopklatkę, powiększenie czy wydruk.

ZBLIŻENIE – ROZGORĄCZKOWANY MĘŻCZYZNA

Pod gobelinem CLARK B. CLARK dogląda systemu ekranów, klawiatur i  przełączników, uwija się na fotelu obrotowym jak układny pająk. Za nim na treningowej obrotowej drabince nautilex zwisa głową w  dół nagi NICHOLAS LEVERTOV, podnosząc hantle i  wykrzykując polecenia:

– Ujęcie zza pleców, ciemnoto, z  szóstki.

– Tak jest, kapitanie. Z  szóstki na główny.

Na wielki ekran wskakuje nowy obraz, skotłowany i  rozmyty. – Ostrość, tumanie! Łap ostrość i  poszerz. To zadyma. Ma być jak żyleta, jak brylant ma być, kurwa, no już!

– Się robi, szefie. Żyleta i  brylant.

Clark B. jeszcze nie widział Levertova w  takim stanie. Albinos przez cały ranek wydawał się jak zwykle trochę nieobecny; wisząc głową w  dół jak tleniony nietoperz, ponuro wpatrywał się w  monitory. Nigdy nie lubił się pchać na plan, kiedy Steubins zgrywał się tam na Wielkiego Reżysera; utrzymywał, że kurwienie się zawsze jest nudne, nawet kiedy człowiek kurwi się ze względu na wizerunek i  media. Lecz zainteresowanie Levertova gwałtownie wzrosło, kiedy z  zagrody wyrwał się dziki lew morski, wielki byk, i  zaatakował tresowanego kastrata. Levertov rzucił hantle na matę, sięgnął po ręcznik i  starł pot z  oczu. Przez twarz przemknął mu grymas przewrotnej uciechy. A  kiedy bestia oderwała ramię ulokowanej na grzbiecie kastrata marionety, Levertov wydał z  siebie coś, co przypominało złośliwy kozi bek, chociaż naprawdę to był śmiech. Clark B. Clark, – który od lat, od najwcześniejszych przymiarek do projektu Shoola.

Kuinak gotów był na każde skinienie Levertova, do dyspozycji dzień i  noc – jeszcze nie słyszał u  swego chlebodawcy tak zdumiewających odgłosów.

– A  teraz podgląd z  kranu, ty łoju. Z  tej kamery sprzężonej z  siedemdziesięciomilimetrówką. Prędzej, prędzej!

– Yes, sir! – odkrzyknął Clark. – Podgląd z  kranu! – Obrócił się wraz z  fotelem i  wystukał polecenie na klawiaturze. Na wielkim ekranie zafalowało zapienione futro, zalśniły ślepia i  kły.

– Za wąsko. Odjedź o  jedną trzecią.

Futrzany bezład zamienił się w  lwa morskiego. Wynurzył się i  wściekle atakował na zbitym z  desek pokładzie. Szaleńcze próby rozszarpania degenerata przystrojonego marionetą zmusiły samca do wdarcia się na wielką tratwę. Ów degenerat kulił się w  wodzie po drugiej stronie tratwy, gdzie usiłował się ukryć za rusztowaniami dźwigu z  kamerą. Piankowa Shoola przywiązana do grzbietu uniemożliwiała mu bezpieczne danie nura w  głębinę.

Pod ciężarem przybyłych na pomoc treserów, pomocników i  poskramiaczy tratwa pogrążała się w  falach. Poskramiacze i  pomocnicy niepewnie zbili się w  gromadkę za głównym treserem, mężczyzną o  długich, puszystych włosach i  podobnej brodzie, którego wątłe barki okrywał angorowy sweter koloru gołębiego. Facet ostrożnie podchodził do dzikiego byka, trzymając przed sobą, jak na pokazie, okuty treserski drąg. Wydawało się, że raczej zamierza pasować zwierzę na rycerza, niż poskromić. Jednak lew morski nie wykazał zamiłowania do ceremonii. Ilekroć trener podszedł na wyciągnięcie naelektryzowanego drąga, wielki byk przewalał się na boki z  taką furią, że treser i  jego trzódka odstępowali, ślizgając się i  potykając. Za trzecim razem tratwa tak się zakołysała, że trener wyrżnął tyłkiem o  mokre deski. Upuścił drąg, który zsunął się z  pokładu, iskrząc i  łomocąc. Treserowi już groziło, że tak samo zsunie się po śliskich deskach, ale zareagował czujny pierwszy pomocnik. Tym, co mu podał, był jego drąg. Obaj mężczyźni, w  tym jeden rażony prądem, zamarli; wygięci w  łuk upodobnili się nagle do tambur-majorów damskiej orkiestry, odrzucony drąg wirował nad nimi jak buława. Wiszący do góry nogami Levertov śmiał się do utraty tchu.

– Przydałaby się fonia, baranie boży, co? Wsłuchajmy się w  te wypadki...

Rzeczywiście, Clarka B. tak zaintrygowało rozradowanie Levertova, że zapomniał o  dźwięku.

– Jest fonia, sir! – Zakręcił gałką: długie pomieszczenie wypełniły ryki i  wrzawa przepuszczone przez wzmacniacz; także gniewny trzask drewna, chlupot wody, ogłuszające beczenie lwa morskiego i  nieprzekonujące pogróżki innych poskramiaczy:

– Poszedł, dzikusie jeden! Marsz do wody, albo tak oberwiesz, że...!

A potem tuż koło kamery rozległ się ryk jeszcze głośniejszy niż lwa morskiego:

– Prądem go, skurwiela! No jazda, chłopcy, załatwcie go. Zobaczmy, z  czego jest zrobiony!

– To Steubins – zachichotał Levertov. – Przerzuć na łódź, na szerszy plan, ale zostaw tę fonię. Zobaczymy, z  czego on jest zrobiony.

Clark B. przerzucił na główny ekran podgląd z  najbliższej szalupy. Ale na monitorze można było podziwiać tylko wodę na dnie łodzi i  parę sandałków wsuniętych pod żerdkę, pod którą zapiera nogi wioślarz.

– Mój Boże, i  to ma być kamerzystka! – jęknął Levertov. – Kolego Clark, obawiam się, że jedna z  tych ślicznych aktywistek waszego ruchu „ZAWSZE TAK” trochę się gubi w  tutejszej zabitej deskami krainie. Przekaż łaskawie tej miłej damie, że albo weźmie w  rączęta kamerę i  skręci tę akcję, za co jej się tu płaci, albo sobie poszuka innej roboty.

– Kapuję, szefie. Albo zdjęcia, albo zdjęcie.

Clark B. Clark podjechał na fotelu pod mały monitor z  ujęciem dna łodzi. Na skrawku taśmy nalepionej pod przełącznikiem wypisane było nazwisko.

– Marygold, złotko...? – Obraz podskoczył. – Te twoje szkarłatne paznokcie u  nóg są naprawdę milutkie, ale pan Levertov wolałby teraz rzucić okiem na pana Steubinsa, dobrze?

Po chwili w  kadrze znalazła się postać przypięta do fotela na dźwigu. Platforemką w  górze wściekle miotało na wszystkie strony jak bocianim gniazdem na wzburzonym morzu.

– To już jest coś – powiedział Nick. – Powiedz jej, niech nam tu da samą facjatę, soczysty, pożywny portret, panie Clark, obrzydliwie bliskie zbliżenie. Chcę mieć na taśmie moment, w  którym trzaśnie ten kamienny spokój, kiedy się posypie maska, chcę mieć każde pęknięcie, najcieńszą szczelinę.

– Najazd na twarz, panno Marygold, pełne zbliżenie. Pana Levertova interesuje samopoczucie naszego czcigodnego reżysera.

Podniecona kamerzystka manipulowała kamerą, starając się o  nieporuszone zbliżenie, a  Levertov obrócił drabinkę o  sto osiemdziesiąt stopni i  zszedł z  urządzenia. Zarzucił na ramiona frotowy szlafrok i  – chciwie wpatrzony – podszedł pod główny ekran. Zbliżenie chyba go jednak rozczarowało. Podobne do skalnego urwiska oblicze starego reżysera – miotanego na wszystkie strony, ponad zamętem i  wrzawą na planie – nie traciło formy. Poryte bruzdami czoło nadal bacznie pochylało się nad wizjerem szerokotaśmowej kamery, a  ogromny aparat skierowany był niemal pionowo w  dół, na toczącą się akcję.

– Prądem go, skurwiela, mówię! – znów rozległ się ryk Steubinsa. – Tylko tym razem, na miłość boską, zajdźcie go od dupy, poza kadrem. My tu kręcimy, moje dzieci, niesamowity materiał. Jeżeli jeszcze pociągniemy to ujęcie, to już wiem, że wchodzi do filmu. Tak, dobrze, tak... a  teraz mu dołóż!

Clark B. Clark już był gotów przerzucić na duży ekran nowy obraz, rzecz jasna z  kamery zamontowanej równolegle z  siedemdziesięciomilimetrówką Steubinsa. Na monitorze było widać, że facet ma rację, że właśnie kręci coś niesamowitego. Treser nadziany na własny drąg. Porażony potwór wali się w  wodę na płask, całą długością, a  gejzer piany wylatuje w  powietrze, legając niemal obiektywu. Bombowy materiał. Ręka Clarka B. sięgnęła już przełącznika, ale Levertov nie zarządził zmiany; wciąż wpatrywał się w  zbliżenie twarzy Steubinsa. W  końcu westchnął i  cofnął się.

– Wiesz, czego nie trawię, Clark? Jednego: kamiennego spokoju. Nudnej kamiennej maski. Wiesz, o  co mi chodzi?

– Mowa, szefie. – Clark z  przykrością stwierdził, że z  głosu pryncypała gdzieś się ulotniło to dzikie rozradowanie. – O  ten wymuszony wdzięk, o  tę zgniliznę.

– Otóż to. Nudna zgnilizna. Aż przykro patrzeć. Dobra, wyłącz fonię i  poleć po kanałach, zobaczymy, gdzie jest coś ciekawego.

Levertov wycierał się frotowym szlafrokiem, a  Clark B. Clark przerzucał na główny ekran podglądy ze wszystkich monitorów, jednego po drugim. Na początek poszły obrazki z  planu. Był więc wystraszony eunuch, kwilący z  wdzięczności, kiedy zaganiacze zwabili go znów do klatki w  porcie. Był rozciągnięty na wznak dziki byk. Z  łodzi wiosłowych przywiązywano mu do płetw pływaki, żeby bezwładne bydlę nie utonęło. Trudno się było zorientować, czy lew morski żyje, czy zdechł. To akurat mało obchodziło Levertova.

– W  jego stronach nie brak takich. Pokaż, co w  mieście.

Większość firm przy Main Street była zamknięta, żeby sklepikarze, kelnerki i  urzędnicy mogli obejrzeć szumnie zapowiadany galop na lwie morskim. Podobno chodziło o  najbardziej widowiskową sekwencję – kulminację filmu, wielki finał. W  komunikatach wyjaśniano, że reżyser Steubins zamierza kręcić finał wcześniej, nie w  kolejności akcji. „Żeby mieć to na półce, zanim siądzie pogoda” – jak wyjaśniała prasa nie wtajemniczonym masom.

Oczywiście Clark B. Clark, jak inni wtajemniczeni, wiedział, że powód jest inny: scenę trzeba było skręcić, zanim zdechnie tresowany lew. Chudł i  opadał z  sił od chwili, w  której przywieziono go helikopterem. Bezkres morza, nieba, groźnie wyglądające wybrzeże – to wszystko okazało się zbyt wielkim szokiem dla bydlęcia, które całe życie spędziło w  sztucznie chłodzonym basenie w  Anaheim. Stracił apetyt i  wynędzniał; z  tęsknoty popadł w  depresję, zanim jeszcze ze statku wyładowano jego dzikiego dublera, który potem dniem i  nocą wyrykiwał obelgi pod jego adresem. Przez to stał się jeszcze bardziej spięty i  niepozbierany. Szykowano go do roli przez sześć lat, ćwiczył z  manekinami, z  żywymi jeźdźcami, a  teraz, kiedy nadszedł czas, żeby wystąpić w  wielkiej scenie, najwyraźniej zjadała go trema, a  nerwy miał w  strzępach.

Maint była pusta. Podobnie Cook Boulevard. Żywej duszy nie było także na ganku Psiarni; Psubracia zabezpieczali plan. Foxcorp zaangażowała cały klub.

Za to wiele się działo w  kręgielni, lecz była to tylko biurokratyczna krzątanina. Foxcorp oraz Louise namówili w  końcu Omara Loopa, żeby wynajął lokal na biura kierownictwa produkcji. Kręgielnie pozastawiano komputerami i  szafami na dokumenty i  po drewnianych torach biegały tam i  z  powrotem sekretarki w  sile tuzina. Patrząc na młode kobiety i  młodych mężczyzn, Levertov znów westchnął.

– Może któregoś popołudnia wpadniemy i  obalimy parę kręgli?

Nieco większe zainteresowanie wzbudził w  nim kadr sprzed fasady Searaven Corporate Casino. Para leciwych Popilutów niezmordowanie przeistaczała kłody pianki szklanej w  totemy. Starzy używali elektrycznych, bateryjnych dłut, a  tradycyjne totemowe płaskorzeźby wykrawali w  piance z  taką łatwością, jakby dzielili indyka na Święto Dziękczynienia. W  powietrzu kłębił się piankowy pył. Na drugim planie dwaj długowłosi faceci wykańczali syntetyczne pnie laminatem. Byli to dwaj zawodowi surferzy, którzy prowadzili w  Malibu sklep z  deskami. Mieli na sobie bermudy i  koszulki bez rękawów, a  nosy i  policzki – mimo chmurnego nieba – zdobiły im przylegające do twarzy jaskrawotęczowe przeciwsłoneczne okulary.

– Opalone plażowe wałkonie i  zniszczeni Indianie – ironicznie zamruczał Levertov – trudzą się ramię w  ramię dla dobra sztuki. Nie ma jak showbiznes, panie Clark?

Clark B. przytaknął z  entuzjazmem:

– Tylko showbiz, szefie. Niech pan popatrzy! Nawet Indianom wcisnęli te okulary! Tylko w  Ameryce...!

Clark zrobił najazd. Starzy nałożyli na twarze kolorowe, opalizujące gadżety. Wyglądali jak tłuste karykatury mężnych wojowników obsadzone w  tandetnym musicalu. Levertov zachichotał. Zachichotał też, widząc kadr spod przetwórni, gdzie Psubracia dumnie paradowali w  nowiuteńkich srebrzystych kurtkach Foxcorp Security – niemal gotowi odpierać atak kroczącego po ścieżce wojennej, wysprejowanego na brązowo plemienia Szczawi. Ale syf. Clark B. Clark uznał, że żaden z  obrazków już nie wprawi szefa w  to rozkoszne oszołomienie, które go ogarnęło na widok ataku lwa morskiego. Levertov właśnie zarzucił na ramiona szlafrok i  oznajmił, że wybiera się odetchnąć, pod prysznic, kiedy Clark B. Clark, – który nadal przeskakiwał z  linii na linię – jedną z  kamer ulokowanych w  porcie zrobił od niechcenia panoramę zatoki. Na wodzie zamigotał jakiś srebrzysty refleks.

– Czekaj! Co to? Wróć! I  najeżdżaj, bliżej!

Clark odegrał na klawiaturze pasaż. W  kadr wpływał ferralowy dziób wielkiego rybackiego kutra. Nad relingiem sterburty widniał rządek twarzy. Clark zmarszczył brwi.

– Kto to, do diabła ciężkiego? Słowo daję, szefie, nadaliśmy komunikaty i  absolutnie żaden nie upoważniony... – Nie dokończył, bo oto znów się rozległ ów złośliwy kozi bek.

– To właśnie ci wspaniali faceci, którzy śpieszą z  pomocą. – Roześmiany Levertov klepnął Clarka B. w  ramię. – Jak w  kinie! Włożę coś na siebie, bo następną scenę zagramy naprawdę. 3-D, pełne pole widzenia, obrzydliwe najazdy. Rozumie pan?

– Tak jest! – żarliwie potwierdził Clark B. Clark, kiwając głową. – Prawda i  obrzydliwe zbliżenia. – Kark Clarka aż jeżył się z  dumy i  entuzjazmu, chociaż kto wie, czy Clark coś z  tego rozumiał.

PLENER – KUINAK – Z  LOTU PTAKA

Miasteczko mogą ogarnąć wzrokiem także wrony, z  owego arcydogodnego punktu na słupie rozgrzanego powietrza. Mogą się pogapić na tylne drzwi Crabbe Potte, koło których czasem zakręci się ktoś z  Crabbe’ów, żeby wreszcie rozrzucić kompost. Mogą się pogapić na nielegalną, a  zamaskowaną klapę w  kuchennej podłodze Fisherman’s Wharf Bar & Grill, przez którą ktoś wyrzuci czasem rybie resztki; mogą się napatrzeć na Laralee Jerome, której zachce się zrzucić szmaty i  zażyć słonecznej kąpieli na dachu Laralee’s Beauty Shop. To wszystko w  trójwymiarze. Lecz akcja na wroniej arenie toczy się od niedawna żywiej, niż mogłaby zamarzyć nawet najbardziej wścibska wrona. Na przykład taka Alice Carmody – narąbana jak stodoła, zatacza się w  niebotycznych, szmaragdowych szpilkach, jakich nie nosi się od czterdziestu lat – pędzi na złamanie karku wprost ku katastrofie. Krzywe jest to krążenie wron i  nie pozbawione satysfakcji; muszą przyznać, że cóż, racja... Tylko w  Ameryce.

Alice szamotała się przed motelem na muszlach dziedzińca: usiłowała dopiąć grubą, kraciastą męską koszulę, którą narzuciła na luźną jedwabną bluzkę. Spod flanelowych mankietów i  kołnierzyka wyłaziły brzoskwiniowe farfocle. Nowinę usłyszała na CB: kuter. Ferralowy, wielki, wielofunkcyjny – wchodzi właśnie do portu. Wobec tego wystroiła się. Tak to nazwijmy. Bluzkę po prostu lubiła, szpilki to był komunikat, a  pomysł z  roboczą koszulą wpadł jej do głowy już potem.

Dziedziniec przed motelem był pusty, jeśli nie liczyć starego Marleya i  małej Biedy. Wszyscy od dawna gapili się w  porcie na słynną sekwencję. Alice ucieszyła się, że może zostać w  domu sama i  coś naszkicować, a  nie podniecać się oszukańczą przejażdżką marionety na lwie morskim. Ale szkice nie wychodziły. Nie czuła kreski. Na skutek czego pomyślała o  poprzednich okresach jałowych usiłowań. Na skutek czego pomyślała, że może w  ogóle traci wyczucie. Na skutek czego pomyślała o  Carmodym, reszcie załogi – i  zaczęła wpadać we wściekłość. Na skutek czego zmiksowała sobie, wbrew zdrowemu rozsądkowi, dzbanek porannej margarity. Jeśli Carmody nie wróci szybko do domu, to kto wie, Alice może popadnie w  to samo, stanie się tą dawną Wściekłą Aleutką, która pije, bo wpada w  złość, a  wpada w  złość, bo pije. Kiedy zaś w  trzeszczącym i  popiskującym jej nad głową CB usłyszała o  wchodzącym do zatoki kutrze, dzbanek był prawie pusty.

– Carmody, cholero jedna, postaraj się, żebyś to, kurna, był ty, stary, gruby skubańcu morski!

Nowina wraz z  tequilą tak namieszały jej w  głowie, że na dobrą sprawę nie wiedziała, w  co się ubiera. Grzebała w  szafie, ale nie mogła się zdecydować, czy postawi na bawełnę i  zgodę, czy pójdzie na błysk i  udry. Nie wiedziała, czy cieszyć się wiadomością o  kutrze, którym w  końcu zawijają do portu marnotrawni synowie, czy tę nowinę olać, czy licho wie, co jeszcze. Dopiero potem – kiedy się ubrała, wyszła i  zobaczyła, że te cholerne eskimoskie gwiazdy filmowe znów podprowadziły furgon i  w  zamian zostawiły dziecinny motorower (świetna przejażdżka: w  idiotycznej spódnicy i  w  szpilkach) – podjęła postanowienie: olać!

Oczywiście, akumulatorek był rozładowany. Podłączyła to kurewstwo do gniazdka i  czekała, aż się podładuje; defilowała tam i  z  powrotem, klnąc, kopiąc muszle i  usiłując nimi trafić w  Marleya albo w  strapioną Biedę. Marley zignorował ten napad złego humoru, ale suczka uznała, że kobietę wyprowadził z  równowagi jakiś pies i  że ten pies zrobił coś złego, więc sama niestrudzenie łasiła się do wysokich obcasów i  zapewniała, że to nie ona. Przez bite dziesięć minut, których wymagało podładowanie pojazdu, Alice tupała, kopała i  klęła, nie oszczędzając nikogo, nawet sentymentalnych szczeniaków. Pomrukiwała jeszcze na motorowerze, jadąc ku ścieżce przez pusty parking.

Pedałowała z  całej siły, żeby przedostać się przez wierzbówki na drogę do miasta, a  potem zjechała w  dół po chodniku już bez pedałowania, żeby nabrać tchu przed solidnym podjazdem na most. Droga opustoszała. Alice żywiła nadzieję, że to się nie zmieni; wiedziała, jak wygląda: zielone szpilki wczepione w  pedały, kolana wbijające się w  podbródek za każdym obrotem pedałów tego karłowatego draństwa. Na drodze nie było żywej duszy, nawet kiedy już zjeżdżała z  mostu w  Second Street. Najwyraźniej wyemigrowało całe śródmieście. Mimo to postanowiła nie jechać przez Main, lecz próbować szczęścia starym drewnianym chodniczkiem, przez zaułek do portu. Zwykle furtka była zawiązana rzemienną pętlą, żeby zniechęcić jednośladowców do korzystania z  tego bardzo wygodnego skrótu, ale rzecz jasna to nie był zwykły dzień. Ludzi wymiotło ze sklepów, więc i  do pętli nikt nie miał głowy. Całe miasto gapiło się na zdjęcia. Na widok otwartej furtki Alice ruszyła w  wąski przejazd.

Alice czegoś jednak nie widziała (chociaż widziały to wrony), mianowicie innego motoroweru, który owym wąskim drewnianym przejściem wspinał się pod górę z  naprzeciwka. W  momencie, w  którym Alice śmignęła w  otwartą furtkę, właśnie wyjeżdżał z  przejścia ten drugi motorower. Pojazdy wpadły na siebie i  łupnęły się kierownicami jak para młodych łosi badająca krzepę własnych łopat.

Manewr wypadł olśniewająco. Kiedy wrony przestały wiwatować i  uniosły tabliczki z  ocenami, wynik Alice brzmiał: 9,6 -9,4 i  9,8. Natomiast druga zawodniczka trzykrotnie otrzymała pełną dziesiątkę. Przeważyła punktacja za trudności techniczne. Dziewczyna – najwyraźniej dosiadała motoroweru pierwszy – raz w  życiu i  zamiast złapać przed zderzeniem za ręczny hamulec, obróciła do oporu dźwignię gazu. A  trzeba dodać, że miała na sobie tylko łosiową spódnicę wyszywaną paciorkami i  ozdobne rzemyki. Nic więcej. Z  tym nie mogły się równać nawet idiotyczne szpilki i  kombinacja jedwabiu z  koszulą roboczą.

– Tumanie jeden! – wrzasnęła Alice, a  własny głos aż zapiekł ją w  gardle. – To nie dzika Arktyka ani żadna tundra! Jasne?

– Wiem – powiedziała dziewczyna; wyglądała na bardzo upokorzoną, lecz wcale nie uważała za stosowne zakrywać nagości. Klęczała, a  między jej nogami wciąż terkotał motorower. – Bardzo mi przykro. – Wbiła wzrok w  ziemię.

– Może nikt ci tego nie powiedział, ale mamy tu cywilizację! – wrzeszczała Alice. – Jeszcze nie za wiele, ale staramy się. Widziałaś ten znak na furtce?

– Tak – powiedziała dziewczyna. Wciąż nie podnosiła głowy.

Długie włosy niemal ją okrywały jak kosztowny szal.

– I  co, umiesz czytać?

– Tu pisze tak: „Zakaz przejazdu, na podstawie zarządzenia Rady Śródmieścia w  Kuinak...”

– W  porządku. Czytać umiesz, ale nie umiesz jeździć. Nic ci nie jest? Zderzaki całe? Chciałam powiedzieć: będziesz miała sińce?

Dziewczyna tak potulnie pokręciła głową, że Alice poczuła nagłe bolesne targnięcie skruchy; płomień w  gardle przygasł. Mnie też obciąża zderzenie, pomyślała, mimo wszystko. Gorzej, bo Alice dobrze znała ten zakaz; tego lata, kiedy wyroiły się deskorolkowe hordy, była wśród tych, którzy podpisali stosowny wniosek. Położyła swój moped i  wyciągnęła rękę do dziewczyny.

– No to wstawaj. Swoją drogą, co tu jest grane, do diabła, że się rozbijasz w  toplesie? Co to za historia? Chryste Wielkopostny, popatrz no, ogromne, że coś niesamowitego! Masz szczęście, że nie leci za tobą sfora tych parszywych Psubraci, jak za... – Alice urwała, szukając łagodniejszego porównania niż to, które jej przyszło na myśl. Dziewczyna dokończyła za nią.

– ...Jak za goniącą się suką? – podsunęła; podniosła w  końcu głowę i  spojrzała Alice w  oczy. – Też się tego bałam. Ale Psubracia rzucają na patelnię inne sztuki. Nikt nie zauważył, że się wymknęłam.

Alice na widok dziewczyny zamurowało. Jeszcze nigdy nie przyjrzała jej się porządnie. A  teraz nie mogła oderwać oczu. Pomogła kosmetyka – robota dobrego charakteryzatora, tych parę podkreśleń i  stonowań – ale to, co podkreślano czy tonowano, już istniało. Alice wiedziała, że odtąd dziewczyna na zawsze pozostanie dla niej pięknością, wszystko jedno w  makijażu i  ubraniu czy bez.

– Jasne, możemy się założyć, że nikt nie zauważył – odezwała się w  końcu Alice.

– Kiedy to prawda! Wszyscy byli zapatrzeni na lwy morskie, więc pożyczyłam sobie ten motor i  myk-myk. I  to już cała historia. W  porządku?

– Dla mnie w  porządku – przyznała Alice. – Ale podejrzewam, że to musi męczyć, takie stanie przed ludźmi z  tymi, no...

– Z  cyckami na wierzchu? – Dziewczyna spojrzała w  dół i  wzruszyła ramionami. – Pokazywałam je już, kiedy miałam dziewięć lat, zdaje się, że za oenzetowskie konserwy, które zakonnice rozdawały w  szkole na lunch. – Ściągnęła wargi w  zadumie. – Nie, ja się martwię czym innym. Tym, że rozszarpał marionetę. Czy pani wie, że ta marioneta to ja? Więc może znowu trzeba zrobić odlew. Bo ten pierwszy musieli stłuc, żeby lalkę wydostać. Nawet nie wiem czemu. Za to wiem, że ten gość z  Hollywood okleja mnie przez tysiąc godzin, potem to zastyga przez dwa tysiące godzin, swędzi przez cały czas, jakby człowieka pogryzł milion komarów, a  przy ściąganiu wyrywają ci z  ciała wszystkie włosy. Tak to wygląda. – Pełna skruchy spojrzała na motorowery. – Jak pani myśli, czy te łapserdaki ruszą, czy trzeba je zastrzelić jak konie, które połamały nogi? Albo jak kuce, bo to malizna.

Trajkotanie dziewczyny było tak ujmujące, że Alice odrzuciła w  tył głowę i  roześmiała się.

– Dojdą do siebie. Rumakom nic się nie stało. Twojego trzeba tylko na nowo podkuć, a  mojemu wymienić przednią nogę, i  pognają jak za dawnych dobrych czasów. Zgaś silnik, zostawimy je, gdzie padły. Ale, na miłość boską, popatrz na siebie! Chryste! Załóż to. Może ten strój jest w  sam raz na Ziemi Baffina albo w  Beverly Hills, ale nie możesz tak prowokować w  tym mieście, jeżeli chcesz się po nim trochę powłóczyć. – Zdjęła tę zawadzającą kraciastą koszulę Carmody’ego i  podała dziewczynie.

– Ależ nie, pani Carmody! Pani ma ważne sprawy i  pani się śpieszy. Niech pani weźmie mój motor i  jedzie. Dam sobie radę. Skoczę do motelu i  przycupnę na chwilę; nie ma żadnego problemu.

– Myślę, że nie ma – oświadczyła Alice – mimo to załóż koszulę. Jadłaś śniadanie? Choć, zobaczymy, czy tu się znajdzie otwarta knajpa. A  potem, kto wie, może obie mykniemy sobie do motelu, hyc i  sza.

– Hyc i  sza – powiedziała dziewczyna, owijając się w  koszulę. – Od czego zaczniemy?

– Gdzieś trzeba zmyć te trochę brudu i  krwi. Chodź.

Na Main Street wciąż nie było żywej duszy. Ani jednego próżniaka przed Grobem Nieznanego Winożłopa. Większość sklepów pozamykana, zakratowana, z  tabliczkami „zaraz wracam”. Tylko drzwi małego sklepiku Old Lady Grady wciąż były uchylone, co nie zdziwiło Alice. Znalazła się w  mieście obywatelka, która nie zeszła z  posterunku, żeby się gapić w  porcie na wielkie sceny filmowe czy inne, a  to z  następującego powodu. Iris Grady, formalnie rzecz biorąc, straciła wzrok w  wypadku w  laboratorium. Kiedy Alice chodziła jeszcze do liceum w  Kuinak, stara dama była młodą, schludną i  rudowłosą nauczycielką chemii o  ruchliwych, zielonych oczach. Lecz po godzinach, podczas szeroko reklamowanych zajęć pozalekcyjnych, coś nie wyszło z  jakąś probówką. Przyczyną był ćpacz i  amfetaminiarz, jej młodszy brat, Jimmy Grady; chodziły słuchy, że zmusił swą dużą siostrzyczkę, żeby zeszła do licealnego laboratorium i  przyrządziła mu coś na odprężenie. Wybuchł eter, a  w  całej szkole zadziałały przeciwpożarowe spryskiwacze. Jimmy skończył w  lodowni. Jeżeli chodzi o  reputację, to oboje, rudowłosa Iris wraz z  bratem, zostali oczyszczeni; niestety rogówki nauczycielki tak ucierpiały, że praca w  szkole już nie wchodziła w  rachubę. Za pieniądze z  ubezpieczenia Iris kupiła Novelty Boutique & Antique Clock Shop, nauczyła się braille’a i  zaczęła tyć. Wciąż trochę widziała, ale jej oczy przypominały sfatygowane tarcze strzelnicze, nosiła więc na nich bawełnianą przepaskę. Poturbowane gałki nie bardzo pomagały w  handlu różnymi drobiazgami. Panna Iris dowierzała klientom; sami wybierali towar, sami obliczali należność, płacili i  wydawali sobie resztę, ona zaś siedziała z  bawełnianą przepaską na oczach. To był jeden z  powodów, dla których Alice większość ciuchów kupowała u  panny Iris. Mogła dać upust swoim straszliwym gustom, jeśli chodzi o  szmaty, nie troszcząc się, czy akurat gapi się na nią jakaś zakichana ekspedientka.

– Dzień dobry, panno Grady.

– Jak się masz, Alice. – Kobieta siedziała niezgrabnie, jak na grzędzie, na wyściełanym taborecie i  z  zadowoleniem wsłuchiwała się w  tykanie starych zegarów. Wyglądała jak zbyt szczodrze wypchana lalka, lecz wciąż mówiła głosem jasnym i  energicznym jak młoda, stanowcza wychowawczyni. – Czym mogę służyć?

– Nie przyszłam na zakupy, panno Grady. Po prostu wybrałyśmy się na Main coś przekąsić i  musimy się trochę ogarnąć. Może zje pani z  nami lunch?

– Bardzo to uprzejme, ale będzie lepiej, jeśli zostanę na posterunku. Wiesz, którędy do łazienki, Alice. Kiedy usłyszała, że kobiety wracają, zapytała:

– Czy mogę wiedzieć: „my” to znaczy kto?

– Ja i  moja młoda przyjaciółka... no właśnie, jak masz na imię?

– Shoola – odpowiedziała dziewczyna.

– Shoola? Nie wciskaj mi kitu, moje dziecko. Jak się nazywasz naprawdę?

– Wszyscy mówią do mnie Shoola i  wolę to imię niż własne. Wie pani, co moje prawdziwe imię znaczy w  innupiat? Chciałaby się pani nazywać: Chodzi-Po-Zabłoconym-Śniegu-I-Płacze? Więc już wolę przyszywane. Dzień dobry, panno Grady.

– Jak się masz, Shoola – głos panny Grady zamienił się w  głosik, a  ona sama zsunęła się z  wysokiego taboretu. – Słyszałam o  tobie, o  tej pięknej eskimoskiej gwieździe filmowej. Nie przejmuj się naszą Alice, ma jęzor jak scyzoryk. – Palce ręki, którą stara dama wyciągała w  sklepie w  stronę głosów, przemknęły po policzkach dziewczyny i  zsunęły się niżej. – Na miłość boską, dziecko! Mów prosto z  mostu, który to numer?

– Mówiąc prosto z  mostu, nie wiem, panno Grady. Pani Carmody ocenia, że ogromne, coś niesamowitego.

Zabrzmiało to tak niewinnie, że Alice nie mogła się połapać, czy to żart, czy nie; w  końcu dziewczyna i  stara nauczycielka roześmiały się.

– No dalej, gwiazdo – powiedziała panna Grady. – Musisz się pokrzepić, żeby podołać temu wszystkiemu.

– Pokrzepić?

– Coś zjeść.

– Rzeczywiście. Jestem głodna jak mors. Cieszę się, że panią poznałam, panno Grady.

– Bawcie się dobrze, dzieciaki – wyprawiła je Iris.

Stara dama poczekała, aż usłyszy zamykanie drzwi, a  potem wdrapała się na wyściełany taboret za ladą jak rozdęta lalka, która wraca na półkę. Sklep znów wypełniło przyjazne tykanie zegarów.

W zaułku postawiły pod murem rozbite motorowery, jeden przy drugim, litujące się nad sobą nawzajem, i  zawróciły na Main, a  tam ruszyły w  przeciwną stronę niż ta, po której wznosił się smukły, metalowy żaglopłat. Przez chwilę rześko i  bez słowa maszerowały obok siebie opustoszałym chodnikiem.

– Chyba pozamykali wszystkie kawiarnie. – Alice skinieniem głowy wskazała ulicę. – Urodziłam się i  wychowałam w  tym mieście, a  nie pamiętam takiej pustej Main, nawet w  środku zimy. Co tu widać? Cztery psy i  starego winożłopa.

– Tam, gdzie ja się urodziłam i  wychowałam, cztery psy i  pijak to tłum. Jeżeli o  mnie chodzi, pani Carmody, to ta ulica jest wspaniała i  ludna. W  Kuinak wszystko mi przypomina ten letni karnawał, na który siostry zabrały nas do Dundas Harbor; dla mnie Kuinak to coś cudownego.

Alice nie odezwała się. Nie miała pojęcia, co powiedzieć o  uznaniu Kuinak za wspaniałość.

– Ja jestem wychowana po jezuicku – ciągnęła dziewczyna – przez zakonnice Nowego Jeruzalem. A  ciebie chyba wychowano w  prawosławiu, prawda? Kima, tego kalekę, wychowali prawosławni Rosjanie. Dlatego ciągle chodzi wkurwiony.

Alice znów poczuła ogień na policzkach.

– Ja też ciągle chodzę wkurwiona?

– Jak niedźwiedzica, której zginęło małe. Na przykład, po co tak teraz gnamy? Gdzieś się nam śpieszy?

Alice zwolniła kroku.

– Nie. Nigdzie – I  pomyślała, że to prawda; już minęła ta gorączka, ta myśl, żeby gnać do portu i  witać kuter pełen powracających morskich wałów, naładowanych testosteronem. – Szybki marsz ulicami tego cudownego miasta to nawyk, ze względu na nos. Żeby jak najszybciej przejść przez smród psiego gówna.

– No proszę. Właśnie o  to mi chodzi. Jezuitki mówią: nie śpiesz się, wąchaj kwiaty; a  prawosławni: pędź, to nie poczujesz psiego gówna.

– Rzeczywiście? A  co tu jest poza psim gównem?

– No to jezuitki poradzą: sadź kwiaty. Hej, tam po drugiej stronie chyba nie zamknęli! Jestem głodna jak wilk. Ci ludzie z  filmu ściągają człowieka z  łóżka skoro świt, ale nigdy nie dadzą śniadania. Zakalcowate pączki i  kawa, to wszystko. Ja już nie daję rady z  tą kawą; my, Anglicy, pijemy herbatę. A  ja lubię ziołową. Mocną miętową albo rumianek. Bez kofeiny. – Nagle na środku ulicy wykręciła piruet w  na wpół zapiętej koszuli Carmody’ego. – Jak pani sądzi? Mogę się w  tym pokazać w  Crabbe Potte?

Alice nie miała pojęcia, czy to nie granie na nosie, lecz piękność dziewczyny znów tak ją olśniła, że nie szukała drugiego dna. Ale uroda, cholera jasna! – pomyślała – klasyczna poganka. Samica. O  wiele bardziej kobieca niż te Rubensowskie pulchne nimfy czy porozwalane ulicznice Modiglianiego, jeszcze bardziej pierwotna niż porozwierane lilie Georgii O’Keeffe. Ta dziewczyna jest rzeczywiście tą bujną, rozkwitłą dziką nimfą, którą próbował sobie wyobrazić Rubens, a  nie modelką, w  której ideał tylko się odbija... jest tą szeroko rozwartą lilią, a  nie jakimś starczym symbolem, malowanym temperą przez stare dupsko. Szkoda, naprawdę szkoda, że tego słonecznego ducha zwabiono jednak na pokład wielkiego picu, uprowadzono z  ojczystych wybrzeży i  z  dala od nich wydano na żer tandetnych sztuczek i  lśniącej bzdury. Biednego dzieciaka weźmie teraz w  obroty jakiś jebak z  jajami zamiast mózgu; to pewne jak gówno na haczyku. Dziewczyna już ma to wypisane w  oczach. Za dziesięć lat będzie jeszcze jedną samotną matką w  kłopotach, z  cyckami do kolan. Nawet wcześniej.

Od czasu pamiętnej rozróby z  Myrną Crabbe, w  wieczór ponownego otwarcia Crabbe Potte, Alice nie zaszczyciła tego lokalu obecnością. Miała jednak niezbitą pewność, że jej szkolna psiapsióła tkwi w  porcie koło planu i  chłonie filmowy blichtr. Na głównym wejściu z  ulicy do hallu wciąż widniał rygiel, a  część restauracyjna była pusta jak cała Main Street.

Kiedy oszklone automatyczne drzwi szurnęły na boki i  Alice z  Shoolą weszły do środka, za ladą samotnie tkwiła Crabbianka z  tej drugiej gałęzi rodziny – Eastwick. Oparta o  ekspres do kawy, jęczała do komórkowca. Miała na imię Diana, lecz wszyscy zwracali się do niej Diaksa – Diaksa-Płaksa. Diaksie, stojącej najniżej w  rodzinnej hierarchii, przypadło w  udziale sterczeć za ladą Crabbe Potte Grill & Lounge – open 24h, kiedy wszyscy kuzyni zdążyli się gdzieś wypuścić i  trafić między „pięknych ludzi”. Jeżeli nawet ktoś już machnął ręką na wrodzoną skłonność Diaksy do jęczenia, to musiał dostrzec, że uroda biedactwa kojarzy się z  małżem w  błocie. Włosy Diaksy przypominały szmatę do mycia pokładu suszącą się na odwróconym do góry dnem wiadrze. Miała oczy jak dwa posępne doły. Z  podbródka wciąż kapało jak z  rożka topniejących lodów. Alice pomyślała, że Diaksa Crabbe i  Iris Grady są w  całym Kuinak jedynymi chyba sprzedawczyniami, które pilnują sklepu, a  przy tym dwiema stronami tego samego medalu. Jedna nie ma się czym gapić na błyskoty Nowego Babilonu, druga nawet nie zasługuje na rolę gapia.

– Jak leci, Diaksa? Zostawili cię za sterem, rządzisz barem i  w  ogóle, co?

– Jestem za młoda, żeby poradzić sobie z  barem. Podać menu?

Alice wiedziała od razu, że o  kobiecych pogwarkach z  Diaksą nie ma co marzyć, więc nawet nie pofatygowała się przedstawić gościa. Wzięła dwa menu wycięte w  krabi kształt i  poprowadziła Shoolę do narożnego boksu z  widokiem na Main. Droga z  portu w  górę miasteczka prowadzi koło Crabbe Potte, zwłaszcza kiedy tę drogę przemierza Carmody. To nie była jego ulubiona knajpa – wolał Tail House przy Airport Road, z  tanecznym parkietem – lecz dzisiaj mógł wpaść tutaj, kto wie. Elita Kuinak śpieszyła po południu do Crabbe Potte Grill & Lounge jak do wodopoju. Ktokolwiek uchodził tu za kogoś, powinien w  tej szczęsnej porze tkwić w  Crabbe Potte. Jeśli wiadomość o  nowym kutrze była prawdziwa, to pewnie Carmody z  chłopcami – z  pełnej przygód wyprawy, wprost z  morza, jeszcze z  zapachem wiatru na swetrach – wpierw przyjdą tutaj, żądni słuchaczy. Chyba się rozczarują, pomyślała Alice z  uśmieszkiem, kiedy trafią tylko na kobiety – na tę Eskimoskę, na płaksę i  na zrzędną żonę.

– Mogą być na początek dwie kawy, nie, jedna kawa i  herbata ziołowa dla mojej angielskiej przyjaciółki. Bez kofeiny.

– Kawę mamy, pani Carmody, ale herbat nie ma, ziołowych ani żadnych. Kucharz poszedł ze wszystkimi oglądać filmowców. Mnie tutaj zostawili z  ekspresem kawy, na jednym palniku mam chili, na drugim zupę rybną, to wszystko.

– Wystarczy, że nastawisz czajnik, Diaksa. Chyba potrafisz, prawda? Umiesz zagotować wodę?

– Kucharz jest w  porcie – Diaksa jęknęła o  ton wyżej. – Jest tylko kawa, chili i  zupa rybna.

– Może być kawa – rozległ się jasny głos dziewczyny z  plemienia Innupiat. – I  coś z  tego, co masz.

Diaksa spojrzała spode łba na Shoolę: jeszcze jedna taka, młodsza od niej, a  lepiej się jej powodzi!

– To znaczy co? Chili czy rybną?

– Na twoim miejscu wzięłabym chili – poradziła Alice szeptem. – Z  rybną bywa różnie. I  będziesz mi musiała pożyczyć trochę gotówki, bo zostawiłam w  domu torebkę.

Z kieszeni skórzanej spódnicy dziewczyna wyciągnęła kulę zmiętych studolarowych banknotów.

– Masę mam tego. Tyle mi dają co dzień, wszystko jedno, czy ściągam koszulę, czy nie.

Kawa była letnia, a  chili piekące, lecz żadna z  biesiadniczek nie zgłaszała skarg. Zbyt pochłaniało je mówienie, a  ściślej mówienie i  słuchanie. Alice przede wszystkim słuchała, uśmiechała się, potakiwała, marszczyła brwi, kręciła głową. A  dziewczyna właściwie mówiła non stop, w  czym ani na chwilę nie przeszkodziło jej dolewanie kaw i  dokładanie chili, biszkopty ani porcja wiekowego tortu kokosowego z  kremem, który zachował się tylko dlatego, pomyślała Alice, że Omar Loop chyba nie wpadł w  zeszłym tygodniu po resztki. Kiedy wreszcie dziewczyna skończyła swoją historię, chciała się czegoś dowiedzieć o  Alice. Lecz Alice przychodził do głowy tylko Carmody, który potrafi czerpać tyle przyjemności po prostu z  tego, że wciąż trafia na stół jedzenie i  z  mielenia jęzorem.

Matka dziewczyny nie żyła od sześciu lat – samobójstwo – a  ojciec, zanim jeszcze urodziła się Shoola, ruszył na południe na śnieżnym skuterze i  tyle go widziano. Dwoje Eskimosów w  domku pod piątką to jej dziadkowie, ale dziewczynie nigdy nie udało się dociec, czy ze strony matki, czy ojca, czy też może reprezentują po jednej ze stron. Przypuszcza, że to ostatnie, bo w  przeciwnym razie byliby może lepiej dobrani. Tam na północy te wszystkie pokrewieństwa są trochę mgliste, błaga Alice, żeby zechciała to zrozumieć; za dokładne wnikanie w  te sprawy to nie najlepszy pomysł w  tych za ciasnych pomieszczeniach, w  których człowiek musi żyć na Dalekiej Północy.

Szurnęły automatyczne drzwi i  pojawiły się trzy szczawie w  burnusach z  dętek samochodowych, narzuconych na brązową charakteryzację. Siedli przy kontuarze, Diaksa podała im menu, coś poszeptała, rozglądając się na boki, a  potem wróciła do telefonu. Narybek dużo uważniej niż menu studiował w  lustrze nad barem odbicia Alice i  Eskimoski. Znów otworzyły się drzwi i  wkroczyli cokolwiek podstarzali (trudno i  darmo, drugi napar) wyrabiacze surfingowych desek z  Malibu. Głośno układali prognozy dla LA Raiders na nadchodzący sezon. Na widok Alice i  Shooli rozbłysły podniecone oczy. Alice dobrze wiedziała, że dla surferów jest nikim; co innego Shoola, musieli ją znać. No proszę, gwiazda.

Faceci wymienili spojrzenia z  Diaksą, a  potem ulokowali się w  boksie tuż koło Alice i  Shooli. Przyszli sobie posłuchać. Młoda Eskimoska spojrzała na nich jak na parę ewidentnych podsłuchiwaczy, ale nic więcej nie mogła zrobić; zresztą nie przejęła się nimi. W  gruncie rzeczy to wszystko ją podkręciło: czołowe zderzenie motorowerów, chili, tę, kawy i  chciwie nastawione uszy.

Ku rozpaczy Alice następną parą, która pojawiła się w  drzwiach, była reszta załogi z  wytwórni totemów – ci dwaj starzy Popiluci, bracia Walter i  William Barrowowie. Zsunięte na czubek głowy maseczki wyglądały jak małe jarmułki, a  ramiona rękodzielników okrywał pył ze szklanej pianki. Stare lubieżne łobuzy przysiadły się do surferów, szczerząc zęby, jakby dostały im się miejsca w  pierwszym rzędzie na jakiejś wrzaskliwej imprezie. Ci także przyszli zaspokoić ciekawość. Powinno się tych pierdzieli wychłostać morszczynem po gołej dupie, plemię tak kiedyś robiło ze starymi łajdakami.

Po przyjściu Barrowów drzwi otwierały się niemal bez przerwy i  długa sala zapełniała się coraz szczelniej. Alice była przekonana, że to Diaksa dała cynk, ale dlaczego zleciało się tylu ludzi? Pewnie liczyli na to, że paplająca gwiazdka znów – szczodrobliwie – pokaże się nago.

Shoola wciąż popijała i  trajkotała, nie zbita z  tropu pojawieniem się publiczności. Spostrzeżenia na temat nowego dla niej świata płynęły jak woda z  pękniętej tamy: pytania, wątpliwości, opinie. Czym się zajmują rybacy po sezonie? Dlaczego licealistki wyskubują sobie brwi? Szczególnie zaciekawiła ją koszykówka. Uważnie przyglądała się rozgrywkom na połboisku na pokładzie Silver Fox i  stała się gorliwym, lecz nie doinformowanym kibicem. Dlaczego gracze nagle przestają szaleć, tylko stają w  szyku, zamyśleni, i  pozwalają komuś rzucać bez przeszkód? Dlaczego poklepują się po rzuceniu do kosza? I  dlaczego nie dopuszcza się do gry dziewczyn?

– Czy dlatego, że jedni muszą grać bez koszul? Ja mogę grać bez koszuli.

– Jasne, że możesz – powiedziała Alice. Czuła, że surferzy w  sąsiednim boksie tylko marzą o  jakichś docinkach. – Bez koszuli zarobisz masę osobistych.

Kiedy w  stanie upojenia kofeiną dziewczyna zaczęła powtarzać, co usłyszała na temat seksploatacji ekipy filmowej, Alice postanowiła skrócić smycz, choćby tylko na złość tym chciwie nadstawionym uszom. Zwłaszcza na złość tym Barrowom przy sąsiednim stoliku; są już za starzy na takie przeżycia, nie wolno ich narażać.

– W  porządku, darujmy sobie plotki. A  przy okazji, zawsze was chciałam wypytać o  tę historię, którą kręcicie. O  tę opowieść Isabelli Anootki. Umiecie czytać, prawda?

– Jezuitki czytają nawet napisy na prawosławnych ikonach. A  historie o  Shooli znałam, zanim jeszcze poszłam do podstawówki.

– No właśnie. Więc co myślicie o  tej tak zwanej północno-zachodniej indiańskiej baśni? Z  waszego pierwotnego punktu widzenia, na Dalekiej Północy?

Tymczasem dziewczyna odpowiedziała:

– Wiem, to nie jest autentyczna historia z  Dalekiej Północy; za bardzo podretuszowana. Ale mnie się podoba.

– A  wiesz, że Isabella Anootka to stara panna z  New Jersey, która nigdy w  życiu nie była na Północy?

– Naprawdę? Ale opowiadania są w  porządku. Dlatego tak się czepiasz? Bo napisała to okrągłooka?

– Nie. Lubię te opowieści – odrzekła Alice. – Są lepsze niż większość tubylczych, właśnie dlatego, że podkolorowane. Mają intrygę, pointę; muszą mieć, żeby się nadawały do filmu. Prawdziwa indiańska opowieść w  Hollywood nie ma sensu. – Czuła, że braci Barrow bardzo korci, żeby podowcipkować.

– Nie ma sensu?

– Jasne. Brak jej pointy. Indiańskie opowieści niczego specjalnie nie uczą, inaczej niż taki Pinokio: skłamiesz, to ci nos urośnie. Albo u  Ezopa, gdzie pies traci prawdziwą kość, bo zachciało mu się ogryzać jej odbicie w  wodzie. Myślisz, że ci z  Hollywood przywieźliby tu tyle forsy, żeby kręcić prawdziwie indiańskie historie? Niby po co? Autentyczne indiańskie historie są dla Hollywood bezużyteczne jak autentyczny totem.

Wiedziała, że to cios poniżej pasa, ale od ludzi starszych, jak bracia Barrow, można wymagać trochę klasy, a  nie podsłuchiwania i  podglądania, zwłaszcza publicznie.

– Zresztą ciekawa jestem, co powiesz, albo co mówią twoi ludzie, choćby dziadkowie, o  takim styropianowym badziewiu zamiast autentyku? Zamiast roboty jednocześnie tubylczej i  artystycznej...

Alice czekała. Poszło poniżej pasa i  trafiło w  punkt. W  sąsiednich boksach nawet nie stuknęła filiżanka. Cała salka nadstawiła uszu. Musieli być nieźle złaknieni pochlebstw, skoro złapali się na tak jałową przynętę.

Kiedy zrobiło się zupełnie cicho, dziewczyna nabrała powietrza i  zapytała:

– Brak pointy?

Lekko zaskoczona Alice skinęła głową. I  wtedy zauważyła, że piękna twarz po drugiej stronie stolika pociemniała złowrogo, a  wielkie ciemne oczy zamieniły się w  szparki wąskie jak ostrza. Dziewczyna jeszcze raz powoli nabrała powietrza i  zaczęła dziwacznie kołysać głową w  przód i  w  tył jak zbzikowana starucha. Mówiła teraz gardłowym, melodyjnym głosem:

– Pewnego ranka... mój brat nie wrócił z  obchodu sideł. Przez cały dzień czekałam, aż wróci. Ale nie wracał. Przez cały dzień. Było bardzo zimno. Wiedziałam, że może nie przeżyć nocy na takim mrozie, więc nałożyłam futra i  poszłam go szukać.

Dziwny recital zaskoczył Alice. Właściwie liczyła na to, że przytyki na temat bezużyteczności oryginalnej literatury tubylczej sprowokują jakiś protest, może braci Barrow, może nawet dziewczyny, ale nie tę niedorzeczną melorecytację. To jakaś kompletna bzdura.

– Doszłam do pierwszej pułapki, która się zatrzasnęła, lecz była pusta... i  nie widziałam śladów brata. Doszłam do następnej pułapki, która się zatrzasnęła, lecz była pusta... i  nie widziałam śladów brata. Potrzask za potrzaskiem: to samo, zatrzasnął się i  nie ma brata. Już się ściemniało. Bardzo zmarzłam. I  doszłam wreszcie do ostatniej. Nie była zatrzaśnięta. A  z  gałęzi nad nią zwisał skórzany worek na futra; mojego brata. Ściągnęłam worek, rozwiązałam rzemień i  ze środka wytoczyła się głowa. Mojego brata.

– Głowa brata?

– Tak. A  z  szyi buchał zielony płomień, zielony płomień buchał z  jej ust.

– Jasne. Zielony płomień.

– Tak. – Głos dziewczyny jeszcze się obniżył, brzmiał jak zawodzenie zimowej wichury pod podłogą z  bali.

– No i  co zrobiłaś?

– Cofnęłam się. Ale głowa zaczęła się za mną toczyć... z  jej szyi buchał zielony płomień, zielony płomień buchał z  jej ust. Więc ściągnęłam rękawice i  rzuciłam głowie, żeby je gryzła, i  pognałam do domu ile sił. Wtedy coś usłyszałam za sobą. Głowa toczy się, kłapie i  zgrzyta zębami... z  jej szyi bucha zielony płomień, zielony płomień bucha z  jej ust. Wtedy ściągnęłam lewą rękę i  rzuciłam głowie. Ręka mocuje się z  głową, głowa kąsa rękę. A  ja uciekam, uciekam. Zaraz potem słyszę coś za sobą. Coś, co zgrzyta i  kłapie; to głowa, która toczy się coraz szybciej, szybciej, jest coraz bliżej, tuż tuż... z  jej szyi bucha zielony płomień, zielony płomień bucha z  jej ust. Wtedy ściągam drugą rękę i  rzucam za siebie, ręka walczy z  głową, a  ja uciekam. Uciekam, uciekam. A  zaraz potem to samo, głowa mi depcze po piętach, nienasycona. Co robić? Ściągam lewą stopę i  stopa kopie głowę; tak ją kopie, że głowa się toczy po śniegu na lód, a  po lodzie do wody. I  głowa tonie w  morzu... z  jej szyi bucha zielony płomień, zielony płomień bucha z  jej ust. A  ja wracam, skaczę przez całą drogę na jednej nodze.

– To już nieźle. – Alice chciała, żeby to zabrzmiało arogancko, lecz zaschło jej w  ustach, a  na karku niemal poczuła podmuch tego zimowego wiatru. Wzdrygnęła się. – Naprawdę odetchnęłam.

– Ale, widzisz, drzwi domku były zawiązane, a  ja nie mogłam ich otworzyć, bo nie miałam rąk. Nie mogłam się dostać po drabinie do otworu dymnego, bo miałam tylko jedną stopę.

Alice czekała, poirytowana, że musi wypytywać; oczywiście reszta słuchaczy pozapominała języków w  gębach.

– W  porządku, kumam. I  co się potem stało?

– Zamarzłam na śmierć.

Alice jęknęła.

– Naprawdę? I  tak to, cholera, jest z  tymi porąbanymi indiańskimi historiami. Gdzie tu, do diabła, pointa? Gdzie sens?

– Pointa jest taka: nigdy się nie pozbywaj rękawic. – A  potem niski głos przeistoczył się nagle i  gładko, wręcz brawurowo, znów świergotała nastolatka, jasno i  lekko: – To znakomity lokal na lunch, prawda? Taki spokojny i  przyjazny. Niech mi pani pozwoli zapłacić, dobrze? To takie miłe, że w  pani mieście do takiego lokalu przyprowadziła pani prymitywną, prostą, dziką dziewczynę, na te wszystkie dania, te kawy. Czuję się pani dłużniczką.

– Z  jakiej racji? – Alice roześmiała się i  wzięła setkę ze zwitka, który dziewczyna wyciągnęła ku niej. – To twoje pieniądze.

– Ale to pani miasto.

Podczas gdy Shoola opowiadała, weszli na palcach Tommy Toogiak senior, paru Psubraci w  kurtkach Foxcorp Security, jacyś kierowcy z  ekipy – i  wielu innych. Alice zobaczyła przez okna, jak na parking od strony baru zajeżdża różowy lexus combi. Może dlatego tak nagle zrobiło się tłoczno? Może dlatego zbiegli się ci wszyscy podsłuchiwacze i  podglądacze, w  nadziei, że zobaczą, jak Myrna Crabbe i  Alice Wściekła Aleutka znów skoczą sobie do oczu? Na miłość boską nie, chyba nic z  tego. Nie ma najmniejszej ochoty nakłaść komuś po ryju.

– To co, płacimy? – odezwała się do dziewczyny i  pomachała setką do Diaksy.

Lecz zanim wysunęła się z  boksu, wśród widzów zapanowało zamieszanie i  oto Alice zobaczyła własny furgon stojący w  poprzek ulicy, tuż przy hydrancie przeciwpożarowym. Pomyślała, że reszta eskimoskiej rodziny zajechała tu w  drodze ze zdjęć, żeby przepuścić diety.

– Zostaw twoim krewnym wóz, to go zaparkują na jedynej czerwonej kopercie na tej całej zasranej ulicy. I  czym się mają przejmować? Kiedy mi policja przyśle mandat, wy już od dawna będziecie w  igloo na Północy.

A potem Alice zobaczyła, że to nie są krewni Shooli. Za kierownicą siedział Greer; wyskoczył z  kabiny w  cudacznej kusej, pikowanej kamizelce, służącej do eksponowania luzu. Z  błyszczącą twarzą natartą masłem kakaowym wyglądał jak wyspiarski bożek.

– Chłopaki wracają z  morza – wyjaśniła dziewczynie. – Ten czarny szpaner to Emil Greer, miejscowy pożeracz serc. Uważaj.

– Howgh! – odrzekła Shoola.

Greer obiegł wóz, otworzył drzwi po drugiej stronie i  szarmancko podał ramię. Z  wnętrza wyłoniła się różowa głowa, a  za nią jeszcze okrąglejszy brzuch.

– To zaś – kontynuowała Alice – tak zwany ważny incydent, który naznaczył ścieżkę mego życia: pan Michael Carmody.

Pan Michael Carmody wygramolił się z  wozu, lecz nie skorzystał z  ofiarowanej dłoni. Greer nadal stał z  wyciągnięta ręką. Tymczasem odsunęła się boczna klapa i  z  furgonu wysypała się na ulicę gromadka mężczyzn. Mieli czerstwe, opalone, wysmagane wiatrem twarze.

– Ten gagatek z  teczką to Billy Bellisarius, miejscowy dealer. Tamten to Archie Culligan, miły chłopak, pracuje u  nas. A  ten grecki bóg z  oczami Elvisa Presleya to Isaak Sallas. Popatrz, kurczę, przyjrzyj się tym pajacom, jak sobie kroczą. Bóg wie, na czym im zeszło tyle czasu, ciekawe, co to były za przygody... Tylko popatrz!

– Właśnie patrzę – głos Shooli nagle przycichł. Niemal przytknęła nos do zaparowanej szyby. – I  tyle powiem: po prostu jest piękny.

– Chodzi ci o  Carmody’ego? – zażartowała Alice; oczywiście dziewczyna ma na myśli Greer’a, z  tym jego szerokim gestem gracza, który wchodzi za centa, z  tymi teatralnymi dredami i  błyskotkami. – To miło, że tak mówisz, ale ten stary zejman jest, jaki jest... i  jest mój.

– Nie, to nie pan Carmody, chociaż widać, że koło niego zaraz się robi radośnie...

– Domyślam się w  takim razie, że to ten facet z  twarzą z  drewna tekowego i  sprężynami zamiast włosów: pan Rasta-Rasta. Właśnie tego się bałam. Ale powtarzam: uważaj na niego.

Greer jeszcze raz szarmancko podał dłoń. Tym razem ktoś jednak skorzystał z  pomocy i  z  kabiny wynurzyła się rozczochrana blond głowa kobieca, opalona i  czerstwa jak pozostałe. Z  uśmiechem podziękowała Greerowi, on zaś pochylił się i  pocałował ją w  opalone knykcie.

– Widziałaś? Greer to Casanovą, fakt, zawsze u  tego czarnego wijącego się łapska uwiesi sobie jakąś cizię, blond albo inną. Ale zwykle łowi młodsze, nie takie...

Alice urwała. Kobieta uwolniła rękę. Ta akurat blondyna nie wieszała się na łapsku Greera...

– Nie, nie – dziewczyna nie przestawała wyjaśniać, i  nawet nie zauważyła nagłego zamilknięcia Alice. – Nie mówię ani o  panu Carmodym, ani o  panu Casanovie...

...ponieważ zahaczyła się o  wielkie, różowe łapsko Carmody’ego, którego pociągnęła jak holownik barkę! Alice usłyszała za sobą zbiorowe szczęsne nabranie powietrza w  płuca. Raaaz. No tak. To dlatego się zlecieli gapić do Crabbe Potte, nie z  powodu eskimoskiej ślicznotki w  toplesie i  nie dlatego, że stara gruba Myrna Potte pokaże pazury. Zapowiadało się widowicho o  niebo lepsze. Alice poczuła, że od tego wyczekiwania tam za nią, palą ją kark i  ramiona.

– Miałam na myśli innego faceta...

– Innego faceta...? – bezmyślnie spytała Alice, wpatrując się w  grupkę, która przechodziła ulicę i  zmierzała prosto do knajpy. – Którego innego faceta?

– Tego jak grecki bóg – zamruczała dziewczyna; jej głos zamienił się teraz w  głos podlotka, nagle stała się kompletnie, w  każdym calu, zauroczoną po samą kokardę czternastolatką – tego z  oczami Elvisa. Jeszcze nie widziałam takiego pięknego mężczyzny, nawet w  serialu. Kocham go, pani Carmody. I  odtąd już na zawsze zostanę jego dziewczyną.

– Jezu, w  żyłę, Chryste! – powiedziała Alice. Padła ciężko na ławkę boksu; w  końcu uszło z  niej wszystko: wściekłość, frustracja, fascynacja, tequila. – Nogami do góry ukrzyżowany Chryste Panie!

12

Co zobaczyliśmy po drugiej stronie porysowanych witryn Crabbe Potte

Na widok Silver Foxa wszystkich zamurowało, nawet wiecznie krzywoustego Kujona. Isaak zaniepokoił się o  samopoczucie Carmody’ego, który przecież pruł do macierzystego portu w  nadziei, że olśni miasto wielkim, nowym morskim kombajnem, a  tymczasem skradł mu publiczność ów gargantuiczny jacht. Ale Kornwalijczyk chyba w  ogóle nie był zazdrosny o  monumentalną machinę opatrzoną strzelającym w  niebo metalowym żaglopłatem. Kiedy z  wolna sunęli obok skrzącego się jachtu, Carmody tylko zauważył:

– Gdyby przysypało tuńczyka, to ten dolny pokład byłby w  sam raz; tylko jak potem z  sukinsyna wielkiego jak lotnisko spłukać krew?

Zacumowali pod slipem, który służył poprzedniemu kutrowi Carmody’ego, i  na pokładzie zostawili na warcie młodego Nelsa. Billy ściągnął już sobie gips, mógł stać, a  nawet trochę chodzić. Wyglądał jak jakiś żałosny stary bagażowy, przygnieciony brzemieniem tej piekielnej teczki. Trap opadał tak stromo, że zesztywniały Billy bał się zejść. Niepewnie zsuwał się tyłem, centymetr po centymetrze, aż zniecierpliwiony Carmody przerwał widowisko i  kazał Ike’owi spleść z  Greerem krzesełko z  rąk i  znieść Kujona na nabrzeże.

Ledwie Ike postawił stopę na lądzie, wyczerpanie spowiło go jak ciężki wełniany koc. W  ostatnich dniach nie był się w  stanie odprężyć i  teraz ogarniała go senność. Jak po którymś z  tych starych dobrych lotów-odlotów, kiedy po tygodniu szczęśliwie schodziło się spiralą do lądowania. A  teraz nie mógł się tak naprawdę wyłączyć od ponad tygodnia, od kiedy wystartowali z  Greerem. Właściwie dłużej, od kiedy zjawił się jacht; nie, jeszcze dłużej, od kiedy ów kot z  łbem w  słoiku tak wyśrubował Ike’owi poziom adrenaliny. Następny zdrowy kop to był ten śródlądowy połów z  Greerem, a  jeszcze lepszy ów zjazd wysokogórską drezyną z  White Pass, wprost do lodowatej zatoki... co tu gadać, po tylu kopach każdy wejdzie na orbitę. A  te wszystkie toasty wznoszone na przetwórni gorącą herbatą jeszcze wczoraj? Gotów zjeść własny kapelusz, jeżeli paru filiżanek nie doprawiono scootem, koreańską amfą czy innym spidopodobnym przebojem sezonu. Więc wreszcie doczołga się do domu; poczuł, że słania się na parkingu jak w  przypływie choroby morskiej. Miał nadzieję, że nogi wykażą dość rozumu i  same go zaniosą hen tam, w  kostnicowy półmrok przyczepy, przed tę wąską półkę, na którą runie. Trzymaj kurs, marynarzu, sam siebie poczęstował wskazówką, byle równo i  z  wolna, a  wnet zarzucisz kotwicę w  słodkim przestworze zapomnienia.

Reszta schodzącego na ląd towarzystwa snuła inne plany. Willi i  Greer chcieli w  te pędy drałować na filmową fiestę, na którą gapili się z  pokładu, natomiast Carmody chciał najpierw wpaść do baru i  nabrać werwy. Archie chciał koniecznie skoczyć do mamy po coś na grzbiet i  jakieś buty; szlag go trafi, jeżeli z  okazji uroczystego powrotu wystąpi w  starych, rozczłapanych gumiakach. Ike głosem pozbawionym wyrazu oświadczył, że możliwości towarzyskie interesują go tyle co zeszłoroczny śnieg; marzy o  jednym: zajechać pod przyczepę, zobaczyć, co robi stary Marley, i  walnąć w  kimono. Greer przypomniał mu, że furgon został na lotnisku, gdzie wynajmowali samolot, więc trzeba zredagować jakieś wzniosłe wyjaśnienie na temat ottera, w  przeciwnym razie Herb Tom nie odda wozu.

Billy Bellisarius utrzymywał, że czeka go mnóstwo niezmiernie pilnych spotkań: z  kurierem, który ma drugą teczkę; z  adwokatem Goldsteinem i  z  radiologiem szpitala w  Kuinak, który ma coś wykazać za pomocą rentgena; z  laptopem i  faxem w  redakcji u  Altenhoffena, bo musi się zabrać za ten list otwarty, którym zmiażdży Greenera i  jego buchenwaldzki Beulahland...

– Cicho, Kujon, cicho. – Carmody badał parking przez lornetkę. – Jeżeli się nie mylę, to między furgonami gwiazd filmowych stoi sobie trzyosiowa blaszanka Alice. Co byście na to powiedzieli, zuchy, żeby na chwilę podprowadzić jej ukochaną bryczkę? Podczas tego całego hollywoodzkiego odpustu Alice nawet nie zauważy.

– Co za Alice? – zapytała Willi, lecz Carmody’ego znów pochłonęła obserwacja.

Archie stanowczo oświadczył, że nie zamierza się nigdzie pokazywać w  gumiakach i  w  takich szmatach. Greer filozoficznie wzruszył ramionami, a  potem podciągnął cudaczne, pikowane portki.

– Przyłączysz się, partnerze, do maleńkiego a  kolosalnego rąbnięcia gabloty?

Ike ze znużeniem pokręcił głową, wobec tego Greer sam ruszył przez miękki asfalt, z  rękami niedbale wetkniętymi w  kieszenie. Po chwili ciszy Willi znów zapytała:

– Kto to jest Alice? – Rozglądała się po twarzach i  właśnie wtedy Ike zmienił zamiar, postanowił mimo wszystko przyłączyć się do Greera. W  tym stanie ducha, kiedy marzy, żeby pospać, będzie mu dużo łatwiej zająć się prostą kradzieżą auta, niż wdawać w  mocno skomplikowany ciąg pytań i  odpowiedzi.

Ike’owi nie przeszkadzał zamęt na tratwie z  kamerą. Przeciwnie, mogli dzięki temu podejść do wozu nie zauważeni, a  o  stawieniu czoła Alice akurat marzył równie gorąco jak Carmody. W  stacyjce nie było karty magnetycznej, lecz Greer znał tę staroświecką sztuczkę z  łączeniem drutów. Podważył scyzorykiem panel, a  potem ściągnął izolację z  kabli. Zrobił obejście procesora i  podłączył się wprost do akumulatorowo-rozrusznikowych bebechów. Delikatnie zapalił i  wrzucił wsteczny; wóz wymknął się spomiędzy filmowych furgonów jak na palcach. Zgarnęli resztę ekipy i  ruszyli z  Billym pod jacht, pilnując, żeby imponujący kadłub wciąż ich dzielił od tratwy z  filmowcami. Carmody i  Willi wysiedli, żeby przyjrzeć się zadziwiającej łajbie, a  Billy ruszył pod trap, załatwiać interesy.

Kolos nie wpuścił go na pokład, nie tknął nawet przycisku otwierającego wejście na rampę. Billy musiał więc referować sprawy, wydzierając się z  dołu jak portowy włóczęga, który nachodzi statek wycieczkowy. Nie trzeba było długo czekać: oczy upokorzonego Kujona zalśniły i  pociemniały z  gniewu. Stał u  trapu – ze strąkami na głowie, metalową teczką i  umęczonym, wygiętym przez gips grzbietem – wymyślając wielkiemu ochroniarzowi z  takim żarem, z  tak niestrudzoną elokwencją, że przy relingu zebrał się pokaźny tłumek pełnych podziwu słuchaczy. Wśród nich wytrzeszczał oczy sam pierwszy oficer Abu Bul Singh. Billy na chwilę przerwał diatrybę, żeby zaczerpnąć powietrza i  wtedy pan Singh wmiksował się wręcz po mistrzowsku, beznamiętnym a  obraźliwym tonem brytyjskiego oficera marynarki poinformował, że marynarz, o  którego Kujon tak piskliwie się dopytuje, pełni w  tej chwili obowiązki pokładowe i  będzie to czynił nadal, w  takiej czy innej formie – wybałuszone oczy skierowały się ku przegubowi, na którym lśnił ogromniasty chronometr.

– Mmm... przez dwadzieścia trzy minuty. Jeśli pan sobie życzy, sir, z  przyjemnością go powiadomię, gdzie może pana spotkać...

Billy zbaraniał, słysząc biegłość, z  jaką facet posługuje się stylem, który on sam zawsze uważał za własny – była to zimna, protekcjonalna, wyniosła złośliwość, dwornie opakowana w  bezbłędną angielszczyznę. Billy tak się zapowietrzył, że nie był w  stanie nic wykrztusić, nawet gdyby miał jakieś pojęcie o  miejscu spotkania. Ściśle rzecz biorąc, Billy Bellisarius nie miał własnego kąta, pętał się po motelowych i  hotelowych pokojach oraz sypialniach przypadkowych przyjaciółek i  przyjaciół, a  rytmem zmian rządziły nastrój bądź nakaz wyprowadzki. Billy nawet nie pamiętał, gdzie się teraz podziewa jego pościel, może zwinięta w  rulon, a  może nie.

– To znaczy gdzie, proszę pana...? – tonem delikatnym a  dojmująco przykrym dopytywał się pierwszy oficer Singh. – Nie musi się pan śpieszyć...

To Carmody, wracając z  przechadzki z  Willi, huknął z  daleka:

– Kujon, powiedz temu cholernemu admirałowi, gdzie jest Crabbe Potte, i  możemy się zbierać. Coś mnie ssie i  dobrze mi zrobi koktajl zmieszany w  prawdziwym barze z  prawdziwymi moczymordami. Chociaż już nie ma prawdziwej wody ognistej.

– Co na to powiesz, Ozdobo Prerii? Masz ochotę przetestować syrop podawany w  jednym z  najbardziej malowniczych, maleńkich pubów w  Kuinak?

– Może być wszystko, póki nie braknie prawdziwej kostki lodu – odrzekła słonecznym głosem Willi.

Kiedy się sadowili w  wozie, Ike zauważył jednak, że na słoneczną twarz rzuca cień chmura zakłopotania – Albo Carmody już kluczył wokół kolczastego pytania o  tajemniczą i  wspomnianą niespodziewanie osobę imieniem Alice, albo też całkiem się z  niego wywinął. Nie do wiary, jak stary kuglarz umie się czasem przemieniać w  grubego, załganego Jacka Falstaffa.

Wpierw zajechali przed domek Dorothy Culligan na Bayshore; Archie zabrał wiatrówkę i  tandetne mokasyny brata. Dorothy była wdową; jej mąż, poławiacz krabów – zarazem jedyny w  mieście notariusz i  licencjonowany audytor – utonął. Trochę dorabiała domowymi wypiekami. Do wozu przyniosła torbę świeżutkich bułeczek z  jagodami i  kazała Greerowi przyrzec, że przynajmniej dwie dowiezie Nelsowi na kuter. Carmody’emu powiedziała „hallo”, a  siedzącą przy nim nieznajomą, rozczochraną blondynę, obdarzyła przeciągłym, wścibskim spojrzeniem. Nikt się nie pokwapił do przedstawiania.

Ike w  drodze do miasta wrzucił do kieszeni ciepłą jeszcze bułeczkę.

– To dla starego Marleya – wyjaśnił. – Trochę się martwię, że tyle czasu siedzi sam. Może, chłopaki, najpierw mnie podrzucicie do domu, co? Jakoś się obejdę bez koktajlu i  lodu czy...

– Nie martw się, Isaak. – Carmody odwrócił się i  poczęstował Ike’a najszerszym z  uśmiechów. – Wpadniemy do Crabbe dosłownie na moment... rzucimy okiem na gazetkę ścienną, kapujesz?

Wprawdzie Ike nie uwierzył Carmody’emu, ale owszem, kapował. Tablica w  Crabbe Potte Grill & Lounge zawiadamiała o  wszystkich ważnych morskich transakcjach i  poczynaniach – o  licytacjach upadłościowych, wnioskach o  zwolnienie jednostki za kaucją, widniały też na niej zakodowane wiadomości o  zerwaniu umowy czy wycofaniu się z  interesu. Czasem wystarczał rzut oka, żeby się zorientować, że jakiś rozczarowany zejman sprzeda za psie pieniądze pierwszorzędną kwotę połowową.

– Capitaine Carmody wie, co mówi, Ike. Mężczyzna z  Kuinak zawsze zawija do Potte, wszystko jedno po co.

– Hej, Greer, przecież to twój pies.

– Posłuchaj, Sallas – Carmody jeszcze raz się odwrócił, a  jego twarz tonęła w  czuprynie Willi – jeżeli Alice powiedziała, że nakarmi psa, to nakarmi.

Tym razem już nie padło żadne pytanie, za to wystarczająco wymowna była cisza. A  potem skręcili z  Bayshore w  Main Street, na której widok wszystkich ogarnęło takie zdumienie, że zapomnieli o  Willi i  jej domysłach. Nędzna uliczna sceneria, którą tak dobrze znali, zmieniła się całkowicie, jakby zleciała się tu ekipa charakteryzatorów i  speców od faceliftingu. Obłażące deski na domach zniknęły pod świeżym licowaniem. Na większości dachów kompozytowa dachówka w  identycznym, jednolicie brązowym odcieniu zastąpiła koślawe cedrowe gonty. Wystawy i  drzwi sklepowe tkwiły teraz w  nowych czerwonych i  białych ramach; słowem, na wargach biznesu zalśnił nowy błyszczyk. Ike zauważył, że ktoś się nawet dobrał do flagi powiewającej nad klubowym gankiem i  rzeźbionym znakiem Psubractwa: napis – w  srebrze i  czerni, jak wygrawerowany na psiej obroży – wieścił SILVER FOXHOUNDS. Zresztą wszędzie powiewały srebrzysto-czarne flagi. Ike przypomniał sobie ukryte w  dolinie przedmieście Los Angeles, podobnie wytapetowane, kiedy w  Super Bowl mieli zagrać Raidersi, dawno temu. Pewnie to nie przypadek, że te same kolory, właśnie Raidersów, zawlekli tutaj ci cholerni intruzi z  Pomarańczowej Doliny.

Ale ani flagi, ani nowe brązowe fasady nie zbiły ich z  tropu tak, jak widok samej ulicy. Każdy skrawek chodnika był wyszorowany i  lśniący jak na tych podrabianych Main Street w  disneylandach. Przy krawężniku parkowało parę samochodów, gabloty wyłącznie nowe i  domyte, ani śladu znajomych gruchotów, porzuconych wieki temu i  w  końcu traktowanych jak przerdzewiałe znaki nawigacyjne. Przepadły poobijane pick-upy, załadowane sprzętem, linami, puszkami piwa i  psami. Właśnie, rzecz jeszcze bardziej zdumiewająca: przepadły też psy. W  każdym razie Ike nie zdołał wypatrzeć ani śladu. Zastanawiał się, czy wraz z  gruchotami i  pick-upami trafiły do jakiejś wielkiej zagrody, wzniesionej po to, żeby schować tam wszystko, co rani oczy. A  owi narąbani Popiluci, w  sile tuzina, którzy w  słotę i  spiekotę wiernie strzegli rogów skrzyżowania Main i  Pine, jak ochrona zbrojna w  butelki ukryte w  torbach z  brązowego papieru? Część pewnie gapi się na filmowanie wraz z  resztą miasteczka. Co mówił ten Clark B. Clark? Wszystkich uczynić partnerami? Może ci hollywoodzcy naciągacze, te wiecznie zziajane alfonsy, rzetelniej dotrzymują słowa, niż Ike sądzi; może naprawdę chcą wmontować w  ten film całe miasto i  wszyscy staną się tu sławni i  bogaci. Aż się zdziwił, jak to wszystko go drażni. Marzył o  powrocie do takiego Kuinak, jakie zna, którego może nie kocha, ale które przynajmniej mu dogadza – do zaniedbanej, walącej się, podupadłej rybackiej dziury na Północy, z  tradycyjnym smrodem rozregulowanych gaźników, gnijących ryb i  psich kup – a  nie do czegoś, co może już kandyduje do Nagrody za Estetyzację Miasta magazynu „Sunset”. Tak czy owak to był kolejny sakramencki kop, Ike zaś miał kopów po dziurki w  nosie. Ostatnią noc strawił na rozmyślaniach o  powrocie do domu, odespaniu się, o  powrocie do zwykłego życia. Ale dom tak nie wygląda, pomyślał koso popatrując za szybę wozu. Nigdy nie bywa aż taki schludny. Wzdłuż całej ulicy w  jednym jedynym tylko miejscu można było wypatrzeć ewidentny bałagan, na placyku przed popiluckim First Bank of Alaska, gdzie dwie na wpół wykończone styropianowe rzeźby wylegiwały się na wznak na kozłach, wśród bezładnie rozrzuconych narzędzi, butelek po piwie i  puszek żywicy epoksydowej.

– Pierwszorzędne totemy – ponuro zauważył Carmody, kiedy powoli przejeżdżali obok placyku – ale gdyby je zrobili zwyczajnie z  cedru. Pierwsza wichura i  z  tych podróbek zostanie kasza.

Oczywiście Greer się zachwycał tym, że nagle miasteczko zaszpanowało.

– Ou! Zobaczcie te stare rudery, ale wypucowane, świecą się jak świeże smarki. Teraz możemy sobie urządzić maleńką paradę karnawałową, ale taką, że w  Nowym Orleanie szlag ich trafi z  zazdrości, już nie mówię o  takim turystycznym dnie jak Skagway.

– Ostatnio Skagway to dno nie tylko turystyczne – zapewnił z  tylnego siedzenia Billy. – Wkrótce brutalnie to wyjawię.

– Nie do wiary! – powiedział Ike, żeby wyhamować Kujonowe narzekanie na Skagway. – Ale wypucowali! Nawet wymietli zbite szkło ze ścieków. Człowiek jeszcze pomyśli, że to dekoracja.

– No, stary kłamczuchu – Willi trąciła łokciem Carmody’ego – myślałam, że jedziemy do jakiegoś zabitego deskami grajdołu. Tymczasem to czarujące miasteczko... Dla mnie to godne podziwu, że je ludzie tak pieszczą. Co w  tym złego, że się to i  owo odnowi?

Carmody ponuro wlepił w  okno zaczerwienione oczy.

– Popluć i  przetrzeć, taka robota – oświadczył zwięźle.

– Popatrzcie, kurczę, na tych tam! – wykrzyknął Greer na widok kręgielni Omara Loopa po drugiej stronie skrzyżowania. – Na scenę wciągnęli nawet tego kręglowego cudaka.

Słynne z  brudu frontowe witryny kręgielni Omara wyszorowano do czysta, tak jak wszystkie wystawy sklepowe w  mieście, a  na górze budynku na markizie z  napisem „Loop Lanes” powiewały długie srebrno-czarne chorągiewki. Na frontowych drzwiach napis podświetlony laserem oznajmiał, że w  budynku mieści się teraz „Kierownictwo Produkcji Shoola/Fox”, a  wchodzić może „Tylko Upoważniony Personel S/F”.

– I  to ten, co się tak wydzierał, że nigdy nie wynajmie sali – prychnął Greer.

– Na kręglowego cudaka też się cena znajdzie – zauważył Carmody, kiedy mijali budynek; najwyraźniej chciał, żeby to zabrzmiało filozoficznie. Ike wiedział, że stary Kornwalijczyk wcale się nie przejmuje ani wynajęciem kręgielni, ani mijanymi fasadami, ani tą lśniącą metamorfozą. Jak Billy gryzł się, że właśnie ma się gdzieś stawić, tak Carmody gryzł się nadchodzącymi tarapatami. Ike nagle zrozumiał, dlaczego Carmody tak się upiera przy Crabbe Potte, zamiast wybrać jakąś sprawdzoną spelunkę; nie dlatego, że chce przestudiować tablicę ogłoszeń, nie dlatego, że chce się napić czy przechwalać przed moczymordami; prawdziwy powód jest taki, na Boga żywego, że Crabbe Potte to ostatnie miejsce w  Kuinak, do którego może wparować Alice, stara nieprzyjaciółka Myrny Crabbe. Całe miasto wie, że od tego kataklizmu sprzed lat Alice już nie przestąpiła progu Potte. Lecz w  chwilę później, kiedy Greer zatrzymał wóz i  zaciągnął hamulec, Ike wyjrzał przez przesuwane drzwi i  zobaczył, na Boga żywego, że Alice właśnie tam jest, coś niesamowitego, siedzi w  boksie i  wlepia w  nich te czarne ślepia jak lufy pistoletów. Więcej, Ike zobaczył, że ślepia mierzą w  nich zza wszystkich szyb; zanosiło się na prawdziwą kanonadę.

Carmody’emu tak się śpieszyło, żeby wreszcie zwilżyć gardło, że nic nie zauważył. Wysiadł i  pełną parą popruł do knajpy, pod rękę z  Teksaneczką. Kiedy zobaczył niecierpliwie czekającą publikę, było za późno, żeby zmienić kurs. Stary butny drań nawet nie zwolnił, nawet nie próbował uwolnić ramienia z  potrzasku zbrojnego w  różowe paznokietki. Wszedł do Crabbe Potte frontowym wejściem i  sunął prosto pod ogień, z  wierną, świadomą niebezpieczeństw eskortą na szerokim kilwaterze.

– No wreszcie, na Boga! Tylko rzućcie okiem na tę bandę oniemiałych trutni. To miło, że w  tym starym porcie są jeszcze jacyś ludzie. Popatrzcie, Bill Culbertson! A  już myślałem, że wciskasz gwiazdom filmowym ubezpieczenia od przypływu. Hej, Will Barrow! Walt! To pewnie wy jesteście artyści, co to rzeźbią totemy ze styropianu, tak? Nie przepracowujecie się przypadkiem, chłopaki? Panie Toogiak! Jak sekcja nieruchomości Searaven reaguje na nowy wizerunek miasta, co? Hallo, Culligan; założę się, że już rozmawiałeś ze szwagierką, prawda? No i  ty, Alice! Na miłość boską, kochanie, co tu robisz? Emil, mówiłeś przecież, że Alice zaangażowała się do filmu. Że piastuje stanowisko. A  ja tu widzę, że się marnuje, wysiaduje za kulisami razem z  hołotą...

Greer wzruszył kościstymi ramionami i  zamarł w  tym geście, nie otwierając ust. Alice odstawiła filiżankę i  podparła się pięścią.

– Nie wysiaduję za kulisami. – Adresatem słów był Carmody, ale wzrok Alice błądził po piegach na twarzy Willi i  po jej rozczochranych włosach. – I  zajmuję prestiżowe stanowisko, bo jestem mianowicie głównym konsultantem scenograficznym planu; właśnie odwalam roboczy lunch z  naszą czołową artystką, która gra główną rolę. – Wzrok Alice skierował się teraz ku różowym paznokciom. – No dobrze, a  w  co ty się zaangażowałeś?

Willi wysunęła rękę spod pachy Carmody’ego; w  końcu zaświtało jej, z  kim toczy się rozmowa. Carmody, nie mrugnąwszy nawet powieką, capnął tę rękę i  wsunął z  powrotem.

– Nie bądź taka nieśmiała, dziecinko. Panie pozwolą, że je przedstawię. Alice, to Willimina Hardesty Z  Teksasu. Willi, to właśnie moja droga pani, Alice Carmody, o  której ci tyle opowiadałem...

– O  której absolutnie nic nie powiedział – wtrąciła Willi, tym razem ostentacyjnie wyrywając rękę z  uścisku Carmody’ego i  zdobywając się na uśmiech – moja droga pani Carmody. – W  obawie, że w  tej sytuacji wyciągnięta ręka może zostać nie zauważona, Willi skłoniła się niezgrabnie.

Alice w  odpowiedzi skinęła głową.

– Co u  pani słychać, panno...? Pani...?

– Powiedzmy: droga pani – roześmiała się Willi. – Chociaż nie wiem, czy droga. Raczej wykiwana. Jak nigdy w  życiu.

– Nie chodzi o  szczegóły – powiedziała Alice i  odwróciła się do dziewczyny. – Shoola, to mój mąż, o  którym w  ogóle ci nie opowiadałam, słowem kapitan Michael Carmody i  jego nieustraszona załoga.

– Miło mi pana poznać, kapitanie Carmody, i  niech pan nie wierzy żonie! Bardzo często mi o  panu opowiada, że ma pan nowy kuter, prawda? I  że, jak ja, urodził się pan jako poddany brytyjski, tak? I  pewnie mnóstwo innych rzeczy, których sobie nie przypomnę po tych kawach i  lunchu, więc bardzo miło mi poznać pana i  pana znajomych. Wszystkich! – dodała ciepło i  obdarzyła załogę promiennym uśmiechem. W  końcu utkwiła gorące spojrzenie w  twarzy Ike’a Sallasa.

Z odrętwienia wyrwały go najpierw siła tego spojrzenia, a  potem widok dziewczyny. Po prostu była to pierwotna piękność, jedna z  tych niewiarygodnych boginek, z  tak popularnych na przełomie wieku plakatów – z  tych kiczowatych fotek z  wyuzdanymi niewiniątkami pląsającymi w  dzikiej puszczy. Wydawała się urojeniem. Miała skórę jak giętki, polerowany, przezroczysty bursztyn, pozwalający się przenikać spojrzeniem. Burza włosów wokół twarzy przypominała gęste, piękne futro rzadkiego zwierzęcia – może czarnego wilka. Bo uśmiech miała właśnie wilczy i  dziki. Taki, któremu jakiegoś serca starczy ledwie na kęs. Nie uwalniając Ike’a z  pułapki, dziewczyna odwróciła się i  znów zaczęła trajkotać bez opamiętania. Karkołomne przedzieranie się przez język, z  którym jeszcze się nie spoufaliła, skojarzyło się Ike’owi z  maleńkim slupem, skaczącym podczas sztormu z  fali na falę.

– Albo czy można powiedzieć „odwalam lunch”, jak pani Carmody? W  sensie poprawności gramatycznej? Musi mi pan wybaczyć angielszczyznę, panie Carmody; tam w  domu, na Dalekiej Północy wciąż jeszcze rozmawiamy po innupiacku. Chciałabym się w  pełni wyartykułować, skoro już trafiłam na chwilę do cywilizacji, ale na razie, jak zawsze piszą w  supermarkecie Herky’s, obsługa ekspresowa dzisiaj nieczynna.

Carmody obdarzył ją najszerszym z  uśmiechów.

– Zdaniem obecnego tu Anglika, pani się w  pełni artykułuje – powiedział.

– Także zdaniem innych, madame! – Greer zaczynał się orientować w  rozmiarach skarbów, które Alice zamierzała zagrzebać pod starą koszulą Carmody’ego. – W  każdym razie – ciągnął – jeśli nasz gość z  Dalekiej Północy poszukuje prywatnego przewodnika po newansach naszego lokalnego narzecza, uou!, to ścielę się do stóp. Pani pozwoli, Emil Greer, także stuprocentowy Anglik.

– Oraz stuprocentowy Francuz, stuprocentowy Amerykanin, stuprocentowy rastafarianin, a  także stuprocentowy hochsztapler – uzupełniła Alice. – Zależy, kiedy z  nim pogadasz.

Greer był oburzony.

– Hej, zaraz, urodziłem się na Jamajce, w  Hospitalia Santo Jorge! Zostałem ochrzczony w  Królewskim Kościele Angielskim, przez świeckiego pastora z  Edmonton w  Szkocji. Na wyspach trudno o  coś bardziej brytyjskiego.

– Alice została wychowana w  rosyjskim prawosławiu, a  przecież nie jest Rosjanką.

Shoola uśmiechała się teraz do Greera.

Wciąż stali, oblężeni w  boksie przez wścibski tłum. Nie mogli ani usiąść, ani ruszyć wzdłuż lady do baru. W  powietrzu wypełniającym salkę restauracyjną unosiło się coś krwiożerczego. Ike był dziewczynie wdzięczny za potok paplaniny. Słuchanie przynosiło ulgę, pozwalało na chwilę zapomnieć o  groźnym napięciu. Mimo to Ike czuł się coraz bardziej osaczony i  nieswój, patrząc na scenę: Zmysłowa Dziewica – Skrzywdzona Żona – Ta Trzecia – Śmieszny Stary Rozpustnik Złapany Za Rękę – Sfora Wścibskich Sąsiadów z  wywieszonymi jęzorami, spragniona krwi, życząca wszystkiego najgorszego. Życząca najgorszego – nagle to pojął – zwłaszcza Alice. Nie czarownemu Carmody’emu ani jego rozczochranej kochanicy; to jasne, że chłop się musi kiedyś zabawić; ale życząca najgorszego Alice. Wściekłej, zadzierającej nosa Alice... przytrzeć rogów, cholerze, to się jej przyda.

Sam tak myślał zaledwie parę nocy temu.

– No dobrze, ale trzeba się na coś zdecydować – klasnął głośno w  dłonie. – Skoro się mamy, u  diabła, napić, to pijmy, Carmody – Są tu tacy, którzy by chcieli odsapnąć. Culligan, panie Toogiak, posuńcie się, ludzie. Zróbcie przejście.

– Nie może pan iść do baru, panie Sallas – oświadczyła Diaksa. – Tamta strona jest zamknięta. Rozmawiałam z  ciocią Myrną: powiedziała, że bar ma być zamknięty na klucz. Bo ja jestem nieletnia.

– To się postaraj o  kogoś dorosłego, słoneczko – zarządził Carmody, wietrząc drogę ucieczki z  paskudnej sytuacji, w  którą sam się niebacznie wpędził. – Zadzwoń do cioci Myrny i  powiedz, że jeżeli nikt nie otworzy tej lepszej strony Potte, to w  tej gorszej zaraz z  zawiasów powylatują drzwi. Ludzie, myśmy przywykli do subtelniejszych problemów. Na przykład wczoraj wieczorem byliśmy honorowymi gośćmi flagowego okrętu z  bożej łaski cesarza Korei.

Carmody raczył zebranych swą wersją wizyty na przetwórni, a  urażona Diaksa zmagała się z  klawiaturą telefonu. Alice i  Willi wlepiały groźne spojrzenia w  gruby kark starego donżuana. Greer nerwowo bawił się włosami, a  Billy Kujon oparł łokcie o  kontuar, by dać odpocząć umęczonym plecom. Ike gapił się przez okno, starając się okazać chłód i  skupienie. Lecz to, co czuł, niewiele miało wspólnego z  chłodem i  skupieniem. Zdawało mu się, że uwaga dziewczyny, skupiona na nim nieprzerwanie, spowija go jak kłąb pary w  łaźni.

Wszyscy poczuli ulgę, kiedy Diaksa wreszcie odłożyła słuchawkę i  podzwaniając kluczami dla dodania sobie powagi, ruszyła ku półokrągłym drzwiom baru.

– Ciocia Myrna powiedziała, że ci, którym tak się śpieszy, mają wejść do baru i  poczekać – oświadczyła podniesionym głosem. – Powiedziała, że przyjedzie, jak tylko pozbiera karafki do wina, które zawieźli do bufetów. Na razie jest kawa, napoje chłodzące, chili i  zupa rybna.

– A  co z  napojami rozgrzewającymi? – dopytywał się Carmody. – Ja i  ci chłopcy byliśmy w  morzu, skarbie, dźwigaliśmy na barkach słony ciężar marynarskiego życia. Chcemy grogu. Zrozum to i  popatrz na nieszczęsnego pana Kujona, któremu już oklapły wszystkie czułki; tak długo dźwigał ten ciężar, że jest zupełnie odwodniony! Potrzebujemy pociechy duchowej, a  nie jakiejś cholernej zupy!

– Nie mam prawa podawać napojów alkoholowych – zaczęła jęczeć Diaksa. – Jestem nieletnia. Ciocia Myrna zaraz tu będzie, tylko pozbiera karafki. Jest z  nich bardzo dumna. Prawdziwe kryształowe. Poza tym nie umiem zmieszać drinka, nie wiem, jak to się robi.

– Ale ja wiem – powiedziała Willi. Podobnie jak Carmody już wyczuła kierunek ucieczki. – Stałam za barem wszędzie, jak Stany długie i  szerokie. Zrobię wam taką mrożoną herbatę Long Island, że w  tym morzu odbije się wam Atlantyk.

– Ale tu nie ma herbaty – Shoola uświadomiła Willi. – Tylko kawa, napoje chłodzące, chili, zupa rybna i  znowu kawa.

– Do diabła z  herbatą! – ryknął Carmody. – Życzę sobie kawy po irlandzku. Willimina, czuj się zatrudniona. Wal, dziewczę, w  gong, zaraz tu damy w  gaz. Michael Carmody stawia!

– Czuj się zatrudniona! – zakrzyknął tłumek. To było to, co doprowadza podgrzany kocioł do wrzenia – paliwo! Nawet paliwo z  odzysku. – Czuj się zatrudniona!

Zadźwięczał dzwonek, stary alaskański sygnał, że oto ktoś stawia kolejkę, a  rozentuzjazmowany tłumek, zdążając do baru, wciągnął tam w  końcu Ike’a.

Za barem stała już Willi i  przyjmowała zamówienia. Carmody wrócił do sprawy bankietu na koreańskiej przetwórni, opisując, jak on oraz to tutaj Teksańskie Tornado bronili honoru ludzi okrągłookich i  tańczyli, wymiatając z  parkietu wszystkich, te żółte kurduple zmyły się jak woda przez kingstony. Stojący obok Greer gwałtownie unosił i  opuszczał brwi, zaświadczając o  prawdomówności Carmody’ego, ilekroć tamten przesadził:

– Tak było, kochani! Szczera prawda, słowo-w słowo!

Ike marudził koło tablicy; przeczytał parę ogłoszeń. Spojrzał przez drzwi po drugiej stronie porysowanej tafli zobaczył w  boksie Alice z  dziewczyną; w  salce restauracyjnej zostały same, jeśli nie liczyć Diaksy. Alice twardo popijała kolejną kawę. Dziewczyna, jak wielkooki szczeniak, wpatrywała się w  szklane drzwi baru. Popchnął te drzwi, zanim zdążył cokolwiek pomyśleć, i  przeszedł między pustymi stolikami.

– Może damy zechcą się do nas przyłączyć w  barze?

Natychmiast pożałował. Zabrzmiało to jak odzywka Greera, nawet usłyszał ten lubieżny zaśpiew w  słówku „damy”. Miał nadzieję, że przynajmniej nie wymachuje brwiami.

– Jeżeli o  mnie chodzi, to dziękuję, nie – odpowiedziała Alice. – A  ta dama z  rozdziawioną gębą jest za młoda na pętanie się po barze.

Dziewczyna natychmiast zerwała się ze smyczy.

– Wcale nie, pani Carmody, dlaczego? Zawsze się pętam po barach, kiedy moi wujowie jadą do Totting Bay. To ja ich potem wiozę do domu na saniach motorowych. Pewnego razu musiałam też zawieźć ucho wuja w  śnieżce, żeby potem można je było przyszyć. Wuj dostał parę głębszych dla zdrowia, ale ucho w  końcu i  tak odpadło.

– To mi coś przypomina, Sallas – powiedziała Alice. – Twojemu nieszczęsnemu kapitałochłonnemu psu dałam parę zastrzyków hydrokortyzonu. Już chodzi lepiej.

– To nie jest moje nieszczęsne kapitałochłonne bydlę, ale Greera.

– Aha, i  jest też kapitałochłonny tyłek Greera, jego bezsporna własność, fakt, tylko że zawsze musi się znaleźć ktoś, kto się o  niego zatroszczy. Przeważnie ty. – Dotknęła ramienia dziewczyny. – Ten oto pan Sallas mieszka razem z  Greerem nad rekultywacyjną strefą ochronną. Mają taką cudaczną przyczepę mieszkalną, zabytek z  zeszłego wieku.

– Och, świetnie wiem jaką! – wykrzyknęła dziewczyna. – W  Totting Bay jest mnóstwo tych zabytkowych blaszanych przyczep. Upycha się w  nie śmieci i  robi obwałowania nabrzeżne.

Alice pogroziła Ike’owi palcem.

– Ach, to dlatego jest u  was, syjamscy bracia, zupełnie jak w  chlewie. Wiedziałam, że macie jakiś powód...

– Byłaś u  mnie w  domu?

– Owszem, jeżeli to można nazwać domem.

– Alice, jestem ci wdzięczny, że zaopiekowałaś się starym Marleyem, ale nie mam pojęcia, dlaczego musisz wchodzić do domu, żeby nakarmić zwierzę, które siedzi pod domem.

– Otóż nie siedzi. Zamieszkało w  domu; z  tuzinem czworonożnych gości. Drzwi były otwarte na oścież.

Ike jęknął.

– No nie, co za sukinsyn! Nie przypuszczałem, że znajdzie tyle siły i  że sobie otworzy.

– Może z  pomocą dzielnej drużyny szopów, kto wie. Chyba w  sile tuzina.

– Stary sukinsyn! – powtórzył Ike.

– Może za bardzo tęsknił – podsunęła dziewczyna. – I  szukał swego pana.

– Otóż to – powiedziała Alice. – Samotność i  rozpacz dodały mu nadpsich sił. Wyłamał drzwi, a  potem zadzwonił do całego bractwa i  opowiedział, co słychać. Ale teraz mu przeszło, Sallas. Załatwiłam mu partnereczkę do harców. Bawią się u  mnie w  najlepsze, przed motelem. Marley wygląda dużo lepiej, zresztą, tak się składa, że twoja przyczepa też. – Zza drzwi dobiegło kolejne dzwonienie, a  potem rozległy się radosne okrzyki.

– I  co, nie masz zamiaru dać z  nimi w  rurę?

– Wolałbym zobaczyć psa...

– Nie słyszysz, co do ciebie mówię? Zaopiekowałam się twoim psem. Wracaj i  popij z  załogą.

– Już dosyć popiłem. – Ike był zaskoczony brzmieniem własnego głosu. – Po prostu przejdę się pod motel.

– Nigdzie się nie przejdziesz, gną się pod tobą nogi. Poza tym, jeżeli pokażesz mu się znienacka i  będziesz go chciał wlec do tej twojej ponurej budy, to jeszcze ci wygryzie kawał tyłka. Coś ci powiem, Sallas. Zapłać za wszystkie kawy i  ciastka, za które nam tu Diaksa policzyła, a  ja cię podwiozę z  twoim bezcennym psem do twego bezcennego domostwa. – Oddała dziewczynie setkę. – Masz tu, złotko. Musisz się nauczyć ostrożniej obchodzić z  bogactwem. Nie jest wieczne. Diaksa?

– Czym podwieziesz? Myślałem, że jesteście na piechotę.

– A  czyj to furgon stoi na ulicy? A  w  nim pod plastykowym Jezusem co jest schowane, jak nie karta magnetyczna?

Ike stał w  drzwiach, niezdecydowany.

– Proszę, panie Sallas. Niech pan pojedzie z  nami.

– Nie martw się o  tych tam nieustraszonych Argonautów; pokażemy im coś ciekawego. No chodźmy.

Tymczasem jeszcze nie przeszli przez ulicę, a  sami zobaczyli coś ciekawego – mianowicie sześciodrzwiową limuzynę z  wypożyczalni Herba Toma. Pasażerów ukrytych za przyciemnianymi szybami nie sposób było zidentyfikować; z  wyjątkiem Louise Loop. Widocznie stała na czymś, bo widać ją było od pasa w  górę nad rozsuwanym dachem, jak samotnego dygnitarza w  paradnym przejeździe. Nad głową Louise powiewała strzępiasta złoto-zielona fryzura, a  twarz o  krzykliwej cerze i  ostrych rysach wyglądała raczej na dzieło sadysty niż charakteryzatora. Dziewczynę spowijał kłąb wijących się przezroczystych wzorzystych szarf, bluz i  chust. Wiły się nadal, kiedy limuzyna już stała. Ike pomyślał, że w  samochodzie funkcjonuje widocznie jakiś specjalny nawiew, zapewniający ów efekt godny trąby powietrznej.

– Sallas! – zawołała Louise z  głębi szyfonowej zawieruchy. – Witamy w  świecie fikcji. I  jak wyglądam?

Ike powiedział tylko:

– Hej, Lulu... zupełnie dobrze. – Było na odwrót. Pomyślał o  cudownych roślinach z  tak poprzekładanymi genami, że eksplozja kwitnienia pozwala im wygrywać dowolne targi hrabstwa. Kwitną tak przez weekend, a  potem więdną i  obumierają. Lulu to marudny półgłówek, mimo to irytowało go, że ją podeszli; myśli że wystroiła się jak lalka, tymczasem zrobili z  niej wywlokę. Drzwi wozu otwarły się i  mleczne promienie popołudniowego słońca padły na srebrzystą głowę Nicholasa Levertova.

– O, nasz czempion! – krzyknął do Ike’a. – A  także nasza droga mama? I  nawet nasza milutka gwiazdeczka? Coś nadzwyczajnego, oto główne postaci naszej rewii wspólnie wykradają się z  Crabbe Potte. Niezłe z  was trio.

– Hej, Nick! – Ike poczuł, że na widok limuzyny kobiety z  obu stron wsunęły mu ręce pod ramiona.

– Rzućmy też okiem na nowy kostium naszej małej Shooli; pierwsza z  brzegu schludna szmatka i  wprost niesamowicie żre się z  resztą. Mamo, tylko ty jej mogłaś wcisnąć coś podobnego.

– Biedne dziecko musiało coś włożyć. – Zabrzmiało to jak usprawiedliwienie.

– Mnie się podoba – powiedziała Shoola. – Myślę, że w  niedzielę w  południe pójdę w  tym na mszę.

– Będziesz ozdobą imprezy, nie ma dwóch zdań. Cóż, czempionie, twoja misja ratunkowa to pełny sukces, już się o  tym mówi. Wcale się nie dziwię. A  nie mówiłem – rzucił przez ramię w  otwarte drzwi limuzyny – wy, rozhisteryzowane lesbijki, po co, u  diabła, angażować goryla, kiedy wkracza Ike Sallas?

– Tak jest, szefie, mówił pan! – zabrzmiała odpowiedź.

Ike dostrzegł nogi asystenta Levertova, opalone jak u  surfera, niemal stykające się, kolano w  kolano, z  nogami w  żeglarskich białych spodniach kogoś siedzącego naprzeciw. Na obu parach ud spoczywała metalowa walizeczka, replika walizki Kujona. To na niej stała Louise.

– Po co, hu-hu-hu-hu diabła... – Louise pohukiwała jak zalana w  pestkę sowa. – Hu-hu-hu...

Levertov nie zwracał na nią uwagi.

– Zdaje się, że mój człowiek, Katon, prowadzi jakieś interesy z  twoim człowiekiem, Bellisariusem.

– Billy jest w  barze – odrzekł Ike – ale za Chiny bym nie powiedział, że to mój człowiek. Po prostu prezes naszego klubu.

– Panie Clark? Czy zechciałby pan udać się do tej nory i  wyłowić znakomitego prezesa klubu?

– Nic z  tego, szefie. Dźwigam na sobie deski sceny.

Lulu, kochanie. Przestań wreszcie powiewać jak cygański sztandar. Złaź i  pokaż damom, co się ostatnio nosi w  najlepszych sferach Hollywood.

Podśpiewując „powiewać, powiewać, powiewać”, Louise zsunęła się z  walizeczki i  pogrążyła w  wyściełanym poduszkami wnętrzu. Wysiadła z  wozu, podawszy tyłek naprzód. Liczne warstwy przezroczystego materiału nie kryły, że nie ma na sobie bielizny. Odwróciła się i  dygnęła na powitanie.

– Kolekcja Fryderyka z  Hollywood – powiedziała.

– Pięknie pani wygląda, panno Loop – odezwała się Shoola. – Teraz już wiem, co pan Levertov uważa za modę dla lepszych sfer.

– To prawda, Louise – szybko przytaknęła Alice. – Zupełnie jakbyś zeszła z  okładki najnowszego „Cosmopolitan”.

– Najmilsza rzecz, jaką mi pani w  życiu powiedziała, pani Carmody. – Louise rozłożyła ręce i  zakręciła się; szczęśliwie wyszła cało z  chwiejnego piruetu. – Kto by pomyślał? Zasrane stare miasto, zasrane stare ulice, zasrana stara Lulu Loop i  wszystko wypiękniało: fik-mik, zrobił to nasz Nick. Przyznaj, Isaak, nawet tobie zaimponowało, kiedy zobaczyłeś, jak Nicky umie wszystko zmienić.

Ike nie podejrzewał, że się jakoś szczególnie urżnęła czy naćpała, nie; po prostu zamąciły jej w  głowie okoliczności. Na swój sposób Louise przypominała kobiety z  komuny Greenera.

– Jasne, Lulu – powiedział. – Zaimponowało mi. Zwłaszcza zmiany w  kręgielni Loop Lanes. Nigdy nie przypuszczałem, że Omar Loop może się oderwać od kul, choćby na jeden wieczór.

– Nicky umie być perswazyjny – z  dumą oświadczyła Louise. – Kto by się spodziewał?

Zaproponowaliśmy papie Loopowi rejs dookoła świata na Island Princess, rzecz jasna pierwszą klasą – wyjaśnił Levertov. – To ta nowa jednostka z  żyroskopem. Obok bilardu i  bocco – mają na niej sześciotorową kręgielnię. A  wiadomo, że treścią życia Omara Loopa są kręgle, prawda? Więc otrzymał propozycję nie do odrzucenia. – Levertov wzgardliwie potrząsnął długimi włosami. – Bilet kosztował jakieś dziesięć razy drożej niż ta zrujnowana buda, ale papie należą się wakacje, a  my potrzebujemy powierzchni na biura. Znakomicie! Oto nadchodzi Clark B. z  kurierem. Może skoczymy, moi mili, poimprezować na chwilę do Potte? Mamo? Na jednego szybkiego?

– Isaak koniecznie chce zobaczyć, co z  przyczepą...

– Która jest cennym antykiem – uzupełnił Ike.

– ...a Shoola i  ja chcemy wziąć prysznic i  odprężyć się. Miałyśmy pracowite popołudnie.

Patrzyli, jak Billy zmierza do wielkiej bryki w  ślad za Clarkiem B. Jeśli widział Ike’a, to nic nie pokazał po sobie. Trzasnęły drzwi, a  potem zasunął się dach.

– A  może was podwieźć? Oni tam swoje załatwią raz dwa.

– Nie trzeba – powiedziała Alice. – To mój furgon. Ale możesz poczekać na resztę nieustraszonej załogi. Są w  barze i  po jakichś sześciu drinkach, licząc od teraz, wytoczą się i  zobaczą, że nie ma gabloty. Idziemy, Sallas. Już się nazachwycałam pokazem mody, po samą kokardę. – A  potem obróciła się i  dodała: – Do twarzy ci w  tym, Louise. Naprawdę ślicznie.

Znaleźli motorowery, załadowali na tył furgonu, zawrócili i  ruszyli przez miasto do motelu. Dziewczyna znów się roztrajkotała – od spostrzeżeń i  wnikliwostek wciąż przeskakiwała do pytań, które były raczej głośnymi dociekaniami, bo nie czekała na odpowiedzi. Ike rozciągnął się na tylnym siedzeniu, sam, i  nie wtrącał się. Czuł ulgę, odprężenie, jak na słonecznej łące nad strumieniem. Właściwie nie drzemał. Kiedy jechali przez Main, usłyszał w  monologu dziewczyny coś o  Crabbe Potte. Wyjrzał i  zobaczył, jak Billy Kujon biegnie z  japońskim marynarzem do limuzyny, a  między nimi kołyszą się bliźniacze ciężary. Zamknął oczy i  zanurzył się w  potoku słów. Strumień na łące to dobra przenośnia, pomyślał – obmywa. No właśnie, musi się umyć. Czuł na sobie warstwę brudu; nie po tygodniowej pracy na pokładzie ani po tamtym połowie czy brudnej mgle, przez którą się przedzierali; to był brud tego miasta. Bo pod tym odświeżeniem kryje się coś brudnego. Jeżeli ktoś przybywa w  jakieś miejsce i  planuje porządki, to zwykle po to, żeby to miejsce przejąć.

Natychmiast się obudził, słysząc chrzęst opon na muszlach. Pomyślał, że jest na swoim podjeździe. Jednak za oknem zamiast gór śmieci rozpościerało się mleczne niebo, a  zamiast ściany świerków i  paproci bielało półkole domków. W  drzwiach wozu, jak plakat, widniała różowo-brązowa twarz dziewczyny.

– Właśnie pan chrapał, panie Sallas. Alice przysłała mnie z  tym kocem.

Koc okazał się kołdrą, lecz Ike nie miał zamiaru się sprzeczać. Spytał mętnie o  Alice, dziewczyna coś powiedziała o  pralni i  suszarni. Był skonany, nie zdołałby się nawet zesrać... podsunęła mu kołdrę pod szyję i  przypomniał mu się wers z  klasycznego kawałka Dylana: „Zdumiewa mnie moje znużenie i  piętno na stopach...” Przyglądał się krzątaninie za oknem, na podjeździe motelu – ekipa przyjeżdża, ekipa odjeżdża, ekipa dołącza do ekipy – jak wirtualne drużyny z  gry oglądanej w  komputerowych goglach.

– Rusz się, Sallas. – To był głos Alice. – Potrzebujemy trochę miejsca dla sióstr.

– Dla sióstr?

– Sióstr. Nudzą się. Chcą się przejechać.

Ike wyplątał się spod kołdry. Rozbudzony Marley już siedział z  tyłu i  szeroko się uśmiechał. Przez boczne drzwi Ike zobaczył na motelowym podjeździe Shoolę. Niosła na biodrze jedną siostrzyczkę, drugą prowadziła za rękę. Za nią stała para starych Eskimosów. W  skórach i  parkach wyglądali, jakby właśnie zeszli ze stron głównego reportażu w  „National Geografie”. Kobieta nosiła okulary, lecz stary mężczyzna najwyraźniej zachował ostrość spojrzenia, jego oczy lśniły w  wąziuteńkich szparkach przecinających twarz, jakby lata mrugania w  oślepiającym polarnym blasku wyrzeźbiły mu na twarzy parę okularów przeciwsłonecznych. Byli podekscytowani jak stary Marley i  jak on szczerzyli w  uśmiechu sfatygowane zęby.

– Myślą, że dziewczynkom spodobają się te świnie na twoim śmietnisku – powiedziała.

– To nie moje śmietnisko.

– Wiem. To nie twoje śmietnisko. Nie twój pies i  nie twoje świnie. Po prostu trochę się posuń, nie proszę o  nic więcej, i  staraj się być miłym współpasażerem przez parę mil. Nie umrzesz od tego.

Starzy stanęli i  pomachali rękami. Shoola wrzuciła dziewczynki do środka i  bez ceregieli znów ulokowała się obok Alice. Chyba była zadowolona, że podczas jazdy wciąż może się obracać twarzą do Ike’a.

Alice nie widziała w  tym nic zabawnego.

– Shoola, przestań się gapić. To „niegrzeczne, wytrzeszczać ślepia na, starego i  sponiewieranego wilka morskiego, choćby – nie wiem jak był podobny do Elvisa. Patrz prosto.

Średnia siostra wyczekała na chwilę nieuwagi starszej, wskoczyła Ike’owi na kolana i  przytuliła się do niego. Ike nie protestował. Pomyślał, że dziecko zasnęło, ale kiedy minęli ostatnie budynki, podniosło głowę z  piersi Ike’a i  popatrzyło do góry.

– Jakieś dzieci tutaj? – dyskretnie szepnęła dziewczynka.

– Co? – odszepnął zaskoczony Ike; jej angielszczyzna była niepewna, lecz zrozumiała. – Dzieci gdzie?

– W  mieście. Są jakieś dzieci?

– W  Kuinak? Pewnie, że są...

– Jak ja?

– W  twoim wieku? Na pewno są dzieci w  twoim wieku.

– A  dobre dzieci?

– Hm, pewnie dobre. Przeważnie...

Dziewczynka odczekała przed zadaniem najważniejszego pytania:

– Będą się ze mną bawić?

Ike poczuł pod żebrami zimne dźgnięcie.

– Oczywiście, złotko. Pobawią się. Ucieszą. Każde dziecko na świecie się ucieszy, że może się pobawić z  takim słoneczkiem.

Wpatrywała się w  twarz Ike’a, póki nie nabrała przekonania, że mówi prawdę, a  potem znów wtuliła mu się w  pierś. Zamknął oczy i  oddzielił się od wszystkiego, kołysania wozu, przymglonego słońca, odoru śmieci – od wszystkiego, z  wyjątkiem małego, gorącego policzka na żebrach i  lodowatego kolca pod nimi. To nie fair, pomyślał, naprawdę nie fair. Jeden głos mówi: „już po wszystkim”, a  drugi pyta: „czyżby?”

Znów zachrzęściły muszle; tym razem na jego podjeździe.

– Wstawaj i  rozchmurz się. Jesteś w  domu. Nie, weź tę kołdrę. Pewnie się już w  niej zalęgły Bóg wie jakie morskie pchły. Cicho, dziewczęta. To niegrzecznie wyśmiewać się ze starego, biednego, zapchlonego, złachanego wilka morskiego.

Odsunął boczne drzwi i  wysiadł z  kołdrą na ramionach. Z  tylnego siedzenia wprost na muszle skoczył za nim stary Marley, zadziwiająco krzepki. Jeżeli chodzi o  te leciwe łapy, to kuracja Alice zdziałała cuda.

– Dziękuję, Alice. Już mam jedną kołdrę od ciebie.

– Trzymaj i  tę – powiedziała Alice – z  pchłami czy bez. Ale zasuń te cholerne drzwi. Nie chcę drogi do miasta obsiewać małymi dziewczynkami.

Zawrócił do drzwi furgonu i  nagle zobaczył powbijane wszędzie ciężkie paliki różnych rozmiarów, niektóre półtorametrowe lub jeszcze wyższe, tkwiące pionowo wprost w  drodze dojazdowej, w  końcowej pętli, w  zarośniętej paprociami i  borówkami polance za przyczepą... ba, wprost w  wyłożonym muszlami podjeździe! Szczyty palików były przewiązane kolorowymi wstążkami, czerwonymi, żółtymi, zielonymi, a  na tych wyższych, wprost na surowym drewnie wypisany był jeszcze numer.

– Co to, u  diabła ciężkiego?

– Paliki, Sallas. Nie zauważyłeś w  mieście?

– Myślałem, że to do jakichś robót drogowych.

– Filmowych – wyjaśniła Alice. – To markery. Może zaplanowali scenę z  prehistorycznymi sadybami i  chcieliby nakręcić parę metrów z  twoją przyczepą. Nie bój się, płacą za każde ujęcie.

Dwa tysiące dolarów za minutę, za to, że przetwórnię rybną przerobili na klif. W  porządku. Zasuń drzwi i  idź spać. Shoola, możesz już z  siostrami zejść na ziemię. Grecki bóg się odmeldował.

Trzyosiowy furgon zawrócił i  ruszył w  dół, ku słupom dymu nad śmietniskiem. Ike został sam na polance. Zeschnięte chwasty, puste muszle, stary pies. I  te paliki. Zmartwił się nimi. Próbował sobie przypomnieć, jak się przedstawia stan własności. Ten skrawek dzierżawi od Omara Loopa, ale to chyba jest tak, o  ile pamięta, że grunt naprawdę należy do hrabstwa; śmietnisko to strefa wieży ciśnień. Przecież nie przyjdzie im do głowy renowacja wysypiska? Musieliby zaangażować wojskowe oddziały inżynieryjne. Chociaż nigdy nie wiadomo. Skoro w  Skagway poradzili sobie z  tą masą zapuszczonych barów i  hippisowskich hotdogowych straganików i  wszystko przerobili na Knotts Berry Farm, czyli replikę... no właśnie, wcale nie na replikę miasta z  czasów gorączki złota z  1898 – bo Skagway już tą repliką było, z  takimi zabyteczkami jak zakład fryzjerski Soupy Smitha, z  których obłaziła farba – lecz na replikę repliki, uzgodnioną z  jakąś agencją reklamową, na wersję tak przystrzyżoną i  uproszczoną, że można ją bez ceregieli przefotografować do teleklipów zachwalających statki wycieczkowe – Wrota Gorączki Złota – a  potem jeszcze pokazać pozłoconą dwunastometrową statuę Samotnego Poszukiwacza, wprawdzie klęczącego nad wypełnioną złotym piaskiem patelnią, podświetloną reflektorami (do której pompami tłoczy się wodę spływającą potem do stawu ze złotymi rybkami), lecz spoglądającego z  uniesioną głową ku szczytom nad miastem. To nie fair. „W tych iluminacjach jakoś nie widać potu ani odmrożeń” głodu ani rozpaczy, ani przede wszystkim tych skomplikowanych zawijasów i  zależności, które sprawiły, że dawno obróceni w  proch wędrowcy stali się tak potężnymi symbolami amerykańskiego optymizmu. Więc stało się tak, że to wszystko wypucowane, uproszczone, a  następnie rozdęte do wymiarów wielkiego budynku zostało przez ten ogrom bryły pomniejszone, obrócone w  zdrobnienie; że skarb – który kiedyś wabił niedostępnością, bo czym, na Boga, mógł wabić? – zdewaluował się, skoro jego poszukiwacze, podążając za starą przynętą, w  końcu musieli się schylić, pokornie ugiąć kark, żeby dosięgnąć łupu tkwiącego jak brylant w  gnoju, jak gwiazda w  błocie; więc stało się tak, że nawet zwycięstwo potaniało.

– No nic, nas nie dostaną, prawda, psisko? – powiedział Ike. – Jeszcze nie.

Wyrwał palik wbity tuż przed nim w  podjazd i  poniósł na aluminiowe schodki. Otwarte drzwi odsłoniły wnętrze równie odmienione jak główna ulica. Ściany były wyszorowane, chodnik odkurzony i  wyczyszczony na mokro. Zniknęły wszystkie pajęczyny. Naczynia zostały pozmywane, a  wszystkie blaty porządnie wytarte. Okna lśniły z  zewnątrz i  wewnątrz, zupełnie jak wystawy przy Main. Kto wie, może powłoczki z  poduszek trafiły do pralki. Kiedy Ike zorientował się, że została odkurzona nawet półka z  książkami, a  z  pocztówki, której jakoś nigdy nie wysłał do Ojo, starto plamę sosu, poczuł w  gardle zimne ostrze furii, a  potem zawrót głowy spragnionej snu i  dzwonienie w  uszach.

– A  gówno! – powiedział i  ruszył do drzwi.

Strzaskał palik, a  szczapy rzucił w  krzaki. Poderwały się trzy wrony, wrzeszcząc z  oburzenia. Marley zastygł w  przypływie stróżliwości, nastawił czujnie uszu, chociaż niewiele słyszał, i  bacznie przepatrywał podjazd, chociaż niewiele widział. Niech diabli porwą tę babę i  jej hydrokortyzon!

– Podjazd jest guzik wart, cymbale jeden! – zapewnił Ike starego psa. – Po diabła go pilnujesz?

Stary pies spojrzał mu w  oczy.

– Żeby jakoś wypełnić chwilę między tym, co jest, a  tym, co nadejdzie, proszę pana; to chyba coś podobnego do wąchania starych śladów i  wydrapywania starych pchlich bąbli... Żeby trochę wymościć ten twardy, niewyściełany, bezlitosny czas, proszę pana – powiedział.

13

Za statki naszych mórz

Za kobiety naszych ziem

Szalona Willi z  Waco wciąż władała barem, kiedy Carmody zdecydował się wymaszerować z  Crabbe Potte. Ściślej: wymknąć się ze spuszczoną głową – postawa ta miała świadczyć o  pijackim zamroczeniu, gdyby zawiodły jego rachuby na dyskretne wymiksowanie się z  knajpy.

Z wielkim żalem rozstawał się z  biesiadną atmosferą, sala dopiero zaczynała pogodnie huczeć jak dobrze rozpalony kominek; trzeba jednak wykazać roztropność – zapewnił sam siebie Carmody – i  zarządzić odwrót nacechowany dyskrecją oraz samozaparciem. Biorąc pod uwagę zwłaszcza to, jak patrzy na niego Willi. Czy też jak nie patrzy; bo Willi przyjmowała zamówienia, komponowała i  nalewała paliwo, wydawała resztę, lecz uśmiech przeznaczony dla Carmody’ego był rutynowym szczerzeniem zębów, którym zza kontuaru częstuje się byle wała. Carmody przeczuwał, że za tym uśmiechem czai się awantura jak buldog za kwitnącym żywopłotem.

Najpierw sprawdził stan trasy za przeszklonymi łukowatymi drzwiami, a  potem – nawet nie spojrzawszy na Willi – ruszył do wyjścia. Nie musiał się oglądać. W  tym zadymionym barze, który nosił pod czaszką, już zdążył powiesić na ścianie obraz dużej blondyny: ciało zagadkowe a  nęcące, promienna twarz wiecznie czymś pochłonięta (do tego stopnia, że żadnym grymasem nie kwituje dezercji Carmody’ego), okrągła, z  kukurydzianym loczkiem nad spoconymi brwiami, a  w  oczach – umoszczonych wśród zmarszczek jak wielkanocne pisanki (skutek ustawicznego zadawania się ze słońcem) – ten dobroduszny ognik! Kochana dziewczyna! A  do tego świetna barmanka, przygnębiona czy nie.

To ten ognik zachwycił go w  Juneau – w  oku szacownej właścicielki pubu był jeszcze jednym portowym światełkiem mrugającym w  deszczową, zimną, zdradziecką noc; mruganie oznaczało: „przybywaj, żeglarzu, zostaniesz przyjęty życzliwie i  ciepło”. Cóż za sygnał! Lepszy od błysku w  oku chętnej dupeczki, lepszy od świętego żaru w  oku zakonnicy; daje oparcie i  koi jak Gwiazda Polarna. Dużo lepszy, cholera jasna! Zejman wie, że najbardziej zdradzieckie wody to te z  mieliznami. Statystyka uczy, że to tam najłatwiej przebić dno. Zwłaszcza w  pobliżu domu, przy główkach portu, albo potem, kiedy mielizna przybiera kształt barowej lady. To jak ze statystyką samochodowych stłuczek, najwięcej wypadków trafia się pod drzwiami garażu. Zatem, przekonywał sam siebie Carmody, promienna, rzetelna barmanka, strażniczka ostatniej z  mielizn, powinna się okazać szczęśliwą gwiazdą każdej marynarskiej paki. Nadział więc taką gwiazdę na harpun i  wciągnął na pokład. Co w  tym złego? Carmody ocenił rozumowanie jako sensowne, mimo to nie śpieszył się do domu nad zatoką. Wprawdzie nie spodziewał się tam Alice (prócz motelu i  zasuwania w  przetwórni wdała się jeszcze w  te głupoty filmowe), lecz bał się, że, na Boga, kto wie... Może Alice go wyśledzi, może pojedzie za nim na Bayshore do domu, przyciśnie go i  zmusi do fury nudnych wyjaśnień? Nie był pewien, czy uda mu się precyzyjnie powtórzyć rozumowanie, które właśnie wypracował; w  każdym razie nie w  sytuacji konfrontacyjnej i  nie wcześniej aż wytrzeźwieje lub nie wcześniej aż, szlag by trafił, zaprawi się znacznie sumienniej. Jeśli to zatem nie robi różnicy – mamrotał do kogoś za kółkiem czegoś, co zgarnęło go z  rozkołysanej ulicy przed Crabbe Potte i  chciało wieźć, gdzie sobie zażyczy – chętnie się uda pod swój nowy kuter, dziękuje uprzejmie... ze względu na te nudne pokładowe obowiązki na lądzie, jutro, miejmy nadzieję pod spokojniejszym niebem... mmm, mmmm... wolniej, synu, patrz na boje i  niech kołysanie zatoki pozwoli ci zapomnieć o  troskach... Całe szczęście, że wszystkie te życzenia i  uwagi kierował do anglosaskiego gliniarza. Inny opiekun, mniej przywiązany do zasad, a  bardziej żądny rozrywki, skorzystałby z  okazji i  zawiózł Carmody’ego pod motel w  nadziei, że zobaczy zdradzoną Alice w  brawurowej akcji. Jednak uprzejmy i  poważny jak grób funkcjonariusz dostarczył Carmody’ego wprost pod kuter, zgodnie z  życzeniem narąbanego marynarza, któremu pomógł się wspiąć po trapie, a  potem przezornie się zmył. Niegłupi Anglosas znał się na unikaniu sytuacji, które mogą prowadzić do aktów przemocy w  rodzime; właśnie z  tego paragrafu najtrudniej napisać raport. Poza tym funkcjonariusz nie spuszczał ręki z  bocznego lusterka, bo w  drodze powrotnej wciąż chciał mieć kuter na oku; niegłupi glina wolał też uniknąć sytuacji, w  której podchmieleni obywatele ćwiczą na środku zatoki zwrot przez kil.

Michael Carmody wiedział, że jest obserwowany. Stosownie do tego upozował się na pokładzie; był to wizerunek kapitana dumnego i  posągowego, z  nogami dramatycznie rozkraczonymi dla utrzymania równowagi, mimo że akurat brakło fal i  pokład się nie kołysał, jedną ręką wspartego o  reling, a  pięść drugiej wpierającego z  tyłu w  potężny krzyż. Kiedy policyjny wóz przejechał przez plac i  zniknął, stary marynarz zdemontował ten żywy obraz. Przytulił do ciała gołe łokcie; był sam na pokładzie i  trząsł się. Wiedział, że z  biegiem czasu trzęsie się coraz mocniej, kiedy jest sam. Również dlatego nie miał ochoty jechać do domu. Alice mogła się w  ogóle nie zjawić; a  jeśli nie ona, to nikt. Z  biegiem czasu Michael Carmody – inaczej niż Ike Sallas, który szukał samotności – coraz mocniej lgnął do ludzi.

Odbijacze kutra ocierały się o  nabrzeże i  żałośnie popiskiwały. Trującymi falami zdążała ku skroniom Carmody’ego mikstura cieniutka i  apatyczna jak rzadkie gówno. Niech szlag trafi to paliwo z  odzysku! Wprawdzie nie zżera wątroby, ale i  nie daje natchnienia. Żadnych odlotów ani olśnień! Nagle uświadomił sobie, jak mocno się trzęsie – ledwie stoi. Wyłaź z  tego, Michael, ale już – zrugał sam siebie. Ze śpiewem „hula-balu-belly!” na ustach przymierzył się do krótkiego jiga na metalowym pokładzie.

Louis królem Francji był

Przed re-wolu-uuu-cją

Lecz głowy swej się zbył

Co króla zdrowiem

Wstrząsnęło, panowie,

I jego kon-sty-tu-uuu-cją!

Hula balu belly, chłopcy, hula balu belay!

Trzęsiączka przeszła. Carmody ucieszył się, że trudność sprawia mu tylko utrzymanie się na nogach, ale – na Boga żywego – nie taniec; teraz zapragnął kontaktu z  załogą. Mocno potarł odrętwiały nos i  zawołał:

– Nels! Kapitan na burcie! – Lecz Nels nie odkrzyknął. Nie wyskoczył dziarsko z  luku. Carmody’ego znów dopadły drgawki spowodowane samotnością. Zawołał głośniej: – Załoga na pokład! A  przynajmniej załogant! Panie Culligan! Nie spać!

Kuter łagodnie kiwał się na falach przelewających się jak rtęć. Zwisająca z  anteny koreańska flaga kołysała się leciutko. Carmody zaczynał gorzko żałować, że wymknął się z  knajpy, pies drapał, czy ten manewr dowodzi rozsądku, czy nie. Co wart kapitan bez załogi, nawet na nowym, wielkim i  ze wszech miar bajeranckim kutrze? Właśnie zaciągał się powietrzem po pępek, żeby wyrzucić z  siebie komendę jak się patrzy, kiedy w  głębi luku ktoś wycedził niskim głosem:

– Pana chłopak chwilowo zszedł z  pokładu, kapitanie. – Carmody znieruchomiał, a  w  ramie luku pojawiła się siwogrzywa głowa z  czarnymi klapkami na okularach, zgarbiona nawet niżej niż trzeba, żeby bez guza przemknąć przez właz. – To ja pełnię za niego wachtę.

– Kto się tu pcha, do cholery? – zaatakował Carmody czarnoklapego. – Proszę się zatrzymać i  podać personalia! Jak pan śmie wchodzić bez zezwolenia na pokład?

– Moje nazwisko brzmi Steubins, kapitanie; pragnę przeprosić za samowolnie złożoną wizytę. Zapytałem pańskiego młodego marynarza, czy mogę wejść. Rzecz jasna, chciał poznać szczegóły. Wtedy zapytałem, czy ma dla niego znaczenie taki szczegół, że jestem jedną z  grubszych ryb w  tej wielkiej filmowej ekipie. A  wówczas pański chłopiec dał mi do zrozumienia, że ów szczegół szalenie go interesuje, zważywszy, że biedny brzdąc stoi na posterunku i  tym samym traci szansę na osobisty kontakt z  planem filmowym, zwłaszcza z  naszymi gwiazdeczkami. Muszę wyznać, że pozwoliłem sobie zaprosić go, niech tam idzie jako mój gość, a  ja przejmę od niego wachtę. – Złożywszy te wyjaśnienia, wysoki mężczyzna wrócił do forsowania wąskich stopni. – Widzi pan, sam jestem kapitanem.

– Nie na tym pokładzie! – oświadczył Carmody, którego oburzenie znacznie wzrosło, kiedy długi, szarosiwy kształt do reszty wyłonił się z  mroków luku; Carmody uznał, że przypomina wielką, ościstą rybę, w  zwolnionym tempie wyskakującą z  wody. Luźny, szary materiał spowijał mężczyznę jak całun i  komponował się z  siwą grzywą. Nawet twarz i  szyja faceta, wytrawione przez słońce, wiatr i  deszcz były srebrzystoszare jak stare szczapy z  cedrowego drewna. Zupełnie jakby dogadał się ze słońcem w  sprawie kolorystycznej kompozycji zastępującej rumianą, marynarską opaleniznę. – Tu ja dowodzę – nie omieszkał dodać Carmody.

– Widzę, proszę pana – głos Steubinsa, wykoncypowany nie gorzej niż wygląd, miał być oliwą laną na fale – i  przysięgam, że zasalutowałbym, gdyby nie to, że mam zajęte obie ręce.

Carmody dostrzegł w  osrebrzonej przez słońce dłoni butelkę, a  w  drugiej dwie wypełnione lodem szklanki. To chyba było prawdziwe szkło przedkryzysowe, z  czasów, w  których takie szklanki za darmo dodawano do pudeł płatków owsianych, teraz właściwie bezcenne; natomiast w  butelce krył się chyba Old Bushmill, oryginalna, pięcioletnia, normalnie destylowana na gorąco irlandzka whiskey, teraz wyjęta spod prawa na całym świecie i  obłożona sankcjami ONZ. Złocisty płyn kusząco połyskiwał w  sławnej kwadratowej butli.

– Widzę, że zajęte – odrzekł Carmody, nieco hamując oburzenie; gość, który na powitanie przynosi szmuglowaną irlandzką whiskey ze stosownymi przedkryzysowymi szklankami, zasługuje na pewne przywileje, wszystko jedno, jaki długi, siwy i  nie upoważniony wydaje się na pierwszy rzut oka. Z  drugiej strony, trzeba przestrzegać protokołu i  trzymać fason. Carmody trochę złagodził ostrość spojrzenia. – Ale ręce zapełnione na dzień dobry jeszcze nie upoważniają posiadacza rąk do zwolnienia marynarza służącego pod cudzą komendą.

– Zgadzam się z  panem, kapitanie. Nie upoważniają. – Steubins znów się tajemniczo zgarbił. – Na swą obronę mogę tylko powiedzieć, że nie umiem się oprzeć na widok dobrze zbudowanej pogromczyni fal; to jak śpiew syren. Kiedy wpadła mi w  oko pańska piękność, natychmiast musiałem – podjechać i  obejrzeć z  bliska.

– Co innego obejrzeć z  bliska, a  co innego penetrować – burknął Carmody zapatrzony w  złociste refleksy.

– I  znów się zgadzam. Nie powinienem schodzić pod pokład i  nigdy bym tego nie zrobił, gdyby zamrażarkę z  lodem miał pan na pokładzie. Ja osobiście najchętniej pijam irlandzką na lodzie i  zgodzi się pan, że to nawet pasuje do okrytej lodowcem przeszłości tej biednej ziemi.

– Prawdziwy Bushmill czy coś z  odzysku? – chciał się dowiedzieć Carmody.

– Prawdziwy McGilla, przeszmuglowany z  Galway tymi oto rękami. – Steubins wyprostował się i  strzelał oczami na wszystkie strony nad głową Carmody’ego, przepatrując nabrzeże. – Może moglibyśmy przejść na drugą stronę nadbudówki, od morza i  nie tkwić na widoku? Rzecz jasna, jeśli ma pan ochotę na ów błogosławiony irlandzki ekstrakt oraz towarzystwo kogoś spragnionego, kto chce dzielić z  panem rajskie chwile.

Carmody złagodził ostrość spojrzenia tylko trochę. Coś tu paskudnie śmierdziało, coś było nie tak, w  ukradkowych spojrzeniach faceta, w  tym uniżonym tonie, coś, co kazało się mieć na baczności... A  potem, jak złocisty promień latarni morskiej, błysnęła butelka i  Carmody, trudno i  darmo, wziął na nią kurs.

Pierwsza szklanka została wysączona w  skupieniu i  bez słowa mężczyźni stali obok siebie, oparci o  nadbudówkę od strony lądu. Kiedy ukazało się dno, Carmody poczuł, że jego podejrzenia słabną. To była irlandzka, nie ma dwóch zdań – prawdziwa McGilla. Zagrzechotał lodem i  odstawił rękę w  bok.

– Co pan powie na jeszcze jedną?

– Stanowczo tak, kapitanie – dwornie wycedził Steubins. Stuknął szyjką butelki o  krawędź szklanki Carmody’ego, potem napełnił własną. – Czy tym razem mogę zaproponować toast?

– Rzecz jasna, kapitanie – zgodził się Carmody.

Wznieśli szklanki ku odległej linii dzielącej niebo od oceanu, a  Steubins uroczyście wyrecytował:

Za statki naszych mórz

Za kobiety naszych ziem:

Pierwszym kapitanowie niech ducha dodadzą

Drugie niech zbożnie się prowadzą.

– Amen, sir – powiedział Carmody i  wypili. Ciekawe, jak sobie radzi Willi w  Crabbe Potte. Szklanki znów zostały napełnione. Zgodnie z  tradycją drugi toast wzniósł Carmody:

To za królową z  jej brylantami;

A to za żonę, co skąpi grosza;

To za dzieweczkę z  jej kaprysami;

To za tę starą, co ryby patroszy.

Tym razem Steubins odrzekł:

– Amen, sir, nie ma dwóch zdań – po czym wypili w  nabożnym skupieniu, wsłuchując się w  plusk wody omywającej ferralowy kadłub i  w  powtarzane z  przejęciem kacze plotki z  zatoki. Kiedy Carmody dojrzał do trzeciego dopełnienia baku, uznał, że nadeszła pora przeegzaminować dżentelmena, z  którym popija.

Oderwał się od nadbudówki i  obrócił tak, żeby mieć przed sobą tę srebrzystopopielatą twarz.

– Więc pan jest Gerhardt Steubins? Od załogi słyszałem o  panu mnóstwo niesamowitych rzeczy. Ja sam nie chodzę już do kina, cholera jasna, te fotele zrobiły się za ciasne.

– Więc to ja jestem Gerhardt Steubins – przytaknął wysoki facet.

– Ten sukinkot, który przeczarował to moje miasteczko, kiedy byłem w  morzu.

Steubins uniósł czarne klapki.

– Ten sukinkot. – Uśmiechnął się i  nie spuszczając oczu z  Carmody’ego, znów nalał, podzwaniając butelką o  krawędź szklanki. – Do usług.

– I  to pańska robota, cyrk z  lwami morskimi, który mieliśmy zaszczyt obejrzeć podczas zawijania do portu? Kamery, ekipa i  tak dalej?

Steubins przytaknął.

– No cóż, kapitanie Steubins, jeżeli mam szczerze powiedzieć – prowokował Carmody – to po prostu nie wygląda mi pan na faceta z  taką ikrą, żeby utrzymać w  garści tę wielką armadę.

– Kapitanie Carmody... – Steubins podsunął się ku okrągłej głowie, a  w  jego głosie odezwały się nutki intymne i  konspiratorskie – ...pozwoli pan, że odpowiem równie szczerze, bo czuję, że nas dwóch coś łączy... Nie mam aż tyle ikry. Armadą pozwala mi dowodzić coś... pan by powiedział, że chodzi o  posłuch, który wynika z  rytuału... no więc jebana odrobina czegoś w  tym rodzaju. Jeszcze po jednym?

Carmody wyciągnął rękę ze szklanką i  głośno westchnął. Wraz z  pełnym rezygnacji westchnieniem uleciał starannie podhodowany święty-gniew. Juz wiedział, że powinien się strzec, bo ten – majaczący obok siwy upiór przeistoczy się w  kumpla. Towarzysza żeglugi. Jakiego? Carmody zakołysał szklanką i  zatoczył rufą obciągniętą ciasno dżinsem, a  potem znów ją oparł o  nadbudówkę w  sąsiedztwie luźno udrapowanych spodni Steubinsa. Stali tak przez chwilę, milcząc i  wpatrując się w  łagodną grę fal na horyzoncie. Pierwszy odezwał się Carmody:

– Mówili mi, że był pan sławnym reżyserem filmowym.

– „Był” to właściwe słowo – powiedział Steubins. – A  pan, kapitanie? Na Boga, ja też mnóstwo o  panu słyszałem od naszego szefa produkcji. Zdaje się, że to pana pasierb?

– Nicholas Levertov? Raczej bym nie użył słowa pasierb. To za wiele. Jak dotąd, widziałem go raz życiu. Przyleciał na Hawaje, gdzie spędzaliśmy z  Alice miodowy miesiąc. Podarował nam taki tuńczykokształtny gliniany garnek do duszenia ryb; trzasnął za pierwszym razem, kiedy próbowałem coś ugotować.

– Nick mówi, że na tych wodach jest pan bardzo sławny. Arcyłowca, jak powiedział.

– Właściwe słowo brzmi: „był”. Mówi pan: arcyłowca? Cóż, proszę pana, ten cudaczny przydomek to taki podwórkowy zaszczyt... tak się bawią dzieci, póki z  tego nie wyrosną, prawda? Tu już nikt nie będzie prawdziwym morskim arcyłowca w  tym sensie co kiedyś. Niewiele ryb zostało w  tej starej beczce. Dzisiaj, chyba zgodzi się pan ze mną, przedsiębiorczy zejman może w  najlepszym razie dorobić się przydomka „dziad”. Dziad, który z  dna skrobie resztki. Oczywiście, rybactwo to wciąż przyzwoity fach; dzięki niemu jeszcze nie wiem, jak wygląda poczekalnia w  urzędzie zatrudnienia. A  co pan porabia, panie reżyserze... od czasu kiedy ostatni raz odwalił pan kawał porządnej roboty?

Steubins zaśmiał się niskim głosem, co miało oznaczać uznanie dla złośliwostki.

– Zajmowałem się tym i  owym. Może pan widział tę reklamę: kapitan, głęboko poryta twarz, szpiczasta bródka, gość zachwala Princess Tours. Twarz była moja. Bródka i  gadka z  agencji.

– Widziałem. Palił pan starą glinianą fajkę.

– Fajka też była moja. Szczerze mówiąc, ostatni raz reżyserowałem co najmniej dziesięć lat temu. Ten przygodowy wypindrzony gniot Mroczne miłości Sindbada.

– Rozumiem, że to nie był przebój?

– Raczej nie. Wielkoekranowa i  wielkobudżetowa klapa roku. Kręciliśmy au naturel wszystkie afrykańskie finalistki konkursu Miss Universum po całym Złotym Wybrzeżu. Bohaterką była taka przystojna sterydowa małolata z  przeszczepionymi wargami. Wytwórnia popłynęła na jakieś dwadzieścia melonów.

– I  wylali pana?

– Za drogo kosztowałem, żeby mnie wylewać. Zostałem prezesem, oczywiście malowanym. – Steubins rozprostował się, opuścił klapki i  upozował: przy jego imponującym wzroście robiło to wrażenie. – Kiedy wytwórnia chce olśnić inwestorów, wciąż jeszcze mogę być ozdobą wieczoru, biały mundur, te rzeczy. Występuję publicznie, bywam na lunchach, promuję różne reportaże przydatne dla wizerunku wytwórni, na przykład o  powrocie mew brazylijskich... taki szajs.

– Trochę to pewnie gnębi faceta jak pan, najwyraźniej ulepionego ze szlachetnej gliny.

Tym razem śmiech Steubinsa wydawał się wymuszony i  stłumiony, jakby zadygotały ciężkie liny rozpięte w  ładowni wielkiego frachtowca.

– To sposób, żeby się utrzymać na powierzchni, a  nawet na pokładzie. Widzi pan, kapitanie, moja broszka to żagle. Mnie wiatr rajcuje. To nieuleczalne! Gdybym nie mógł inaczej zamustrować, to najmę się nawet za szczura.

Carmody potarł czerwoną grudkę, która służyła mu za nos; wciąż była odrętwiała i  zimna. Zmarzły mu również ramiona, lecz już się nie trząsł.

– I  pana zdaniem właśnie to nas łączy: żeglowanie?

Steubins pokręcił głową.

– No nie, pańska broszka to ryby. Zawsze odróżnię żeglarza od rybaka, po oczach. Rybak ma tę iskierkę pewności, bo zawsze wie, czego szuka, i  wie, kiedy to znajdzie lub nie. Żeglarz nie wie.

– To znaczy, że tu nie stoją dwaj żeglarze? Racja, zgadzam się z  panem, z  punktu. Robiłem trochę przy jachtach jeszcze jako szczaw i  guzik mnie to brało. Broszka maminsynków. Zawsze wolę wciągać halibuta, niż spuszczać grot u  bogatego sukinkota. Może ta stara beka jest prawie pusta, ale przynajmniej rybaczenie wciąż się jakoś wiąże z  prawdziwym, kurczę, życiem, a  żeglarstwo to tylko hobby. Takie jak walka na miecze albo składanie na linotypie. Więc jeżeli nas nie łączy morze, to w  takim razie wiek...?

– Nie – odrzekł zamyślony Steubins. – Wiek też nas dzieli, kapitanie, chociaż bardzo mi pochlebia, że mógł pan tak pomyśleć. Ile ma pan lat?

– No, dobrze po sześćdziesiątce – skłamał Carmody.

– A  jak pan: myśli, ile ja mam?

– Środek siódmego krzyżyka, tak bym obstawiał. – To raczej niech pan obstawi końcówkę ósmego. Lekko licząc, jestem od pana starszy, kapitanie, o  dwadzieścia lat, ale to jeszcze nic. Na każdym kroku spotykam jeszcze starszych bogatych sukinkotów. Można udźwignąć ciężar lat, pod warunkiem, że to lata szczęśliwe i  bogate. Sęk tkwi nie w  czasie, ale czasach. Bo obaj już jesteśmy anachronizmami. Do niczego już nie należymy. W  tym społeczeństwie po prostu jesteśmy nie na miejscu...

– ...tylko dlatego, że lubimy żeglować, łowić ryby i  tradycyjnie pociągać whiskey? – Carmody poczuł, że fluidy irlandzkiej to jest to. – Nie wiem jak ty, stary opoju, ale ja wciąż się uważam za bardzo istotną część tego właśnie, na Boga, nowoczesnego społeczeństwa!

– To widać, kapitanie – odrzekł miękko Steubins – chociażby po kształtach pańskiego nowego statku. Byłem w  błędzie. Proszę mi wybaczyć, że pakowałem do jednego wora pana i  taką skamielinę jak ja. – Niski głos brzmiał tak pojednawczo, że z  Carmody’ego, żywiącego nadzieję na spór, znów uszło powietrze.

Szara, długa ręka niepewnie skierowała się w  stronę pustej połaci wód przed nimi.

– Może po prostu łączy nas tylko to: morze, ten stary, cholerny ocean... Chwileczkę! Cicho! – Ręka uniesiona na tle mgiełki zamarła; nagle wydała się dodatkowym uchem. Steubins zgarbił się, nieoczekiwanie stał się niższy. – Słyszy pan? – szepnął.

W końcu Carmody rzeczywiście usłyszał; odgłos przypominał jakieś mechaniczne stąpanie, jakby na drewnianych podkowach człapał drewniany koń. Odgłos przybliżał się od strony nabrzeża, po drugiej stronie kutra.

– To ten japoński kolos. – Carmody poczuł w  uchu oddech Steubinsa. – Chodzi w  drewniakach ze słupołazami. Jakby King Kong potrzebował słupołazów. A  teraz niech pan uważa: zaraz się odezwie ten bezpłciowy budyń, Clark B. Clark. Lepiej kończmy tę butelkę, kapitanie, bo przydadzą nam się wolne ręce.

Łomotanie drewniaków dobiegało już z  trapu, lecz nikt się nie pokwapił zapytać: „czy można?” Ta bezczelność znów napełniła gniewem okrągłą postać Carmody’ego. Właśnie zamierzał przywołać do porządku tajemniczego tupacza, że do diabła ciężkiego, niby za kogo się uważa, łomocąc tak po jego, Carmody’ego, trapie, kiedy rozległ się ten drugi odgłos i  powstrzymał go:

– Panie Stoooobins...

Zabrzmiało to cicho i  natarczywie, jak niesione przez bryzę nawoływanie kaczki.

– Wiemy, że tu jesteś, ty chytry stary lisie. Młody Culligan puścił farbę. Wyłaź stamtąd. – Głos trochę przypominał anglosaskiego policjanta, był tylko bardziej służalczy. I  bardziej przyjazny. Carmody natychmiast go znienawidził. – Serio, Gerhardt; nikt się nie wkurza o  te głupie lwy morskie. Nie twoja wina, nic wielkiego. Możemy zrobić nową marionetę. Ten wielki byk jednak przeżył, słyszysz? Jest tylko zamroczony. Przyda mu się, sukinsynowi, ten kop elektryczny, którym go potraktował poskramiacz, zadziała jak lekarstwo. Jak Boga kocham, Gerhardt, nikt się nie wnerwią, nikomu się nic nie stało; ale może pamiętasz, że mamy dziś wieczór bardzo ważne zobowiązania towarzyskie. Kolację z  łososiem i  z  kambodżańskimi milionerami, a  jeden z  nich, tak się składa, to premier. Gerhardt? Mogę wejść na pokład?

Na metalowym trapie pisnęła podeszwa tenisówki. Carmody nadął się jeszcze bardziej i  poczerwieniał, szczyt bezczelności, cholerny intruz.

– I  jeszcze coś. Gdyby przypadkiem słyszał mnie pan Carmody, to szuka go żona. Ahoj! Wchodzę na pokład, panowie, chcąc nie chcąc...

Carmody poczuł na ramieniu uścisk reżysera.

– Miło mi było pana poznać, kapitanie – szepnął Steubins. – A  teraz, jeśli pan pozwoli, pożegnam się.

Wysoka postać, zgięta jak scyzoryk, pomknęła na palcach ku burcie. Steubins z  determinacją przerzucił przez reling nogę spowitą w  luźny materiał. Carmody rzucił się za nim.

– Poczekaj chwilę, człowieku, nie wygłupiaj się! – Lecz na własnym relingu dostrzegł haki drabinki, a  kiedy wychylił się, zobaczył na wodzie zodiaka, maleńki, nadmuchiwany katamaran, do którego wiodły stopnie. – Tym pan się tu dostał?

– To mój gotowy do ucieczki pływający sportowy samochód – oświadczył Steubins.

– Na mój gust wygląda raczej na pływającą trumnę. – Słyszał pokrzykiwania Clarka B. Clarka, który zabierał się do penetrowania luku. – Ale niech mnie szlag trafi, jeżeli się będę szarpał z  pańskimi prześladowcami i  osłaniał pańską ucieczkę. I  tak się już za bardzo zaangażowałem. Niech pan złazi i  nie pęta się pod nogami. Ja poprowadzę.

– Nie wiem, czy to dobry pomysł. Ja znam tę maszynę.

– A  ja te wody. Niech pan, do cholery jasnej, złazi. Zademonstruję styl rybacki, jeżeli pan pozwoli!

Usiadł na rufie obok silnika. Steubins odwiązał cumę od drabinki, a  Carmody pozwolił kołyszącemu się katamaranowi dryfować z  odpływem, najpierw wzdłuż burty, od której parę razy się odbili, a  potem pod stalowym dziobem. Carmody zgiął się jak Steubins.

– Nie ruszaj się. Zapalimy silnik, kiedy zniesie nas prąd.

Może przez ten czas nic nie zauważą. – Dzięki irlandzkiej ogarniała go beztroska. Uśmiechnął się szeroko do siedzącego naprzeciw zgarbionego mężczyzny. – Właściwie przed czym uciekamy? – szepnął. – Bo nie pamiętam...

– Wieję z  imprezy towarzyskiej specjalnego znaczenia, bo nie mam siły brać w  tym udziału. A  przed czym pan wieje, tego nie wiem, niemniej muszę przyznać, że wdzięczny jestem za towarzystwo.

– Proponuję komfortowy odwrót na drugą stronę zatoki – powiedział Carmody. – Możemy się tam zaszyć, jeżeli nie przeszkadzają panu zrazy z  nielegalnie ubitego łosia i  piwo domowej roboty.

– Stanowczo nie przeszkadzają. Ale przecież na środku zatoki zobaczy nas całe miasto? A  wtedy Clark B. i  jego chłopcy wyślą po nas szybką motorówkę, zanim zdążymy pomyśleć.

– Nie popłyniemy przez zatokę, panie Steubins... – Carmody przed naciśnięciem startera trzykrotnie wsunął i  wysunął z  gniazda plastykową kartę, żeby sprawdzić iskrę; maleńki silniczek zapalił z  półobrotu – ...lecz wokół niej.

Spróbował dodać gazu, lecz silnik był jeszcze zimny i  zgasł; kiedy zapalił znowu, silnik strzelił. W  tym momencie wylot rury wydechowej znajdował się nad wodą i  odgłos przetoczył się przez pustą zatokę jak huk startowej armatki. Carmody rzucił okiem przez ramię. Zobaczył, że kolos na nabrzeżu podskoczył i  wrzasnął, jakby świsnął mu koło ucha pocisk artyleryjski. W  chwilę później na pokładzie pojawił się Clark B. Clark, wdrapał się na dach nadbudówki i  osłoniwszy oczy, patrzył w  ich stronę. Potem z  łoskotem zbiegł po metalowych stopniach, przez trap i  razem z  kolosem popędzili do limuzyny.

– To stąd nadchodzą – powiedział Steubins.

Silnik wszedł na obroty. Carmody wyprostował się i  uśmiechnął szeroko.

– A  więc, na Boga, już nas tu nie ma! – Ostro zwrócił małą łódeczkę w  prawo, wprost w  zielonkawe zmarszczki prądu, ku morzu, na pełnym gazie. Przy mocnym odpływie lekki katamaran mknął jak deska surfingowa, wprost między główki portu.

Woda kanału wierzgała pod nimi, lecz kadłub był giętki i  trzymał się powierzchni, przylgnął do niej jak ważący tyle co piórko jeździec do dwutonowego brahmana na byczym rodeo; mężczyźni uśmiechnęli się – niech sobie wierzga.

Przez chwilę milczeli; przeszli po lekko wzburzonej wodzie nad mielizną, skacząc i  rozbijając fale, a  potem stary Steubins nachylił się do Carmody’ego. Jasne oczy przypominały nierdzewne nity. Wciąż mówił szeptem.

– Wiesz, Carmody? Rany boskie, ja to kocham. Kurwa, kocham!

– Chyba nie wiem, o  czym pan mówi, panie Steubins.

– Nie wiesz, człowieku, że mówię o  tym dreszczu? Kiedy przechodzisz nowe główki, prujesz nowe wody, kiedy kaprys nowego wiatru niesie cię ku nowym brzegom? Popatrz, czujemy na twarzy sól i  wiatr, wolni jak dwa szczeniaki! Z  portu na pełne morze! Na sterburcie wznosi się na tysiące metrów to niesamowite urwisko z  szafirowobłękitnych chmur, za sprawą Bóg wie jakich cudów meteorologicznych! Człowieku, ten dreszcz!

Carmody nie odpowiedział, lecz napiął mięśnie policzków, a  jego uśmiech jeszcze się poszerzył.

Steubins poklepał nadymany kadłub.

– Ten klimat! Wie pan, o  czym mówię: jest dreszcz, ponieważ jest zew, człowiek się czuje powołany do przygód na morzach. Romantyzm! Tajemnicze wyspy! Dać się nieść najdziwniejszym przypływom i  zobaczyć, czego jeszcze oko nie widziało. Przyznaj, na wszystkich bogów, człowieku, kochasz to, prawda?

– Nie powiedziałbym. Za dużo fal mi się przewaliło przez pokład, żebym to uważał za romantyczne.

– A  ja kocham. – Wiatr wzburzył srebrną grzywę Steubinsa. – Wywrotki, zatonięcia, trzaskanie masztu... wszystko! Te wyzwania, grę szans! Kiedy człowiek nie wie, czy przetrzyma w  zawieruchę podmuch zza przylądka? Jak łajba idzie pod wiatr? Pod jakimi żaglami? Sklarowana czy nie? Wie pan, że jacht zawsze był instrumentem władzy? Dobry przykład to Henri-Grdce-d-Dieu, królewski okręt wojenny Henryka VIII. Może w  jakiejś wyspiarskiej bibliotece widział pan tę rycinę: olśniewający pływający pałac kapiący od złota?

– Niewykluczone – zgodził się Carmody; świetnie wiedział, o  której litografii mówi Steubins.

– Królewski tron na okręcie szczerzył kły, w  przeciwieństwie do fotela w  Buckingham. Tak naprawdę nawą państwową owych czasów był henrycjańskf „pałac morski” i  przynosił królestwu – więcej pożytku niż którykolwiek z  tych cholernych zamków na lądzie. I  pewnie przyjemniej pachniał.

– Bardzo możliwe – znów zgodził się Carmody. – Wąchałem smrody paru zamków. – Sunęli właśnie obok stojącego przy nabrzeżu, odległego o  kilkaset jardów Silver Foxa. Mężczyzna w  białym mundurze krzyczał przez głośnik. Carmody zrozumiał, że chodzi o  to coś, na czym ma się pojawić siwy stary upiór.

– Albo weźmy na przykład królewski jacht Ludwika XIV... na wyższych pokładach miał tyle bogatych zdobień, że w  końcu środek ciężkości znalazł się za wysoko i  statek nie nadawał się do żeglugi. Na pierwszej zmarszczce wodnej przewrócił się do góry dnem. Czy może być coś bardziej francuskiego? Jak pan myśli, czemu to coś z  przodu nazywa się forkasztel? Ponieważ to właśnie kasztel, barbakan, przedni zamek znajdujący się w  zasięgu monarszego spojrzenia głowy państwa stojącej na wysokościach śródokręcia jak na zamku wysokim i  wśród powiewających flag reprezentującej królestwo. Instrument w  sztuce rządzenia, prawda?

– Coś w  tym jest. – Carmody skinął głową w  stronę wielkiego żaglopłata. – A  tak z  czystej ciekawości: czyje królestwo reprezentuje ten pański wielki zwariowany jacht? Jaka na nim powiewa flaga? Gwiazdy i  Pasy? Union Jack? Wschodzące Słońce? Ciekaw jestem...

Steubins nawet rzucił okiem w  stronę jachtu.

– Żadna flaga żadnego królestwa nad nim nie powiewa, fakt, ale to pewne – jak to, że pan tu ze mną siedzi – że ten wielki zwariowany jacht jest instrumentem w  sztuce rządzenia. Już nawet nie wiem na służbie jakiego państwa.

– Zdawało mi się, że kapitan powinien wiedzieć, dla kogo żegluje.

– Już panu mówiłem, jestem tylko figurantem. Od czasu do czasu staję za sterem, ale na pokaz. To ten nabuzowany palant, który skrzeczy przez głośnik – nie, proszę się z  tym nie zdradzać, że go pan widzi! – pierwszy oficer Singh, to on jest pierwszym po Bogu. Albo pierwszą. Ale przypuszczam, że nawet on nie wie, dla kogo żegluje. Rozkazy otrzymuje przez jakiś gadżet, więc wpisuje je do innego gadżetu, a  ten z  kolei gadżet wprowadza je do komputera. Pokładowy komputer wykreśla kurs, pilnuje steru, nawet ustawia żagiel, a  pan Singh tylko przebiera palcami po klawiaturze. Podobno facet umie zasunąć dwa tysiące dwieście znaków na minutę. A  ja się puszę, kiedy w  minutę zapnę rozporek. – Rozłożył sękate ręce i  z  żalem wzruszył ramionami. – No cóż. Po prostu stary i  głupi pajac. Moja służba na morzu polega na tym, żeby wystawiać gębę na wiatr, a  bystre oko utkwić w  dali, no i  szpanować na tych ważnych imprezach towarzyskich, zalewać się i  odsuwać w  ten sposób katastrofy.

– To po co pan to robi? Chyba tyle szmalcu pan odłożył, żeby starczyło na dach nad głową...

– Już mówiłem: bo lubię żeglować. – Steubins spojrzał ukosem obok Carmody’ego. – Ooo. Tego się bałem. Spuszczają właśnie na wodę szybką łódź. No cóż, sir, mam nadzieję, że zna pan jakąś dziurę, w  której możemy się zaszyć.

– Znam. A  jeśli rzeczywiście jest pan takim bystrookim pajacem, za jakiego się pan podaje, to niech pan to bystre spojrzenie wytęży i  patrzy do przodu. Chodzi o  wrak przy tamtej ławicy piasku. Jasne?

– Tak jest, kapitanie. – Steubins niedbale zasalutował i  zaczął przepatrywać wody, przysłoniwszy oczy długą, siwo obrośniętą ręką.

Zabójczy wygląd, przyznał w  duchu Carmody, wpatrując się w  kanciasty profil – hochsztaplerowi potrzeba tylko tego: błysku.

To Steubins wypatrzył zardzewiałe wręgi. Carmody byłby je prześlepił; teraz ich czubki wystawały z  piasku. Strumień zmienił bieg i  z  płaskich wydm wypływał na północ od wraku, a  nie na południe, stał się też znacznie płytszy, przypominał wodę spływającą przez krawężnik po umyciu samochodu. Carmody napłynął na ujście na wprost i  na pełnym gazie: dosłownie w  ostatniej chwili podniósł z  wody śrubę silnika. Przelecieli przez piasek jak wydra przez pas błota. Wylądowali w  małej zatoczce jak w  jakimś sanktuarium; Carmody natychmiast wyłączył silnik, bo ci z  szybkiej łodzi nie mogli ich tu wypatrzyć, ale kto wie, może mają sonar? Katamaran kołysał się w  ciszy, a  Steubins znów się rozgadał.

– Zanim trafiłem pod żagle, byłem w  marynarce handlowej, dawno, kiedy to jeszcze coś znaczyło. A  do marynarki trafiłem przez faceta, który miał barkę na Missisipi, zwalałem na nią śmieci traktorem, a  gość mnie wziął na pokład. Wtedy był ze mnie nastoletni gówniarz z  zabitego deskami Południa; zresztą facet mówił na mnie Jimmy Kołek. Miał książeczkę żeglarską amerykańskiej marynarki handlowej wystawioną jeszcze przed wojną z  Hitlerem. Stary, jak ten gość umiał opowiadać o  przygodach we wszystkich portach świata; Rotterdam, Liverpool, Sydney... i  oczywiście, stare dobre Frisco. To w  San Frań dał sobie wytatuować kutasa, taki wąski, czerwony pasek biegł mu spiralnie dookoła. Nic nadzwyczajnego, kiedy palant się wyleguje; ale kiedy mu stanął w  całej okazałości, to się zdawało, cholera jasna, że normalnie poszedł pan do fryzjera! [Typowy znak przed większością amerykańskich zakładów fryzjerskich to pionowy słup ozdobiony spiralnie biegnącym czerwonym pasem].

Na chwilę zamilkł, żeby Carmody miał czas na docenienie pomysłu. Kaczki pokwakiwały, a  zodiak kiwał się leniwie na spokojnej wodzie.

– Najoględniej mówiąc, zaimponowały mi te opowieści starego. Bo pod koniec rejsu na barce już wiedziałem swoje: życie na morzu to coś dla mnie. Gość dał mi parę listów do jakichś wpływowych znajomych jeszcze z  morza i  potoczyło się. W  niecałe pięć lat później James Kołek, z  zabitego deskami Tennessee, otrzymał dyplom New York Maritime College w  Trogs Neck, uprawniający do zaciągnięcia się na dowolny amerykański statek handlowy w  dowolnym porcie świata. Sęk w  tym, że w  owych czasach niewiele już zostało do roboty w  amerykańskiej marynarce handlowej. Holendersko-azjatyckie kompanie wessały starą jankeską flotę jak pompa zęzowa drzazgi. Nawiasem, co to za wrak tam w  piasku? Ślad pańskich dawnych wypraw?

– Nie wiem, co to był za statek – odrzekł Carmody. – Ten szkielet już tam sterczał dwadzieścia lat temu, kiedy odkryłem potoczek. Stalowe wręgi, resztka czegoś dużego i  przedpotopowego. Podejrzewam, że to jakaś ofiara trzęsienia ziemi w  1964; tylko tsunami może wpakować statek o  takim zanurzeniu w  taki płytki kanał.

Steubins ponuro pokiwał głową, a  potem wrócił do swego morskiego życiorysu.

– Jachty mnie najpierw brzydziły, uważałem, jak pan, że to zabawa dla maminsynków. Całymi miesiącami kręciłem się koło Eastern Seaboard, czekając na zamustrowanie; a  głównie się załapywałem na prowadzenie wózka widłowego na rorowcach.

Znielubiłem tę robotę jak wcześniej zwałowanie śmieci; nie tylko, że nudna, ale normalnie niebezpieczna. Te ogromniaste kontenery wiecznie się zsuwają z  wideł. W  sześć miesięcy posiwiałem, miałem głowę jak popiół. I  w  któryś weekend w  Charleston przeczytałem w  gazecie ogłoszenie, że ktoś potrzebuje kapitana na zastępstwo, miał dokończyć rejs wokół Hornu na historycznym statku z  jakimiś bogatymi Hiszpanami, zresztą dyrektorami muzeów... z  tym że potrzebują, jak podawało ogłoszenie, młodego kapitana, najlepiej z  arystokratycznego środowiska Nowej Anglii. Pojąłem wtedy, że jeśli chcę liczyć na jakąś karierę na morzu, to muszę popracować nad wizerunkiem. U  St Vincenta de Paul wydałem wszystko, do ostatniego dolara, na używaną czapkę jachtmena i  kurtkę, autostopem pojechałem pod żaglowiec, a  tam z  miejsca mnie zaangażowali za wygląd. Na kieszonce miałem nawet wstążkę z  nazwiskiem: Kap. G. Steubins.

Jednak podejrzewam do dziś, że ten numer wyszedł dzięki przedwczesnej siwiźnie: wyglądałem jak jankeski jachtmen, mimo że pod żaglami nie przepłynąłem nawet stawu.

– To chyba miał pan lekkiego pietra – domyślił się Carmody.

– I  owszem, lekkiego. Kazałem pierwszemu oficerowi wyjść z  portu na dieslu i  zlazłem pod pokład, nabrać sił przed przyszłymi trudami na pełnym morzu. Piłem przez całą noc herbatę ma-uang i  próbowałem sobie wyobrazić, że mam przed nosem Podstawy żeglarstwa starego Bludsoe’a. A  nazajutrz rano stanąłem za sterem i  nie umiałem odróżnić jednej szmaty od drugiej; nie mówiąc już o  linach. Na szczęście cała załoga to byli wytrawni portugalscy marynarze. Prawie nie rozumieli angielskiego, więc jeśli chodzi o  komendy, mogłem deklamować, co chciałem; oni robili swoje, to, co się już sprawdziło przez ostatnie trzy miesiące i  trzy tysiące mil. Rzecz jasna wiedzieli, że to moje dowodzenie to lipa, ale nikt nic nie pisnął. A  hiszpańscy milionerzy byli w  siódmym niebie. Najwyraźniej poprzedni szyper był jakimś nowym wcieleniem kapitana Bligha i  pilnował, żeby w  każdych warunkach załoga była należycie ubrana i  pod żadnym pozorem nie spoufalała się z  pasażerami. Cóż, zanim przeszliśmy tropik, niektórzy już odbywali wachty w  ogóle nie ubrani, a  poufałości ogarnęły statek jak pożar. Za to kiedy przeszliśmy Horn, ja już umiałem, dzięki Bogu, żeglować! I  od tej pory nie rozstawałem się z  wiatrem, a  moim domem stały się kapitańskie kajuty, jedna za drugą. Skoro o  domu mowa... – Steubins znów przysłonił oczy, rozglądając się po brzegu zarośniętym krzakami – ...słyszałem, że ma pan jakiś kąt nad tą zatoczką?

Był to sygnał do uruchomienia silnika.

– Nad główną zatoką. Za tą wysoką łachą zarośniętą szczodrzewicą – powiedział Carmody. – Zwykła buda. – Uśmiechnął się jeszcze szerzej i  wyprzedził reakcję Steubinsa. Po raz pierwszy, od kiedy kazał cieślom brać się do roboty, był zadowolony, że tak się uparł na tę „wdowią galeryjkę”; tradycyjną i  bezsensowną platforemkę do lornetowania morza, uczepioną kamiennego komina. – Buda, żaden pałac na wodzie, myślę jednak, że nawet człowiek o  pańskich wymaganiach może w  niej bez przeszkód rozprostować kości.

Przybili do brzegu, wyciągnęli zodiaka na piach i  wspięli się na wygładzony przez wiatr jęzor polodowcowego żwiru oddzielający zalew od zatoki; kiedy Carmody z  dumą skierował palec ku swej posiadłości w  dole nad plażą, okazało się, że domu nie ma! Bez śladu przepadły kamienny komin, galeryjka... wszystko! W  zamian wyrosło coś innego. Zamiast rezydencji Carmody’ego rozciągał się tubylczy długi dom, tak wielki i  wymyślny, że czegoś podobnego Carmody nie widział nawet na rysunkach starych odkrywców. Od frontu przypominał gigantyczną żabę, o  wielkich zielonych oczach tam, gdzie miała być widokowa platforemka – aż tak wysoko! – a  zamiast wędzarni i  zadaszonego placyku dla samochodów widniały dwa rozkraczone żabie kolana. Wydłużony owal, otwarta żabia gęba, był jedynym oknem długiego domu, a  za drzwi służyła ciemna szpara, w  której zbiegały się rozwarte uda.

– Szlag by przenajświętszy trafił – bezbarwnym głosem oświadczył Carmody.

Steubins roześmiał się; na jego twarzy pojawiły się figlarne promienne fałdy, natomiast twarz Carmody’ego zszarzała i  obwisła, jakby na skutek podmiany domu doszło do podmiany wyrazów twarzy.

– To tylko zastawka, kapitanie, wymalowany na płask front, żeby w  tle naszych ujęć nie pojawiały się współczesne budynki. Akurat tę zastawkę malowała pańska żona. To się zdejmie, jak tylko skończymy tu kręcić plenery.

– Szkoda zachodu. Niech tak zostawią! – Carmody uznał, że najlepiej będzie do tego wszystkiego podejść filozoficznie. – Prawda jest taka, że ta fasada lepiej się prezentuje niż moja. Chodźmy. Zobaczymy, co to żabsko chowa w  lodówce.

Przez szparę w  żabim kroczu runęła na nich ognistopomarańczowa kula. Był to jednooki, jednouchy, bezogoniasty kot z  wyspy Man, bardzo gruby i  niecierpliwy. Zwierzak nie tracił czasu na wylewności. Szpetna postać natychmiast usadowiła się przed stopami Carmody’ego i  rozdarła na cały głos, najwyraźniej oskarżając rybaka o  nieodpowiedzialność.

– Ten oto osobnik – przedstawił Carmody czworonoga – to mój stary kocur Tom-Tom.

– Chyba Tom-Tom lekko się wkurzył.

– Prawda? Zawsze mnie ruga, że się pętam nie wiadomo po co, ale taki cięty jeszcze nie był. Tom, o  co chodzi? No patrzcie go, bydlaka! Założę się, że go złości ta trzypiętrowa żaba, w  najlepsze kucnęła sobie na jego ulubionej kupie piasku. Tom-Tom! Daj spokój! Mamy gościa i  bądź miły. Nie mogę wam jeszcze zaproponować uścisku dłoni, póki drań trochę nie spuści z  tonu. Tom, jak stary bokser, wciąż słyszy gong; gdyby pan podszedł do niego od tej strony, z  której nie widzi, może walnąć bez ostrzeżenia. Po latach, które spędził jako jedyny kocur w  porcie pełnym psów, stary drań jest trochę zamroczony. Tom! Uspokój się, zachowuj się przyzwoicie! Kompromitujesz mnie.

Tymczasem Tom obrócił się tyłem i  parą jąder, wielkich i  żółtych jak żółtka jaj na twardo, ocierał się o  nogawkę Carmody’ego w  górę i  w  dół, tam i  z  powrotem, wciąż wymiaukując gorzkie żale.

– W  niebezpiecznie dobrej formie – Steubins skomplementował kota. – A  w  kwiecie wieku musiał być z  niego niezły awanturnik.

– Istna nawałnica! Po prostu orkan kłów i  pazurów. Gdy razem mieszkaliśmy na Columbine, dorwał wielkiego kudłatego bedlingtona i  pies był potem bardziej łysy niż ja. Jakiś łazęga szukał zajęcia i  nie chciał usłuchać, tuman skończony, kiedy mu dobrze radziłem, żeby uwiązał psa na nabrzeżu. Gość wiedział swoje. No i  ledwie pies postawił łapę na pokładzie, a  Tom rzuca się z  nadbudówki i  równa z  pokładem biednego bydlaka jak kosiarka, tylko kudły lecą; kiedy się już nacieszył tym, co zrobił z  psem, byłby się jeszcze dobrał, niech mnie diabli, do tego głupiego pacana! Całe szczęście, że tamten miał sztormowy kaptur na głowie.

Jadowicie zielone kocie ślepie tkwiło w  masywnym, sfatygowanym w  bojach łbie, zaś łeb w  jeszcze bardziej masywnym tłustym karku. W  ten sposób zwierzak kolejno się powiększał: w  barku, klatce piersiowej aż po zadek wielki jak piłka do koszykówki. Ale w  tej otyłości nie było nic rozlazłego. Kiedy Carmody uwolnił wreszcie nogawkę, przeszedł przez szczelinę w  zastawce ze sklejki i  w  końcu znalazł się przed prawdziwymi drzwiami własnego domu, kot hycnął przez niego, lekki jak piórko, i  pognał za róg domu, niczym sportowy samochód. Zanim Carmody uporał się z  szyfrowym zamkiem, kot zdążył się już zjawić w  hallu, gotów do dalszych oskarżeń.

– Nikt nie ma pojęcia, jak on to robi – przechwalał się Carmody. – Kiedy trzeba było przebudować dom, kładłem w  głowę cieślom, że muszą zbić coś absolutnie niedźwiedzio-, oposo– i  szopoodpornego, bo wcześniej były z  intruzami kłopoty. Ale z  Tomoodporności nic nie wyszło. Proszę bardzo, proszę. I  proszę zostawić otwarte drzwi, przyda się trochę świeżego powietrza i  odrobina światła. Ou! Wilgotno jak w  żabim brzuchu, licho wie czemu...

Carmody prowadził, zapalając po drodze lampy i  kinkiety. Steubins zobaczył, że wnętrze domu było taką podróbką zamierzchłej epoki, jak na zewnątrz lipna fasada była podróbką sadyby tubylczej. Stropy były wysokie, ciemne i  ciężkie; okna z  firanami i  zasłonami. Na ścianach orzechowa boazeria, a  nad nią powybrzuszana papierowa tapeta w  kwiatki. Meble stare, lecz zupełnie nie zniszczone, jakby jakiś pirat cofnął się w  czasie i  wyniósł je, nowiuteńkie, sto lat temu z  jakiegoś mieszkania górnej klasy średniej w  portowym mieście. Za oparciami chippendale’ów stały lampy tiffany jak baczni butlerzy. Zegar ciężarkami i  pozłacanym wahadłem ponuro tykał, czekając na wybicie godziny, a  powleczony mosiądzem ścienny barometr uprzejmie zawiadamiał, że ciśnienie chyba się ustabilizowało, nie powinno spaść ani skoczyć.

W jadalni w  wysokiej serwantce stała za rżniętymi kryształowymi szybami porcelana z  Buffalo. Po obu końcach stołu z  wiśniowego drewna czekała cierpliwie w  szyku, na baczność, kompletna zastawa, nakrycia, serwetki i  wszystko. Ale gruba warstwa perłowego kuinackiego kurzu zdradzała, że tutaj nie obiadowano. Pokój był nie używany od lat. Jakby w  rozsuwanych drzwiach wisiał niewidoczny łańcuch z  przyczepionym napisem NIE DOTYKAĆ EKSPONATÓW, pomyślał Steubins.

W kuchni już łańcucha nie było. To pomieszczenie było funkcjonalne, pogodne, wypełnione urządzeniami. Na wszystkich blatach widniały wianuszki filiżanek do kawy. W  zlewie piętrzyły się złożone na stertę garnki i  talerze. Kuchenkę zdobiły pozapiekane plamy. Drzwi od lodówki były upstrzone notkami, a  za szkłem zamrażarki widać było ciasno upchane pakunki pozawijane w  pergamin. Były starannie opisane ołówkiem chemicznym: co to za kawał dziczyzny, kiedy capnięto zwierzę i  kiedy trafiło do zamrażarki. Carmody zaczął bez słowa grzebać wśród pakunków, póki nie trafił na te dwa, których szukał. Położył je na krążkach mikrofalowej rozmrażarki i  pomrukując, znów zaczął grzebać, tym razem po szafkach i  szufladach. W  końcu to, czego szukał, znalazł w  spiżarce, na najwyższej półce za korniszonami.

– Ojreka! – krzyknął, złażąc ostrożnie z  krzesła z  dwulitrowym słojem płynu upiornie zielonego jak ślepie starego kocura. – Wiedziałem, że gdzieś zadekowałem coś jeszcze lepszego niż ten bushmill.

– Robi wrażenie, kapitanie. Co pan zamierza? Zmyć pokost z  pańskiej rodowej orzechowej boazerii?

– Niech pan poczeka – Carmody chrząknął i  odkręcił zardzewiałe wieczko. – Zaraz się pan przekona, że maharadżami pławiącymi się w  egzotycznych i  zakazanych rozkoszach są nie tylko reżyserzy filmowi ze szpanerskich jachtów. – Wycelował palcem w  pakunek w  pergaminie. – Jestem tylko prostym rybakiem, ale wątpię, czy jadł pan kiedyś kichę z  łosich chrapów, co?

Mocarny Klops, jak mawiają Popiluci. Wątpię też, czy miał pan w  ustach wątrobę białego niedźwiedzia usmażoną na oliwie z  mandragory, a  dzięki tej kombinacji, jak się zaklinała prababka Wong, kiedy dawała mi przepis, facet może podnieść wiadro wody, nie posługując się rękami... Poza tym stawiam funta szterlinga przeciw miedziakom, że mimo tych wszystkich pańskich podróży, do Galway i  w  ogóle, jeszcze nigdy, podkreślam nigdy nie zwilżył pan gardła czymś choć trochę podobnym do tego!

Carmody tryumfalnym gestem uniósł otwarty słój. Steubins powiódł nosem tuż nad szmaragdową powierzchnią.

– Lukrecja – brzmiał wynik analizy. – Po prostu stary i  gęsty pernod.

– Ha! Po pierwsze nie lukrecja, lecz anyż, jeżeli chodzi o  ścisłość. I  nie „po prostu pernod”. Bo to jest prawdziwy absynt, proszę pana, McGilla na prawdziwym piołunie. Gwiazda Piołun dopiero runie, a  tymczasem już zgasła gwiazda piołunówki. W  Barrows na Dalekiej Północy, jeszcze w  zeszłym stuleciu, dałem rumuńskiej zielarce za skrzynkę tych słoi czterdzieści dziewięć fiszbinów. Zaklinała się, że to ostatnia dostawa na świecie, na ostatnich okazach zakazanego gatunku artemisia; a  to, co pan trzyma w  ręce, to ostatni słój ze skrzynki. No dalej, niech pan trochę upije. Ale ostrożnie, człowieku, nie łap-cap...

Steubins przymrużył oczy, zmarszczył brwi i  pociągnął niewielki łyk.

– Cholera, rzeczywiście super. To ta Rumunka musiała być nieźle napalona na pańskich czterdzieści dziewięć fiszbinów. Miała jakiegoś fioła na punkcie usztywniania, czy co?

– Z  tyłu za zielarnią wróżyła; czasem były to te chińskie wróżby i-czing. Zna pan? Z  pękiem łodyg krwawnika? Pewnie wykoncypowała, że lepszy kontakt z  pierwotnymi mocami z  Barrows zapewnią jej fiszbiny niż te patyczki, hippisowskie, prawdę mówiąc. Ooo, brzęczyk z  rozmrażarki. Przeproszę pana na chwilę, panie Steubins; muszę zrobić ten krzepodajny klops. Tam za kotarą kryje się marna namiastka męskiego ustronia, ale nie zdziwiłbym się, gdyby jednak znalazł pan tam syfon i  parę kieliszków. Coś mi chodzi po głowie, że w  wielkim świecie grube ryby, takie jak pan, raczej nalewają trunki do czegoś, zamiast pić z  prostego słoja. Przełącznik jest na sterburcie.

Za grubą kasztanową kotarą znajdowała się mroczna jama przesiąknięta rozlicznymi zapachami: smaru rusznikarskiego, dymu cygar, pasty do butów i  liści laurowych. Steubins znalazł kontakt i  oto światło trzech lamp w  zielonych szklanych kloszach spłynęło na morską zieleń pełnowymiarowego stołu do snookera – do snookera! nie do żadnego tam bilardu – z  kompletem tych czerwonych kulek na zielonym filcu na środku stołu, gotowych do gry.

– Marna namiastka! A  to numerant! – sam do siebie zachichotał reżyser, rozglądając się dookoła. – W  tym starym wyspiarskim antałku dno znajduje się głębiej, niż można przypuszczać. – Ostrożnie przelał płyn ze słoja do karafki i  napełnił szklaneczki z  ręcznie rżniętego kryształu. – Będziemy sączyć ten cenny eliksir jak leci czy jakoś go rozcieńczymy?! – zawołał w  stronę kotary. – Przyniosę panu, proszę mi tylko przybliżyć pańskie słabostki...

– Z  wodą, bez lodu – odkrzyknął Carmody. – Ale proszę nie przynosić, sam wpadnę za minutkę. Jeżeli chce pan coś zrobić, to niech pan nakryje ten karciany stolik koło wieży stereo. Może pan włączyć radio, puścić nagranie, czy co pan chce, tylko niech pan nie wchodzi: strasznie tu pryska tłuszcz.

Steubins próbował przebadać główne pasma, ale Carmody miał staroświecki precyzer i  reżyser wciąż słyszał bełkot nakładających się na siebie stacji. Czarnorynkowe zatrzęsienie nowych i  tanich nadajników dalekiego zasięgu powodowało, że audycje mógł nadawać byle głąb cierpiący na słowotok, na każdej częstotliwości, na której chciał sobie ulżyć. Oenzetowskie skanery nie nadążały z  namierzaniem i  zagłuszaniem piratów. Byli wszędzie. Nawet najświętszy z  najświętszych kanał Greenwich International bywał już zaśmiecany przez raperów i  nawiedzonych rockowych kaznodziejów. Wielkie linie nawigacyjne miały zakodowane prywatne systemy, ale kiedy na pomniejszej jednostce chciało się mieć pewność namiaru pozycji albo prognozy pogody, to trzeba było dzwonić po dane do któregoś z  tych kodowanych prywatnych systemów, przy czym ich cennik to był rozbój w  biały dzień, nie mówiąc już o  tym, że kiedy na plastykowej karcie skończyły się jednostki, to systemu nie obchodziło, czy statek zmaga się na przykład ze sztormem lub tonie z  gromadą dzieci na pokładzie; nie działa karta – nie ma kodu, pozycji, nic, chociaż mogli, ewentualnie, przekazać sprawę najbliższej jednostce Straży Przybrzeżnej. Zresztą radiopiraci już się włamywali do tak zwanych bezpiecznych systemów, jak wideowandale do co większych sieci telewizyjnych. W  środku czułej sceny serialu Tak toczy się światek jakiś półgłówek mógł człowiekowi zaświnić nagle ekran wyzwiskami i  polityką. Jak to w  erze elektronicznych graffiti.

Wyraźnie docierał tylko jeden głos, wciąż tego samego australijskiego jąkały, obecny na całej skali starego zenitha; głos należał do doktora Becka. Sygnał stacji zagłuszał większość konkurentów, Steubins przypuszczał, że to efekt lokalny, ponadto dziwak posługiwał się starym ogromnym nadajnikiem wyposażonym jeszcze w  lampy, podobnie jak zenith. Steubins popijał, przez chwilę słuchał wywodów Becka na t-t-temat k-k-krytycznego sta-a-anu zdrowia w  zakresie uzę-ę-ębienia, a  potem włączył gramofon.

Upodobania muzyczne Carmody’ego kierowały się głównie ku tradycji celtyckiej, waleniu w  bęben, beczeniu kobziarzy i  balladzistom opłakującym ponurą dolę człowieczą; niemniej wśród płyt było też trochę starego amerykańskiego jazzu. Steubins wybrał klasykę, Milesa Davisa w  tematach z  Porgy and Bess, i  wsunął nagranie w  szufladkę. Z  sięgających sufitu kolumn popłynął żałobny i  miaukliwy płacz Buzzard Song, a  raczej wyfrunął jak ciemny ptak. Tymczasem w  dole Steubins pętał się i  studiował wnętrze.

W pomieszczeniu wyłożonym sosną było tylko jedno okno, coś w  rodzaju ośmiokąta na małej galeryjce, tuż pod stropem. Stała tam luneta i  wyściełane krzesło dla obserwatora. Steubins wyszedł na górę, żeby popatrzeć, lecz okno było ciemne, widocznie od zewnątrz zasłaniała je zastawka z  malowaną fasadą indiańskiego domu.

– Tak jest! To moja dziurka od klucza i  zarazem prywatna strażnica.

Carmody wpadł zgodnie z  zapowiedzią. Spoconą twarz skierował ku Steubinsowi, a  w  ręce trzymał półmisek z  kandyzowanym morszczynem i  kawałkami melona. Wokół głowy zawiązał koronkową serwetkę, żeby pot spływający z  tłustego czoła nie zalewał mu oczu, a  brzuch okrył marszczonym wzorzystym fartuszkiem.

– Kiedy słyszę, że mamy gościa, zaraz go mogę stamtąd dokładnie obejrzeć, wszystko jedno, czy nadchodzi z  lądu, morza czy z  powietrza. Proszę na dół, na zakąski.

Do wylądowania na podłodze Steubinsowi wystarczył jeden iście bociani krok.

– No dobrze, ale bardzo bym chciał wiedzieć, co pan robi, kiedy się już pan napatrzy. Podnosi pan zwodzony most? Raczej pan nie wygląda na pustelnika...

Bo nim nie jestem, ale na lądzie bywam bardzo wybredny, jeżeli chodzi o  towarzystwo. To się bierze stąd, że człowiek przez całe miesiące tkwi na morzu ramię w  ramię z  tymi prostakami i  nie ma ruchu, czy lubi tych przyjemniaczków, czy nie. Na lądzie może wybierać.

– Zdaje się, że ma pan żonę?

– Parę godzin temu jeszcze miałem. Ale tutaj nigdy się specjalnie nie zadomowiła; dlatego w  tym wnętrzu, jakby się pan wyraził, nie widać kobiecej ręki. Żona ma własny motel w  mieście i  własny sakramencki gust. To spasione żabsko, które wymalowała, to najcieplejsza aranżacja, na jaką się zdobyła w  tym domu.

– Dostrzegam wspomniany brak kobiecej ręki – pogodnie pokpiwał Steubins – jeśli nie liczyć tej, która sięgnęła po fartuszek. Drink stoi na komodzie...

Szklanka utonęła w  dłoni Carmody’ego, a  on sam dał nura za kotarę, zbyt pochłonięty kolacją, żeby przejmować się żartami. Steubins wrócił do studiowania wnętrza: futerały z  bronią, trofea, ściana obwieszona obrazkami w  ramkach, głównie powiększeniami zdjęć nie istniejących już kutrów, załóg, kumpli z  łowów. No nie, ani śladu kobiecej ręki, rzeczywiście. Ani nawet powycinanych z  kalendarzy panienek w  futerałach na broń. Jakby za sprawą Potężnej Zielonookiej Wciążobecnej Istoty – morza – funkcjonował tu jakiś kod rugujący wszelką ozdobność. Steubins dobrze znał te bezwzględne reguły narzucone przez zazdrosną rygorystkę; sam też nigdy nie pozwalał sobie na żadne wizerunki panienek w  swoich kapitańskich kabinach.

Kolacja wypadła nadzwyczajnie. Danie z  łosich chrapów było co najmniej równe najlepszym kiszkom, na jakie może się zdobyć kuchnia Niemców pensylwańskich; przyrządzone było pierwszorzędnie, chrupiące i  spieczone ze wszystkich stron, posypane kaparami i  skropione sosem pomarańczowym. Niedźwiedzią wątrobę pokrojoną na płaty grubości ołówka Carmody usmażył na bardzo gorącym tłuszczu z  korzeniem żeń-szenia i  grzybami szi-teik. Podkładem pod dwa tak poważne dania główne był parujący kus-kus, a  kompozycji dopełniała sałatka z  młodych listków paproci. Na deser były świeże czerwone borówki amerykańskie; Carmody natknął się na nie, gdy wyszedł narwać czubków paproci na przybranie sałatki. Owoce podał z  jogurtem, do tego kawę po włosku. Kiedy opróżnili ekspres, Steubins wstał, by złożyć szczery hołd.

– Kapitanie, powiedzieć, że jestem pełen podziwu, to stanowczo za mało. Jadłem we wszystkich pięciogwiazdkowych hotelach i  knajpach liczących się w  kulinarnie cywilizowanym świecie, ale jeszcze nigdy nie rozkoszowałem się czymś, co by mogło dorównać tej uczcie. Mówi pan, że jest tylko prostym rybakiem, ale przysięgam, że gotuje pan, jakby studiował pod okiem któregoś z  wielkich mistrzów.

– Bo studiowałem – wyznał Carmody, skromnie opuściwszy jasne oczy. – W  Paryżu, na Cordon Bleu. No tak... a  skoro dopił pan już kawę, to może byśmy znów się wzięli za ten piołun? A  wtedy pokażę panu, do czego może dojść prosty rybak, jeżeli w  Liverpoolu trochę się pokręci koło lokali ze snookerem. Co pan na to: po dolarze za punkt, na początek?

Na pobrużdżonej twarzy Steubinsa szeroko rozlał się uśmiech.

– Na miłość boską, kapitanie Carmody! Zaczynam podejrzewać, że ma pan lekki pociąg do zielonego sukna!

– Lekki pociąg! Zielone sukno jest moim żywiołem, panie Steubins, i  muszę przyznać, że odczuwam wyjątkową przyjemność, spotykając faceta, który to dostrzega i  docenia. Jest pan gościem, więc pan zaczyna.

Mniej więcej w  połowie karafki z  zielonym eliksirem, kiedy kłócili się o  wątpliwe uderzenie, ogarnął ich napad głośnego śmiechu. Był młodzieńczy, beztroski, radosny. Przez stół, pod którym na cały głos darł się kocur Tom-Tom, obrzucali się wyzwiskami sięgającymi czasów szkolnej ławki – ty pierdziochu! ty szczochu! ty bucu! – a  towarzyszył temu dobiegający z  kolumn celtycki łomot Boys from the Loch. Imitacja kłótni była tak przekonująca, tak absorbująca i  satysfakcjonująca, że mężczyźni nawet nie zwrócili uwagi na krótki a  łobuzerski podmuch wichury, który o  północy nadleciał nad wybrzeże; zdali sobie z  niego sprawę dopiero wiele godzin później, kiedy wyszli na dwór, żeby na chwilę odpocząć od dymu cygar, zielonego sukna i  jeszcze bardziej zielonej karafki.

Rzekomy front rzekomego długiego domu oderwany został od rzekomej bocznej ściany i  zastawka spoczywała teraz na ziemi na płask. Zwrócona malowaną stroną w  dół, przykryła cały podjazd przed domem Carmody’ego i  między belkami przyjaźnie lśniły teraz na niej liczne kałuże deszczówki. Carmody mrugał i  lał, w  pierwszej chwili nie mogąc pojąć, na co patrzy i  na co się odlewa. Wydawało się bowiem, że trawnik przed domem zamienił się w  jakiś wymyślny kompleks stawów rybnych. Nie miał nic przeciw temu; trawnik od początku był niewypałem. Ale chciałby przynajmniej wiedzieć, co to za ryby. Steubins musiał sprowadzić go z  obłoków.

– To nie ryby, kapitanie – wycedził wysoki mężczyzna, sikając do innego stawku obramowanego klocami. – To żaby. Przypomina pan sobie to trzypiętrowe żabsko? Nie? No właśnie: syndrom nerwowo-alkoholowy. Wy, Brytyjczycy, nigdy nie potraficie sprostać waszym własnym trunkom...

– Na tyle potrafimy, jeśli sobie przypominam, żeby dołożyć panu w  snookera osiem razy na dziesięć.

– Tylko dlatego, że pan gra tymi malutkimi kuleczkami. Kto oprócz Brytyjczyków gra taką jebaną malizną? – Pili razem już niemal dobę, co upoważniało do tego rodzaju pogwarek.

– Chce pan większych kulek? No to jedziemy do miasta i  wykręgluję z  pana ostatnie tchnienie. Chociaż nie, zapomniałem; kręgielnia to teraz część pańskiego holdingu...

– No i  zapomniał pan, kapitanie, że nie mamy auta – przypomniał gospodarzowi Steubins.

– Może być bilard! – Carmody klasnął w  dłonie. – Jeżeli pan woli ten format, to mój stół się składa. – Zasunął rozporek i  pognał po schodach szczęśliwy jak chłopak, do którego przyjechał na weekend przyjaciel – ten nowy w  mieście. Chłopak-towarzysz zabawy to prawdziwa uciecha i  znacznie mniej kłopotu. Bo jeśli chodzi o  towarzyszki zabaw, to one już umieją sprawić, że człowiek dostaje kota.

14

Wprost znad bieguna chyży jak oścień

Podmuch znad bieguna, który dźgnął letnią nocą Kuinak, był wąski i  chyży jak oścień. Zaskoczył wszystkich. Satelitarne skanery nie sklasyfikowały go jako wiatru; meteorolodzy zinterpretowali zapis jako jeszcze jedną zwariowaną burzę jonosferyczną – igiełkę wyostrzoną przez niezwykle aktywne plamy na słońcu. Kiedy igiełka powybijała ogromne dziury w  falochronach i  groblach, kiedy pokłuła porty wzdłuż kilkuset mil wybrzeża, eksperci uznali, że pora dokonać reinterpretacji.

Ten dziwny wiatr runął ze świstem z  północnego wschodu, zatoczył ciasną pętlę nad Aleutami, a  potem ostro zawrócił w  lewo. Kroił nadmorskie miasteczka tak zręcznie i  delikatnie, że znieczuleni obywatele w  ogóle nie poczuli operacji. W  Cordovie przeciął ulicę na dwoje – po jednej stronie zostawił rząd zrujnowanych domków, a  w  oknach z  naprzeciwka nawet nie pękła szyba. Ocaleni z  trąb powietrznych w  Teksasie twierdzą, że czasem tornado tnie właśnie tak, podstawa leja błądzi, kreśli na oślep bezsensowne gryzmoły, a  potem nagle na dystansie kilometra nabiera precyzji skalpela. Polarny wicher uderzył bez wstępów. Zacięty, wytrwały, efektywny jak nocny bombowiec podczas nalotu. Na przykład świerkowy gaj-pomnik w  Dilligham Park w  Sitka legł pod morderczym ostrzałem siedemdziesięciomilimetrowych gradzin. Niektóre z  nich powbijały się w  drewno na głębokość dziesięciu centymetrów jak odłamki pocisków przeciwpancernych.

W drodze do Kuinak wicher już wyzbył się najcięższej amunicji. Stać go było tylko na nagły ostrzał paskudną kłującą mieszaniną morskiej piany i  szarego żwiru, raptem przez parę minut. Trudno to uznać za porządne rzygnięcie. Jednak starczyło, żeby zaświnić wszystkie świeżo odmalowane fasady wzdłuż Main i  wyrządzić trochę szkód na kutrach zacumowanych przy nabrzeżach. Nowa jednostka Carmody’ego straciła trap. Przetwórnia Boswella bom.

Sztormowy sygnał pojawił się na paśmie ostrzegawczym Silver Foxa na tyle wcześnie, że pierwszy oficer Singh zdążył przekazać komputerowi rozkaz złożenia żaglopłata i  wysunięcia czterech z  sześciu ogromnych opatrzonych pontonami pajęczych wysięgnikowych łap, dla zachowania stabilności. Skulony, wparty w  wodę statek przyjął podmuch tak gładko, że kambodżańskim milionerom nie wylała się z  kieliszków nawet kropla porto podanego do deseru. W  salonie zamigotało światło i  na tym koniec; po kilku sekundach znów wszystko było w  porządku.

Na niższych pokładach zabezpieczenia zadziałały mniej troskliwie, a  może tylko ospale. Kiedy na jednym z  tych pokładów zgasło światło w  kabinie, Greer właśnie zwilżał rzadkie dredy porastające mu brodę. Lampy zapaliły się dopiero po czterech godzinach. Nigdy nie dociekł, jaki okrywająca go wilgoć rozsiewa w  końcu zapach: rosyjski, skandynawski czy może nowy, z  azjatyckich wybrzeży – Soy Shi.

Jeżeli chodzi o  Louise Loop, to podmuch zastał ją w  biurze; tkwiła samotnie na tyłach dawnej ojcowskiej kręgielni – niegdyś rozświetlonej do białego rana, a  teraz mrocznej i  poszatkowanej przepierzeniami – pochłonięta wirtualną grą miłosną należącą do oprogramowania wytwórni. Wzbierały w  niej gorycz i  poczucie wykorzenienia. Miała dość jachtu, gdzie te wszystkie piękności zadzierają nosa i  patrzą na nią z  góry, miała też dość domu Loopów i  tamtejszych świńskich ryjów; zakradła się więc tylnym wejściem, używając starego kodu Loopów, o  którym wytwórnia widocznie zapomniała. Louise nie wiedziała, że kod zachowano celowo, nie wiedziała też nic o  kamerze, która wszystko obserwowała i  transmitowała na jacht. Wiedziała tylko, że urządzenie służy do zaspokajania podstawowych potrzeb podmiotu, nawet kiedy podmiot ma chandrę. Tak się złożyło, że maszyna i  Lulu odjechały jednocześnie, więc również Lulu nie zauważyła owego fenomenu, jakim był niezwykły podmuch.

Natomiast Billy Bellisarius funkcjonował w  tym momencie na pełnych obrotach. Na pograniczu nadświadomości. Napięta twarz aż poszerzyła się, a  wytrzeszczone oczy iskrzyły jak para zeszłowiecznych świec zapłonowych. Przez całe popołudnie i  wieczór pracował z  Wayne’em Altenhoffenem w  zagraconej redakcji „Bay Beacona”, popijając gorącą herbatę i  dyktując jeszcze gorętsze apele, które Altenhoffen miał rozesłać natychmiast firmowym faksem, a  były to płomienne listy do senatorów, gwiazd dzienników telewizyjnych i  redaktorów serwisów. Robota pod presją opętanego Bellisariusa okazała się tak mordercza, że nieszczęsne szare komóry Szarych Komór zaczęły omdlewać i  w  końcu Wayne przysnął na stercie konkurencyjnych szmatławców – „Manchester Guardianów”, „New York Timesów” i  „Nowych Prawd” z  St. Petersburga – które spływały do redakcji „Bay Beacona” z  całego świata.

– Przekonasz się, co to znaczy dołożyć rywalom – obiecał, moszcząc się na stosie gazet, żeby zmrużyć na chwilę oczy i  podładować akumulatory.

Prawdę mówiąc, akumulatory Billy’ego też już zaczęły wysiadać. Kujonowi – żądnemu nowin, a  chwilowo nie mogącemu się przyssać do faksu Associated Press – tryskała z  pióra wrząca lawa. Właśnie ekspediował do kanadyjskich władz imigracyjnych przy kwaterze głównej Królewskiej Konnej w  Vancouver najbardziej morderczą jak dotąd diatrybę:

do wszystkich zainteresowanych. pilne:

...Na koniec zaś pozwólcie, szanowni panowie, że zwrócę uwagę na rzecz następującą: o  ile jakoś jeszcze można pojąć, że tacy jak wy zabiegani biurokraci mogą oczywiście przegapić fakt, iż paru obcych uprawia sobie nielegalnie jakiś mało ważny kawałek jednego z  Parków Jej Królewskiej Mości, o  ile pod wpływem szaleństw i  udręk naszej nieszczęsnej epoki zapewne zobojętnieliście do tego stopnia, że praktykowanie czarnej magii i  białego niewolnictwa nie wydaje się wam niczym godnym uwagi nowoczesnego patrolu granicznego – również i  to można jeszcze zrozumieć – to już nie sposób zgłębić, jak wykształcony (jak sądzę) Brytyjczyk w  służbie Korony może tolerować rozsiewanie podobnych bredni (patrz dołączone broszury Beulahlandu) w  społeczeństwie chlubiącym się wielką racjonalistyczną spuścizną. Zapoznajcie się ze „ściśle naukowym dowodem, zweryfikowanym przez ekspertów” w  tak zwanych „materiałach oświatowych”, a  zatytułowanym Sanktuarium w  obłokach. Te zawstydzające baliwernie nie mają nic wspólnego z  nauką, a  już na pewno niczego nie dowodzą. „Eksperci” są tu tylko dziewczątkami z  corps de ballet, występującymi jako Pisklątka Niewiniątka w  odkurzonym właśnie musicalu Niebo wali się nam na głowę, oj-dana. Oczywiście w  roli głównej, Lisa Chytrusa, obsadził sam siebie wielebny i  poczciwy Greener, łaskawy właściciel owego obłocznego sanktuarium.

Wy zaś, panowie, zwalniacie to świństwo od opłaty pocztowej i  pozwalacie je rozpowszechniać jako materiał oświatowy? Jako naukę? Co o  tym pomyślą wasi starożytni? Oburzone ciała uczonych, od Francisa Bacona po Marshalla McLuhana, przewracają się w  grobach!

[podpis:]

Przyjaciel Korony i  Strażnik Prawdy

Billy układał właśnie kolejny list, tym razem do sekretarza generalnego ONZ, kiedy nagły podmuch zatrząsł redakcją i  odciął faks. Nad zgasłym ekranem jeszcze przez chwilę jarzyły się oczy Kujona, a  potem Billy z  radosnym wrzaskiem zerwał się na równe nogi. Z  wyszczerzonymi zębami wypadł na ulicę, a  lodowate tchnienie rozwiało mu włosy.

– Następnym razem strzel mnie w  tę ciasną makaroniarską dupę!

Wprawdzie Clark B. Clark nie znajdował się na pograniczu nadświadomości, ale nie spał; leżał opatulony na hamaku w  kabinie szybkiej łodzi i  słuchał jednym uchem alarmowego pasma Straży Przybrzeżnej. Wysoko kwalifikowany fagas z  Foxa, były motorowodniak, wisiał w  takim samym kokonie po drugiej stronie kabiny. To Clark B. poradził, żeby zakotwiczyć i  czekać w  pogotowiu na jakąś wiadomość pozwalającą wznowić poszukiwania dwóch sędziwych zbiegów. Były wyścigowiec nie był zachwycony pomysłem i  Clark zadzwonił na jacht. W  komórkowcu rozległo się słodkie mruczenie Levertova, który wsparł swego przybocznego, dodając jednak:

– Jak chcesz, to zostań, tylko nie przejmuj się. Jest pogoda i  nie ma fali. Gdzieś dryfują bez paliwa, ale nic im nie będzie.

Polarny podmuch zmienił to wszystko. Szybka łódź zaczęła się miotać na kotwicach jak przerażony mustang schwytany na lasso za szyję i  nogi. W  radiu aż zakotłowało się od głosów, w  których brzmiał popłoch i  niekompetencja. Clark B. natychmiast uruchomił komórkowiec.

– Co innego dryf na spokojnym morzu! W  tych warunkach to katastrofa! Chyba powinieneś ogłosić alarm ratunkowy.

– Uspokój się – powiedział Levertov. – Póki to nie odpuści, nikt ich nie będzie szukał. Kto wie, może podmuch wypłoszy tych starych dupków. A  jeśli nie, to cóż...? – Podczas krótkiej pauzy Clark niemal zobaczył to wzruszenie białych ramion – ...durnie zgotowali sobie durny los, prawda? Co za różnica. Idź Clark B. odłożył aparat; kabiną miotało na wszystkie strony, lecz z  twarzy Clarka promieniował spokój. Byłemu zawodnikowi udało się w  końcu wypełznąć z  hamaka. Był blady.

– Co mówił? Żeby wracać do portu? Ja ostrzegałem. To maleństwo nie nadaje się na wzburzone morze...

Clark B. podtrzymał sportowca na duchu.

– Mówi, że sami sobie winni i  żebyśmy szli spać. Co ci się stało, chłopie? – zapytał. Z  jego strony był to ostatni już ślad przejęcia się sytuacją.

O świcie nadleciały znad Zatoki Bristolskiej helikoptery poszukiwawcze. Wypogodziło się i  piloci byli pewni, że lada chwila wypatrzą katamaran. Tkwił pusty na skałach pod Hopeless Rock. Komunikaty Straży Przybrzeżnej nabrały pod wieczór akcentów z  lekka pesymistycznych, a  nazajutrz w  południe wszyscy – wyjąwszy Clarka B. i  jego szefa – zaczęli tracić nadzieję.

Mnożyły się plotki. Wszędzie wpychała się prasa. Przerobioną kręgielnię ogarnęło szaleństwo, sekretarki i  asystenci wydzierali się do telefonów w  co najmniej dwunastu różnych językach.

Skrzeczały jednocześnie trzy kodowane radiotelefony; pierwszy utrzymywał łączność z  akcją lotniczą, drugi z  morską, a  przez trzeci agencja UP domagała się oświadczenia. We wszystkich telewizyjnych dziennikach nadawano czołówki:

ZAGADKOWY SZTORM PORYWA NA PEŁNE MORZE ŚWIATOWEJ SŁAWY REŻYSERA GERHARDTA STEUBINSA WRAZ Z  MORSKIM ARCYŁOWCĄ. ZAGINIENI OD DWÓCH DNI... ZODIAK DO GÓRY DNEM POD HOPELESS ROCK... RZECZNIK „FOXCORP” OBAWIA SIĘ NAJGORSZEGO. SZCZEGÓŁY O  JEDENASTEJ...

W ciemnej pralni motelu Bear-Flag Alice składała wyziębione prześcieradła i  słuchana radia CB, które niestrudzenie transmitowało z  biur kierownictwa produkcji histeryczną wrzawę. Spędziła tam cały ranek i  większą część wczorajszego dnia, wyczekując od komunikatu do komunikatu. Jednak w  przerobionej kręgielni jazgot był nie do wytrzymania – totalny wrzask prasy przewyższał wszystko, o  czym by mógł zamarzyć stary Omar podczas najmocniej obsadzonego turnieju kręgli. Ścisnęła w  garści plastykową kartę, wepchnęła ją w  szczelinę zapłonu i  odjechała do domu; z  kakofonii docierającej przez głośniczek CB mogła się dowiedzieć tyle samo.

Ściśle rzecz biorąc, jeszcze się nie martwiła. To była tylko gotowość. Czujność. Oczekiwanie. Po wczorajszym odkryciu katamaranu na skałach mogła już nadejść jedna tylko istotna wiadomość; chodziło już o  jedną tylko z  dwóch stron medalu – znajdą ich żywych albo w  ogóle nie znajdą. Mogła więc spokojnie czekać na tę wiadomość sama, słuchając radia i  składając prześcieradła.

Machnęła ręką na chałat do prasowania; zeszła do pralni w  spodniach i  we wkładanym przez głowę purpurowym zamszowym blezerze. Lecz drobne domowe prace w  pralni tym razem nie przynosiły ukojenia. Po pierwsze prześcieradła przeleżały się już w  wirówkach i  zawilgły – zlekceważenie odpłaciły krnąbrnością i  nieposłuszeństwem. Po drugie coraz wyraźniej uświadamiała sobie, że czeka na coś więcej niż tylko wiadomość którejś ze stron medalu. Jest tu coś jeszcze. Nie umiała określić co i  ogarniało ją przez to coraz mocniejsze rozdrażnienie. To był ten niewyraźny dreszczyk, kiedy człowiek wyobraża sobie samotność, zanim się przekona, że pokład naprawdę jest pusty.

I własne rozdrażnienie stało się wkrótce zagadką bardziej dokuczliwą niż sytuacja zaginionego męża. Alice, na przykład, nie wierzy, że utonął. Może się wydać gruby i  głupi, lecz Alice wie, że Michael Carmody to nie Alexis Levertov, ta cholerna niezdara. Carmody pije, zgoda, ale niezdarą nie jest. Nie nadaje się na topielca. Pamiętała Hawaje, kiedy ta góra tłuszczu nie utopiła się nawet w  wannie z  wrzątkiem. Michael Carmody mógł trafić na jakieś odludzie, owszem, mógł popaść, jak to on, w  paskudne tarapaty, ale utonąć? Wykluczone. W  grę wchodzi najwyżej zapadnięcie się pod ziemię z  dala od ścieżek, na których by go w  końcu wypatrzył ktoś, kto zna tego starego, w  wannie parzonego skurwipołcia...

Wreszcie wściekła i  zdumiona pojęła – tu nie chodzi, cholera jasna, o  coś więcej, ale o  kogoś! A  zadra polega na tym, z  rosnącą złością konstatowała Alice, że ów ktoś, szlag by go trafił, jest pewnie jedyną osobą, która potrafi odszukać i  ściągnąć tych zaginionych wilków morskich. I  żeby uruchomić owego sakramenckiego kogoś, ktoś inny musi się przejechać aż za śmietnisko; a  ponieważ nie sposób zlokalizować Greera, ponieważ kompletnie schlani Culliganowie siedzą w  pudle, ponieważ Bellisarius, który już dorwał się do scoota, rozprawia po ulicach nawalony jak traktor, stawało się boleśnie oczywiste, kto mianowicie będzie się musiał przejechać.

Włożyła krótką zamszową spódnicę, dół cennego ekwipunku disco i  – żeby podładować akumulatory – zakrzątnęła się wokół dzbanka margarity. Nie pierwszego. Nie znosi prosić – nikogo o  pomoc. A  już Ike’a Sallasa? Gdyby podczas sztormu zmyło ją z  pokładu, wolałaby się utopić, niż poprosić, żeby rzucił linę. Tylko że to nie ją zmyło.

Zawartość dzbanka przelała do słoja po owocach, zakręciła wieczko i  zatrzasnęła za sobą pokryte siatką drzwi pralni. W  drodze do auta natknęła się na podwórzu na trzy siostry ubrane w  srebro i  czerń. Shoola trzymała za rękę sześcioletnią Neli, a  ta trzymała za rączkę najmłodszą dziewczynkę.

– Gdzie się wybierasz? – Shoola skrzywiła się na widok purpurowego kostiumu i  podróżnego zapasu margarity. Alice odpowiedziała, na co dziewczyna odezwała się błagalnym tonem: – My też chcemy pojechać. Może ci się przydamy... – Głos Shooli drżał, nie próbowała ukrywać pragnień.

Alice powściągnęła złośliwą chętkę i  nie parsknęła. Ma wyczucie to półdiablę, pomyślała. A  może to zazdrość, zielona jak ów trunek w  słoju? Nasza mała Eskimoska też wpadła na to, że w  końcu ktoś będzie musiał pojechać i  uruchomić pięknego greckiego boga. Ile czasu wyczekiwała, aż zatrzasną się pokryte siatką drzwi pralni i  będzie mogła wyjść – z  siostrzyczkami u  boku – i  domagać się zabrania? Coś niesamowitego! Namiętność tej dzikuski, w  jej wieku! W  tych czasach! I  z  czyjego powodu? Wypalonego zera o  ładnym nosie i  zbolałym spojrzeniu. Na widok tego jawnego zauroczenia Alice poczuła ukłucie: to wstyd, że jej samej nie stać na coś podobnego wobec tego jej cholernego męża, który nie dość, że zawieruszył się na morzu, to jeszcze, przystojny jak stary mors, popisał się romansem z  jakąś teksańską flądrą.

– Powinnyście sobie, dziewczęta, wymyślić do roboty coś mądrzejszego. Jeżeli chcecie pomóc, to pilnujcie pasma ratunkowego w  radiu.

Shooli to nie przekonało. Wciąż skrzywiona, puściła rękę siostry i  gestem odprawiła dziewczynki.

– A  co będzie, jak ktoś zadzwoni?

– Powiesz temu komuś, że zaraz wracam – odrzekła Alice. – Rzuć na sekretarkę, jeżeli uznasz, że coś ważnego. To nie potrwa długo.

Shoola tupnęła.

– Ale ja też chcę jechać. Proszę, pani Carmody...

– Nie tym razem – powiedziała Alice, wsiadła do wozu i  odjechała; słój zielonego trunku stawał się coraz cieplejszy, a  ukłucie wstydu coraz bardziej lodowate. Przecież mogła zabrać ze sobą tę biedną zadurzoną dziewczynę. Więc o  co chodzi? Żeby uniknąć komplikacji? Żeby uchronić bezbronnego kotka przed bezdusznymi brytanami? No nie! Isaak Sallas to brytan, który ma mnóstwo paskudnych narowów, ale za kociakami akurat się nie ugania. Powiedzmy sobie szczerze...

Alice tak się pogrążyła w  samokrytyce, że jadąc przez miasto zapomniała o  słoju. I  pomyślała o  nim, dopiero gdy zapiekł ją w  gardle dym z  pagórów śmietniska. Zwolniła tak, że furgon niemal pełznął, zasunęła szybę i  wzięła słój między gołe kolana. Miała spocone ręce i  wieczko puszczało z  trudem. Długim haustem wyżłopała trzecią część, mierząc słojem jak lufą bazooki w  odległą czerwoną przyczepę. Trochę ją to uspokoiło. Mogła spokojnie podjechać i  wypić kolejną trzecią część słoja już wolniej, w  bardziej godny sposób.

Na skraju podjazdu pod starym krzakiem czuwał Marley, jednak poznał jadący powoli furgon i  z  uśmiechniętą mordą wylazł przywitać się z  Alice. Wolałaby, żeby na przywitanie trochę poszczekał, ale kiedy wysiadła na podjazd pokryty muszlami, zwierzak tylko ją polizał po rękach. Podeszła do przyczepy i  zastukała w  drzwi. Nic. Jeszcze raz. I  znów nic. W  końcu mruknęła: „kurwa mać” i  weszła.

W rurowatym, podobnym do łodzi podwodnej wnętrzu wciąż panował półmrok, mimo że umyła tu okna; czuła też zalatujący piżmem zapach nagromadzonego męskiego potu, chociaż zużyła dwie butelki pinesol, żeby go jakoś przepędzić. Oż w  dupę! A  już od paru dni ani razu nie pomyślała o  tej zaświnionej budzie. Teraz jest tu z  powrotem, i  znów jest bajzel. Trasę do sypialni znaczyło porozrzucane ubranie. Kiedy już znalazła się w  maleńkim, wypełnionym snem pomieszczeniu, tamten pierwszy haust tequili tak wierzgnął, że musiała przysiąść na szafce z  książkami. Wreszcie otworzyła oczy i  zobaczyła śpiącego obok mężczyznę. Przez chwilę trwała w  oszołomieniu, zanim przypomniała sobie, kim jest ten odwrócony do ściany facet ze zmierzwionymi włosami, pod przykrótką, wystrzępioną kołdrą naciągniętą na ramię jak jakaś żałosna toga. Śnił. Gołe plecy drgały, a  żebra unosiły się i  opadały przy akompaniamencie ciężkich, rwanych jęków. No proszę, pomyślała Alice ze złośliwą satysfakcją, biały rycerz odarty z  lśniącej zbroi przypomina dzieciaka umykającego przed jakimś dręczącym koszmarem.

– Sallas – powiedziała. – Obudź się.

Leżąca postać odwróciła się gwałtownie, zrzucając kołdrę jednym ruchem ręki. Alice znalazła się oko w  oko z  nagim mężczyzną i  długą lufą pistoletu wymierzonego dokładnie tam, skąd zamierzał wydostać się na zewnątrz drugi haust margarity. Na widok gwałtownego, nieczekiwanego obrotu zrobiło jej się trochę niedobrze, ale zastygła w  miejscu, wpatrując się w  broń. Pamiętała niedawny artykuł „Paradę”, w  którym podkreślano, że trzydzieści siedem procent przypadkowych – nie, nie przypadkowych: omyłkowych – trzydzieści siedem procent omyłkowych postrzeleń przytrafia się w  sytuacji nagłego przebudzenia. Autor wywodził, że – zważywszy powszechność broni palnej i  nagminność scootowego kaca – w  sytuacjach, w  których palec spoczywa na spuście, bezwzględnie należy zachować spokój. W  końcu Sallas zakontaktował.

– Alice, co to ma znaczyć?

– Pewnie myślisz, że przyjechałam na nowo posprzątać. Otóż nie. Ubieraj się. Zaginął Carmody. Dwa dni temu razem z  Gerhardtem Steubinsem wypłynęli na morze gumową tratwą i  nie wrócili.

– Z  tym reżyserem filmowym?

– No właśnie. Jak dzieci: masz problem w  domu, to wiej na morze...

– Nie gadaj głupot, Alice. Carmody nigdy by nie wyszedł w  morze na dmuchanej tratwie.

– Tak, tylko że tu akurat doszło do różnych głupot, Sallas. Przespałeś dwa dni. Przy okazji przespałeś głupowaty podmuch polarny...

– Czy ktoś zajrzał do domu nad North Bay?

– No jasne. Pierwszego dnia po wichurze poleciał tam helikopter Straży Przybrzeżnej; dom był zamknięty, a  w  środku było ciemno. Dziś rano znaleźli tego zodiaka na skałach pod Hopeless Rock. Z  tego wynika, że popłynęli, na południe, a  nie na północ. Nawiasem mówiąc, możesz odłożyć pistolet; nic ci nie zrobię, przyrzekam.

Sallas wsunął dwudziestkę dwójkę z  powrotem pod poduszkę i  wstał, usiłując się owinąć kołdrą. Alice nie ruszyła się z  szafki; czuła rozgorączkowanie. I  czuła też, że wali jej serce. Mocno. Przestraszyła się, że w  ciasnym pomieszczeniu to słychać.

– A  skąd zawiało?

– Polarne powietrze? Jak myślisz, skąd? Łeb ci zamuliło, czy co?

– To znaczy, że na południe zawlókł zodiaka podmuch – powiedział Ike.

– Spod domu Carmody’ego? Dziesięć mil do wyjścia z  zatoki, a  potem jeszcze wokół cypla? Nawet więcej...

– Wcale nie, byle nie wychodzić z  zatoki – tajemniczo rozważał Ike. – No dobrze, zbieram się. Daj mi się ubrać. Idź, poniańcz psa albo czymś się zajmij.

Zaciskając ręce na kusym okryciu, czekał, aż Alice wyjdzie. Na dworze przysiadła na zderzaku furgonu i  wlała w  gardło resztkę chłodnego płynu ze słoja w  nadziei, że jakoś uspokoi łomocące serce. Pomyślała, że może nabawiła się od tej roztrzęsionej eskimoskiej nastolatki jakiegoś sentymentalnego wiru – jakiejś zarazy przywleczonej z  arktycznej chłodni, na pozór już wytępionej, która zatruwa uczuciowy system immunologiczny Gdzie się podziewa wściekła armia jej antygenów? Zdezerterowały? Raptem poderwały się do szaleńczej ucieczki na widok kawałka męskiego ciała w  todze? No nie, nie chodzi o  ciało; na studiach zaliczyła dość szkiców węglem, żeby się uodpornić na całe życie. Rysowała modeli o  ciałach tak gładkich jak marmury Michała Anioła, facetów wprost cudownych, często dorabiających po barach dla kobiet, szkicowała ich całymi dniami i  do końca ani na moment nie pociekła jej ślinka. Rzecz jasna, Sallasa trudno porównać z  tymi mięśniakami. Źle nie wygląda, fakt, ale nawet w  przybliżeniu nie jest tak seksowny i  męski, żeby ktoś go zaangażował do tańca w  majtkach albo do pozowania, nawet gdyby Ike miał takie skłonności. To jeszcze jedna rzecz, o  którą nigdy nie oskarżała Ike’a Sallasa – z  ekshibicjonizmem nie miał i  nie ma nic wspólnego...

Marley wyczuł, że Alice jest rozdrażniona, więc porzucił posterunek pod krzakiem, podszedł i  położył jej na kolanie siwy pysk. Alice pochyliła się i  uścisnęła go w  podziękowaniu.

– Sama w  to nie wierzę – roześmiała się prosto w  szorstką sierść. – Nie mogę, stara rura, uwierzyć, że pętają mi się po głowie takie gówna.

Z piskiem otwarły się drzwi i  Sallas, dopinając koszulę, zszedł po stopniach. To była ta w  stylu Andrew Jacksona, którą Alice znalazła zmiętą na podłodze i  powiesiła w  szafie. Gdzieś w  głębi poczuła coś kotłującego się i  mrocznego, zapowiedź mdłości. Odepchnęła psa i  w  furgonie zajęła fotel dla rezerwistów.

– W  porządku, Sallas, tym razem to ty prowadzisz, a  ja się zdrzemnę – powiedziała.

– Mianowicie gdzie? Na posterunek Straży Przybrzeżnej?

– Przecież wiesz, do cholery, że Carmody’ego nie ma na posterunku Straży Przybrzeżnej. Jedziesz do Herba Toma wynająć samolot.

Chyba Herb Tom nie pali się, żeby mi wynająć jeszcze jeden samolot – Jedź już, niech cię szlag trafi. Ja wynajmuję, ty pilotujesz.

Chyba wciąż jesteś tym sławnym pilotem-ratownikiem? Jeżeli umiałeś znaleźć takie zamazane byle co jak Billy Bellisarius, to na pewno potrafisz zlokalizować wielką, różową boję, która się nazywa Michael Carmody. Jazda.

Ton był już niebezpiecznie ostry. Ike nawrócił trzyosiową furgonetką i  ruszył w  dół. Alice cisnęła pustym słojem w  pierwszą napotkaną świnię.

– Myślisz, że jestem na bani, prawda, Sallas? Głupia, nie w  porę pijana? Co?

Ike wzruszył ramionami.

– W  tych czasach, Alice, wszyscy są w  gruncie rzeczy na bańce... I  to na okrągło.

– Pewnie myślisz, że się urżnęłam, bo tak się załamałam; ze zmartwienia, że stracę starego. Co? Otóż mylisz się. Trzeba czegoś więcej niż polarny podmuch albo teksańskie tornado, żeby Michael Carmody poszedł na dno; za bardzo przesiąknął korkiem.

Ike nie odezwał się. Musiał wyjechać z  kolein, żeby ominąć kolejną świnię matkującą umorusanemu pomiotowi. Zauważył już, że maciory chętnie karmią małe na nie zarośniętej, gładkiej drodze. Pewnie knurom trudniej było się zakraść i  porwać na zakąskę jakieś usmolone prosię.

– Zwolnij! – zakomenderowała Alice; od objeżdżania maciory i  prosiąt zrobiło jej się jeszcze bardziej niedobrze. – Podciągnij szybę do góry. Zapłaciłam za te wszystkie bajery do filtrowania powietrza, to nie muszę się teraz zaciągać świńskim gównem.

Usłuchał bez komentarzy. Sunęli, trzęsąc się i  podskakując, aż wydostali się na drogę i  wreszcie gładko pojechali zamknięci w  miękko wyściełanej puszce. W  końcu Alice uznała, że nie – wytrzyma tego milczącego podporządkowywania się.

– Niech szlag trafi ciebie i  tę twoją świętoszkowatą niemotę na dodatek. To, że się zdołałeś wymiksować z  rasy, nie daje ci, do cholery, prawa być takim jebanym zasadniczym...

– Z  rasy? Jakiej rasy?

– Ludzkiej – huknęła. – Ludzkiej, ludzka jej mać, rasy!

Dziwna rzecz, jakimś cudem marny żart rozproszył te mroczne mdłości: poczuła, że tam, gdzie się gnieździły, rozlewa się teraz jakieś nasączone ironią oszołomienie. Krótki atak rozgorączkowania wydał jej się nagle śmieszny i  niedorzeczny.

– Chryste, gdybyś zobaczył samego siebie w  tych pustelniczych łachach! Powąchaj się! Czy ty kiedyś słyszałeś o  pralce? Są nawet takie automaty. Otwórz z  powrotem to sakramenckie okno – zakomenderowała. – Zdaje się, że już wolę zapach świńskiego gówna niż ludzkiego samca! – Zachwycona własnym poczuciem humoru, zaniosła się śmiechem, oparta o  wyściełany słupek karoserii.

Pech w  tym, że Ike chyba nie kupował tych dowcipów. Jego twarz widziana z  profilu wyrażała skupienie. A  jednak, cham jeden, cymbał nieszczęsny, pewnie wziął ten napad oszołomienia za napad gniewu! Pomyślał sobie, że Alice płacze! A  przez to poczuła kolejny atak rozbawienia, tak mocny, że w  końcu Ike na znak sympatii wyciągnął ku niej rękę. A  ponieważ tkwiące obok ramię wydało mu się czymś zbyt twardym jak na przyjęcie znaku pociechy, wobec tego ręka Ike’a mogła wylądować tylko na jej udzie, nie było wyboru. Przeszył ją dreszcz, skórę przebiegły mrówki. Ike nadal prowadził z  oczami wlepionymi w  drogę, z  lewą ręką na kierownicy. Kiedy w  końcu wóz przestał podskakiwać, Ike obdarzył ją krótkim, mocnym uściskiem – pewnie uważał, że to taki braterski gest – i  znów zacisnął obie ręce na kierownicy.

– A  właściwie po co Carmody wyprawił się tą motorówką ze Steubinsem? – zapytał po chwili.

– Nikt nie wie. Nicholas twierdzi, że Steubins chciał się wykręcić z  jakiejś biznesowej kolacji. Przypuszczam, że Carmody po prostu postanowił się z  nim przejechać.

Jeżeli Sallas miał na ten temat inne zdanie, to zachował je dla siebie; przez resztę drogi już się nie odezwał.

Na ganku Psiarni tłoczyli się popijający piwo Psubracia. Chyba dostali dzień wolnego od ochroniarskich obowiązków. Paru członków klubu ponuro uniosło puszki na widok przejeżdżającego furgonu, lecz Alice nie przyjęła do wiadomości dowodów szacunku. Kiedy skręcali z  Main na Bayshore, zobaczyła, że tłum przed kręgielnią powiększył się co najmniej o  dwie nowe ekipy telewizyjne. Ike zwolnił, żeby pogapić się na tłum, za to Alice gwałtownie odwróciła się od okna.

– Dalej, cymbale, jedź! Jak myślisz, w  tej chwili pewnie świetnie się nadaję do udzielania kretyńskich wywiadów, co? – Nie odwracała twarzy skierowanej ku zatoce. Chyba ma zaczerwienione oczy i  w  ogóle okropne, tak ją pieką. Nie tylko oczy; cholerne udo jest tak samo rozpalone! Pomyślała, że jeśli spojrzy w  dół, zobaczy tam wyżarzony kształt dłoni. Już drugi raz dziś się zwymyślała za to, że włożyła na siebie debilny zamszowy komplet, z  tą mini po rowek. Powinna wpaść do motelu i  zmienić go albo założyć jakieś legginsy. Raz dwa, szast prast, chwila moment. Lecz w  końcu uznała, że prędzej szlag ją trafi, niż temu sukinsynowi sprawi satysfakcję. To zawsze był jeden z  jej problemów: nie tylko ów nieprzeciętnie zły gust, lecz i  to, że w  dogadzaniu mu umiała być nieugięta.

Sprawdziła, co się dzieje w  radiu, ale tam rozlegała się kakofonia jeszcze gorsza niż dotąd; wszelkie możliwe media wypychały się z  częstotliwości, więc wyłączyła tuner i  znów jechali bez słowa. Sallas odezwał się tylko raz, kiedy przejeżdżali koło bagnistej równiny, na której koczował narybek. W  zaroślach szczodrzewicy, gdzie kończył się bezład pozwalanych na stosy opon, zadaszeń i  skrzyń, wzniesiono konstrukcję z  metalowych lśniących płotków przeciwsztormowych. Z  gęsto porośniętej zielonej enklawy dobiegało bezładne ujadanie, poszczekiwanie i  wycie.

– Ciekaw byłem, gdzie rada miejska ulokowała te biedne bydlaki – powiedział Sallas. – I  zdaje się, że już wiem.

Jechał dalej, obok lotniska. Wreszcie w  zasięgu wzroku znalazł się dom Carmody’ego i  Alice zaczęła się zastanawiać, co się stało z  fasadą indiańskiego domu.

– Chyba padła. Wiesz, wymyśliłam takie płaskie zastawki na płótnie, żeby ukryć za nimi ten dom, a  wiatr...

– Widzę ich – przerwał Ike, przykładając dłoń do oczu i  kierując wzrok w  stronę niezgrabnej budowli przy końcu żwirowanego podjazdu. – Pętają się po ganku. A  nie mówiłem?

W odpowiedzi Alice rozpłakała się, tym razem naprawdę; bezwiednie obciągała rąbek spódniczki i  nawet nie próbowała powstrzymać łez, gorących, toczących się z  rozognionych, cholera jasna, oczu. Zanim dojadą na miejsce, chyba ten odcisk ręki, wyimaginowany czy nie, zniknie, u  diabła ciężkiego...

– „I jak to Nick przewidział w  mig, samo się wymyśliło, więc się pysznie sprawdziło” – tak w  oczach Clarka B. Clarka przedstawiała się ocena dwudniowego rozgardiaszu. Okazało się bowiem, że na kambodżańskich miliarderach Gerhardt Steubins zaginiony robi dużo większe wrażenie, niż mogłaby zrobić ucztująca z  nimi człekokształtna sterta starych kości; podpisali zgodę na zakup grubego pliku akcji parku tematycznego. Na inwestorach wrażenie zrobiła też ta zatoka, w  której chuligański podmuch niewiele nabroił (pobliskie nadbrzeżne miasta wyglądały, jakby je ktoś zjadł i  wysrał); starszyzna wytwórni, która w  ataku zbiorowej paniki nadleciała tu z  Los Angeles, wracała teraz do domu w  skowronkach, biorąc pod uwagę publicity i  materiał, który nakręcił im ich sławny reżyser; zaś sprytny menago Nick z  tej jednej tylko niewielkiej rozpierduchy, w  zabitej deskami dziurze na końcu świata, wydusił więcej czasu w  mediach, niż potrafiłaby załatwić cała firma od public relations, zatrudniająca we wszystkich większych miastach globu całą setkę nudziarzy.

Media nadawały non stop na żywo, a  Clark B. czuwał na posterunku w  kręgielni, gdzie zainstalowali ławę monitorów. Nagle w  każdej większej sieci pojawiał się szef, wielki jak bóg, pewny siebie jak jasna cholera, najmłodszy z  Młodych Lwów Hollywoodu, celebrujący na żywo oficjalną godność rzecznika Fox Corporation, minister pełnomocny, charge d’affaires, szef kancelarii, po prostu menago! Nicholas Alexandro Levertov! A  jak menago Levertov po mistrzowsku panował nad sytuacją! Palce lizać! Przez to wszystko Clark B. Clark pęczniał z  dumy i  bał się już, że pęknie jak balon nadziany na szpikulec. Na konferencji prasowej Nick, jak jakiś szalony derwisz, potrafił odbić dosłownie każde pytanie i  nadać mu przy tym nowy obrót. Kiedy jakaś energiczna zasadniczka z  „People” wypytywała Steubinsa, co właściwie robił na morzu na tym małym zodiaku, Nick zręcznie odbił i  skierował uwagę na brzuchatego rybaka, mianowicie zapewnił reporterów, że gdyby nie mistrzostwo Michaela Carmody’ego, wirtuoza nawigacji, być może wielki reżyser nie znajdowałby się z  nimi tego popołudnia.

– Proszę im powiedzieć, kapitanie Carmody, jak udało się panu doprowadzić ten ponton w  bezpieczne miejsce.

Kiedy to samo wścibskie stworzenie zadało kapitanowi Carmody’emu pytanie, co w  takim razie robił na morzu na tym motorowym dmuchanym materacu, skoro nic na ten temat nie umie powiedzieć pan Steubins, Nicholas Levertov znów je przeadresował i  skierował do Alice (mam nadzieję, że państwo wiedzą, teraz będzie mówić moja matka), którą zapytał, czy chociaż przez chwilę martwiła się tajemniczym zniknięciem męża.

– Carmody pływa jak korek – odrzekła Alice, patrząc prosto w  oczy reporterce „People”. – Nie zatopi go nawet torpeda.

Pierwszorzędna robota, znów podzielił się sam ze sobą uwagą Clark B. Clark, który w  postawie wyrażającej luz i  podziw stał przed rzędem monitorów i  patrzył, jak konferencja prasowa mozolnie zbliża się do nacechowanego frustracją końca. Nick właśnie ją dorzynał długim wyliczeniem dotychczasowych filmowych sukcesów i  nagród Steubinsa; jeżeli ktoś ma jeszcze jakieś pytania dotyczące bohaterów tej ścinającej krew w  żyłach i  dzięki Bogu zakończonej happy endem przygody, może je zadać później, podczas przyjęcia, które wytwórnia przygotowuje na pokładzie Silver Foxa dla mediów, dla ich przedstawicieli, którzy okazali się tak cierpliwi, uprzejmi i  pełni zrozumienia; dla posiadaczy akredytacji bar oraz świeżuteńkie susi gratis. Rozległy się okrzyki aprobaty i  wszyscy zaczęli się kłębić, uśmiechnięci w  poczuciu zarazem spełnienia i  oczekiwania, podobni do zadowolonych z  siebie, zwolnionych z  zajęć seminarzystów. Pierwszorzędna robota. Posłuż się nimi, nadużyj, lecz nigdy nie zostawiaj siniaków. Nick był geniuszem sekretnych scenariuszy, był zawoalowaną wolą. Między uśmiechniętymi wargami chował niewidzialny bicz. A  kto pierwszy docenił geniusz Srebrnego Projektu? Ten książę quid pro quo? Nie. To Clark B. – jak Bądź-dobrej-myśli – Clark. Zaakceptowałem młodego Nicka od razu, od chwili, w  której pokazał się w  stołówce wytwórni z  tą swoją chromowaną charyzmą i  torbą pełną zmyślnej chemii. Faceci z  niższych szczebli dowodzenia na ogół częstowali go uśmiechem zatytułowanym „odpierdol się, przyjacielu”; cóż, jeszcze jeden dealer koki, dziś na fali, jutro Bóg wie gdzie. Dziś większość z  nich nie tkwi na żadnym szczeblu dowodzenia, może już nawet pospadali wszyscy. Nauczyli się jednego, że Nicholas Levertov nie jest postacią przelotną, że potrafi wrastać, gdzie trzeba, i  że to facet, który umie zamieszać w  kotle. A  zwłaszcza w  czajniku. Scoot, którym handlował, to nie był półprodukt, ale obie torebki, zielona i  czarna. Było to w  czasach, w  których handlarze nie miewali obu składników naraz. Na jakimś podzielonym obszarze, mogło się roić – jak od much, od – handlarzy „zielonych” i  „czarnych”, ale tradycja – (niewolna od bardzo gwałtownych zajść) nakazywała handlarzom trzymać się swojej strony ulicy. To dlatego kartelom tak długo były potrzebne mięśniaki i  bystrzaki; tym miglancom już wbito do łba dwuchodnikowy system. Więc jeśli ktoś chciał uzupełnić zapas, trzeba było zahandlować z  dwoma różnymi typami, zwykle z  jakimś Latyno-Azjatą i  z  Niemcem; jeden krętacz gorszy od drugiego. Nic nie wkurzało gorzej niż kupiona od Niemca większa partia zielonych herbacianych torebek, która wypala człowiekowi dziurę w  jednej kieszeni, podczas kiedy druga kieszeń, pusta, całymi dniami usycha z  tęsknoty, ba, tygodniami, miesiącami, a  człowiek czeka, aż pokaże się jakiś skośnooki fagas z  Tokio z  dostawą czarnych torebek. Nigdy nikomu nie udało się dociec, jakim cudem Nick zdołał zsynchronizować dostawę scoota oboma kanałami.

– Nie ma to jak kryminał, kiedy chodzi o  nawiązywanie kontaktów – brzmiało jedyne wyjaśnienie, którego udzielił wielbiącym go fanom, już wtedy zbierającym się koło naszego faksu parę razy w  tygodniu. – I  nie ma jak Anonimowi Narkomani, kiedy chodzi o  dystrybucję.

No tak, ale zdarzyło się, że jedna z  użytkowniczek faksu na naszym piętrze jakoś nie umiała zostać wielbicielką młodego Nicka. Ta smakowita historyjka może stanowić dobry przykład, wyjaśniający, do czego zmierzam. Była to jeszcze szczeniara, panienka bystra jak potok, strasznie obryta ze szkodliwych składników w  ogóle, a  ze scoota w  szczególności. Napis na bluzce od Gucciego miała taki: „Życie jest naturalne, śmierć to chemia”. Dyplom z  filmu zrobiła na University of South California, pochodziła z  którejś z  tych starych żydowskich rodzin filmowych i, wyobraźcie sobie, marzyła o  jednym, o  zachowaniu nieskazitelności Fabryki Snów! Z  miejsca zaczęła się czepiać Nicka, kiedy tylko zaczął się starać o  pracę na naszym pułapie. Zmobilizował dość grubych ryb, żeby szybko pójść w  górę, i  ta pinda w  szmatach od Gucciego musiała już o  nim słyszeć: przecież to był ten Wielki Biały Dostawca, o  którym w  wytwórni mówili wszyscy scootmeni. Ledwie mu pokazałem biurko, a  ta wyskakuje zza przepierzenia i  celuje w  niego paluchem z  czerwonym paznokciem.

– Hej, ty! Jazda po kawę! I  nie chcę żadnych pomyj. Chodzi o  świeżo paloną kawę z  delikatesów przy Vine, ze śmietanką i  bez cukru.

Pracowałem wtedy jako konsultant drugiego asystenta, też w  takim biurze-boksie za przepierzeniem, z  tym że moje było trochę z  tyłu, a  moi ludzie nie byli Żydami, tylko unijnymi arogantami z  Pomony, którzy wciąż jeszcze pociągali za parę sznurków. Więc się nie zanosiło, że pójdę w  górę w  tym biznesie, i  wiedziałem o  tym, nie zanosiło się też, że pójdzie w  górę ta pinda ze starej rodziny, z  tym że ona nic nie wiedziała. A  może wiedziała. I  może dlatego od razu naskoczyła na Nicka.

– Hej, ty! – warknęła. – Jeszcze przynieś kawy. Ale weź filiżankę. Bo cząsteczki styropianu drażnią dolne partie przewodu pokarmowego.

Mniej więcej trzy dni potem Nick przyniósł jej dwie filiżanki. Jedną kawy, ze śmietanką i  bez cukru, a  drugą z  wrzątkiem, w  którym już się moczyły dwie torebki. Odezwał się grzecznie i  uniżenie:

– Martwię się, że pani się tak faszeruje kofeiną, panno Meyer. Może zamiast tego warto spróbować herbaty ziołowej? Może pani polubi...

– Podaną w  takiej tandecie, ty szczeniawy goju? – Panna Meyer wylała napar do kosza na śmieci w  korytarzu, a  w  ślad za nim powędrowały torebki. – Pomylił pan długość fali; ja na pańskiej nie odbieram. – I  zabrała się do filiżanki swojej świeżo palonej, ze śmietanką, bez cukru.

Nicholas Levertov daje mi cynk, żebym uważnie patrzył, unosi te swoje przyciemnione szkła. Ludzie, ale do mnie mruga! A  serce mi skacze jak źrebak.

No cóż, już za pół godziny nasza wychowana wśród srebrnych łyżeczek pinda ujada i  wyje na cały budynek jak wściekły kojot. Kiedy zabierali ją pielęgniarze, ręce pogryzła im do krwi. A  analiza moczu niczego nie wykazała, niestety. W  parę miesięcy później – zresztą miesięcy bardzo treściwych – kiedy już byłem asystentem Nicka, wspominaliśmy ten incydent. Zdradził coś, o  czym na ogół ludzie nie mają pojęcia, że są pewne zapomniane już wywary, których nie wykrywa test, jeżeli się poda minimalną dawkę.

– Na przykład „purpurowa mgła”. Są tacy, którym dosłownie starczy odrobina, żeby zaświrowali. Mówiąc nawiasem, „mgłę” robi się z  kiełków pszenicy. Więc jest to produkt naturalny...

Ale czekajcie, czekajcie, nie śpieszcie się z  wnioskami. Bo widzicie, to się jej przydarzyło na własne życzenie; zresztą tak jak im wszystkim. Weźmy na przykład inny wypadek, mianowicie Zachary’ego Zanta. To był maniak golfa, Ach-Jak-Kocham-Tę-Grę, i  takie samo gówno z  wysadzanej srebrnymi łyżeczkami starej rodziny. Istny koszmar, kiedy człowiek prowadził o  parę punktów. Potrafił wyskoczyć z  najbardziej beznadziejnym numerem, w  rodzaju nagłej porady, jak popracować nad formą, byle zdekoncentrować partnera przy wybiciu. I  czy to wina Nicka, że Zachary wpakował tę swoją grubą japę wprost pod ciężką, rozpędzoną po wybiciu piłki żelazną dziewiątkę? A  może kolejny przykład, mistrza thrillerów akcji, Saula Manleya? Fetyszysty, jeżeli chodzi o  buty i  dreszczyk, a  także entuzjasty spadochroniarstwa? Wyciągał zawsze Nicka i  mnie, żebyśmy zawieźli go na lotnisko i  razem poskakali. Kiedy spadochrony się otwierały i  we trójkę opadaliśmy w  dół, wciąż wpadały mu do głowy śmielsze, dreszczykowate pomysły i  wciąż namawiał na nie Nicka. Takie romanse podczas wolnego spadania. To nie był pomysł Nicka. I  to nie Nick rozsznurowywał buty podczas lotu. To nie Nick ściągał wtedy skarpetkę. I  w  życiu nikt nigdy nie udowodni, że Nick za wcześnie pociągnął wtedy za linkę spadochronu. Facet właśnie wyglądał jak dzieciak uczepiony własnego palca u  nogi. W  takim układzie kręgosłup nie wytrzymuje przeciążenia. Więc nie lekceważcie ani tego, co Clark B. mówi o  docenianiu Nicholasa Levertova, ani tego, co przytrafia się gówniarzom którzy Nicka nie docenili. Przytrafia się na własne życzenie, jak się wkrótce przekonacie.

Zdjęcia już się skończyły. Wracamy środkiem drogi. Miasto śpi w  swoim kojcu. Ślimak wystawił rogi.

Za kierownicą długiej wynajętej limuzyny błogo uśmiecha się Clark B. Clark. Przez ulice pogrążające się w  mroku wiezie swego szefa i  Ike’a Sallasa. Kiedy konferencja prasowa wreszcie poszła w  rozsypkę, Levertov uparł się, że podwiezie Sallasa do domu.

– Przynajmniej tyle możemy zrobić, Isaak, dla brytana, który wytropił nasz zaginiony zabytek. Nawiasem, niewiele mam okazji, żeby pogadać o  starych czasach z  moim Zza-Drutów-Amigo.

Jeżeli Levertov chciał wciągnąć Ike’a w  rozmowę, to niewiele osiągnął przejażdżką. Na ogół mówił sam. W  odizolowanym wnętrzu limuzyny Sallas usadowił się przy drzwiach po swojej stronie i  zadowolił tym, że spływa po nim szemrzący potok wymowy Levertova. Clark B. ustawił wsteczne lusterko tak, żeby przyjrzeć się sławnemu Zza-Drutów-Amigo. Twarz przystojna, lecz czujna, nieodgadniona i  trochę niebezpieczna. Nietrudno zgadnąć, co może fascynować Nicka w  takiej twarzy: wyzwanie, jakim są wypisane na niej niezniszczalność i  niezepsucie.

– Pamiętasz Sweetsa, Isaak? – podsunął Levertov. – Klawisza Sweetsa? Wielkiego mormona ze szparą między zębami na przodzie, który się wiecznie żarł z  innymi klawiszami?

– Pamiętam klawisza Sweetsa.

Levertov pochylił się do przodu, żeby wspomnieniem nacieszył się też kierowca.

– Widzi pan, panie Clark, klawisz Sweets to była jedna z  lepszych świń na farmie. Tępy, prymitywny oszołom. Zawsze z  futerałem, chociaż strażnikom nie wolno było nosić broni w  obozie. Podobno w  Teksasie czy Arkansas, czy skąd on tam pochodził, postrzelił w  brzuch jakieś czarne dzieciaki, żeby sobie popatrzeć, jak się zwijają. Wciąż uważał, że to czarnuchy...

– No to nie bez powodu nazywał się Sweets; milutka historyjka – powiedział Clark B. Clark do wstecznego lusterka.

– Miał też zajoba na punkcie nagłej analizy szczyn, ale bardzo dziwnej. Bo testował tylko czarnych. Jeżeli ktoś założył, że dziewięćdziesiąt dziewięć procent tych więźniów coś bierze, namiastki takie czy inne, to raczej miał równo pod sufitem. Co innego się nie zgadzało. Żaden z  testowanych facetów nie był pozytywny! Dosłownie nikt! Można się zabić, nie? Wiadomo, że większość, a  może wszyscy czarni od pierwszego dnia w  obozie dają w  żyłę albo ćpają scoota! Te samorządowe obozy w  hrabstwach to były normalne giełdy z  chemią. Więc jakim cudem w  laboratorium wychodzi negat?

– Nie mam pojęcia – przyznał uszczęśliwiony Clark.

– My też nie mieliśmy. Absolutna zagadka. Aż ją rozwiązał nasz sławny desperado Na-Ciebie-Kolej. Opowiedz panu Clarkowi, jak to zrobiłeś, Isaak.

Ike wzruszył ramionami.

– Wtedy odpowiadałem za załadunek na furgon, który raz w  tygodniu jeździł z  obozu do Sacramento i  z  powrotem. I  to, co było w  tych słojach z  próbkami, wydawało mi się nie za bardzo żółte, nie w  tym odcieniu, więc otworzyłem i  powąchałem. Farbowana woda.

– Otóż to! I  jak pan myśli, panie Clark, co klawisz Sweets robił z  tymi murzyńskimi szczynami?

– Boję się wdawać w  spekulacje – odrzekł Clark B.

– Isaak Sallas się nie bał – zapewnił Levertov. – Isaak Sallas spekulował tak głośno, że prasa podniosła krzyk, a  szeryf musiał zacząć śledztwo. Z  notatek laboratoryjnych wynikało, że w  butelkach nie przewożono moczu; akurat od czasu, kiedy klawisz Sweets został obozowym inspektorem od ćpania. Nasz drogi klawisz ograł ich jak dzieci. Zeznał, że na samorządowym chemiku nie może polegać, więc wszystko analizuje i  oznacza sam, prywatnie, we własnym domku obozowym. Pokazał komisji śledczej maleńkie przytulne laboratorium i  w  ogóle. Ograł wszystkich, z  wyjątkiem tego tutaj Zza-Drutów-Amigo. Opowiedz mu, Isaak.

– Nie ma się czym chwalić.

Pewnej nocy Isaak zakradł się pod domek Sweetsa, podpalił kosz na śmieci i  wrzasnął: „pożar!” Klawisz wybiegł na zewnątrz i  zajął się śmieciami, a  Isaak wślizgnął się do środka i  urządził maleńkie przeszukanie. Nazajutrz rano Sweets ma dyżur w  stołówce. Isaak podchodzi do niego do stołu, siada i  powiada, że przykro mu, jeżeli sprawił Sweetsowi jakiś kłopot. Na to Sweets: „Wracaj na swoją stronę”. No więc Isaak zmywa się, ale w  tym pustym futerale zostawia Sweetsowi niespodziankę, o  której nikt nie ma pojęcia, aż tu Sallas na środku sali nagle obraca się w  przysiadzie i  krzyczy: „Sweets, broń się!” A  wtedy tamten, jak rewolwerowiec, łapie za futerał i  co wyciąga? Butelkę do karmienia dzieci, wciąż do połowy napełnioną żółtym płynem. Te wszystkie świnie z  dozoru robią mu zyg-zyg, on ich miesza z  błotem, no nic, w  sumie wyciągali stamtąd faceta w  kaftanie bezpieczeństwa. W  obozie wszyscy, a  zwłaszcza Bliźni, stali w  barakach przy oknach i  tryumfalnie machali mu na pożegnanie.

– Tryumfalnie? – skrzywił się Ike. – Strażnik, którego przysłali na jego miejsce, przez tydzień nałożył po ryju jakimś trzem tuzinom dealerów i  wyprawił ich do najcięższej strefy. Średni tryumf.

Clark B. Clark uznał, że musi dać odpór ponurym ocenom Ike’a.

– Nick ma na myśli to, że już ich nie poniżał jakiś rasistowski zboczeniec. Więc jednak bym powiedział, że tryumf...

– Raczej kompletna bzdura – powiedział Ike. – Zwolnij. Rano za tamtą górką maciora karmiła małe na drodze.

Maciora gdzieś sobie poszła, ale prosięta wciąż się pętały po koleinach. Rozbiegły się, zanim jeszcze odezwał się klakson limuzyny. W  bocznej dróżce prowadzącej w  głąb śmietniska niemrawo walczyły ze sobą dwa wielkie knury; spierały się o  jeleni szkielet, wywleczony z  dymiącej sterty.

– Popatrz, C-B! To tutaj doszło do tego serdecznego spotkania z  Isaakiem, o  którym tyle ci opowiadałem. Z  żoną Louise, teściem Omarem i  z  jakąś dochodzącą świnią. Dziwne, prawda, Isaak? Że jakoś nie możemy się odciąć od świńskiej farmy, co?

Nikt nie zdążył odpowiedzieć na przymilne pomrukiwanie Levertova, bo spod kępy przydrożnych wrzosów pomknął w  ich stronę przerażający czarny kształt, smukły i  szybki jak torpeda. Nieuchronnie zmierzał ku prawej przedniej oponie limuzyny. Clark B. Clark odbił kierownicą w  lewo, wyjeżdżający z  koleiny wóz przechylił się i  wpadł na porozrzucane na poboczu śmieci. Spód zbiornika paliwa zaszorował po rafie ze szklanej stłuczki i  żwiru i  Clark B. Clark musiał przez nią przepełznąć, piłując silnik, jakby pełznął łodzią przez piaszczystą mieliznę. Jednak niesamowity kształt wynurzył się teraz po drugiej stronie, atakował drugą oponę, spychając samochód na kolejny zwał śmieci, a  potem znów w  koleiny drogi.

– Co, u  diabła! – syknął Levertov przez zęby, kiedy limuzyna wreszcie się zatrzymała na wyłożonym muszlami podjeździe. Ciepełko nagle się ulotniło z  jego głosu.

– To Marley, ten cymbał Greera – odrzekł Ike. – Naprawdę już próchnieje.

– Żwawo się rusza jak na próchno. – Zirytowany Levertov potrząsnął głową i  odrzucił długie włosy. – Boisz się, że bardziej spróchnieje na łańcuchu?

– Od lat już nie widziałem, żeby się rzucił na samochód – bronił psa Ike. – To przez kurację, którą mu zaaplikowała Alice, jakaś nowa kortyzonowa gigaszpryca.

– Świat się kręci koło szmalu – zanucił Clark B. Clark – a  na haju frunie do raju.

Levertov nie wyglądał na rozbawionego.

– Idź i  zrób coś z  tym psem – polecił Clarkowi B. – Chętnie rzucę okiem, jak się urządził mój stary kumpel z  celi, ale nie chcę, żeby mnie przy tym użarł jakiś dziki pies.

– To potulny zwierzak, przy tym bezzębny – zapewnił Ike i  otworzył drzwi. Kiedy wynurzał się z  ponurego półmroku limuzyny, oślepiła go przedwieczorna mleczna poświata. Pod ręką poczuł pysk psa, więc podrapał zwierzę w  uszy. – No proszę! – Przed przyczepą stał jego własny furgon. Przód tkwił w  zaroślach, a  z  rozdziawionego tyłu aż na zderzak wylewało się posłanie; wóz wyglądał tak samo, jak podczas owego, używając słów Levertova, „serdecznego spotkania”.

Teraz z  limuzyny ostrożnie wysunął się Clark B. Clark. Marley rzucił się w  jego stronę.

– No spokój, spokój – komenda Clarka brzmiała mało przekonująco. – Dobry piesek. – Lecz Marley chciał tylko powąchać krem na ręce Clarka i  doprosić się a  kolejne podrapanie. – Bestia została poskromiona, szefie – zapewnił przez ramię Clark B. Clark. – Można bezpiecznie zejść na ląd.

Skrzypnęły drzwi przyczepy i  na stopniach pojawił się Greer, mrużąc oczy w  świetlistej mgiełce i  dopinając jedną ze swych przezroczystych koszul. W  pośpiechu pomylił się o  dwie dziurki; szeroki, cytrynowy kołnierz przekrzywił się dziwacznie, z  jednej strony włażąc pod pachę, z  drugiej powiewając nad kościstym ramieniem jak skrzydło latającego smoka. Schodził po stopniach, mrugał i  nadawał:

– Hej tam, Ike... ludziska... no i  co słychać?

– Hej, Greer. Brakowało nam ciebie podczas wielkiej gali dla mediów.

– Akurat miałem tu na miejscu rastagalę; ale stary Radioaparat przez cały czas nadaje na krótkich. Więc jeśli chcesz wiedzieć, drogi partnerze, było cię tu słychać jak wszyscy diabli. O  pan Levertov! Prawdę mówiąc, pana też było słychać, mówił pan jak rzecznik prasowy Pana Boga. Mm! Niech pan wysiada, przecież nie gryziemy. Hej, panie Clark B. Clark! Ciągle nie mogę się połapać, jak to jest z  panem: kierowca, lokaj?

– Rzecznik rzecznika Pana Boga – odrzekł Clark.

Drzwi przyczepy znowu skrzypnęły i  na światło dzienne wychynęła kobieca twarz podobna do skotłowanej pościeli.

– Hej, to nie tak, jak myślicie! – Greer pośpiesznie zaprotestował, widząc, że zanosi się na sensację. Włosy zmaltretowanej postaci przypominały lśniący kok karnawałowej Kewpie. Spod oczu, jak łzy spowodowane chorobą, spływały strużki w  kolorze magenta. Brwi narysowała kredka prowadzona równie pewną ręką jak ręka Greera mylącego dziurki koszuli. Szmince, mimo widocznych starań, nie udało się utrafić w  wargi. Tylko tatuowane motylki pozwalały skojarzyć z  kimś tę kobietę. – Louise jest tutaj, bo szaleje z  niepokoju. To wszystko. – Gdzieś przepadł akcent pożyczony od Boba Marleya. – W  wiadomościach na Northdish pokazywali zdjęcie lotnicze jakiegoś wraku pod McKinley i  Louise myśli, że to hyperhol piper jej brata. To wszystko. Prawda, Louise?

– Był czarno-niebieski! – zawodziła Louise, nagle przypomniawszy sobie przyczynę obaw. – Właśnie taki jak Oscara. Tato ruszył w  swoją stronę, mama w  swoją i  już tylko do was się mogę zwrócić. Do moich sąsiadów...

Ike postanowił jej dodać otuchy.

– Louise, wszystkie pipery na alkohol są niebieskie z  czarnym wzorem. Takie wypuszcza fabryka, żeby potem faceci od tankowania...

Wyjaśnienia przerwało przerażające ujadanie; to był znów Marley, który – nie do wiary – przesadził jednym susem maskę limuzyny. Levertov wysiadł wreszcie z  wozu i  właśnie przygładzał włosy, kiedy zwierzę, któremu aż gotowało „się w  krtani, skoczyło mu wprost na piersi. Krzyknął i  upadł, a  pies już rozpłaszczył się na nim. Ike i  Greer natychmiast rzucili się na zwierzę i  momentalnie ściągnęli je z  Levertova. Na szczęście wielkie kły Marleya stępiły się przez lata uganiania za kamieniami, w  przeciwnym razie starczyłoby tych parę sekund, a  Levertov pozbyłby się gardła.

– Nigdy nie zrobił czegoś takiego. – Greer trzymał psa za kudły na karku, Ike za ogon.

– I  lepiej będzie, jeżeli już nie zrobi – powiedział Clark B. Clark. W  rękach trzymał uzi, którego czarny, maleńki pyszczek skierowany był w  siwy pysk psa. Jednak nagły napad furii równie nagle minął. Stary pies wyszczerzył zęby w  uśmiechu i  zaczął prowokować Ike’a jak żądny zabawy szczeniak.

– Nigdy taki nie był – tłumaczył się Greer.

– Jasne, że nie – rozległo się złowieszcze mruczenie. Levertov klęczał i  otrzepywał się z  muszli. – To przez tę kurację. Niech pan to schowa, Clark. Nic się nie stało, nie ma sprawy...

Automat zniknął równie zagadkowo, jak się zjawił; był wprawdzie niewielki, lecz Clark B. nie mógł go przecież schować w  obcisłych szortach czy za bawełnianą koszulką.

– Fuj, Marley! – krzyknął Greer w  postrzępione ucho, a  oczy psa spowiła mgiełka niedowierzania i  żalu. – Fuj! – powtórzył Greer i  kopnął w  ziemię, posyłając psu porcję muszli pod ogon.

Stary Marley żałośnie myknął na posterunek pod krzakiem na skraju polanki, jak sierżant, któremu właśnie zdarto naramienniki. Levertov znów przygładził włosy i  uśmiechnął się do Louise stojącej na szczycie schodków przyczepy. Zastygła w  geście powitania, z  wciąż uniesioną ręką, jak gipsowa figurka na trawniku, z  której łuszczy się farba.

– Moja lilia śmietnisk. Wygląda na to, że posuwano cię jak należy.

Ręka ciężka od bransolet opadała jak kamień i  Louise zaczęła cicho płakać, obficie zlewając policzki potokami w  kolorze magenta.

– To nie tak, jak się wam zdaje – powtórzył Greer. Nie spuszczał oka z  Clarka B., usiłując dociec, gdzie-u-diabła ciężkiego facet trzyma tę cholerną izraelską spluwę.

– No chodźcie – powiedział w  końcu Ike. – Chyba mamy tu piwo.

Niestety piwo wcięło. Widocznie wypiła je Alice. No bo, kto by tak porządnie ustawił puste butelki. Ike wlał do garnka wody na kawę, a  Louise w  śniadaniowym kącie opłakiwała bezmiar strapień. Zapomniała już o  braciach, teraz nękały ją troski natury bardziej osobistej. Na Silver Foxie nikt jej nie lubi. Te szykowne dziwki tylko się z  niej śmieją. Dla nich wcale nie jest ślicznotką ani kociakiem. Tylko dupskiem! Poszłaby sobie do domu, ale mama składa papiery o  rozwód, a  bracia są nie wiadomo gdzie i  Louise nie zamierza tkwić tu sama, z  wieprzami i  niedźwiedziami! Ma już wszystkich potąd, cholera jasna, po samą kokardę! I  jeszcze – no właśnie, co jeszcze? – zadzwoniła do Princess Tours i  okazało się, że na pokładzie Island Princess tatusia wcale nie ma!

– Nawet się u  nich nie pokazał – załkała.

Greer poklepał ją po ręce, a  na laminowanym blacie zadźwięczały bransolety.

– Po prostu łajdaczy się albo wałęsa ze starymi kumplami od kręgli, gdzieś w  Anchorage, w  Juneau...

– Tak jest, Louise – dodał Ike. – Stary kocur poszedł w  kurs. Zobacz, ile trwało, kiedy Carmody się urwał.

– W  ogóle nie poszedł zamienić tego biletu na gotówkę. To już nie Omar Loop, prawda?

Zgodzili się, że to do starego niepodobne i  Ike nalał kawy. Dali się jej wypłakać. Levertov przyrzekł, że znajdzie jej w  mieście przytulny kąt. Greer z  powrotem wpełznął na łóżko. Clark B. z  rozchylonymi wargami podrzemywał w  kącie śniadaniowym, tocząc wzrokiem za pięknościami mknącymi przez panoramiczny ekran jego snów. Kiedy Levertov w  końcu wstał, żeby poprowadzić Louise do limuzyny, Clark B. ocknął się błyskawicznie, jakby cały czas czuwał.

– Wszyscy na pokład, kobiety i  biali przodem! Clark B. – „b” jak bosman – chwyta za ster!

– Tym razem nie – powiedział Levertov. – Daj kartę, ja poprowadzę. Teraz twoja kolej, pocieszać nie pocieszoną Louise.

Clark B. chwacko strzelił gumowymi obcasami pokładowych pantofli i  wziął Louise pod drugie ramię. Isaak odprowadził ich na podjazd. Właściwie to dobrze, ocenił Clark. Tylko on dostrzegł czającego się do ataku tego próchniejącego sukinsyna. Nicholas patrzył w  inną stronę i  miał odsłoniętą prawą flankę. Obaj z  Clarkiem B. byli bezbronni, bo Lulu lała im się przez ręce; prowadzili ją pod pachy, a  odrzucona w  tył głowa luźno się kołysała. Makijaż na twarzy zaczął teraz spływać w  przeciwną stronę, na czoło. Magentowe promienie rozbiegały się z  oczu na wszystkie strony. Clark B. i  Ike usiłowali ją przepchnąć przez drzwi limuzyny jak wielką kukłę, której poplątały się sznurki i  gdyby Ike nie krzyknął: „waruj!”, drań przetrąciłby Nickowi kark. Nick nawet nie drgnął. Był absolutnie opanowany i  można by pomyśleć (dodajmy – Nick już postanowił prowadzić wóz!), że to przewidział: pies znów się na niego rzuci. Co się temu psu tak nie podoba? Może włosy? Jeśli jednak Nick już wcześniej postanowił prowadzić, to widocznie drugi atak nie miał teraz znaczenia. Był naddatkiem. To dlatego tak ciągnęło się to głośne pożegnalne ble-ble z  Sallasem, kiedy ja i  ta szurnięta lala czekaliśmy na tylnym siedzeniu... – rozważał Clark. Chodziło o  to, żeby złoczyńca miał czas wrócić na wyjściową pozycję pod krzakiem. Na własne życzenie. I  kiedy Sallas wrócił do przyczepy, a  Nicholas usiadł za kółkiem, już nikt nie pisnął o  starym, głupim cymbale. Ani słowa. Nicholas rozegrał to prosto: jechał, nic więcej. Nie zboczył, żeby potrącić, nie zboczył, żeby ominąć. Fair play. Żadnych ozdobników. Wystarczało, że robi to, co robi, i  nie ugina się pod naciskiem tych małych dyktatów, którymi posługuje się społeczeństwo, naciśnij pedał czy przycisk, zbij szybę, pociągnij za uchwyt. Nie. Nie patrz na prawo ani lewo. Nie znaj furii ani litości, tako rzecze Wielki Dawca Konfitur: zemsta jest piękna, jeśli rozgrywa się to po prostu. Jest prosta i  łatwa. Spod spodu tego ciężkiego stalowego krążownika dobiega stuknięcie, nic więcej. Zaledwie echo stuknięcia. Z  lewej – wpierw z  przodu, potem z  tyłu. Nawet nie zwolnił, jakby nie zauważył. Taki gość.

15

Czy psu dać serce do kąsania?

Cmentarz Psubractwa zajmuje pięć akrów przy końcu Cook Street – stromych, podmokłych, porośniętych niedźwiedzią trawą i  usianych głazami. Na skraju wyboistego bruku stoją samochody, parę dwu – i  trzyosiowych furgonów; między wozami poupychano motorynki, trójkołowce i  harleye. Gromadki rozrzucone po stoku godnie snują się w  górę i  w  dół zakosami, a  u  podnóża stromizny wciąż przybywa nowych żałobników. Wędrują powoli i  miarowo – na monitorze wideo mogłoby się wydawać, że to pętla puszczona na zwolnionych obrotach, gdyby nie to, że pewna postać w  czarnej muszce, z  dwoma notesami i  ośmiorgiem lśniących szklanych ślepi przemyka w  trzykrotnie szybszym tempie od grupy do grupy, jak pająk od jednej zdobyczy do drugiej.

Wayne Altenhoffen był w  siódmym niebie reporterów. Wczoraj wieczorem jeszcze pół żartem, pół serio odbijał na ksero, a  potem puszczał w  obieg dwieście Greerowych ulotek w  czarnej ramce. Prawdę mówiąc, liczył, że prócz członków klubu może się jeszcze pokaże paru ludzi. Ale nie aż tylu. Tymczasem zbiegły się różne okoliczności. Na kotwicy stała spora flota rybacka, czekając na jutrzejsze otwarcie letniej sesji połowów okrężnicą. Z  kręceniem filmu trzeba było poczekać, aż znów staną dekoracje, w  związku z  czym Psubracia ze służby porządkowej mieli wolne popołudnie. Tłum gapiący się co dzień na zdjęcia nie mógł okupować nadbrzeżnego amfiteatru, bo robotnicy musieli rozebrać zbite z  desek ławki i  ustawić wokół kolejnego planu. Rzecz jasna, ludzie mogli się wałęsać po parkingu i  wytrzeszczać gały na byle co, zrezygnowali jednak z  tej pięknej możliwości i  wybrali ceremonię na wzgórzach; wprawdzie pogrzeb psa wśród polnych kwiatów to nic wielkiego, ale lepsze to, niż przyglądać się trudom ekipy technicznej. Pogrzeb ma żywszą akcję.

Lojalne Psubractwo kupiło tę pięcioakrową parcelę za swych szczenięcych czasów, kiedy jeszcze entuzjazmowano się – nie bez udziału scoota – sprawą Schroniska Zbłąkanych Pociech. Bankierzy i  przedsiębiorcy budowlani – nawet Azjaci, wyznający zasadę „kupuj byle co i  buduj byle gdzie” – uznali ten skrawek ziemi za bezużyteczny; tymczasem Psubracia wykazali więcej wyobraźni. Kamienisty stok ocenili jako idealne wręcz miejsce dla mocno nagłośnionego planu. Na trzecią część parceli spływał z  Pirytów postrzępiony jęzor górskiego lasu zapewniający biednym psim sierotkom ładny kawałek naturalnej przestrzeni na harce. Woda sączyła się spod kamieni przez cały rok, więc było co pić i  było się w  czym ubabrać. Jeżeli chodzi o  węszenie i  kopanie dziur, to między bazaltowymi głazami rozciągał się skomplikowany system nor lemingów; poza tym ze stoku otwierał się widok na południowy wschód i  północny zachód, można więc było wygodnie zasiąść i  zawyć do cwałującego po niebie księżyca w  pełni. A  co najważniejsze: parcela była tania, mimo że dogodnie usytuowana blisko centrum. Cwaniacy od nieruchomości wcale nie kwapili się z  inwestowaniem. Grunt był zbyt stromy i  niepewny. Powtarzające się od lat obsuwy mokrej ziemi sprawiły, że ze starej drewnianej miejskiej wieży ciśnień, jedynej budowli pod tym stokiem, można było od strony wzgórza zejść wprost na ścieżkę, chociaż z  przodu wciąż się trzeba było wdrapywać na tę bekę po drabinie mniej więcej dwudziesto-szczeblowej. Grunt naprawdę nie wzbudzał zaufania. Fakt, widok z  okien na zatokę wart by był furę pieniędzy, ale frontowe wejścia trzeba by lokować na gankach dziewięciometrowej wysokości, jeżeli tylne drzwi miały się znaleźć na poziomie podłogi parteru. Ale dla młodych psich łap podłoga to zbytek – uznał klub – zaś kąt nachylenia psiego sierocińca, może się okazać dobrodziejstwem, biorąc pod uwagę potrzebę rozwoju fizycznego. Parcelę kupiono zatem bez wahania i  zostało jeszcze dość forsy, żeby zabrać się do urządzania psiego przytuliska.

Pierwszą przeszkodą, która stanęła na drodze szlachetnym zamiarom, były skały. Nikt nie przypuszczał, że aż tak trudno ruszyć z  miejsca te poszarpane buły, ledwie wystające z  gruntu. Kiedy w  diabły poszły dwie talie kotwiczne i  koparka, pani Herbowa Tom zauważyła: „To tak, jakby na Wyspie Wielkanocnej ktoś próbował wyciągać kamienną głowę i  odkrył, że pod ziemią tkwi cała reszta”.

Podczas Święta Pracy Psubracia przez cały weekend kładli żwir między poszarpanymi skałkami, potraktowanymi jak umocnienia, i  w  końcu można było na miejsce budowy dowieźć materiały z  Cook End. Rezultat mozołów ledwie zasługiwał na miano drogi. Wśród nie naruszonych skałek ułożył się zygzakiem jak brudny wąż z  przetrąconym grzbietem – ale jechać się dało. A  potem w  noc po zakończeniu pracy lekki wstrząs zakołysał flanką Pirytów. Nic wielkiego. Jakieś 3,6 może 4. Nadszedł świt i  okazało się, że drogi nie ma. Pokryła ją darń przerośnięta wrzosami i  jasnozieloną trawą. Po prostu to, co było nad drogą, zsunęło się i  zakryło szpetną bliznę.

Pod koniec lata entuzjazm opuścił Psubractwo. Rzecz jasna, nikt nie zamierzał odkupić parceli od speszonych członków klubu i  w  końcu ten skrawek najzwyczajniej stał się miejscem ostatniego spoczynku zmarłych Psubraci. Początkowo grzebano tam tylko czworonogi, ale pewnego czerwcowego dnia psi cmentarz został udostępniony również tym członkom klubu, którzy kiedyś trzymali się prosto, lecz umierali tak stłamszeni, że już trudno im było o  lepszą kwaterę.

Nieszczęsny stuknięty niemowa nazwiskiem Bob Ślina-Ci-Leci Szpic był pierwszym dwunożnym członkiem klubu, którego uhonorowano pochówkiem w  świętej ziemi Psubractwa, chociaż twierdzenie, że Ślina-Ci-Leci trzymał się prosto, mijałoby się z  prawdą. Bob nie miał palców u  nóg, za to miał trwały przykurcz kolan i  sztywną dolną część kręgosłupa. Chodził tak zgięty, że zmierzwioną brodą zamiatał czasem ziemię. Jedna i  ta sama katastrofa odjęła mu piątą klepkę, przetrąciła grzbiet i  przykurczyła kolana. Jego prawdziwego nazwiska nie znał nikt. Imię „Bob” znajdowało się na kołnierzu wystrzępionej koszuli, a  szczeciniasta broda i  bokobrody sugerowały, że ma we krwi coś ze szpica. Jego historii też nikt nie znał, chociaż żałosne skomlenie – ilekroć dostrzegł rozkołysany kuter do połowu krabów, wysoko wyładowany cennymi stertami żelaznych koszy i  ciężko torujący sobie drogę przez wzburzone lodowate morze – podsuwało członkom klubu wyobrażenie tego, co się mogło facetowi przytrafić. Im mniej było królewskich krabów, na tym burzliwszych wodach pracowali łowcy. Nietrudno było rozpoznać takich, którzy się uratowali. Oblodzona, waląca się sterta koszy-pułapek załatwia kręgosłup. Rzepki w  kolanach wysiadają po przewróceniu się kutra. Palce u  nóg odmarzają, puchną, gniją i  odpadają podczas dni spędzonych na dryfującej tratwie ratunkowej. I  bywa, że umysł, a  ściślej to, co z  niego zostało, idzie wkrótce w  ślady okaleczonego ciała.

Na cmentarzu Wiekuista Przystań zabrakło miejsca dla Boba szpica bez imienia i  grosza. Ani katolicka, ani popilucka organizacja dobroczynna nie przyznawały się do nieboszczyka. Prezes Sallas uznał, że wobec tego pogrzebem zajmie się klub, a  zezwolenia niech szlag trafi. Psubracia ułożyli Szpica w  tej samej skrzyni, w  której nadeszła z  Tajwanu mównica w  kształcie hydrantu (zresztą zgiętego ciała nie dałoby się ułożyć w  zwykłej trumnie), skrzynię zabili i  ostentacyjnie ponieśli przez całe miasto na swój cmentarz. Pochowali biedaka u  podnóża ogromnego szarego bloku bazaltu. Nazwisko wyryli na płaskiej i  gładkiej powierzchni głazu: ŚLINA-CI-LECI BOB – SZPIC – SPOJRZENIE ZAWSZE KIEROWAŁ KU GÓRZE, jak na innych kamieniach ryli imiona i  rasy dziesiątków innych zmarłych Psów. Biedaczysko aż tak się upodobnił do czworonoga, że może dlatego władze przymknęły oko na nie zalegalizowany pochówek udręczonej istoty. Ale to był dopiero początek. Następni byli dwaj Popiluci. Urżnęli się, rozpijając do spółki butelkę Mad Dog 50-50 i  postrzelili się nawzajem z  magnum .270, który był ich wspólną własnością. Sądzono więc, że powinni dzielić ten sam grób. Kiedy władze, zarówno tubylcze, jak i  okrągłookie, stanowczo odrzuciły wniosek, Psubracia sami wykopali podwójną jamę. Tak było szybciej, wygodniej i  znacznie taniej.

Właściciele Wiekuistej Przystani, Wongowie, nie przeoczyli nowego trendu i  wydali mu bitwę na paragrafy. Zaciętą. Niewiele brakowało do sądowego tryumfu, kiedy wydarzyło się coś, co zmusiło ich do wywieszenia białej flagi; podczas burzliwej pijatyki stoczył się z  pokładu przetwórni adoptowany, najmłodszy syn Wongów. Ciała nigdy nie znaleziono, ale w  worku żeglarskim znaleziono dziennik. Ostatnia notatka mówiła o  najgorętszym pragnieniu chłopca. Pragnie najmocniej, jak pisał, zostać Psubratem i  kiedy tylko osiągnie wymagany wiek, chce resztę swych dni spędzić w  tej parszywej kompanii, a  potem dać się Psubraciom pochować na skalistym stoku, wśród głazów, nad którymi cwałuje księżyc. Wongowie uznali to za ostatnią wolę, więc Psubracia pośmiertnie nadali chłopcu członkostwo klubu. Przez pewien czas ów akt był w  okolicy dość modny wśród licealistów żywiących skłonności samobójcze. Lojalne Psubractwo Zadołowanych – już po nadzwyczajnym i  honorowym wprowadzeniu do klubu młodego Wonga – poparło, zarekomendowało, przyjęło, a  następnie pochowało co najmniej pięciu innych nieżywych kandydatów, z  których trzech nie skończyło jeszcze trzynastu lat. „A więc w  niezwykły i  raczej cudowny sposób” – zapisał w  notesiku formatu trzy na pięć cali Wayne Altenhoffen – „skalisty stok jednak stał się Schroniskiem Zbłąkanych Pociech”. Takie starcze pierdoły.

Tego dnia nie chowano jednak szczenięcia z  mlekiem pod nosem. Nie był to członek przyjmowany pośmiertnie. Chowano – jak to wyłożył klubowy Zbrojny Strażnik Ładu, Norman Wong, w  wyciskającej łzy inwokacji – „prawdziwego, cholera jasna, wykarmionego na kościach, psubrackiego old-timera!”

Kto wie, to chyba najstarszy z  nas, rozmyślał Wayne Altenhoffen. Marley był od samego początku. Dał się zamknąć w  historycznej Świętej Zagrodzie pod ławkami stadionu w  Seattle podczas rockowego koncertu – na skrawku ziemi, w  którym delikatne klubowe ziarno puściło pierwsze korzenie. Właściwie to zrobiono tę zagrodę z  powodu Marleya, był jedną z  głównych przyczyn, przypomniał sobie Altenhoffen. To się zaczęło przed koncertem od pewnej starej i  nerwowej flamy kapeli Dreadful Great. Na rozżarzonym parkingu z  tyłu, trąbiąc i  przystając w  poszukiwaniu miejsca, gorączkowo rozpychały się różne nie pospłacane cuda. Znerwicowana stara pudernica poszczuła Marleya parą znerwicowanych czystej krwi dobermanów tylko dlatego, że Marley właśnie oblewał prawy przedni błotnik jej perłowo opalizującej gabloty. Dobermany na komendę, jak krwiożercze rakiety, wystartowały przez okna z  obu stron limuzyny. I  z  obu stron runęły na wielkiego, przyjaźnie usposobionego colliekształtnego kundla, jazgocząc po drodze wniebogłosy. Marley, nieskory do gniewu, chciał się wycofać. Postawił na perswazję. Szeroko się uśmiechnął, co oznaczało: kto sika, nie błądzi. Raczej miał zamiar potarzać się, niż walczyć; raczej pokazać brzuch tej histeryzującej parze. Kiedy jednak dobermany po chamsku posunęły się do tego, że capnęły go, tak jest!, w  ufnie eksponowane przyrodzenie – co narusza wszelkie kodeksy psiej społeczności, jak świat długi i  szeroki – Marley nie miał wyboru: zerwał się na cztery łapy i  bez zapału poprzegryzał oba rasowe, lecz nieucywilizowane karki.

„Zatem nie chowamy tu pierwszego lepszego żółtodzioba”, pisał w  notesie Altenhoffen, „odchodzi bowiem nie tylko jeden z  Ojców Założycieli Lojalnego Psubractwa, lecz także obywatel, którego cała społeczność Kuinak zachowa we wdzięcznej pamięci”.

To fakt, jeżeli zważyć niebywały tłum nad otwartym grobem starego Marleya. Altenhoffen przypomniał sobie, że jak dotąd, tylko raz drogi nieobecny ściągnął na cmentarz takie tłumy – był to pradziadek Toogiak. Ale wówczas wchodziło w  grę tak rozległe tło historyczne i  takie nagłośnienie, że porównania nie wydają się właściwe. Pradziadek Toogiak pętał się po tych stronach przez sto sześć lat, zanim ostatecznie pozbierał zabawki – a  potem trzeba było jeszcze pięćdziesięciu czterech dni, zanim ceremonie dobiegły końca. Popiluccy krewni obu szczepów, działając jak w  transie, zamarynowali bezzębnego starego szamana w  rzeźbionym czółnie wypełnionym rybim tłuszczem i  trzymali przez pełne dwa obiegi Księżyca. Ludzie piorunem zwiedzieli się o  wydarzeniu, nawet ci z  bardzo odległych stron. Więc kiedy na parkingu za bankiem Searaven First National podpalono wreszcie zjełczały rezultat rytualnych zabiegów, ceremonię obsługiwały trzy główne sieci telewizyjne, brali w  niej udział Popiluci, adwokaci Popilutów, a  nawet przydupnicy Popilutów z  samego Waszyngtonu, którzy nadlecieli helikopterami składać tu hołdy.

Tego popołudnia niemal tyle samo ludzi zebrało się, żeby ostatnią posługę oddać staremu Marleyowi, który na pochówek czekał niespełna dzień. Obecni byli wszyscy Psubracia, którzy przynieśli tradycyjne białe papierowe torebki, by rzucić je do grobu. Nie brakowało takich, którzy kamizelki Foxcorp Security zamienili na koszule i  krawaty. Zjawiła się też większość rybaków z  miasta. Marley był kiedyś wcale popularnym psem portowym, znanym z  szerokiego, przyjaznego uśmiechu, którym witał kutry i  wracających z  morza facetów. Było też towarzystwo z  Main Street, urzędnicy, sklepikarze, właściciele barów, ciepło wspominający Marleya z  racji dobroczynnego wpływu, jaki wywierał na inne bydlaki, puszczane luzem i  wałęsające się po Main. Za tłumem ciemniał narybek, jak cień, grupka szczawi, z  których większość znała zwierzaka tylko z  opowiadań: „To pies Ike’a Sallasa... zżarł kiedyś parę psów samych Dreadful Great”. A  za szczawiami ustawiła się niewielka, lecz – szacowna delegacja filmowa. Altenhoffen rozpoznał Nicholasa Levertova i  jego przybocznego. – ponadto był reżyser Steubins i  starannie dobrane ślicznotki o  wszystkich kolorach skóry. Członkowie tej dostojnej delegacji zrezygnowali nawet z  podjechania limuzyną; do tego stopnia byli przepojeni szacunkiem, że w  posępnym milczeniu wdrapali się na wzgórze pieszo. Byli jednak ubrani aż tak starannie, że – trudno i  darmo – ich obecność zakrawała na zgrywę. Stary upiorowaty reżyser założył na oko szarą jedwabną przepaskę, a  na szyję strojny, szeroki krawat z  tego samego materiału. Clark B. Clark tenisówki zostawił na jachcie i  zamiast surferskich bermudów miał na sobie długie spodnie, a  panienki wbiły się w  identyczną żałobę: czarne kostiumy, filcowe czarne kapelusze z  woalkami i  w  ogóle.

Wszystkich jednak zakasował Levertov. Czarna opaska, którą zawiązał na rękawie białego płaszcza, miała kilka metrów i  wlokła się po ziemi jak ogon. Jest jakaś ostentacja w  tym nie usuniętym przeoczeniu, pomyślał Wayne Altenhoffen. To jeszcze bardziej dotyczy płaszcza. Wayne zmienił okulary i  przez szkła do patrzenia na bliższy dystans przyglądał się twarzom najbliżej stojących Psubraci; chciał się przekonać, czy ktoś dostrzega kpinę. Bo Levertov i  jego świta chyba robią sobie jaja. Zaś Ike Sallas – sądząc z  tego, co wczoraj wieczorem mówił Greer – nie jest w  nastroju, w  którym by go bawił sztubacki czarny humor tych błaznów. Raczej nie. Kiedy Greer wpadł do redakcji „Beacona” z  tekstem nekrologu, dziennikarski nos Altenhoffena zaraz poczuł jakiś swąd.

– Martwię się, Szare Komóry, o  kumpla. Boję się, że Ike świruje. Nie bierze scoota, nie daje w  żyłę ani w  szyję, nie wącha, a  mimo to ma drgawy.

– Ike Sallas i  drgawy? Chyba niemożliwe, Emil. Ike Sallas jest jak sam Gibraltar, zawsze był taki. – Altenhoffen ściszył głos i  skierował palec w  stronę pokoiku na tyłach, skąd Billy wyprawiał w  świat kolejny faks. – W  porównaniu z  niektórymi Ike to Mount Everest. No więc, co to za świrowanie? – Szare Komóry wyciągnął notes. – Żeby już rzecz ująć konkretnie...?

Profesjonalnie odpytany przez Altenhoffena Greer wyliczył przeróżne domysły na temat Levertova i  na temat przedsięwzięcia, w  które wrabia on rodzinne miasteczko; otóż Ike żywi jakieś chore podejrzenia, że za tym wcale się nie kryje chęć nakręcenia filmu ani nawet zbicia forsy – ale pragnienie zemsty! Szare komóry Wayne’a nie zaiskrzyły. To nie wiadomość na nagłówek. Takie podejrzenia żywi wielu ludzi, również on sam. Potem Greer opowiedział, jak Ike’a poniosło, kiedy znaleźli psa.

– Po prostu zawył: „to Levertov!” Jeszcze nie słyszałem, żeby Ike się tak rozdarł. Ike uważa też, że Levertov załatwił Omara Loopa i  bliźniaków; że normalnie ich zamordował.

Teraz w  głębi szarych komór Altenhoffena zadźwięczał dzwonek. Prawdziwa lub nie, ta wiadomość nadawała się na nagłówek, wokół którego można już coś nawijać. „MAGNAT FILMOWY ZAŁATWIA WŁASNEGO TEŚCIA! Wiarygodny rozmówca obawia się najgorszego”.

To dlatego wziął się do drukowania, a  potem rozdawania ulotek z  depeszą, i  dlatego aż z  dwoma notesami wybrał się na cmentarz, gdzie uwijał się jak zgłodniały pająk. Kochał plotkę miłością najnaturalniejszą na świecie: od niemal stu lat w  żyłach Altenhoffenów zamiast krwi płynął atrament zmieszany ze skupioną na Kuinak dziennikarską ciekawością. Chodziło tu o  prawdziwą ciekawość, a  nie o  udawane zainteresowanie, które cechuje ambitnych reporterów robiących karierę. Pismo „Bay Beacon” Altenhoffenowie wydawali od chwili, w  której pierwszy z  przodków wrażliwych na zmienne wiatry przybył do Kuinak z  przedholocaustowych Niemiec, z  walizkową olivetti. Pierwsze „Beacony” były po prostu przepisywane na maszynie przez pięć kalek. Sprzedawali je po cencie, a  kartkę zawsze rozpoczynał umieszczany na górze biblijny cytat, credo gazety: „Dobra nowina z  dalekiego kraju jest dla spragnionej duszy niczym chłodne wody”. Inne credo, niepisane, przekazywane z  pokolenia na pokolenie, brzmiało bardziej rzeczowo i  lepiej streszczało filozofię Altenhoffenów: „Wiedzcie, że – prawdziwa czy nie – plotka to klej, który spaja nam miasto”. A  to się zapowiadało wcale nieźle: „Kultowy idol kuinacki wiąże zniknięcie mistrza kręglarstwa z  producentem filmowym”. Było spajające (żeby nie powiedzieć: lepkie) i  z  biglem.

Altenhoffen nasunął teraz na oczy okulary na dystans półśredni i  zerkał na ludzi zebranych w  pobliżu bazaltowej skały, pod którą zionęła jama – grób Marleya. Trudno było wyczuć, czy Sallas dostrzegł pojawienie się Levertova i  jego przebierańców, czy nie. Twarz Ike’a wydawała się nieprzenikniona jak profil na starej monecie. Można z  niej było tylko wyczytać, że przedłużająca się ceremonia niecierpliwi Ike’a, zresztą nie tylko jego. Zdawało się, że przemowa Normana Wonga nigdy się nie skończy. Przez niemal pół godziny opłakiwał los wszystkich psów, które pamiętał, poczynając od swego pierwszego springer spaniela. Ludziom zaczynały już puszczać nerwy, lecz nie na tyle, żeby się sprzeczać ze zapłakanym i  narąbanym facetem mającym siedem stóp, a  uzbrojonym w  colta kaliber .44. Potem Greer zmówił modlitwę rastafariańską, do tego stopnia etniczną, że nikt nie miał pojęcia, w  jakim języku. Teraz zaś pani Herbowa Tom brnęła przez żałobną wersję Starej owcy, a  prezes Bellisarius czekał, aż skończy. Trzymał odbitkę klubowej księgi, do której wciąż zerkał, jakby z  zazdrosnym podziwem. Pod dotknięciem cienkich palców Kujona stroniczki fruwały niczym liście rozmiatane przez zimową wichurę. Drobny człowieczek był tak blady i  wycieńczony, że Altenhoffen zaczął się martwić: jeśli pani Tom nie przyśpieszy, to może trzeba będzie pochować więcej niż jednego członka klubu.

Pani Herbowa Tom wreszcie dobrnęła do końca i  schowała elektroniczny notes. Billy zamknął klubową księgę i  podszedł do otwartego grobu. Zerknął w  głąb; twarz Kujona była raczej rozgorączkowana niż okryta żałobą. Wszyscy czekali. Kujon wydawał się jednak pogrążony w  myślach tak głębokich i  szalonych, że mógł się zdobyć tylko na wbicie płonącego spojrzenia w  ziemię. Zastygł bez słowa i  trwało to tak długo, że w  tłumie stojącym w  łagodnym popołudniowym słońcu zaczęło wzbierać gniewne szemranie. W  końcu z  tego snu na jawie wyrwał Kujona Sallas.

– Palnij tę mowę, Billy. Mamy na głowie także inne sprawy.

Skierowana ku ziemi udręczona twarz uniosła się jak rozwijający się grzyb.

– Prawdę mówiąc – warknął Kujon – nie będzie żadnej mowy.

Poza tym, ja też mam na głowie swoje sprawy. Jednak lubiłem starego Marleya. Przyzwoity był z  niego pies. Zestarzał się. Poharcował sobie jeszcze na koniec. I  zmarł. Przyniosłem tu taki wierszyk, może się nada. – Po raz ostatni zerknął do księgi, potem uniósł wzrok i  spojrzał na tłum. – Oto, co na ten temat miał do powiedzenia dziewiętnastowieczny poeta, Anglik nazwiskiem Kipling. Psa urok. Tak się nazywa wiersz. To słowa przestrogi, drodzy Psubracia, i  słowa boleści.

Billy zamknął księgę i  po długiej – znów! – chwili milczenia, zmarszczywszy brwi, zaczął recytować z  pamięci:

Tak jakby smutków nie dość było w  życiu, co samo już niełatwe znajdą się ludzie, którzy siłą jeszcze dołożą sobie zmartwień.

Bracia i  siostry – pamiętajcie, serc swych w  psie gardła tak nie pchajcie!

Szczeniaka kup, chcąc mieć na własność tę miłość, której obce kłamstwo.

Wierność otrzymasz, a  z  nią przyjaźń, co da się głaskać oraz bijać.

Sam tego jednak nie miej w  planach, by psu dać serce do kąsania.

Kiedy w  konwulsjach i  charkotach dobiegać zacznie kres żywota, a  weterynarz wybrać każe pomiędzy kulą albo gazem, wtedy sam się przekonać możesz – jak serce twe psi ząb rozorze.

Posłuszny zawsze twojej woli na ręce już się nie gramoli, bo to przymilne dotąd ciało odeszło, chociaż iść nie chciało.

Ach, ileż trzeba mieć odwagi dać serce swe psim zębom nagim!

A czy nas więcej nie kosztuje, gdy ludzką nędzę się dołuje?

Bo nam na własność go nie dają, lecz z  lichwą skarb ten pożyczają, nietrwałą rzecz nam kładą w  ręce, im masz ją dłużej – płaczesz więcej.

Nieważne już po ilu latach, dość, że nadejdzie długu spłata.

Czemuż, nim ktoś nas wezwać zechce, ma jeszcze pies nam ranić serce?

„Ten stary Kujon wciąż czuje bluesa”, z  dumą zanotował Altenhoffen. Występ sprawił, że oczy wszystkich zawilgły jak ów stok cmentarny. Wielki Norman Wong zawodził jak zrozpaczony pies.

Wszystkie powieki uniosły się, bo oto drobny skwaszony człowieczek kopniakiem posłał w  głąb jamy parę grud, a  potem – sztywny i  wyprostowany – przepchnął się bez słowa przez tłum i  pognał do miasta. Do grobu wrzucono więc psie torebki, a  potem Norman Wong podał srebrną łopatkę i  Ike Sallas zaczął zasypywanie dołu wilgotna, czerwoną ziemią. Altenhoffen pstryknął swym fuji zdjęcie na pierwszą kolumnę, a  tłum zaczął się rozchodzić. Jeżeli chodzi o  pogrzeb, to tyle. Zapchajdziura w  gazecie. Budząca umiarkowane zainteresowanie. Altenhoffen obszedł głaz i  stanął obok Sallasa, trzymając w  pogotowiu oba notesy. Jednak to Ike zapytał pierwszy:

– Jak to jest, Szare Komóry, że nosisz aż cztery pary okularów?

– Podprowadziłem dziadkowi Altenhoffenowi z  biurka. Napar z  tego, co teraz przywiózł Billy, daje po oczach i  nie mogę nosić kontaktów. To ostry towar, Ike. Jeden czajnik może człowieka zabić...

– A  co się dzieje z  Kujonem? Wygląda jak śmierć na głodzie.

Altenhoffen pokręcił głową.

– Biedny Kujon wpadł w  panikę. Nie jest na głodzie, trzęsie go ze strachu. Dzisiejsza ranna „Victorian Mail” donosi, że tę kolonię Greenera zaatakował w  nocy rząd kanadyjski, zrobili rajd jak wszyscy diabli.

– No to czemu Kujon panikuje? Chyba o  to chodziło w  tych apelach, które rozsyłaliście na wszystkie strony?

– Dlatego, że przewielebny dał dyla. I  nie wiadomo, gdzie się podziewa.

– I  co, teraz Kujon się boi, że zjawi się tu Greener i  złoi mu tyłek, tak? – roześmiał się Ike. – To tylko zwidy po scoocie, Szare Komóry. Wiadomo, Billy zawsze miewał skłonności do paranoi. A  z  drugiej strony Greener to rzeczywiście paranoik wagi ciężkiej. Greenera interesuje podbój znacznie większych światów niż nasze nędzne miasteczko.

– Nie sądzisz, że stoi za tym twój przyjaciel, Levertov?

– O  czym ty pleciesz?

Altenhoffen unikał ostrego spojrzenia Ike’a.

– Kujon mi opowiadał, jak snułeś przy nim na kutrze różne fantazje. Na temat planów Levertova wobec naszego nędznego miasteczka. A  teraz mówi mi Greer, że podejrzewasz faceta; że ci rozjechał psa i  że na tym psie nie koniec. Słuchaj, Ike, te szare komóry aż się wzdrygają...

– Bellisarius nie ma prawa wywlekać takich prywatności. Greer też nie. A  zwłaszcza opowiadać o  nich cholernym wścibskim reporterom.

Altenhoffena to ukłuło. Zamienił okulary do czytania na rogowe do dystansów średnich – miał wrażenie, że rogowa oprawa najlepiej odzwierciedli oburzenie człowieka pióra – i  rzekł zranionym głosem:

– Z  mojej strony to nie tylko wścibstwo, Isaak; także poczucie przynależności do Bractwa. – Mały notes wepchnął do kieszeni, duży wsunął za pasek i  uniósł puste dłonie. – Cała rozmowa zostaje między nami, chyba że sam zmienisz zdanie. Słowo Psubrata. Znasz mnie, lubię wiedzieć, co ludzie myślą. Lubię wąchać prywatności; a  publikuję takie rzeczy tylko sporadycznie.

Więc daj, Isaak, powąchać tego i  owego swemu staremu wścibskiemu psubratu. Proszę.

Isaak wziął dziennikarza pod rękę i  poprowadził pod górę, z  dala od reszty żałobników. Stąpali teraz po skale, pod którą spoczywał Bob Szpic.

– Nic nie ma do wąchania, Szare Komóry. Dosłownie nic. Greer wie, jak jest. Miałem napad staroświeckiej paranoi. Ściśle rzecz biorąc, w  błocie naokoło ciała wszędzie były ślady niedźwiedzie. A  ślady limuzyny? Otóż nie widziałem. Żadnego.

– A  co ze starym Omarem i  z  bliźniakami?

– Co ma być? Nie stać mnie nawet na taki luksus jak dowód rzeczowy, żeby potwierdzić przywidzenia. Więc odpuść, Wayne. Słowo daję.

– Jakoś mi to nie pasuje do naszego starego buldoga, desperado Na-Ciebie-Kolej z  tych naszych szalonych lat. Pamiętam te twoje mowy, byłeś taki napalony, że ludzie...

– Może te nasze szalone lata w  końcu nauczyły starego psa puszczać kość, zanim ktoś nadepnie na ogon; trudno mścić zbrodnie, których się nie umie udowodnić...

– Ach tak? – Altenhoffen, jak łowca ostryg między wodorostami, rzucał się na zdobycz, nie czekając, aż sama się wynurzy. – To dlatego wyczuwam, że pod tą zimną przykrywką aż kipi od czarnych myśli?

– Odpuść sobie, Szare Komóry, albo się okaże, że oberwałeś w  tyłek i  leżysz w  ziemi ze starym Marleyem.

– Nie sądzę – uśmiechnął się szeroko Altenhoffen. – Ike Sallas nie wyrżnie w  tyłek słabszego od siebie faceta, który nosi cztery pary okularów.

Altenhoffen dalej by naciskał Ike’a i  drążył sprawę podejrzeń wobec złowrogich filmowców, ale spotkanie na cmentarzu w  cztery oczy, służące wymianie zdań nie do publikacji, zostało nagle przerwane.

– Hej, panier Isaaku Sallas! Mamy tu coś dla pana.

Tuż za Sallasem na mokrych źdźbłach niedźwiedziej trawy stała boso nastoletnia Eskimoska; trzymała za rękę młodszą siostrzyczkę, a  pod pachą szczeniaka. Owinęła się w  kwiecisty sarong znad mórz południowych – strój, który mogła znaleźć tylko w  garderobie Alice.

– Mam dla pana list od pani Carmody.

Szorstko wypchnęła siostrzyczkę i  dziecko podało Ike’owi różową papierową kulę. Po rozwinięciu kula okazała się kartką firmowej papeterii motelu Bear Flag. Dziewczęta wpatrywały się w  twarz Ike’a jak zahipnotyzowane, zaś Ike przeczytał wiadomość na głos.

– „Sallas! Carmody chce odbić z  jutrzejszym odpływem i  zakotwiczyć na granicy akwenu. O  zachodzie słońca czeka na Cobrze na ciebie i  Greera. Alice”. – Ike spojrzał na starszą dziewczynę. – To znaczy, że już rozmawiają ze sobą? Pan i  pani Carmody?

– Przez telefon. Pan Carmody przyszedł zeszłej nocy, a  panie Carmody i  Hardesty oblały go z  hydrantu. Przyniosłyśmy panu nie tylko list. – Wpatrywała się w  twarz Ike’a tak usilnie, że z  wysiłku pulsowały jej żyły na skroni. Uniosła śpiącego szczeniaka; przelewał się jej przez ręce jak kudłata lalka wypełniona galaretą. – Pani Carmody mówi, że na miejsce tego psa, którego pan stracił, powinien pan wziąć Biedę; bardzo ładny szczeniak.

– To nie był mój pies. – Ike wrzasnął nad głową dziewczyny: – Greer! Masz tu następcę Marleya. Bierzesz?

Greer odstąpił od dołu i  starł z  powiek krople rzekomego potu.

– Jeszcze nie pochowaliśmy starego psa, mesje. Takie sprawy wymagają czasu... powiedzmy: jakiegoś okresu żałoby. Pomyślimy o  tym za kilka dni, co?

– Chyba nas nie stać na taki luksus. O  zachodzie słońca czeka na nas na kutrze Carmody. Chyba dojrzał do tego, żeby wypróbować te nowe bajery.

– O  rany, rany... – Greer gestem konającego oddał łopatkę w  ręce Susan Boswell, zaczął się wspinać ku grupce na górze i  odgrywać napad śmiertelnego znużenia, trzęsąc głową obwieszoną dredami – ...znowu ten morski oprawca.

Dziewczyna nie poświęciła występom Greera ani chwili uwagi: twarz Ike’a ogarnęła wzrokiem jak dzikim uściskiem, nie dbając o  to, czy Ike patrzy na nią, czy nie. Kiedy okazało się, że nie bierze od niej szczeniaka, rzuciła siostrze zwierzę na ręce i  podeszła jeszcze bliżej. Stała naprzeciw Ike’a surowa i  zbuntowana, pewnie i  szeroko rozstawiwszy na mokrej ziemi brązowe bose stopy i  skrzyżowawszy ręce pod owiniętymi w  kwiecisty sarong piersiami, zbyt pięknymi, by je pokazać. Altenhoffen, który sądził, że nie ogląda się za kobietami i  że jest wolny od tego nałogu, zdumiał się, zamarł i  zawstydził, słysząc własny głośny jęk wydany na widok tej dziewczyny stojącej w  promieniach popołudniowego słońca. Po raz pierwszy zrozumiał, o  co chodzi Greerowi i  innym miejscowym znawcom, kiedy mówią, że „skala wysiada”. Miała za krótkie nogi, żeby reklamować rajstopy, a  biodra i  klatkę piersiową za szerokie i  niezgodne z  trendem jak na rozkładówkę w  magazynie. Twarz była płaska i  rozległa jak letnie morze, ciemne wyspy oczu osadzone tak daleko od siebie, że bez kompasu trudno by od jednej dopłynąć do drugiej. Natomiast całość robiła takie wrażenie jak wspaniałe malowidło. I  rzeczywiście, sposób, w  jaki stała z  ramionami skrzyżowanymi pod tą ukwieconą obfitością, sprawił, że Altenhoffen pomyślał o  Gauguinowskiej dziewczynie z  wysp, podającej kosz z  owocami.

– Co się z  panem dzieje, panie Isaaku Sallas? – nalegała dziewczyna. – W  telewizji wciąż powtarzają w  serialu: „człowiek nie jest wyspą”. Czy to prawda, co się o  panu opowiada, że pan nie chce towarzyszki życia?

Otwarta propozycja była jak uderzenie w  twarz. Isaak Sallas obdarzył ją ojcowskim spojrzeniem, z  repertuaru zarezerwowanego dla zadurzonych dzieci.

– Shoola, złotko... to właśnie taka gadanina z  serialu. Już nikt nie żyje w  ten sposób. Prawda, chłopaki? – Poszukał u  Greera i  Altenhoffena wsparcia. Obaj pokiwali głowami, próbując nagą propozycję Shooli okryć wytartymi gałganami uśmiechów.

– Jasne... fakt... telewizyjna gadanina...

Dziewczynie napłynęły do oczu łzy gniewu.

– Ludzie... po prostu macie nie po kolei! – Uświadomiła to sobie, a  w  jej głosie zabrzmiały lęk i  podziw. – U  nas w  domu nikt nie powie „nie” na widok takiej ładnej grubej suczki. Jeśli się nie nadaje na towarzyszkę życia, to można ją zawsze zjeść, czy nie wiem co. Nikt nie powie „nie”. A  wy... – Z  Altenhoffena w  przekrzywionej muszce i  z  czterema parami okularów przeniosła wzrok na Greera, śmiesznego, wciąż puszczającego do niej oko spomiędzy dredów, jak lubieżny ofiodon gapiący się spomiędzy wodorostów, potem spojrzała na Ike’a Sallasa i  tę jego ojcowską minę służącą za wyświechtany wykręt... Potem z  wściekłością spojrzała na grupkę obywateli Kuinak krążących między głazami jak lunatycy. Łzy gniewu potoczyły się – z  jej policzków. – Wszyscy macie nie po kolei. Będę szczęśliwa, kiedy wrócę do domu!

16

Szalonym szlakiem podąża człowiek „będzie co będzie” wiatrowi powie wolność opłaci, resztę przeliczy wysokiej fali słucha zwodniczej

...brzmiały słowa pieśni wybranej przez Carmody’ego na motyw przewodni rejsu, w  którym przećwiczyć mieli połów okrężnicą. Niewykluczone, że pieśń została skomponowana na tę akurat sesję tego akurat roku. Carmody zapewniał jednak, że nauczył się jej w  ubiegłym wieku od pewnego folkowego tria, znanego jako Bok, Muir & Trickett. A  ów Bok, twierdził Carmody, tylko przerobił rybacką elegię starszą jeszcze o  wiek. Pewne rzeczy zmieniają się tylko w  ten sposób, że coraz bardziej stają się tym, czym zawsze były.

Może pełne zadumy podmuchy wiatru niosły ten uniwersalny i  ponadczasowy refren znad Bóg wie jakiego brzegu, z  zapomnianej już wioski, w  której świt dziejów niepewnie opromienił prymitywne rybackie czółna.

Ach te dni, dni

Dni piękne długie letnie

Ryby pluszcza w  zatokach

Myślałem, że będzie tak wiecznie

Jednak w  drugiej zwrotce pojawiał się ton bardziej lokalny akcent bardziej współczesny, bardziej aktualny z  każdym dniem:

Ale dnia już ubywa, a  paka niemłoda

Ryby nie widać, pocieplała woda

Kto chce wypełnić skrzynie i  luki

Niech pruje przed siebie

Niech błądzi, niech szuka

Ach te dni, te dni...

Dzwon obwieszczający początek sesji odezwał się o  świcie i  flotylla na pełnych obrotach, w  bryzgach piany, runęła przez granicę akwenu, z  wciągniętymi na pokład podwodnymi sondami, ze sklarowanym osprzętem, byle tylko zmniejszyć opór powietrza i  wody. Większość kutrów już na ogół przebadała przybrzeżne wody: na buczących niebieskozielonych ekranach radarów udało się wypatrzeć tylko niewyraźne, rzadko porozrzucane plamki merlana i  stynki. „Grzać, ile wlezie, i  dopaść”. No to grzali jak wściekli, prując fale bankrutującymi kutrami, całą mocą paliwożernych diesli.

Kiedy superszybka Cobra zostawiła za sobą konkurentów i  umknęła im z  pola widzenia, Carmody odjął gazu i  po obu burtach zanurzył małe sondy radarowe. Ale na monitorach nie pojawił się nawet ślad merlanów. Carmody dalej przepatrywał akwen z  szybkością holowniczą, póki nie dostrzegł nadpływających za nimi kutrów; wówczas wciągnął na pokład tę parę podwodnych oczu i  znów popruł całą naprzód. Na tej zabawie zszedł im dzień. Tylko raz, po dwóch godzinach, doczekali się obiecującego sygnału sondy na sterburcie. Plamka na ekranie umykała i  nurkowała, aż w  końcu trafili na ławicę wodorostów i  wtedy rozpłynęła się jak gang uliczny na widok glin. Już się nie dowiedzieli, co to było.

– Południowoamerykańskie małolaty na wagarach – wysunął podejrzenie Greer. – Czmychnęli ze szkoły i  zafundowali sobie ferie na Północy.

Morze było zupełnie spokojne, a  niebo czyste, więc przetrząsali w  ten sposób akwen przez całą noc. Reszta kutrów wciąż deptała im po piętach, w  końcu mruganie świateł” i  popiskiwanie sygnałów zirytowały Carmody’ego.

– Moim zdaniem, ten cały zamęt tylko płoszy rybę. Jak uważacie, chłopaki? Dajemy dyla tam, gdzie nie trafią te mrugające miglance? Znam takie jedno miejsce przy ujściu Piryte Creek...

Zakręcił kołem, a  kuter z  bulgotaniem zatoczył szeroki łuk w  prawo i  w  ciemnościach wziął kurs na południowy wschód. Carmody najpierw zaproponował, żeby wykorzystać czas na przestudiowanie instrukcji dołączonej do nowego sprzętu, a  potem przełączył ster na autopilota i  wyciągnął harmonię. Słowa „Szalonym szlakiem podąża człowiek...” wydały mu się idealnym motywem przewodnim wieczoru. Pieśń rymowała się z  okolicznościami. Brzmiał w  niej akcent patosu, a  jednocześnie była wzruszająca. Poza tym podskórnie snuł się w  pieśni ciemny i  smakowity wątek ironiczny, który może dobitniej trafiał do ponurego Ike’a Sallasa i  obwieszonego jak pajac dredami Emila Greera niż do samego Carmody’ego.

Ach, przypływy, odpływy

Gorzkie i  ciemne

Jeśli nie mogę jej mieć przy boku

Niech sobie radzi beze mnie.

Greerowi bardzo dogadzało, że płyną w  stronę lądu, i  nie przeszkadzał mu rozdzierający ciszę sterówki chropawy tenor Carmody’ego. Poza tym mógł pogadać z  Ikiem, wiedząc, że stary Walijczyk nic nie usłyszy. Trochę się martwił, że przyjacielem aż tak zatrzęsło, kiedy znaleźli psa. Nie bardzo też podobało się Greerowi, że Ike usiłuje rozciągnąć podejrzenia na całą ekipę hollywoodzką. Ci ludzie są po prostu mili, upierał się Greer.

– Nie bądź taki sztywny, kolego, ludzie jak ludzie. Szpanują, fakt, ale pod szpanem znajdziesz zwyczajnych ludzi.

Greer próbował odwrócić uwagę Ike’a od ponurych rozmyślań o  zbrodni i  karze; starał się więc przestroić aparaturę na zupełnie inny kanał, zresztą – zdaniem Greera – zapełniony sygnałami dziesięć razy ważniejszymi niż te, którymi może się gryźć nawet najbardziej żądny zemsty mężczyzna.

– Jak myślisz, mesje – Greer zbliżał się do upatrzonej częstotliwości – co robią młode lwice morskie, kiedy już je za bardzo rozpiera? No? Wylegują się na tej samej skale co byk tatuńcio i  czekają na swoją kolej?

– Jakie lwice morskie?

– Na wybrzeżu Oregonu koło Wakondy; kiedyś tam łowiłem. Rany! Nosi je wzdłuż linii przyboju, uważasz, w  pojedynkę kręcą się tam i  z  powrotem. I  jeżeli je rozpiera, to trzymają tylną płetwę nad wodą, kapujesz, mesje? To taka flaga, którą ma zobaczyć jakiś młody walet, lew morski, który też się pęta samotny i  napalony. I  walet, jak tylko tę płetwę zobaczy, zaraz wie, jak zareagować; a  ją nosi, mesje, oj, nosi; wystawiła tę ale-mnię-wzięło-przeleć-mnie płetwę i  kręci się!

Po powrocie ze Skagway Greer znów wystąpił u  Radioaparata we własnym programie – był to magazyn Rasta-Drgawy-Ruchawy – i  do tej pory nie pozbył się didżejowskiego akcentu.

Ike nawet nie podniósł oczu znad trzymanej na kolanach instrukcji obsługi nowej sieci.

– Greer, o  czym ty, u  diabła, opowiadasz?

Nie wiesz? Myślałem, że opowiadam o  romansie, mesje, ale staw Ike’owi. Niech tego rybomata pilotuje pilot. A  teraz ściągać i  znowu rzucamy. Ciekawe, czy choć raz, na Boga, złowimy coś, co jest warte czterdziestu minut naszego zasuwania!

Każdy zaciąg zalegalizowanej okrężnicy był monitorowany i  podlegał ścisłym przepisom; sprzęt na bieżąco podawał dane – czas połowu i  pozycję – wprost do posterunków ONZ, rozsianych po wszystkich akwenach. Sieć tego typu musiała zostać zarzucona, uformowana i  zamknięta w  ciągu maksimum czterdziestu minut, a  wyciągnięta w  godzinę. Minuta dłużej, a  helikopter oenzetowskiej straży już leciał ku zarejestrowanym współrzędnym. Miał prawo skonfiskować cały zaciąg. Był to jeszcze jeden właściwy przepis, którym nękano niewłaściwych ludzi; wiadomo, że dryfujące chińskie łodzie podwodne wciąż nielegalnie rozstawiają zabójcze sieci długie na całe mile, mimo to oenzetowski nadzór czepia się operacji drobnych, bo tak jest łatwiej.

Po dwóch następnych zaciągach już jakoś szło. Carmody przyniósł dwa batony granola i  dwa kartony mleka.

– Coś gorącego zjemy potem. Chłopaki, one tu są! Już je czuję!

W następnym zaciągu zobaczyli strużkę wijących się smugo-boków, niewiele, ale Carmody tak się podniecił pierwszym sukcesem, że za szybko cofnął kuter i  podnoszona matnia wplątała się w  śrubę. Uciekające ryby zamigotały w  rozciętym otworze. Carmody zaklął, kazał wciągnąć sieć na pokład, gdzie Greer mógł jakoś załatać dziurę gorącym szydłem. Powinna wytrzymać, zanim wrócą do domu i  sieć trafi na krosno. Ale niepowodzenie trochę zdeprymowało Carmody’ego.

– To chyba marna wróżba, kiedy człowiek rozedrze nowiuteńką sieć, zanim coś w  nią złowi. Bywają lepsze.

Spojrzał ku zachodowi, i  podrapał się po brzuchu. Słońce szybko osuwało się w  stronę pogodnego horyzontu.

– Zostawcie to, chłopaki. Zjemy szykowną kolację, odświeżymy chęć do pracy, a  jutro z  biglem zaczniemy od rana. Bo te płetwiaste diabły tu są, moi mili, i  do jutra nie uciekną. A  wtedy tylko patrzeć, jak się do nich dobierzemy!

Nie pomylił się, jeśli chodzi o  złą wróżbę; pomylił się, jeśli chodzi o  rybę. Nazajutrz pętali się tam i  z  powrotem wzdłuż dziesięciomilowego pasa wybrzeża i  przez cały dzień nie odebrali żadnego sygnału. Dla wprawy rzucili parę razy sieć w  ciemno; poczuli się już pewniej przy nowych urządzeniach. Jednak sieć wracała na pokład pusta, jeśli nie liczyć paru meduz i  porcji wodorostów na wierzchu matni. Dzień później zaliczyli zaciąg rozmaitych ryb przydennych i  bardzo marny zaciąg merlana, a  potem znowu czesali tylko wodę. Chociaż mieścili się w  czterdziestominutowym limicie, to każdy zaciąg zabierał parę godzin. Automatyczna składarka sieci nie była aż tak automatyczna, jak zapewniała instrukcja, rybomat zaś marnie sobie radził ze spychaniem sieci przez szczelinę nad linią wodną. Zwijała się na fali, tłukła o  kadłub, aż wreszcie Ike zaczął kląć, a  Greer wybuchnął śmiechem.

– Nasz doświadczony pilot nie radzi sobie z  ciasnymi dziurami, kapitanie – wrzasnął do interkomu. – Może lepiej by mu szło, gdyby naokoło rosły włosy.

Carmody połapał się w  sytuacji – musi sterem strumieniowym idealnie nakierować dziób na falę, a  kiedy Ike manewruje cylindrem z  siecią, Greer musi spychać bosakiem jaskrawe pomarańczowe pływaki tak, że ułożą się na wodzie w  obszerną migotliwą pętlę, którą potem przetnie dziób kutra. Greer wyławia wtedy bosakiem linę sieci i  umieszcza w  leżu na wysięgniku windy. Ike naciska guzik, linę przejmuje rybomat i  mała matnia przez chwilę dryfuje, obraca się i  drga jak srebrna parówka w  garnku z  wrzącą wodą, póki Ike nie zacznie jej wprowadzać w  obramowaną teflonem szczelinę. Wychodziło to coraz lepiej. Do szczęścia brakowało tylko ryb.

Wyławiali mnóstwo czego innego. Wodorosty. Morświny. W  pewnej chwili myśleli, że już się dobierają do miodu, lecz kiedy wynurzyła się matnia, zobaczyli, że wloką resztki starej sieci – ogromny, gęsto przetykany rybimi szkieletami kłąb typu molekumar. Wyplątanie z  matni tych resztek zajęło im ponad godzinę. Komunikaty na rybackich kanałach były niemal tak skotłowane jak ta sieć; w  głośniku jednocześnie rozbrzmiewał tuzin języków i  dialektów. We wszystkich chodziło o  to samo: „nul... de nada... minus”.

Na pokład zawlekli też iskrzyki. Pierwszy zobaczył je Greer.

– Matko jebana, mesje, a  nie mówiłem! To jedna z  tych niegodziwych...

Palec Greera wskazywał świetlistą plamę w  pobliżu tylnego luku. Delikatnie migotało tam coś podobnego do ósemki, przy czym przecinające się krążki były wielkości mniej więcej wieczka ze słoika majonezu. Zjawa migotała przez chwilę, potem zniknęła. Prawdę mówiąc, Ike nie wierzył dotąd w  istnienie tego fenomenu.

– A  skąd się wzięła nazwa iskrzyki?

– Bo z  tego zombi, którego kiedyś załatwił kapitan Hook, tylko iskry poszły, mesje – brzmiało naukowe wyjaśnienie Greera.

Carmody miewał chyba do czynienia z  takimi zjawami. Większość czasu spędzał w  sterówce, z  wściekłością usiłując się połapać w  skomplikowanym oprogramowaniu. Światełka paneli z  reguły gasły, zanim zdołał się zorientować, co sygnalizują.

– Migocąca ósemka, mówicie? Albo to ognik świętego Elma, albo skutek przedawkowania Kujonowej herbaty.

Czwartego dnia Carmody zdecydował, że opłyną Pyrite Cape i  przebadają pewną zatoczkę. Miejsce nie wydawało się obiecujące, w  pobliżu nie uchodził żaden potok ani rzeczka. Widocznie Carmody był już zdesperowany, skoro liczył, że tu coś zwojuje. Wciąż było spokojnie, zdawało się, że z  nieba nieprędko zniknie ciemny błękit. Rozleniwione morze przypominało smołę. Bryza niosła znad lądu spiekotę i  spocony Greer zdecydował się ściągnąć neoprenowy kombinezon. Połowę operacji miał już za sobą, kiedy w  interkomie zazgrzytał głos wpatrzonego w  ekran Carmody’ego:

– Mam żerowisko! Gigant! To jest to, chłopaki. Strzał w  dziesiątkę! A  teraz z  ikrą – uwaga, na moją komendę...

– Aj waj, sir! – ziewnął Greer i  wciągnął z  powrotem górę kombinezonu.

Ike ruszył do panelu i  nacisnął klawisz OPEN. Z  metalicznym chrzęstem zwinęła się pokrywa na rufie. Cienka jak pajęczyna sieć czekała złożona w  równiutkie fałdy, pływaki w  sprężynowej wyrzutni przypominały jaskrawe pomarańczowe pączki nadziane na wielki kij pogo. W  wyrzutni rybomatu widać było gotowy do odpalenia pływak prowadzący. Greer umieścił w  prowadnicy linę. Z  sakiewki pod parką Ike wyciągnął moduł zdalnego sterowania. Włączył go, moduł zamrugał i  wysunął antenę. Greer zatrzasnął klamrę pasa asekuracyjnego i  ulokował się w  ambonce.

– Odliczam, od dziesięciu – głos Carmody’ego dobiegał teraz z  głośników. – To jest to, chłopcy, bingo! Sakramenckie, wielkie żerowisko! Zróbmy to jak należy. Trzy... dwa... jeden... Rzuć!

Carmody przerzucił stery strumieniowe na autonawigację i  wyszedł na pokład, żeby doglądnąć roboty.

– To ten worek, chłopcy, którego właśnie szukamy – powiedział, zacierając sękate dłonie. – Czuję to w  tych moich rzeszotowiejących kościach.

Greer, który wpatrywał się w  smołowatą powierzchnię morza, czuł co innego: pocił się i  chciało mu się spać. Kiedy ekran panelu wyświetlił dziesiątą minutę, Carmody zostawił ich i  popędził do sterówki. Autopilot powinien trzymać kurs i  pilnować stałej szybkości, ale Carmody widział już niejeden kuter, który utknął, holując przeładowaną sieć. Chciał być w  pogotowiu, gdyby potrzebny był jakiś manewr.

– Ściągajcie – podał komendę przez głośniki. – Tym razem dobraliśmy się do nich!

Ike przełożył dźwignię zdalnego sterowania i  przez wielki bęben na bomie zaczęła sunąć lina. Greer natychmiast się zorientował, że stary rybak ma rację. Silnik windy jęczał i  stękał; pokład ostro nachylił się w  stronę wysuniętego bomu. Nagle rozbudzony Greer wciągał bosakiem pływaki, żeby pomóc mozolącej się maszynie. Im wyżej wynurzała się matnia, tym bardziej się podniecał.

– Mmm! A  kiedy Piotr i  Jan ściągnęli sieć po Jezusowej stronie kutra – parafrazował – rzekli: „Ożesz, gówno, cholera jasna, popatrz, ale tu ryb!”

Na widok rosnącej w  oczach matni Ike zdumiał się jak owi galilejscy rybacy, nie tyle ze względu na ilość, lecz rozmaitość ryby. Zdawało się, że w  tej sakwie z  syntetycznego włókna znajduje się chyba wszystko. Łosoś i  wielki tuńczyk wiły się skrzela w  skrzela z  pacyficznym dorszem i  arktycznym witlinkiem. Ike dostrzegł też barrakudę i  karbonelę, z  których ostatnia stanowiła już na tych wodach zagrożoną wyginięciem rzadkość. W  trzepocącej i  wijącej się kolekcji widać też było mieniące się kolorami arlekinowe lucjany, pomarańczowe lśniące babki. Była też długonosa raja, trochę gwiaździstych flader. I  nawet para szczawi na ucieczce, zażartował Greer. Chciał właśnie przekazać Carmody’emu wiadomości, kiedy zamarł na widok czegoś tuż pod powierzchnią.

– Co tam jest, do cholery? – zaskrzeczał interkom. – Może się wreszcie ktoś wypowie?

Greer myślał, że odezwie się Ike, ale ten oniemiał, wpatrzony w  wodę.

– Pierwszorzędny zaciąg, Carm – odkrzyknął Greer do trzeszczącej skrzyneczki. – A  także bardzo różnorodny.

– Zaciąg czego? – głos Carmody’ego załamywał się po dziecinnemu. – Tuńczyka? Halibuta?

– Jest tuńczyk, jest halibut i  mnóstwo różności, mesje. Zaciąg jest rzeczywiście mieszany. Łosoś i  dorsz, lucjan i  stynka, wszystko, co ma płetwy i  skrzela. Uou! Pojęcia nie mam, w  myśl jakiej konwencji zeszły się w  tej akurat minikałuży?

A potem to zobaczył. Nic dziwnego, że Ike stał jak słup soli. Na spodzie unoszącego się saka znajdowało się ludzkie ciało, nagie, zwrócone ku nim plecami, w  pionie. Z  pewnością ciało mężczyzny, sądząc po obwodzie. Tors był tak olbrzymi, jak u  widywanych w  telewizji spasionych zapaśników sumo. Jeszcze większy! Trup wydawał się tak nabity, jak kołysząca się nad wodą sieć, w  której ugrzązł. Zresztą pod wpływem własnego ciężaru niemal się z  niej uwolnił. Wysunął się aż do pach przez dziurę, którą usiłowali załatać. Włókno było napięte tak mocno, że wpiło się w  obrzmiałe ciało na plecach. Ramiona, barki i  głowa wciąż były niewidoczne, ukryte w  drgającej masie ryb.

Mężczyzna nie miał ubrania, lecz nie był nagi. Całkowicie i  starannie spowijały go wstęgi przezroczystej mylarowej taśmy klejącej, chociaż zdawało się, że albo mylar się skurczył, albo już po opakowaniu mężczyzna dość znacznie utył. Ogromny tors dosłownie wylewał się spomiędzy ciasno spowijających go pasm, a  plastykowe strzępy zwisały obok szkarłatnych boków jak resztki zwojów świadczących o  jakiejś chybionej, nowoczesnej próbie mumifikacji. Od bioder w  dół mylar porozdzierały kraby. A  to znaczyło, że zwłoki leżały na dnie, obciążone. Kiedy matnia z  wolna obróciła się, obaj mężczyźni zobaczyli, co za ciężar pociągnął ciało na dno. Do krocza zwłok przywiązana była opalizująca czerwona kula, gładka i  przezroczysta jak ziarnko kawioru, za to większa od ludzkiej głowy. Czerwona ciężka kula wisiała nieprzyzwoicie i  dziwacznie, uwiązana do poskręcanego i  wyciągniętego kawałka ciała. Na ten widok Greer poczuł, że w  gardle wrze mu coś piekielnego, nawet nie wiedział, czy to histeryczny śmiech, czy piekące wymioty. Zanim uporał się z  klasyfikacją, przywołał go do porządku głos Ike’a.

– I  co, kolego, wciąż uważasz, że to wieprz albo niedźwiedź załatwił starego Marleya? – A  takich ciężarków jest więcej. – wykrztusił w  końcu Greer, wpatrzony w  kołyszącą się kulę – i  może już wiadomo, który chcą komu i  gdzie uwiązać... – Z  głosu Greera ulotnił się bez śladu jamajski akcent.

– Wcale nie u  tego byczego karku – powiedział Ike. – Przyjrzyj się, jak mu to sprytnie wykombinowali. Co powiedział ten Clark B.? Że kręgle to w  życiu starego Omara decydujący wątek?

– Jak na Omara Loopa facet jest za wielki – próbował się upierać Greer. – Loop nie był aż tak szeroki w  pasie. – Lekkie zakołysanie statku spowodowało, że podobna do monstrualnego wahadła matnia lekko wychyliła się i  uderzyła o  krawędź burty. Uderzenie nie było mocne, ale wystarczyło, żeby oderwać od zwłok ów poskręcany i  wyciągnięty kawałek ciała. Kula wpadła do morza z  radosnym pluśnięciem, pociągając za sobą owłosione organy. Z  wyszarpanego otworu zaczęła się wylewać nowa obrzydliwość, jak żywy deszcz. Wpierw była to drgająca brązowa strużka, potem wijący się potok, a  wreszcie kleisty potop.

– Śluzice – powiedział Ike, jakby się tego właśnie spodziewał. – Dlatego tak wygląda. Biedny papa Loop, nabawił się puchliny morskiej.

– Co się tam dzieje? – niecierpliwił się głos z  interkomu. – Czemu tego nie opuścicie na pokład? Niech was diabli, zaraz schodzę!

Wór skóry kurczył się jak przekłuty balon. Wciąż tryskał z  niego do morza wezbrany, brązowy strumień śluzic.

– Pamiętasz ten kawał o  pijaku i  spluwaczce? – rzeczowym tonem spytał Ike. Greer przytaknął, krzywiąc się na wspomnienie. – Pijak grozi, że wypije spluwaczkę, jeżeli nikt w  barze mu nie postawi. Nie ma chętnych, wobec tego podnosi mosiężny kubeł i  zaczyna żłopać. Gościom robi się niedobrze. „Dość! Starczy! Już stawiamy!” A  pijak żłopie. Rzucają mu pieniądze, błagają, żeby przestał, nic, żłopie dalej. Wreszcie dopił, odstawia od ust spluwaczkę i  wtedy pytają go, czemu nie przestał. Na co pijak odpowiada, że nie mógł. „To było w  jednym kawałku”.

Greer wzdrygnął się.

– Jeden z  najobrzydliwszych kawałów na świecie. No nic, ruszaj się, panie starszy spluwaczkowy, mamy tu coś jeszcze gorszego.

Kark i  klatka piersiowa trupa sklęsły i  spłaszczyły się. Mylarowe opakowanie tak długo chroniło ciało przed krabami i  rybami, że specjaliści od wpychania się kuchennymi drzwiami zdążyli już odwalić w  środku kawał solidnej roboty. Z  pewnością już nie było tam ani płuc, ani serca. Krtań... język... Sflaczały tors nagle się przekrzywił i  wysunął z  matni, wydając przy tym odgłos podobny do zasysania, jak but wyciągany z  grzęzawiska. Greer był na tyle blisko, że mógł zaczepić zwłoki bosakiem. Ale takie to było okropne. Rzucił krótkie spojrzenie, szukając rady na twarzy Ike’a i  poczuł wdzięczność, widząc, że Ike przeżywa to samo. Te resztki były po prostu zbyt ohydne, zbyt cuchnące. Poza tym, czego dowodziły? Znów poczuł w  gardle pieczenie i  wrzątek. Teraz już wiedział, że to śmiech. Wolał wymioty.

– W  jednym kawałku, he-he-he!

Za ich plecami Carmody stoczył się po schodkach w  chwili, w  której ciało pogrążało się w  wodzie, pod kaskadą ryb wysypujących się z  sieci.

– Co się dzieje z  tym z  połowem? – Z  niedowierzaniem wybałuszył oczy na pustoszejącą matnię. – Ostatni odczyt mówił, że mamy na haku cztery tysiące siedemset funtów. Ponad dwie tony!

– I  w  tym tkwi problem, Mike – wyjaśnił Ike. – Bo się rozpruła dziura, którą zaszyliśmy.

– I  nie mogliście tego przesunąć nad pokład, żeby wyłapać chociaż część tych drani? – żalił się Carmody. – Po prostu stamtąd tutaj?

– Nie wyglądały najlepiej, Carm – odrzekł Ike. – Pełno tam było śluzie.

– Śluzic? – Carmody odwrócił się do Greera. – Mówiłeś, zdaje się, że to pierwszorzędny połów.

– Pomyliłem się – ze skruchą odrzekł Greer. – Strasznie się podnieciłem. A  to głównie były śluzice, śluzice jak diablice. Może obświniły to szycie i  puściło.

– Tfu! – Carmody splunął za burtę. – Kiedyś na tych wodach to była odrażająca rzadkość, czysty przypadek, a  teraz lezie wszędzie, gówno zasrane! – Właśnie nabierał powietrza przed dalszym ciągiem, kiedy przerwało mu popiskiwanie. Wyjął z  kieszeni kombinezonu telefon komórkowy i  patrząc w  morze, przyłożył do ucha. Greer był przekonany, że to Alice lub Willi, ale po chwili Carmody podał mu aparat. Greer wsunął go pod dredy.

– To Altenhoffen! – Oczy Greera aż pobielały wokół tęczówek. – Mówi, że jesteśmy teraz potrzebni w  Psiarni. Isaak...?

– Co to, znowu pełnia? – spytał Ike. – Czas szybko mija, kiedy się człowiek bawi. – Spojrzał na północ, zamyślony. – Powiedz, że z  tą zbiórką harcerską świetnie sobie poradzi Kujon.

– Mówi, że Billy znów przepadł. – Ukryty w  czarnym gąszczu komórkowiec skrzeczał jak oszalały. – I  Szare Komóry mówi, że to nie żadna zbiórka harcerska. Coś ważnego. Mówi, że temat na dzisiaj to sama Psiarnia. Ci z  Foxcorp zmusili już Searaven do sprzedania udziału, a  nam chcą złożyć propozycję dziś wieczorem.

– Nam?

– Psubractwu. I  wszystkim. Wayne mówi, że trzeba ratować całe miasto przed straszną pomyłką.

– Strata czasu – żachnął się Carmody. – Powiedz mu, że właśnie łowimy, i  że to ważniejsze.

Greer spodziewał się, że Ike przytaknie, nawet jeśli to ma oznaczać jeszcze większą mordęgę przy jałowym czesaniu wody siecią. Lecz Isaak wciąż patrzył na północ, a  ta cholerna grecka żuchwa nadawała jego twarzy wyraz zaciętości.

– Niech to piorun. – Ike nagle się rozluźnił. – Wciągajmy to na pokład, Carm. Może za jednym zamachem uda nam się załatać sieć i  uratować miasto.

17

Wzgardzone ssaki patrzą w  dal

Leonard Smalls – pierwszy treser ekipy – mężczyzna o  twarzy dziecka i  siwej skołtunionej brodzie godnej dzikiego zwierzęcia, był jednym z  Zielonych. Ze Starych Zielonych – co mógłby nie bez dumy podkreślić. Gdyby datą jego członkostwa zainteresował się jakiś nostalgoid albo niedowiarek, to Smalls jeszcze miał tę laminowaną plakietkę i  jakiś rocznik „Green Gazettes” ze swoim nazwiskiem i  adresem w  Anaheim. Zachował też opatrzone hologramem Szmaragdowego Grodu zaproszenia na parę hucznych konspiracyjnych imprez dobroczynnych, które były krzykiem mody, gdy jeszcze gwiazdy filmowe i  asy sportu deklarowały poparcie dla wyklętej sprawy. Na jednej z  tych imprez przemawiał sam Ike Sallas. Nigdy jednak ów straszliwy terrorystyczny wątek życiorysu Smallsa nie wyszedł na jaw. Smalls umiał wytyczyć granicę. Co innego bawić się w  politykę dotyczącą zatruwania, a  co innego truć polityków, zwłaszcza kiedy poszło o  te dwie senatorki z  Colorado, siostry syjamskie zrośnięte plecami. Po obejrzeniu transmisji z  procesu Leonard wystąpił z  organizacji. W  ostatniej chwili. Kiedy w  Hadze uznano organizację za winną „Jaskrawych pogwałceń życia społecznego”, a  jej członków za „zoologicznych bolszewików”, cały Hollywood zwrócił się przeciw Starym Zielonym, a  wobec pracowników filmu, którzy wcześniej nie zrzekli się członkostwa, zastosowano dożywotni ostracyzm.

Tak więc tych parę pamiątek z  czasów, kiedy był aktywistą i  animatorem, Leonard schował na dnie szuflady, za to nigdy nie wyzbył się zwierzęcej brody. Bo w  gruncie rzeczy Leonard Smalls był raczej animistą niż animatorem. Kochał zwierzęta i  chciał być przez nie kochany. A  owłosienie twarzy, jak sądził, winno ułatwić spełnienie tych pragnień. Dla większości zwierząt gładka, naga skóra musi być czymś dziwacznym; który zwierz zechce się spoufalić ze stworem, zdzierającym sobie włosy z  oblicza? Fakt, są też treserki, niektóre wręcz wyjątkowe, rzecz jasna o  bezwłosych twarzach; zwierzę jednak się zorientuje, że to twarz żeńska, naga z  natury. Leonard nawet podejrzewał, że ta kobieca nagość, kto wie, może jeszcze bardziej zacieśnia kontakt. Weźmy konkretne przypadki: Fossey i  jej goryle czy Marę Bethelozi i  to psychopatyczne stado pawianów. Można powiedzieć, że wdzięk nagiego niewieściego oblicza łagodzi obyczaje. Jakkolwiek by nazwać, jest coś takiego, co dziewczyny mają, i  to działa. A  już na pewno działa w  wypadku tego eskimoskiego podlotka, którego Leonard miał przeszkolić w  wielkim kojcu dla płetwonoga – zobaczył to na własne oczy.

Po wściekłym starciu między dzikim lwem morskim a  oswojonym, wytwórnia zażyczyła sobie, żeby każdego popołudnia dziewczyna przychodziła nad kojec i  przez godzinę spoufalała się z  Harkym. Tak miało na imię zwierzę oswojone. Leonard wychowywał Harky’ego od chwili, w  której przed sześcioma laty ten wykastrowany foczy malec trafił do należącego do wytwórni basenu w  Anaheim; teraz Levertov kazał Leonardowi pośredniczyć między Harkym i  eskimoskimi gwiazdami tego filmu. Co popołudnie Leonard miał oswajać dziewczynę i  kalekę z  lękliwym zwierzęciem, a  zwierzę z  ludźmi. Pierwszego popołudnia zjawiła się dziewczyna; żując gumę z  ponurą miną, czekała, aż Leonard wpuści ją za ogrodzenie. Natomiast nie zjawił się jej ułomny partner. Treser zaproponował, żeby poczekać, przygotował bowiem skromny wstępny wykład. Ale dziewczyna pokręciła głową.

– Eemooka nie ma. Skreślili go i  rano odleciał do domu.

– Skreślili? Myślałem, że gra główną rolę.

– Już nie. Pan Clark mówi, że kaleka nie może grać głównej roli ani w  filmie, ani w  wyścigach psich zaprzęgów. Czy siadłam na swoim krześle? I  proszę mi powiedzieć, kiedy minie ta godzina.

Mógł się więc od początku przekonać, że pośrednictwo nie zostanie docenione ani nie będzie potrzebne. Mógł też nie zawracać sobie głowy obmyślaniem wstępu: nie było sensu zapoznawać z  teorią totemizmu i  elementarnych kontaktów tego osowiałego przeżuwacza gumy. Wiedział, że dziewczyna ani nie jest tępa, ani niedouczona. Przeciwnie. Posługiwała się angielszczyzną co najmniej poprawną; sam to słyszał na planie. Otoczona zgrają narybku, szczawi jak ona sama, wylewała z  siebie potoki słów, lawinę, która demolowała i  zamulała jakikolwiek proces myślenia, i  w  obliczu której większość najlepszych hollywoodzkich raperów mogłaby tylko ze wstydu połknąć język.

A jednak w  to pierwsze popołudnie spędzone nad kojcem Harky’ego żuła tylko gumę i  wpatrywała się w  horyzont za cyklonowym ogrodzeniem. Nawet nie zdobyła się na tyle uprzejmości, żeby udawać zainteresowanie wywodami Leonarda, który próbował opowiedzieć coś o  płetwonogach. Po prostu siedziała na krześle wpatrzona w  dal.

Nawet kiedy przeszedł przed nią i  znalazł się na linii wzroku, jej szeroko osadzone oczy były utkwione w  jakimś zagadkowym punkcie, jakby Shoola patrzyła przez Leonarda jak przez szybę. Widział to kiedyś; wilki zamknięte w  klatce wpatrują się tak samo w  dal i  chociaż przyjmują do wiadomości cudzą obecność, to lekceważą ją, jakby były pochłonięte ważniejszymi sprawami – takimi jak zemsta, strach, głód, krew. Zresztą, skąd można wiedzieć, co naprawdę znaczy takie spojrzenie?

Tego wieczora wpadł do kręgielni do kierownictwa produkcji na plotki i  usłyszał, że dziewczyna durzy się w  miejscowym bohaterze. Stąd się wzięło to spojrzenie. To miłość; żarliwa, beznadziejna, nie odwzajemniona. Nazajutrz wpuścił więc dziewczynę i  wycofał się do namiotu, niech sama się upora z  wyznaczonym zadaniem. Co może osiągnąć Leonard, wyciągając z  nory wystraszonego Harky’ego i  zachęcając, żeby nawiązał z  dziewczyną kontakt? Albo zachęcając ją? Dosłownie nic, jeśli nie liczyć skumulowania się dźgnięć w  sercach. Postanowił zachować chłodny dystans i  w  sposób naukowy, kliniczny, wyzbyty emocji obserwować obydwa obiekty.

Jednak po dwóch dniach beznamiętnych obserwacji, które wykazały, że depresja Harky’ego pogłębia się, a  szerokie czoło schnącej z  tęsknoty indiańskiej dziewczyny przypomina pszeniczne pole nakryte ołowianą chmurą, Leonard Smalls uznał, że emocjonalna część jego natury bierze górę nad naukową.

– Teraz wpuszczę lwa do basenu – poinformował dziewczynę na trzeci dzień.

Shoola wzruszyła ramionami.

– Jeżeli o  mnie chodzi, to wszystko gra. – Siedziała odchylona do tyłu na ogrodowym krześle i  ćwiczyła wydymanie gumy balonowej. Była to jedna z  umiejętności okrągłookich, którą Shoola postanowiła opanować i  doprowadzić do perfekcji. – Myślałam, że przez cały czas siedzi w  basenie.

– Teoretycznie rzecz biorąc tak. Jest jednak nieśmiały. Ukrył się w  grocie. Od kiedy upokorzył go inny lew, boi się wyjść i  boi się kontaktu z  rzeczywistością. Wywabię go i  zamknę za nim furtę, więc nie będzie się mógł schować.

– Po co się w  ogóle w  to wdajemy? – Dziewczyna wciąż patrzyła gdzieś daleko w  morze, lecz grube brwi lekko się uniosły. – Już zapomniałam.

– Powinna się pani z  nim zżyć.

– Co takiego?

– Chodzi o  wzajemną sympatię, o  przyjazne nastawienie. Żeby się go pani nie bała, kiedy będziemy kręcić scenę, w  której go pani dosiada.

– Howgh! – powiedziała.

– No właśnie, bo chodzi o  to, żeby i  Harky się pani nie bał. Moja działka to właśnie samopoczucie Harky’ego. Opiekowałem się nim, kiedy jeszcze ssał. Oddałem mu sześć lat życia.

Odwróciła się i  obrzuciła go gniewnym, taksującym spojrzeniem.

– A  to po panu widać, kudłaczu, niech pan się sobie dobrze przyjrzy. – Zdawało się, że widzi tę twarz pierwszy raz w  życiu. – Kim pan jest? Świętym Mikołajem lwów morskich, czy co?

– Był zawsze nieśmiały – potulnie zapewnił Smalls.

– No to niech go pan wpuści! – Skinęła ręką.

Leonard tyką wypłoszył zwierzę z  ukrycia i  skierował na basen, odcinając mu odwrót. Ledwie rzuciła na nie okiem. Lew morski odpłynął w  przeciwległy róg basenu i  nie ruszał się stamtąd; postękiwał żałośnie i  mrugał wielkimi ślepiami. Po drugiej stronie dziewczyna ćwiczyła wydymanie jaskraworóżowej balonowej gumy.

Upłynęła godzina, Leonard Smalls otworzył furtkę, wypuścił Shoolę i  zapewnił, że nie powinna się tym martwić, że Harky jej nie akceptuje. – Jutro dam ci go pokarmić łososiowymi łbami.

Jeszcze raz prześwidrowała go wzrokiem.

– Jeszcze raz howgh, Święty Mikołaju! Pański rozmemłany lew morski nie chce rybich łbów. Bo niczego nie chce. Może jutro zrobię, żeby czegoś chciał.

Nazajutrz Shoola rozpakowała nie jedną, lecz dwie gumy. Tę drugą ulokowała pod krzesłem w  pobliżu wody, a  potem oddała się wpatrywaniu w  widnokrąg i  balonowym ćwiczeniom. Po chwili Leonard spostrzegł, że lew morski opuszcza podrabianą pieczarę. Krążył wokół basenu, raczej zafascynowany niż zalękniony. Może i  Harky to budyń, pomyślał nie bez dumy Leonard Smalls, ale ciekawski budyń.

Pokryty gładko przylegającą sierścią łeb zygzakował coraz bliżej różowej zdobyczy, unikał jednak wzroku wydymaczki balonów. Krążąc po basenie, Harky spoglądał na gumę i  na dziewczynę wręcz wyjątkowo jak na zastraszone zwierzę. O  dziwo, nawet kryła się w  tym groźba. Spod uniesionych warg zalśniły zęby. Smalls jeszcze nigdy nie widział, żeby Harky tak się zachowywał. Tknięty nagłym niepokojem, sięgnął pod składane wojskowe łóżko po elektroszpikulec, z  którym się nie rozstawał. Kto tak naprawdę wie, co się roi w  głowach tym sztukom wyrosłym w  cieplarnianych warunkach? Każdy człowiek z  branży ma w  zanadrzu jakąś straszliwą historyjkę o  takim czy innym podopiecznym, któremu nagle odbiło. „W życiu nie widziałem poczciwszej wilczycy, aż tu, wyobraźcie sobie, pewnego ranka zajeżdżają na podwórze te całe Camp Fire Girls z  tymi wiśniami w  czekoladzie...”

Lew morski czaił się coraz bliżej dziewczyny wyciągniętej na krześle. Leonard wcisnął przełącznik szpikulca. Lecz w  chwili, w  której chciał wyskoczyć z  namiotu i  interweniować, dziewczyna obróciła się, sięgnęła po drugi kawałek gumy i  wrzuciła go sobie do ust. Harky pośpiesznie odpłynął, a  potem zanurkował, woda zakotłowała się, spieniła, zwierzę zniknęło.

– Teraz już tego chce – powiedziała dziewczyna.

Następnym razem pozwoliła mu porwać zdobycz. Zanurkował aż na dno, a  kiedy wypłynął po przeciwległej stronie basenu, okazało się, że żuje! Ni mniej, ni więcej, żuje gumę balonową! Nim upłynęła przepisana godzina, znów się wynurzył w  pobliżu Shooli i  najwyraźniej usiłował naśladować ruchy jej warg. Dziewczyna szeptem dodawała mu odwagi. Zsunęła się z  krzesła i  ulokowała na brzegu basenu na czworakach, na kolanach i  łokciach, dla ożywienia wymiany zdań. Vis-a-vis. Dziewczyna trenowała Harky’ego!

Leonard przyglądał się temu z  namiotu w  takim napięciu i  podnieceniu, że poczuł się nagle jak podglądacz. Na jutro musi zamówić kamerę wideo, żeby rejestrować to niesłychane zbliżenie. Wcale nie liczył, że mu się uda nagrać wydymanie gumy – nie bądźmy śmieszni. Możliwości zębowo-wargowego układu płetwonoga nie są wystarczająco rozwinięte. Jednak zapis wideo tego kontaktu starczy aż nadto, żeby otworzyć przewód doktorski, a  może nawet, kto wie, uda się teraz zdobyć grant Barry Lopeza. Czegoś takiego nikt nie widział! Nawiązanie tak bliskiego stosunku, wręcz błyskawicznie... A  potem zobaczył coś więcej. Chociaż ściśle rzecz biorąc niczego nie zobaczył. Ponieważ ta para nagle zamarła. W  bezruchu wyglądali jak skuci lodem, oko w  oko, twarz dziewczęca od zwierzęcej odległa ledwie o  parędziesiąt centymetrów. Oboje przestali żuć, zastygli z  otwartymi ustami, zwieszonymi żuchwami i  wyłażącymi kęsami gumy. Wyglądali jak zahipnotyzowani, zniewoleni nawzajem – byli jak komputery ładujące się nawzajem programami. Przez moment Leonard wyobrażał sobie, najbezsensowniej, że naprawdę słyszy ciche, zdwojone terkotanie twardych dysków, wymieniających między sobą pamięci ROM i  bazy danych. A  potem ta stop klatka znienacka ożyła. Dziewczyna gwałtownie odchyliła się do tyłu i  zabeczała. Harky odpowiedział na odzew i  odpłynął; zanim zniknął w  falach, w  jego wyglądzie uderzały ogrom, wdzięk i  coś głęboko tragicznego. Wynurzył się dopiero koło zamkniętej furty przed pieczarą i  czekał tam, burząc wodę i  nie oglądając się za siebie.

Oba kawałki przeżutej gumy leżały na mokrych deskach na brzegu basenu. Dziewczyna podniosła je i  ruszyła do wyjścia. Leonard Smalls wynurzył się z  namiotu i  popędził w  jej stronę, ściskając w  ręce kartę magnetyczną. Dziewczyna machinalnie ugniotła z  obu kawałków jedną różową kulkę.

– Mam nadzieję, że nie zamierza pani żuć obu naraz. – Żart miał posłużyć ukryciu zdumienia. – Diabli wiedzą, co można złapać od Harky’ego, mieszkańca niezdrowych okolic Los Angeles i  w  ogóle...

Dziewczyna nie zaśmiała się. Ruchem pełnym wdzięku i  powagi obróciła się. Stali twarzą w  twarz. W  jej oczach Leonard zobaczył brąz szlachetnego kamienia, były jak cięty jaspis, cudownie tajemnicze. A  potem za owym egzotycznym brązem zamajaczył mu inny brąz, znajomy brąz brudów południowej Kalifornii, brąz lejący się z  nieba w  hrabstwie Orange. Między zmarniałymi liśćmi palm, zaświniający płyty” w  patio, kaktusy, ręce i  karki ludzi z  – obsługi basenu... wszędzie brązowe zacieki, brązowe tynki, ani śladu widnokręgu... nie ma już głębin ani wyżyn, tylko siekana mątwa w  zardzewiałym, brązowym wiadrze. Słońce, księżyc, gumowa czerwona piłka? Kule z  tego właśnie brązu toczą się w  krąg jedna za drugą i  wciąż wzbudzają cichy żal, jak sunąca nieprzerwanie ciemnobrązowa pętla taśmy magnetofonowej...

Leonard Smalls potrząsnął głową tak energicznie, że broda aż smagnęła go przez piersi. Okropna wizja pierzchła, a  wtedy zobaczył, że stoi sam. Furtka była otwarta na oścież; dziewczyna wyszła. Usiłował ją wypatrzeć na parkingu personelu i  rzeczywiście, zobaczył, jak wsiada na motorynkę i  rusza; osłonił dłonią oczy i  odprowadzał ją wzrokiem, póki nie zniknęła za malowanym na płótnie klifem zasłaniającym przetwórnię ryb.

W basenie Harky wciąż puszczał bańki powietrza spod wody, czekając, aż Leonard wpuści go do sztucznej pieczary, rzekomo służącej mu za schronienie.

– Wybacz mi, drogi przyjacielu. Nie wiedziałem. Zresztą, skąd mogłem wiedzieć?

Harky czekał przed furtą, nieskory do dzielenia się uwagami... Basen odbity w  oczach zwierzęcia – w  tych wielkich wypukłych zwierciadłach – przeistoczył się w  bezkres, w  tę samą dal, która rozciągała się za ogrodzeniem.

18

Destry znów w  siodle

Minęli Pyrite Cape; Carmody z  pełnym rezygnacji westchnieniem przełączył aparaturę na ów święty program powrotu. Gadzi dziób jednostki przesunął się o  parę stopni ku północnemu zachodowi, a  potem już nie zbaczał z  kursu. Silnik wydawał równy radosny pomruk; niemal można było zobaczyć uśmiech wielkiej ferralowej machiny wgryzającej się w  spienione fale: „Mmm, czuję go, ten najlepszy z  programów”.

Ike też się cieszył, że Carmody przełączył na homeback. Nie o  to chodziło, że zmierzają do domu najszybszą i  najpewniejszą trasą; po prostu coś krępującego i  ciężkiego w  końcu oderwało się, odpadło, poszło na dno. Lżej było też Carmody’emu, który przyznał wreszcie, że przerasta go to moderno-gówniane mikroprocesorowe kretyństwo; skoro się go nie nauczył, to go nie może wziąć za pysk, a  jeśli nie może wziąć za pysk, to je pierdoli.

– Przechodzimy na autonawigację. Dajmy sobie luzu i  posłuchajmy, jak pogrywa ta pianola.

– Czuję takie klimaty – Ike próbował ująć zagadnienie z  lepszej strony – w  których pianola nie tylko Satna pogrywa, ale i  tańczy.

Musiał przyznać, że wzbiera w  nim ochota na odrobinę tańców. Czasem, kiedy sprawę wspaniałą, lecz beznadziejną trzeba w  końcu uznać za straconą, spływa na nas coś w  rodzaju beztroskiej energii, przekazanej na tych samych falach, na których został nadany wyrok. Człowiek chce jak najlepiej wykorzystać tę rekompensatę.

Siedzieli na pokładzie we trójkę osłonięci od wiatru nadbudówką, rozparli się na fotelach z  pływaków i  rozpijali litrową niemal butelkę irlandzkiej Steubinsa, posilając się przy tym ćwiartką jagnięcia, które Carmody wyhandlował jeszcze na wiosnę i  uwędził w  ciśnieniowej wędzarni. Mięso było delikatne, soczyste, niesamowicie aromatyczne, istny norweski ser śmietankowy; można je było pokroić krakersem. A  Bushmill był nawet jeszcze lepszy. Ike musiał sam siebie przestrzec przed przedawkowaniem nie tylko irlandzkiej – zakąski również. Właściwie mógł sobie pofolgować, ale wiedział, że kiedy wrócą do Kuinak, trzeba będzie twardo zawalczyć. Nie umiał powiedzieć, na czym polega sprawa, lecz już pogodził się z  myślą, że zrobi, co należy. Czuł się, jakby włączył autopilota i  scedował wszystko na niego. Od chwili, w  której ujrzał tę złowróżbną czerwoną kulę od kręgli, wiedział już, że koniec z  żywionymi wciąż nadziejami; niestety, podejrzenia wobec Levertova nie były fantazją. To ohydztwo zwisało tam naprawdę. No tak, najpierw rozstawiono zabawki, a  teraz zabrano się do ich przewracania. Akcja rozwija się, w  odpowiedniej maszynie przesuwa się odpowiednia taśma – nie uda się już unik, nie sposób przymknąć oko. Na szczęście to taka akcja, na wypadek której Ike ma swój własny program specjalny. Trzeba go tylko uruchomić, to wszystko. Z  pewnością program przedpotopowy, mimo to można na tych starych algorytmach polegać; wyprowadzą Ike’a na właściwą pozycję i  podpowiedzą właściwe ruchy. Wystarczy wsunąć dyskietkę i  nacisnąć klawisz.

Sunęli przez leniwe, matowe morze. Długie brudnoniebieskie kłęby ciągnęły się od Aleutów. Wydawały się wyzbyte energii, martwe jak zaczesane na mokro rodzinnym grzebieniem włosy starej irlandzkiej handlarki ryb. Ike – tylko dla towarzystwa – chciał się podzielić z  Carmodym ową celtycką wizją; w  końcu jednak nie otworzył ust. Nie był w  nastroju do pogwarek.

Wyglądało na to, że całą trójkę satysfakcjonuje przemierzanie zarazem morza i  własnych myśli. Ike wiedział, że idą w  zasadzie tym samym kursem: chodzi o  powrót do domu i  czekające ich sprawy. W  wypadku Carmody’ego było to czekające u  brzegu zagmatwanie życiowe; czy na haku trzepocą dwie ryby, czy żadna? A  może to on trzepoce na dwóch hakach, z  których jeden wbił się w  skrzela, a  drugi w  ogon? Greer wciąż się zmagał z  problemami, które zwiastował ów straszliwy, wywleczony z  głębin upiór. Uau! Trzeba się rozstać z  głupotami zamulającymi mózg, jakże słodkimi! Trzeba przyjąć do wiadomości, że czarodziejska załoga latającego dywanu, który przyfrunął nad miasto z  magicznym kociołkiem, z  pełnym delicji, na pozór niewyczerpanym rogiem obfitości, to nie żadni „morowi ludzie”, o  czym Greer zapewniał na każdym kroku, lecz przeciwnie, „morowi” w  zupełnie innym znaczeniu, a  on sam, Emil Greer, najpewniej zajmuje wcale wysokie miejsce na liście tych, przeciw którym skieruje się geniusz zła. Mmm! Trapił się też – nie na żarty – myślą, że oto wraca do miasta jego współlokator i  brat duchowy, żeby – też nie na żarty – powalczyć z  demonem. Greer widywał już na twarzy Ike’a ów wyraz pełen rezygnacji, co oznaczało, że Ike rozważa jakieś narwańcze projekty. Zdaje się, że w  cenie będą szybkie nogi. Tak więc kiedy Carmody znów podsunął butelkę, Greer uniósł rękę w  geście pełnym rozwagi.

– Trochę się denerwuję, Carm. Musimy się trzymać. Chyba nie chcemy się urżnąć i  stracić formy?

Lecz Ike wciąż popijał. Tak go przygnębił widok rozdętej kukły w  sieci, że musiał coś zrobić, wykonać jakiś ruch; doświadczenie mówiło mu, że w  takich sytuacjach są tylko dwa rodzaje ruchów: zaatakować sukinsynów albo wycofać się i  czekać na dogodną porę. Najlepsza taktyka to atak na całego, jeżeli tylko człowiekowi nie brak pary. Ikry. Kiedy więc butelka znów przysłoniła horyzont, Ike z  rozmysłem pociągnął długi łyk i  obdarzył Greera beztroskim uśmiechem.

– Czasami bardziej potrzebujemy odwagi niż formy.

Prawdę mówiąc, nie szukał w  irlandzkim trunku odwagi, lecz determinacji. Chciał – jak z  Greenerem – zaangażować się i  zrobić swoje. Dosyć tych przekomarzań, komedii, dość popisowych bilardowych zagrywek z  odbiciem od trzech band. Trzeba iść wprost po swoje, po konfitury. Do tego jest potrzebny tylko Teddy, kaliber .22. Ileż to razy leżał bezsennie w  kryminale i  wyrzucał sam sobie, że nie wjechał wprost w  to bajeranckie domostwo bossa Jasona „Coga” Weila wznoszące się nad farmą Weil Produce Estate i  że nie wybił temu tłustemu kutasowi dziury w  jego słoju konfitur. Lepiej było odpuścić te kaskaderskie lotnicze opryski hot-dogowych budek. Uniknęłoby się mnóstwa kłopotów, a  statystyki uczą, że miałby też mniej do odsiedzenia. Co z  tego, że boss Weil był tylko trybem większej maszyny, służącym jeszcze bardziej szpanerskim interesom? Jego słój by wystarczył. Człowieka nie może paraliżować tylko to, że nie można się dobrać do tego prawdziwego, głównego, najtłustszego kutasa. Tłusty-Kutas-Bezpośrednio-Nad-Tobą jest w  sam raz.

Na trawersie Hopeless trzej mężczyźni niepewnie podnieśli się i  poskładali pływaki służące za fotele. Carmody zarządził klarowanie strefy wypoczynkowej, żeby nikt nie pomyślał, że wracają z  kolejnego rejsu turystycznego. Greer sprzątnął jagnięce kości i  pokruszone krakersy i  rzucił niewielkiej, lecz radośnie ich witającej eskadrze mew i  wron. Ike usunął z  pola widzenia świeżo otwartą butelkę irlandzkiej i  w  obawie, że coś mogłoby zachwiać jego stanowczością, ulokował butelkę w  swoim worku żeglarskim.

Kiedy kuter minął falochron i  ostatnią odnotowywaną w  bazie danych boję, kobiecy głos zaczął cicho nawoływać ze sterówki:

– Zadanie wykonane. Czekam na dalsze instrukcje. Czekam na dalsze instrukcje.

– Możesz mnie na początek pocałować w  moją rumianą dupę? – odkrzyknął Carmody, a  potem na metalowych stopniach zastukały buty.

Ledwie Carmody zniknął w  sterówce, Greer przemierzył ukradkowym spojrzeniem cały pokład, a  potem stanął przy relingu tuż obok Ike’a.

– Powiedz mi coś, kolego. Bo nie lubię, kiedy zaczynasz wyglądać jak rewolwerowiec. Medytujesz nad jakąś taką obywatelską zagrywką, co? A  pamiętasz, w  jakim tempie ten Clark B., skurwysyn jeden, wyciągnął sobie uzi prosto z  dupy?

– Nad niczym nie medytuję, Greer. Normalnie czekam, co będzie.

– Nie lubię też, kiedy pijesz w  ten sposób, chłopie. Potem byle gówno cię śmieszy...

– Bo mam w  głowie same śmieszne gówna, chłopie.

– Prawdę mówiąc, tego też nie lubię. Kiedy dobijemy do nabrzeża, to może powinieneś pojechać prosto do przyczepy i  niech o  zebranie martwi się wiceprezes Emil, co?

– To właśnie wariant, który gruntownie przemyślałem, wiceprezesie: prosto do przyczepy, jak tylko dotkniemy nabrzeża.

Carmody’emu udało się przejść na szybkość manewrową, więc popędził na pokład, żeby wypatrzeć jakieś wolne miejsce koło stacji paliwa; stanowczo chciał zatankować do pełna, żeby rano ruszyć z  powrotem na morze, jak tylko uda im się wymienić porwaną sieć. Ale nie musiał się śpieszyć. Wolnych miejsc było w  bród, natomiast żywej duszy przy pompach ani śladu robotników na całym nabrzeżu – chociaż było jasno i  nie po fajerancie. Po zachodniej stronie basenu dostrzegli tylko samiutkiego jak palec Altenhoffena. Dziennikarz jechał ku nim przez parking, z  obandażowanym czołem, słaniając się za kierownicą nowiuteńkiego kabrioletu, cadillaka. Carmody nie krył podziwu.

– Patrzcie, redaktorom lepiej płacą.

– To z  firmy ubezpieczeniowej, pożyczyli, póki nie rozliczą odszkodowania – wyjaśnił Altenhoffen. – Wszystkiego ma dwa dni.

A co się przytrafiło, Szare Komóry, tej twojej puszce z  szarymi komorami? – spytał Greer nieswoim głosem; jeszcze nie odzyskał raperskiego akcentu po szoku, którego doznał na widok Omara Loopa. Altenhoffen musiał zmienić okulary, żeby się upewnić, kto mówi.

– To samo, co samochodowi, Emil. Wandale biorą sprawy we własne ręce. W  środku nocy dzwoni do mnie Darlene Herky i  mówi, że koło redakcji kręcą się jakieś wozy, a  na dachu widzi właśnie zamaskowanych facetów. Akurat przyjechałem, żeby zobaczyć, jak ta wielka reklamowa latarnia morska pradziadka, jeszcze z  dykty, leci z  góry wprost na mój wóz. Walnęło w  chevroletę, a  ja oberwałem w  łeb jak młotkiem.

– Szczawie – stwierdził Carmody.

– Tak myślałem, póki nie wszedłem do środka; okazało się, że rozwalili maszynę drukarską.

– Tę nową? Taką ptakopodobną? O  kurczę.

– Nowego heidelberga, model glaserflow! Tylko że obudowa jest z  pierwszorzędnego ferralu. Wgniecenia ledwie widać. Klawiatura i  ekran poszły rzecz jasna w  drobny mak, ale prowizorycznie podłączyliśmy z  Kujonem komputer Mario z  telewizji. Na ekranie mam ciągle kursywę nonparelem, a  wydruk tylko prosty excelsior! Ale maszyna nie może stać! Prasa musi wychodzić!

Z dumą zamachał gazetą, a  właściwie jej namiastką; prowizorkę widać było na pierwszy rzut oka, mieszały się czcionki i  stopnie pisma. Górną połowę kolumny zajmował nagłówek wstępniaka:

SILVER FOX: LIS W  OWCZEJ SKÓRZE „Echa eksplozji bomBY, KTÓRĄ W  Piątek zaserwowałem Czytelnikom: partnerstwo czy grabież? Wandale nocą biorą sprawy w  swe ręce”.

– Daj spokój, Szare Komóry. – Ze względu na Ike’a Greer usiłował kpić. – Chyba nie myślisz, że filmowcy napadli na redakcję?

– Albo oni, albo faceci, którzy zwąchali się z  tą podstępną hołotą – zawadiacko odrzekł Altenhoffen. – Jak w  klasycznym westernie, compadres, co? „Sługusy hodowlanych baronów podstępnie napadają na prowadzącego krucjatę dziennikarza”. Oczywiście Billy się zaklina, że to robota Greenera. Dlatego Kujon naćpał się i  zmył.

– A  ja ciągle uważam, że to te szczawie – upierał się Carmody. – Wezwaliście policję?

– Darlene Herky mówi, że policja była w  jednym z  tych wozów, panie Carmody. – Poklepał z  boku długi nos. – Do broni, wędrowcy! Fort Psubractwa pod ogniem!

Ike rzucił swój żeglarski worek na tylne siedzenie, a  potem sam się tam ulokował obok Greera.

– A  co byś powiedział, żeby najpierw podrzucić do domu pewnego wędrowca? Nie wiem, Szare Komóry, czy jeszcze się nadaję do publicznych wystąpień. Psubrat Greer jakoś sobie poradzi z  klubowymi sprawami.

– Rany koguta, Isaak! Chodzi o  być albo nie być, o  walną bitwę! W  Psiarni naprawdę się gotuje! Trzeba, żebyś był! Przynajmniej się pokaż! Niech pan do niego przemówi, panie Carmody. Greer?

Carmody oświadczył, że szkoda by przegapić walną bitwę. Do chóru dołączył nawet Greer. Lęk przed przewodniczeniem wzburzonym Psubraciom bez asysty usunął w  cień obawę, że partner zrobi coś gwałtownego. Greer ujął Ike’a pod rękę.

– Zrozum, człowieku, naprawdę cię potrzebujemy...

– To już powiedział Szare Komóry, ale niech mnie diabli porwą, jeżeli wiem po co. Zdaje się, że potrzebujecie raczej prawnika od obrotu nieruchomościami...

– Ike, powinieneś zabrać głos – powiedział Altenhoffen.

– Zabrać głos? Co ty pleciesz...

– Powinieneś coś powiedzieć. Przemówić. Zająć stanowisko. Porwać tę gawiedź. Już was parę razy złapano na gorącym uczynku, kolego Demostenes. Nawet nie wiesz, prawda? Widziałem cię przy Shoreline, podczas tej zadymy przed Sproul Hall, kiedy puścili na nas gaz. Pamiętasz?

Ike nie odpowiedział, więc Altenhoffen zwrócił się do Carmody’ego:

– Nie uwierzy pan, ale nasz małomówny kumpel bywa świetnym mówcą, panie Carmody. Powinien pan go kiedyś posłuchać.

I zobaczyć. Umie porwać gawiedź, że coś niesamowitego.

– Ależ wierzę, panie Altenhoffen. Naprawdę. I  wie pan co? Chętnie posłucham i  zobaczę. – Wziął Ike’a pod drugie ramię. – No chodź, Ike, wpadniemy na chwilę, trochę rozjuszymy gawiedź, póki się w  nas jeszcze coś jarzy. No, na rany koguta?

– W  porządku. Ale chcę na chwilę skoczyć do przyczepy, po czyste rzeczy i... po drobiazgi.

– Kiedy świetnie wyglądasz. – Greer nagle odgadł, po jaki drobiazg Ike chce wpaść do przyczepy. – Czerstwo, zwyczajnie, gawiedź to lubi, prawda, Szare Komóry?

– Jasne! – Turbinka Altenhoffena nabierała obrotów i  zajęczała o  ton wyżej. – Rzecz w  tym, że nie ma czasu na skok w  bok, Isaak, po prostu nie ma, to się toczy jak kula śniegowa, to tempo. Ciarki przechodzą mnie na myśl, co się teraz dzieje na ganku, bo jestem tu, a  nie tam. Sprawy zmieniają się w  oczach, zaraz zobaczysz! – Nawrócił tyłem i  ruszył przez parking, zasuwając dach podczas jazdy.

Ike nie wierzył, że mógłby w  mieście zobaczyć zmiany bardziej zdumiewające niż te, które zastał po powrocie z  poprzedniego rejsu, lecz mylił się. Main znów była kompletnie przerobiona i... taka jak dawniej. W  niespełna tydzień zadbana ulica przybrała wygląd, którym chlubiła się od zarania – przedzierzgnęła się w  to samo stare, niechlujne, zabite deskami Kuinak. Niemal. Na fasadach sklepów, jeszcze kilka dni temu olśniewająco białych, widniały teraz dechy wytrawione przez surowy klimat, posrebrzone przez czas i  niemal wydawało się, że wichry, słońce, słota i  mróz zajmują się nimi od czasów, w  których jeszcze nie znano farby. Lecz znów: niemal. Prawie. Bez mała. Dzięki temu Ike przypomniał sobie limeryk z  czasów służby w  marynarce.

Było raz dziewczę z  wybrzeża

Które duch uwieść zamierzał;

Gdy orgazmu zaznała

Tak widmu powiedziała:

Chyba to czuję... bez mała...

Sztuczny autentyzm najbardziej zdumiał Carmody’ego.

– Na Boga, nie uwierzyłbym, gdybym nie zobaczył!

Odnowienie miasteczka wydało mu się zadaniem jałowym, ale całkowicie pojmowalnym w  związku z  zastrzykiem gotówki znienacka zaaplikowanym w  samorządowe arterie, natomiast nie pojmował, dlaczego zachciało im się przywracać ów stan pierwotnego zaniedbania.

– O  co im teraz, u  diabła, chodzi, zwariowali czy co?

Coś panu pokażę. – Altenhoffen gwałtownie skręcił na skrzyżowaniu i  w  oczy zaświeciły im odbite w  szerokiej atermicznej szybie światła ich własnego wozu. Musiała upłynąć chwila, zanim Ike rozpoznał frontową witrynę kręgielni. Byłej kręgielni, poprawił się w  myśli. W  całym śródmieściu chyba ten tylko budynek nie wrócił do pierwotnego wyglądu. Z  witryny zniknął już neon KRĘGLE & PIWO, podobnie jak szeregi upstrzonych przez muchy trofeów kręglarskich. Zamiast tego stała mapa rysunkowa. Umieszczono ją na jeszcze bardziej ozdobnym stelażu niż wtedy, w  salonie Foxa, i  pokrywała ją inna nakładka. Altenhoffen podjechał wozem w  poprzek pustego chodnika wprost pod szybę, tak że przed maską mapa urosła im w  oczach jak hologramowy krajobraz na ekranie gry komputerowej. Szare Komóry odsunął dach kabrioletu.

– Można zgłupieć, nie?

Po południowym falochronie, dwa razy dłuższym niż teraz, przechadzał się tłum uszczęśliwionych turystów, wędkujących, nurkujących, puszczających latawce i  podglądających ptaki. Etniczne stroje i  najróżniejsze odcienie skóry na twarzach zdradzały, że zjechali tu z  całego świata, żeby zaznać owych radosnych, regenerujących doświadczeń.

– W  sam raz do chrześcijańskiej szkółki niedzielnej – brzmiała ocena Greera.

Rysunkowe twarze uśmiechały się, kiedy hologramowy wyciąg narciarski wiózł je na szczyt lodowca, a  potem z  dreszczykiem emocji mknęły hologramowym toboganem w  dół. Rysunkowe twarze widniały pod czaszami spadochronowych lotni i  majaczyły w  okienkach helikopterów. Pędziły po wodzie na ślizgaczach, przemierzały wydmy na grubooponiastych czterokołowcach. Tłoczyły się na rysunkowej regionalnej Main Street, usianej pamiątkami i  gadżetami, szczęśliwe jak karnawałowe drogowskazy-sylwetki wskazujące staroświecki plac zabaw.

– No nie, mrzonki i  zawracanie głowy! – Carmody miał już dość. – Co oni sobie, do cholery, wyobrażają, że ściągną tych wszystkich bogatych wałkoni, jeżeli najbliższy głębokowodny port jest o  sto mil stąd?

– A  co pan powie na lotnisko, panie Carmody? Prawdziwe duże lotnisko? – Altenhoffen znów skinął ku mapie.

Hologramowy concorde podchodził do lądowania, a  pilot uśmiechał się na widok pasa startowego. Pas wcinał się w  zatokę akurat tam, gdzie mieszkał Carmody.

– Poszli na takie zagrania? I  co, myślą, że się dorwą do mojej własności? No niech szlag trafi, w  pale się nie mieści!

– Nie, to ten nietknięty obszar koło Kaczej Strugi; ten obok pańskiej parceli. Tam już jest ekipa Wojskowych Służb Inżynierskich i  właśnie dziś po południu detonują geologiczne ładunki badawcze. W  całkowitej zgodzie z...

– Mówię wam: to zwykłe zawracanie głowy, ale jak o  tym wspomnę, to zaraz chce mi się pić. Isaak, zauważyłem jak przychomikowałeś tę butelkę. Uważam, że wszystkim, jak tu jesteśmy, przyda się kropla ku pokrzepieniu serc.

Butelka zataczała krąg, Ike zaś studiował mapę. W  końcu wypatrzył na nakładce ów ostatni palec, skierowany ku górze – odnogę drogi obok wieży ciśnień. Teraz ów palec został wyasfaltowany i  lśnił, słowem przeszedł manicure, a  góry śmieci zalegające płaskość zostały wymiecione do czysta. Krawędź równinki wieńczyło ustronne kondominium.

– W  twój dom się nie wpasowali, Michael – ponuro zauważył Greer – ale jeśli chodzi o  Ike’a i  o  mnie, to chyba wleźli nam wprost na głowę.

– Nadal uważam, że ta cała historia jest tyle warta co zeszłoroczny śnieg, ale trzeba podnieść wrzask i  robić jaja. Cała wstecz, Altenhoffen! Gdzie te rzesze wkurzonej gawiedzi, które nam obiecałeś?

Podjechali pod Psiarnię, ale nie zobaczyli rzesz. Ani wkurzonych, ani niewkurzonych. Zbity z  desek obszerny ganek opustoszał. Na twarzy Greera zagościł szeroki uśmiech ulgi, ale zniknął, kiedy minęli podwójne siatkowe drzwi wielkiej sali. Natychmiast twarz Greera wiernie odzwierciedliła Greerowy upadek ducha. Tłum już był w  środku. Ryk – suma tuzina zażartych kłótni – przewalił się przez siatkowe drzwi wprost do kabrioletu jak fale przez burtę maleńkiej dinghy.

Na parkingu miejsce prezesa zajęła jamnikowata limuzyna. Ale to już nie była gablota z  wypożyczalni Toma, lecz nowiuteńkie tornado, gładkie i  srebrzyste jak szalupa spuszczona z  Silver Foxa. Nawet szyby były posrebrzane.

– Wciśnij się tuż obok skurwysyna – zarządził Ike. – Śmiało, dasz radę.

W oczach Altenhoffena pojawił się niepokój.

– Ike, tak się składa, że to jest tornado grand emperor, najdroższe turbo Toyoty. Jednym z  tych wozów jeździ papież...

– Ładuj się, dasz radę. Najwyżej go obtłuczesz, trudno. – Mapa rysunkowa i  kolejna porcja irlandzkiego koncentratu odwagi sprawiły, że Ike znów popadł w  nastrój taneczny. Greer ma rację: nie musi niczego brać z  przyczepy. Język może być równie groźny jak rura. – Niech te hollywoodzkie cwaniaki dwa razy pomyślą, zanim na parkingu Psubractwa zastawią miejsce prezesowi!

– Ike, tak trzeba mówić, kochany! – Na myśl o  samolotach lądujących nad Kaczą Strugą Carmody rozkręcał się z  minuty na minutę. – Cała naprzód i  niech diabli porwą wszystkie tornada!

Altenhoffen wcisnął się między ganek a  wielki wóz tak, że odstęp wyniósł może parę cali. Drzwi już nie mogli otworzyć, ale wydostali się górą, odsunąwszy dach; jak sobie poradzą pasażerowie długaśnej gabloty, to już ich problem. Na ganku zarządzili jeszcze jedną kolejkę, a  potem Ike zakorkował butelkę, umościł ją w  kieszeni na piersi i  zaciągnął zamek – minęły lata od chwili, w  której po raz ostatni na serio zajmował się porywaniem tłumu. Nim wieczór dobiegnie końca, może się jeszcze przydać parę łyków odwagi w  płynie.

Psubrat Norman Wong wyszedł na ganek przywitać ich, a  w  jego żółtych oczach malowały się żałość i  wstyd.

– Ike, nie dało się ich spławić – zawodził. – Robiłem, co mogłem. Ale zwaliło się całe miasto. Burmistrz powiedział, że muszę ich wpuścić, bo tylko tu można zrobić zebranie mieszkańców; tylko tu się wszyscy pomieszczą. A  porucznik Bergstrom powiedział, że jeśli jeszcze raz strzelę z  czterdziestki czwórki, trudno i  darmo, rozkaże swoim białym ważniakom, żeby mi odebrali broń.

– Nic się nie stało, Norman – pocieszył Ike zgnębionego porządkowego klubu. – Zrób nam tylko dobre wejście.

Zanim jeszcze weszli do huczącej sali, Ike wyczuł ślady poczynań Kujona. Przemowa, którą Herb Tom usiłował wygłosić z  mównicy, tonęła we wrzawie, w  falujących odgłosach kłótni i  burd. W  sali było aż kwaśno od potu i  adrenaliny, a  w  powietrzu wiły się scootowe wibracje i  pełzły ku sufitowi jak niewidoczne węże. Norman wprowadził nowych gości i  zgiełk wyraźnie przycichł.

Krocząc za potężnym Wongiem, Ike czuł się jak bokser prowadzony na ring. Altenhoffen miał rację. To przypominało owe wielkie Zloty Ludu, kiedy w  parkach gromadziły się dziesiątki tysięcy, gotowe rozgorzeć od ognistej tyrady kogoś z  EkoRuchu. A  wówczas zawsze liczono, że jednym z  najbardziej zajadłych i  płomiennych mówców będzie desperado Na-Ciebie-Kolej. Bo wtedy Ike Sallas nie był żadnym zaprogramowanym na gadanie, mielącym suche fakty naukowe ekologiem, nie był żadnym nawiedzonym drzewolubem ani szczerzącym zęby politykiem, który po prostu usiłuje zarobić na solidną wzmiankę w  wieczornych wiadomościach. Ike Sallas był okrytym bitewnymi bliznami wojownikiem, zasłużonym weteranem wojennym, który oskarża tę samą flagę, pod którą zdobył Navy Cross. Potwór zadał mu cios przypadkiem i  pośrednio, jak wielu innym, lecz to Isaak Sallas był tym, który odpłacił potworowi w  śmiałych czynach i  płomiennych słowach! I  dalej odpłacał, aż wreszcie go zamknęli, żeby ostudzić mu głowę, żeby wypalił się w  nim ogień. Wcale nie wsadzili go do pudła ani obozu pracy; to nie tam miał ochłonąć. Był taki ośrodek reedukacyjny koło Modesto, o  złagodzonym reżimie, więźniowie mieli prawo do odwiedzin małżeńskich. Można tam było dojechać z  Fresno w  niespełna godzinę, lecz Ike żadnej wizyty się nie doczekał i  żadnymi prawami małżeńskimi nie nacieszył. Wreszcie wpadł go odwiedzić Ojo Bravo z  Yumy. Założył ciemne okulary, zapuścił obwisłe zakręcane wąsiska i  poinformował Ike’a, że teraz nazywa się Emiliano Brando, por favor: Ojo Bravo es muerte. Ike chciał się dowiedzieć, czy Ojo, nim stał się muerte, słyszał coś o  Jeannie? Wąs obwisł i  zakręcił się jeszcze bardziej: nada, Ojzak, ani słychu, dała stopę. To znaczy nogę. W  dwa dni później pojawił się drugi i  już ostatni gość Ike’a, młody aplikant ze wzrokiem wbitym w  ziemię i  teczką pełną papierów rozwodowych. Od tej pory żar zaczął się naprawdę wypalać. Ike nie przypuszczał, że kiedykolwiek się rozpłomieni. A  teraz szedł ku podium i  rwał się, żeby na nim stanąć, płonął – jak za dawnych lat.

Norman miał rację: tak to wygląda, że się tu zeszło całe miasto i  sporo obcych na dodatek. Do tego masa przebierańców! Państwo Wong włożyli długie ozdobne suknie chińskie, aczkolwiek cały ich kontakt z  Chinami ograniczał się do odwiedzenia Grant Street w  San Francisco. Przeliczni adoptowani synowie tworzyli teraz wokół nich żywy mur jak przeszyci bólem samuraje otaczający cesarską parę na dworze. Spora część kontyngentu Popilutów miała na sobie tradycyjne stroje i  koce zapinane na guziki. Usiedli po tej stronie sali, gdzie Tommy Toogiak senior i  inne grube ryby z  Searaven – stworzyli coś w  rodzaju strefy urzędowej, wyposażonej w  liczne teczki i  laptopy. Po drugiej strome stłoczyli się Psubracia. Ci, którzy byli zarazem Popilutami i  Psubraćmi, zajęli pozycję dwuznaczną, wślizgując się w  przejście między frakcjami. Na sali byli też stary Boswell z  żoną, rzadko schodzący ze swego stateczku-bazy, była rada miejska i  większość rady pedagogicznej kuinackiego liceum. Rybacy, piloci, marynarze z  kontenerowców ulokowali się pod ścianami z  rękami w  kieszeniach bluz, w  typowej dla nich postawie wyczekiwania.

Ike nigdzie nie dostrzegł Levertova, lecz fagas był; Clark B. leciutko opierał się plecami o  ścianę, a  na opalonych kolanach trzymał jakąś elektronikę. Z  tyłu przy drzwiach, którymi właśnie wprowadził ich Norman, Ike zobaczył Willi Hardesty z  młodymi Culliganami. Pod tą samą ścianą stała na ławce eskimoska dziewczyna. Pomachała mu ręką, a  potem zaczęła coś szeptać gromadce szczawi, która przylgnęła do jej bosych stóp. Ike ucieszył się, że dziewczyna najwyraźniej ma już za sobą atak zauroczenia. Alice siedziała po drugiej stronie przejścia, na przedpotopowej mosiężnej gaśnicy, jeszcze z  tych na sodę i  ocet, które przed użyciem trzeba odwrócić do góry dnem. Alice gdzieś ją wyszukała i  podścieliła sobie złożony kostium; nie patrzyła ani na tłum, ani na mówcę; cierpliwie założyła ręce, odchyliła się i  uważnie wpatrywała w  sufit. Może i  jej udało się dostrzec kłębiące się tam scootowe wężowisko.

Herb Tom właśnie puentował przygotowane zawczasu oświadczenie. Ike uznał, że koślawy wywód – o  ile można było zrozumieć – służy wiązaniu tradycji z  wyłącznością. Herb zawsze miał tę wypożyczalnię, jedyną w  mieście, i  najwyraźniej uważał, że należy podtrzymywać tradycję. Kiedy skończył, rozległy się zdawkowe brawa przypominające kapanie deszczu. Po Herbie wszedł na mównicę Charlie Fishpool. Powiedział, że najważniejsze jest – przynajmniej on tak uważa – żeby wszyscy zjednoczyli się, żeby byli szczerzy i  otwarci. Wtedy w  gardłach Psubraci zawarczało. Psubracica Marge Boswell stanowczo, wobec tego, chce się dowiedzieć, gdzie też bywał Psubrat Charlie razem z  całym Searaven, kiedy ta banda podstępnych sukinkotów zebrała się i  ukradkiem sprzedała pół klubowego budynku? To z  kolei wzburzyło Popilutów. Domagali się wyjaśnienia dotyczącego warunkowej klauzuli, którą Psubracia dołączyli do swojej części umowy – że wyzbędą się należącej do nich części nieruchomości tylko pod warunkiem, że w  planowanym parku tematycznym przypadnie im rola strażników – wyłącznie. Na to Marge odpowiedziała nawałą kolejnych pytań.

– A  czy Searaven nie podpisał klauzuli, że tylko wy, chłopcy, będziecie mogli obracać etnicznym chałupnictwem i  pamiątkami? Więc co wam do tego, że mamy wyłączność na dozór? Jak dotąd od miesiąca bardzo dobrze nam to wychodzi.

– Otóż to! Moje słowa! – głośno przytaknął Herb Tom i  zerwał się na nogi. – Przede wszystkim tradycja, do tego się wszystko sprowadza: do podtrzymania tradycji.

Ike’owi zaczynało świtać, na czym polega większość tych swarów: chyba wszyscy chcą się po prostu upewnić, że kiedy już dojdzie do dzielenia nowego smakowitego tortu, każdy dostanie – mur beton – kawałek takiej wielkości, do jakiej przywykł i  jaka mu tradycyjnie przypada, a  może, kto wie, trochę więcej.

Ike’a zaczęły ogarniać podejrzenia co do tekstów, za pomocą których ściągnął go tutaj Altenhoffen. Ike był już gotów wparować w  środek kłótni, napaść na pomysł wyprzedaży, tymczasem zastanawiał się teraz, czy awantura na ten temat nie okaże się czysto akademicka – może tort już został przehandlowany, a  problem tylko w  tym, jak go pokroić.

Nim Ike zdążył się nad tym zastanowić, Norman Wong zaczął uciszać zebranych i  popchnął Ike’a ku podium.

– Siądź sobie, Charlie. Sza, Marge! Teraz posłuchamy, co ma nam do powiedzenia nasz ojciec założyciel. Isaak, dostajesz dziesięć minut.

Ike wszedł na podium z  opuszczoną głową, zamyślony. Przez długą chwilę w  ogóle się nie odzywał, aż stało się oczywiste, że toczy ze sobą walkę, nie wiedząc, jak zacząć. Gwar przycichł, salę zaczęła ogarniać ciekawość. Ta długa walka była sztuczką, którą się kiedyś posługiwał – za jednym zamachem udawało się udramatyzować sytuację i  uciszyć salę. Bo Ike świetnie wiedział, jak zacznie: użyje wypróbowanej i  niezawodnej inwokacji. Jeszcze w  liceum wkuł na pamięć parę akapitów z  wielkich amerykańskich tekstów historycznych. Wygrał wtedy turniej recytatorski Junior Toastmaster w  Sacramento – dostał dwieście dolców i  pozłacaną plakietkę, którą zaraz sprzedał. Już nie pamiętał, co zrobił z  gotówką. Natomiast nigdy nie zapomniał tych akapitów. Ich urywkami zaczynał kiedyś każde prawie wiecowe przemówienie. To były pewniaki. Kiedy sala już ucichła, uniósł głowę.

– Wy, którzy... jesteście rzeszą wahającą się na rozdrożu!

Głos zabrzmiał jak dzwon, co niemal tak samo zaskoczyło Ike’a, jak i  słuchaczy. Dobrze, że nie dopił dokeeca tej irlandzkiej; nabuzował się sumiennie, ale w  sam raz.

– Nie wiecie, co czynicie, odrzucając teraz niepodległość: otwieracie drzwi wiekuistej tyranii. Powiadam wam: to szaleństwo i  obłęd rozprawiać o  przyjaźni z  tymi, których rozsądek zabrania darzyć zaufaniem, i  wobec których uczucia – wciskające się tysiącem porów – nakazują wstręt. Jaki jest powód przypuszczeń, że wzajemna sympatia wzrośnie, kiedy już się zużyje ten rodzaj stosunków?

Spojrzenie mówcy powędrowało po twarzach zdumionych słuchaczy. Ike uniósł rękę i  wycelował palcem w  ścianę, pod którą w  asyście komanda prawników siedział wpatrzony w  niego Clark B. Clark.

– Prawicie nam o  harmonii i  pojednaniu, a  czy umiecie nam przywrócić czas miniony? Umiecie przywrócić prostytutce dawną niewinność?

Zwrócił się teraz ku ludziom z  Searaven.

– Są obrażenia, których przyroda nie daruje, jeśli ma dalej pozostać sobą. Prędzej kochanek przebaczy gwałcicielowi swej ukochanej, niż ten kontynent wybaczy swoim gwałcicielom.

A potem zwrócił się do Psubraci, najwyraźniej trochę zaniepokojonych tropem, za którym podąża ich sławny ojciec założyciel.

– Bóg Wszechmogący zaszczepił był w  nas owe nie dające się zagłuszyć uczucia, po to by służyły celom dobrym i  rozumnym.

I te uczucia są strażnikami naszych serc. To one odróżniają nas od pospolitej zwierzęcej trzody. Jeśli staniemy się głusi na głos tych uczuć, to można już łamać umowy społeczne, można wytrzebić z  tej ziemi sprawiedliwość. Mogą bezkarnie ujść rabuś i  gwałciciel, lecz pozostaną rany, które wciąż będą w  nas wzniecać pragnienie sprawiedliwości.

Ike zaczerpnął głęboko powietrza, żeby wielki finał jak huk kanonady sięgnął ostatnich rzędów, gdzie z  twarzami pełnymi zachwytu słuchali go oniemiali Willi, Culliganowie oraz narybek. Zresztą Alice też już się przestała gapić w  ten sakramencki sufit.

– O  wy, którzy kochacie rodzaj ludzki, czcicie ziemię i  szanujecie jej szlachetnych mieszkańców – powstańcie! Powstańcie, którzy macie śmiałość stawić czoło nie tylko tyranii, lecz i  tyranom! Agresja zalewa nasz świat, każdą piędź ziemi. Wolność jest jak zwierzyna ścigana po całym globie, krępuje sieją, a  potem chciwi tyrani z  uśmiechem na ustach okrutnie ją gwałcą.

Powstańcie przeciw tym tyranom, przyjmijcie pod dach zaszczutego uciekiniera, stwórzcie ludzkości schronienie – całej! – stwórzcie jej prawdziwy azyl, a  nie jakiś jebany fałszywy park tematyczny, gówno dla gównianej elity, wymyślony przez obesranych dupków, którzy się dorobili na gwałceniu. Kogo? Przede wszystkim nas!

Zazwyczaj w  tym miejscu Ike robił przerwę, żeby wybrzmiały okrzyki i  brawa, nim mówca przejdzie do bardziej współczesnych wątków diatryby. Ale tym razem niczyje dłonie nie złożyły się do oklasków, nie rozległy się też płomienne okrzyki poparcia. Poraziła go niespodziewana cisza, niczym powiew lodowatego wiatru w  twarz.

– To tylko parę słów, które kiedyś wypowiedział Thomas Paine, jeden z  naszych prawdziwych ojców założycieli. – Zabrzmiało to jak przeprosiny, a  nie wyjaśnienie. Zresztą czy ktoś jeszcze pamięta, kim był Tom Paine? Ike właśnie otwierał usta, żeby coś więcej powiedzieć o  wielkim twórcy rewolucji amerykańskiej, kiedy przerwał mu głos z  zatłoczonej sali.

– Lepiej powiedz, Sallas, coście z  Carmodym złowili? I  gdzie można trochę tego dostać?

Nastąpił pełen ulgi wybuch śmiechu. Ike poczuł, że się rumieni, ale pogodnie wyszczerzył zęby, usiłując wypatrzeć, kto wyrwał się z  tym tekstem.

– No cóż, Ike... – Ten głos dobiegał z  drugiej strony sali. – Ja, osobiście, nie łapię, do czego pijesz.

To był Bob Mowbry, spawacz. Stał oparty o  jedną z  obłażących z  farby sosnowych podpór, wsunąwszy kciuki pod klapę staroświeckiego skórzanego kowalskiego fartucha. Nie miał na sobie koszuli, a  opalone barki i  ramiona niewiele się różniły kolorem od tej starej skóry; musiał wziąć zastrzyki melaniny, od kiedy Ike widział go ostatni raz, w  niewąskich dawkach.

– Powiem ci, Bob, do czego piję: uważam, że wszyscy zamierzają tu właśnie popełnić gruby błąd.

– Amen! – poparł Ike’a Carmody.

– Na przykład jaki? – potężnym głosem dopytywał się Bob, chociaż starając się wślizgnąć do klubu, zawsze mówił tonem słodziutkim. – I  gdzie go widzisz?

– Na przykład w  tym, Bobby, jak was tu odpicowali. Ciebie też popaćkali tą kasztanową mazią?

Mowbry wysunął kciuki spod fartucha, żeby każdy mógł się napatrzyć na jego ramiona. Najwyraźniej domieszał do melaniny trochę sterydów.

– I  co w  tym złego, że tak wyglądam? Mam, kurna, takie samo prawo do tradycji jak Herb Tom, może nie? Albo ci cholerni Indianie. A  płacą mi teraz więcej przez tydzień niż kiedyś przez pół roku.

– Oo-oo-o! Co ty powiesz? – Greer wreszcie odzyskał raperski akcent. – To wystarczy się tak ślicznie przebrać, całkiem po kowalsku, bomba, nie powiem, i  zaraz ci za to płacą? Mmmmm, to powiedz mi, Bob, gdzie się można załapać na taką kostiumową robotę?

– To nie żaden kostium, dupku krojcowy! – wybuchnął Bob Mowbry i  uniósł wielką pięść. Teraz wyglądał jak zawodowy wrestler podczas przedmeczowego popisu, pseudo: Black Smith! – Wciąż, niech cię diabli porwą, robię za spawacza! To prawdziwy męski fach!

– No jasne, jasne – spiesznie przytaknął Greer. – Przecież mam oczy, Bob. – Odpierdol się!

– Ma się tę ikrę, Mowbry, prawda? – rozentuzjazmował się Carmody. – Męski fach jak cholera.

– Obaj się, Carmody, odpierdolcie, Greer i  ty. Tak samo Sallas. Nie jesteście, wały jedne, na bieżąco. Siądźcie i  dajcie nam wrócić do interesów.

Ike usiadł, wciąż z  uśmiechem na twarzy; od lat nie czuł się tak głupio. Zresztą, na co liczył? Powinien od razu wiedzieć, że na darmo rzuca perły Painowskiej retoryki przed wieprze, przed ten baryłowaty motłoch. Mowbry ma rację. Nie jesteśmy na bieżąco.

Norman Wong postukał w  podium i  wywołał następnego mówcę, a  ściślej mówczynię, Betty Jo Gohappy. Była kustoszem Muzeum Cór Popiluckich i  obwieściła, że swe wystąpienie chce poświęcić wielkiej sprawie autentyczności etnicznej. Do głębi poruszyło ją to, że jak dotąd żaden ze znanych jej planów parku tematycznego nie wykazuje troski o  autentyczność etniczną i  tej właśnie sprawie Betty Jo Gohappy chce dać wyraz w  przygotowanym wcześniej pisemnym oświadczeniu. Na wydziałach antropologii większości ważnych uniwersytetów Betty cieszyła się pewnym uznaniem jako badaczka historii plemienia Chugach. Miała pełną skupienia drobną ptasią twarz i  uchodziła za osobę szczerze i  uczciwie oddaną sprawie zachowania dziedzictwa etnicznego w  tych stronach. Nawet Alice darzyła badaczkę prawdziwym szacunkiem. Niestety, Betty Jo Gohappy miała też ptasi, wątły głosik. W  Psiarni nie była w  stanie zwrócić na siebie uwagi jak podczas seminarium antropologicznego. Zaczęła czytać oświadczenie wyrażające głęboką troskę, lecz już po minucie salę wypełnił gwar licznych pomniejszych dyskusji wywołanych troską o  sprawy bardziej przyziemne: kto zarządza? kto buduje publiczne ubikacje? Po paru minutach Carmody nachylił się do Ike’a i  Greera; jeśli o  niego chodzi, szepnął, to czuje, że już wypełnił przypadające na lato obowiązki publiczne i  chyba zaraz się wymknie do Crabbe Potte na jakieś skromne łajdaczenie splecione z  odrobiną opilstwa. Ale chce podkreślić, że jutro bladym świtem wymieniają podartą sieć na nową i  wracają w  ten ich piękny i  tętniący podmorskim życiem akwenik – bo czas już, cholera jasna, na jakiś poważny połów! Z  uśmiechem patrzył na rozgadany tłum, a  w  oczach zamigotał mu diabelski, konspiratorski ognik.

– I  oczywiście ani słowa, gdzie byliśmy. Te głąby chyba nie znajdą naszego ogródka, ale ludzie z  innych portów bywają sprytni. A  więc o  szóstej na burcie Cobry, i  na Boga, ani pary z  ust. Słyszał pan, panie Greer?

– Yes, sir! – Greer zasalutował. Jego lęki pierzchły po tym, jak Ike wystąpił i  przeżył. – Pierwszorzędnie pana słyszę, panie Carmody. I  niech pan się tak nie przejmuje. O  szóstej na burcie. Hej-ho!

– Isaak?

– O  mnie się nie martw, Carm. Też mam wrażenie, że odwaliłem już obowiązki obywatelskie.

Carmody przecisnął się przez tłum tą samą trasą, którą przyszli. Ike i  Greer zobaczyli jeszcze, że na chwilę zatrzymuje się, mówi coś do Culliganów i  Willi, a  potem się zmywa. Po chwili duża blondyna wymknęła się za nim. Ike nie potrafił powiedzieć, czy Alice – oparta o  ścianę, na ustronnej grzędzie przy drzwiach – coś zauważyła.

Po paru minutach Greer oświadczył Ike’owi, że chyba powinien wykorzystać resztkę wolności i  pożeglował ku wyjściu, tak zbaczając po drodze, żeby w  charakterze towarzyszek drogi zgarnąć jeszcze Marge i  Susan Boswell. Ike miał wielką ochotę spłynąć w  ślad za nim, lecz ani myślał wystawiać się – jak na chłostę – na spojrzenia całej sali; nie po tym, jak zrobił z  siebie durnia. Od lat ów tłum tylko czekał, żeby zobaczyć sławnego desperado Na-Ciebie-Kolej miotającego spojrzeniem błyskawice i  usłyszeć którąś z  jego porażających mów. A  teraz zobaczyli, usłyszeli i  co? Normalka? Rzucał bomby i  coś znaczył – dawniej. Gdyby się nawet zebrał teraz na odwagę i  wystawił na tę chłostę, wciąż pozostawała Alice, usadowiona koło tego cholernego wejścia jak suka z  tego samego gniazda co Cerber. Stara dobra Alice, z  jęzorem jak brzytwa, uzna za swój obowiązek palniecie paru zjadliwych komentarzy. Wprawdzie w  północnej ścianie było wyjście przeciwpożarowe, ale wykradając się tamtędy, można było uruchomić alarm. Sala nie miała tylnego wyjścia. Członkowie organizacji Grangersów, którzy sto lat temu zbudowali ten dom, nie widzieli potrzeby wymykania się z  niego tyłem.

Jednak Isaak przypomniał sobie o  magazynku – było to kiszkowate pomieszczenie za podium, gdzie Popiluci trzymali nagrody do bingo. Ukryte za flagą maleńkie drzwi do magazynku zawsze zamykali na zamek kodowy, jednak ze względów przeciwpożarowych udostępniono kod także prezesowi Psubractwa. Ike zaczął ostrożnie posuwać się w  tę stronę. Za pianinem uklęknął, uniósł flagę i  przemknął palcami po klawiaturze zamka. Nie zdziwił się, że wciąż jeszcze funkcjonuje kod z  czasów jego kadencji. Kto by kradł coś, co zamierza wygrać?

Prześlizgnął się przez drzwiczki w  chwili, w  której zebrani wykłócali się szczególnie zawzięcie i  – nie zauważony – zatrzasnął je za sobą. Światło docierało tu tylko przez kratkę wentylacyjną umieszczoną nad drzwiami. Poczekał chwilę, aż wzrok przyzwyczai się do ciemności. Pomieszczenie było wąskie i  trudno się było w  nim obrócić, bo półki zawieszone po obu stronach czyniły je jeszcze węższym. Leżały na nich nagrody: koce, szybkowary, zegary z  kukułką, lalki Kewpie, kuchenki mikrofalowe, bajery telewizyjne, elektronika, telefony komórkowe. Ike wiedział, że po drugiej stronie wąskiego pomieszczenia są zaryglowane drzwi wychodzące na uliczkę. W  ciemności nie mógł ich jednak dostrzec. Posuwał się ostrożnie w  tamtą stronę, gdy tuż koło ucha usłyszał markotny, bzyczący głos.

– Bombowo ci wyszło, Isaak, to granie pod Jimmy’ego Stewarta. Zaraz mi się przypomniał Destry. Tylko że numer nie wyszedł, co? Bo tych ludzi Destry już nie ruszy. Tu jeszcze może coś wskóra wiesz kto? Dex!

– Kujon? Na miłość boską, co ty wygadujesz, człowieku?

– O  kim? O  Destrym czy Dexie? Destry to taki nieskory do strzelania rewolwerowiec, którego Jimmy Stewart grał w  Destry znów w  siodle. Chyba z  Marleną Dietrich? Najpierw stawiał, jak ty, na taktykę inspirowania i  perswazji, ale w  końcu musiał sięgnąć po ten stary sześciostrzałowiec...

– Gdzie jesteś, Billy, do cholery? – Głos dobiegał bliżej niż z  bliska, jakby ów markotny szerszeń wlatywał człowiekowi wprost do wnętrza głowy.

– A  z  drugiej strony Dex to ów sławny deus-ex z  greckiego dramatu. Deus-ex-Machina. Diabolus-ex-Machina. Dialogus-ex-Machina. Nie kapujesz, o  co chodzi? Niczym się nie przejmuj. Byłeś pierwszorzędny, Isaak, tylko że jesteśmy już za tym punktem, w  którym się jeszcze liczy perswazja i  inspiracja. Daleko za nim. Ale nie panikuj, Dex już jest w  drodze. Powiedzmy tak: gówno już leci na wentylator.

– Niech cię szlag trafi, Bellisarius, nic nie pojmuję!

– Są tacy, co mówią, że ogień... – o  kilka cali od policzka Ike’a rozbłysnął błękitny płomyk zielonej zapalniczki, podobny do języka jaszczurki – ...ale wystarczy lód. Dobry wieczór, Isaak. Masz jakiś prawdziwy alkohol? Chyba masz? Słuchałem przemówienia i  wydawało mi się, że jesteś narąbany. Więc sam do siebie mówię: jeszcze nie widziałem tak narąbanego Ike’a Sallasa. I  tak elokwentnego! Założę się, że Ike’owi zostało trochę oryginalnej McGilla i  założę się, że przyniesie parę kropel”. Isaak, bukłaczek Kujona niemal wysechł...

Ike zauważył, że zielona zapalniczka rozpaczliwie dygoce. Wyciągnął z  kieszeni kwadratową butelkę i  uniósł ją. W  błękitnym, butanowym świetle zalśniła na dnie reszta irlandzkiej, może ćwierć butelki. Najpierw z  mroku wychynęła chuda ręka i  wzięła tę butelkę; potem pojawiła się twarz Billy’ego, tylko profil. Był ostry i  czysty jak naskalny ryt w  wapiennej jaskini. Twarz przechyliła się do picia, co nie było proste; Bellisarius leżał na półce z  desek, a  odstęp między półkami miał najwyżej trzydzieści centymetrów. Ike musiał mu pomóc i  potrzymał butelkę.

– Co ty tu robisz, Billy? Ludzie cię szukają po wszystkich kątach.

– Myślisz, że nie wiem? – odrzekł Billy. – Zwłaszcza niektórzy ludzie.

– Chodzi ci o  Greenera? Machnij na to ręką, chłopie, bo niby po co Greener ma cię szukać? Prędzej mnie, dla wyrównania rachunków, ale ciebie?

– Ponieważ wie, że ja wiem, Isaak. Wie, że jestem jedynym człowiekiem, który potrafi wykazać nonsens-jego-rojeń. Facet sprzedaje ognie piekielne, a  ja mam przed oczami lód. Napij się ze mną, Ike, stary Psubracie; jak z  jednej miski, co?

Ike wziął butelkę, pociągnął i  oddał. Mimo ciemności dostrzegł, że Billy umościł się na ciasnej półce wcale wygodnie. Wyścielił ją kocami, a  zwinięty koc służył też za poduszkę. Miał dzbanek na wodę i  plastykowy worek pełen torebek do parzenia. W  głowach legowiska piętrzyły się książki i  notesy, a  sznur prowadził do staroświeckiej przenośnej lampki z  żarówką. Była też maleńka płytka elektryczna i  metalowy kubek. Po półce i  po podłodze walały się zużyte torebki po herbacie, zawsze zwinięte po dwie.

– Tak jest, lód. A  te zamrożone mamuty ze świeżymi bulwami w  pysku? Momentalne ochłodzenie! W  miarę wypalania się lasów tropikalnych powietrze na równiku staje się coraz gorętsze, zgadza się? Unosi się coraz wyżej i  coraz szybciej, ściągając zimne powietrze znad biegunów, które zapełnia próżnię. Ta sama zasada co w  lodówkach na gaz. Więc coraz szybciej i  coraz wyżej, coraz wyżej i  coraz zimniej, aż gazy skroplą się i  rozdzielą. Grad tlenu, śnieżyca wodoru. A  każda iskra to powtórka z  „Hindenburga”. Lodowe tajfuny przekraczają barierę dźwięku. Z  nieba wali metaliczna rtęć. W  pół obrotu stają turbiny elektrowni wodnych. Teraz już, Isaak, zlodowacenie może nastąpić w  każdej chwili.

Trudno było nie podziwiać rozkoszy, jaką człowieczek czerpie z  własnej obsesji.

– Zdaje się, Billy, że tylko na to czekasz. Ale czemu stąd nie wyjdziesz, żeby nacieszyć się tym wszystkim na dworze?

– Bardzo to miłe, Ike, że się troszczysz o  biednego Kujona. Ale prawda jest taka, że wolę czekać w  ukryciu; oddaję się tutaj pewnym medytacjom, które mi umożliwia mój wysoki iloraz inteligencji.

– Nie możesz się tu wiecznie kryć.

– Bo ja wiem. Wiecznie? Po prostu mam nadzieję, że era lodowcowa wyprzedzi Greenera. Nie boję się ślepego losu; już wolę być nic nie znaczącą ofiarą losowej katastrofy polegającej na tym, że ten obojętny system oszalał, niż ryzykować zbawienie przez łomocące Biblią monstrum, które wynurzyło się z  szatni za ringiem. On się tu zjawi, Isaak, a  ja nie mam twojego twardego, kowbojskiego karku. Kujon to raczej umysł niż kręgosłup. – Podsunął butelkę ku płomykowi. – Hej, bracie, ta resztka w  kącie jest twoja. Proszę. Wiem, nie byliśmy nigdy przyjaciółmi, bo dlaczego miałbym robić dla ciebie wyjątek? Ja nie mam przyjaciół, ale zawsze czułem, że obaj gramy w  tym samym filmie.

Zielona jaszczurka wessała własny język i  w  pomieszczeniu znów zapadła ciemność, co sygnalizowało, że wywiad z  wyrocznią ma się ku końcowi.

– W  moim filmie to idzie tak, że Destry znów jest w  kryjówce. Ale nie przejmuj się. Bez względu na to, co zrobimy, Psubracie Isaaku, ludzie z  miasteczka unikną łajdackich łap. Ponieważ nadchodzi Dex...

– Nie powinienem się tak przejmować ludźmi z  miasteczka – rzucił w  ciemność Isaak. – Usrać się do tego kretyńskiego chlewu. Wiesz co, Kujon? Mam wrażenie, że im wszystkim odbiło...

Ike usłyszał tuż koło ucha delikatne bzyknięcie, niemal czułe; wyrozumiałe i  współczujące.

– A  to już, Isaak, ostatnie miejsce, w  którym się mogę zaszyć.

W resztkach światła opornie ustępujących przed mrokiem, w  ciasnym zaułku na dworze Ike odczekał, aż usłyszy zasuwanie rygla po drugiej stronie wąskich drzwi magazynka, a  potem ruszył w  stronę wypożyczalni wozów. Szedł trochę skurczony, jakby wciąż jeszcze tkwił w  ciasnocie. Nad głową ciążyło mu pochmurne niebo jak owa mroczna półka załadowana nagrodami od bingo nad nieszczęsnym nawiedzonym zbiegiem, ukrytym w  maleńkiej klitce.

Ike wiedział, że idzie trochę bokiem i  trochę się zatacza, mimo to nie tracił zaufania do własnych nóg; przez głowę przelewał mu się alkohol, lecz czuł w  niej także dziwną jasność. Stary, zaśmiecony zaułek był tym, czego potrzebował – śmierdzący, zryty, byle jaki, haniebnie zaświniony. Sterty pustych skrzynek ze statków, przepełnione pojemniki na śmieci, porozwalane części maszyn. Wreszcie widać, że to prawdziwe śmieci i  prawdziwy bajzel; bo jeśli człowiek trafi teraz na tę paranoiczną Main, to niczego nie może być pewien; śmieci mogą pochodzić prosto z  rekwizytorni, a  cały bajzel może być wymyślną kompozycją jak w  Karaibskich piratach.

U wylotu uliczki rozejrzał się na prawo i  lewo, a  potem skręcił na pusty chodnik przy Cook Street. Przed jej końcem odchodzi ścieżka, która z  dala od zabudowań biegnie na skróty wśród wierzbówek, wrzosów i  szczodrzewicy i  wychodzi u  góry Bayshore o  krok od parkingu. Przez samą Bayshore byłoby chyba bliżej, lecz Ike nie chciał ryzykować, że napatoczy się jakiś wścibski samarytanin, zaproponuje, że podwiezie, a  przy okazji hojnie uczęstuje „mędzeniem na temat nieudanego powrotu Ike’a do wystąpień publicznych. Jednak doszło do tego. Ike skręcał już na ścieżkę, kiedy ulicę omiotły nagle światła nadjeżdżającego z  tyłu samochodu. Przed Ikiem pojawił się jego własny wydłużony cień i  maszerował przez koleiny i  wyboje Cook Street aż pod cmentarz Psubractwa. Ike nie odwracał się. Kroczył jak krab, jak gdyby nigdy nic, aż wreszcie wóz podjechał. Była to ta nowa limuzyna, którą przyblokowali. Szyba podobna do posrebrzanej płyty zsunęła się.

– Wskakuj, Isaak. Rzuć okiem na tę nową gablotę i  powiedz, jak ci się podoba. Poprzednia, którą tu wynajęliśmy, dorobiła się jakimś cudem stłuczki z  przodu po lewej.

Ike bez słowa ulokował się z  tyłu, obok Levertova. Wnętrze limuzyny było równie ciężkie jak niebo. Srebrzysta płyta znów zakryła okno, ale wóz nie ruszał z  miejsca. Po chwili ciszy Levertov zapytał:

– Quo vadis?

– Chyba z  powrotem na Bayshore. Chciałem iść na skróty, ale nową gablotą lepiej nie ryzykować tej trasy. Chyba że masz ochotę na jeszcze jedną stłuczkę.

Levertov rzucił w  mrok parę słów i  wielki samochód zawrócił w  stronę miasteczka.

– Cieszę się, że trafia się nam ta skromna okazja, żeby pogadać, czempionie. – Głos Levertova wyrażał uprzejmość przemieszaną ze smutkiem. – Bo trudno i  darmo, trochę mamy ze sobą na pieńku. Mało mnie obchodzi, co chciałeś ludziom zasugerować tym mętnym spiczem. W  ogóle mnie nie obchodzi. Ale te górnolotne dwuznaczniki były też adresowane do mnie, myślę, że złośliwie i  bezpodstawnie.

– Nie zauważyłem cię na zebraniu, Nick.

– Noc ma tysiące oczu.

Levertov chyba dotknął jakiegoś przełącznika, bo za fotelem kierowcy zamigotały ekrany trzech monitorów – na dwóch widać było ujęcia z  szerokokątnych kamer wewnątrz sali, na trzecim sam budynek, widziany z  daleka i  wysoka. Jedna z  kamer ulokowana była na stałe gdzieś w  kącie pod sufitem. Drugą, miniaturową, Clark B. chyba ukrył w  elektronicznym panelu. Długoogniskową kamerę zewnętrzną zamontowano gdzieś bardzo wysoko, wyżej niż na którymkolwiek z  miejskich budynków, o  których pomyślał Ike.

– Jest na szczycie żaglopłata – odpowiedział Nicholas na nieme pytanie Ike’a. – Fajne, nie? Ale ty, zdaje się, nigdy nie przepadałeś za nowoczesnymi bajerami, prawda? Chyba masz rację. To tylko zabawki. – Levertov zgasił monitory. – To co, możemy porozmawiać? Żadnych tam bajerów, żadnych szpejów, jak czempion z  czempionem, kawa na ławę. Szczerze mówiąc, nie mam pojęcia, czym mogłem cię urazić, co ci takiego zrobiłem Isaak? Ja sobie zdaję sprawę, że jestem nieznośnym, zarozumiałym, skrycie knującym wężem, jasne, ale taka już jest natura tego zwierzęcia i  nie ma w  tym nic osobistego. Tymczasem, wyraźnie to czuję, podejrzewasz, że zrobiłem coś, co by cię miało dotknąć osobiście, prawda?

Jeżeli chodzi o  starego Marleya, Ike już wiedział; wiedział też, że Levertov wie, że on wie. Więc po co ta zabawa w  dancingowe uprzejmości? Może Levertov próbuje go podpuścić, a  może tylko napawa się sytuacją? Ike nagle poczuł gniewne pragnienie, żeby wyrąbać prawdę, zagrać tym strasznym atutem, który znaleźli po drugiej stronie Pyrite Cape – szpiegowskie spojrzenie tysiącookiej nocy nie sięga aż tam, gotów się założyć – ale szybko się powstrzymał. Nie ma sensu za wcześnie wykładać kart. Poza tym to by się do pewnego stopnia kłóciło z  sytuacją. To nie rozgrywka. Raczej coś w  rodzaju psychodramy, swego rodzaju taniec, którym Levertov chce ich sprowokować do działania, więc trzeba się pilnować.

– Ależ nie, Nick, dlaczego? O  nic osobistego nie chodzi. Rzecz w  tym, że – jak sam mówisz – jesteś nieznośnym, zarozumiałym, skrycie knującym wężem. Na zebraniu powiedziałem to, co powiedziałem, bo wciąż mam jeszcze oczy i  kiedy ktoś mi pod nie podtyka smażone lody, to widzę, co jest grane. A  właśnie zaserwowano je temu miastu, Nick, całe szufle smażonych lodów, kosze gruszek na wierzbie.

– Oni wcale tak na to nie patrzą, Ike.

– Gówniarze nigdy tak na to nie patrzą, Nick. I  nigdy nie patrzyli. Dlatego są gówniarzami. Ale jeśli ma ci ulżyć, to pozwól, coś ci powiem: już więcej nie usłyszysz moich przemówień nadziewanych dwuznacznikami. Już mnie teraz tak nie obchodzi gatunek lodów, o  których marzą gówniarze; już nie jest tak jak przed godziną.

Levertov odrzucił do tyłu długie włosy i  tonem pełnym zadowolenia zamruczał:

– Przepadam za tobą, Ike. Jesteś skarbem, taka jest prawda. Po prostu ktoś twojego pokroju powinien stać za szkłem w  Urzędzie Miar. Gdzie się wybierasz? Może byś wpadł na jacht, zaliczymy szufelkę naszych lodów za – stare spory, co?

– Chyba nic z  tego, Nick. Jeżeli już chcesz mnie podwieźć, to maja blaszanka wciąż stoi na parkingu wypożyczalni u  Toma i  chcę ją podprowadzić, póki Tom siedzi na zebraniu. On też ma ze mną na pieńku. Jeżeli nie masz nic przeciw temu, to zaraz odpadnę. Jestem skonany. Słowem jedźmy, jeżeli masz ochotę, to włącz sobie z  powrotem te bajery, mnie to już średnio obchodzi, mało się teraz nadaję na widza.

Przez Bayshore jechali w  milczeniu, gapiąc się przez te trzy kamery na Psiarnię. Na mównicy w  kształcie hydrantu stał Wayne Altenhoffen i  czytał zjadliwego wstępniaka, ale nikt nie słuchał. Wszyscy rozprawiali. Tworzyły się grupki, finalizowano interesy. Dojechali w  pobliże kotwicowiska na zatoce, Ike pokazał, w  którym kierunku jechać po furgon, a  Nick powiedział coś do stylizowanego na staroświecki, okrągłego mikrofonu. Wielkie auto bezszelestnie wjechało na parking Herba Toma. Lecz gdy podjechali na miejsce, w  którym Ike całe tygodnie temu zostawił furgon, okazało się, że wozu nie ma. Zamiast niego stał jeep. Jakimś cudem ubiegł Ike’a Greer, który – wraz z  cudownym odzyskaniem jamajskiego dialektu oraz na widok dziewczyn Boswella – znów odżył. Ike uśmiechnął się do siebie i  wysiadł z  limuzyny, nie mówiąc nic Nickowi; jeżeli jeep nie zapali, to Ike zachowa szanse na samotny spacer.

Lśniące drzwi wozu były jeszcze otwarte, schylił się i  rzucił do środka:

– Przestań się przejmować moim gównianym czepianiem się, masz to z  głowy, Nicholas; postanowiłem wszystko zostawić w  rękach Dexa. – A  potem zatrzasnął drzwi, żeby uciąć wymianę słów.

Silnik był jeszcze ciepły i  jeep gładko zapalił. Ike poczekał, aż limuzyna zniknie, a  potem cofnął, nawrócił i  ruszył w  stronę miasta. Czuł się wolny i  oszołomiony. Cieszył się, że prowadzi tego starego odkrytego gruchota. Czysta frajda. Policzki smagał mu wiatr znad zatoki, tajemniczo przesycony odorem tlących się śmieci, jakby specjalnie dla Ike’a został tu sprowadzony jakimś smrodociągiem z  wysypiska po drugiej stronie miasta. Od tego zapachu nos aż się zwija, ale i  tak to dużo lepsze od limuzynowej jonizacji i  klimatyzacji.

Jeszcze przed miastem skręcił; chciał ominąć Main i  na dróżkę do przyczepy wjechał pod nową wieżą ciśnień. W  sodowej poświacie pod metalowym zbiornikiem stały trzy wielkie zwałowarki i  złożony podnośnik na ciągniku. Zamarłe maszyny wyglądały poważnie i  świątobliwie, jak pielgrzymi, którzy przybyli czuwać na miejscu przepowiadanego cudu. Równie statecznie wyglądały ciemne zabudowania Loopów. Kiedy skręcił ku koleinom prowadzącym do przyczepy i  kiedy światła jeepa omiotły równinkę, wyjaśniła się tajemnica zapachu nad zatoką. Wywieziono stąd tlące się góry śmieci! Wysypisko zostało zdarte do czysta! Jakieś ślady po podstawach paru pagórków to było wszystko. Dlatego smród dymu zasnuł całą zatokę; użyli śmietniska jako podkładu pod nowy pas startowy. Sukinsyny! A  potem Ike napomniał sam siebie: no to co? No to, do diabła ciężkiego, co? Ich ziemia, ich podkład; mogą nasypać, gdzie im się podoba. A  to jest moja przyczepa, moja warownia – kupiona i  zapłacona. Tu ją doholowałem i  mogę stąd odholować. Chuj im w  dupę.

Miał już ruszyć pod górę, kiedy w  światłach reflektorów zobaczył coś podobnego do jaskrawo wystrojonej lalki, jakiegoś umorusanego derwisza. Była to Louise Loop, z  rozwianymi pstrymi lokami i  kolorowymi jedwabiami. Znów z  powiek ściekał jej po spoconych policzkach tusz.

– Na pomoc! Proszę, pomóó-móó-óżcie!

Już w  chwili, w  której zobaczył w  sieci ten koszmar, powinien wiedzieć, że zanosi się na jeszcze jeden dzień podszyty czarami i  szaleństwem.

– Ike, chcą mnie zabić. Zostawili mnie, żeby mnie tu zagryzły te wściekłe bestie, ale odgoniłam je.

– Kto cię próbuje zabić, Louise?

– Świnie i  niedźwiedzie. Nie ma już śmieci, więc są głodne. Słyszysz?

Rzeczywiście, z  całego zbocza dobiegały pomruki i  chrząkania głodnych zwierząt.

– A  gdzie twój pies, Louise? Nerd powinien cię bronić.

– Już zapomniałeś, że Nerd się utopił? Och, Ike, to tylko ja...

Osunęła się na ziemię jak osuwająca się z  nieba tęcza. Ike musiał ją najpierw wciągnąć do jeepa, a  potem zataszczyć na łóżko Greera z  tyłu przyczepy. Jeśli Rasta-Rasta wróci, znajdzie kolorową niespodziankę.

Ike wziął trzy aspiryny, gorący prysznic, a  potem jeszcze trzy aspiryny. Kiedy już w  końcu przebrany w  płaszcz kąpielowy siedział w  mrocznym i  wolnym od niepokojów wnętrzu owej nabytej i  spłaconej warowni, nie mógł nie zadać sobie pytania: co dalej? No właśnie, cholera jasna, co dalej? Jak w  odpowiedzi na to w  oknie przyczepy rozbłysły światła rzucane przez coś, co jechało i  podskakiwało, światła coraz jaśniejsze, aż wreszcie na podjeździe rozległ się chrzęst miażdżonych muszli.

– Przepraszamy, że przeszkadzamy; panie Sallas. To my, po prostu kilku pana fanów. Słyszeliśmy, jak pan przemawia na zebraniu.

To był akumulatorowy wheeler na wielkich szerokich oponach. Wyglądało na to, że jest ich troje z  przodu i  troje z  tyłu. Ike był rad, że dwudziestka dwójka wciąż jest w  zasięgu ręki, w  wiszącej skrzynce na kwiaty. Właśnie jej dotykał, jakby dla podtrzymania równowagi.

– Dał pan popalić, panie Sallas. Był pan w  trzy dupy. Superissimo.

– Tak, panie Sallas. Większość z  nas tak uważa. Ale nie chcieliśmy tam z  niczym wyskoczyć.

I wtedy zorientował się, że to szczeniaki, po prostu dzieciarnia. Pierwszy z  głosów przypominał Culligana, a  drugi był dziewczęcy. Może tej Eskimoski. Chyba poznawał jej twarz w  poświacie deski rozdzielczej. Za kierownicą obok dziewczyny siedział ktoś z  siwą rozczochraną brodą. Twarz mimo to wydawała się twarzą dziecka.

– Chcemy, żeby pan wiedział, panie Sallas, że ma pan towarzyszy – ciągnął dziewczęcy głos. – Nieznanych sojuszników. Nic więcej nie możemy powiedzieć. Dobranoc.

Był już pewien, że to ta Eskimoska; przypomniał sobie ochrypły głos, którym się odezwała na pogrzebie Marleya. Kiedy wheeler na balonówkach już zawrócił, Ike nagle uprzytomnił sobie, że jest niegościnny.

– Hej! – zawołał. – Myślałem o  tym szczeniaku...

Ale oni już podskakiwali tam na równince, zostawiwszy za sobą smużkę konspiratorskich szeptów, podobną do chorągiewek na pływakach rzuconej na noc sieci. Ike nasłuchiwał, póki nie ucichło, a  potem wszedł do przyczepy. Spostrzegł, że w  ręce trzyma dwudziestkę dwójkę.

– Mam nadzieję, że więcej wizyt nie będzie, ty ośle – skarcił sam siebie. – Do reszty zdziecinniejesz z  tym palcem na cynglu.

19

Wrzeszcz jak szalona

Nie bądź jak mimoza

Alice Carmody wysiedziała na zebraniu dłużej, niż zamierzała i  przypuszczała. Na podium, jeden za drugim, wstępowali mówcy i  trwonili swoje bezcenne dziesięć minut; wysupływali słowa, jakby to były monety rzucane w  szczelinę automatu do gry – zrezygnowani i  wyzbyci nadziei, bo to cholerstwo, rzecz jasna, nigdy nic nie wypłaci. I  tak się to ciągnęło godzinami, od późnego popołudnia – wysupływacze słów najpierw przyglądali się, jak bezskutecznie próbują powodzenia poprzednicy. Tymczasem nie było maksów. Ani wielkich przegranych. Ani paru wabików, nic, żadnego śladu, który ściąga frajerów. Tu śladu nie przewidywano, wabiki były zbyteczne. Gracze wysupływali stawki i  rzucali w  szczelinę nie w  oczekiwaniu na fart, na maksa, na rozbicie banku, nic podobnego: chodziło o  to, żeby później – kiedy w  przyszłości będzie się rozprawiać o  przeszłości – powiedzieć: „Ja też tu dołożyłem trzy grosze!”

Nie było też wielkich przegranych, fakt, z  wyjątkiem tej, która się przytrafiła Ike’owi Sallasowi. Ta była tak ogromna, miała taki rezonans, że wstrząsnęła salą, graczami, kibicami i  w  ogóle; przez parę kolejek wpłynęła też na mówców, ponieważ tą niewielką stawką słów, którą im przydzielono, gospodarowali roztropniej, zręczniej, jakby w  powietrzu wyczuli lekki powiew niemal nadziei, ponieważ po takiej wpadce, po takim aż niefarcie – kalkulowali – szansa wielkiej wygranej już tylko rośnie, hej-ho! Jednak ów powiew wkrótce zamarł, a  mówcy znów popadli w  bezduszne trwonienie słów i  czasu.

Od początku było jasne, że gra jest ukartowana, a  szwindel montowano już od miesięcy. Może nawet od lat, tylko że nikt tego nie zauważył. Alice przypomniała sobie tę parcelę obok Bear Flag, porośniętą wierzbówką, zasłaną wrakami maszyn, i  umieszczony tam napis NA SPRZEDAŻ. Tak długo sterczał spomiędzy chwastów i  rupieci, że Alice nie zwróciła uwagi, kiedy pojawiła się na nim nalepka SPRZEDANE. Nawet nie zauważyła. Napis i  nalepka wyblakły, stały się ledwie czytelne i  tak to trwało do wczoraj, gdy zjawiła się brygada ludzi z  maszynami i  zabrała do zwalania złomu na stertę, Alice zaś zaczęła się dopytywać, kto zapłacił za tę nalepkę SPRZEDANE. Brygadzistą był przebojowy jasnooki osobnik w  srebrzystym kasku i  z  firmowym pagerem, świeżo po politechnice w  Georgii. Pogodnie poinformował Alice, że jeszcze nie został upoważniony do ujawnienia tożsamości swych pracodawców ani planów, jakie wiążą z  nieruchomością. „To sekret” – oświadczył promiennie.

Rzeczywiście, plany mogą stanowić tajemnicę, pomyślała Alice, ale widniejący na kasku i  elektronicznej zabawce znaczek z  lisią głową raczej nie pozostawiał wątpliwości co do pracodawców brygadzisty. To nie miał być rząd tanich karnawałowych bud, odwiedzanych wyczarterowanym na jedną noc samolotem, czemu się sprzeciwiali; chodziło o  eleganckie, fantazyjne kasyno, prowadzone i  wyposażone na najwyższym poziomie. I  fakt, że skromnym i  w  sumie nieważnym obywatelom dano sposobność wetknięcia w  to swoich trzech groszy, już stanowi wyróżnienie, bez względu na to, czy ktoś ma tu widoki na wygraną, zapewne nie lepsze niż na śnieg w  piekle. A  wyróżnienie to łatwiej docenić podczas okazałej ceremonii publicznej. Człowiek przecież nie chce, żeby nowi właściciele domu gry wzięli go za niewdzięcznika, za jakiś antypatyczny element, prawda?

Tak więc Alice tkwiła na sali ze względu na nowość widowiska, znosząc kolejne popisy jałowego gadulstwa z  jakąś perwersyjną przyjemnością. Kiedy Carmody przystanął obok i  kazał młodym Culliganom przygotować się na rano, bo szykuje się duży połów – gdzieś wytropili rybę i  tyle tego było, że Carmody musi dzwonić w  sprawie wymiany podartej sieci – Alice zapragnęła wstać i  wyjść z  nim. Ale kiedy zorientowała się, skąd Carmody zamierza dzwonić, zmieniła zamiar.

– Wybierze się pani ze mną, pani Carmody? Na szampana i  chateaubrianda w  Crabbe Potte?

– Niby dlaczego, panie Carmody? – odpowiedziała głosem, który jej samej wydał się stanowczo za mocny i  zbyt chrypliwy. – Obawiam się, że moje towarzystwo może pana krępować, a  pan ma przecież swój styl.

Urażony Carmody wycofał się bez słowa.

Kiedy wyszedł, Alice w  samooskarżycielskim odruchu ugryzła się w  język. Tu, z  tyłu sali, wszyscy na nią patrzyli; skupiła na sobie uwagę tą repliką. Gdy Willimina Hardesty wstała po paru minutach i  najspokojniej w  świecie pomaszerowała w  ślad za tym starym łobuzem o  brzuchu jak beka, Alice znów się ugryzła w  język, i  to mocno. Pewnie to po niej widać, szlag by trafił, bo ta dziewczyna, Shoola, zlazła z  ławki i  nie proszona podeszła, by krzepić Alice mądrościami:

– Złajać możesz księżyc, a  mężczyźnie wybacz.

– Co takiego?

– Złajać możesz księżyc, a  mężczyźnie wybacz. Kiedyś mówiła tak na religii biedna siostra Klara.

– A  co jezuitka może wiedzieć o  mężczyźnie? – gniewnie zażądała wyjaśnień Alice.

Dziewczyna wzruszyła ramionami.

– Pewnie tyle, co twój pop o  kobietach. Po mszy wciąż mi powtarza Falsus in uno, falsus in omnibus. – To znaczy?

– To znaczy uważa, że albo jestem nieodpowiednio ubrana, albo że to nie ja. Chcesz się wybrać do Oponopolis, trochę posłuchać wokalu i  gitary?

– Jestem nieodpowiednio ubrana: nie wzięłam dętki.

W chwilę później dziewczyna zmyła się ze swym nowym brodatym chłopakiem i  całą resztą, Alice zaś pomyślała, że przez tę swoją sakramencką dumę, ten cholerny upór, zmarnowała kolejną okazję, żeby z  godnością dać nogę.

Tłum rzednął, lecz na mównicy nie ustawało dukanie. No dobrze, jeżeli Alice czuje się przyblokowana, to co musi czuć ten biedny upokorzony Sallas. Można sobie wyobrazić. Wayne Altenhoffen zajął się czytaniem miażdżącego wstępniaka z  prowizorycznego wydania „Beacona”, a  Alice zaczęła – się rozglądać za zaczerwienioną twarzą Ike’a i  zauważyła, że Ike’a już nie ma koło podium. Po przemówieniu tkwił tam jak człowiek pogrążony w  bagnie, który obawia się byle ruchu, żeby nie pogrążyć się jeszcze głębiej, a  teraz nie ma go na sali. Gdzieś musiał odpełznąć, biedaczysko. Alice czuła swoistą diabelską satysfakcję, bo znaleźli się oboje w  podobnej, niemiłej sytuacji. Lecz ta uciecha teraz gdzieś pierzchła. Kiedy już się upewniła, że Sallasa nie ma na sali, zsunęła się z  gaśnicy i  z  wyrazem niedbałej pogardy na twarzy przemknęła ostrożnie przez zatłoczony ganek, a  potem zeszła po schodach.

W zaciszu kantorka nad pralnią zrzuciła z  twarzy maskę i  sama siebie zwymyślała od ostatnich. Co za głupia i  obłudna pinda chowa się za tą sztuczną nonszalancją! Co za komediantka! Dlaczego zawsze musi być jak pajac, który wierzga, bo się przejmuje tym, co pomyśli paru głąbów w  rodzinnym miasteczku? W  San Francisco zwisało jej, co o  niej powiedzą, chociaż te wory na śmieci, te nadęte dupki, z  jakimi przestawała, na pewno krytykowały o  wiele gorliwiej; w  tej małej dziurze, La Jolla, też ją guzik obchodziła tamtejsza opinia. Tylko tu, na tym akulturalnym zadupiu. Potraktowała Michaela Carmody’ego jak gbura, a  z  siebie zrobiła widowisko, chociaż wcale nie jest zła na starego rozpustnika, naprawdę. W  nosie ma tę jego przygodę z  dużą blondyną. Równie trudno Williminę Hardesty uznać za rozbijaczkę małżeństw, jak Michaela Carmody’ego za wiarołomnego męża. Partnerskie stosunki w  małżeństwie państwa Carmodych układały się, ku wzajemnemu zadowoleniu, powyżej średniej; przede wszystkim od pierwszego uścisku dłoni wiadomo było, że ten związek opiera się na względach praktycznych; przyniósł korzyści nie tylko na polu biurokratycznym, pod innymi względami też był miododajny. Interesy obojga kręciły się w  najlepsze, ustały natomiast wyskoki. Carmody już nie przegrywał grubej forsy w  pokera, ilekroć dojadły mu samotność i  chandra; Alice przestała podsycać napady gniewu cowieczornym tankowaniem. Miasto nie mogło nie dostrzec, że ich życie i  obyczaje złagodniały – zwłaszcza jeśli chodzi o  Alice, tę Wściekłą Aleutkę. Ale cóż... to już ostateczny powrót tej, która nie załapała się do ekstraklasy, więc paraduje teraz po rodzinnym miasteczku zdana na fanfary miejscowej tylko orkiestry.

– Niech szlag trafi – miała na myśli zarówno siebie, jak i  miejscową orkiestrę z  jej fanfarami – muszę się napić, wszystko jedno wścieknę się czy nie. Lepiej już wrzeszczeć jak wariatka, niż się wymykać jak myszowata mimoza.

Tequila się skończyła, podobnie jak resztka miodu po starym Norwegu. W  domowych pieleszach wchodziła w  grę tylko pamiątka pozostawiona w  tym tygodniu w  pralni przez jakiegoś roztargnionego Popiluta: butelka mad dog jacka. Żołądek Alice nigdy nie gustował w  tanim porto, nawet w  czasach najostrzejszego gazowania. Gdzieś musi przebiegać granica. Ale Herky już zamknął bar, zbliżała się ciężka noc; cóż, trzeba się gdzieś schronić przed sztormem, choćby w  tanim porto.

Pierwsze łyki wsączyła w  siebie, zaciskając powieki, jakby w  ten sposób chciała się odgrodzić od tego smaku. W  końcu porto zaczęło coś po cichutku nucić, więc odstawiła butelkę na półkę z  proszkami i  wróciła na górę. Zrzuciła buty i  ściągnęła kostium do square dance, w  który się wystroiła na miejskie zebranie. Góra była uszyta z  czegoś podobnego do staroświeckiego obrusa w  biało-czerwona szachownicę, a  spod sztywno odstającej spódnicy wyglądał bezlik obrębianych i  szeleszczących halek. Alice kupiła kiedyś ten strój dla draki, w  Ketchican na imprezie Ligi Pionierów; lecz na zebraniu miał stanowić wyzwanie.

Wzięła prysznic, a  potem włożyła luźne ocieplane spodnie i  owinęła się w  jedną ze starych grubych flanelowych koszul Carmody’ego. Obszerna koszula na miarę obwodu Carmody’ego miała wystrzępione mankiety i  dziurki, więc trudno by było zapiąć któryś z  nielicznych nie oberwanych guzików. Alice tak owinęła nią szczupłą talię, że poły koszuli zachodziły na siebie z  obu stron o  dobre pół szerokości.

Rozłożyła amerykankę, usiadła po turecku na materacu, oparła się plecami o  ścianę i  uniosła kolano, żeby przebadać półkę z  książkami. Czekały tam stare znajome, wypróbowane przyjaciółki, z  którymi zdołała zaliczyć niejedną ciężką noc. Sassy Zora Neale Hurston była przyjaciółką szczególnie pomocną przy odpalaniu pierwszych wieczornych dawek. Także Eudora Welty – z  pierwszorzędnym słuchem i  przenikliwym, tropiącym śmieszności spojrzeniem – zawsze sprawdzała się jako pasjonujący kompan podróży przez mrok. Ta noc wymagała jednak czegoś bardziej klasycznego. Ponadczasowego. Alice wybrała Helenę w  Egipcie Hildy Doolittle. Po paru linijkach przypominających kruszony lód, a  traktujących o  zaprzeszłych wyskokach Heleny i  Achillesa, Alice – spragniona odrobiny ciepła – zeszła na dół po Biedę. Ale po paru stronicach stwierdziła, że nie uspokoją jej ani ciepłe szczeniaki, ani lodowata poezja; wobec tego znów zeszła na dół po mad dog jacka.

Już od prawie godziny czytała, popijała i  głaskała po głowie śpiące zwierzę, kiedy usłyszała, że na podwórze zajeżdża bryczka. Pewnie jakaś paczka wielbicieli właśnie podrzuca Shoolę. Młodziutka Eskimoska, która wyleczyła się z  zadurzenia w  Ike’u Sallasie, była teraz wschodzącą gwiazdą w  kręgach kuinackich nastolatków. Po zejściu z  planu zawsze gdzieś trajkotała otoczona wianuszkiem wolnych właśnie szczawi. Ba, asystowały jej nawet takie lokalne znakomitości, jak bracia Culliganowie, mimo że dobiegali dwudziestki.

Alice usłyszała młode głosy wymieniające pożegnania, a  potem zawracanie auta, które odjechało z  powrotem do miasta. Warkot silnika i  zamierające pod ciężkim sklepieniem nocy pokrzykiwania nastolatków wzruszały i  budziły melancholię. Kiedy już ucichły, Alice odłożyła książkę i  ciasno przytuliła do szyi śpiącą kulkę ciepłego futra, żeby rozpuścić kulę chłodu, która uwięzia jej w  gardle. Ach, biedna siostra Klara miała rację: złajać można księżyc. Ma nadzieję, że Michael Carmody znalazł na noc przytulny port. Ten wesoły stary opój z  pewnością na to zasługuje, właśnie on, nie ma dwóch zdań. Nigdy nie skarżył się na to, że Alice coraz częściej zostawia go wieczorem samego w  tej jego barbarzyńskiej niedorzecznej budowli po tamtej stronie zatoki. Wiedziała, że Carmody ceni sobie jej towarzystwo. Każde towarzystwo. Rano Carmody lubi widok ludzkiej twarzy po drugiej stronie kubka z  kawą, lubi też spolegliwe ucho wysłuchujące jego opinii na temat tych, szlag by trafił, Chryste Panie, sakramenckich wieczornych telewizyjnych wiadomości. Ale nigdy nie protestował, kiedy wieczorem Alice ładowała się w  blaszankę i  ruszała do miasta. Zawsze szanował jej potrzebę bywania sobą u  siebie; a  teraz pomyślała, jak wygląda odwrotna strona medalu i  chciało jej się płakać ze wstydu: z  wrzaskiem wylała na Mike’a całe wiadro gówna tylko dlatego, że on organicznie potrzebuje odrobiny kobiecego towarzystwa. Jeszcze raz pociągnęła mad dog jacka – to draństwo ma pięćdziesiąt procent – i  usiłowała powstrzymać łzy, kryjąc twarz w  szczenięcym futerku Biedy.

W tej oto żałosnej pozycji tubylcza dziewczyna zastała tubylczą kobietę.

– Hej, pani Carmody, nic pani nie jest? – Na wysokości podłogi, znad spiralnie biegnących schodów spoglądały szeroko osadzone oczy. – Widziałam, że świeci się lampka przy łóżku...

Alice wytarła oczy wystrzępionym rękawem koszuli.

– Chodź, złotko – czknęła. – Oczy cię nie mylą: Helena w  Egipcie, picie w  łóżku, komedianckie zalewanie się łzami.

– Martwiłam się o  panią. Wiedziałam, że pani wstyd. Przez to, że tak się pani odezwała do pana Carmody’ego. To nie było zbyt cywilizowane...

– Wiem, wiem! – Alice znów czknęła: odgłos przypominał ni to pijacki szloch, ni chichot osoby podchmielonej. – Ale wiesz, dziewczyno, czego mi naprawdę wstyd? Nie tego, że mało cywilizowane, tylko że to było tak strasznie, kurwa, wytarte. Banał, jak jakaś skrzywdzona żona z  mydlanej opery, zupełny koszmar. Nie znoszę szmirowatych zagrań! Lubię myśleć o  sobie jak o  damie, która ma klasę i  jest dobrze wychowana. Przecież ja mam magistra sztuki! Jak to jest? Mam trochę rozumu, wiem, co to jest szyk, a  zachowuję się jak tłumok. Niech szlag trafi!

Na dźwięk tego zaklęcia tama pękła. Runęły potoki łez. Dziewczyna wspięła się po schodach i  uklękła przy materacu. Objęła Alice – szczeniaka i  butelki nie wyłączając – i  przez chwilę kołysała to wszystko, nucąc cichutko przez nos jakąś amelodyjną melodię.

– Co sobie teraz musisz o  mnie myśleć – powiedziała Alice, kiedy jakoś udało jej się powstrzymać łkanie.

– To, co wtedy pomyślałam – zapewniła dziewczyna. – A  pomyślałam, o  rany, że Alice Carmody miele jęzorem, plecie głupstwa, a  potem poszuka czegoś do płukania ust. – Wzięła butelkę i  uważnie się jej przyjrzała, marszcząc brwi. – Myślałam, że wykształcona dama z  klasą używa lepszych płukanek.

Alice głośno się roześmiała i  potrząsnęła głową, zaskoczona wyrafinowanymi wątpliwościami. A  jeszcze parę tygodni temu uważała się za doradczynię i  przewodniczkę dziewczyny po światowych uciechach, za bywalczynię, która chroni tę naiwną, prostoduszną najadę, z  gołymi sutkami pętającą się na motorynce po świecie pełnym rekinów. Ale się porobiło.

– Gorszy byłby bimber – powiedziała, zabierając butelkę. – A  to jest to, na co zasługuję. Pamiętasz? Wzgardziłam szampanem i  chateaubriandem. Ufam, że pan Carmeny wykazał więcej rozsądku.

– Zdaje mi się, że przed chwilą słyszałam pana Carmody’ego na jachcie, chyba sobie balują z  panem Steubinsem.

– Słyszałaś go?

– Na pokładzie było ciemno. Ale kiedy pan Carmody mówi, to jakby dzwoniła boja. Jest gwiazdą imprezy.

– No tak. Balanga na jachcie. Cieszę się. I  kto tam jeszcze jest?

– Nie wiem. Prawdę mówiąc, nie byliśmy na tym przyjęciu na jachcie, no, może chwilę. Po prostu wpadliśmy podrzucić Leonarda. Kojarzysz go?

– Kojarzę – odrzekła Alice. Czuła, że dziewczyna coś przed nią ukrywa i  podziałało to jak ów podmuch, który wznieca w  popiołach ogniste języki. Rzecz nie w  tym, że jej stary gdzieś flirtuje, lecz w  tym, że oto ktoś obraża inteligencję Alice, usiłując ten fakt przed nią ukryć. Ale ugryzła się w  język. – Jak na stworzenie rasy hollywood, Leonard wydaje się nieszkodliwy. I  co, wieczór się udał?

– Bardzo. Najpierw pojechaliśmy wszyscy do Oponopolis, tam paru szczawi śpiewało takie chodnikowe kawałki. Potem ja opowiadałam trochę różnych historii. A  potem, wieczorem, zachciało nam się podjechać do pana Sallasa i  powiedzieć mu, że bardzo się nam spodobał jego tekst. Tylko nie zrozum tego źle; już nie jestem uzależniona sercowo. To był pomysł Leonarda.

– A  pan Sallas poczuł się bardzo dowartościowany.

– Nie mam pojęcia. – Dziewczyna zmarszczyła brwi. – Bardzo samotny i  smutny, raczej tak to wyglądało. Powiedział, że mimo wszystko weźmie szczeniaka.

Dziewczyna w  zamyśleniu podrapała śpiące zwierzę po okrągłym brzuszku; trwało to chwilę, a  potem uśmiechnęła się do Alice.

– No nic... po prostu wpadłam powiedzieć dobranoc; proszę spać spokojnie i  nie przejmować się, że mówiła pani głupstwa i  zraniła męża. Pani mąż nie należy do osób, które coś takiego rani, i  myślę, że dobrze się bawi. W  każdym razie nie jest samotny ani smutny. – Wyprostowała się i  wstała, a  na jej twarzy zalśniła ni to naiwność, ni złośliwość. – Mam nadzieję, że pani nie uważa za wyskok tego, że tak wpadam bez zapowiedzi i  wygaduję różne rzeczy?

Alice miała szczerą ochotę odpalić coś złośliwego, ale w  końcu powiedziała tylko:

– Wcale nie, bardzo się cieszę, że zajrzałaś.

– Dobranoc, spokojnych snów. – Dziewczyna schyliła się i  poklepała szczeniaka po łbie ostatni raz. – Dobranoc, Biedo. Może kiedyś weźmie cię ktoś razem z  panem Sallasem.

Odgłos cichych kroków dziewczyny najpierw dobiegał z  metalowych schodów, potem z  pralni; Alice pociągnęła kolejny łyk doprawianego wińska. Wreszcie usłyszała skrzypnięcie drzwi do domku Shooli, po drugiej stronie. Wsunęła mokasyny i  uważnie zaczęła pokonywać spiralne schody z  na wpół śpiącym szczeniakiem i  na wpół opróżnioną butelką. Zmierzała ku trzyosiowej furgonetce, nawet nie zastanawiając się, czy zdoła ruszyć. Ale leżąca tuż nad ziemią ciężka, zimna zasłona mgły rozstąpiła się i  przepuściła Alice.

Przy wieży ciśnień mgły już nie było, a  zwarta pokrywa chmur postrzępiła się i  zamieniła w  długie, czarne pasma rozwleczone po niebie. Światło wpływającego na niebo księżyca w  pełni, jeszcze niewidocznego, rozlało się po wierzchołkach drzew. Ponura, płaska pustka w  miejscu, gdzie piętrzyły się śmieci, przyprawiała o  szok; w  sinobłękitnej połyskliwej poświacie ziemia poszarpana buldożerem stanowiła widok znacznie bardziej haniebny niż owe góry gnijących odpadków. Z  jeszcze gorących, wypełnionych popiołem jam wznosił się dym, a  reflektory wyławiały z  mroku bezładnie biegające głodne świnie. W  przyczepie mieszkalnej na końcu drogi było ciemno. Tym lepiej. Ale zanim zdążyła zawrócić, światło przy wejściu zapaliło się. Wyłączyła zapłon i  przez chwilę tkwiła bez ruchu za kierownicą, słuchając trzasków stygnącego silnika. Pociągnęła, ile się dało, bez narażania się na przymus natychmiastowego zwrócenia słodkiego trunku – i  wysiadła. Sallas już stał na najwyższym stopniu schodków, we frotowym płaszczu kąpielowym, lekko parującym w  błękitnej poświacie.

– Hej, Ike! – krzyknęła. – Słyszałam, że ci dokucza samotność, więc przywiozłam coś w  rodzaju towarzystwa. Spałeś?

– Alice? Wcale nie. Brałem prysznic. Myślałem, że na dziś już koniec nocnych wizyt i...

– Wcale nie – powtórzyła jak echo. – Ale to długo nie potrwa. Mogę wejść?

– Jasne. – Odsunął zasłonkę, przepuścił Alice i  zapalił światło. Na widok obu bagaży uśmiechnął się. – Co ma być tym towarzystwem, szczeniak czy mad dog?

– Wybieraj. – Wyciągnęła przed siebie ręce. Butelka była niemal pusta, a  szczeniak obudził się i  szamotał. Alice próbowała go znów wziąć pod pachę, ale tym bardziej zawzięcie tarmosił i  drapał koszulę.

– To chyba wezmę szczeniaka, zanim cię – rozbierze – cicho powiedział Ike.

– Wabi się Bieda. – Alice znów owinęła się połami flanelowej koszuli, wpuściła je w  ocieplane spodnie. – Ale możesz ją nazwać, jak chcesz.

– Bieda jest w  porządku.

– Dlaczego mówimy szeptem?

– Bo tak się składa, że już mam coś w  rodzaju towarzystwa. Tam w  łóżku Greera śpi jak zabita Louise Loop. Czy też powinienem powiedzieć Louise Levertov?

– Jak uważasz – szept Alice zabrzmiał dość chłodno.

– Wydzierała się tu po ciemku wniebogłosy i  tak ją znalazłem przed godziną – pośpiesznie wyjaśniał Ike. – Wyglądała na dziewczynkę, którą ściga potwór. Powtarzała, że się boi, że ją tam wydali na rzez...

– Naprawdę? – Alice wbiła wzrok w  twarz Ike’a. – Biedna Lulu. Przy okazji hollywoodzkiego tlenienia włosów musiała sobie utlenić tę odrobinę mózgu, którą kiedyś miała. I  któż ją wydał?

– O  ile się mogę połapać, to własny mąż. Twoje cudowne dziecko. Już mówiłem, darła się wniebogłosy. – Patrzył, jak ręka unosi ku zaciśniętym wargom butelkę. – Na miły Bóg, Alice!

Jeżeli naprawdę masz zamiar się tego napić, to przynajmniej pozwól, że zmajstruję jakiś rozpuszczalnik. I  jakąś zakąskę.

Siadaj, zaraz wracam.

Powędrował na palcach w  głąb tej mieszkalnej rury i  zniknął jej z  oczu. Alice wciąż stała, oparta biodrem o  ostrą krawędź laminowanego blatu. Poczuła, że pod tą kraciastą flanelą jest cała mokra, że kipi. Zakop za zębami ten swój jęzor jak topór, udzieliła sobie reprymendy; facet po prostu chce być rycerski, chce się zachować jak dżentelmen. Prawda? No dobrze, a  co ma znaczyć ta odzywka o  „cudownym dziecku”? A  na zebraniu ta żrąca diatryba? Zastanów się, do czego pije w  ten sposób?

Isaak wrócił z  okrągłą kuchenną deseczką, na której poustawiał kubki, perriera, krakersy i  kawałek szwajcarskiego sera. On również nie zrobił żadnego ruchu w  stronę krzesła, nie wsunął się za stół. Postawił prowizoryczną tacę i  zmieszał napoje. Gazowana woda mogła trochę pomóc mad dogowi. Alice przyglądała się, jak Ike otwiera nóż sprężynowy z  rękojeścią okładaną rogiem i  kroi płaty sera.

– Mam nadzieję, że go umyłeś po ostatnim bebeszeniu ryb?

Ike powąchał ostrze.

– Z  rybich flaków odmywa się bez problemu. Ale czasem zostaje zapach po wycinaniu nagniotków, zwłaszcza kiedy ropieją.

Alice nie uśmiechnęła się, więc Ike dalej kroił. Jeszcze raz sama się przestrzegła przed własnym jęzorem-toporem, ale na to, że kipi, nic nie mogła poradzić. Zdaje mu się, że tak elegancko sobie pogrywa, dyskretnie, ę-ą. Zakąseczki, francuska woda mineralna. Trudno, trzeba to gówno rozgrzebać...

– W  porządku, Sallas. Myślę, że nastała pora wyłożyć karty na stół. O  co chodzi z  tym „cudownym dzieckiem”? Co to za zagrywka? Dość już skradania się, nie jestem mimozą...

Pokroił ser, ułożył płatki na krakersach i  wbił nóż w  deseczkę. Resztkę mad doga jeszcze raz nalał do plastykowych kubków i  dopełnił perrierem. Potem odstąpił o  krok i  oparł się o  ściankę obok składanego stolika naprzeciw Alice.

– Lulu myśli, że chcą ją zabić. Mówi, że ją nafaszerowali prochami nasennymi i  zostawili w  zabudowaniach Loopa, otworzywszy na oścież wszystkie drzwi.

– Po co?

– Żeby ją zżarły niedźwiedzie. Albo wieprze. Ale udało się jej zwymiotować tyle tego ogłupiacza, że zachowała przytomność.

– Nie rób sobie jaj; pytam, na Boga, po co?

– Po pierwsze z  powodów majątkowych...

– Majątkowych? Jezu i  wszyscy święci... Posłuchaj, zapakowali tam Lulu, samą, do domu Loopa, żeby trochę wytrzeźwiała i  doszła do siebie! Każdy w  mieście to zrozumie. Naprawdę przefajnowała; luz owszem, ale cholera jasna bez przesady. Tam luz, tu luz, istny Lautrec, kojarzysz, co? – Teraz Ike nie uśmiechnął się, nic nie powiedział, więc ciągnęła: – Dobrze, no to ustalmy, w  czym rzecz. Lulu to największa szansa Nicka, żeby się załapać na kawałek gruntów papy Loopa. Stary Loop nie bardziej się troszczy o  Nicka niż ty. Jeżeli Lulu ktoś zamorduje, to baj-baj drogi zięciu, gnido jedna.

Ike nie śpieszył się z  odpowiedzią i  ze zmarszczonymi brwiami wpatrywał się w  bąbelki gazu w  kubku. Szept ledwie docierał do Alice.

– Stary Omar już został zamordowany, Alice. Dziś po południu widzieliśmy go z  Greerem w  sieci.

– Utonął?

– Tak, utonął.

– To na jakiej podstawie, do diabła ciężkiego, zaraz twierdzisz, że go zamordowano? Wszyscy wiedzą, że Omar był marnym żeglarzem, a  stara balia, w  której pławił tyłek, ledwie się trzyma na wodzie.

– Był owinięty mylarową taśmą, Alice. A  do palanta przywiązano mu kulę od kręgli. Nikt nie jest aż tak marnym żeglarzem.

– No to wciąż są synowie, niepodważalni spadkobiercy.

Ike pokręcił głową.

– Nie sądzę. Nikt o  nich nie usłyszał, od kiedy ludzie z  Foxcorp wysłali ich samolotem z  jakąś tajemniczą misją, parę tygodni temu. Podejrzewam, że drzewo genealogiczne roztrzaskało się i  spłonęło.

– Prawdę mówiąc, Sallas, już ci się wszystko porąbało, jak tej Lulu – szept Alice stawał się słodszy, cichszy, chociaż niesamowite lśnienie oczu przypominało twardość obsydianu. Czy on, na Boga Ojca, nic nie słyszy? Nie widzi? Nie dostrzega tej ręki Alice, ostentacyjnie odstawiającej pusty kubek koło deseczki?

– Prawdę mówiąc, Alice, nie wiem, czy mi się porąbało. Za to wiem, że w  więzieniu Nick bywał bardzo zawzięty i  mściwy. I  że się go bano nie na żarty. Wciąż opowiadał, że go od urodzenia wykorzystywano, parszywie traktowano i  że nie spocznie, póki nie wyrówna rachunków.

– Wszyscy możemy się stać bardzo zawzięci i  mściwi – zauważyła Alice. – O  powody nietrudno. Popatrz tylko na tę kupę gówna, z  którą nas zostawili szacowni przodkowie. Każdy by się mścił... A  pomyśl, na przykład, o  numerach, które sam kiedyś wykręcałeś! Co to było, jak nie zemsta?

– Do diabła, Alice, chodziło o  moje dziecko!

– A  tu może nie chodzi o  moje? Posłuchaj, Sallas, przez całe lata znosiłam twoje wpieprzanie się: w  to, jak prowadzę interesy, za kogo wychodzę, nawet w  to, jak się, kurwa, ubieram, ale wciąż mi się w  pale nie mieści, że możesz mi się wpieprzać do...

– Alice, nawet słowa nie powiedziałem...

– Nie musisz mówić; nie jestem ślepa. Nie przypuszczałam, że się ośmielisz recenzować moje wychowywanie własnego syna!

– Szszsz. Alice, nie recenzuję. Mówię tylko, że... Miałem na myśli... Chryste, przecież, kobieto, to nie twoja wina, że Nicholas jest, jaki jest, że się urodził, gdzie się urodził, że nie miał oj...

Rzuciła się na niego, zanim dokończył, dopadła twarzy z  pazurami i  sycząc jak ów kot uwolniony ze słoika. I  z  czymś jeszcze. Ike zobaczył, że nóż w  rogowej oprawie dwukrotnie uderza go w  obojczyk; tak mocno, że natychmiast zdrętwiała mu cała ta część klatki piersiowej. Na szczęście waliła trzonkiem – dawka mad doga i  furia tak oszołomiły Alice, że nie zwracała uwagi na to, jak trzyma nóż.

– Alice! – Udało mu się złapać ją za przegub, zanim uderzyła po raz trzeci. Drugą ręką capnęła go za włosy i  ucho. – Alice, ty cholero walnięta, jeżeli zaraz...

Znów nie dała mu skończyć: jej kolano poderwało się jak wściekłe, otarło o  biodro Ike’a i  wylądowało mu na żołądku. Obrócił się, a  wtedy próbowała zatopić mu zęby w  skórze na głowie. Strząsnął ją z  siebie i  na tyle się uwolnił, że mógł się wyprostować, a  potem pchnąć ją na stół, w  tył, przygnieść do blatu i  trzymać, wcisnąwszy uda między jej uda, żeby uniemożliwić kolejne uderzenie kolanem. Rozłożył jej ręce i  z  całej siły ścisnął nadgarstki, aż puściła nóż, który upadł między porozrzucane płatki sera. Ich twarze znalazły się tak blisko siebie, że między oczami, jak między elektrodami, mógł się rozjarzyć łuk.

– Oczywiście, że Nicholas miał ojca. – Słowa wydostawały się spomiędzy zaciśniętych warg jak pasemka skwierczącego bekonu, mimo to Alice wciąż mówiła szeptem. Zresztą oboje nie podnosili głosu. – Tego samego zdegenerowanego rosyjskiego skurwysyna co ja! – Poczekała, aż to dotrze do adresata, a  potem dodała: – No to powiedz, kogo tu wykorzystano? I  kto został parszywie potraktowany?

Ike trochę się cofnął i  popatrzył jej w  twarz. Między jej zębami uwięzły kosmyki jego włosów, z  nosa pociekła krew; musiała go sobie rozbić o  czaszkę Ike’a.

– Przepraszam – powiedział. Pozwolił jej się trochę podnieść, ale nie puszczał przegubów. – Nie wiedziałem.

– Nick też nie wiedział. Nie było sensu mu o  tym mówić. Au, jasny gwint, walnęłam się w  rzepkę. A  swoją drogą, co to takiego twardego? Znów ta sakramencka armata, co? Czy zawsze wyciągasz broń, kiedy masz gości, czy tylko na mnie?

– A  więc Nick... – Ike jeszcze nie całkiem oprzytomniał, zaszokowany tym, co usłyszał. – A  czy ktoś jeszcze...

– Czy ktoś wie? – Alice, chociaż ciężko zdyszana, słyszała przez cały czas, jak łomoce jej serce. – Ten skurwysyn. Tylko on wiedział.

– Był pijany?

– Za każdym razem.

– Jezu, Alice... – Spuścił wzrok. – Przykro mi, naprawdę. To rzeczywiście musiał być kawał drania. Nic dziwnego, że cię teraz faceci tak paraliżują. Zawsze uważałem... – Urwał; wciąż miał spuszczone oczy.

Alice spojrzała w  ślad za nim i  zobaczyła, co mu odjęło mowę. Podczas szamotania postrzępione poły koszuli wysunęły się z  ocieplanych spodni. Wypłowiała kraciasta flanela rozdzieliła się i  teraz wyglądała jak sfatygowaną kurtynka w  striptizowym teatrzyku. A  dwie nadobne tancerki, które zjawiły się na scenie, najwyraźniej domyślały się, że wywierają wrażenie na publiczności i  rytmicznie, z  życiem zafalowały. Nim Alice zorientowała się, co się dzieje, ten rytm podchwyciły jej biodra i  mimowiednie, jakby bez jej udziału, też zafalowały.

Oboje podnieśli wzrok i  popatrzyli sobie w  oczy. Twarz Ike’a płonęła, był zakłopotany.

– W  porządku, Alice... jeżeli cię puszczę, to dasz mi słowo, że już nie będziesz próbować wariactw?

– Nie wiem, czy mogę – zaczęła się przekomarzać. Nieoczekiwanie rozbawił ją widok Ike’a, a  promienisty rumieniec też jej trochę pochlebił. Wygięła się do tyłu, żeby trochę pokłuć Ike’a w  oczy; taki z  niego zabawny świętoszek. – W  końcu jestem kobietą szaloną.

– Przestań! – szepnął.

Biodra Alice znów zafalowały, ale teraz zdobyła się na lepszy tekst:

– Poza tym, ile razy sytuacja wymyka się spod kontroli, zawsze masz w  kieszeni ten wielki stary rewolwer...

– Alice, przestań, proszę...

Po prostu nie mogła. Czuła się pijana ze złości. Jej usta wyrabiają, co chcą, jakby kierował nimi osobny mózg, właśnie popadły w  słowotok, jeden ostry tekst goni drugi. Będzie teraz dokuczać Ike’owi przez całą noc, chyba że Ike coś zrobi, chyba że jakoś te usta powstrzyma. Za sprawą jakichś czarów nocny sztorm w  porcie nagle ucichł – i  pojaśniało. Zadźwięczały dzwoneczki, rozbłysły światełka. A  wtedy zrozumiała, że owszem, jest pijana, lecz nie ze złości.

– Hej, Alice... Boże, nie myślałem, że...

Teraz to jego by należało uciszać. Tak jest, cholera jasna: dzwoneczki i  światełka. Wytarte to, ale prawdziwe. Komiczne to całe zauroczenie. Aluminiowy strop jak wyniosła kopuła. Nawet nocne chrząkanie głodnych świń i  niedźwiedzi – jak chór na wysokości. Bezbrzeżnie komiczne. Ale nie roześmiała się. Ike puścił jej przeguby, więc mogłaby się położyć na stole, podpierając się na łokciach, ale laminowany blat był zimny, a  leżące na nim ser i  okruchy zaraz się staną problemem, bez względu na zauroczenie.

– W  porządku, Sallas; jeżeli się już do tego zabieramy, to trochę wygody nie zaszkodzi. Już jesteśmy za starzy, a  w  akrobacji nie mamy wprawy.

Trzeba było ruszyć z  miejsca szczeniaka.

Zanim sen ogarnął i  uniósł Alice gdzieś w  dal, zobaczyła, że wydłużony sufit galaxy ożył i  pokrył się falującymi formami świetlnymi. Sylwetkę mężczyzny osnuły fantasmagorie, jakby namalowane przez Kandinsky’ego. Geometryczne kwiaty, fontanny klejnotów, sunące kształty jak powycinane z  płomienia. Wiśniowe węże wijące się radośnie wśród wzorzystych, jaskrawobiałych polipów. Jakieś coś, jakieś pół-coś, jakieś niemal-coś. Szkarłatne chimery i  płaszczki w  kolorze magenta, frunące upierzenie różowych jak flamingi tancerzy flamenco – wszystko to w  szalonym walcu, granym przez jakiegoś niewidocznego skrzypka, a  tańczonym na odwrót, na podłodze, którą był aluminiowy sufit przyczepy.

W pierwszej chwili rozmyślała sennie, że może w  końcu rozkwitają baśniowe fajerwerki miłości, żeby rozświetlić jej życie – ale to zbyt szmirowate, żeby było prawdziwe, może się przytrafić najwyżej w  fantastycznych romansach Harlequina. Potem pomyślała, że Sallas pewnie ją czymś nafaszerował. Odrobina LSD w  plastykowym kubeczku? Czemu nie, żadna sztuka. Szybko jednak doszła do wniosku, że jest to wyjaśnienie równie fantastyczne jak poprzednie. Jest tyle samo szans, że Ike Sallas sięgnie po narkotyki, żeby zaciągnąć kobietę do łóżka, ile że miłość rozświetli człowiekowi życie za sprawą migocących po suficie świateł disco. W  końcu uznała, że z  powodu wielkiej burzy słonecznej, którą przepowiadali meteorolodzy, rozjarzyła się nieoczekiwanie aurora borealis, zorza polarna – wybuch naładowanych cząsteczek, rozpędzonych w  polu magnetycznym nad biegunem, a  potem uderzających o  ekran atmosfery ziemskiej, jak w  kineskopach tych starych odbiorników telewizyjnych. Zimne ognie podnieconych atomów. Widocznie odbijają się w  kalejdoskopowych zwierciadłach, którymi są muszle na podjeździe Sallasa, a  potem odbicie wpada przez okno.

Przypomniała sobie, że z  atomów tlenu – gdzieś o  tym czytała – powstają czerwienie, żółcie i  akwamarynowe zielenie, azot zaś daje fiolety, neonowe błękity i  te ociężale ociekające plamki jaskrawej bieli. Trochę ją rozczarowało własne, mało romantyczne rozwiązanie zagadki. A  więc to tylko rozpędzone atomy w  posępnym królestwie fizyki. Ale potem pomyślała o  innej, bardziej klasycznej interpretacji. Obróciła się, umościła i  tuż przed zaśnięciem wydało jej się, że znów jest na wykładzie mitologii na stanowym uniwersytecie w  San Francisco. A  według podań wikingów światło – północy to refleksy złotych tarcz niesionych przez walkirie, „waleczne dziewice, które w  nagrodę prowadzą po niebiosach dusze poległych bohaterów ku Walhalli, przez tęczowy most. Ach, te klasyczne rozwiązania! Lepsze niż purpurowe halucynacje po lucy, lepsze niż fantazje harlequinów, lepsze niż mroźne zjawiska fizyczne zachodzące w  górnych warstwach atmosfery. A  także na swój sposób prawdziwsze, w  sensie pierwotnie mitycznym, jak wizje Cezanna są prawdziwsze niż Wyetha, Pollocka prawdziwsze niż Picassa, Chagalla niż Hoppera... lecz w  senność Alice wdarł się nagle pełen przerażenia krzyk i  obalił te wszystkie teorie – fizyczne, fantastyczne, romantyczne i  mityczne.

– Ooouuu, Jezu, a  nie mówiłam! Podpalili rzeźnię taty!

20

Bliskie spotkanie gówna ze śmigłem

Ponieważ miała ów chwytający za serce wdzięczek – bez którego w  starych czarno-białych melodramatach nie mógł się obejść żaden bezdomny brzdąc (ale-ja-nie-mam-na-czynsz-i-te-raz-będziesz-musiał-za-mnie-płacić) – nazwano ją Neli.

Była średnią siostrą Shooli; to właśnie ją ów pan Isaak kiedyś upewniał: tak, jestem przekonany, że będą się z  tobą bawić. Liczyła sobie sześć wiosen, a  jej prawdziwe imię było gmatwaniną tak dziwnych samogłosek oraz spółgłosek szczelinowych i  gardłowych, że mógł się na niej połamać najzwinniejszy język – nawet w  rodzinnych stronach dziewczynki. W  samym zaś imieniu nikt nie potrafił – dziecka nie wyłączając – znaleźć śladu sensu: chodziło o  jakieś fladry, lodowe robaki i  spóźnienie się na łódź płynącą do kościoła, wszystko poplątane. Tak więc Filmowi Ludzie nazwali ją Neli, a  dziewczynka nie widziała w  tym nic złego.

Filmowi Ludzie nie tylko wynajęli te ładne motelowe pokoje, ale dla Neli i  jej rodziny przygotowali pomieszczenie, w  którym czekają przed wejściem na plan Filmowe Gwiazdy; znajdowało się w  jednym z  pustych skrzydeł na środkowym poziomie starej przetwórni. Powiedzieli, że to zielony hall, chociaż trudno tam było wypatrzeć jakiś kolor. Dużego drewnianego pomieszczenia nigdy nie malowano. Na starej sosnowej podłodze nie położono wykładziny, nie było olicowania na drewnianych dźwigarach. Rury i  druty biegły po prostu na wierzchu nie osłonięte, jak żyły i  ścięgna obdartej ze skóry foki. Ale nikt z  rodziny się nie skarżył. Były łazienka, kuchenka i  pełna lodówka. Był duży, sympatyczny kąt, w  którym poustawiano wersalki, gdyby ktoś chciał się zdrzemnąć albo pogapić na serial. Albo pograć w  pokera czy black jacka na komputerku. W  sumie było tu dużo bardziej komfortowo niż w  ich domu na Północy. Też był drewniany, wzniesiony ręcznie precz plemię, żeby zachować tubylczy status i  wiążące się z  nim oenzetowskie granty. Ale współplemieńcy Neli nie uchodzili za ciesielskie znakomitości. Lepiej się czuli, budując ze śniegu.

Neli, owszem, lubiła seriale, lecz bez przesady. Nie popadała w  ów stan zaćmienia, który przed telewizorem obezwładniał jej dziadków, wujów i  kuzynów. Czasem oglądała poranne programy muzyczne, zanim starsi przypięli się do mydlanych oper. Potem wychodziła pospacerować po rusztowaniu. Otaczało przetwórnię z  trzech stron, podtrzymując zbite z  desek galerie biegnące na trzech poziomach, wokół parteru i  dwóch pięter. Do zewnętrznych rur przymocowano na podporach ogromną długą ścianę z  płótna, metalowej siatki i  papier-mache; wznieśli ją – a  po drugiej stronie pomalowali – filmowi robotnicy. Na zdjęciach miała udawać klif. Słowem, po drugiej stronie kręcono film. Nie za wiele dało się podpatrzeć przez to sztuczne urwisko, ale tu i  ówdzie trafiały się dziury, ucharakteryzowane na gniazda ostrygojadów lub kępy trawy. Z  galerii można się było przyglądać kręceniu sceny, pod warunkiem że człowiek znajdzie się na właściwym piętrze i  obstawi odpowiednią dziurę. A  jeśli obstawi źle, to trzeba już zostać na miejscu i  tylko czekać. Najpierw włączali brzęczyk, który oznaczał „uwaga”, a  potem rozlegał się dzwonek „cisza na planie”. Kiedy już zaczynali kręcić, nikomu nie wolno było hałasować ani nawet zatupać na deskach czy schodach na końcu galerii. W  przeciwnym razie straż mogła pechowca naznaczyć czerwoną kropką i  odesłać do Oponopolis razem z  tymi, którzy nie załapali się na statystowanie. Neli widziała to już trzy razy. Więc za żadne skarby by nie zatupała po „cisza na planie”. Mowy nie ma.

To oznaczało, że trzeba obstawiać z  głową i  być odpowiednio wcześnie, żeby zaklepać miejsce. Najlepiej, zanim w  telewizji skończą się ranne komedie. Większość szczawi nie ruszała się z  miejsca, póki szły poranne wideoklipy. Czasem rozlegał się brzęczyk „uwaga”, a  oni jeszcze tkwili w  sypialniach czy w  poczekalni. Wtedy można się było dorwać do przyzwoitego miejsca, z  którego widać plan i  samo filmowanie. Jednak Neli nigdy się to nie udało, nawet jeśli wstała dużo wcześniej. Szczawie umiały wspinać się po rusztowaniu, zręcznie przewijać się z  galerii na galerię, przypominając jaszczurki w  tych czarnych gumowych przepaskach. Na najwyższej galerii znajdowały się najlepsze dziury do podglądania, ale szczawie zawsze już tam były, zanim Neli wbiegła po stromych, najeżonych drzazgami schodach z  sosnowych desek. Bardzo to zniechęcało.

Nic dziwnego, że dzisiaj, kiedy poranne programy muzyczne dobiegły końca, Neli pomyślała: pójdę na dół.

Na schodach większość zaprzyjaźnionych szczawi dziwiła się, że bosa Neli schodzi, kiedy oni pędzą w  przeciwną stronę.

– Hej, mała! Gdzie cię niesie? Nic nie zobaczysz na dole. Tam nie ma dziur.

– „Jestem kot bury, nie dbam o  mysie dziury”. – Tę właśnie piosenkę nadawano w  telewizji, kiedy zahuczał sygnał „uwaga”. – „W rybnym sklepie biedy nie klepię, okiem zielonym wypatrzę filet mrożony...”

Na najniższej galerii przekonała się, że mają rację. Dziur nie było. Za to po wielkim podmuchu podstawę tej olbrzymiej zastawki podwójnie nafaszerowano obciążeniami i  wzmocnieniami. Przypominała teraz długą drewnianą jaskinię, ciemną, ciągnącą się wzdłuż całego budynku, nigdzie nie rozświetlaną przez żadne szczeliny.

Obok rogu starej przetwórni Neli zobaczyła kolejne schody, prowadzące w  dół, w  ciemność. Była pewna, że schodzi na najniższy poziom budynku, a  jednak były jeszcze jedne schody. Nad najwyższym stopniem wisiała na łańcuchu tablica z  napisem, ale Neli nie umiałaby go odczytać, nawet gdyby był oświetlony. Z  prowadzonego przez zakonnice przedszkola znała parę szacownych słówek francuskich, lecz jeśli chodzi o  angielszczyznę, rozróżniała tylko „dla mężczyzn” i  „dla kobiet” oraz „włączone” i  „wyłączone”.

Dała nura pod łańcuch i  zaczęła schodzić, czując pod bosymi stopami takie same stopnie, szorstkie i  najeżone drzazgami. Purpurowa poświata, spowijająca tam w  górze rusztowanie ukryte za dekoracją, docierała tu coraz słabiej. Na samym dole Neli wymacała drewnianą kratę; popchnęła ją – i  otworzyło się przejście. Z  głębi wionęły chłód i  pustka, a  Neli usłyszała bulgotanie niewidocznego morza. Palce nóg natrafiły na wodę i  dziewczynka znieruchomiała. W  grobowej ciemności rozbrzmiewało tylko to bulgotanie, a  pogłos je zwielokrotniał. Znajdowała się w  jakiejś ogromnej piwnicy ulokowanej pod przetwórnią. To wilgotne podziemie wydało się dziewczynce miejscem nadzwyczaj tajemniczym, lecz wcale nie budziło lęku. Czuła odór starych palowań, starej maszynerii i  obrzydliwej, zatęchłej wody. Wprawdzie otaczała ją atramentowa ciemność, ale zwielokrotnione odbicia chlupocącej wody penetrowały tę pustą przestrzeń jak wiązka sonaru, gdzieś w  oddali przetaczały się od ściany do ściany, odbijały od impregnowanego kreozotem drewna na górze (pewnie to parter przetwórni), od niewidocznych wraków jakichś starych kotłów parowych i  maszyn... słychać było nawet odbicia od starych wielkich sosnowych pali. Neli była pewna, że zaraz dokładnie ułoży sobie w  głowie obraz tej mrocznej groty, jakby przed oczami miała dom lalek.

Postąpiła o  krok. Bosa noga zanurzyła się nieco powyżej kostki i  wtedy Neli wyczuła pod stopą dno. Płaski, gładki kamień, beton, ale nie śliski. Zresztą to nie taka woda, w  której rzeczy robią się śliskie. Ma zapach wody, która jest w  akumulatorze śnieżnego skutera. Postawiła drugą nogę. Wszystko w  porządku. Jeszcze jest – jak stromo opadająca lina ratunkowa – ta purpurowa smużka u  szczytu schodów; ślad poświaty na górze.

Zaczęła iść, z  palcami rozczapierzonymi przed sobą jak ślimacze czułki. Szła i  szła, i  szła. Wreszcie znalazła się po drugiej stronie pod betonową ścianą; obmacywała ją uważnie, a  potem, zadowolona, odwróciła się i  powędrowała z  powrotem, człapiąc coraz śmielej, w  miarę jak nabierała przekonania, że rozeznaje się w  pomieszczeniu, jakby je rzeczywiście widziała. To było proste. Nie musiała już nawet wyciągać rąk przed siebie, z  wyjątkiem małego, jakoś niepewnego miejsca. Doskonale wiedziała, gdzie skręcić, którędy obejść, jak się nie zderzyć. Nie uderzyła bosą nogą o  starą maszynę, nie stuknęła głową o  słup. Jakbym to wszystko widziała w  głowie – pochwaliła się przed sobą, kiedy dobrnęła do schodów; nawet bez tej purpurowej liny światła umie trafić do wyjścia. Sprowadzi tu paru szczawi i  pokaże, że jej starsza siostra nie jest jedyną Eskimoską obdarzoną szczególnym wzrokiem.

Minęła drewnianą kratę, weszła po schodach na parter, zanurkowała znów pod zagradzającą przejście wiszącą tablicą z  napisem i  nagle się zorientowała, że – och! – palnęła straszne głupstwo. W  najlepsze myszkowała po ciemku na dole, a  teraz nie wie, czy już się rozległ sygnał „cisza na planie”, czy nie! Sparaliżował ją ten dylemat. Nie miała pojęcia, co począć. Jeżeli już zadźwięczał ten dzwonek i  cisza nadal obowiązuje, to muszę tu siedzieć i  czekać; nie wolno wracać. Jeżeli jednak będę czekać, a  dzwonka jeszcze nie było, to kiedy zadzwoni, będzie oznaczał ciszę: pomyślę, że oznacza koniec ciszy, ruszę z  powrotem, zacznę hałasować i  naznaczą mnie czerwoną kropką. Och, och, och. Zagapiłam się, jestem w  paskudnej sytuacji, nie wiem, czy był już sygnał, czy nie, nie wiem, co robić!

Tymczasem ciszy ani nie nakazano, ani nie odwołano. Trwał stan gotowości – „uwaga”. Zarządził go Clark B. Clark w  nadziei, że jakoś to popchnie sprawy, zanim boss Nick zacznie się jeszcze bardziej wściekać. Od stóp do głów okrywała Clarka B. wcale gruba, lśniąca warstewka potu – ze wszystkich sił starał się robić wrażenie, zanim się w  Nicku zagotuje. Zwłaszcza w  Nicku ubranym w  kostium lwa morskiego. Tego ranka wszystko szło jakoś, kurna, w  poprzek, skądinąd zrozumiałe następstwo wczorajszych niefortunnych odpałów na finał wielkiego obywatelskiego zgromadzenia. Kiedy jednak organizuje się takie fajerwerki dla ludu jak ostatniej nocy, to trzeba się spodziewać, że parę iskier zboczy z  kursu, trudno i  darmo. Więc dzielna brygada kuinackiej ochotniczej straży pożarnej uganiała się całą noc od zaprószenia do zaprószenia, a  brawurowe akcje – przy wtórze syren, dzwonków i  migotaniu wirujących lamp – przeprowadzono dosłownie wszędzie. Jaja jak berety! A  potem to śledztwo. Biali anglosascy policjanci umieją wypytać lepiej niż inni – jakby się z  tym talentem urodzili, z  notesem w  rączynach na dodatek. Czy można się więc dziwić, że dochodzi południe, a  jeszcze nie zaczęli zdjęć? I  że nikt nie spojrzał wcześniej na wielki metalowy żaglopłat?

Pierwszy zauważył to Clark B. Właśnie wspiął się na stanowisko na wysięgniku i  już unosił ręczny głośnik, żeby zarządzić ciszę, kiedy zobaczył graffiti. Wybałuszył oczy i  oniemiał. Levertov nie pojmował, dlaczego to Clark B. zamienia się w  słup soli. Podążył za spojrzeniem pomagiera i  z  furią zaklął. To z  kolei zainteresowało kamerzystów, dźwiękowców, koordynatorki, asystentki, klapserki – a  w  końcu robotników. Kiedy na napis zerknął Steubins, kazał operatorowi – krztusząc się przy tym ze śmiechu – obrócić dźwig i  nakręcić cały obrazek główną kamerą na siedemdziesięciomilimetrową taśmę. Stopniowo rzecz dostrzegali wszyscy. I  wszyscy się zdumiewali – nie tyle samym graffiti, ile tym, że przecież było tam od wielu godzin jak na dłoni, podczas przygotowywania planu i  dekoracji, podczas policyjnych wypytywań – jak widoczny jeszcze na niebie rąbek księżyca, zresztą też nie zauważony. Wszyscy byli aż tak zdumieni, tak kompletnie skołowani, tak wszystkich zamurowało, że właściwie nie uświadomili sobie, co oznacza komunikat Leonarda Smallsa o  ucieczce lwów morskich. Wydał się czymś drugorzędnym.

Alice i  Ike też nie od razu zauważyli odmianę, chociaż po wywiezieniu śmieciowych gór pierwszorzędnie było stąd widać odległą przystań i  wielki srebrny żaglopłat. Rozciągał się teraz przed nimi widok na całą zatokę. Trzeba przyznać, pomyślał Ike, że zadbano o  malowniczą panoramę dla przyszłych gości stacji turystycznej. Jednak nie mogli się nią rozkoszować; nie mogli spuścić z  oka Lulu. Dziewczyna – w  upstrzonym motylkami staniku, maleńkich majtkach i  oplatana tylko paroma ocalałymi strzępami jedwabiu – boso pobiegła przez zasłaną szklaną tłuczką równinkę. Nim Ike i  Alice zdążyli coś na siebie narzucić i  ją złapać, Lulu już dopadła dymiących ruin, jeszcze wczoraj domostwa Loopów.

Nie pozostało nic, prócz obrysów łóżek, stołów, spalonych urządzeń – zgliszcza przypominały precyzyjny rzut poziomy domu.

– Pewnie poszło z  dymem w  parę minut – rozważał Ike. – Trudno uwierzyć, że też nikt nie zauważył takiego pożaru...

Alice nie odzywała się. Już dotarło do niej, co tu jest grane.

Ike kopnął w  skraj pogorzeliska.

– Ciekawe, co tak podsyciło ogień?

– Może smalec; może drewno nim nasiąkło? – podsunęła Alice. Rozległ się histeryczny śmiech Louise.

– Smalec? Ze świń? – Jej wzrok był przedłużeniem pogorzeliska. – Jezus, opamiętaj się, Alice! Żaden smalec, tylko to sadło, to ono tam miało zaskwierczeć... – ujęła w  garść zwiotczałe ciało na biodrze i  potrząsnęła fałdą, aż zadźwięczały motylki na staniku – ...a ogień rozpalał sam szatan! Mówiłam czy nie, panie Sallas? I  co, miałam rację? Świnka bała się zostać na noc w  chlewiku, prawda? Wiedziała, że w  rzeźni teraz na nią kolej...

– Fakt, Louise. Miałaś rację.

– Zaraz, chwileczkę. – Alice wciąż próbowała wybronić syna. – Nie śpieszcie się z  wnioskami.

– Łatwo pani mówić „chwileczkę”. Znalazła się mamunia! Jeszcze zobaczycie! Pani też jest na liście. I  czempion. I  pan Greer, i  pan Carmody. Kto nie z  nim, ten na ubój. Każdy jeden.

Ike pomyślał o  pistolecie w  kieszeni płaszcza kąpielowego.

– Wracamy do przyczepy, Lulu. Pokaleczyłaś sobie stopy. Teraz moja kolej w  nalepianiu plastrów. No, siadaj, pojedziesz sobie na barana.

Umyli ją i  zabandażowali. Alice właśnie ją uspokoiła i  pomagała włożyć papuzie ogrodniczki Greera, kiedy na podjeździe zatrzymał się wóz patrolowy.

– To gliny! – zapiszczała Louise i  dała nura w  głąb szafki Greera. – Schowajcie mnie! Pochowajcie wszystkie motylki! Nowe gliny to jego ludzie! Są wszędzie...

Alice podejrzewała, że to kolejny napad histerii, póki młody funkcjonariusz nie wszedł do przyczepy i  bez wstępów zaczął wypytywać o  Louise Loop. Alice odpowiedziała, że nie widzieli ani śladu Louise.

– Ani śladu? – Policjant zaczął się rozglądać, lecz jego uwagę rozproszył kudłaty kłębek pod nogami. Szczeniak zlizywał mu z  butów czerwonobrązową pastę. – To znaczy, tak mam to rozumieć, że byliście państwo przy pożarze?

Oboje potrząsnęli głowami, podwójne uosobienie niewinności.

– To znaczy, sierżancie, że ani śladu tutaj – wyjaśniała Alice. – Spędziliśmy tu całą noc...

– Rozumiem. – Sugestia tkwiąca w  odpowiedzi sprawiła, że gładko ogolona twarz młodego człowieka zmarszczyła się, wyrażając niesmak. – I  nie zdawaliście sobie państwo sprawy, że w  sąsiedztwie wybuchł potężny pożar?

– Ani trochę – zapewniła Alice.

– A  co państwo wiecie o  terenowcu z  automatyczną skrzynią biegów, wyładowanym narybkiem?

Alice uśmiechnęła się i  pokręciła głową.

– Pojęcia nie mam o  narybku ani o  terenowcach.

– Proszę pani, funkcjonariusz Deerborne i  ja zauważyliśmy właśnie ślady balonowych opon – ostrzegł – które prowadzą na ten podjazd. Deerborne właśnie przeprowadza oględziny. Być może tym pojazdem poruszali się podejrzani i  jeśli państwo... Ike przeciął ten wywód:

– A  ja chciałbym wiedzieć, dlaczego nikt w  mieście nie zwrócił uwagi, że wybuchł tak potężny pożar. Gdzie wyście wtedy, chłopcy, byli?

– Byliśmy zajęci, panie Sallas, przy innych pożarach. Przynajmniej trzy były bezspornie wynikiem podpalenia.

– Oho! A  gdzie?

– To były opuszczony hangar na łodzie i  szopa z  narzędziami przy północnym falochronie...

– Ta stara szopa? Od lata nikt tam nie chodził. – Ike odetchnął z  ulgą. To nie był cel na miarę szatana.

– ...i redakcja gazety.

– O... A  co z  Altenhoffenem? Nic mu nie jest?

Jest w  szpitalu z  naskórkowymi obrażeniami twarzy i  przedramion. Doznał urazu podczas lekkomyślnej próby ratowania maszyny do pisania. Upierał się, że to jego ojcowizna. Więc świetnie, ani śladu. – Zamknął notes. – Gdybyście państwo weszli w  posiadanie informacji dotyczących Louise Levertov bądź młodzieży w  terenowym pojeździe na balonowych oponach, porucznik Bergstrom oczekuje, że niezwłocznie powiadomicie telefonicznie posterunek. Z  drogi, piesku...

– Chwileczkę! – Alice zastąpiła mu drogę. – A  czy ktoś widział Michaela Carmody’ego?

Znów ten ślad szyderstwa i  niesmaku.

– Proszę się uspokoić, pani Carmody. Pani mąż o  świcie wyszedł w  morze. Gdyby jednak nawiązała pani z  nim kontakt, proszę powiedzieć, że pragniemy zadać mu parę pytań. Chciałbym też, jeżeli można, udzielić pani skromnej rady; jak to mówią, mądrej głowie dość po słowie. – Przerwał i  stojąc już u  wyjścia, położył rękę na kolbie pistoletu. – Rozsądnie byłoby wysłać to zwierzę na przeszkolenie i  nauczyć karności. Czasy nie zarejestrowanych, rozbestwionych psów, wałęsających się bez smyczy, już się w  Kuinak skończyły. Proszę się na to przygotować. Lojalnie uprzedzam.

Ike poczuł się lojalnie uprzedzony. Kazał Lulu zostać w  przyczepie razem z  Biedą i  zaryglować się od środka. Do miasta pojechał jeepem, za furgonem Alice. Tym razem wiózł już pod pachą Teddy’ego, kaliber .22. Teddy był załadowany. Skromna rada poskutkowała. Mądrej głowie dość pałką w  łeb.

Zaparkowali, drzwi w  drzwi, koło wyrwy ziejącej na miejscu redakcji „Kuinak Beacon”. Siedziba starej gazety została precyzyjnie wyjęta z  rzędu domów jak bolący ząb; robotnicy Foxcorporation już się uwijali przy remoncie nadpalonych ścian przyległego składu skuterów śnieżnych i  – z  drugiej strony – butiku Iris Grady.

– Biedne Szare Komóry – powiedziała Alice. – Nie zasłużył sobie na to. – Zawróciła i  przez Spring Street i  ruszyła do szpitala.

Ike jechał za nią, rad, że nie palnęła jakiejś niedorzeczności o  nieszczęśliwych wypadkach czy lekkomyślnych szczawiach. Nastały czasy, w  których nawet matka musi się wyrzec swych przywilejów.

Pielęgniarka powiedziała, że Altenhoffen wciąż jest otumaniony lekiem uspokajającym, ale nic mu nie grozi. W  jednym tylko miejscu trzeba go było posmarować galaretką.

– Przypalił sobie koniec nosa.

Altenhoffen na wpół siedział, oparty o  stertę zielonych poduszek. Głowę spowijał mu biały turban z  bandaży, nosa zaś strzegł druciany ochraniacz, zmyślnie skonstruowany z  sitka do herbaty. Nie miał teraz brwi ani rzęs, przez co oczy wydawały się jeszcze bardziej wyblakłe, lecz uśmiech Wayne’a był promienny i  hardy.

– Znów mnie dorwali, Isaak. Te biedne szare komóry muszą rozpracować tor przeszkód, przez który zasuwamy.

– Może pora, Szare Komóry, żebyś trochę dał wytchnąć swoim szarym komorom? – podsunął Isaak. – Nie są niezniszczalne jak twój słynny heidelberg.

– Nigdy nic nie wiadomo. Tym razem go zabrali. Zanim napalili w  kominku, wytaszczyli heidelberga tylnym wyjściem. I  co ty na to?

– Rąbnęli ci nową prasę i  spalili stary budynek? – Alice była tym poruszona głębiej niż stratami Louise. Matki Alice nie było jeszcze na świecie, a  w  maleńkiej redakcji już wydawano „Beacona”. – Bardzo mi przykro, Wayne.

– Uratowałem przenośną olivetti pradziadka – zapewnił z  dumą. – Bo prasa nie śpi.

Już na zewnątrz Ike zdziwił się, że Alice zamiast jechać do motelu, wdrapuje się z  nim do jeepa. Przypuszczał, że wsiądzie do furgonetki. Nie miał pojęcia, co powiedzieć po tej nocy. Chciał rozdzielić sprawy: skupić się, na ile pozwolą okoliczności, na porachunkach z  Levertovem. Mieć wolną rękę. Może dlatego Alice się dosiada, pomyślał, bo podejrzewa, że coś ukrywam w  rękawie. Nie wie, że nie w  rękawie, lecz pod pachą – i  że to broń.

Jechali w  milczeniu. Nie patrzyli na siebie. Podskakiwali w  tej starej, wolowatej odkrytej bryczce i  zapamiętale gapili się na boki, na byle co. Już później Ike pomyślał, że przynajmniej jedno z  nich mogłoby wtedy zobaczyć tę zdumiewającą rzecz, tam w  górze na srebrnym żaglopłacie. Widocznie mieli jednak w  głowach inne cuda, bardziej zdumiewające i  bliższe; w  zasięgu ramion.

Śródmieście niemal opustoszało. Podobno ekipa miała jeszcze raz kręcić scenę przeistoczenia się wielkiego lwa morskiego. Kiedy podjechali na przystań, Ike zobaczył własny furgon, zaparkowany przy nabrzeżu, przy pustym miejscu, gdzie cumowała Cobra. Środek placu zajmował dźwig kamery z  wysoko uniesionym nad dekoracjami wysięgnikiem przypominającym szyję ogromnej czapli. Ike’a speszył bezlik samochodów, przyczep, robotników i  gapiów stłoczonych wokół podstawy dźwigu – Wolał poważnie pogadać z  Nickiem w  sytuacji mniej publicznej – jak czempion z  czempionem. Podczas rozmowy bez świadków Levertov byłby bardziej otwarty. Mógłby się napawać. Ike postanowił nie zwlekać, wszystko jedno przy świadkach czy bez. Wybiła godzina, jak to mówią. Trzeba sukinsyna wyzwać i  wygarnąć mu jak należy. Ike powie swoje. Stać go na to. Gdyby nawet Levertov wzbraniał się odpowiadać przy tłumie gapiów. Ike powie swoje. Jeśli oślizgła biała ręka Levertova pociągała za sznurki przy rozniecaniu pożarów, przy tajemniczym zaginięciu Omara Loopa – Ike Sallas wszystko to wygarnie, powie swoje, nawet jeśli chodzi o  przetrącony grzbiet starego Marleya. Nie ma obawy. Jeżeli Levertov rzeczywiście trzyma w  garści te sznurki, to nie zdoła się wyrzec odrobiny pychy. Żeby podrażnić czempiona, przystroi twarz głupawym uśmieszkiem. Popisze się zręcznie zakodowanym wyznaniem. A  kiedy sędzia Ike je usłyszy, rozprawa zostanie zamknięta, a  wyrok wykonany na miejscu, tu i  teraz, jak między czempionami; bez oglądania się na okoliczności, inaczej niż z  „Cogiem” Weilem. Wyciągnij miecz sprawiedliwości i  tnij śmiało. Ike miał nadzieję, że zdoła się zamachnąć tym mieczem, zanim z  ukrycia wyskoczy Clark B. Clark i  Bogu ducha winną publikę obsypie gradem ołowiu.

– Chyba mają przerwę – powiedziała Alice. – A  tam, tym kabrioletem, zasuwa stary Steubins ze ślicznotkami...

Ike zawrócił i  pojechał przez plac za reżyserem.

– Może Nick jest na jachcie – podsunął.

Ślicznotki jakoś nie błyszczały; owszem, stanowiły oprawę, ale milczały ponuro. Młode stworzenie, przypominające urodą futbolowego stopera, przysłoniło twarz dłonią, jakby już było po meczu. Natomiast Steubins tryskał humorem. Głośno zarżał na wieść, że szukają Nicholasa, żeby przegadać parę spraw.

– Przegadać parę spraw z  panem Levertovem, tak? Wprost bomba, moi mili; z  tym że naszego cudownego dziecięcia akurat na Foxie nie ma. Możecie je sobie obejrzeć... – Szczerząc zęby, wymierzył długi palec w  filmowy plan po drugiej stronie placu. Tocząca się tam awantura najwyraźniej nabierała rozmachu. – To ten kłąb futra na przyczepie kierownictwa. Na dachu. Proszę wybaczyć, madame, ale to właśnie nasz stateczny Nicholas. Nie wiem, czy to najlepsza pora, żeby z  nim pogwarzyć, ale jeśli wam zależy...

– I  owszem – powiedział Ike. – Zależy. O  co on się tak wkurza?

– No cóż, Isaak. Po pierwsze, rano się okazało, że w  morzu pływają te bezcenne paliki do oznaczania plenerów, cała masa. Po drugie, właśnie się dowiedział, że ktoś wypuścił na wolność lwy morskie. Obydwa, sukinkoty! A  ten oswojony zboczeniec miał na grzbiecie nowiutką marionetę za dwa i  pół miliona: konstrukcja, automatyka, charakteryzacja. – Steubins znów się roześmiał. – Ale naszą białą kiełbaską zatrzęsło z  innego powodu.

Uniósł ciemne klapki na okularach i  szczerząc zęby z  uciechy, popatrywał to na jedną twarz, to na drugą, aż wreszcie Alice zapytała:

– Mianowicie, co go tak wkurza?

– Żadne z  was nie zauważyło? Bo mu po ciemku ktoś wykręcił ten zbożny numer, tam w  górze! Popatrzcie.

Tym razem palec Steubinsa skierował się ku wyniosłemu urwisku żaglopłata, wymierzony w  drugą od góry sekcję, gdzie czarno-srebrne logo Foxcorporation posłużyło za szablon do namalowania byczego oka. Wystarczyło, że podniebni artyści dodali sławetne czerwone i  żółte koncentryczne kręgi i  czarną poprzeczkę. Na tę środkową tarczę chyba chlapnięto czymś gęstym i  kleistym jak guma arabska. Z  obwodu oka ściekła cienka jak pajęczyna nitka farby i  zapaskudziła następną sekcję żaglopłata; chyba wciąż jeszcze ściekała.

Alice nie mogła się powstrzymać od śmiechu, odrzuciła w  tył głowę i  zawtórowała Steubinsowi. Natomiast poczucie humoru Ike’a zostało chyba nadwerężone przez serię ostatnio przebytych wstrząsów. Zadarł głowę i  musiał mocno trzymać linę przy trapie, żeby się nie przewrócić do tyłu. Trzeba mieć, za przeproszeniem, jaja pierwszej klasy, żeby się wdrapać tam po linach, zainstalować ławeczkę i  chlusnąć wiadrem czarnej farby. Kim są ci dowcipnisie, którzy wkraczają na ring i  rzucają wyzwanie? Czy w  ogóle wiedzą, co to znaczy? Tutaj? Teraz? Niemożliwe, jakim cudem? A  z  drugiej strony, czy pchaliby palec między drzwi, gdyby nie wiedzieli? Na Boga, może to już nie takie istotne, co zamierza: samotnie wywijać Mieczem Sprawiedliwości? Może są tu jednak jacyś sprzymierzeńcy, coś w  rodzaju trzeciorzędnej czwartoświatowej piątej kolumny obdarzonej jakimś szóstym zmysłem, o  której nikt nawet nie śnił.

Steubins malowniczo ułożył ramię na barku Ike’a.

– Wciąż wisi nad nami ta partyjka pokera, którą mi, synu, przyrzekłeś. Co powiesz na dzisiejszy wieczór? Podejrzewam, że ten filmowy młynek trochę się jutro zatrze, więc możemy pograć do oporu. No? Waleczny walet, stary joker, paru zaprzyjaźnionych Psubraci? Mam butelkę Jacka Danielsa, w  której jeszcze się czuje pot robotników z  plantacji...

– Carmody nigdy by nam nie darował, że siedliśmy do pokera bez niego.

– Skoro już mowa o  draniu, czy wczoraj wieczorem nie spotkał pan przypadkiem mego starego moczymordy?

Rzeczywiście, madame, doszło do zbliżenia kursów. I  nawet usiłowałem go sprowadzić na manowce, przyznaję, ale się uparł, że idzie na kuter. Podobno wynalazł miejsce nad miejscami, ryba rybę rybą pogania, i  aż się palił, żeby znów rzucić sieci. Z  rannym odpływem wyszli w  morze: on, ten jego rasta-gałgan i  jeszcze jacyś ludzie. A  teraz przepraszam, moi prześwietni – znów rzucił okiem na Levertova – bo nauczyłem się omijać burze i  napady złości. Pora na hamak. – Opuścił ciemne szkła-nakładki i  pomaszerował na trap kołyszącego się lekko żaglowca. Marynarze przewlekli już przez talię linę, na której robocza platforemka miała się unieść ku zbezczeszczonemu znakowi. – Pamiętajcie o  propozycji – rzucił przez ramię.

Ike i  Alice poczekali, aż siwa strzecha zniknie za burtą, potem wsiedli do jeepa i  podjechali ku bezlikowi samochodów. Właśnie parkowali, kiedy powietrze przeszył krzyk.

– Jest! Dryfuje! – Głos dobiegał z  wyciągniętego jak szyja czapli dźwigu z  kamerą. – Ahoj, szefie, cycki! O  jakieś pół mili od tej Hopeless Rock! To nasza lala grzmoci fale biustem. Pewne jak w  banku.

Ike skierował zeissowską lornetkę na dźwig. To tam się usadowił Clark B. Clark. Z  włosami najeża i  lornetką wyglądał jak ratownik na plaży w  Malibu – ratownik z  uzi w  majtkach. Ike sprawdził, gdzie Clark B. kieruje szkła, uregulował ostrość i  przez okular zobaczył, jak w  dali na falach nieprzyzwoicie i  niestrudzenie wciąż się unosi i  opada kobiecy tors.

– Na pewno jak w  banku? – Ike skierował lornetkę tam, skąd dobiegał piskliwy głos Levertova. Zobaczył jakieś kudłate pół ludzkie, pół focze dzieło sztuki charakteryzatorskiej, otoczone wiankiem podenerwowanych pomagierów. – Czy mamy potwierdzenie z  niezależnego źródła? Czy ktoś jeszcze widział to coś, co rzekomo widzi pan Clark? Czy ktoś jeszcze ma tu, kurwa, lornetkę?

Robotnicy, ekipa, treserzy, asystenci jak jeden mąż pokręcili głowami; przepisy związkowe zabraniały członkom używania wyposażenia nie wymienionego w  rozszerzonej definicji zawodu. Levertov skierował przenośny megafon w  stronę przepełnionych kibicami ławek.

– Hej, widzi ktoś tego manekina?

Dwanaście rzędów głów zwróciło się ku morzu, a  potem pokręciło w  przeczeniu.

– Widziałem go, szefie, słowo daję – protestował Clark B. – Niech pan zapyta Sallasa; on też widział!

Levertov przysłonił oczy i  spojrzał w  ich stronę. Stwór ucharakteryzowany na zwierzę w  mgnieniu oka się rozpromienił i  wrócił do równowagi. Nick zlazł po drabince z  dachu przyczepy i  uśmiechnięty kroczył po czarnej smołówce.

– Więc to czempion z  mamunią. Co za sympatyczne uzupełnienie naszego skromnego portowego bałaganu.

– Jak leci, Nick? – spytał Ike. – Ciekawy dzień, prawda?

– Inspirujący. Noc też była inspirująca. Zauważyłeś? Różne chochliki się uwijały.

– Już widzieliśmy żaglopłat – powiedziała Alice. – Ike nie ma z  tym nic wspólnego.

– Jasne, że nie – zamruczał Levertov. – Nikt go nie podejrzewał ani przez chwilę. O  wypuszczenie lwów morskich też nie. Nawiasem mówiąc, może wypatrzyłeś, Isaak, coś, co przypomina lalkę wartą milion dolarów, na ssaku nie wartym centa?

Kłamstwo nie było bronią, którą Ike władał biegle.

– Czy ja wiem? – kluczył. – Chyba coś widać koło Hopeless, ale to może być dryfujący znak, jakaś boja zerwana ze skrzynki na kraby.

Nie czekając, aż Ike skończy, Levertov odwrócił się i  uniósł megafon.

– Tysiąc... Nie, pięć tysięcy papierów dla faceta, który ściągnie tutaj tę lalkę – krzyknął ku ławkom. – Guzik mnie obchodzi lew morski. Możecie skurwysyna zastrzelić; manekina się przypnie do jakiegoś grubego płetwonurka. Razem z  lwem, żywym lub zdechłym, to będzie dziesięć kawałków. I  co, Kuinaczanie? Kto się zgłasza do obławy, no?

Publika, wiwatując, zerwała się z  miejsc, ławki natychmiast opustoszały.

– Fantastyczna rzecz, te międzyludzkie klimaty – zachęcał uśmiechnięty Levertov – ta wspólnota wszystkich warstw, zjednoczonych wspólną sprawą.

– Daj mi na chwilę telefon, Nicholas – powiedziała Alice. – Może jakoś poderwę na nogi mojego starego.

– Nie ma sprawy, ale na cuda nie licz. Telefony od rana wariują, jak wszystko. Czemu tak na mnie patrzysz, Isaak? Chodzi o  kostium? Nic nie świadczy lepiej o  klasie niż futro od Saksa z  Piątej Avenue, zawsze to powtarzam.

Ike nie odpowiedział. Alice wystukała numer, a  potem nachyliła się nad aparatem; zasłona z  czarnych włosów zapewniła jej trochę prywatności podczas wyczekiwania i  nasłuchiwania.

– Carm często odłącza zabawki – powiedział Ike. – Znasz go.

Alice w  końcu złożyła aparat i  oddała synowi. Levertov przytknął antenę do kosmatej, brązowej brwi.

– Czy moi czarowni pozwolą, że ich opuszczę? – Obrócił się na pięcie i  wywijając futrzanym kapturem, pomaszerował z  powrotem przez plac pokryty smołówką. Krzyczał przez głośnik: – Niech się pan znów zaciągnie tym wielkim cygarem, panie Clark, śmiało! Teletrzydziestką. Dwunastką też, jeżeli ma pan ochotę. Rusza zabawa, zrywamy się na równe nogi, a  ściślej – przez ramię poczęstował Ike’a i  Alice perłą sytuacyjnego humoru – na równe płetwy.

W dal potoczył się głos Clarka B., wzmocniony przez megafon:

– Będą tu jajca, kochani.

Z motorówek zacumowanych za malowanymi płachtami dobiegły pierwsze parsknięcia silników. Cisza pierzchła znad wody.

Ike siedział w  jeepie i  rozważał, co dalej. W  nozdrza łaskotały go dwa zapachy, każdy z  innej strony: z  jednej smużka zostawiona przez Levertova – lakier do włosów, jaśmin, adrenalina i  kamfora z  futrzanej czapy; z  drugiej słodka woń płodności, o  której na parę godzin zupełnie zapomniał. Teraz poczuł ją tuż obok, tak zniewalającą, że niemal przyprawiła go o  zawrót głowy. Był Alice wdzięczny za wrażliwość; pomyślała przynajmniej o  chwili wytchnienia.

– Chyba któreś z  nas, powiedzmy ja, powinno podjechać w  górę i  zobaczyć, co z  Louise. W  tym stanie może wywrzeć zgubny wpływ na tak wrażliwe dziecko jak Bieda.

– Niezła myśl. Podrzucę cię twoim... nie, wezmę wóz Greera, to znaczy mój, ty weźmiesz jeepa, a  potem... – Przerwał. Nie miał pojęcia, co robić i  gdzie jechać. Znajome porty, ku którym wiodła życiowa rutyna, zostały co do jednego zamknięte z  powodu niesprzyjających warunków – ognia, powodzi zamętu i  wrzawy. Odpłynął kapitan, a  wraz z  nim koja i  kuter. A  kąt na lądzie awansował na dom otwarty. Odzie kiedyś chrapał stary pies, turla się teraz gruby szczeniak... nagle ubyło miejsca na łóżku, i  jeszcze ten zapach, stanowczo za blisko.

– Kupimy u  Herky’ego jakiś stek i  jajka – podsunęła Alice. – Zabierzemy do motelu i  tam ci usmażę. Biorę jeepa.

Rozstali się na środku parkingu, unikając spojrzenia w  oczy, jak dzieci po dobraniu się do zakazanych specjałów. Ike pomaszerował przez czarną nawierzchnię ku furgonowi i  wdrapał się za kierownicę. Nie zatrzasnął drzwi. Wszystko wokół rozkwitło, odmieniło się, pojaśniało. Stara i  szara sceneria za szybą kabiny – beton, morze, niebo – stała się jaskrawa i  ostra, raniła oczy. Jak stal. Groźna jak nagie ostrze noża. Krzewie, kolący krzewie... Serce, głupie serce, wyrywa się z  piersi i  skacze prosto w  sidła. Bo to już twój problem, człowieku, twój ból, twoja rozterka, że to jaskrawe kwiecie zawsze kryje najostrzejsze ciernie. Coś się zmieniło, stało się nowe, a  to, co nowe – rani. Koniec z  bezpiecznym chowaniem głowy w  wypróbowane środki usypiające, bo teraz ranią. W  ulubionej poduszce pełno sztyletów, chociaż niedawno wypełniało ją babcine pierze. Koniec z  ulubioną medytacją; teraz wre produkcja pomysłów dostosowawczych. A  kąt, w  którym człowiek zawsze szuka pociechy? Obficie przyozdobiony pleśnią? Teraz można w  nim znaleźć pociechę, której najbardziej brakowało. Właśnie. Bo tym, co załamało Jeannie, nie była utrata dziecka, lecz Biblii. Tę książkę oprawną w  biały zamsz trzymała w  dłoniach jak lampkę od dnia, w  którym w  świetle szpitalnych lamp ujrzała ów obnażony kręgosłup i  rdzeń – ów odrażający klin, podobny do gotowanej czerwonej kapusty. I  modliła się z  niej do ostatka, do dnia, w  którym z  trudem uśmiechający się obiekt ich modlitw wydał ostatnie tchnienie. Odtąd ów kojący zamsz stał się dla Jeannie miąższem trujących grzybów. Słowa ukryte w  tej oprawie stały się kłamliwymi ladacznicami; prorocy wazeliniarzami ochoczo lezącymi w  dupę temu Dużemu; apostołowie perwersyjną dwunastką degeneratów! To wtedy Jeannie powiedziała sobie: pieprzyć to wszystko; księgę i  wiarę zamieniła na haszysz i  postawę właściwą Parszywym Latom Dziewięćdziesiątym – akurat w  chwili, w  której kariera tych pocieszeń dobiegła końca. Pierwszy padł hasz. Systemem lotniczych oprysków genetycznych rozprowadzano właśnie uniseksowe kompozycje wyzwalające biologiczną reakcję łańcuchową, która po kilku latach okazała się bardzo owocna w  uczynieniu bezowocnymi wszelkich niebezpiecznych roślin. Przetrwały tylko oficjalnie utrzymywane przy życiu egzemplarze okazowe, zeschnięte krzaki podlewane przez archiwariuszy Watykanu i  ONZ. Haszysz dla ludu się skończył. Jeannie zaś nie nadążała ani za sztucznie preparowanym gównem, ani tym bardziej za sparafrazowanymi przyjaznymi-dla-czytelnika wersjami pieśni starego króla Dawida. Może Jeannie miała w  sobie coś z  lekkomyślnej ślicznotki, zgoda, ale wiedziała swoje: że nie ma magii bez poezji, a  poezji nie da się modernizować ani parafrazować, ani wyrabiać seryjnie – że to wszystko to takie o-dupę-potłuc wielkie atrakcje, podobne do brunatnego strumienia śluzie, tryskającego, jak z  rynny, ze starego Omara Loopa.

Ike wyjrzał przez otwarte drzwi. Granie Pirytów jak piła wrzynały się w  niskie niebo. Po drugiej stronie wozu rozsierdzone kutry ruszały w  zorganizowaną przez Levertova pogoń za zbiegłym lwem morskim i  porwaną gutaperkową dziewicą. Za żywego lub umarłego dziesięć tysięcy papierów. Jak bagnety na karabinach sterczały na trawlerach bosaki. Kutry jak spienione psy sadziły susy na falach. No cóż, Ike uświadomił sobie, że już minęły te słodkie leniwe długie dni w  starej rybackiej mieścinie; będzie mu ich brakowało. Dotąd o  tym nie myślał, ale polubił te łagodne świty, kiedy trawlery z  rozpostartymi ramionami wysięgników tańczą z  wdziękiem na fali, jak stateczne damy walca na pionierskim festynie. Polubił ten uroczysty rejwach, kiedy ludzie z  bosakami stoją na dziobach i  czekają na podnoszenie sieci, jak nadąsani zawodnicy rodeo na okazję do rzucenia lassa. Och, czasy, przeszłe i  dokonane – zmiecione przez wicher zmian dmący z  wytwórni efektów specjalnych, przez tę amerykańską anarchię, ten Nowy Bezład. W  popiół obracamy, co najlepszego mamy, niech zginie, przepadnie na dobre.

Zgnębionego Ike’a wyrwało z  melancholii wołanie przez megafon.

– Ahoj, Sallas! Mamy wiadomość! Może cię zainteresuje. Cholernie dziwną – z  rufy srebrzystego jachtu wydzierał się przez głośnik Steubins. Stary reżyser wymachiwał czymś trzymanym w  ręce. – Z  Cobry...

– Zaraz tam będę – odkrzyknął Ike i  zatrzasnął drzwi. Wnętrze jego własnego furgonu też wypełniała woń potu i  płodności. I  ryb. Za to żadnych aromatów kwiatowych. Przynajmniej Greer i  dziewczęta od Boswella wykazali dość rozsądku, żeby nie cudować z  wonnościami.

Jeszcze nie zaparkował, a  Steubins już stał u  szczytu trapu, wymachując wstęgą różowego papieru toaletowego. Trupopodobny staruch zdążył już przycwałować z  rufy; ciężko dyszał i  jeszcze bardziej poszarzał na twarzy.

– Przypadkowo... w  nasłuchu... pasmo mojego starego zenitha... I  jakaś sakramencka seria trzasków... calutki kanał dwa cztery mono zapaskudzony, pika, piszczy... a  wie pan, że to kiedyś była częstotliwość awaryjna?... więc w  końcu mówię sobie: „załóżmy, że to jest sygnał morsem”, gryzmolę i...

Uniósł ciemne klapki na okularach i  zaczął odcyfrowywać zapiski na cieniutkim papierze. Wielkie rozmazane litery przypominały wypracowanie dziecka uczącego się pisać.

– To jest „S-O-S-O-S”. Dalej „S-T-E-R-W-Y-S-I-A-D-L-C-O-B-R-A”. Potem słowo „W-S-Z-E-D-Z-I-E”. I  dalej „I-S”, tutaj nie wiem, szumy, chyba „R-Z-Y-K” i  znów szumy.

Wręczył Ike’owi powiewający zapis. Ten uważnie go przestudiował, a  potem spojrzał na reżysera. – I  to już wszystko? Nie podał pozycji? Steubins potrząsnął siwą grzywą.

– Chyba jeszcze parę SOS, potem już szum. Na pewno trzy pierwsze słowa to „ster wysiadł Cobra”. Ale nie wiem, co to za słowo na końcu. Z  morsem nie miałem do czynienia od pół wieku.

– Ostatnie słowo to „iskrzyki”, panie Steubins. Tekst brzmi „wszędzie iskrzyki”. Potrafi pan dowodzić tym wysztafirowanym krówskiem, kapitanie? Bo jeśli chce pan po nich wypłynąć, to wiem, gdzie są.

Neli usiadła wygodnie na przedostatnim schodku, żeby się zastanowić, co dalej. Po chwili spała z  policzkiem na najwyższym stopniu, już na galerii. Zbudził ją dokuczliwy, świdrujący, wysoki dźwięk, jakby nadleciał rój jakichś niegodziwych moskitów. Usiadła i  przetarła oczy. Wciąż nie wiedziała, czy w  świecie nad nią obowiązuje „cisza na planie” czy może nastał „koniec zdjęć”. Wiedziała natomiast, że dokuczliwy odgłos nie dobiega z  filmowego planu. Dobiega z  dołu, stamtąd, gdzie schodzą stopnie; Neli zauważyła, że z  dołu sączy się także purpurowa poświata.

Nie czuła się tak pewnie jak przedtem, mimo to zmusiła się, żeby znów się zakraść na dół i  przyjrzeć wypełnionej pogłosem hali. Teraz w  ogromnej piwnicy było widno: wypełniała ją łagodna winogronowozielona poświata. Neli przekonała się, że wcześniej, w  ciemności, niemal wszystko wyobraziła sobie poprawnie – drewniane słupy, ściany, przerdzewiałe wraki maszyn parowych i  inne rupiecie, z  którymi rozprawił się czas. A  jednak tego czegoś, skąd rozlewała się poświata, nie było na planie narysowanym wcześniej w  głowie. Stało w  miejscu, które wtedy uznała za niewyraźne. Nie przypominało żadnej z  tamtych machin. Rzecz nie była stara, przeciwnie, nowiuteńka i  przypominała, hm... wielką mechaniczną mewę z  szeroko rozpostartymi metalowymi skrzydłami, metalowymi bokami, z  rozdziawioną paszczą z  szerokich gumowych wałków tam, gdzie powinna być głowa. A  może ogon. To coś było stanowczo za duże, żeby je znieść po schodach. Widocznie władowano je w  te ciemności przez jakąś wielką klapę w  drewnianej podłodze na parterze. Leżało pochylone na bok, wsparte na zanurzonym w  wodzie końcu skrzydła. Z  drugiej strony bezradnie wznosiły się wielkie gumowe kółka i  dyndały jakieś nie podłączone przewody. To coś stało tu dzień czy dwa, bo wokół zanurzonych kół zebrały się szumowiny, ale niedługo, bo na metalowym korpusie nie było śladu kurzu ani rdzy. Zamiast tego mechaniczną mewę spowijał drobniutki, lśniący splot winogronowozielonego światła. Świetliste oczka okrywały to coś wszędzie – z  wyjątkiem gumowych wałków i  kółek – jak chmura motyli. Dokuczliwy bzyk, pomyślała Neli, jest jak ich zęby, coś przeżuwające, gryzące, kruszące. Neli wbiegła z  hałasem po drewnianych schodach, a  potem ile sił w  nogach popędziła przez pustą drewnianą galerię na następne schody i  jeszcze następne. Mało ją obchodziło, co obowiązuje – „cisza na planie” czy „koniec zdjęć”. Mało ją obchodziło, czyją naznaczą czerwoną kropką, ześlą do Oponopolis i  każą mieszkać z  narybkiem. Szczawie nie są wcale złe, jeśli już człowiek polubi ten zapach kleju.

Czarne lśniące grzbiety wynurzały się i  pogrążały, unosiły i  zapadały jak rumaki na zanurzonej w  morzu karuzeli. Uwięzieni w  ciasnym kręgu, ślimaczyli się już tyle czasu, że zaczęło im asystować sześć morświnów płynących jeden za drugim. Na tych wodach nie uchodziły za osobliwość, przeciwnie, były mile witane przez turystów, którzy uważali je za morskie wesołki – Carmody nigdy jednak nie słyszał, żeby te dziwne stworzenia bawiły się w  podążanie sznurkiem za większym. Oczywiście, zwierzaki też pewnie nie widziały dziwadeł, które jak na karuzeli ciasno kręcą się w  kółko na kutrze przez bite trzy godziny. A  do tego słychać jeszcze coś w  rodzaju muzyki, jakby gdzieś z  góry dobiegał syczący akompaniament organów parowych! Przez całe popołudnie jakaś sakramencka, cudaczna wichura – pojękiwała i  świstała gdzieś nad ciemnym jedwabnym baldachimem nieba, chociaż poniżej nie czuło się żadnego podmuchu. Dokładnie taki wiatr pamiętał Carmody z  dzieciństwa, z  Wysp Scilly. Prababka nazywała go „gwizdkiem rozbójnika”.

„Jego nie poczujesz, chociaż usłyszysz” – gdakała stara wiedźma. „A mówi: «Paskudny przyleci poryw, paskudny przyleci poryw». I  widzisz, Mike, gwizdek rozbójnika zwiastuje zgubę i  krew rozlaną. Topiel i  ruina dla jednych, a  grabież i  łup dla innych. Niedługo już, niedługo... A-a-a, a-a-a. Paskudny przyleci poryw...”

Stary babsztyl rzadko się zresztą mylił w  przepowiadaniu wichury. Na ogół nie trzeba było długo czekać, aż straszny zwiastun przegryzie w  końcu zbite chmury i  urządzi prawdziwe piekło na całym kornwalijskim wybrzeżu. Natomiast tutaj przedziwne było, że z  wyżyn dobiega zawodzenie, ale na niebie nie ma chmur! Żadnych pierzastych „końskich ogonów”, żadnych nimbusów, czoła burzy, nic. Po prostu ciemnopurpurowa czasza jak dodatkowa powieka na foczym oku. I  gdzieś w  dali ten odgłos. Na kutrze wszystkim zmiękła rura – zwłaszcza że kompletnie siadła elektronika, te przeklęte ogniki świeciły dosłownie wszędzie – a  nieborak Emil Greer, zawsze skłonny wierzyć w  duchy, rozdarł się na całego.

– Mayday! Mayday! – krzyczał Greer. – Wyślijcie statki! Wyślijcie statki! Piszecie? Odbiór... – Oprawną w  dredy, zrozpaczoną i  przerażoną twarz wtulił w  ręczny mikrofon. – Tu Cobra, tu Cobra, do cholery, wyślijcie...! Cobra, na moja czarną dupę, tu Cobra, mówi Emil Greer, kurna, wiceprezes Lojalnego Psubractwa Zadołowanych, rzecznik i  radiooficer kapitana Michaela Carmody’ego! Jest tam kto, odbiór! Zgłoście się, na krew Jezusa Chrystusa, odbiór!

Wrzask cichnął na chwilę, kiedy Greer wędrował po skali radia. Wszyscy nasłuchiwali, schyleni nad trzeszczącym pudłem. Nic. Szum kompletnie ogłupiałego odbiornika i  miarowe bulgotanie spod rufy, spod tej śruby na sterburcie, przez którą tak się kręcili w  kółko – i  oczywiście nad głową te koszmarne parowe organy, wycie i  zawodzenie wichru gdzieś bardzo wysoko, jakby po klawiaturze harcował jakiś walnięty upiór z  opery. Archie Culligan zapewniał, że to głos Anioła Zagłady albo Bestii o  Siedmiu Rogach, których nadejście przepowiadał Greener. Carmody nie uważał się za znawcę jodłujących aniołów ani bestii czy rogów, natomiast widział, że przez ten sakramencki hałas – wszystko jedno, czym spowodowany – ludzie zaczęli panikować i  wcale nie był zachwycony. Dowódca wie, że na wzburzonym morzu pierwsza sprawa to morale załogi. Podniósł więc wielką jak kula armatnia pięść i  potrząsnął nią, wygrażając hałaśliwemu niebu.

– Hej, ty sakramencka jęcząca mordo! Jak chcesz nas porozwalać w  drobny mak to już, proszę bardzo, wal kamieniami! Ty plugawy pedalski diable! Nadęta pierdząca żmijo! Dosyć tych zabaw w  kota i  myszę. Chcesz nam dołożyć, to spróbuj, no już! Jazda! I  co, dziurawy worze? Nic? Tak myślałem. Samo stękanie, ale żadnych bobków...

– Ostrożnie, szefie. – Obok niego przy relingu stanęła Willi i  wsunęła mu dłoń pod pachę. – Lepiej nie kusić wiesz kogo.

– No właśnie, panie Carmody. – Archie Culligan najwyraźniej uważał, że starczy tego, co ma na składzie Bóg Gniewu, i  nie ma sensu wywoływać jeszcze diabła. – Niech pan w  ogóle niczego nie kusi.

Carmody obdarzył wszystkich wkoło uśmiechem.

– Jego nie ma, to blef – zapewnił. – Popatrzcie. Hej tam, jeszcze chcesz? To masz! – Jak aktor w  burleskowej scenie obrócił się na pięcie, schylił, wypiął i  głośno puścił ku niebu wiatry.

Wyczyn starego rybaka sprawił, że wszyscy, z  wyjątkiem Greera, dali za wygraną i  wybuchnęli śmiechem. Greera ogarnęła taka powaga, że bufonady czy dokuczanie diabłu nie mogły jej rozproszyć; na tej przeklętej łajbie zamustrował jako radiooficer i  wobec tego – trudno – musi przekazać tych parę istotnych wiadomości. Pochylił się teraz nad ulokowanym koło włazu nadajnikiem CB i  na nowo zabrał się do wywoływania; we fluorescencyjnym kombinezonie ratunkowym i  ze starannie posplatanymi czarnymi kosmykami wyglądał jak papuga.

– Tu Cobra, tu Cobra z  Kuinak! Dryfujemy za Piryte Point! Ster wysiadł! Nie znam pozycji. Iskrzyki sfajczyły Loranav. Wysiadły przyrządy, autopilot, nie ma nic. Wyślijcie statki! Wyślijcie statki! Wyślijcie cokolwiek, samoloty, okręty podwodne, mormonów na rowerach! Jest tam kto? Odbiór...? – Kciukiem przesunął przełącznik na mikrofonie, ale z  głośnika dobiegał tylko szum. Wlepił wzrok w  radio. – Może chcecie zobaczyć? Już się nawet nie wyświetla numer pasma. Jest tam kto? Odbiór...

– A  może by nadać coś morsem, radiooficerze Greer? – podsunęła Willi. – W  sumie, to lepsze niż wciąż wrzeszczeć „hallo!” Czy ktoś się napije? Jest boilermaker, chyba w  sam raz...

– Ja. – Obaj Culliganowie podnieśli ręce. Zajęty morsem Greer udał, że nie słyszy.

Willi odwróciła się do Carmody’ego.

– A  szyper? Porcyjkę, żeby utopić smutki?

– Kto wie? Wszystkiego już próbowałem, poczynając od kopania w  sprzęt, a  skończywszy na przeklinaniu niebios. Może boilermaker leczy z  głupot. I  jeśli można jeszcze poprosić: może trochę tej grubej suchej kiełbasy z  lodówki, madame? Żeby chłopakom zafurczała pyta.

Duża blondyna poczęstowała go wesołym klapsem w  ten zabójczy brzuch i  ruszyła, kołysząc biodrami. Greer usunął się i  przepuścił ją na schody do kuchenki, nawet nie rzuciwszy na nią okiem spod beznadziejnie splątanych gęstych czarnych brwi; wciąż rytmicznie suwał przełącznikiem na obudowie mikrofonu CB, śląc w  eter szumy w  takt kropek i  kresek.

– Właśnie to się liczy, panie Greer, ikra – dodawał mu ducha Carmody. – Ręczę, że jeszcze się znajdzie fanatyk, który zna morsa. – Może głos Carmody’ego brzmiał beztrosko i  pewnie ze względu na chłopaków. Ale Carmody naprawdę wpadł w  dobry nastrój. Wparł brzuszysko w  reling i  sięgnął ręką ku miejscu, w  którym wciąż czuł tego lekkiego, słodkiego klapsa.

Dłoń ptaszyny była tak spracowana, że na brzuchu powinien chyba wymacać zadrapanie, jak po tarce na powierzchni gałki muszkatołowej. Stara przaśna południowa, w  sam raz, uśmiechnął się. Boilermaker? Czemu nie? A  do tego kawałek ciała. Pogadajmy o  kuszeniu pani-już-wie-kogo... O-la-la-la i  hej-no-ni-no... jeśli to miłość, to dobrze, że ją zaokrętował, wszystko jedno fartowny ładunek czy nie...

Kuter zataczał koło za kołem. Archie Culligan już mruczał litanie wyuczone w  Beulahland w  nadziei, że zrównoważy w  ten sposób bluźnierstwa, których dopuścił się Carmody. Popis wprawił w  zakłopotanie Nelsa.

– O  rany, wstyd, Archie, a  co z  modlitwami, których uczyła nas babcia? Na przykład z  tą: „Zatańczę z  rybami pod białymi falami, aż światłość się stanie i  wyłowisz mnie, Panie!” Kiedyś za nią przepadałeś.

– Zostaw brata w  spokoju, Nels – łagodnie strofował Carmody. – Modlitwy mojej prababki były dobre tylko na przeczyszczenie i  tylko z  drugiego końca. Już wolę słuchać, jak się modlicie, chłopaki, niż oglądać jak bezcześcicie te fajne nowe śpioszki. Kosztowały trzy tysiące papierów sztuka. Módl się, Archie, módl, nie przeszkadzaj sobie.

Wszyscy z  wyjątkiem Greera mieli na sobie nadmuchiwane mylarowe kombinezony, ostatni krzyk w  tej branży. Wyglądały jak workowate dresy, póki nie dobrała się do nich woda; w  tym momencie ściśle wypełniały się pianką. Kiedy mijało niebezpieczeństwo, można je było osuszyć i  zabrać na pokład na nowo; często jednak tak pęczniały, że można je było tylko rozciąć. Carmody wciągnął kombinezon do połowy masztu, a  puste rękawy zawiązał nad kałdunem. Słyszał, że to cudo stać na falstart, a  nie chciał ni stąd, ni zowąd zastygnąć z  rozrzuconymi rękami i  nogami, jak pajac, który udaje, że się śpieszy.

Kuter beznadziejnie kręcił się w  kółko, każąc myśleć o  zawodzeniu kobziarzy. Greer nadawał morsem coraz bardziej zawzięcie, ciche mamrotanie Archiego i  wysoki zaśpiew wiatru stawały się coraz bardziej żałośliwe. Carmody uznał, że nie zaszkodzi się przyłączyć. Zza sterty pływaków wyciągnął harmonię i  wygodnie się rozsiadł.

Nie na morze ta balia, nie na sztormy załoga

Lepiej leżeć na plaży, lepiej brzegu pilnować.

Ale plaża nam zbrzydła, forsa poszła do czysta

Wleźliśmy na tę krypę i  wyklęliśmy przystań.

A teraz dmie z  zachodu, dmie jak jasna cholera

Zwijamy się do portu, jeszcze nie czas umierać.

Rozmodlony Archie uniósł głowę w  niemej prośbie o  więcej respektu dla opałów, w  których się znaleźli, lecz w  tym właśnie momencie zauważył odległy rozbłysk. Przysłonił oczy, żeby się upewnić. Tak! Srebrzysty rozbłysk nad ostrą krawędzią!

– Jesteśmy ocaleni, chwała Jezusowi! To jacht! – Jedną ręką wskazywał na morze, a  drugą tłukł brata po karku. – Co teraz powiesz o  mocy modlitwy? Wciąż wątpisz?

Carmody uniósł lornetkę; rzeczywiście, zza przylądka wyłaniał się bukszpryt.

– Pod tym zwapniałym sufitem na pewno nie gnieździ się zwątpienie; nie ma dwóch zdań, Archibald, wymodliłeś u  Boga ratunek! To Silver Fox i  ten Silver Fox płynie na nas. I  wierzę w  to, że na pokładzie jest gotów do akcji Isaak, a  admirał Steubins za sterem! Dobra robota, radiooficerze Greer. A  nie mówiłem, że jeszcze się znajdzie jakiś stary zgred, który rozumie morsa?

Greer nie odpowiedział. Był tak wyczerpany, że nawet nie zdołał unieść głowy i  rzucić okiem na to coś, co sprowadził. Osunął się pod ściankę mostku i  schował głowę między kolanami; wyglądał jak oklapły balon. Za to Willimina tryskała energią, wnosząc tacę z  drinkami i  kanapkami z  kiełbasą.

– Jeżeli dobrze słyszę, zostaliśmy ocaleni? Wobec tego nie będziemy topić smutków, tylko uczcimy ocalenie.

– Na Boga, to rzeczywiście Silver Fox. – Carmody nie odrywał oczu od lornetki, tocząc kałdunem po relingu jak walcem, co ułatwiało kompensowanie obrotu kręcącej się jednostki. – Za sterem rzeczywiście Steubins, z  klapkami na okularach i  W  ogóle. Niech mnie diabli, istny Errol Flynn grający zucha zasuwającego na ratunek. Hurra, Hollywood! Uwaga! Wszyscy: hip-hip huraaaa!

Znad spokojnego morza nadfrunął ku Steubinsowi wątły okrzyk. Nic nie odkrzyknął. Miał na głowie co innego, musiał na przykład coś powiedzieć panu pierwszemu oficerowi Singhowi, którego ropucho wata facjata co chwilę pojawiała się na monitorze umieszczonym pod busolą.

– To oni? – wypytywało oblicze. Steubins zapewnił, że owszem. – Nie myli ich pan z  kimś innym? – Steubins przysiągł, że nie. Twarz pierzchła z  ekranu, ustępując miejsca ikonom NavGrapha opatrzonym mrugającą wstążką ze współrzędnymi. Obraz przypominał Steubinsowi wiadomości finansowe pełznące przez ekran na giełdzie, zagadkowe numery i  symbole, do których interpretowania dopuszcza się tylko garstkę wybranych. Prosto w  ekran plunął rozmokłą resztką cygara. Wiedział, że naczelna ropucha pokładowa, pan Singh, bardzo się tym przejmuje i  pod pokładem, wraz z  ekipą, pilnie dogląda paneli w  półświetle kabiny komputerowo-nawigacyjnej, dla Steubinsa jednak to draństwo guzik znaczy. Z  trudem umiał się połapać w  działaniu przedpotopowego Loranava! A  tam jest tylko parę współrzędnych – zafiksowane dwa poziomy morza i  pozycja statku. W  nowych programach dochodzą nowe współrzędne – w  stosunku do dna morskiego i  podglądu z  orbity. Magicy od NavGrapha zaklinali się, że potrafią wykreślić kurs wprost z  dna Rowu Aleuckiego na szczyt najwyższych gór lodowych na Neptunie, tak że po drodze nie draśnie się jednego zatopionego pnia ani nie walnie w  jakiś asteroid, mowy nie ma. Pięknie, chociaż Gerhardt Steubins nigdy nie walnął ani w  jedno, ani w  drugie. Na jachtach zawsze bardzo uważał na takie pułapki jak zatopione pnie, wystarczył rzut oka na zagadkowe zawirowanie piany, zmarszczkę na wodzie dziwnie odbijającą światło gwiazd – a  co się tyczy asteroidów, to niech je sobie wsadzą w  dupę. Szczury lądowe! Co asteroidy mają wspólnego z  żeglugą? Płód wyobraźni wykarmionej bajeczkami gwiezdnymi! Jego zdaniem tak to jest, kiedy małe dupki, zagrzebane po uszy w  grach komputerowych w  końcu urosną, a  tego się nie da uniknąć. A  Singh urósł jak mało kto. Dlatego że, dupek jeden, ma forsy jak świętokrowiego gówna. Dorastając, pętał się po najszykowniejszych salonach gier komputerowych w  Indiach. Dla Abu Bul Singha ten statek to po prostu jeszcze jedna gra trzeciego stopnia z  wideohełmem, o  których wciąż człowiek słyszy – a  nawet jeszcze bardziej bajerancka. Więcej hebelków i  więcej zmiennych. Kiedyś Singh należał do elitarnegu klubu gwiezdnych gier i  co niedzielę punktualnie o  jedenastej czasu Greenwich, jak każdy z  rozsianych po całym świecie członków, włączał się w  New Delhi w  sieć, nadęty jak zegar. Jeden Bóg mógłby się połapać, o  co im tam chodzi, w  co grają na tych panelach, schowani w  skorupach hełmów – a  pewnie i  Jemu nie chciałoby się za bardzo w  to wnikać. Na ekranie znów pojawiła się twarz.

– Proszę ich wywołać, panie Steubins. Niech im pan wyjaśni, że jeśli wyeliminują kołowanie po elipsie, to skróci się nasza ścieżka krytyczna.

– Może pan im to wyjaśni, panie Singh? Pan jest lepiej obstukany w  terminologii...

– Ale to pańscy przyjaciele i  pański problem, panie Steubins – zapewnił ekran i  wrócił do wyświetlania grafik oraz sekwencji liczb.

Nadęta mała mangusta, pomyślał Steubins, czai się na mnie. Wie, że kłamię – pewne jak to, że gówno pływa. Musiał się w  końcu skumać z  Levertovem. Tak to jest, panie Sklereubins, stary oszuście, jesteś już wykopaliskiem, trudno i  darmo... Sięgnął po mikrofon do szafki busoli.

– Ahoj, Cobra – odezwał się ponuro. – Tu mówi Silver Fox.

W odpowiedzi dobiegającej „znad fal wyraźnie wyczuwało się brytyjski akcent.

– A  macie co do tego wątpliwości?

Steubins poczuł się raźniej.

– Dość już kręcenia się, Cobra, i  zastopujcie, wtedy będziemy mogli podejść.

– Chciałbym, Silver Fox – brzmiała odpowiedź. – Bardzo bym sobie życzył. Ale nic z  tego, kurwa mać, bo nie dam rady! – zapewnił Michael Carmody, po pachy odziany w  mylarowy worek. W  słońcu, które słało promienie jak wymuszony uśmiech, lśniła głowa podobna do kuli bilardowej, a  Carmody darł się przez plastykowy kubek z  wydłubanym dnem. – Zapieprzanry tak w  kółko od trzech godzin, jak na karuzeli! Boję się, że załodze już odbija!

Stojąca u  boku Carmody’ego blondyna pomachała radośnie.

– Dzień dobry, panie Steubins. Tu Willi Hardesty. Strasznie mi miło, że was tu wszystkich widzę.

Wzruszonej Willi zawtórowały dwa inne kształty odziane w  worki. Za nimi usiłowało się podnieść z  pokładu coś, co przypominało Steubinsowi przewrócony podczas zabawy karnawałowy namiot.

– Dzień dobry, panno Hardesty... kapitanie Carmody. – Kuter przechodził teraz tak blisko, że Steubins mógł odłożyć mikrofon. – Wolno zapytać, co was wpędziło w  takie tarapaty?

– Ramię Karzącej Wszechmocy – oświadczył jeden z  worków.

– Nie posuwałabym się za daleko – skorygowała blondyna. – Raczej Płochy Palec Losu, przynajmniej ja to tak odbieram.

– Spokój tam, oboje – rozkazał Carmody. – To jakaś porąbana burza, panie Steubins. Mruga sobie cicha błyskawica, a  nasza elektronika dostaje pałą w  łeb.

Na ekran ulokowany pod kompasem znów wdarła się twarz, na większym zbliżeniu i  jeszcze bardziej żabia.

– W  promieniu dwustu pięćdziesięciu kilometrów stąd nie było żadnych burz w  ciągu ostatnich trzydziestu sześciu godzin. Obawiam się, że pańscy przyjaciele co najmniej pili, panie Steubins. Jeżeli nie są w  stanie zapanować nad jednostką, to bardzo niedobrze. Niech pan ich poinformuje, że nie będziemy ryzykować zderzenia. Muszą się do nas przeprawić.

– Możecie spuścić szalupę?

– W  życiu – odparł Carmody. – Zablokowało windę, wszystko zablokowało; zresztą z  tą cholerną balią same kłopoty, kiedyś wyskoczyliśmy nią na brzeg i  poszła w  drzazgi. Panowie, nie lubię być ciężarem, ale boję się, że to wy musicie nas zdjąć.

– Wykluczone – odrzekło żabie oblicze. – Obie motorówki robią dokumentację na Północy, chociaż to my powinniśmy tam być. Panie Steubins, niech pan powiadomi swego malowniczego przyjaciela, że jeśli nie może się przeprawić, to jego pozycję przekażemy najbliższej jednostce Straży Przybrzeżnej, tak będzie najlepiej. To ich zakres odpowiedzialności. A  nasz, panie Steubins, polega na tym, że mamy wrócić do portu i  czekać na rozkazy. Proszę przekazać wiadomość i  przygotować się do zwrotu.

Tej żaby Steubins już nie przełknął.

– Ty lilipucie gówno po komputerze mazane! – wybuchnął. – Nie wolno zostawić ludzi na statku z  uszkodzonymi maszynami. Zabrania tego prawo morskie! A  ONZ zaraz rozpocznie dochodzenie.

Taka możliwość wyraźnie żabę zaskoczyła. Singh odwrócił się, skonsultował z  kimś ukrytym w  głębi, a  potem powiedział: – Mogą tu dotrzeć wpław...

– Mogą się potopić.

– Mają kombinezony.

Może ich porwać morze. Poza tym jest wśród nich dama! – Dziękuję bardzo, panie Steubins, naprawdę. – Willimina ujęła w  dwa palce kraciasty mylar koło bioder i  dygnęła. – Kiedyś, na uniwerku w  El Paso, pływałam w  Teksańskich Tygrysach, ale przyjmuję to jako komplement od eleganckiego mężczyzny.

Porzuciwszy stanowisko na oku i  przemierzywszy cały jacht, zjawił się koło Steubinsa Ike Sallas.

– Co się tu dzieje?

– Gramy sobie partyjkę – szepnął Steubins, osłoniwszy usta dłonią. – Abu Ropuch Singh chyba się połapał, że go okłamujemy co do Levertova. Chce wracać. Teraz mówi, że nie może do nich podejść i  że nie mamy motorówek.

– A  co z  zodiakiem?

– Wykluczone! – Żabie oblicze najwyraźniej podsłuchało szepty prowadzone pod osłoną dłoni. – Cienka nadymana konstrukcja i  sunący na nią metal! Zbyt niebezpieczne! Nikomu z  załogi nie pozwolę na ryzyko!

– Ale ja zaryzykuję – powiedział Ike.

– Nie wątpię, panie Sallas. Wszyscy słyszeli o  pańskich śmiałych wyczynach. Ale zapewniam, że nie musi się pan wysilać, bo nie będę ryzykował utraty jedynej szalupy na pokładzie. Prawo morskie tego zabrania!

Oblicze czekało. Steubins też. Ike dał za Wygraną.

– To będą się musieli dostać wpław. – Wzruszył beztrosko ramionami. A  potem, mrugnąwszy do Steubinsa, ruszył ku rufie. Odwrócił się dopiero po drugiej stronie koła sterowego, poza zasięgiem obiektywu w  szafce busoli. – Gdzie to jest? – bezgłośnie poruszył ustami. Steubins zamrugał; nie zrozumiał. Ike Sallas jeszcze raz poruszył ustami. – Tratwa – Pantomimicznie pokazał Steubinsowi rękę pełną kart. – Powiedz... gdzie... jest...

– A! – W  głębi piersi Steubinsa zawibrował chichocik. – Trzymaj się, Sallas. Leć na pokład trójczyna! Korytarz trójka asów, potem dwójczyna. Wnęka oko, a  wejście w  ciemno. I  ful.

– Jasne – szepnął Ike i  popędził do najbliższego luku.

Do twarzy wpatrującej się w  niego z  ekranu Steubins niewinnie się uśmiechnął.

– To jankeski slang pokerowy – wyjaśnił. – Powiedziałem: Może jutro pójdzie lepiej”. A  teraz słuchaj, Singh; pora pogadać formalnie. Jeżeli musisz, opiszesz to jako niesubordynację – ty jesteś władzą – ale prędzej mnie szlag trafi, niż każę tym ludziom skoczyć w  morze. Będziesz musiał przyjść, stanąć tu i  sam to zrobić. Trudno i  darmo.

Twarz zajęła się protestowaniem, ale Steubins odwrócił się i  majestatycznie, z  rękami skrzyżowanymi na piersiach, wyprostowany jak struna, pomaszerował ku rufowemu relingowi. Ekran przez chwilę apelował do wyprostowanych pleców, w  końcu rzucił: „rozpaskudzony paw”, a  potem zapełnił się liczbami, zapisami sonaru i  paskami menu. Wielkie tekowe koło wciąż czujnie korygowało kurs; obracało się tam i  z  powrotem, chociaż na politurowanych uchwytach nie spoczywała niczyja dłoń.

Ike zsuwał się w  głąb wąskich schodni, właściwie po samych poręczach, nie tykając nogami stopni. Korytarz na trzecim pokładzie, głęboko pod głównym, był zatłoczony bardziej, niż można by przypuszczać. Wszyscy wydawali się niezmiernie pochłonięci obowiązkami, uwijali się między drzwiami z  jakimiś laptopami, pagerami, ze szkicami, basztami puszek z  taśmą filmową. Ike’owi wydało się to jakąś zaczarowaną krainą – ci wszyscy ludzie tak skupieni, opanowani, w  białoniebieskich kombinezonach, całkowicie obojętni na to, co dzieje się na górze. Przypominali te tajemnicze legiony, którymi w  starych thrillerach z  Jamesem Bondem zawsze otaczał się arcyłajdak, owych żołnierzy, którzy wydają się dzielni, czyści, oddani – i  nieludzcy. Zawsze można było na nich polegać – że umundurowani i  pochłonięci służbą nie zauważą bohatera, który pęta się między nimi w  brudnych cywilnych łachach.

Na ostatnich drzwiach w  korytarzu numer pięć widniał numer dwadzieścia jeden. Kawał drogi od rufy. Jakiś podoficer pucował podłogę, śpiewając w  takt tego, co rozbrzmiewało w  słuchawkach walkmana. Wciąż tak śpiewał, kiedy Ike wyłamywał zamek strażackim toporem.

Za drzwiami znalazł wąską wnękę nachyloną ku chlupocącym w  dole falom. Zodiak czekał tuż nad poziomem wody, oparty nosem o  zablokowane zamkiem okratowanie. Ten zamek łatwo puścił, jak i  poprzedni. Okratowanie zakołysało się nad wodą. Ike przeturlał się nad nadymaną burtą, wylądował na dnie pontonu i  waląc toporem w  gniazdo, sam się zwodował; w  chwilę później nad kołyszącym się na fali zodiakiem przeszła rufa. Plastykowa karta tkwiła w  stacyjce, lecz silnik był zimny i  zalany. Kiedy ponton wychynął spod rufy, Ike jeszcze się nad nim biedził. Pierwszy oficer Singh – który postanowił przywołać do porządku Steubinsa – wyszedł właśnie na pokład i  stanął przy relingu, kiedy kołyszący się na falach zodiak znalazł się w  polu widzenia wytrzeszczonych ślepi.

– Sallas! Natychmiast stop! Żądam w  imieniu prawa: zwróć, co zawłaszczyłeś. Ochrona! Trzeci pokład, tylny sektor! Unieruchomić tego człowieka harpunem! Ostrzegam. Proszę nie ruszać silnika. Zmuszony będę użyć broni! Sallas! To rozkaz!

Ike uśmiechnął się do twarzy wznoszącej się dziesięć metrów nad nim. Nie da się ukryć – ropucha. Do tego obdarzona smolistym basem, przez co może żywić fałszywe nadzieje.

– Odpierdol się – ciepło zasugerował Ike i  nachylił się nad silnikiem.

– Jest zalany, synu – niespiesznie wyjaśnił Steubins. – Dwa razy zakręć z  otwartym gaźnikiem, a  potem dwa razy z  zamkniętym.

– To już wystarczy, Steubins, więcej nie trzeba! To gorzej niż niesubordynacja! – Pierwszy oficer Singh podszedł do Steubinsa, przewracając oczami na znak oburzenia. – W  moim kraju zostałbyś natychmiast stracony za bunt!

– A  w  moim kraju... – Steubins spojrzał przez łokieć na rozsierdzoną twarz, a  potem uprzejmie i  po wielkopańsku wycedził: – ...mógłby pan wypaść za burtę, uderzyć się w  głowę i  zostać pożarty przez amerykańskie orły. Słyszałem, że chętnie zaczynają od oczu...

Silnik odpalił za piątym obrotem, gdy we wnęce właśnie pojawili się dwaj ochroniarze z  bosakami we włochatych łapskach.

– Czekajcie tu, chłopaki – pomachał im Ike. – Zaraz wracam.

Z rykiem silnika ruszył pochylony na prawą burtę prosto pod wiatr, czując na ustach słone bryzgi. Tak jest, z  rur wydechowych znów rozbrzmiewa ta stara fanfara na cześć głupców; oto zjawia się on, moi mili, znów na cieknącej balii grzeje prosto w  paszczę piekieł.

– Ja w  każdym razie mam frajdę – zapewnił Ike ryczące rury wydechowe. – Nie wiem jak wy.

Na pływającym w  kółko wielofunkcyjnym kutrze już wyrzucono na burtę drabinkę na powitanie.

– Może łatwiej pójdzie od tyłu? – krzyknął do Carmody’ego Ike.

– Pójdzie jeszcze gorzej, synku. Nie da rady opuścić rampy. Wpakujesz się wprost na śrubę. Wal przy prawej burcie po zewnętrznej; zobaczymy, może się złapiesz tego draństwa.

Zajęło to aż dwa pełne okrążenia na wodnej karuzeli, czemu przyglądało się pięciu zniecierpliwionych widzów i  sześć morświnów. Już po złapaniu drabinki Ike musiał szerzej otworzyć przepustnicę i  potem czuwać nad manetką gazu; wielki kuter krążył szybciej, niż się zdawało, i  dotrzymanie tempa nie było łatwe. Drabinka długo pobrzękiwała i  obijała się o  burtę, zanim Ike dał sobie z  nią radę.

– Chodź, Willi! – krzyknął w  stronę rządka twarzy na górze. – Zaczniemy od dam.

Gwałtownie wtrącił się Greer.

– Nie, czekaj! Czekaj! – Odsunął na bok Willi, popielaty na twarzy. – Nie ją, nie teraz! – Isaak przez chwilę pomyślał, że Greer ze strachu przed śmiercią w  morskich odmętach postanowił zakrzyczeć co lepsze tkwiące w  nim anioły, a  zwłaszcza najlepszego: czarującego cherubina rycerskości. Lecz okazało się, że jest na odwrót. – Ike sam nie poradzi sobie z  drabinką i  sterem – głos Greera brzmiał pewnie i  stanowczo. – Ty schodzisz pierwszy, Nels. Trzymasz drabinkę i  pilnujesz, żeby była naprężona. A  Willi potem.

Greer miał rację. Nels schodził, ale wstążka wąskich szczebli miotała się na wszystkie strony. Chwilami chłopak wisiał na rękach pod okręconą drabinką, Ike zaś usiłował się z  nią uporać jedną ręką, a  drugą z  silnikiem i  sterem. Jeśli dziób się zanadto odchyli od kursu, zodiak nabierze wody; jeśli podejdzie zbyt blisko, kadłub Cobry może zagarnąć małą łódkę pod spód i  rozgnieść. W  końcu Nels wpadł do pontonu, ale Greer znów kazał Willi czekać. Oświadczył, że trzeba podać jeszcze jedną linę, bardziej od przodu Cobry, żeby zodiaka można było holować stabilnie. Popędził do magazynka z  linami, zanim ktokolwiek zdążył się wdać w  dyskusję. Carmody promieniał, dumny z  porośniętego dredami członka załogi.

– Nigdy nie wiadomo, który akurat chłopak stanie na wysokości zadania.

Kiedy Greer pilnował tej drugiej liny holowniczej, było już trochę łatwiej utrzymać się na szczeblach. Schodząca Willi też zawinęła się pod drabinkę, ale przynajmniej szczeble nie wysuwały się jej spod stóp.

– To jak na rodeo, kiedy koń upadł i  wierzga – dodała odwagi Carmody’emu. Zdecydowała się rozstać z  drabinką trochę za wcześnie, przez co zamoczyła cztery litery; natychmiast uaktywniła się pianka. Zanim Willi znalazła się na zodiaku, kombinezon gwałtownie spęczniał i  okrył się jaskrawą zielenią. – Czuję się jak wiejska dziewucha w  ósmym miesiącu – roześmiała się.

– Teraz ty, Archibald – komenderował Greer od dziobu.

Chłopak mamrotał przez cały czas litanie, póki nie znalazł się na motorowej tratwie obok brata.

– Patrzcie! – zawołał. – Modlitwa się sprawdza.

– Teraz ty, Emil – powiedział Carmody. – Spisałeś się pierwsza klasa. Odwiąż tę linę, a  chłopcy na dole niech pilnują drabinki. A  po tobie...

– Nie, kapitanie. – Greer potrząsnął błazeńskim uczesaniem. – Teraz pan...

– Od kapitana wymaga się, żeby pozostał na jednostce do końca, panie Greer. To kardynalna zasada mórz. Obrośnięta starą tradycją...

– Od dżentelmena wymaga się, żeby towarzyszył damie. – Greer skinął ku tratwie, w  stronę blond główki wystającej z  fluoryzującego kombinezonu. – To kardynalna zasada obrośnięta tradycją dużo starszą, mesje, i  już najwyższy czas, by zechciał jej pan przestrzegać.

Carmody otworzył usta, ale odpowiednia replika nie przyszła mu do głowy. Wyglądało na to, że mimo wszystko Greer zostanie zwycięzcą w  ich starym sporze o  rycerskość. Carmody puknął dłonią w  brew, co oznaczało salut, zaciągnął zamek kombinezonu i  wlazł na drabinkę. Ważył tyle, że kiedy zawisnął na burcie, własnym ciężarem ściągnął zodiaka wprost pod stopy i  opadł do niego bez przeszkód. Na środkowej ławeczce musiał sobie łokciem wywalczyć miejsce obok nadmuchanej Willi, chichocząc, na widok jej pneumatycznych kłopotów.

– Zdaje się, że w  cieście było za dużo drożdży, jeżeli wolno tak powiedzieć? – Pianka spęczniała także na ramionach, więc Willi nie mogła nawet poczęstować Carmody’ego kuksańcem.

Siedzący na rufie Ike musiał dodać trochę gazu; dziób przeładowanego pontonu był już na wpół zanurzony.

– Jeszcze trochę, a  woda się przeleje górą – zawołał Greer. – Płyń i  wyładuj ludzi. Ja poczekam. – Odwiązał dziobową linę, zanim Ike zdążył zaprotestować, i  nadymana motorówka odwróciła się; Ike nie miał wyboru, mógł tylko odwiązać drabinkę.

– W  porządku, kolego. – Ike wysilał się, żeby głos zabrzmiał wesoło. – Zaraz wracam.

– No to czekam. – Greer pomachał ręką.

Ike gwałtownie dodał gazu i  odbił od kutra; z  tej szorstkości można było wyczytać obawy Ike’a. Carmody odwrócił się, żeby go pokrzepić.

– Jest tam bezpieczny jak w  żłobku – zapewnił. – Bóg trzyma z  błaznami.

Willi nie mogła się obrócić.

– Zwłaszcza szarmanckimi – rzuciła przed siebie.

Ike był przekonany, że sukces śmiałej operacji ratunkowej wywrze jakieś wrażenie na pierwszym oficerze Foxa. Dopiero kiedy wpłynął dziobem na wysuniętą z  wnęki kratownicę, przekonał się, że mylnie ocenia pana Abu Bul Singha. Facet czekał z  jeszcze dwoma uzbrojonymi w  liny i  bosaki włochatymi ochroniarzami. Najbardziej zarośnięty z  całej czwórki miał u  biodra ogromną pukawę. Ike rzucił gorylowi koniec Greerowej liny, zanim ktokolwiek pomyślał o  użyciu bosaków.

– Trzymaj nas, marynarzu, póki nie wysadzimy kobiety.

Rzecz jasna, wcześniej musieli przejść na pokład wszyscy inni, zanim we wzdętym kombinezonie ruszyła Willi. Kiedy stanęła już na rampie z  falistej blachy, Ike szybko odwiązał drugi koniec liny i  na pełnych obrotach wrzucił wsteczny. To najświeższe pogwałcenie protokołu żeglarskiego sprawiło, że twarz Singha nabrzmiała, jakby miała się zaraz rozprysnąć.

– Sallas! Jeżeli nadal będzie pan wystawiał na szwank należącą do nas jednostkę, to będę musiał się uciec do interwencji zbrojnej! Zrozumiano?

Ike przerzucił ze wstecznego na całą naprzód i  ruszył przed siebie w  bryzgach piany.

– Bardzo proszę, panie Sallas, bardzo proszę. Panie Smollet?

Raz przed dziób, z  łaski swojej...

Ike nawet sobie nie wyobrażał, że grube i  włochate ręce są tak szybkie; w  mgnieniu oka pan Smollet wpakował pistoletową kulę w  pieniącą się pod dziobem wodę. Ike nie zwolnił.

– Ach? I  to jest właśnie odpowiedź, panie Sallas? No cóż, niech pan teraz mierzy według uznania, panie Smollet, według własnego uznania...

Ike rzucił się na pokryte materiałem dno, chociaż nadymany kadłub nie stanowił żadnej osłony. Strzał jednak nie padł. Zamiast strzału Ike usłyszał nagłe przekleństwo, głośniejsze od ryku silnika, zaraz potem skowyt i  chlupnięcie, a  następnie dalszy ciąg przekleństw. Wystawił głowę nad rufę: Smollet szamotał się w  wodzie, a  tymczasem wysoko nad jego głową przesuwała się rufa Foxa. Wyglądało na to, że we wnęce Carmody pilnie wszystkich przeprasza i  zarazem pilnie zastawia sobą linię strzału.

Na Cobrze Greer wzgardził myślą o  ponownym rzuceniu drugiej liny; zapewnił Ike’a, że świetnie sobie poradzi na drabince.

– Kiedyś w  Belize żywiłem się małpią ikrą.

Zanim Ike zdążył się sprzeciwić, Greer już się wczepił w  rozchybotane szczeble, wokół ramion neoprenowego kombinezonu powiewała czarna strzecha. Musiały to być hormony wielkiej mocy. Zwinnie jak gibon zsunął się na pokład zodiaka. Ike odbił od burty. Tym razem jednak nie wrzucił całej naprzód. Płynął obok statku, żeby przez chwilę nabrać tchu. Wcale się nie śpieszył do pigułek, które czekały na niego na Foxie, wydawało się też, że Greer ma akurat ochotę na chwilę przejażdżki. Siedział na środkowej ławeczce pontonu i  ponad ramieniem Ike’a patrzył za rufę na oddalającą się Cobrę; zawsze żywo ubarwiona twarz wciąż była popielata.

– Widziałem, jak to nadeszło, Isaak. Właśnie mieliśmy wyciągać okrężnicę. Byłem na wysięgniku nad rampą i  przypadkiem spojrzałem w  górę. Pojawiło się to na północy, potem zmieniło kierunek i  przeszło nad nami, a  w  końcu zniknęło w  morzu. Człowieku, wierz mi, za chińskiego boga, to nie była żadna burza z  piorunami.

Ike kiwnął głową w  milczeniu. W  głosie Greera zabrzmiało coś dziwnego, czego Ike jeszcze nigdy nie słyszał w  ciągu tylu lat, podczas których Greer jak rękawiczki zmieniał akcenty i  dialekty.

– Ani błyskawicy, ani grzmotu, nic. Żadnego odgłosu, kiedy znikało. Dopiero potem chwila skwierczenia i  wyciszenie. Sssszzzlllllllyyyyyy...

– I  jak myślisz, wspólniku, co to było? – Ike nie za wiele wyciągnął od poprzedniego kompletu pasażerów. – Co przypominało?

– Smażący się bekon. – Greer zerknął na Ike’a, ciekaw wrażenia. – Jak płat purpurowego bekonu długi na pięćset mil i  na pięć mil wysoki. Cieniutko pokrojonego. Sssszzzlllllyyyiiinnnnn-g...

– Widział to ktoś jeszcze?

– Po trosze wszyscy, ale nikt nic z  tego nie kapował. Całkowicie niepojęta historia; paraliżujące przeżycie. – Nachylił głowę do Ike’a. – Dlaczego się tak wleczemy, kolego?

Ike streścił wybiegi, dzięki którym Silver Fox w  ogóle zareagował na alarm i  wyszedł w  morze, opowiedział, jak musiał się dobierać do motorowego pontonu. Opisał przyjęcie, którego doznał od pierwszego oficera Abu Bul Ropucha Singha, i  zagrywki Carmody’ego, który wykiwał ochroniarzy. Ike myślał, że Greer wybuchnie śmiechem, tymczasem przyjaciel ledwie skinął głową – Znów nad ramieniem Ike’a wpatrywał się w  Cobrę. A  potem spytał:

– Zdarzyło ci się rozpakować gumę i  włożyć do ust z  kawałkiem folii?

Ike przytaknął; każdemu się zdarza.

– I  wiesz, jak to jest, kiedy folia trafia na plombę? Jakby cię kopnął prąd?

Ike znów skinął głową i  czekał, lecz Greer jakoś nie silił się na wyjaśnienia. Sunęli powoli i  bez słowa, kursem na jacht. Ike już widział tę rozdziawioną paszczę – nieuchronnie zbliżającą się wnękę nad linią wodną.

– No cóż – westchnął; spojrzał na chronometr i  kompas na obudowie silnika – czas pić nawarzone piwo. – Sięgnął ku manetce gazu, ale Greer wstrzymał go; uniósł dłoń i  powiedział szeptem:

– Święta Matko Boska, Isaak...

Ike wreszcie uświadomił sobie, co tak zdziwiło go w  głosie przyjaciela: nie tylko, że został do czysta wyprany z  cudacznych dialektów, odwirowany z  przedrzeźnień i  ekstrawagancji; lecz jakieś gorące żelazko przeleciało się też po autoironii – i  głos był równie płaski i  szary jak dwuwymiarowa, podobna do hieroglifu twarz.

– ...to znowu nadchodzi.

Ike jeszcze nie spojrzał tam, gdzie Greer. Coś dziwnego działo się z  igłą kompasu. W  końcu podniósł głowę i  popatrzył za siebie, lecz nie zobaczył nic fascynującego, porównywalnego z  wybrykami igły, na pierwszy rzut oka były tylko ta poszarpana grań gór i  purpurowa czasza bezchmurnego nieba. Nic więcej, żadnych niezwykłości. Wyjąwszy... tam w  dali... zdawało mu się, że dostrzega pasmo innej jeszcze purpury, bliższe koloru dojrzałych winogron, ciemniejsze od nieba, zarazem bardziej jaskrawe. Była to tylko cieniutka nitka, wysnuwająca się tuż znad horyzontu na północnym wschodzie, ledwie powyżej szczytów górskich. Gdyby ta nitka była biała, można by na nią machnąć ręką, jako na jeszcze jedną smugę kondensacyjną zostawioną przez lecący nad biegunem concorde. Gdyby już się ściemniło, można by ją też uznać za pasmo zorzy polarnej. Z  tym że pędzi po niebie stanowczo za szybko jak na każde z  tych zjawisk, pomyślał Ike, widząc, jak nitka zmienia się we wstążkę, a  potem we wstęgę. To powinno ryczeć. Buczeć. Greer miał rację, mówiąc o  niesamowitości ciszy. Zamilkły mewy, nurzyki, kaczki. Także wiatr. Jak przed zaćmieniem słońca. Razem z  Jeannie pojechali do Meksyku zobaczyć ostatnie pełne zaćmienie dwudziestego wieku... wszyscy zjechali na pobocza, popijali, gadali, i  patrzyli hen, nad bylicą, na słońce pożerane jak wielki pączek... I  nagle tuż przed całkowitym zniknięciem coś się zdarzyło. Nazywa się to efektem interferencyjnym. Nagle po ziemi wprost na człowieka trzepotliwie suną płatki szarawego światła, jak skrzydła motyli, mknące z  szybkością tysiąca mil na godzinę. Fale światła rzucanego przez zimny szary płomień. Jeżeli nawet człowiek jest przygotowany – bo czytał coś zawczasu i  jakoś tam rozumie, że ma to związek z  Einsteinowskim zakrzywieniem promieni słonecznych przez Księżyc i  potem zderzeniem się ich na Ziemi z  promieniami niezakrzywionymi, słowem, że to taka grawitacyjna tęcza – zjawisko mimo to poraża. Nikt nie może być na nie przygotowany. I  nic. Wszystko, co żyje, wstrzymuje oddech; zamiera i  cichnie. Śpiewacy, pijacy, ptaki, osły, psy; komórki w  ciele, a  pewnie i  naładowane cząstki w  tych komórkach. Śmiertelny bezruch. Nabożny lęk, odporny na wyjaśnienia i  teorie. A  teraz ta wijąca się z  północy purpurowa wstęga budziła lęk dużo większy. Przypominała półprzezroczystą plastykową zasłonę na prysznic, zaciąganą zygzakowatym prętem o  kształcie grzbietu Pirytów. Przypominała lśniący płat żelatyny do galaretki winogronowej. Ruchomą ścianę. Taflę szkła wysoką na milę. Ostrze kryształowego miecza! Dosłownie w  ostatnim momencie, najdalej o  ćwierć mili, to coś nagle zawinęło się, dokładnie tam, gdzie Pyrit Cape wynurza się z  fal, i  pomknęło nad morzem ku Wyspom Aleuckim na północom, zachód.

Ike nie zwrócił uwagi, czy to coś wydało jakiś dźwięk. Powinno. Rozum podpowiada, że ogrom pędzący tak szybko i  zmieniający kierunek tak nagle przynajmniej powinien zahuczeć pod wpływem bezwładności, zajęczeć na skutek tarcia. Ale nic nie pamiętał. Odgłosy wydawała jednak przezroczysta błona, ów ślad pozostawiony przez to coś – wściekłe syknięcia, pryśnięcia, trzaski.

– Jak płat purpurowego bekonu na patelni – uroczyście przypomniał Ike’owi Greer.

– Jakiś rozbłysk – powiedział Ike. – Wielkich szkód chyba nie wyrządził. – Postanowił nie wspominać o  igle kompasu kręcącej się na wszystkie strony.

Błona stopniowo rozpływała się w  oczach, skwierczenie słabło, zamieniało się w  cichy pomruk. Zamarło niemal zupełnie, a  wtedy obaj zauważyli, że coś się stało z  wodą w  zatoce.

– Przedtem tego nie było – rozległ się płaski głos Greera. – Ale przedtem to coś było znacznie mniejsze...

Lustro wody pokryły wgłębienia i  wypiętrzenia, ale układające się nie faliście, lecz na wzór mory; jak powierzchnia wina, kiedy zadźwięczy krawędź kryształowego kieliszka, lub powierzchnia wody w  wielkiej cynkowanej kadzi dla bydła, kiedy prowadzony tam zwierz kopnie ją z  zewnątrz. Tymczasem ogromnym jachtem, do którego podchodzili, wstrząsały konwulsje. W  serii spazmatycznych drgnięć i  zahamowań wysuwało się na wysięgnikach sześć stabilizacyjnych pływaków. Uwolnione od kontroli anteny radarowe i  satelitarne wirowały na mostku jak oszalałe, natomiast za rufą, zamiast wody wzburzonej przez śruby, widniała absolutna gładź.

Ike zauważył wtedy, że zgasł także silniczek zodiaka, tuż pod ręką... nie pracował już od dobrej chwili. Za nimi zaś Cobra kołysała się znacznie gwałtowniej, niż mogło to spowodować poryte wgłębieniami i  wybrzuszeniami morze nacierające na kadłub. Silnik kutra też zamarł, więc ustało to niesamowite krążenie. Cobra jednak nie dryfowała. Lśniąca, elegancka jednostka podrygiwała, podskakiwała jak dzika kobyła, która nażarła się szaleju. Tego morświnom było już za wiele, rozprysnęły się w  popłochu w  sześciu kierunkach, najwyraźniej wyzbywszy się fascynacji morską karuzelą.

W miarę podrygiwania Cobra rozjaśniała się. Rozjarzyła. Rozpromieniła. Ike sięgnął po zeissowską lornetę i  na ferralowej burcie zobaczył gwałtowne migotanie – rój przecinających się pierścieni świetlnych, który przypominał inwazję żądlących much. Ike niemal je słyszał. Rażony plagą kuter usiłował się z  nich otrząsnąć, ale muchy stawały się coraz grubsze i  okrutniejsze. Mężczyźni patrzyli bez słowa, poruszeni męką statku. Ponure czuwanie przerwał okrzyk.

– Hej, chłopaki, uwaga!

Ostrzeżenie Carmody’ego nadeszło za późno. Z  lewej strony uderzyło zodiaka coś bardzo twardego, czego przed chwilą jeszcze nie było. Cios zwalił Ike’a na dno łodzi, a  Greer wyfrunął w  powietrze, koziołkując jak klaun wybijający się z  trampoliny. Tym czymś twardym był pływak na wysięgniku, część pająkowawatego systemu stabilizatorów. Wszystkie podpory, cała szóstka, wysunęły się nagle do końca, do pełnego zasięgu. Lewy tylny Pływak huknął nadymaną motorówkę jak stalowa stopa piłkę.

Greer wpadł wreszcie do wody tuż obok stopy i  w  neoprenowym kombinezonie rozciągnął się jak długi na dziwnie pokarbowanej powierzchni morza. Przypominał kulkę papieru, która w  misce wody rozwiera się i  pęcznieje. Tymczasem zodiak odskoczył po torze wykopu.

– Podpłyń tu, przyjacielu! – krzyknął Ike.

Lecz Greer z  obliczem błogo wpatrzonym w  puste niebo nadal unosił się na falach, rozciągnięty, jakby na śniegu bawił się w  odbijanie orła.

– Nie umiem pływać – odrzekło oblicze. – I  nigdy nie umiałem.

No to, na miłość boską, odwróć się i  złap pływak! Tuż za tobą! Pływak miał nawet specjalne metalowe uchwyty. Greer bez kłopotu wdrapał się na puste w  środku wrzeciono. Natomiast zodiak dryfował coraz dalej od wielkiego jachtu. Ike szarpał za sznur rozrusznika, ale na próżno.

– To teraz ty podpłyń, mądralo! – zawołał Greer. – Chyba dasz radę?

Ike potrząsnął głową i  dalej szamotał się z  rozrusznikiem.

– Ta łódź się jeszcze przyda – wyjaśnił.

– To sprawdź kartę magnetyczną – poradził Greer z  grzędy na pływaku. – Zobacz, czyją też zaczarowało...

Ike wyciągnął plastykową kartę ze stacyjki. Namagnesowany pasek zamienił się w  pasemko kręgów o  podobnej fakturze jak wzór na wodzie.

– Aha. Jest spieprzona.

– To samo było na Cobrze. No nic, w  moim worku jest klucz francuski. Złap panel przy stacyjce, wyrwij i  wyciągnij przewody.

Od czasu do czasu dobiegające z  wysoka podzwanianie metalowego żaglopłata świadczyło, że w  górze wiatr się zaostrza, chociaż nad wodą powietrze wciąż było martwe. Na dnie pontonu Ike klęczał z  narzędziami, zgarbiony nad silnikiem. Kiedy dobrał się francuzem do stacyjki, plastykowa obudowa natychmiast puściła.

– Mam te druty – krzyknął, nie odwracając głowy. – Co teraz?

– Ile?

– Pięć, sześć... osiem!

– Pasuje. Teraz poskręcaj ze sobą te, które są tego samego koloru. A  potem musisz już na wyczucie połączyć z  rozrusznikiem to, co zostanie...

– Ike, zostaw synu to draństwo – z  góry dobiegał głos Carmody’ego. – Skacz, póki możesz dopłynąć. Nie włożyłeś nawet kamizelki ratunkowej...

Ike odwrócił się i  uśmiechnął do tej jasnej, okrągłej twarzy wychylonej znad relingu. Odległość między nimi najwyraźniej rosła.

– Sądząc po tym, skąd wieje, Carm, nie wiem, czy jesteście dużo bezpieczniejsi. Możecie się nie wyrobić na tych skałach.

W rozwidlonej zatoce za jachtem, gdzie ciemne wody odnogi południowo-zachodniej sięgały w  dali otwartego morza, widać było – jak szramę – linię skał i  pian. Wielki jacht powoli pełznął w  tę stronę bokiem.

– To prawda, na Boga! – od koła sterowego, spoza zasięgu wzroku Ike’a, dobiegł barytonowy głos Steubinsa, naznaczony rozedmą płuc. – Góra żaglopłata zaczyna nas spychać! Jeżeli wiatr zejdzie niżej, posunie nas wprost na skały. Singh! Gdzie on się podział, w  kuble maczany miglanc, kiedy go potrzeba? Podporuczniku Bum-Bum, gdzie jest nasz pierwszy oficer i  wielki wezyr tej jednostki? Sytuacja wymaga pilnych decyzji.

– Pan Singh bawi w  kabinie komputerowo-nawigacyjnej – odparł młody, energiczny głos. – Jest niedysponowany.

Ike znów się pochylił nad wiązką porozłączanych przewodów. Nie musiał się przyglądać właścicielowi głosu. Chociaż jeszcze tego głosu nie słyszał, wydawał mu się bardzo znajomy.

– Pierwszy oficer polecił mi przekazać – ciągnął głos – że jest w  najwyższym stopniu oburzony i  nie ukaże się, póki nie zostaną usunięte szkody.

– Szkody? Usunięte? Ten smark, pętak jeden, myśli sobie, że my to jakoś naprawimy...?

– Nie sądzę, żeby pan Singh miał na myśli prowadzenie teraz remontu, panie Steubins... – To był ten rodzaj głosu, który zawsze rozbrzmiewa w  instytucjach i  piramidach władzy; rzeczowy głos bezwzględnie lojalnego adiutanta, który pilotów w  salce pogotowia zawiadamia, że dowódca jest „niedysponowany” i  dywizjon po prostu musi „poradzić sobie”; to był nosowy, spięty głos więźnia-nowicjusza, który musi pomaszerować do oczekującego bloku i  powiedzieć tym mężczyznom, że weekendowych odwiedzin nie będzie, bo jakaś menda otruła szeryfowi rottweilera i  w  związku z  tym biedny szeryf, zgnębiony, co zrozumiałe – „wszyscy wiecie, ile dla niego znaczyło to zwierzę” – nie zdążył z  papierkową robotą; to był głos lokaja najniższej rangi z  najwyższych sfer, fagasa rzuconego na pożarcie i  usiłującego zachować twarz.

– ...to, co chce przekazać pan Singh, jest bliższe wyrazów żalu.

– Wszechpotężny wielki Boże! Pan chce nam po prostu przekazać, że pan Singh wysiadł wraz z  resztą tej przemądrzałej maszynerii, prawda? To mnie nie dziwi. Bo w  tych szkołach dla maminsynków oni was nie przygotowują na to, że coś się rozprogramuje. Hej, tam! Wołać zaraz do luków: wszyscy na pokład! Biegiem! Niech tu przytaszczą każdy kawałek liny dłuższy niż cal i  każdy wielokrążek, jaki się znajdzie. Drabiny! Młoty! Palniki acetylenowe! Czy na tej dziadowskiej łajbie jest jakiś pierwszy mechanik? Dawać siekiery i  klamry. Bolce i  wkręty. Wszystko, co pod ręką...! I  każcie facetom z  planu załadować do ręcznej trzydziestki piątki fuji crystalchrome; jeżeli jest nam pisane iść na dno, to, u  diabła, pójdziemy na dno, kręcąc!

Czerwony z  czerwonym, czarny z  czarnym, zielony z  zielonym. Mimo to wskazówka amperomierza ani drgnęła. Ike poczuł, jak po karku zaczyna go łaskotać strużka zdumiewająco zimnego powietrza, dmącego jak pod ciśnieniem. Z  tyłu dobiegało dudnienie stóp po korytarzach, schodniach, lukach i  coraz bardziej natarczywe podzwanianie konstrukcji na pokładzie.

– Teraz wy tam! – głos Steubinsa nieprzerwanie bił na alarm. – Koło dziewczyny w  charakteryzatorskim chałacie! Łapcie linę i  niech te cholerne płaty przestaną łomotać. Dobra, teraz wiązać je do relingu, jeżeli starczy liny. No dalej, przyłóż się, aniołku, nie wstydź się; minęły czasy manikiuru. Wy nieszczęsne tlenione myszy zęzowe... Stać równo, niech na was popatrzę.

Baczność! Chryste Panie, zbudźcie się, przynajmniej raz w  życiu!

Ike nadal nie podnosił głowy, nie był spragniony tego widoku. Były jak straż zamku Oz, z  której Dorota zdejmuje czar, rozlewając wodę, jak lunatyczki zbudzone z  wyzbytych uczuć snów. Połączył żółty z  żółtym – i  igła drgnęła. Ale co robić z  resztą, z  nie pasującymi do siebie przewodami białym, pomarańczowym i  niebieskim?

– Hej, a  stara paka kapitana Carmody’ego? – zawołał Steubins. – Co pan na to, że któryś z  pańskich zuchów złapie wraz ze mną koło, zanim tym nieszczęsnym bachorom uleci sen z  powiek? Ster się troszkę usztywnił, bez hydroserwomechanizmu He de.

– Uważam to za zaszczyt, kapitanie Steubins. Może pan liczyć na moją załogę. Jest nas tylko garstka, ale przynajmniej nie śpimy.

– Jestem zobowiązany, kapitanie Carmody. Czy któryś z  pańskich ludzi zdoła ustawić na górze żagiel? Bo teraz, na tym wietrze, trzeba tam kogoś o  czterech rękach i  z  ogonem.

Ike w  odpowiedzi usłyszał rzeczowy, płaski głos:

– Kiedyś żywiłem się małpią ikrą. Im wyżej nad wodą, tym się lepiej czuję.

Jeszcze uśmiechał się na myśl o  Greerze, kiedy rozrusznik się ocknął i  silniczek zodiaka ożył. Sprawił to ten ostatni przewód, niebieski. Ike uniósł głowę znad drutów i  zdziwił się, że jacht już się oddalił o  długość boiska futbolowego. Repliki niósł, chyba przez grzeczność, ów strumień zimnego powietrza, jakby był sznurkiem w  dnie puszki, którą dzieci bawią się w  telefon. Teraz Ike miał wrażenie, że sznurek zaczyna drżeć, chce chłostać, i  że to połączenie wkrótce się zerwie.

– I-sa-ak, wracaaaaj...

Podniósł lornetkę. Krzyczał Greer, który już kołysał się na linie na wysokości dziewięćdziesięciu stóp i  mocował chybocące się płaty żagla.

– Mooożesz... – Dalszy ciąg uleciał z  wiatrem.

– Nie da rady! – Nie musiał krzyczeć; mroźny wiatr niósł głos ku kołyszącemu się metalowemu żaglowi. – Wal naprzód, przyjacielu! Zdaje się, chłopaki, że chcecie gdzieś sobie popłynąć, a  ja wciąż mam w  domu coś do załatwienia. Bon voyage!

Rozległo się jeszcze parę nieczytelnych okrzyków, lecz Ike nie miał już czasu. Dodał gazu i  ruszył wprost pod wzmagający się wiatr, z  myślą, by jakoś schować się za Pyrite Cape. Wykręcił w  stronę lądu, jeszcze w  porę, żeby zobaczyć, jak porażona Cobra dosłownie się rozpada, jak puszczają ferralowe spawy, jakby to była sprężynowa zabawka. Rozrzucone płaty kadłuba natychmiast pogrążyły się w  kipieli, wciąż okryte migotliwymi krążkami światła. Poduszki piany i  uwolnione pływające resztki pierzchły w  podmuchach narastającej wichury.

Jeden z  nich wślizgnął się złośliwie pod dno zodiaka i  niewiele brakowało, żeby ponton przekoziołkował. Zbyt lekki dziób za wysoko wystawał nad wodę. Ike musiał nawrócić i  tak długo płynął z  wiatrem w  plecy, aż udało mu się obciążyć dziób, przesuwając tam worek Greera i  skrzynię z  wyposażeniem awaryjnym. Potem ułożył się na wznak na dnie pontonu, a  głowę oparł na środkowej brezentowej ławeczce; w  ten sposób maksymalnie obniżył środek ciężkości. Zrzucił buty; stopami mógł manewrować silniczkiem i  sterem. Znowu wykręcił pod wiatr, a  silnik ustawił mniej więcej na jedną szóstą gazu, żeby zachować sterowność. Wyciągnął się i  oparł o  brezent ławeczki, podmuchy wiatru grzmociły go w  kark. Tuż obok bosych stóp, przez bryzgi wody widział jeszcze srebrzysty żagiel oddalającego się jachtu. Wyglądało na to, że Fox zmieści się koło przylądka i  że już nic nie zagrodzi mu drogi na pełne morze. Ike sięgnął w  tył po jeden ze schowanych w  worku gwatemalskich swetrów Greera i  narzucił go na nogi. Czemu nie zadbać o  wygody? Człowiek właściwie nie wie, ile ma potrwać Koniec Świata.

21

Black-na-ciebie-kolej-jack!

Kiedy piorun mknął z  sykiem, ojciec Pribilof powinien był tkwić przed swym audio-ołtarzykiem i  słuchać nieszporów z  kompaktu. Tymczasem w  nieświeżej bieliźnie i  w  kapciach siedział zgarbiony na brzegu wygniecionego łóżka i  gapił się przez jedyne w  mieszkaniu okno na skrawek nieba; trzeba przyciąć bez, napomniał sam siebie, bo wkrótce zabraknie i  tego skrawka.

Cud, którego był świadkiem, wcale go nie zdziwił. Ojciec Pribilof nie wpadł w  panikę tylko dlatego, że runęła na miasto świetlista klinga, stalowo-błękitna jak ów miecz wychodzący z  ust Baranka. Już od miesięcy widział znaki zwiastujące jej nadejście. Ba, od dziesięcioleci. Ojciec Pribilof zawsze się obawiał, że kiedy nadejdzie już to, co ma nadejść, on sam może nie sprostać okolicznościom – i  tak się właśnie stało. Padł na wznak na łóżko jak karnawałowa kukła powalona baseballową pałką.

Leżał i  z  zamkniętymi oczami wsłuchiwał się w  syk. Chyba nie odniósł obrażeń, jeśli nie liczyć duchowych. W  wieku dziewięćdziesięciu czterech lat nie podupadał na ciele, lecz na duchu – i  to w  chwili, w  której kondycja duchowa jest potrzebna wręcz dramatycznie. To, co mawiały czasem szczawie z  jego trzódki, pasowało teraz jak ulał. „Kiedy się człowiek za coś zabierze, a  nie daje rady, to... sam powiedz, nie?”

Zaprawdę, właśnie teraz trzeba jasnego oka i  ręki mocno zaciśniętej na drzewcu sztandaru, żeby powieść trzodę przez Dolinę Cienia. Tymczasem ręka ojca Pribilofa już od pół wieku nie należy do najpewniejszych, a  jeśli rozważać dalej tę wizję, to ojciec Pribilof cierpi na wrodzony daltonizm oraz skłonność do bielma; z  jego starych oczu tyle już razy zdejmowano kataraktę, że wyglądały jak powgniatane reflektory łazika. Do rutynowych gorzkich żali z  powodu marnego wzroku przyplątała się natychmiast rozdzierająca duszę refleksja: stalowobłękitna? Nie widział nigdy błękitu, stalowego czy nie. Wobec tego, po czym poznał kolor klingi? Po tym, że miecz runął z  nieba? Nie. Rzeczy niebiańskie nie muszą być niebieskie – powiedzmy tęcze wokół tronu czy duchy podobne szmaragdom... A  jednak wie, że błękitna! Pewne jak to, że słabowity z  niego starzec, powalony na wygniecione łóżko.

Usiadł i  uniósł zamglone powieki. Chaos. Zobaczył chaos. Błękitny piorun rozmył i  zamienił w  świetliste plamy nawet te resztki ostrości widzenia, które się ostały po operacjach katarakt. Lecz bezkształtne plamy były barwne! Widział głównie ów siekący błękit, o, teraz poprzetykany drżącymi pasmami czerwieni i  czerni. Skąd wie, że plamy czerni akurat obrębia czerwień? Ponieważ natychmiast skojarzył to ze Stendhalowskim Czerwonym i  czarnym, z  kolorem sukni mężczyzny noszącego suknię i  drżącego na myśl o  błękitnym sklepieniu niebios. Kolory sukni! Na wpół przytomny z  podniecenia, ojciec Pribilof zsunął się z  łóżka i  padł na gołe kolana, wprost na podłogę. Stary pop zaplótł woskowe palce na wysokości grdyki. Uniósł twarz ku oknu, przez które wpadała ta zamazana promienistość, chrapliwie zaczerpnął powietrza i  zaczął mówić. Błaganie zaś – które zanosił ku owym niebiańskim plamom nie w  ojczystym języku rosyjskim, nie w  przyswojonym angielskim, lecz w  klasycznej łacinie – można by przetłumaczyć: „Tak jest, Kuglarzu, to ja, Twój dobry i  wierny sługa, który wciąż modli się wpół ślepy. Zaprawdę powiadam: daj mi przejrzeć lub daj mi spokój!”

Fale błękitnego chaosu przewalały się górą i  dołem.

Mimo wiatru szalejącego nad głową, ledwie o  paręnaście cali nad motorowym pontonem, niebo wciąż było czyste. Fale wznosiły się coraz wyżej, lecz był to taniec, nie zaś atak zmierzający w  jakimś kierunku. Ike’a trochę pocieszyła ta nienapastliwość. Wściekły wiatr, podążający za świetlistym kryształowym mieczem, nabierał coraz większej szybkości, lecz wiał od pobliskiego brzegu. Zabrakło mu przestrzeni, żeby wody wzburzyć i  nakłonić do udziału w  fanatycznej pogoni. Powietrze coraz bardziej gęstniało, wręcz krzepło za sprawą mroźnych, szarobłękitnych oparów. Ike widział już tylko trochę gór, lecz ani śladu żaglopłata. Ponton omiatały ze świstem ławice mgły, więc na niebo nad głową też nie mógł już liczyć. Wprawdzie do zmierzchu brakowało wielu godzin, lecz słońce gdzieś się w  tych ławicach zagubiło. Żaden z  kierunków nie jaśniał.

Żebrowane dno pontonu było mokre, lecz nie zalane. Ponton sam się odwadniał w  rytm falowania, przez maleńkie kingstony na brzegu każdego z  nadymanych segmentów. Sprytne urządzenie, jak na wodną bryczkę służącą do obwożenia hollywoodzian po malowniczych akwenach przybrzeżnych; jak na łódź ratunkową już nie. Przydałoby się na dnie trochę wody jako balast. Jeśli wichura na dobre zabierze się do roboty, to ta nadmuchiwana zabawka ma w  łapskach morza nie więcej szans niż gumowa kaczuszka. Lecz Ike nie narzekał na te kingstony. Przynajmniej wciąż był na wpół suchy. Temperatura spadała na łeb na szyję. Mokry, bez kombinezonu, mógł raz dwa umrzeć z  wychłodzenia, zanim te łapska się do niego dobiorą.

Wiatr przybrał na sile. Ike musiał usiąść i  podwyższyć obroty, żeby utrzymać dziób pod wiatr. Natychmiast oberwał kłującymi drobinami lodu jak szrapnelem w  plecy i  kark wystawione nad burtę. Próbował dosięgnąć worka Greera na dziobie, lecz lód ciął go w  twarz jak tłuczone szkło. Musiał się skulić i  wzdłuż nadymanych wręg przeczołgać pod brezentowymi siedzeniami. Przyciągnął worek za linkę i  tak długo przetrząsał zwały spodni i  sportowych koszul, aż wreszcie trafił na pomarszczoną, powleczoną gumą przeciwdeszczową parkę. Wyciągnął ją wraz ze zrobioną na drutach jedną z  rastafariańskich czapek Greera. Uniósł się na łokciu, żeby włożyć parkę, a  wtedy wiatr dobrał się do pustego kaptura. Wydął parkę jak żagiel i  obrócił zodiaka. Ike osłonił twarz ramieniem, usiadł i  spróbował wrócić na kurs, manipulując sterem i  gazem. Wichura odtrąciła zodiaka. Spróbował jeszcze raz, z  takim samym skutkiem. Ilekroć usiłował obrócić ponton, wiatr smagał burtę i  odrzucał. Zadarty dziób był za lekki, by wytrzymać napór. Dał za wygraną i  pozwolił dziobowi się odwrócić; zmniejszył obroty i  przerzucił na wsteczny; póki fale się nie powiększą, łatwiej będzie płynąć cięższą stroną naprzód.

Musiał zmieniać stopy na sterze. Nawet nie chodziło o  to, że marzły mu palce; pod naporem wiatru chwytał je kurcz i  zamieniał w  szpony. Zrzucił but z  drugiej nogi, wsunął stopę w  rękaw Greerowego swetra i  palcami uchwycił ster. Rzeczywiście, pod lodowaty wiatr pewniej się płynęło śrubą naprzód, podobnie jak na oblodzonej autostradzie pewniejszy jest przedni napęd.

Znów się ułożył, ściągnął sznurki i  w  kapturze parki widniał tylko ciasny owal na twarz. Dzikie podmuchy wiatru wciąż wwiercały mu się w  nozdrza. Otarł twarz i  zobaczył czerwień na ręce. Odłamki lodu raniły do krwi! Zaczęło go to już wkurzać. Pogmerał pod kapturem i  zaciągnął czapkę na twarz. Niewiele przez wełnę widział, ale niby na co ma patrzeć? Wprost nad sobą miał ciemny błękit, a  wokół siebie smugi miecione przez wichurę. Poza tym nie potrzebował teraz oczu, żeby się orientować. Odwróconego zodiaka, jak upierzoną strzałę, sam wiatr precyzyjnie utrzymywał na kursie ku brzegowi.

Lód zaczął pokrywać wełnę zasłaniającą twarz. Ike obserwował, jak tuż przed oczami powstają i  łączą się ze sobą kryształki. Ten lód może się przydać. Zadziwiająco chciało mu się pić. Zdrewnienie ust i  przełyku wywołał pewnie napływ adrenaliny. Kiedyś przytrafiało mu się to podczas pełnych napięcia lotów na nightmoth: gryzł język po to, żeby pociekło trochę śliny lub krwi. Ale teraz nie czuł takiego napięcia. Zdrewnienie chyba się brało z  czego innego. Wargi jakby mu wyschły na skutek nagłego zamrożenia, a  przez pragnienie stawał się otępiały. Sięgnął do skrzynki z  wyposażeniem awaryjnym. Znalazł trzygalonowy kanister z  rezerwą paliwa, trochę rakiet, środek barwiący powierzchnię morza, dryfkotwę i  jeszcze jeden kompas z  kręcącą się jak szalona igłą. Wody nie było.

Uniósł rękę, żeby odbijać w  dół mknące grudki lodu, ale żądliły mu dłoń jak szerszenie. Poszukał buta i  nasunął na rękę jak hokejową bramkarską rękawicę. Teraz mógł już trochę tych świszczących kryształków skierować na parkę, na piersi. Odsunął czapkę i  przyjrzał im się z  bliska. Były to grudy wielkości wiśni, okryte regularnie rozmieszczonymi kolcami. Kiedy podniósł jedną, natychmiast wyparowała, zostawiając na palcach dziwnie znajomą woń. Dopiero po chwili Ike zdołał ją skojarzyć – była to woń gabinetu dentystycznego, niewyraźny słodkawy zapaszek podtlenku azotu używanego do znieczuleń.

Z poszarpanego błękitu nad głową zaczęło się wreszcie sączyć światło, coraz bardziej purpurowe. Ale już niżej żadna poświata nie zdradzała, po której stronie zachodzi słońce. Można się było orientować tylko według wiatru. Jeśli nie zmienił kierunku, to dął od lądu. Na pewno przybrał na sile. Szalał. Ike przypuszczał, że wieje z  szybkością stu dwudziestu, może stu trzydziestu kilometrów na godzinę, ale mógł się mylić w  ocenie o  połowę, na plus albo na minus. Jeszcze nigdy nie zetknął się z  wiatrem równie zajadłym i  jednostajnym. Wichura mknęła ze świstem nad wodą jak jakiś półprzezroczysty taśmociąg pędzony przez obłąkaną maszynerię. A  wysoko nad tą furią rozbłyskiwały czasem gwiazdy.

Już dawno się ściemniło, kiedy Ike zaświecił latarkę i  spojrzał na zegarek; wskazywał drugą trzydzieści poprzedniej nocy, a  wskazówka sekundowa po wariacku gnała wstecz. Jak zdezorientowana igła kompasu. Chyba można się w  tym połapać, przekonywał sam siebie. Bieguny magnetyczne – północny i  południowy – zamieniły się miejscami jak bogaci prezesi firm z  Nowego Jorku i  Miami. Ike pamiętał, że Jeannie próbowała mu wyjaśnić zasadę zmieniającej się biegunowości na podstawie Księgi Przemian, I  Ching. Linie yang dążą do tego, żeby być coraz bardziej yang, ayin coraz bardziej yin, aż wreszcie, posłuszne prawom równowagi, muszą się wzajemnie przemienić. Na drugą stronę lustra – chrrrum. Oś biegunów, ów słup totemowy, fika kozła: poniżeni zostają wyniesieni. A  przemienienie musi nastąpić niemal momentalnie. Na stopniowanie między północą i  południem, plusem i  minusem, górą i  dołem brak tu przestrzeni. Na stopniowanie brak też czasu; brak go na przewartościowanie czy osąd, zwłaszcza ów starotestamentowy, osiłkowaty osąd, który usiłuje wciskać Greener. Nie spada z  niebios żadna karząca ręka. Nic podobnego. To tylko drobna regulacja, niewielkie rozładowanie napięcia, nieodzowne co pewien czas. Całkowicie bezosobowe zjawisko fizyczne. Czyżby? To dlaczego odbieram je aż tak osobiście?

Jedyną odpowiedzią było zawodzenie wiatru. Ike znów wyciągnął się pod siedzeniem, zasłonięty od podmuchów. Nie jest tak źle, jeśli nie liczyć dojmującego pragnienia. Dno łodzi i  ubranie Ike’a wyschły. Co parę minut zmieniał nogi na sterze i  trzymał kurs pod wiatr. Jeżeli wichura nie zmieniła kierunku, to ponton zmierza ku lądowi, chociaż na pewno traci, a  nie zyskuje na dystansie. Ale na to nie mógł poradzić. Gdyby się chciał mocować z  wiatrem, zwłaszcza zadkiem do przodu, gdyby chciał walczyć o  dystans, marnowałby tylko paliwo. Mógł się starać zachować kurs, póki nie pokaże się księżyc lub póki się nie rozwidni.

Jeszcze przed świtem usłyszał kaszel silnika i  szybko zsunął z  twarzy – wełnianą czapkę. Natychmiast rozłączył niebieski kabel. Silnik wciąż kaszlał. Cholera. To znaczy, że niebieski przewód służy tylko do rozruchu. Trzeba go było zaraz odłączyć, kiedy silnik zaskoczył. Teraz pewnie przepala się cewka. Cóż, musi dolać paliwa, zanim silnik zakrztusi się na amen! Z  latarką w  zębach wlał, a  właściwie nachlapał do baku trochę benzyny, żeby silnik nie zdechł. Potem z  dryfkotwy zrobił lejek i  wlał resztę z  kanistra. Wiatr był tak suchy i  zimny, że Ike poczuł zapach paliwa dopiero na dnie zodiaka, kiedy znów się ułożył.

Wreszcie dostrzegł ponurą, cienką warstewkę błękitu – zapowiedź powrotu dnia – i  rozluźnił kaptur parki. Znów ściągnął z  twarzy lodowo-wełnianą maskę i  rozejrzał się. Niewiele się zmieniło; wiatr wciąż bezlitośnie bombardował wodę odłamkami lodu. Śruba wciąż zagarniała cudacznie wodę na wstecznym. Gdziekolwiek spojrzeć, wszędzie to samo.

– W  porządku – przywitał się ze świtem Ike. – I  co dalej?

Popatrzył na zegarek. Datownik zapewniał, że wciąż jest wczoraj (chociaż powinno już być przedwczoraj), a  wskazówka sekundnika stała w  miejscu. Pomyślał, że trzeba ściągnąć to bezwartościowe urządzenie i  rzucić wiatrowi na pożarcie, jak już, to już. Może jednak nastanie czas (otóż to: może nastanie czas), w  którym zegarek przyda się jako wabik lub przedmiot wymiany. Ike nasunął czapkę na twarz i  znów się ułożył na dnie pontonu, popatrując przez wyszywaną kryształami dzianinę na ten cholerny rozpełzający się po niebie błękitno-błękitny błękit.

Błękit rozpełzający się po niebie uświadomił ojcu Pribilofowi, że przeklęczał na podłodze całą noc. Od mamrotania ochrypł, a  poniżej pasa stracił czucie. Rozplótł pobożnie splecione dłonie i  obmacał gołą nogę. Była zimna jak morszczyn, drętwa i  coś po niej ciekło. Zakuta pała, tuman jeden! Modli się przez całą noc – na zimnej podłodze, na starych kolanach – o  błogosławieństwo przejrzenia i  czym to się oczywiście kończy? Nogi sztywne, pęcherz nie trzyma, a  głupie ślepia nie spisują się ani trochę lepiej! Wszystko wciąż jest taką samą bezbożną plamą. Scribe visum et explana eum super tabulas, ut percurrat, qui legeriteum – „Napisz widzenie, a  napisz rzetelnie na tablicach, aby je prędko czytelnik przeczytał”. Czyż nie to nakazałeś Habakukowi, rozdział drugi, werset drugi? A  co powiedzieć o  czytelnikach znużonych, starych i  zbyt już zesztywniałych, żeby, zlituj się Panie, prędko się czołgać? Czy tacy lojalni czytelnicy nie zasługują na tablice rzetelniej pisane niż ta?

Plama odrobinę pojaśniała, nie stała się jednak bardziej czytelna. Ojciec Pribilof wytarł ręce w  podkoszulek. Wiedział, że raczej należałoby wytrzeć się szmatką, ale nigdy tego nie robił. Wytężył się, sięgnął za siebie i  złapał zimną porcelanową gałkę u  wezgłowia. Po długich zmaganiach, zasapany, zdołał się wciągnąć na łóżko. Nogi ojca przypominały parę zdechłych węgorzy. Owinął nieszczęsne kraciastą narzutą z  jednej i  z  drugiej strony i  wodził ręką po nocnym stoliku, aż znalazł wreszcie szklankę z  corregą, do której wkładał na noc zęby. Wypił, ile zdołał, potem wyciągnął się na wznak i  utkwił spojrzenie steranych oczu w  oknie, przez które sączyła się jasność. Bonum certamen certaui, fidem servavi – „dobrą stoczyłem walkę, a  wiary nie utraciłem”, jeżeli sądzisz, że to koniec, to się mylisz. Nie ustąpię.

Wywichnięte mam biodro jak Jakub, który się zmagał z  aniołem, lecz nie ustąpię i  przysięgam Ci: złapałem Cię i  trzymam, i  jak Jakub przysięgam: nie rozewrę mego uścisku, dopokąd mi nie wydasz błogosławionego klucza. Hej, jesteś tam? Słyszysz?

Próżnia pozostała błękitna i  bezkształtna – i  niczego nie wydała. Ojciec Pribilof westchnął. Nie odrywając oczu od światłości, sięgnął na stolik, wymacał szklankę i  dopił resztę corregi.

Alice zwolniła, żeby wprost z  jeepa zobaczyć, która godzina. Wśród dziesiątków starych zegarów za szybą Novelty Boutique & Antique Clock Shop nie było dwóch, które by wskazywały ten sam czas, ale wszystkie zgadzały się, że jest około południa. A  codziennie o  tej porze pojawiał się na wieży Radioaparat i  odczytywał komunikaty oraz kawałki rozmów zasłyszanych na krótkofalówce. Większość obywateli Kuinak już się zgromadziła u  stóp krótkofalowego bastionu Radioaparata. Jadąc przez Main, Alice zauważyła, że po ulicy wałęsa się co najmniej dziesięć czy dwanaście suwerennych czworonogów. Najwyraźniej runęły zagrody schroniska koło Oponopolis. Natomiast nieliczni ludzie na chodnikach to była ochrona, w  większości członkowie Psubractwa, wciąż w  kamizelkach Foxcorp Security. Kiedy do rady miejskiej dotarła wiadomość, że policjant Bergstrom i  jego protestanccy Anglosasi zmyli się morzem na kontenerowcu, jedynym sensownym sukcesorem wydało się Szubrawstwo Moczymordów. Paru wypytywało przejeżdżającą Alice, która godzina. Widzieli, że przystanęła przed sklepem.

Przez otwartymi drzwiami Herky’s Alice zobaczyła siedzącą na skrzynce panią Herbową Tom. Dopiero teraz pani Tom wyglądała na wcale interesującą Psią Siostrzycę. – Bluzkę drobnej kobietki o  szczupłym podbródku oplatały pasy podtrzymujące pod pachą wielką kaburę; była ona dużo wymowniejszą odznaką władzy niż naszyte poniżej logo Silver Foxa. Na widok jeepa kobietka wstała i  pomachała.

– Hej, Alice, która jest na tych zegarach?

– Mniej więcej za pięć dwunasta. – Alice zwolniła. Pani Tom szła obok jeepa, błyskając okutymi noskami butów.

– Jedziesz do doktora Na-Aut-Becka, co? Trochę wiadomości by nie zaszkodziło, fakt. – Ochrypły głos nie był w  stanie ukryć zakłopotania i  złaknienia. – Gdyby dotarło coś z  zewnątrz, to będę ci wdzięczna za słówko. Nawet gdyby to były głupoty.

Alice zapewniła, że powtórzy wszystko, czego się dowie, pokiwała głową i  odjechała. Swoją drogą, osobliwe pragnienie – byle wiadomość, nawet głupoty. Desperackie starania, żeby zachować kontakt ze światem, objawiały się tym, że wszyscy po desperacku uczepili się biegu czasu. Nie da się ukryć, pomyślała Alice, czas to zabawa obliczona na długo, lecz chyba teraz zawieszona ze względu na brak standardowego sygnału z  Greenwich. Natychmiast po przemknięciu gromu z  jasnego nieba wysiadło całe to kwarcowe oprogramowanie różnych różności; krótkie spięcie i  koniec. Ostały się tylko nakręcane staroświeckie mechanizmy, jak na wystawie panny Iris. Te zawsze można nakręcić, pewnie, ale skąd mamy wiedzieć, według którego nastawiać? Czy to ma jakieś znaczenie, że zabawa w  czas została zawieszona? Pewnie nie większe niż strzępy rozmów z  nasłuchu Radioaparata. Wygląda na to, że w  Kuinak – maleńkiej, czarownej niecce na końcu świata – sygnały czasu i  nieskrępowana gadanina na antenie należą już do przeszłości; perspektywa kusząca i  przerażająca. Jak w  iście delficki sposób wyraził się dziś rano nad ostatnią puszką pepsi light ich Eskimos: „W górę od tego wszystko już z  górki”.

Kiedy silnik znów się zakrztusił i  zgasł na dobre, Ike zauważył, że wiatr też się chyba wyprztykał. Przenikliwy świst przycichł, zmalał kaliber drobin gradowych, teraz nie większych od grubego śrutu. Natomiast coraz bardziej nieznośna stawała się suchość w  ustach. Takie pragnienie dręczyło go pierwszy raz w  życiu. Zamiast języka utkwił mu w  ustach suszony śledź. Jeszcze raz przegrzebał worek Greera i  w  końcu wyciągnął tubkę czarnej jamajskiej rumowej pasty do zębów. Język może by wolał zieloną miętową, ale i  ta jakoś ulżyła wargom; Ike mógł przynajmniej odchrząknąć.

Rzucił za burtę dryfkotwę, żeby zachować odrobinę sterowności. Nie da się ukryć, wiatr skręcił kark. Ale zodiak nadal podskakiwał na martwej fali. Woda wgłębiała się i  wybrzuszała jak wtedy w  zatoce, tyle że teraz wodne wzgórza były wyższe. Jasnoniebieskie szczyty wznosiły się o  jakieś trzy i  pół, czasem pięć metrów nad ciemniejszymi dolinami, jednak fale nigdzie się nie toczyły – po prostu woda monotonnie podnosiła się i  opadała. Żadnych niebezpiecznych grzyw, łamiących się bałwanów. Do tego zelżał nagle ów suchy, lodowaty chłód. W  porządku, pocieszył się Ike, nie jest tak źle.

A wtedy zobaczył mątwę.

A wtedy Tommy Toogiak senior zobaczył ciało. Właśnie otworzył magazynek, żeby sprawdzić, czy wśród schowanych tam nagród popiluckiego bingo nie znajdzie przypadkiem zapasiku baterii elektrycznych. Stawały się rarytasem, tym bardziej drożały, im dotkliwiej ludzie potrzebowali zmagazynowanej elektryczności. Tommy nie znał powodów, dla których miałby dzielić z  okrągłookimi skarby pradziadów.

Najpierw pomyślał, że na półce leży spora rzeźbiona lalka, pewnie nagroda grand bingo quinella. Aż tak wychudło. Nawet kiedy poświecił zwiniętym i  zapalonym kuponem bingo, nie mógł się zorientować, co to, u  diabła, jest. A  potem zobaczył torebki po herbacie – setki pozwijanych ze sobą par, czarnych z  zielonymi, porozrzucane wszędzie żałosne zeschnięte wałki, jak wyrzucone przez przypływ efemeryczne żyjątka, którym wystarcza jeden jedyny dreszcz w  pożyciu z  partnerem, żeby wyzionąć ducha. Nie unosił się żaden odór. Widocznie lalka była wysuszona tak jak torebki, lecz Tommy senior złapał się jednak za nos i  głęboko wstrząśnięty wycofał z  magazynka.

– To robota dla juniora i  reszty tego cholernego Psubractwa.

Tak więc dopiero wtedy przypomniano sobie o  starym bezradnym popie, gdy delegacja owego cholernego Psubractwa wmaszerowała do cerkwi prosić dobrego ojca o  odprawienie pogrzebu. Pribilof wciąż leżał na wznak z  twarzą zwróconą do okna i  modlił się, nie tracąc nadziei. Słysząc pukanie, zawiesił suplikacje i  zwrócił się w  stronę głosów. Słuchał, uśmiechał się i  przytakiwał. A  oni gadali bez końca. Głos Tommy’ego Toogiaka juniora właśnie wyjaśniał: „Normalnie, ojcze, pogrzeby urządza prezes, lecz w  tym wypadku, rozumie ojciec, chowamy właśnie prezesa...”, kiedy ojciec Pribilof niespodziewanie zaczął wymiotować, a  po brodzie spłynęła mu gęsta mieszanina żółci i  corregi. Zanieśli więc ojca do łazienki, żeby dokończył nad zlewem, a  potem znaleźli kwartę mleka, które jeszcze się nie zsiadło. Podgrzali wodę na butanowej kuchence, umyli go ręcznikiem i  znaleźli świeżą bieliznę. Dziękował każdemu osobno, zwracając się do głosów po imieniu i  usiłując przynajmniej dotknąć rąk gości. Psubracia – zważywszy za i  przeciw – uznali, że stary ptaszek jeszcze się dość żywo trzepoce. Ojciec zaś stanowczo oprotestował pomysł odtransportowania go do szpitala.

– Jedźmy, ojcze – namawiał Tommy junior. – Proszę, na miłość boską!

– Bądź tak dobry i  pomóż mi się ułożyć we własnym łóżku, Thomas – zakrakał pop. – Nic mi nie będzie. A  teraz pogrzeb. Dusza, która uleciała i  o  której mowa, należała do katolika?

– Był Włochem – odrzekł Norman Wong.

– Rozumiem. Do miasta się nie wybiorę, lecz jeśli dostarczycie tu szczątki, zrobię, co mogę, i  namaszczę je.

– To kawał drogi, jak na taszczenie ciała, ojcze – zauważył Tommy junior.

– Taki sam kawał taszczylibyście mnie, Thomas. I  wątpię, czy moje stare cielsko lepiej zniesie podróż niż ciało waszego prezesa. A  teraz, moi drodzy, zechcecie wybaczyć. Pochłania mnie pewne zagadnienie. Powodzenia.

Ojciec Pribilof znów zapalczywie mamrotał i  wpatrywał się w  jasność, zanim ostatni z  Psubraci zdążył się ewakuować przez pospinaną klamrami galeryjkę.

Alice wypatrzyła miejsce tuż za plecami tłumu zgromadzonego u  stóp wieży Radioaparata. Zaparkowała tyłem; na tyle blisko, żeby usłyszeć ewentualne komunikaty, i  na tyle daleko, żeby uniknąć nękania przez ludzi domagających się podwiezienia. Jeep Greera był jednym z  nielicznych wozów, które wciąż zapalały. Wczoraj ludzie tak się do niej przypięli, usiłując zamienić ją w  taksówkarkę, że w  końcu, trudno i  darmo, zgarnęła z  siedzenia szczeniaka, który w  najlepsze spał na lśniącej dwudziestce dwójce Ike’a. Zresztą wszyscy kierowcy zaparkowanych w  pobliżu gruchotów demonstrowali, że mają broń. Większość mieszkańców Kuinak obnosiła się ze spluwami. Starczyły trzy dni (a może pięć?), żeby wszyscy zjeżyli się i  wyszczerzyli kły jak na wiecu kojotów. Na razie nikt nie słyszał o  strzelaninie, rabunkach ani nawet o  bójce. Cóż, jeszcze czas. Przebiegli uczestnicy wiecu na razie tylko węszyli i  krążyli na sztywnych łapach.

Stacja Radioaparata mieściła się w  starej drewnianej wieży wodnej pod stromym stokiem u  wylotu Cook Street – dębowa baryła na kręgu pali gnących się pod jej ciężarem. Ćwierć wieku temu mieszkańcy miasta postanowili zastąpić drewnianą konstrukcję u  stóp podciekającego zbocza nowym, metalowym zbiornikiem na drugim końcu Kuinak. Federalni inspektorzy przestrzegli, że drewniane pale wbite w  tak podmokły grunt nieuchronnie przegniją i  przewrócą się, a  wielka baryła (rzeczywiście złożona z  klepek) stoczy się po zboczu jak bomba wodna o  mocy dziesięciu tysięcy galonów. Tymczasem tydzień temu podmuch lodowatego wiatru strącił z  metalowych podpór ten nowy zbiornik, który grzmotnął o  ziemię i  pękł. Teraz mówiło się, żeby znów uruchomić dopływ ze starej beki. Rada miejska podzielała opinię, że cywilizowana społeczność musi mieć ciśnienie w  rurach; nie można bez końca obrywać sobie rąk wiadrami dźwiganymi znad Kuinak Creek. Kto wie, ile to potrwa, nim znajdą się materiały, maszyny i  ruszy odbudowa zbiornika? A  reanimacja starej wieży oznacza, oczywiście, wywalenie stamtąd australijskiego radioamatora i  ulokowanie go gdzie indziej, z  kłębami przewodów i  sprzętem. Tymczasem ten cholerny torbacz nie chciał o  tym słyszeć! Zaklinał się, że jeśli mu rozłączą to draństwo, to nie potrafi już go złożyć do kupy, nawet ze schematem przed nosem. „Tkni-ijcie t-tylko jedną lampę, a  u-usłyszycie ju-uż t-tylko szum w  uszach. Zobaczymy, co społeczność uzna za rzeczywiście nie-ezbędne: chlupot wody w  wa-waszych cennych klozetach czy kontakt radiowy ze świa-atem!”

Nigdy w  życiu ów pozbawiony dyplomu australijski doktor nie był tak szczęśliwy jak w  tej drewnianej wieży. W  gruncie rzeczy nie przepadał za medycyną – wycinaniem na jakimś pastuszym kinolu spalonej słońcem rakowaciejącej skóry czy obmywaniem jakiegoś australijskiego dziewuszyska, które za grubo wysmarowało się środkiem odpędzającym owady. Często przypuszczał, że odsunięcie od zawodu okazało się w  jego życiu nieocenionym punktem zwrotnym. Odkąd zatrzasnęły się przed nim drzwi lecznic, mógł się wreszcie poświęcić swemu prawdziwemu powołaniu: radiu. Jąkał się, co wykluczało spełnienie się w  roli didżeja, więc postanowił zostać inżynierem dźwięku i  w  Adelajdzie wystarał się o  posadę praktykanta. A  kiedy się okazało, że nie ogarnia nowych komputerowych horyzontów, ukradł z  rozgłośni tyle elektroniki, ile mógł unieść, sprzedał i  kupił bilet okrętowy do najdalszego portu, na antypody Australii: na Alaskę. To, co zostało mu w  kieszeni, kiedy schodził na ląd w  Anchorage, starczyło akurat na przedpotopową krótkofalówkę. Wybrał Kuinak, ponieważ było jedynym miasteczkiem bez własnego radia. Już od piętnastu lat biedował i  walczył o  przetrwanie, na ogół dzięki pieniądzom uzyskiwanym z  magicznych maści. „Domieszka autentycznego balsamu eskimoskiego! Starczy odrobina, gdy boleć zaczyna! Smaruj tylko dwa razy dziennie”. Ludzie z  Federalnego Nadzoru Radiokomunikacji usiłowali zamknąć stację, lecz jakoś nigdy się nie udało namierzyć nadajnika. Więc Beck przetrwał, a  teraz tryumfował. Jest się tym Radioaparatem, co? A  może komuś zawadza odrobina jąkania? „He-ej, odbiera ktoś na tych f-fa-alach?”

Radioaparat trzymał ich w  garści, póki na nowo się nie odezwą tranzystory i  satelitarne komórkowce. Trafił w  sedno. Bardziej im zależało na wiadomościach niż na bieżącej wodzie. Nawet nie przypuszczali, jak bardzo są spragnieni chociaż słowa z  zewnątrz. W  oczekiwaniu na nie gotowi byli sikać na ulicy i  całymi godzinami – ba, dniami – stać tłumnie u  podnóża zreumatyzowanej wieży jak fanatycy u  stóp cudami słynącego minaretu.

W ciągu ostatnich paru dni udało im się podsłuchać parę przypadkowych wyrazów, ale to wszystko. Coraz – rzadsze strzępy komunikatów stawały się coraz mniej zrozumiałe, często w  językach, których pochodzenie Radioaparat musiał odgadywać. Zdarzało mu się zawołać przez okienko beki:

– Niemiecki! Właśnie coś o-o-odebrałem po niemiecku na ka-kanale morskim! Hej, kto wie, co to znaczy ve-verboten Bootl Niebezpieczeństwo dla pieszych – wiernie i  pilnie przetłumaczył Wayne Altenhoffen i  zapisał w  notesie.

Z dnia na dzień Altenhoffen pełnił służbę dziennikarską z  coraz większym oddaniem; kiedy zamarły sieci satelitarne, maluczkim musi służyć stara dobra i  wiarygodna amerykańska prasa, nawet w  postaci przebitki maszynowej, opatrzonej nagłówkiem odbitym z  ziemniaka.

Z początku na wszystkich pasmach krótkich fal słychać było najrozmaitsze strzępy emisji z  amatorskich nadajników rozrzuconych po całym świecie. Przez pokładową radiostację tankowca płynącego koło Kostaryki jakiś chłopak histeryzował przez dwadzieścia cztery godziny non stop po angielsku, hiszpańsku oraz w  języku, który Radioaparat uznał za trwożną odmianę na-na-narzecza suchopierdnego. W  miarę narastania strachu chłopak coraz więcej słów kierował do rodziców w  Yumie w  stanie Arizona, rozprawiając o  tym, co powinien był zrobić inaczej, no wiesz, mamo, nie trzeba było rzucać tej uczelni, ale zrobić licencjat inżynierski, jak zresztą radził tato, i  nie rozwalać tego merca...

O północy nadajnik zamilkł w  pół szlochu i  już się nie odezwał.

Najlepsze wiadomości docierały ze stacji misyjnej w  Quito w  Ekwadorze. Było tam dwoje młodych ewangelizatorów z  Cleveland, kierowca autobusu i  fryzjerka, którzy zgłosili się w  parafii na misję, licząc, że spędzą przyjemne wakacje w  tropiku. Tymczasem tkwili teraz we dwoje na szczycie góry Quito, sami w  rozlatującej się wieży nadawczej o  nazwie Boża Grzęda. Radioaparatowi udało się nawet pogadać przez chwilę z  dziewczyną. Miała na imię Doreen: mówiła, że z  tego, co im się udaje wyłowić na szlachetnym – chwalmy Pana! – kanale kościelnym, wynika jedno: skasowane zostały wszystkie magnetyczne układy pamięciowe, taśmy i  dyski, w  komputerach i  kopie awaryjne, z  oprogramowania zrobiła się kasza; narody ogarnął zamęt, a  ludzie popadli w  bezbożną rozpacz. Z  minuty na minutę dziewczyna coraz wyraźniej skłaniała się ku melorecytacji: wkrótce bowiem objawi się promienny tron, zaprawdę z  kamienia jaspisowego i  sardoniksu, a  dwudziestu i  czterech starców w  luksusowych koronach z  litego złota i  ekskluzywnych...

– Przymknij się, Doreen – przerwał jej kierowca autobusu – na miłość boską to katastrofa, a  nie jakiś, kurna, salon piękności.

Na trzeci dzień sygnał z  Quito zaczął siadać. Z  rzadka podawali nowości; sygnały, które tam sami słyszeli, też zanikały. Wieszcza melorecytacja ucichła.

– Wszystkim siadają akumulatory, nam też – wyjaśnił Radioaparat. – Ja tu już wylizuję dno beczki jak pijany Aborygen dno rowu. Potrzebny nam agregat na stały prąd.

W mieście było parędziesiąt dieslowskich alternatorów i  wciąż udawało się uruchomić kilka starszych silników. Co z  tego, skoro prąd płynąć z  nich nie chciał, ani zmienny, ani stały. W  miarę jak z  każdym dniem radiowe nawoływania coraz głębiej tonęły w  szumach i  trzaskach, tłum u  stóp wieży gęstniał i  stawał się coraz bardziej płochliwy. Także dlatego Alice zaparkowała tak, żeby w  razie czego szybko się zmyć; nie spuszczała też oka ze wstecznego lusterka skierowanego na ciżbę.

Przed sobą miała zaś miasto i  połać zatoki rozciągającą się łagodnie od falochronów po piętrzącą się w  dali już od tygodnia ścianę mgły. Z  widoku promieniował spokój jak z  malowidła na starej muszli. W  tych pierwszych dniach zapanowało tu szaleństwo. Przedsiębiorcy budowlani, zagraniczni inwestorzy, gawiedź filmowa, dosłownie wszyscy zabijali się za czymś, czym jeszcze można odpłynąć lub odlecieć. Za pięćdziesięcioletnie gruchoty, które z  trudem odrywały się od ziemi, płacono fortuny. Herb Tom najstarszego pipera zamienił na kopertę wypchaną brylantami, w  którą go wyposażyli trzej izraelscy eksperci od nieruchomości. Zaklinali się, że jest warta osiem milionów. Miejsce na przerdzewiałym kontenerowcu wychodzącym do Seattle kosztowało rolexa, zresztą wskazującego byle co. Zanim nieliczne kutry i  trawlery, którym udało się dowlec do portu z  wielkiego morskiego safari – z  pamiętnej pogoni za lwem morskim – zdołały natankować paliwa, już miały komplet pasażerów na dwa kolejne rejsy. Byle gdzie, nie ma sprawy. No więc, co z  tego, że wysiadły różne loranavy i  mapy komputerowe. Nie trzeba aż takich bajerów, żeby utrzymać kurs na cywilizację. Na bakburcie kontynent, nad rufą Gwiazda Polarna. Wystarczy. Pasażerów wysadza się w  pierwszym porcie, który im dogadza, i  pruje się z  powrotem. Przy odrobinie szczęścia zejman może wrócić do domu bogaty – zarobi w  ciągu tygodnia więcej, niż łowiąc ryby przez całe życie. Z  tym że na razie nikt jeszcze nie wrócił.

Jeszcze nie dała znaku życia cywilizacja, którą aż tak się przejmują pierzchający fabrykanci snów i  drobna filmowa gawiedź. Wiedzieli jedno: chcą stąd wiać natychmiast i, niech szlag trafi, jak najdalej. Jasne, ten sukinkot, w  dupę i  w  oko pieprzony diabelski koniec świata, tak samo się pewnie dobrał do Seattle, San Francisco, a  nawet, Boże odpuść, do Los Angeles; ale to przynajmniej miejsca z  jakąś klasą. A  komu przy zdrowych zmysłach przyjdzie do głowy przesiedzieć koniec świata na tym zabitym dechami retrozadupiu?

W dzień po pierwszym szaleńczym exodusie wpłynęła do zatoki przedpotopowa baza rybacka Boswella, a  za nią na holu długa na ćwierć mili kolumna unieruchomionych na morzu jednostek. Boswell i  dziewczęta tak długo czesali akwen na wysokości Hopeless Rock, aż zebrali te porozpraszane kutry, które trzymały się jeszcze na wodzie. Co do reszty, to wichura zepchnęła część na pełne morze, część na skały, część potopiła. Paru cwaniaków, którzy nie zabrali się z  pierwszą falą uciekinierów, obiecywało hojnie wynagrodzić starego, jeśli ich doholuje na południe. Boswell odmówił.

– Co w  San Francisco ma do roboty pływająca przetwórnia rybich flaków?

W dole, u  stóp stoku Alice widziała teraz paru chłopców, którzy na licealnym boisku rzucają żółtym krążkiem frisbee. Zrobiło się tak ciepło, że do gry ściągnęli koszule. Ich pokrzykiwania dofrunęły w  rozsłonecznionym powietrzu aż tu i  brzmiały wprost nieprzyzwoicie świeżo i  beztrosko. Nagle jej stary mural na ścianie sali gimnastycznej wydał się liszajowaty. Kolory spaskudniały, z  wyjątkiem czerwieni. Sama dobierała ten ton, gotowała sosnową żywicę, lniany pokost, dodawała siemię lniane, barwiła pokruszonym cynobrem. Komisja szkolna usiłowała ją namówić, żeby użyła farby kupnej – przekonywali ją, że mikstura zbyt przypomina zaschłą krew. Odpowiedziała, że to czerwień przodków, prawdziwa czerwień starej, spalonej ziemi, wściekła czerwień matki wydającej na świat żywe srebro. I  że albo użyje tej właśnie czerwieni, albo przyznany jej grant mogą odesłać do Waszyngtonu. A  teraz ucieszyła się, bo tylko ten kolor na muralu wciąż funkcjonował jak należy.

W tylnym lusterku zobaczyła obandażowany nos Wayne’a Altenhoffena.

– Gazetę, proszę pani? O  wszystkim tu pani przeczyta.

Uśmiechnął się jak gazeciarz i  podał jej kartkę kredowego papieru niewyraźnie zapisaną z  obu stron. Alice zobaczyła, że to kopia z  maszyny do pisania, z  nagłówkiem z  wersalików odbitych zielonym atramentem.

KUINAK BAY BEACON

– Naprawdę okaz z  ciebie – oświadczyła. – Chyba nieuleczalny przypadek.

Altenhoffen rozpromienił się; wbił go w  dumę komplement z  ust Wściekłej Aleutki.

– Za jednym zamachem sześć, oryginał i  pięć kopii przez kalkę. A  czcionki na nagłówek wycinam z  ziemniaka. To będzie dziesięć dolców.

– Dziesięć czego?

– W  Herky’s ziemniaki kosztują po papierze sztuka – wyjaśnił. – O, zobacz! Radioaparat zaraz poda wiadomości z  rannego nasłuchu. Trzymaj już tego „Beacona”. Wyślę ci rachunek.

Popędził w  górę zbocza z  rozwianymi kartkami notesów. Alice złożyła przednią szybę jeepa, przysiadła na krawędzi deski rozdzielczej i  nastawiła uszu. Z  jedynego otworu baryły, z  księgą nasłuchów Federalnego Nadzoru Radiofonii w  ręce wychylił się Radioparat. Było to dziwnie wyglądające stworzonko, pozbawione podbródka, z  włosami sterczącymi jak kolce, nienawykłe do słonecznego światła i  mrużące oczy jak wywleczony z  nory mrówkojad. Odchrząknął i  zaczął odczytywać zapis w  księdze.

– Od ósmej do dziewiątej przed południem, cytuję: PROSTE RZECZY BLOKADA TORU PORTLAND POZBAWIONE COŚ SIĘ DZIEJE DZIWNEGO ŁAMACZ ŁAMACZ TU BOOGER RED WRACAJ BOOGER RED WRACAJ LAYTONVILLE JEMY TU MU-MU-MUŁY, koniec cytatu. – Przewrócił kartkę. – Od dziewiątej do dziesiątej przed południem, cytuję: CHOLERA CHOLERA NA POMOC NA POMOC NA POMOC TO TYLKO JAJCA HAU HAU HAU PRZYŚLIJCIE DOBRE DUPY...

Alice słuchała, aż ją zmierziło; uznała, że teksty nie są warte czekania ani przeżywania zawodu. Wsunęła się za kierownicę i  wcisnęła sprzęgło. Jeep zaczął się staczać. Nie to, że wysiadł akumulator; zapalanie z  górki należało do tradycji.

W motelu czekali na nią wszyscy Johanssenowie z  wyjątkiem Shooli. Z  tobołkami i  kartonami stali szeregiem przed trzema domkami jak w  dniu przyjazdu, w  zamierzchłej przeszłości miesiąc temu. Sześciolatka zwana Neli wystąpiła z  szeregu, żeby przedłożyć sprawę.

– Zwalniamy domki, pani Carmody. Pokoje są czyściutkie, aż błyszczą.

– Nie wątpię, Neli. Ale dlaczego się wyprowadzacie? Możecie zostać, jak długo chcecie.

– Bo dziadek mówi, że trzeba wracać do tego, co trzeba.

– Słoneczko, powiedz dziadkowi, że czuję to samo. Trzeba, żeby wielu wróciło do tego, co trzeba. Tylko czy znajdziecie kogoś, kto zechce lecieć na Ziemię Baffina?

– O  rany, pani Carmody, to dziadek wie! Że nas tu wcięło jak wszystkich. I  chce czegoś poszukać. Miejsca nad brzegiem, żeby mógł trochę połowić i  patrzeć na zwierzęta.

Alice uśmiechnęła się do dziewczynki.

– A  może znam takie miejsce? Duży długi dom nad samą plażą. Właściciela akurat nie ma, chociaż możecie mieć problemy z  kotem. Powiedz im, żeby się zbierali, i  pojedziemy zobaczyć, czy to się nada. Mam poszukać twojej siostry?

Dziewczynka pokręciła głową.

– Ona już nie jest z  nami. Poszła mieszkać do cerkwi.

– Do cerkwi? Myślałam, że odkąd ojciec Pribilof się rozchorował, cerkiew jest zamknięta.

– Dlatego tam poszła. Hej, słuchajcie! – Ruszyła przez placyk, klaszcząc w  ręce i  pouczając krewnych swarliwym gdakaniem jak młoda kwoczka. – Toalsoo san-san!

Johanssenowie ładują na jeepa tobołki i  kartony, Alice zaś korzysta z  okazji i  przebiega wzrokiem kartkę Altenhoffena z  wiadomościami. Jest to w  gruncie rzeczy lista zaginionych kutrów i  członków załóg, a  główny tekst traktuje o  najciekawszej z  zagadek:

SŁUCH ZAGINĄŁ PO SŁAWACH!

Do dziś, to jest do wtorku trzeciego, pozostają nie wyjaśnione okoliczności, w  których zaginął Światowej Sławy reżyser filmowy Gerhardt Steubins oraz znany działacz eko-Logiczny Isaak Sallas. Nieznany jest też los znakomitego żeglarza i  arcyłowcy morskiego Michaela Carmody’ego. Aren i  Nels Culliganowie oraz syn tej ziemi, producent Nicholas Levertov...

Działacz Eko-Logiczny i  Syn Tej Ziemi. Alice uśmiechnęła się.

Kiedy słyszą coś takiego, to jednemu i  drugiemu zaraz odbija szajba, może nie? Tak samo panu Znakomitemu Żeglarzowi i  Morskiemu Arcyłowcy. Próbowała się roześmiać, ale głos zapiekł ją w  gardle i  uwiązł. Przygryzła wargi, żeby przeszło, lecz w  gardle piekło coraz mocniej. Wreszcie niepewnie nabrała powietrza i  obróciła się, i  ponad dziedzińcem wlepiła wzrok wprost w  morze okryte kapturem mgieł. Jej oczy napełniły się wściekłością. Ty obleśna dziwko, czy już nadziałaś na zimny hak wszystkich moich nieszczęsnych mężczyzn skazanych na zatratę? Już wszystkich? Ojca, syna, męża, kochanka i  całą jebaną resztę? Ty sinocyca, gładkouda, wdowodajna kurwo, nie ogłupisz mnie tą starą maskaradą, przebieraniem się za Królową Morza, nie wierzę ci i  nigdy nie wierzyłam. Nie będę bić pokłonów, guzik mnie obchodzą wszystkie hołdy, które ci składają te snoby, poeci, znam twoją prawdziwą twarz i  jeśli się kiedyś znajdę na tyle blisko, pindo mrocznooka...

– To ciągłe podskakiwanie już przestaje być zabawne i  nie myśl sobie, megacholerojakaś, że z  tobą będzie śmieszniej! – Już od wielu godzin ogromna mątwa kolebała się obok pontonu i  gapiła na Ike’a. Stworzenie miało ślepia wielkości kołpaka na koło samochodowe i  było pięć razy większe niż tratwa. Najwyraźniej nie żywiło złych zamiarów; po prostu kręciło się koło dziobu, po prawej, i  błagalnie wpatrywało w  niego tym wielkim, żałosnym okiem. – I  czego chcesz, ślepsko jedno? – Z  ust wydostawały mu się słowa połamane i  okrwawione. – Myślisz, że gdybym miał jakiś pomysł, to bym się tu tak kiwał bez końca? No rusz się, jazda!

Puk, puk.

– Hej, ojcze! – Dziewczęcy głos. – Możemy wejść?

Ojciec Pribilof odpowiedział długim jękiem. Od kiedy Psubracia odkryli, co się z  nim dzieje, był nękany wizytami życzliwych parafian, którzy go zawsze dekoncentrowali w  chwili, w  której się zanosiło, że oto dostrzeże coś niesłychanego. Pukanie nie ustawało.

– Już dobrze, dobrze – znów jęknął. – Wejdźcie, jeżeli musicie.

Poczuł zapach wątróbki, cebuli i  gumy. To znaczy, że narybek przyniósł coś do jedzenia. Znał tę paczkę. Czarne – jak guma opon – owce jego trzody. Natomiast nie kojarzył kipiącego życiem głosu dziewczyny.

– Hej, ojcze, niech ci Bóg błogosławi. Ja i  moi przyjaciele niesiemy ci pomoc.

– Jedzenia mam pod dostatkiem. Świetnie się czuję. Nic mi nie trzeba i  bardzo pragnę być sam. Proszę...

– Nie ma sprawy. Wiemy. Chcemy ci pomóc w  cerkwi. Trzeba sprzedawać świece, umyć to okienko. Mogę też wygłosić porządne kazanie, jeżeli nie masz nic przeciw jezuitom. Ale pozwól, że najpierw rzucę okiem...

Zanim zdążył zaprotestować, jego zimne kości policzkowe znalazły się w  objęciu ciepłych rąk i  poczuł z  bliska, z  odległości paru cali, słodkie tchnienie. Nie mógł dostrzec jej oczu, lecz czuł, że jakoś przyciągają jego błędne spojrzenie i  trzymają je na wodzy. Znękane tęczówki drgnęły i  mocniej osłoniły źrenice.

– Ho ho, ojcze. Wyglądasz, jakbyś się mocował z  niedźwiedziem. Zjedz na wszelki wypadek trochę mięsa, na pewno nie zaszkodzi. Teraz wychodzimy i  bierzemy się za świece.

Te jego palce jak z  wosku zacisnęła na płacie smażonego mięsa, jeszcze ciepłego po wyjęciu z  garnka. Kiedy drzwi zamknęły się za gośćmi, ojciec Pribilof uniósł mięso do ust i  zaczął wysysać w  zamyśleniu. Miała rację. Pomogło. Kolory pojaśniały, a  krzyżowy kształt stał się wyraźniejszy. Zaczął obrastać w  kontur – chyba krucyfiksu. Albo totemowego słupa zwieńczonego ognistym ptakiem z  rozpostartymi skrzydłami. W  sumie nieważne czego. Sylwetka była tylko stelażem. Natomiast liczyły się te dwa obrazy zakrzepłe na rozpostartych ramionach. Ojciec Pribilof wessał się mocniej w  wątróbkę. Te dwa obrazy, treść widzenia, są chyba symbolem szansy. To karty. Tak, na pewno. Figury karciane. Nieważne, że nie wie, co znaczą, nieważne, o  jaką chodzi grę. W  tej mierze nie czuł bluesa, nawet kiedy zalegalizowano nocne popiluckie pokerowe sesje: trzymał w  ręku tylko kupony bingo. Nie szkodzi. Tym, co się liczy, nie jest treść widzenia – mistyczni szalbierze zawsze popełniają ten błąd. Nie, tym, co się liczy, jest samo olśnienie.

Dwa obrazy na rozpostartych ramionach owego świętego cienia nagle rozbłysły, stały się jasne i  wyraziste jak ikony: na prawym ramieniu oraz w  tym samym kolorze, na lewym. Zdrowaś Mario, alleluja, niechaj się stanie. To podnieca o  całe niebo mocniej niż bingo...

I znów purpura rozlała się po niebie przed nadchodzącą nocą, a  żałosne ślepie wciąż lśniło obok pontonu. Stwór podpływał czasem tak blisko, że unosił się i  opadał na tej samej fali. Na ogół zachowywał jednak taki dystans, że wznosił się w  momencie, w  którym zodiak się zapadał. I  nawet wtedy to zbolałe oko wpatrywało się ze szczytu w  człowieka na dnie wodnej kotliny. Ike przestał się już bać, że stwór się pokusi, żeby go dopaść i  połknąć; raczej niepokoił się, że z  którejś wodnej góry mątwa zwali się wprost na niego. Fale wciąż rosły. Nawet kiedy ściemniło się i  już nie było ich widać, czuł, że piętrzą się coraz wyżej. Czasem otoczony przez wodne ściany na dnie doliny czuł bliskość tych stromizn, a  po chwili wznosił się po nich coraz szybciej, żeby wreszcie bez tchu wylecieć w  przestrzeń, jak popilucki dzieciak podrzucany na kocu. Zdawało się, że mija wieczność, nim tratwa z  plaśnięciem spadnie na wodę.

Najgorsza była nieustępliwość ruchu, brak chociażby najmniejszej przerwy, odrobiny wytchnienia, jeszcze gorszy niż podczas zjazdu drezyną z  White Pass. Za dnia można było przynajmniej widzieć tę oszalałą kołyskę: obserwować, co nadchodzi, zapaść czy wzlot. W  mroku kończyło się na wyobrażeniach.

Ike przywiązał worek Greera pod przednim siedzeniem, ułożył się twarzą w  dół i  objął go oburącz. Odchylany przez wodne stromizny miewał chwilami wrażenie, że stoi – na nogach albo na głowie. Wypychany w  górę wprost z  dna wodnego krateru nieraz był pewien, że ponton wywinie w  powietrzu kozła. Zawsze spadał jednak właściwą stroną na dół i  Ike uznawał to za niepojęty cud, póki nie odkrył, że pod dnem kolebie się tuż koło niego jakiś ciężar. Był to silnik, w  który fale waliły tak długo, aż zerwał się z  obudowy i  wsunął pod spód. Tak Ike doczekał się niezbędnego balastu.

W rytm wznoszenia się i  opadania za burtą czarnych fal zaczęły go dręczyć przypływy i  odpływy mdłości. Ostatni atak choroby morskiej przeżył lata temu; drobny laserowy zabieg w  uchu wewnętrznym w  zasadzie usunął chorobę lokomocyjną. Ale te fale miały sobie za nic laserowe zabiegi. Już zapomniał, jak nieszczęśliwym może uczynić człowieka choroba. Czuł, że zawartość żołądka podchodzi mu do gardła. A  potem zaczął wymiotować, chociaż wiedział, że nie ma czym. Wewnątrz zaschło mu chyba tak jak w  ustach. Wstrząsały nim torsje, aż usłyszał dzwonienie w  uszach, a  przed oczami zaczęły mu krążyć błękitne iskry. Wydawało się, że udręczone ciało chce się z  niego wydostać gardłem. Chętnie by na to przystał, gdyby wiedział, jak przeprowadzić ten zabieg; był zbyt chory, by chciało mu się żyć.

Jeden dławiący paroksyzm następował po drugim, aż wreszcie Ike niemal zemdlał z  braku powietrza. Leżał na twarzy w  mrowiu iskier i  nie był w  stanie ani się podnieść, ani zaczerpnąć tchu. Przez rozpaczliwie długą chwilę usiłował zaczerpnąć powietrza, a  potem zrezygnował. Konwulsje przeszły. Udusi się w  tej błękitnej zamieci. W  końcu umiera. Wszechmogący Wielki Boże, w  końcu umieram! Gdybym się na to zdobył dawno temu, oszczędziłbym tylu ludziom tyle bólu, bo mówią, że człowiek szukający zemsty kopie dwa groby naraz, więc trzeba było z  miejsca skoczyć w  ten drugi, skoro już został wykopany. Życie zmarnowane na próbach znalezienia odwetu – ani trochę nie lepsze niż Levertova. Człowiek z  odrobiną oleju w  głowie powinien wiedzieć, że porządku rzeczy nie bierze się aż tak osobiście. Sprzeciw. Właśnie, że to cholernie osobiste! Czyżby apokalipsy były mniej osobiste niż zmarłe niemowlęta lub gangi gwałcicieli? Pomsta jest moja, powiada Pan. I  kto to mówi? Kiedy niesprawiedliwy wyrok losu orzeka zgubę, człowiek musi próbować ten wyrok zmienić, nawet kiedy ta próba obraca się właśnie w  zgubę. Sprzeciw. Dylemat z  kategorii „coś zrobisz, zginiesz, nic nie zrobisz, też zginiesz”. Szkoda, że święty Nick i  ja nie mieliśmy nigdy okazji wgryźć się w  ten ciekawy paradoks, a  mogliśmy się czegoś nauczyć. Teraz umieram na morzu, wiatr zdmuchnął Nickowi sprzed nosa starannie obmyśloną zemstę – a  mogliśmy się wgryźć głęboko. Jak czempion z  czempionem. Filozoficznie.

Levertov żył, lecz nie był w  nastroju ani w  stanie skłaniającym do filozoficznych rozmów. Człapał za Clarkiem B. Clarkiem przez odsłonięte, brunatne dno pokrytej mułem rozpadliny. W  nocy odpływ był taki, że morze obnażyło połacie nie widziane tu od tsunami z  1994 roku. Dzięki temu mogli zejść z  maleńkiej piaskowej ławicy, na której tkwili przyszpileni, od kiedy rozleciała się pod nimi szybka łódź motorowa oblepiona przez iskrzyki. Do tej ławicy już nie dotarł azjatycki kolos. Stał na dachu kabiny na oku, ubrany w  piankowy odblaskowy kombinezon, zrobiony na miarę. Rytm fałd i  zmarszczek luźnego materiału sprawiał, że kolos przypominał chińskiego psa, spowitego w  fałdy luźnej skóry. Kiedy łódź wyparowała im spod nóg, Azjata wpadł do wody, a  kombinezon tak się na nim nadął, że wraz z  właścicielem upodobnili się do czterodrzwiowego sedana. Kolosa – ślizgającego się po wodzie jak wielka plażowa piłka – zwiało na zachód. A  potem nadeszły chwile, podczas których Levertov, odcięty na wąziutkiej ławicy smaganej wichrem, tak się zachowywał, jakby to nie on, lecz kolos miał szczęście.

Już w  owo pierwsze popołudnie Levertova ogarnął złowieszczy spokój. Zgubił okulary; ustawicznie mrużył niedowidzące oczy, przez co skurczyła mu się twarz. Uśmiech karmazynowych warg wydawał się coraz bardziej wymuszony, zamieniał się w  grymas kogoś groźnego i  nieobliczalnego jak ranne zwierzę. Wyglądało na to, że skonstruowana przez Levertova rzeczywistość momentalnie zdematerializowała się jak ta łódź motorowa i  że Nicholas Levertov łamie sobie głowę, kogo – lub co – obwinie.

Nieprzeniknione milczenie szefa niepokoiło Clarka B. Clarka, za to nie przejmował się mrużeniem powiek i  pierzchliwym popatrywaniem na wszystkie strony. Nie tęsknił za Nickiem, którego zna – za oczami, które jak ościenie wbija we wszystko z  tą słoneczną, kalifornijską pewnością siebie. Brnęli przez odsłonięte dno przesmyku, a  Clark B. Clark trajkotał jak najęty, beztrosko plótł co ślina przyniesie na język. Trajkotanie służyło w  większym stopniu potrzebom samozachowawczym niż prowadzeniu rozmowy.

– Mówiłem już, szefie, że trzeba to zrobić. Los można wykiwać jak byle frajera. Oto jest coś, co przybiera kształt czegoś podobnego do czegoś jeszcze, powiada Szekspir. Z  grubsza rzecz biorąc. Teatr w  Pasadenie, Henryk IV, część pierwsza. Byłem jednym z  bandy kompanów Falstaffa. Kazali mi włożyć w  trykoty polską kiełbasę. Wtedy się pierwszy raz zarumieniłem, bo to błazeńskie, wie pan? Granie błazna błazna. I  nie wiadomo, jak się potem odbić do lepszej roli. Już lepiej wyjść na scenę jako błazen łajdaka albo szaleńca, albo potwora. Tak czy owak bardzo niepewny interes z  tymi rolami... Dłuuugodystansowy. W  najlepszym razie, na jaką wyżerkę może liczyć błazen błazna? Góra na okruch ciasta i  krem bananowy... może staremu błaznowi zlizać z  ryja resztkę tortu. Zaraz, w  tych Frankensteinach Igor mógł liczyć na coś więcej: „możesz go sobie obrzezać, Igor”... tak że jest co jeść, a  dochodzą napiwki. Niech pan ani przez moment nie podejrzewa, szefie, że upadam na duchu, dlatego tylko, że jakieś żywioły znienacka walnęły w  stół i  spaskudziły nam sprytną zagrywkę. Gra jest tylko przerwana, ale trwa. Rozdanie się nie kończy, póki istnieje pula, pańskie słowa, ile razy je słyszałem! Ręka wciąż może zgarniać, póki jest pula, zgadza się, szefie?

– Cicho bądź – odezwał się Levertov. Zatrzymał się nagle na skraju zagłębienia, skąd dalej wznosiła się już sucha plaża. Stał z  przymrużonymi oczami i  przekrzywioną głową. – Co to?

– Zapach? Nic takiego, chyba śmieci, które zwieźli na podkład, nie uważa pan? A  to by znaczyło, że tam na wprost, za tym zarośniętym uskokiem, jest pas startowy w  budowie. A  to by z  kolei znaczyło, że dalej jest już zatoka. Mówiłem panu: powinniśmy to zrobić...

– Cicho. Nie chodzi o  zapach. Słuchaj.

Kiedy Clark B. przestał trajkotać, natychmiast je usłyszał. Porozłaziły się wśród szczodrzewicy i  krzaków ostrężyn porastających uskok aż po plażę. Sądząc z  odgłosów, była to wygłodniała trzoda w  komplecie.

– Widocznie poszły za smrodem. Co w  tym niesamowitego? Zawsze tak robią. Pikantnie sobie gwarzą, biedne głupie bydlaki, ale czy można mieć do nich pretensje? Skąd mogły wiedzieć, że kiedy po długim marszu znajdą już tę starą dobrą spiżarnię, będzie zabetonowana?

Z zarośli wyłonił się ogromny knur, chrząknął i  małymi oczkami zaczął żarłocznie wpatrywać się w  ludzi. Ryj, którym usiłował przewiercić skamieniałą nawierzchnię i  dobrać się do sprasowanych pod spodem śmieci, ociekał krwią. Chrząknął jeszcze raz i  z  zarośli wychynęły następne świnie. Też z  pokaleczonymi ryjami. A  potem ludzie usłyszeli tryumfalny ryk, wybijający się nad pochrząkiwanie. Na szczycie uskoku pojawiła się ogromna szara niedźwiedzica. Wspięła się na zadnie łapy i  kręcąc łbem, wymachiwała w  powietrzu przednimi, rozkładała je w  geście radosnego zaskoczenia, jak zdumiona babcia na widok urodzinowego tortu.

– Może poszukamy, szefie, jakiejś innej drogi?

– Nigdy, panie Clark – zamruczał Levertov. Niespodziewane spotkanie na plaży sprawiło, że w  jego głosie zabrzmiała ta sama nuta zadowolenia co w  niedźwiedzim. – Nigdy w  życiu, które zresztą pan spędza na lizaniu butów. To moja ziemia, jestem tu właścicielem i  nie mam zamiaru pobłażać intruzom.

Clark B. Clark usłyszał znajomy pomruk i  serce podskoczyło mu z  radości. Wiedział, że kwaśny uśmieszek oznajmia podjęcie walki na nowo, i  widział, że rozbiegane spojrzenie przymrużonych oczu znalazło wreszcie cel, że ma się na czym skupić. Uwaga, świnie jedne, z  drogi, niedźwiedzie – znów wskoczył w  siodło Niegodziwy Nick, a  to zły hombre, bardzo niedobry...

Promienie słońca kłuły go bezceremonialnie, więc uniósł się na dnie tratwy. Co za różnica między nocą a  dniem! Morze było płaskie i  lśniło, nad wodą unosiło się ciepłe, ciężkie od oparu powietrze, przypominające to, które sadowi się pod sklepieniem podzwrotnikowych lasów. Kto wie, może przywiało, aż z  tropików.

Sporo wysiłku i  jęków kosztowało go wysunięcie spod ławeczki obolałego ciała i  usadowienie się na niej. Od stóp do głów dokuczało mu wszystko. Tak totalnie zmaltretowany bywał tylko na obozie rekruckim. I  tak spragniony. Lecz to pragnienie, które czuł teraz – nędzne, normalne, staroświeckie – nie miało nic wspólnego z  tym nowomodnym mroźno-wysuszającym, eksperymentalnym zjawiskiem wywołanym przez dziwne skroplone gazy.

Gigantyczny towarzysz podróży widocznie odłączył się w  nocy i  teraz Ike był sam. Dryfował ku rozsłonecznionemu kręgowi, otoczonemu ze wszystkich stron, jak pierścieniem, groźnie poszarpaną ścianą czarno-niebieskich mgieł. Wznosiła się na jakieś dziesięć czy dwadzieścia pięter – trudno ocenić – a  średnica kręgu mogła mierzyć około mili. Wyspa słonecznego spokoju wśród mglistych, kto wie jakich, niesamowitości.

Ściągnął parkę, czapkę i  podsunął słonecznym promieniom barki i  plecy do wymasowania. Pogrążył się w  ciszy, której zaznał Latający Holender: „Bezruch – jak malowanego okrętu na malowanym morzu”. Kiedy przejaśniło mu się w  głowie i  przed oczami, wyciągnął zeissowskie szkła i  zaczął się uważnie przyglądać temu spowitemu w  mgły słonecznemu kręgowi. Przed tratwą na sterburcie wypatrzył zarys ciemnozielonej połaci, ledwie o  paręset jardów. Najpewniej kłąb wodorostów poderwanych z  dna przez rozkołysane fale. Lepsze to niż nic.

Próbował dowiosłować rękami do ciemnej plamy, wychylając się raz na jedną, raz na drugą stronę. Skutek był taki, że ponton obracał się to w  lewo, to w  prawo, Ike zaś zdążył się spocić. Zauważył, że nie grabieją mu ręce, a  woda nie jest zimna. Czyżby naprawdę w  tak krótkim czasie zaniosło go w  tropik? Wiatr musiałby gnać dziesięć razy szybciej, niż policja pozwala na drodze...

Zsunął się z  rufy wprost w  letnią wodę, ramiona oparł na obudowie silnika i  zaczął się niespiesznie odbijać nogami, ruchami żabki. W  pół godziny później poczuł, że wpływa w  ową połać i  znów wspiął się na ponton.

Kłąb składał się z  wodorostów, glonów, z  powyrywanych z  dna łodyg morszczynu, splątanych ze sobą i  z  cuchnącymi nieżywymi stworzeniami morskimi. Lecz w  głębi owego miniaturowego Morza Sargassowego Ike odkrył, że obfituje ono w  skarby, które docenić potrafi tylko rozbitek. Śmierdząca zielona plątanina była inkrustowana imponującą kolekcją pływających resztek; były markery do skrzynek na kraby i  poduszki piankowe; żarówki, korki od butelek i  butle gazowe; drewniane listwy i  deski, drągi i  tyki. Wyciągnął czterometrowej długości politurowaną poręcz z  kawałkiem tekowej boazerii, wciąż uczepionym końca. Takie drewno może pochodzić tylko z  wielkiego wycieczkowca. Ike mógł odgarniać poręczą wodorosty, torować sobie drogę przez zielony gąszcz i  przebierać w  skarbach. Znalazł mnóstwo zakręcanych słoi i  butelek – na ogół pustych, ale w  niektórych dało się wypatrzeć resztki zawartości: słodkawą wodę z  pikli, sos do sałaty, syrop na kaszel, angosturę, tonik canada dry. Ike starał się nie marnować tych płynów, ale znów zaczęło go po nich mdlić. Wybawieniem okazały się dopiero dwa cale canada dry mineralnej. Nie tylko złagodziła pragnienie, lecz miała jeszcze tyle gazu, że udobruchała Ike’owi żołądek. A  najcenniejszym znaleziskiem okazało się jabłko. Było jak baseballowa piłka i  lśniło jak samo życie.

Wciąż jeszcze skubał ogryzek, kiedy powolne przeczesywanie naprowadziło go na znalezisko najgorsze – tym razem na stworzenie lądowe.

Wśród splątanych wodorostów leżał na wznak młody mężczyzna w  kamizelce ratunkowej, z  niedbale rozrzuconymi rękami, jakby wyciągnął się w  zielonym hamaku i  zapatrzył w  niewidzialny telewizor. Ściślej, jakby zapatrzył się na komedię – głowę odrzucił w  tył i  jakby śmiał się na całe gardło, purpurowe i  szeroko rozwarte. Było rozpłatane pod żuchwą na całą szerokość, jednym pewnym cięciem. Przez chwilę Ike próbował sam siebie namówić do przeszukania ciała. Może chłopak wciąż ma gdzieś na lince nóż, jak wielu marynarzy; nóż może się przydać. W  końcu potrząsnął głową i  szybko odpłynął dalej. Popiluci twierdzą, że klątwa ciąży nad samobójstwem dokonanym ostrzem. W  razie czego można się przecież posłużyć stłuczonym szkłem.

Grzebał w  pływających resztkach, aż dostrzegł, że wodorostowa wyspa wiruje. Dowodziła tego wędrówka słońca i  przemieszczanie się cienia Ike’a. Mało się przejmował tym powolnym obracaniem, aż zauważył, że to jego mini Morze Sargassowe, kręcąc się, zmierza ku innemu, większemu kręgowi – i  że ten sukinkot ściąga!

Wziął się na serio do wiosłowania z  rufy poręczą z  kawałkiem boazerii. Chciał umknąć przed groźnym wirem, ale wolno to szło; za głęboko zabrnął w  plątaninę, za bardzo pochłonęło go szperanie. Może by wybrnął, gdyby nie skok w  bok ku pewnej dobrze rokującej migotliwej szyjce butelki, którą wyśledził w  jednym z  pomniejszych wirów nakrytym wodorostami. Butelkę uniósł ku słońcu i  okazało się, że więcej niż w  połowie wypełnia ją iskrzący się, przejrzysty płyn. Ścisnął jak w  imadle zardzewiałą nakrętkę, obrócił i  zdjął, potem tryumfalnie posmakował trunku (gin! pachnący lądem, doprawiony jałowcem!), kiedy usłyszał za sobą niewyraźny syk. Nadciągał kolejny wir, zaskakująco szybko. Do tego kolizyjnym kursem! Stateczne wirowanie wodorostów i  pływających resztek nie było żadną przeciwwagą dla nowego malstromu. Zetknięcie się wirujących krawędzi wód spowodowało, że wir wodorostów niemal stanął w  miejscu. Ike pomyślał, że lepiej było zostać wewnątrz wodorostowego kręgu. Do zewnętrznej krawędzi dotarł po to, żeby się dać przechwycić na inną orbitę i  zakrążyć w  przeciwnym kierunku. Poczuł się więźniem karuzeli bardziej niesamowitej i  obracającej się dużo szybciej, a  ten szaleńczy wir unosił mnóstwo stworzeń lądowych, z  których większość absolutnie nie przypominała nieboszczyków.

Wirujące koło pęcznieje, kolorowy obraz rozlatuje się w  strzępy, pęka oś. Lecz ojciec Pribilof wie, że tym razem to coś więcej niż zesłanie na świat anarchii, coś więcej niż ta wasza konwencjonalna kosmata bestia człapiąca przez kolejny remake, w  który by się to w  końcu obróciło. Nie. To już jest nowe rozlatywanie się w  strzępy, wirowanie nowoczesnego wrzeciona, które równo nawija na siebie wszystko i  pęcznieje. W  ten sposób człowiek nie musi sobie uświadamiać, co to znaczy, nie musi uświadamiać sobie ani łaski, ani natchnienia przez Ducha Świętego. Bo jakim cudem te Uświęcone Stany mogą być zarazem osiągalne i  nienaruszalne?

Odciąć tę zakleszczoną w  dnie kotwicę, tę potrzebę rozumienia – widzenie popa uwolnione z  pęt zaczyna frunąć w  niebiosa, przedziera się swobodnie przez fale barw i  przestrzeni i  zmierza – nieustraszone – wprost w  jądro chaosu, ach tak, w  środek, w  głąb...

Kurewska krew będzie tryskać w  niebiosa! Bo tym razem, Królowo, nie masz do czynienia z  jakąś zwiędłą celtycką krową, z  jakąś brudną ścierą, która się żali, że ten święty alfons – Los – wepchnął jej Jeźdźców Morskich w  tę twoją zimną, szponiastą pizdę. Tu masz, Suko, do czynienia z  prawdziwą squaw z  Trzeciego i  Pół Świata i  jedyny ukłon, jakiego się możesz po mnie spodziewać, to ten, że Ci naszczam wprost w  gardło...

...całkowicie spokojne i  pogodne. I  niech tak frunie.

SPADKOBIERCZYNI LOOPÓW FUNDUJE WÓZ STRAŻACKI

Louise Loop sama nie uważa się za anielicą. Lecz za anioła uznał ją Robert Mowbry, kiedy w  poniedziałek rano przed jego płonący warsztat ślusarski zajechała znanym zielonym beczkowozem odziedziczonym po ojcu.

„Zanim pokazała się pani Louise Loop, miałem tylko wiadro”, oświadczył Mowbry. „Wyskoczyła i  rzuciła do wody węża ze ssawą. To coś zaczęło żłopać jak wodociąg. Nie wierzyłem własnym oczom. A  potem pani Loop podała mi tego węża i  pokazała, jak się posłużyć. «Nie tylko ssie, ale i  tryska», powiedziała i  to nie było gadanie od rzeczy. W  minutę było po krzyku. Mówię, że gdyby nie jej wóz, straciłbym warsztat i  wszystko, a  ona powiada: «to normalnie go sobie weź»”.

Mowbry, który jest członkiem ochotniczej straży pożarnej, oświadczył, że beczkowóz zostanie przerobiony na zastępczy wóz strażacki, do czasu uruchomienia normalnych urządzeń.

Beczkowóz obecnie stoi w  porcie, na tyłach warsztatu Mowbry’s Metalworks, gdzie jest czyszczony z  zewnątrz i  od wewnątrz. Oczekujemy na zgłaszanie się kolejnych ochotników.

– To był wirujący ogromny krąg płynnego metalu, jak płyta kompaktowa; na krawędziach rowków tęczowo połyskiwał chrom, a  na ich dnie widać było różne plamki: jadeitowe, kobaltowe i  mnóstwo innych, wytrwale płynących, żeby ratować swe nędzne życie. W  pierwszej chwili nie zastanawiam się nad tymi pływającymi plamkami; zatyka mnie na widok samego kręgu o  spienionych krawędziach. Średnica wynosi z  czterysta metrów. Obraca się to tak szybko, że środek zagłębił się jak lej. Ponton kręci się w  rowkach płyty nachylony jak testowy samochód na torze na wirażu. Siedzę na środku pontonu, steruję tą poręczą z  kawałkiem tekowej boazerii i  próbuję trzymać zodiaka na wprost na karuzeli. A  potem coś dziwnego czuję pod stopami. Normalny abordaż. Dziesiątki współkaruzelowiczów już się wdrapały na ponton po obudowie silnika, a  tysiące prą z  całej siły, żeby do nich dołączyć. Wyciągam z  wody silnik, ale tych większych to nie powstrzymuje; pazurkami czepiają się lin biegnących naokoło nadymanych burt. I  chociaż same nie mogą się podciągnąć, to te mniejsze włażą po nich jak po drabinie. Zanim odwiązałem liny i  wywlokłem z  pierścieni, już się wdarła na ten mój pokład cała masa maleńkich korsarzy, no i  dwójka dużych. Widzę, jak tam dalej, z  prawej i  z  lewej burty, zawracają te większe i  prą w  poprzek rowków, żeby się do mnie dobrać. Oj, Sallas, Sallas, fujaro przesądna, w  tym rejsie jeszcze nie raz pożałujesz, że nie obszukałeś dzieciaka i  nie zabrałeś mu noża, choćby nie wiem jak przeklętego.

GOTOWAĆ! KUINACKA MEDYCYNA PRZESTRZEGA

„Gotować, gotować i  jeszcze raz gotować”, mówi redaktorowi działu zdrowia i  pomocy społecznej „Beacona” Dorothy Culligan, pielęgniarka.

„Trzeba gotować nawet świeżą wodę z  górskiego potoku.

Chlor i  alkohol zdają egzamin, ale trzeba je oszczędzać. Jeszcze się przydadzą.

Zatem: gotować i  jeszcze raz gotować! „– Ty suko, ty suko, ty suko – wykrzykiwała Alice przez okno kantorka. – Muszę się dać poznać temu, kogo mam poznać; a  niech się dowie! Odchyliła się na obrotowym krześle i  zrzuciła buty; tak było wygodniej urągać. Właściwie poczuła ulgę: oto cel godny jej gniewu – nemezis jako morze, to ma wymiar. Benedicta tu in mulieribus świeca płonąca koło Shooli zamigotała et benedictus fructus uentris tui Jesus chcesz mnie porwać! Precz, precz, precz! I  ta cała reszta, odstąpcie! WYKRYTE GAZY STACJA POMIAROWA MOUNT LASSEN skrupulatnie notuje Radioaparat. WODÓR METAN AMONIAK BRAK KONKLUZJI JEST TAM KTO?

Lubi zostawiać te białe plamy, bo daje to mieszkańcom miasta wyobrażenie, jak smutne i  skąpe są te sygnały, jak naznaczone osamotnieniem, podobne wołaniu na puszczy. POZOSTAŁE WYNIKI OZON NIE MIEŚCI SIĘ NA SKALI aż tak wściekła i  aż przez tyle lat NIEZNACZNE ILOŚCI SIARKI aż tak pochłonięta opieraniem się im wszystkim TE WSZYSTKIE ZMOKŁE MYSZY? i  porzucaniem straszliwa nuda winienia o  wszystko mężczyzn. Są zbyt rachityczni, żeby gra z  nimi toczyła się fair. Zbyt to nudne. Kobieta, która dorosła do wyzwań, chcąc nie chcąc, musi sobie w  końcu obrać odporniejszy cel, twardszy, to ty nim jesteś – Mega-twoja-mać!

Ike nie miał pojęcia, że zbliża się następny wir, aż nad tratwą zapadła ciemność. Spojrzał przez ramię – cień rzucał wielki świerk alaskański. Poodzierany z  konarów uniósł się na chwilę w  patetycznym rozpaczliwym geście, a  potem runął i  zniknął. Wiru nie było widać, lecz sądząc po huku, był to chyba jakiś pramalstróm, macierz wszystkich wirów. Zza obrzeża, jak z  toru żużlowego, gdzie silniki kręcą się na maksymalnych obrotach, dobiegał przenikliwy, niesamowity wizg. Pod nim zaś można było dosłyszeć głębsze stłumione dudnienie i  łoskot, dobiegające skądś z  głębi, spod powierzchni. Obtłukiwały się tam przedmioty naprawdę duże – beki, drzewa, kutry, domy. Kiedy wir, w  którym tkwił Ike, znów się otarł o  krawędź tamtego malstromu, przed oczami Ike’a przesunęła się – jak wieziona na wózku – cała ściana portowej stacji paliw. Wciąż jeszcze była do niej przytwierdzona tablica do koszykówki, z  koszem udekorowanym wstążkami wodorostów. Za następnym obrotem nie mógł już niczego dostrzec. Brzegi wirów zaczynały się ze sobą zderzać, tworząc wzburzony front wodny, gdzie bałwany i  rozbryzgi spiętrzyły się tak, że zasłoniły słońce. Ike rozpaczliwie wywijał poręczą, próbował uciec przed monstrualną grzywą, lecz potężny prąd wciąż mu wyrywał z  rąk to wiosło. Koniec poręczy znienacka trzepnął Ike’a w  nasadę nosa, krzesząc mu przed oczami pęk iskier. Ike wetknął poręcz pod pachę i  naparł na nią. Gdyby tak jeszcze raz udało się przetrzymać zderzenie wirujących krawędzi, to potem może... Poręcz poszła z  trzaskiem, a  Ike runął twarzą wprost na silnik. A  potem spowiła go chmura. Ostatnim dźwiękiem, który usłyszał, było wieszczące zgubę tremolo kotłów. Ostatnim wrażeniem – drapanie maleńkich pazurków. Ostatnią myślą: Rozkoszne jest to dreptanie maleńkich łapek, prawda? Powinienem postawić na cieplejszą rodzinę, gdybyśmy, gdybyśmy mieli, gdybyśmy byli mieli... Wiesz, że to by się mogło sprawdzić, moja droga? Nasz zawirowany romans? Wiem, mało tego było, lecz na pewno bardziej cieszy odrobina smaku w  ustach niż zemsta i  wiesz, to by się mogło sprawdzić – a  potem już poszedł na dobre pod...

...Ty Suko jedna! Słuchasz mnie? Nie myśl, że nie wiem, do czego zmierzasz ty, ty, hej, słuchaj, do cholery, pani Carmody? Nie śpisz, bo Ty nigdy nie śpisz... pani nie śpi? nawet podczas najmilszych nocy w  tym twoim paskudnym życiu... i  teraz z  tymi wszystkimi gorącymi flaszkami w  nogach ooo mamo chyba cały czas kipisz w  tym Twoim łóżku, kotłujesz się – Już się spakowaliśmy i  możemy się zbierać, pani Carmody... – twarz dziewczynki nad schodami zarumieniła się z  niecierpliwości – ...pani nie śpi?

– Nie śpię.

Alice zeszła po schodach za Neli i  ruszyła do jeepa. Był załadowany wprost niewiarygodnie, chociaż nikt z  rodziny jeszcze nie wsiadł.

Stary pop zatopił głowę w  poduszce i  poczuł z  ulgą, że udało mu się wyplątać z  tego oszalałego wiatraka, do którego go przytwierdzono. Czuł się pusty i  zarazem napełniony. Starczy mu tych marnych owoców całotygodniowego czuwania. To, co zobaczył, było jasne, chociaż niepojęte. Klucz do wrót to klarowność. Kiedy do izdebki cichutko zakradła się Shoola, żeby sprawdzić, co się z  nim dzieje, ojciec Pribilof błogo spał.

– Hej, ojcze? – szepnęła w  ciemności. Odpowiedziało jej zdrowe chrapanie. Twarz na poduszce wyglądała pogodnie – nie ogolona, bezzębna, wynędzniała i  znużona, lecz pełna głębokiego zadowolenia z  powodu tego, co się dokonało. Była to twarz kogoś, kto cało powrócił z  burzliwej podróży, zarazem przez oko cyklonu, ucho igielne i  tamtą stronę lustra. – Błogosławionaś – szepnęła jeszcze ciszej i  wymknęła się na palcach, nie chcąc budzić wyczerpanego popa. Niepotrzebnie się przejmowała. Starego nie zbudził nawet przedpotopowy beli, który z  rykiem i  dzwonieniem osiadł na kościelnym dziedzińcu, tak blisko sypialni ojca Pribilofa, że wirnik dobrał się do zaniedbanego bzu i  przyciął zieleń równiuteńko jak sekator.

Trzeba było obrócić aż dwa razy, żeby przewieźć Johanssenów ze wszystkimi gratami do rezydencji Carmody’ego. Przed pierwszą turą Alice musiała zrzucić z  jeepa większość pakunków. Dziewczynka wyjaśniła rodzinie, że pani Carmody jeszcze raz pojedzie po resztę rzeczy. A  była tego cała kupa. Alice nie przypominała sobie, żeby przed miesiącem, kiedy tu przyjechali, mieli tyle rzeczy: skórzanych tobołków, wyplatanych kuferków i  skrzyneczek. Alice każe – tłumaczyła mała – włazić na wóz i  nie przejmować się. Szczeniak dopilnuje skarbów. Wszyscy wdrapali się roześmiani, z  wyjątkiem dziadka. Miał coś, czego nie chciał zostawiać: wielki, płaski bęben o  średnicy co najmniej jarda, zrobiony z  niewyprawionej łosiej skóry, mocno naciągniętej na wąską sosnową obręcz, wygiętą na parze i  uformowaną w  absolutnie doskonały krąg. Neli wspięła się więc z  tym bębnem na maskę, a  Alice przytroczyła dziecko do przedniej szyby. I  tak pojechali: z  roześmianą dziewczynką o  rozwianych na wietrze włosach, trzymającą bęben za umocowane pod spodem skrzyżowane paski z  niewyprawionej skóry. Nie trzeba było pałeczek – podczas długiej i  skocznie pokonywanej drogi skóra sama pomrukiwała i  podśpiewywała jak chrypiący wiejski refrenista. Brzmiało to stosownie, bo wierzch bębna zdobiło innupiackie malowidło – niezmiernie świątobliwa podobizna Elvisa.

– Co takiego dziadek sobie zabił w  głowę – krzyknęła Alice ponad szybą do sześciolatki – że taszczył to diabelstwo aż z  Ziemi Baffina?! Myślał, że gdzie jedzie, do Memphis? Zwiedzać dom Elvisa?

– Bęben? Dziadek go nie woził, dziadek go zrobił. Kiedy trzeba było czekać w  zielonym hallu. Na Ziemi Baffina nie ma takiego pięknego drewna, nigdzie.

Wichura znów zwaliła fasadę długiego domu. Rozładowali jeepa wprost na tę leżącą zastawkę i  Alice wróciła po resztę dobytku. Dojeżdżała właśnie do asfaltowej drogi, kiedy nad miasto wzbił się przedpotopowy helikopter pomalowany złotą farbą i  w  chmurze oleistego dymu, pokasłując, przeleciał jej nad głową i  pognał na północ, nad linią brzegu. Gość? Nie przypominała sobie, żeby kiedyś pojawił się nad Kuinak stary i  poobtłukiwany latający robot kuchenny, coś, co trudno zapomnieć. Widocznie przeoczyła przylot maszyny podczas owej obfitującej w  podskoki przeprowadzki z  Eskimosami i  malowanym na bębnie, chrypliwie podśpiewującym Elvisem.

Na dziedzińcu motelu na jednym ze skórzanych tłumoczków siedział Wayne Altenhoffen. Bacznie studiował rozłożone na kolanach książki i  notesy, a  szczeniak spał w  najlepsze między jego stopami. Ani pies, ani dziennikarz nie zwrócili uwagi na przyjazd Alice.

– Hej, Szare Komóry, co to za złoty helikopter? Skoro to pierwsi goście z  prawdziwego świata, to dlaczego pozwalamy im odlecieć?

– Nie zatrzymujemy ich – odrzekł, nie podnosząc nosa znad papierów – ponieważ są uzbrojeni i  nieobliczalni. To Thad Greener z  trzema pomocnicami uzbrojonymi w  szybkostrzelne automaty. Oczywiście „Beacon” bardzo był ciekaw nowin ze świata, ale odmówili mi wywiadu. Greener oświadczył, że, cytuję: „to ja, kurwa mać, zadaję tu pytania”.

– Wielebny W  Mordę Greener? Ten święcony dupek, przed którym ukrywał się Bellisarius?

– Ten sam. Nie chciał wierzyć, że nasz poczciwy Kujon nie żyje, więc zaprowadziliśmy go do chłodni Boswella i  pokazaliśmy tę poowijaną mumię.

– Dobry Boże, a  dlaczego Billy nie jest pochowany?

– O  to samo zapytał Greener. Bo spodziewaliśmy się, że ojciec Pribilof zdąży się pozbierać po załamaniu i  coś odprawi. A  kiedy Greener połapał się, że jest wolny etat na ambonie, natychmiast zapomniał o  mumii Kujona. Wdrapał się na ten swój złoty rydwan i  poleciał prosto do cerkwi. Jeszcze się nie zdążyłem wywiedzieć, dlaczego odleciał, zamiast się załapać na posadę. Może mu przeszkadzają za wysokie kwalifikacje? Nie sądzę, żeby z  nim wytrzymały te dzieciaki chodzące do kościoła. Mówię ci – dla podkreślenia Szare Komóry uniósł okulary i  wreszcie spojrzał na Alice – ten sterydowy mięśniak naprawdę jest taki straszny, jak opowiadał Kujon: trzysta funtów nawróconego psychopaty napiętych jak struna. Gość nie potrzebuje pistoletu. Zajrzeć mu w  oczy to jak w  lufy dubeltówki. W  porządku, zobacz. – Uniósł notes. – To transkrypcja tych iskrówek, które Radioaparat odebrał jeszcze pierwszej nocy. Facet chyba nie zna morsa, w  każdym razie nic nie umiał odcyfrować. I  leżałoby to w  zapomnieniu całe wieki, ale nieustraszony reporter „Beacona” był na posterunku. Znalazłem całą stertę tego w  tak zwanym ciemnym kącie, bo przecież na wieży Radioaparata w  ogóle nie ma kątów. A  to – Szare Komóry trzymał teraz w  ręku Poradnik skauta z  1964 roku – znalazłem na półce z  białymi krukami w  sklepie Iris. Zaśpiewała sobie równe sto baksów, nie wiem, chyba mamy w  żyłach tę samą krew, tylko że Iris się nie chwali. A  tu masz zaznaczony początek.

Alice wzięła otwarty notes. Było tego bite dwie strony kresek i  kropek, co drugą linijkę. Nad znakami widniały litery, pośpiesznie wypisane blokowym pismem Altenhoffena. Podczas czytania Alice niemal słyszała wynurzające się z  szumów popiskiwania i  trzaski.

...TU E  GREER COBRA KUINAK ALASKA COBRA NA DNO ZAŁOGA PODNIÓSŁ JACHT S  FOX DEL MAR KALIFORNIA M  CARMODY W  HARDESTY A  & N  CULLIGAN BEZPIECZNI NA S  FOX I  SALLAS NIE ZDOLAL PRZYBIĆ TU E  GREER COBRA KUINAK ALASKA ODBIÓR...

Alice dwukrotnie przeczytała ostatnie linijki, zamknęła notes i  spojrzała na lśniącą w  oddali wodę.

– Ty Suko – rzuciła cicho. – Nie mogłaś się powstrzymać, co? Rozpaskudzona Suko...

– Słucham?

– Nic, Szare Komóry, to nie do ciebie. Przepraszam. – Małą miękką dłoń Altenhoffena ujęła w  swoje, wdzięczna, że może wynaleźć powód do śmiechu. – Nigdy bym się nie spodziewała; zamieniłeś się w  rycerza i  druha. W  wojownika. – Ścisnęła mocno dłonie. – Lecz póki się nie skończy ten paskudny okres, trzymaj się z  dala od oceanu, książę, zgoda? Nie możemy dopuścić do tego, żeby nasz najlepszy reporter zginął z  powodu klimakterycznych humorów jakiejś wariatki. Kto to potem opisze?

Altenhoffen, owszem, śmiał się, chociaż nie miał pojęcia, o  czym Alice mówi. Najwyraźniej był to jakiś dowcip wariatek, jak na niego zbyt pierwotny. Zbyt popilucki. Przyprawiający szare komóry o  przekrwienie.

Alice ładowała na jeepa resztę rzeczy Johanssenów, a  Altenhoffen próbował pomóc; w  końcu dowiedział się, że plącze się pod nogami, że przeszkadza bardziej niż szczeniak i  został spławiony. Zanim znów dojechała pod dom Carmody’ego, zrobiło się późno. Słońce zanurzyło się w  ławicy mgły jak wielki miedziak. Tymczasem Johanssenowie rozpalili na plaży niewielkie ognisko z  połamanych listew podpierających wcześniej zastawkę przedstawiającą długi dom. Na pasiatym kocu koło ognia siedziała Neli; jedną ręką mieszała w  przekrzywionym kociołku, a  drugą bawiła się z  brzdącem w  kulki. Kociołkiem była oryginalna miedziana spluwaczka ze zbiorów Carmody’ego, a  w  roli kulek wystąpiły trzy czerwone bile do snookera. Neli pomachała do Alice drewnianą łyżką.

– Tutaj, pani Carmody! Zje pani trochę ut-ut?

Wyglądało na to, że ut-ut to jakieś czaszołki, zebrane przez kobiety z  odsłoniętego przez odpływ dna. Alice nigdy ich nie zauważyła, chociaż wędrowała po tych brzegach od lat. Mięczak był wielkości fasoli; dziewczynka pokazała, jak odgryźć wierzch i  wyssać mięso ze skorupy. Wyczuwało się w  nim posmaczek kwasu nikotynowego, może z  powodu garnka, ale dziewczynka pouczyła tylko, żeby w  żadnym wypadku nie jeść tych cętkowanych.

– Babcia i  ciotki siedzą w  wannie. Nagrzały wodę gorącymi kamieniami. A  dziadek, wujkowie i  ten niedobry kot poszli zobaczyć, co to za hałas. – Skierowała dymiącą łyżkę ku płaskiej ławicy za wodą. – Ja uważam, że to potwory, a  ty?

Alice nastawiła uszu. Z  ławicy za wcięciem zatoki dobiegały jakieś diabelskie piski. Powiedziała więc dziewczynce, że trudno i  darmo, rozczaruje ją, ale ona nie sądzi, że to potwory. Słyszała już coś podobnego pewnej nocy, spędzonej w  zeszłym tygodniu po drugiej stronie miasta; to musi być ta sama banda.

– Wieprze się żrą z  niedźwiedziami o  resztki. Mnie to przypomina musical. Prawda? Kwiki to sopran, a  pomruki baryton. Brzmią razem jak w  romantycznej arii. Och, w  dupę! – Żal z  całej siły ścisnął ją za gardło. Coś okropnego. Przemogła go: Stara Suka nie doczeka się satysfakcji. – W  dupę, w  dupę, w  dupę!

– Co się stało, pani Carmody? Czemu pani tak posmutniała?

– Nic mi nie jest, złotko. Coś mi się przypomniało, takie tam stare dzieje. Już minęło. Uważaj! Wykipi ci ut-ut!

Zanim wróciła do jeepa, przetrząsnęła dom Carmody’ego i  pozabierała swoje płótna. Bardzo prawdopodobne, że na aktach pulchnych kobiet pojawi się zaraz oblicze świętego Elvisa. Zabrała też trochę książek i  cały zapas alkoholu, jaki zdołała wytropić. Powietrze przesycone było parą. Zapach gorącej kąpieli wypełniał cały dom, a  zza drzwi łazienki dobiegał chlupot wody i  chichotanie rozbawionych kobiet. Wyobraziła sobie tę scenę: w  kłębach pary istny Rubens Trzeciego Świata – klasyka, współczesność i  prymityw za jednym zamachem. Przez całą drogę powrotną śmiała się z  tego obrazka.

Ściemniało się, kiedy podskakujący na wybojach jeep znów wjeżdżał na szorstką nawierzchnię Bayshore. Alice zastanawiała się, która godzina. Zmierzch, środek lata, więc chyba koło dziesiątej czy jedenastej. Alaskańskie białe noce. Zawiewające zza przedniej szyby zimne wieczorne powietrze przesycone było wonią wierzbówki i  kopru – tak właśnie powinno pachnieć o  tej porze dnia i  roku. Pomyślała, że już chyba ma za sobą skoki nastroju, gorączka i  dreszcze pierzchły.

Gwałtownie skręciła, żeby ominąć czarnego labradora cwałującego w  poprzek drogi. Lśniąca, zadbana sierść przypominała płaszcz, a  wywieszony jęzor powiewał na jej tle jak czerwony jedwabny krawat. Pies pędził pod górę ścieżką prowadzącą na Cmentarz Psubractwa, żeby pochłeptać u  źródełka. Alice odprowadzała go wzrokiem i  zauważyła dwie postaci schodzące w  dół. W  strojach z  dętek samochodowych wydawały się równie czarne i  lśniące jak labrador. Młody mężczyzna miał na sobie coś o  kroju meksykańskiego szala, wentylacyjne nacięcia układały się we wzór promieni słonecznych. Dziewczyna ubrała się w  duży niby-fartuch pomyślany tak, że ramiączka służą za bluzkę i  stanik. Każde z  nich dźwigało na nosidłach dwa plastykowe pięciogalonowe wiadra po dżemie. Na ramionach mieli podkładki z  płatów opon, zakładanych z  góry, przez wyciętą w  środku dziurę na głowę. To Navidadowie, ta para zmarznięta na kość. Alice pomyślała, że zmysłowy chód dziewczyny coś zapowiada: wkrótce będzie ich więcej niż para.

Wrzuciła napęd na cztery koła i  ostro skręciła z  nabrzeża w  ślad za psem. Młodzi jakby wiedzieli, że Alice po to jedzie pod górę, żeby ich podwieźć. Chłopak pomógł żonie odczepić wiadra, zdjąć nosiłki i  ściągnąć podkładkę. Ramię w  ramię czekali na Alice.

– Buen’ noches – odezwali się unisono.

– Zostaliście tutaj, dzieciaki? Jezu, myślałam, że od dawna jesteście w  Mazatlan. No to teraz utknęliście.

Niepewną twarz chłopca pokrył rumieniec, ale głos zabrzmiał spokojnie.

– Si, pani Carmody... utknęliśmy.

W jeepie, jadąc ku Bayshore, Alice przez cały czas namawiała ich, żeby wrócili do Bear Flag.

– Przyda się wam obojgu gniazdko, a  tak się składa, że mam coś wolnego. Wezmę was gratis, tylko od czasu do czasu pomożecie mi w  motelu.

Odpowiedzieli, że bardzo chętnie pomogą, w  każdej chwili, ale grzecznie wymówili się od propozycji zajęcia domku. Pracują na własne gniazdko, może Alice zechce zobaczyć. Więc znów jechała ku nizinie nad zatoką, tym razem zaniedbaną boczną – drogą prowadzącą ku osmolonym, czarnym budom przypominającym obronne blanki i  ku trójkątnym tipi, które składały się na panoramę Oponopolis.

Żwirowane koleiny kończyły się przed bramą zawieszoną między wysokimi, czarnymi obeliskami. Słupy zbudowane były z  opon nadzianych na dwa okrętowe bomy i  ułożonych od największych, z  wozów sportowych, po coraz mniejsze. Na samej górze były chyba opony od zabawek. Bramę stanowił splot przewodów od chłodnic.

– Gracias, to już tutaj – powiedział chłopak, widząc, że Alice chce jechać dalej. – Tej bramy nie otwierają, chyba że z  jakiejś specjalnej okazji.

– W  porządku, poniosę tę wodę młodej matce. Pokażcie, jak się zakłada to cudo.

– Nie, nie – zaprotestowała dziewczyna. – Nasz ośrodek jest niedaleko. Dam sobie radę.

– Liczę na to, moje dziecko – odrzekła Alice. – Dasz mi ponieść te wiadra, czy mam razem z  tym jeepem zaaranżować specjalną okazję? Sabe?

– Si, pani Carmody – odpowiedzieli oboje, uśmiechając się pod nosami. – Jasne, dziękujemy.

Obóz dzielił się na cztery obszary, zwane ośrodkami. Te małe dzielnice były zgrabnie rozgraniczone rzędami opon poutykanych w  piasku na sztorc. Centrum każdego obszaru stanowił placyk do gotowania, a  wokół ognisk tłoczyły się chaty, namioty, wiaty najrozmaitszych rozmiarów, kształtów, z  najróżniejszych materiałów. Były więc pudła z  kontenerowców poukładane jak klocki, poprzewracane kadłuby, karoserie samochodowe zespawane w  sześcioboki czy ośmioboki, tipi rozstawione na trójnogach z  połamanych bomów... mimo to między kontrastującymi kształtami panowała harmonia, dzięki użyciu tego samego podstawowego tworzywa: czarnej gumy. Płaty gumy z  dętek okrywały tipi. Kwadraty kordu służyły za gont na pudłach. Kawałki balonowych opon nabijano jak dachówkę. Wznosiły się tu dwory z  opon, igloo, jurty, ule i  piramidy, wszystko delikatnie wygładzone przez czas, wiatr i  deszcze, ozdobione refleksami wieczornych ognisk.

Widomowe postaci uwijały się nad osmolonymi rusztami i  imbrykami, inne wylegiwały się na połamanych ławkach i  kanapach. Wielu mieszkańców Oponopolis nosiło proste, jednoczęściowe okrycie, pod którym szczawie chroniły się przed wieczorną wilgocią – było to zapinane pod szyją półkole z  dętki, które tworzyło prosty kaptur i  krótką pelerynę. Wyglądali w  tym jak wyznawcy jakiegoś kultu przed rozpoczęciem rytuału.

Osobno tliło się wielkie palenisko między czterema ośrodkami. Tu najwyraźniej znajdował się rynek. Długie, kiełbaskowate sznury z  napompowanych dętek odgradzały niewielki amfiteatr z  siedzeniami zwróconymi ku podium. Mównicą był wcale zgrabny stos opon rowerowych, w  którym tak wycięto z  tyłu fragment, żeby mówca mógł wejść do środka. Była natarta olejem, wypucowana i  naprawdę niebrzydka.

– Wygląda, jakby się wszyscy wystroili – zauważyła Alice. – Co dzisiaj wieczór mamy w  programie? Królewski Chór Oponiarzy?

Dziewczyna zachichotała.

– Nie, dzisiaj nie ma imprezy, pani Carmody. Wszyscy idą do miasta, na sztuczne ognie Psubraci.

– Dobry Boże, przecież to Czwarty Lipca! Niesamowite! A  skąd wiedzą, że będzie jakiś pokaz? Cały transport fajerwerków Kujona przepadł w  Skagway.

– Podobno Psubracia znaleźli w  rzeczach pana Bellisariusa jakieś zapasy z  zeszłego roku.

– Nie do wiary. – Alice roześmiała się. – Czerwony blask rac odpalonych zza grobu. To się rozniesie. Długo się będzie o  tym mówić.

Gniazdko Navidadów mieściło się w  najnowszej części miasteczka. Tu nie było barokowych fortyfikacji, a  większość sadyb wyglądała na świeżo zaczętą robotę. Chłopak odczepił wiadra, potem pomógł Alice. Niepewnie wodzili wzrokiem za Alice, która lustrowała maleńkie zacisze. Domostwo było okrągłe, a  mniej więcej połowę parasolowatego dachu pokrywały liście z  dętek, wystające za krawędź. Kształt całości wydawał się znajomy.

– A, to będzie jalapa! – rozszyfrowała. – Ładne. Będziecie mogli sprzedawać cerueza i  nachos, jak w  plażowych cabanas w  Baja.

– Nic specjalnego. – Chłopak lekceważąco machnął ręką. – Ale ochroni przed deszczem. Przepraszam bardzo, dwa wiadra muszę odnieść do kuchni.

– Niech pani z  nami zje kolację, pani Carmody – pośpiesznie zaprosiła dziewczyna – Wszyscy będą zaszczyceni. Proszę popatrzeć. Mamy czerwone mięso.

Alice dostrzegła tę kolację na rożnie, skwierczącą, spieczoną na złotobrązowy kolor. Aż ślinka ciekła; aromat rozmarynu i  czosnku mieszał się z  dymem tłuszczu kapiącego w  ogień.

– Trzeba przyznać, kusząco to pachnie. Ktoś się po cichu zasadził na „ładnego jelonka?

– Nie, to rottweiler – odrzekła dziewczyna. – Muy gordo i  malo. Zagłosowaliśmy na niego wczoraj wieczorem.

– Wiedziałam, że rottweilery mogą się do czegoś przydać – zapewniła Alice.

Chłopiec przyniósł kawałek do skosztowania; wzięła do ust płatek, aby pokazać, że nie zadziera nosa i  jada psy. Nie da się ukryć, smakowało jak dobra dziczyzna, z  tym że mięso było bardziej soczyste. Potem jednak powiedziała, że chce wracać; w  domu też ma zwierzaka, którego trzeba doglądać. Zapytała młodych, czy chcą, żeby ich podwieźć na fetę Czwartego Lipca. Chłopak pokręcił głową.

– Kto wie, może gdyby to było Cinco de May o  – nieporadnie próbował się zdobyć na dowcip.

Oboje odprowadzili Alice do bramy; w  czarnych kapturach, z  gościem pośrodku, wyglądali jak eskorta.

Zakurzoną drogą ciągnął już cały sznur zakapturzonych postaci. Często witali po imieniu przejeżdżającą Alice, jednak nikt nie myślał się z  nią zabierać. Chcieli iść. Niektórzy nieśli dziwne, kręcone świece, z  których strzelały żółte iskry i  które śmierdziały spaloną rybą. Wzdłuż całej Bayshore i  wyżej, na ścieżce do miasta, widać było rzędy zakapturzonych piechurów i  migotanie świec. Teraz muszą się tylko nauczyć Ave Maria, pomyślała Alice.

Sprawdziła, co się dzieje w  Bear Flag, nakarmiła szczeniaka i  ruszyła przez miasto do portu. Z  oświetlonej lampami naftowymi Crabbe Potte wyszła właśnie Myrna Crabbe; Alice zauważyła ją, podjechała jeepem i  zapytała, czy podrzucić. Kobieta chrząknęła i  wsunęła gruby zad na siedzenie. Jechały bez słowa przez Main do Spring, a  potem przez pusty parking koło mariny. Słychać tu było paru Psubraci wyjących gdzieś w  porcie. Zmajstrowana z  butelki rakieta podfrunęła parę jardów ku niebu, a  potem rozprysła się i  spadła do wody.

– Nic nie działa – burknęła z  obrzydzeniem Myrna. – A  zwłaszcza Psubractwo. – Spod odrazy przebijał jednak ton nie chcianego wzruszenia.

– W  liceum mówiłaś, że nic nie działa prócz kobiet.

– To w  liceum. Teraz już nic nie działa. Takie czasy.

Alice znalazła niezły punkt, z  którego można się było przyglądać widmowym poczynaniom na południowym krańcu nabrzeża. Myrna wygramoliła się z  jeepa, ale wlepiła wzrok w  co innego: patrzyła na migotliwy rój świec w  pobliżu przetwórni.

– Dzięki za podwiezienie. Idę zobaczyć, co z  tym narybkiem.

Jest z  nimi Diaksa, moja siostrzenica. Wkurza mnie. – Myrna poczłapała ku zgromadzeniu szczawi.

Alice wysiadła z  wozu i  wdrapała się na rozgrzaną maskę jeepa. Oparła się o  przednią szybę, a  na gołe kolana naciągnęła wełnianą spódnicę. Sznur niezgrabnych postaci stojących na nabrzeżu odcinał się na tle lśniącej porcelanowo zatoki. Wyglądali jak nieporadnie wycięty z  czarnego papieru rządek dzieci na tle drzwi matczynej lodówki. Trudno i  darmo, Alice też się poczuła trochę wzruszona. „Lojalne Bractwo Tych, Którzy Schodzą Na Psy wciąż się trudzi, żeby powiewała ta stara flaga. No cóż, Myrna” – uśmiechnęła się na myśl o  opryskliwości Myrny Crabbe – „jeżeli nawet nic nie działa, to musisz przyznać, że bractwo jeszcze nie wysiadło”.

Gdzieś po prawej drasnęła niebo kolejna rakieta zmajstrowana z  butelki i  spadła. Dopiero teraz Alice zauważyła, że niewypałów wcale nie wysyłali w  powietrze Psubracia. Pierwszy odpalono na ławach, które zbudowali filmowcy. Sądząc z  pohukiwań i  buczenia, były pełne. Jeszcze jedna rakieta wystartowała z  pogrążonych w  mroku trybun. Tej wreszcie udało się wzbić i  rozbłysnąć, niewysoko, ale jednak. Kolejny społeczny odpał to chyba był gadżet z  filmowej rekwizytorni – Alice przypominała sobie, że nazywano to chyba „latającym talerzem”. Lekki powiew odwrócił wirującą formę, która wpadła ze świstem do wody tuż za rufą przetwórni Boswella.

– Słuchajcie! – na ciemnej wyżynie tylnego pokładu rozległ się głos Boswella. – Powiem wam tylko...

– Bez krępacji – odkrzyknął chórek dowcipnisiów. Ktoś zawołał: – Czy pan się poddaje Herr kapitan Boswell? Jeżeli tak, to niech pan spuści flagę...

– Herb Tom, to ty?

– ...albo wywiesi swoje córki na rei. – Na ławkach wzbierał śmiech, wyraźnie wskazujący na spożycie.

– Poznaję twój głos, Herb Tom! – wrzasnął Boswell. – Po ile wynajmujesz żonę w  tym tygodniu? Bo ja tu mam parę takich miejsc, które by o  coś trzeba potrzeć.

– Uuuuuu. – W  ciemności tłum rozochocił się i  czekał na więcej.

– Wymianę coraz dalej idących propozycji gwałtownie przerwał oślepiający rozbłysk lufy i  ogłuszający huk starej dobrej broni.

– W  ten sposób wkraczał na scenę zbrojny strażnik ładu Norman Wong, dla porządku mierząc w  niebo ze służbowego colta .44.

Kiedy ucichły echa wystrzału, całe miasto w  skupieniu patrzyło na Normana. – Świętujemy tutaj „dzień powstania naszego wielkiego narodu. – Głos wielkoluda drżał z  emocji. – A  także odejście naszego szlachetnego prezesa! Więc pilnujcie się i, kurwa, zachowujcie jak należy!

– Otóż to, cholera jasna, Norman! – przytaknął głos Boswella. – Powiedz im, że jeśli nie chcą mieć kłopotów przez te rakiety, to niech je sobie odpalą w  cokolwiek, byle nie w  powietrze. To nie dla amatorów. Kujon nigdy nie zagrażał ani statkom, ani zbiornikom paliwa.

Na tym się skończyły popisy espontdneo. Ktoś zaintonował: – Ku-jon... Ku-jon... – A  wszyscy podchwycili: – Kujon... Kujon... Ku-jon...

Alice zdała sobie sprawę, że to nie przez zniecierpliwienie; przeciwnie, to kiełkował szacunek. Melorecytacja narastała, jej brzmienie zaczęło przypominać w  końcu odprawianie rytuału. A  potem – na widok czegoś – zamieniła się w  rozdzierające wycie. Alice odwróciła się i  zobaczyła, że oto zbliżają się szeregi tych pryskających świec: ludzie ze świecami eskortowali szóstkę mężczyzn niosących na ramionach starą drewnianą łódkę. Procesja przeszła przez port aż do ostatniej pochylni, a  tam mężczyźni położyli łódkę na wodzie. Norman rzucił płonącą świecę i  rufa łódki stanęła w  ogniu. Zapłonął olej. Wycie potężniało, w  miarę jak coraz wyżej strzelały płomienie. Psubracia ciężko pobiegli po nabrzeżu, po obu stronach zejścia do wody, i  rozpędzili łódkę, która popłynęła na zatokę. Kiedy płomień posunął się ku dziobowi, kołysała się już na gładkiej wodzie o  jakieś trzydzieści, czterdzieści jardów od lądu. I  wtedy na dnie łodzi rozpętał się całopalny kataklizm, arcydzieło niefachowej pirotechniki. Psubracia siedzieli sztywno, strzegąc mumii, póki podmuch nie zmusił ich do przekoziołkowania przez plecy. Nawała ognia i  barw runęła ku brzegowi – świszcząc, gwiżdżąc, hucząc i  siejąc gwiazdy. W  trosce o  własną skórę rząd papierowych sylwetek dał nura do wody. Pomarańczowa kula ognia runęła z  szumem tuż obok maski jeepa i  potoczyła się po smołówce, wzniecając popłoch wśród szczawi i  Kuinaczan. Eksplodowała pod murem przetwórni jak galaktyczny pająk.

Tymczasem płomień pełznący po zaolejonym dnie łódki zdążył już odpalić ładunki ulokowane krzywo i  dotarł do pionowych tub, z  których zaczęły się wzbijać gwiazdy tak jak należy – w  niebo. Jednak odrzut spowodowany przez tamto wstępne bombardowanie obrócił płonącą łódź i  teraz płynęła z  powrotem do portu. Pierwszy od tygodnia podmuch wiatru pilnie w  tym pomagał.

– Strzelaj do niej, Norman, strzelaj! – wydzierał się Boswell. – Płynie prosto na szopę z  paliwem.

Łódkę znosiło raczej w  stronę kei niż szopy, niemniej panika Boswella natychmiast spotkała się ze zrozumieniem.

– Strzelaj, Norman, strzelaj! – przytaknęła publiczność z  ławek.

Norman Wong sięgnął po urzędowe uzbrojenie, ale nie kwapił się do ostrzelania łódki. Nie pamiętał, co o  tym mówią klubowe przepisy. Tymczasem ciemność rozdarł huk jakiegoś obywatelskiego pistoletu, a  na wodzie za płonącą łódką trysnął gejzer. Inicjatywę natychmiast podjęły dziesiątki chętnych, aż w  końcu włączył się zbrojny strażnik ładu, dysponujący większym kalibrem i  lepszym okiem. Wong pierwszym strzałem oderwał starej łódce dziób. Drugim przestrzelił umiejętnie burtę i  łódka zaczęła nabierać wody. Pływający magazyn pirotechniczny tuż przed zalaniem odpalił jeszcze prosto w  niebo ostatni ładunek. Bateria nadbrzeżna zawiesiła ogień pistoletowy i  wstrzymała oddech, czekając na eksplozję pirotechnicznego potwora. Rakieta wzbijała się ciężko, ze świstem, leniwie, zataczając się na tle gwiazd, aż zastopował ją olbrzymi rozbłysk, jak gigantyczny satelitarny flesz pozwalający sfotografować z  orbity miasto. Następnie rozległ się nokautujący grzmot, przetoczył od lodowca po ławicę mgieł i  zawrócił ku miastu. Wszyscy z  podniesionymi głowami czekali na rewię kolorów i  świateł. Na próżno. Najwyraźniej było po wszystkim. Niebo wciąż okrywała czerń. Bateria nadbrzeżna wznowiła sporadyczny ostrzał uszkodzonej łódki, lecz senna pukanina rozlegała się coraz rzadziej...

Alice aż podskoczyła ze zdziwienia, kiedy okazało się, że tuż obok, na masce jeepa siedzi Shoola, trzymając pryskającą świeczkę.

– Ludzie z  Kuinak naprawdę się popisali, pani Alice. Jestem szczęśliwa, że się tu znalazłam.

– A  my jesteśmy szczęśliwi, że ty się tu znalazłaś, panno Shoolo. Widzę, że nosisz świeczkę z  Oponopolis; a  gdzie podziałaś gumowy kaptur?

Dziewczyna roześmiała się.

– Nigdzie. Po prostu instruktorka od szycia nauczyła mnie cenić kolory. Ale świeczki, owszem, podobają mi się. Ten chłopak w  Oponopolis to prawdziwy uczony; robi substancję, a  potem zwija to draństwo w  coś takiego.

– To chyba stynka. Nazywamy ją „rybą świecą”. Właśnie pomyślałam, że znam ten zapach. Ludzie z  mojego plemienia stynki używają od wieków. Ale nasze świece nigdy się tak dobrze nie paliły.

– Chłopak mówi, że iskry się biorą z  opiłków żelaza, a  żółć z  domieszki z  baterii elektrycznej. Chce pani taką świecę? Palą się bez końca...

– Jasne, zapal. Chyba już koniec z  fajerwerkami, przynajmniej w  to święto.

Nie było już łódki, na wodzie unosił się tylko skurczony palący się kształt, jak kokon uwity z  nitek płomienistego plastyku. Zaczynał skwierczeć i  nabierać złocistego odcienia, jak ten rottweiler, ale tym razem zapach nie powodował cieknięcia ślinki.

– Zawiozłam twoich do pustego domu pana Carmody’ego, po drugiej stronie zatoki. Mówili, że trzeba wracać do tego, co trzeba.

– Mówił mi o  tym pan Altenhoffen, kiedy się zjawił u  ojca Pribilofa. Jeszcze raz dziękuję za wszystko.

– Szare Komóry był ciekaw, dlaczego wielebny Greener nie wcisnął się tu jako ksiądz. To taka posada, na której mu bardzo zależy.

– Ten wielki facet z  helikoptera? Rzeczywiście, bardzo się nią interesował. Nawet kiedy powiedzieliśmy, że ojciec Pribilof jest zdrowszy, że lepiej się czuje; interesował się mimo to. To taki uparty człowiek. Tutaj są świeczki, pani Carmody, sześć. Teraz zapalmy jedną, a  pięć proszę wziąć do kieszeni na zapas.

Alice wzięła tę wiązkę wysuszonych ryb; wyglądały jak paskudne skręcane cygara, które Carmody nazywał wytrychami. Oderwała jedną i  przytknęła do ogarka płonącego w  ręce dziewczyny.

– To ty, prawda? Ty go pogoniłaś? Co mu powiedziałaś, diablico?

– Co powiedziałam? Nic. Powiedziałam, że ojciec Pribilof jest okey-dokey, nic więcej. Trzymaj spokojnie, tak, bo one z  początku nie chcą się zapalić, dopiero potem płoną i  płoną...

– W  porządku, w  takim razie zrobiłaś coś. Ale co?

W ręku Alice obudziła się suszona ryba, zaskwierczał płomyk.

– Nic nie zrobiłam – odrzekła dziewczyna. Lekko ochrypły głos brzmiał szczerze i  niewinnie. – Nic. – Żeby upewnić Alice, uniosła głowę i  spojrzała jej w  oczy. Świece między twarzami, rzucające podwójne cienie, płonęły jak ogień czarownika. Spojrzenia kobiet przecięły się – między parą niewidzialnych rąk zalśniła kocia kołyska [ Kocia kołyska – zabawa dziecięca polegająca na zaplataniu na palcach kompozycji z  nitek (na przykład kołyski), a  potem zdjęciu jej i  przekształceniu przez innego uczestnika zabawy; tytuł znanej powieści Kurta Vonneguta] zapleciona z  cienkich jak pajęczyna miedzianych niteczek, a  reszta świata zagasła, rozbiegła się, rozproszyła, wszystko nikło, aż wreszcie na przecięciu skupionych spojrzeń rozjarzyła się samotna plamka. Migotały na niej maleńkie, kolorowe ogniki – była jak Syriusz, Psia Gwiazda, lśniąca teraz nad ciemnym, czystym horyzontem.

Obudziła się sama za kierownicą jeepa, owinięta w  płaszcz z  płótnowanej gumy. Port opustoszał. Nie musiała nawet odwracać głowy, żeby wiedzieć, że ławki i  parking też są puste. Znad zatoki ciągnęła wilgotna bryza; po płaszczu Alice spływały kropelki rosy. Po szybie jeepa też. Uwolniła zaczepy i  opuściła szybę na maskę; i  dzięki temu mogła dostrzec kolorową plamkę, mozolnie przemierzającą szarą połać wody. Stary Norweg? Zdawało się, że nadpływanie trwa wieki, lecz Alice nie niecierpliwiła się. Cuda i  dziwy nie muszą się objawiać nagle, jak w  baśniach Szeherezady. Bywa, że objawiają się powoli, że to trwa jak dojrzewanie kryształów, jak zmiany poglądów, jak zielenienie i  żółknięcie liści. Rzecz w  tym, żeby uważać, pilnie patrzeć, by nie umknęły nie dostrzeżone.

Kiedy pstre dziwowisko przybliżyło się, Alice wysiadła z  jeepa i  powędrowała na koniec kei, żeby tam na nie czekać. Wciąż miała narzucony na ramiona czarny koc, więc nie marzła. Właśnie wyłoniło się za nią znad Pirytów słońce, grzejąc ją w  plecy i  nawet sprawiając, że ramiona oblał jej pot; rozbawiła ją myśl o  obrazku, jakiego jest częścią – czekająca na brzegu kobieta w  czerni, posępna, mroczna, jak wyryta w  kamieniu, no i  porównanie z  tym tam wymachującym wiosłem i  zmierzającym prościutko do domu pawiem!

Worek Greera na dnie łodzi rozkwitł i  rozrósł się jak egzotyczna winorośl. Pęki purpury, cynobru, pstre mieszaniny kolorów oplotły łódź wszędzie. Rozwieszony, rozpięty tęczowy kombinezon służył za żagiel. Sam wioślarz zawinął sobie na głowie niebieską koszulę jak arabski turban, a  twarz obwiązał rękawem. Zostawił tylko wąską szczelinę na oczy, jak Beduin podczas burzy piaskowej, żeby zachować kontakt z  żywiołami. Siedział na środku łodzi i  wiosłował twarzą naprzód. Za wiosła służyły mu dwie połówki połamanego drąga przywiązane do dulek. Do końca drąga na sterburcie wciąż przytwierdzony był płat tekowej boazerii, a  na końcu drąga na bakburcie uwiązany był but. Dopiero kiedy łódź się zbliżyła do nabrzeża, Alice dostrzegła, że na pokładzie jednostki ulokowało się imponujące grono współpasażerów. Na zadartym dziobie pontonu tłoczyła się podniecona rzesza wiewiórek, kretów, oposów, susłów, lemingów wraz z  parą młodych szopów, młodziutkim białoogoniastym jelonkiem i  całą masą innych uchodźców, zbyt małych, żeby ustalić ich tożsamość.

– Wyglądasz jak Noe i  Lawrence z  Arabii w  jednym! – zawołała Alice. – Co słychać w  sferach idących-na-odsiecz?

Maleńkie, przemoczone gryzonie rzucały się już z  burt i  co prędzej płynęły ku nabrzeżu.

– Nie jest źle. Doliczyłem się stu i  trzydziestu czterech uratowanych dusz.

– Niezły połów, jak na zbawcę bez formy.

Był jeszcze numer sto trzydzieści pięć, kulawy ptarmigan. – Ike ostrożnie odwijał rękaw z  twarzy, a  ponton z  rozpędu dobijał do brzegu. – Ugotowałem go na ogniu zapalniczki Greera i  wczoraj wieczór zjadłem. Następny miał być jelonek.

Odplątał wiosło, do którego w  roli pióra przywiązany był but, i  uniósł je. Alice złapała czubek buta w  chwili, w  której na ląd rzuciły się hurmem szopy.

– Całe szczęście, chłopaki, że odpaliliście te rakiety – powiedział do Alice. – Trochę pogubiliśmy się we mgle z  tą całą czeredą. – Twarz pokrywał mu bezlik sińców i  pęcherzy po słonecznych oparzeniach.

– My tu zawsze pragniemy ściągać do Kuinak turystów, nad naszą niezwykłą i  malowniczą zatokę. Ale na miłość boską, jak ty wyglądasz! Powinieneś się zobaczyć. To wyraźna wskazówka. Okazuje się, że w  tym roku nosi się kolory.

Jeszcze nie docierało do niego, że wrócił. Tuż obok jelonek dał susa na nabrzeże i  na sztywnych, zdrętwiałych nogach pokłusował za resztą zwierząt. Wysiadający z  pontonu Ike, chyba jeszcze bardziej sztywny i  zdrętwiały, wyciągnął rękę do Alice.

– Odczep się! Tylko z  daleka! Przysięgam, że nie miałam zamiaru rozdzierać szat, w  żaden sposób. Zostaw mnie, ty łbie zakuty, z  jajami zamiast mózgu, ty... Cholero jedna, Sallas; miło cię znów zobaczyć.

– Ciebie też, kobieto. Wyglądasz pierwsza klasa. Nie ma dwóch zdań.

Wrony, które nad nimi krążyły, chrapliwie wiwatowały. Mejack, najmłodsza, skorzystała z  okazji, runęła w  dół i  poderwała sześć zmokłych myszy, cały sześciopak, by godnie uczcić zwycięstwo.

Suplement

Miejsce, w  którym należy zacząć pogłębione badania Kuinak, znajduje się na północnym Pacyfiku na otwartym oceanie na południe od kuinackich wybrzeży, w  strefie zwanej przez morskich biologów, geologów i  federalną służbę nazewniczą pelagialem. Jest to błękitne kowadło, na którym wykuwa się mikroskopijne pierwsze ogniwa łańcucha życia – przy czym kowadło jest ogromne i  jedno, a  ogniw miliardy.

Wody w  pobliżu Kuinak dzięki szczególnemu umiejscowieniu wciąż należą do stosunkowo najmniej skażonych katastrofą Tridenta. Tuż pod nasłonecznioną powierzchnią wciąż zakwitają fitoplankton i  okrzemki, a  głębiej gorączkowo pienią się zooplankton i  maleńkie skorupiaki. Mikroszczątki tego procesu opadają w  końcu na mroczne dno zwane abisalem, gdzie mieszają się z  minerałami i  mułem. Ta pożywna czerń unoszona jest ku brzegowi, do następnej strefy zwanej nerytyczną, gdzie służy za śniadanie bakteriom, pierwotniakom i  larwom krewetek. Te z  kolei służą za obiad drobiazgowi rybnemu, a  ten za kolację rybom większym: wątłuszom, czarnym dorszom, pacyficznym śledziom i  okoniom; płaskogłowym, żółtogłowym i  guzogłowym solom; storniom, halibutom, turbotom; i  rzecz jasna gwiazdom tych wód – pacyficznym łososiom.

Nawet wśród gwiazd istnieją kasty. Na dnie drabiny znajduje się najuboższy krewny, czasem zwany łososiem „psim”, ponieważ służył kiedyś – suszony – za karmę dla zaprzęgów, zanim skuter śnieżny odprawił psy na tył pick-upa.

Następny szczebel zajmuje łosoś srebrzysty, inaczej „coho”. Za dawnych czasów łowiono go regularnie wzdłuż wybrzeży Oregonu, stanu Waszyngton i  Kolumbii Brytyjskiej, dla zarobku i  sportu. Większość rybaków alaskańskich wyrzucała wówczas tę rybę ze wzgardą, uważając, że szkoda zachodu. Nawet i  dziś, kiedy staremu Norwegowi „Harpunnikowi” zdarzy się wciągnąć taką zdobycz na pokład sfatygowanego kutra, wyrzuca ją. „Mnie srebro nie stanowi” – wyjaśnia z  kamienną twarzą. „Mnie tam urządza złoto!”

Złoto zaś występuje w  trzech odmianach. Jako łosoś różowy (zwany także „garbusem”), łosoś chinook (zwany „królewskim”, bo rzeczywiście wygląda na suwerena, waży do pięćdziesięciu funtów, mimo płetw ryba zbrojna i  waleczna jak lew) i  wreszcie czternastokaratowa cenność nad cennościami – łosoś sockeye, zwany „czerwonym”. Opalizujące mięso tej ryby jest tak cenione w  sferach rybożernych, że rzadko już trafia na amerykański stół; jeszcze przed złowieniem rarytasu niemal całą kwotę kontraktują japońscy handlarze susi, chyba że zdołają ich przebić Izraelczycy. Bywa, że na aukcji w  Anchorage czerwony łosoś wyborowy idzie po trzydzieści dolarów za uncję, co oznacza pięć tysięcy siedemset baksów za dwunastofuntową rybę!

Widać więc jak na dłoni, że Hollywood musiał się zainteresować tym ostatnim łososiowym bastionem.

LITORAL

To trzecia i  ostatnia morska strefa. Przybrzeżne płycizny są ojczyzną chitonów, jeżowców, najrozmaitszych rozgwiazd, krabów królewskich, kieszeńców, wężownic, mątw, meduz, strzykw... i  całego tego drobiazgu pełzającego po mule.

Kiedyś było tu zatrzęsienie małży, ale fala tsunami po trzęsieniu ziemi z  1994 roku naniosła osiem cali świeżego osadu, który pozalepiał młodym tchawki. I  małży już nie ma. Równowaga rzecz delikatna.

W wodzie pluskają się kaczki i  ich kuzyni: arlekiny, uhle, czernice, old-squaws, stada rożeńców, krzyżówek, kaczek złotookich, dwory edredonów królewskich i  pospolitych, kolonie czarnonogich kittywakes, rogatych i  brodatych maskonurów mnichów, eskadry pelagicznych i  czerwonogłowych kormoranów; nurzyki pospolite i  twardodziobe; eleganckie biegusy i  czerwonawe kamuszniki zwrotki... i  grupy, gromady, gangi mew, modroskrzydłych i  innych.

Po omywanym falami brzegu i  poszarpanych skałach nadbrzeżnych biegają czerwone płatkonogi, ostrygojady, najmniejsze alki, fulmary i  nurzce, także petrele, archaiczne maskonurzyki i  współcześniejsze nury.

A teraz przenieśmy się w  głąb lądu: tu można zobaczyć wróble sawannowe, łuszczaki lapońskie, szaroczube łuszczaki różowe, białe drozdy, sikory w  czarnych czapeczkach, białoskrzydłe krzyżodzioby, muchołówki o  oliwkowych bokach, włochate czerwonogłowe dzięcioły (te woodpeckery wyglądają kubek w  kubek jak sam Woody i  nawet świergocą jak on: – ekitti-ek-ek, ekitti-ek-ek!) To jedyne miejsce na kontynencie, gdzie jeszcze latają dziko. Poniżej czterdziestego ósmego stopniowo ginęły, w  miarę jak się rozwijał stary rozwój. Tamtejszych leśnych komików przehandlowano na obudowy z  płyt wiórowych do kolumn stereo madę in Korea.

Zmierzając wyżej, można się natknąć na głuszca i  sójki, jastrzębie czerwonoogoniaste i  pierzastołape, na sowy uszate i  błotne, na białoogoniaste ptarmigany, te żyjące wśród wierzb i  te żyjące na skałach. Jeszcze wyżej szybują wędrowne sokoły, białozory, rybołowy i  jaskółki brzegówki. A  na szczycie, zresztą zgodnie z  oficjalnymi notowaniami, króluje orzeł amerykański. Te notowania nadal rosną; umie już bowiem wygrzebać śniadanie na niezupełnie sterylnym wysypisku, pospolitując się z  wronami i  mewami.

W czystej wodzie strumieni i  jezior roi się od wrotków, wiciowców, orzęsków, płazińców, raków. Słodkowodne małże i  ślimaki pełzną lub spływają z  prądem. Wodne skoczki skaczą, wodne ślizgacze ślizgają się. Larwy ważek, strumyczników, moskitów krzątają się, uwijają wśród trzcin, zniecierpliwione czekaniem na przemianę i  krwiopijczą dojrzałość.

Z tego bogactwa larw korzystają jeziorne trocie i  pstrągi złote, tęczowe oraz wielkie Dolly Varden; arktyczne lipienie; głowacice i  sieje; szczupaki północne i  karłowate; koluszki z  trzema i  z  dziewięcioma kolcami; nic niewarte klonki i  helldivery z  rozdwojonymi ogonami; i  wreszcie słodkowodne ryby, które znający się na rzeczy krajowcy uważają za najsmaczniejszą zdobycz – arktyczne pstrągi źródlane.

Wciąż można spotkać łosia, brnącego przez błotnistą tundrę. Na brzegach rzek i  zboczach gór wciąż jest dostatek bobrów i  szczurów piżmowych. Wciąż można zobaczyć rysia, norkę i  wydrę. W  zaroślach krótkoogoniaste łasice zaklinają się, że się nie dadzą przerobić na gronostajowe futro, a  polarne zające wciąż wytykają uszy, w  obawie przed spadającą z  nieba pierzastą zagładą. W  północnej tundrze nieustępliwe wilcze szczepy wciąż podkradają się pod stada gruborogich owiec Dalia. Woły piżmowe – chociaż w  dziewiętnastym wieku było już po nich, wytrzebiono je niemal doszczętnie – wykaraskały się, skoro dzisiaj żyje ponad tysiąc, fakt, że pod nadzorem.

I wreszcie są niedźwiedzie. Niedźwiedzie. Co można powiedzieć o  niedźwiedziach? Niech wam to wystarczy: odwiedziłem kiedyś skleconą z  blachy i  papy budę pewnego tubylca trudniącego się zakazaną rzeźbą w  kości i  zobaczyłem, że sporo tych jego rzeźb przedstawia niedźwiedzie: straszne, robiące z  ludźmi okropne rzeczy – podkradające się do ludzi, ścigające ludzi, rwące ludzi na krwawe strzępy. Zapytałem, dlaczego zawsze przedstawia niedźwiedzie tak okrutnie walczące z  bezbronnym człowiekiem. Opadła mu szczęka z  powodu mojej głupoty. Wyciągnął ku mnie brązowe dłonie i  zagiął palce z  poszarpanymi paznokciami, żeby podkreślić to, co powie. „Niedźwiedzie to potwory” – wyjaśnił.

GLEBY

Na stokach Gór Aleuckich przeważnie występuje jeden tylko rodzaj gleby: żwir. Skromny wybór rozciąga się od grysu po przepuszczalne, drobne jak piasek pozostałości wulkanicznego popiołu. Podkreślam, mowa o  żwirze – szarym, twardym i  ostrym.

SUKCESJA INICJALNA

Termin ten występuje w  opisach naturalnego powracania życia na obszary, na których przyroda została całkowicie zniszczona. Powiedzmy, przez wulkan. Czarny popiół spłukiwany po zboczach kaldery nabiera rozmaitych brązowoszarych odcieni. Wiatr i  deszcz żłobią urwiska i  mielą minerały na piasek. Na jałowych krawędziach znajdują oparcie porosty i  zaczynają drążyć w  podłożu włoskowate rysy. Porosty giną, tworząc cienką warstwę materii organicznej, która miesza się z  piaskiem i  tworzy glebę na tyle żyzną, żeby przyjęły się na niej mchy. To na początek. Warstwa mchów staje się podłożem dla pierwszych maleńkich, poskręcanych główek paproci i  tak dalej. W  końcu wypalone doszczętnie pustkowie znów przemienia się w  bujną wspólnotę roślinnych sprzymierzeńców, która w  błogiej nieświadomości faluje i  kwitnie, nie wiedząc, z  czym biedziła się tu przyroda. Sukcesja inicjalna to sposób, w  jaki przyroda potrafi zaasekurować się przed przegraną, to sztuczka pozwalającą przywrócić sprawy do poprzedniego stanu. Ile czasu potrzeba na ów powrót? Czterdzieści milionów lat? Czterdzieści tysięcy? Otóż nie. To się udaje już po latach czterdziestu. Muszą to jednak być lata normalne, upływające w  starym dobrym czterodzielnym rytmie – wiosna, lato jesień, zima.

ROŚLINNI SPRZYMIERZEŃCY

...dzielą się na osiem kategorii.

1. Tundra podmokła: skrzyp, rdestnica, trzcina, sosnóweczka, tatarak, sitowie, krzewinki...

2. Tundra wilgotna: zioła, trawy i  turzyce ukorzenione w  mchach i  porostach, kwiaty, porost reniferowy, mech włochaty, cibora, złotoplot, który drażni gruczoły ślinowe jak prąd elektryczny; tojad, mech bagienny...

3. Nadrzeczna kraina świerku: świerk błękitny i  topola balsamiczna na bujnym runie paprotnym, jak wzory na dywanie; róża, orlica...

4. Nizinne zarośla muskeg: warstwa włóknistego torfu na osadowym ile; wrzosy, północny dywan wodny...

5. Krzewinki wyżynne: wierzba niskopienna, olcha i  brzoza, zimoziół, paproć naga, bluejoint...

6. Nizinna kraina świerku: modrzew amerykański, brzoza, osika i  topola, u  których podnóży pleni się bujnie niższe piętro żurawin i  brusznic, wyrastających na torfowiskowym mchu; szczaw arktyczny, kampanula, złocień...

7. Wyżynna kraina świerku: świerk błękitny na południowych stokach, czarny na stanowiskach północnych; wierzba karłowata i  wyka; wierzbówka, trawy, które przy sprzyjającej pogodzie rosną o  stopę w  ciągu tygodnia, wierzba filcolistna...

8. Tundra alpejska: borówka, wawrzyn, bażyna, malina, łubin, aster, pięciornik, azalia alpejska, wierzba arktyczna, krzewinki, górski benedyk, skalnica, krwawnik, kostrzewa, tymotka, goryczka, paproć skalna i  ta cholerna paskuda zwana diabelską pałką, która wygląda jak niewinna, nierozwinięta paprotka, a  może nakłuć całą dłoń mikroskopijnymi cierniami, jeśli się ją tylko muśnie.

Roślin sporo, lecz dużych skąpo. Gleba jest tu zbyt płytka, by je wykarmić. I  delikatna, jak wspomniałem. Wystarczy niewiele. Na południe od Kuinak stoki i  wzgórza już zdrowo oberwały, zanim się rozpoczęła ta opowieść. Ropieją pobocza szlaków rąbanych na oślep, dławią się, duszą i  mdleją – otumanione Anarchią Wieku.

Posłowie

Koniec. Koniec powieści.

Skończyły się marzenia mieszkańców Kuinak o  wielkich pieniądzach z  turystyki, skończyły marzenia Levertova o  zemście na rybackiej osadzie, w  której kazirodczo przyszedł na świat, skończyła się samotność Isaaka Sallasa i  cierpienia Alice Carmody. Źli zostali ukarani, dobrzy nagrodzeni, niepotrzebni odprawieni na Daleką Północ. Kuinak otrząsa się z  chwilowego szaleństwa ułudy o  przekształceniu się w  super hawajsko-alpejski kurort na końcu świata i  wszystko wraca do normy. Happy ending. Tylko czy rzeczywiście wszystko wraca do normy?

Chyba nie całkiem, bo skąd to ciche wirowanie myśli? Skąd ta niepewność, że wiemy, co przeczytaliśmy, że do końca rozumiemy? Opowieść się skończyła, ale powieść jeszcze nie: jeszcze trzeba posortować myśli i  odczucia, które, jak fala odpływu, pozostawiła po sobie. Trzeba znaleźć odpowiedzi na wiele pytań, a  wśród nich na to najważniejsze: co właściwie skończyliśmy czytać?

Od początku coś się nie zgadzało. Powieść jest napisana dowcipnym, błyskotliwym językiem współczesnej powieści „popularnej” (nie lubię tego słowa: nie wiadomo, czy znaczy „nieawangardowa”, czy „tak dobra, że cieszy się powszechnym uznaniem”, czy „mierząca w  najniższy wspólny mianownik bezmózgiej rozrywki”), ma całkiem wartką przygodowo-kryminalną, nieco tajemniczą akcję oraz wyraziście nakreślone i  interesujące, bardzo „współczesne” (pod względem biografii i  stylu życia) postaci. Są tu i  narkotyki, i  wspomnienia z  więzienia, jest swobodny seks (czasami w  postaci gwałtu pijaka na córce), są ocierający się o  siebie ludzie z  wysypisk i  szastający pieniędzmi zblazowani multimilionerzy z  Hollywood, Korei i  Japonii, są szaleni prorocy apokalipsy ognia i  lodu, czasami dorabiający się na niewolniczej pracy swych zahipnotyzowanych wyznawców etc. Jest więc świat znany, jeśli nie z  codziennego doświadczenia, to przynajmniej z  ekranu telewizora czy z  kina. Powieść więc czyta się szybko i  przyjemnie. Na dodatek, gdy dowiadujemy się, że akcja rozgrywa się gdzieś na początku XXI wieku, wiemy, że będzie to powieść raczej lekka intelektualnie, najpewniej „science fiction”. A  któż to poważnie traktuje? Spodziewamy się też, że jak i  inne powieści z  tego gatunku, Pieśń żeglarzy pozostawi nam poczucie, że człowiek przyjemnie spędził z  nią ileś tam godzin i  teraz może spokojnie wrócić do prawdziwego życia.

Przyjemnie też, że Kesey pozwolił nam opowiedzieć się po „właściwej” stronie: po stronie „eko-bandyty” – rycerza Sallasa i  jego nieszczęśliwej ukochanej – księżnej na drewnianym motelu w  zapomnianej od Boga i  ludzi zatoczce na Alasce, a  przeciwko bogatym, krwiożerczym, do cna zdegenerowanym oszustom z  Hollywood i  ponadnarodowych azjatyckich banków. Ale dlaczego Kesey mąci tę niewinną przyjemność spełnionej sprawiedliwości poetyckiej? Czy musi zostawiać swych bohaterów na wysypisku śmieci, wśród cuchnących wodorostów i  zgnilizny odpadków cywilizacyjnych wyniesionych na powierzchnię przez śmiercionośną martwą falę? Po co ta ironia? Czemu, i  o  czym, każe nam myśleć?

Ta „łatwa” książka dziwnie nie pozwala czytelnikowi być pewnym, że wie, co się dzieje. A  gdy już się skończy, nie pozwala mu tak łatwo się od siebie wyzwolić. Delikatnie nęka pytaniami: Skąd, na przykład, ten tytuł: Pieśń żeglarzy? Przecież Sallas jest faktycznie pilotem, który tylko przypadkiem zostaje rybakiem, a  więc dość szczególnym żeglarzem. Po co ten „ekologiczny” dodatek opisujący z  naukową dokładnością typy środowisk (ekosystemów), w  jakich rozgrywa się akcja? Czy tylko po to, by ironicznie nawiązać do „przygodowej”, a  w  istocie alegorycznej, epopei Melville’a Moby Dick? Dlaczego Kesey „przedrukowuje” pełny tekst eskimoskiego podania o  „Shooli lwie morskim” autorstwa Isabelli Anoofeki, która faktycznie była niejakim Josephem Adamem Liebówitzem z  Nowego Jorku, którego, jak – wszystkie znaki na niebie i  ziemi wskazują, nigdy nie było? Żarty sobie z  nas stroi? No i  te ciągłe aluzje: komiksowe (do „Popeye’a”), filmowe (do Bustera Keatona, Charliego Chaplina czy Indiany Jonesa), literackie – do Jacka Londona, do Steinbecka, czy do V  Thomasa Pynchona – a  przede wszystkim biblijne, mitologiczne, historyczne i  współczesne. Prawda, pomysł pogrzebania Kujona w  płonącej łodzi jest zabawny, bo z  jednej strony zdaje się nawiązywać do pogrzebu króla wikingów z  nordyckich sag, a  z  drugiej parodiuje scenę „pogrzebu Kirka Douglasa” z  filmu Wikingowie. Po co jednak nawiązywać do kalifornijskiej „rewolucji z  niedźwiedziem na fladze”, która po znalezieniu złota na farmie Suttera pomogła oderwać Kalifornię od Meksyku? Czy tylko po to, by zasugerować podobieństwo tamtej sytuacji sprzed stu pięćdziesięciu lat i  rezultatów obecnej ucieczki Kalifornijczyków na ostatnie skrawki „dziewiczego Zachodu” – do Oregonu, Waszyngtonu i  dalej, na północ, na Alaskę?

Pierwsi amerykańscy osadnicy wybrali Kalifornię, bo była rajem na ziemi oddzielonym wysokimi górami od amerykańskiej cywilizacji zachłannego kapitalizmu. Szukali tam spokoju i  dobrego życia. Gdy jednak pojawili się agenci rządu i  wielkiego kapitału, mając nadzieję na wielkie pieniądze, sami chętnie pomogli tajnemu agentowi, kapitanowi J. C. Fremontowi, zorganizować „rebelię niepodległościową”, sprowadzić do Kalifornii armię, poszukiwaczy złota i  najgorsze męty z  całego kontynentu. Tamci Kalifornijczycy i  obecni mieszkańcy Kuinak z  chciwości zamieniają spokojny, naturalny „raj” na sztuczne cywilizowane (a raczej cywilizacyjne) piekło. Tylko że Kalifornijczycy, gdy to piekło im się znudziło, mieli jeszcze gdzie uciekać – mieli Oregon, Waszyngton i  Alaskę. A  gdzie mieliby uciec mieszkańcy Kuinak? Dalej nie ma już nic: koniec świata.

Ale Bóg (czy przyroda) jest litościwy: jak już nie ma gdzie uciekać, to sprawia, by już nie trzeba było nigdzie uciekać. Robi koniec świata. Pod koniec powieści Kesey funduje nam najprawdziwszy koniec – cywilizowanego, technicznego, antyekologicznego i  przeżartego chciwością – naszego świata, i  brzask odrodzonego, prawdziwego świata sprzed zepsucia. I  to funduje koniec podwójny, bez frostowskiego dylematu: jednocześnie i  od ognia (ogrzewają się oceany), i  od lodu (kryształki lodu oblepiające twarz Ike’a w  czasie apokaliptycznej anomalii pogodowej). Następuje błysk, szum, wszystkie komputery wariują, wszystkie źródła elektryczności wysychają, wszystkie radiostacje milkną. Potem zostaje tylko szum morza i  wiatru, smród rozkładających się odpadków, a  na pierwszym planie On i  Ona oddalający się w  nowe, ekologicznie rozumne i  współcześnie poprawne oraz relatywistycznie bezgrzeszne, przyszłe życie. Tak przynajmniej brzmiałaby jedna z  „oczywistych” (ale tylko prawdopodobnych) interpretacji tego, co ma miejsce w  powieści.

I my w  to mamy wierzyć? Poważnie traktować tę bajkę dla podstarzałych hippisów? Co ten Kesey, po 28 latach pisarskiego zastoju (poprzednia jego powieść, Czasami wielka chętka, ukazała się w  1964 roku) wysmażył? Prawda, zamilkł tylko na parę lat po sukcesie swych książek z  lat sześćdziesiątych, gdy w  następstwie uczestnictwa w  rządowym programie badań nad działaniem LSD popadł w  narkotyki, a  przez to w  kłopoty z  policją. Po wyjściu z  więzienia i  przeniesieniu się na farmę w  Pleasant Hills w  odludnym Oregonie pisał stale. W  1971 roku wydał z  Paulem Krassnerem suplement do kultowego dla ekologów Katalogu całej ziemi. W  dwa lata później opublikował Remanent u  Keseya (Kesey’s Garage Sale) zawierający faktyczny remanent jego wydanych i  nie wydanych krótszych utworów. Potem przyszły jeszcze Kesey (1977), Skrzynka Demona (1986) i  Dalsze dochodzenie (1990) w  sprawie wpływu, jaki narkotyki, a  przede wszystkim LSD, wywierają na zażywających je ludzi i  ich życie. Przez cały też czas, od 1974 roku, poświęca wiele czasu i  energii na propagowanie programu proekologicznego, naturalnego życia, redagując czasopismo ekologiczne pod wdzięcznym tytułem „Plucie do oceanu” (Spit in the Ocean). Choć już w  latach siedemdziesiątych chodziły słuchy, że pisze następną powieść (miała się nazywać Siedem modlitw babci Whitter), nie opublikował jednak w  tym czasie żadnej znaczącej powieści czy opowiadania. I  dopiero teraz, po milczeniu dłuższym niż milczenie innego specjalisty od powieści o  świecie rządzonym przez tajemne sprzysiężenia, Thomasa Pynchona, powraca Pieśnią żeglarzy.

Czy to ma być jego Lot nad kukułczym gniazdem dla lat dziewięćdziesiątych? Czy to „coś” w  ogóle da się porównać z  jego wielkim Lotem... z  1962 roku? Tam przynajmniej mówił, że Ameryka (cały cywilizowany świat) to dom wariatów zarządzany przez sadystycznych biurokratów w  spódnicach. Tam drogą wyjścia była odpowiedzialność za innych, pragnienie wrócenia im ludzkiej godności. A  teraz co? Że świat to kupa żelastwa zarządzanego komputerowymi chipami? Że technologia informatyczna – komputery, środki masowego porozumiewania – tak nami owładnęły, że bardziej nam są potrzebne do życia niż woda? I  co nam radzi? – wyzwolić się od komputerów, wyzwolić od informacji – wtedy również bankierzy, oszuści i  wariaci uciekną, gdzie pieprz rośnie, płacąc bajońskie sumy za prostą usługę transportową na przedpotopowej łodzi? Co to w  ogóle jest? Dla błyskotliwego historyka współczesnej literatury odpowiedź będzie prosta: Pieśń żeglarzy to „powieść postmodernistyczna”. Wszystko się zgadza: pomieszanie gatunków powieści, wysokiej i  popularnej, pomieszanie stylów – od biblijnego do rynsztokowego, jedna erudycyjna aluzja poganiająca znanym cytatem inną, jeszcze bardziej niejasną (a przez to „ważną”) aluzję (której jednak bez szkody dla przyjemności czytania mniej obyty w  literaturze amerykańskiej czytelnik nie musi rozumieć), itd., itp. No i  najważniejsze: Pieśń żeglarzy nie ma ani krzty sensu”, jak zawyrokował wysoki krytyk „New York Timesa”. Diagnoza równie poprawna (ideologicznie), co pusta: przydziela powieści pochlebną (bo to chyba pochlebstwo: taka nowoczesna!) etykietkę, jednocześnie odmawiając jej jakiegokolwiek sensu.

A ten, jak chyba w  każdej powieści nie będącej opisem przygody, jest chyba najważniejszy. Gdzie więc go szukać i  jaki on jest?

Skończyliśmy czytać Pieśń żeglarzy. Ale o  czym to powieść? Czym się kończy? Co jest przyczyną tego kataklizmu uciszającego wszelką elektronikę? Kim lub czym jest ten straszliwy czy komiczny „Deus X”? Duszą przyrody? Bogiem przyrody? Bóstwem wodnym? Czy może bardziej nowocześnie: anomalią elektryczną przemagnesowującą bieguny? A  może ta smuga na niebie to początek prawdziwych gwiezdnych wojen – bądź ich najnowszej odmiany, info-war, wojny informatycznej – pomiędzy niewidzialnymi dla zwykłych ludzi ponadnarodowymi konsorcjami, tajnymi rządami? My tu sobie żyjemy, robimy, co do nas należy, słuchamy radia, oglądamy telewizję, świat wygląda normalnie, tylko jakieś dziecko, trafiając tam, gdzie iść nie powinno, odkrywa coś tajemniczego, coś, czego tam w  ogóle nie powinno być. Może ta cała przebudowa Kuinak to tylko dywersja mająca odwrócić uwagę od prawdziwego celu całego zamieszania: rozmieszczenia nowej, nieśmiercionośnej broni, która pozwoli jednak komuś potajemnie zapanować nad światem. A  my, nieświadomi, że ktoś tam w  gabinetach i  głębokich sztolniach walczy o  panowanie nad nami, będziemy dalej niczego nieświadomymi widzami. Zwycięzca chce chwały, potrzebuje więc widowni; ale widownia nie musi wiedzieć, kto walczył, tylko że walczył i  że zwyciężył; że odtąd ma nowego boga, który z  wysoka będzie decydować o  ich losie. Bóg i  kabała tylko dlatego są potężni i  budzą strach, że są nieznani; gdyby ich poznać, straciliby całą swą moc, a  ich wszechwładzę ograniczyłby sprzeciw samego procesu życia.

Skończyliśmy czytać Pieśń żeglarzy. Ale czy skończyliśmy czytać „wielką powieść”, jak przed jej ukazaniem się zapowiadał Kesey? Kiedy książka została wydana w  Stanach, krytycy nie byli pewni. Była na tyle inna od powieści, do których byli przyzwyczajeni, że woleli być ostrożni. Żeby nie wyszło, że dali się uwieść urokowi powieści, niektórzy woleli ją ośmieszyć jako bezsensowny wór z  aluzjami do kultury popularnej. Im więcej jednak mieli czasu na zastanowienie się nad jej „bezsensem”, tym ostrożniejsi stawali się w  ferowaniu negatywnych ocen. Może jednak coś tu jest? Może jednak, choć i  tu, i  tam chodzi o  jakiegoś „żeglarza”, to nie jest to tak czysto literacka zabawa w  tworzenie fikcyjnych – choć zakotwiczonych w  starożytnych mitach – jak w  opartej na opowieści o  Sindbadzie Żeglarzu z  Tysiąca i  jednej nocy opowieści o  komicznych herosach zawartej w  Ostatniej podróży Jakiegoś-tam Żeglarza (1991) Johna Bartha. Może postmodernistyczne zabawy Keseya nie wyczerpują się w  samej zabawie? Może nie całkiem uwierzył, że powieść jest czystą grą, jak wkładają nam do głowy awangardowi krytycy literaccy, i  może dalej – jak pisarze kiedyś – uważa, że powieść to sposób mówienia o  najważniejszych sprawach człowieka, tym odróżniający się od mowy naukowców i  filozofów, że zezwala na sugerowanie mądrości życiowej bez konieczności przedstawiania jakiegokolwiek innego dowodu niż emocjonalne przekonanie do jej prawdziwości? Może jednak, jak Thomas Pynchon w  uznanej za jedną z  najważniejszych powieści lat osiemdziesiątych, w  Vineland, Kesey stara się powiedzieć nam coś o  kondycji współczesnego człowieka w  świecie? Może jest to jedna z  tych nielicznych powieści, które porzucając literalny realizm i  wkraczając w  świat imaginacji, starają się dać nam obraz syntetyczny, symboliczny?

Mam wrażenie, że tak właśnie jest w  przypadku Pieśni żeglarzy Keseya. Wszystkie chwyty narracyjne, które „wybijają nas z  rytmu” i  przeszkadzają traktować jej tekst jako jednowymiarowy, choć fikcyjny raport na temat Ameryki, zdają się mieć jeden cel: wymuszenie na czytelniku poszukiwanie innego, nieliteralnego sensu powieści. Że czytać ją powinniśmy nie jak „historię”, lecz jako przypowieść czy alegorię (lub wręcz apokalipsę) sugerują zarówno częste nawiązania do różnych mitologii (nordyckich, eskimoskich, indiańskich), jak i  do chrześcijaństwa i  jego amerykańskich „pochodnych”: Kościoła mormonów, Kościoła Chrystusa-Naukowca (Church of Christ-the Scientist) i  popularnych w  ostatnich dziesięcioleciach sekt religijnych. Piękna ballada Leonarda Cohena o  Jezusie-żeglarzu, stanowiąca motto i  wprowadzenie do powieści, zyskuje pełniejszy sens w  kontekście całej powieści. Pilot-rybak, buntownik i  były więzień Ike Sallas w  roli Odkupiciela jest z  pewnością pomysłem zabawnym, ale po zastanowieniu, okazuje się pomysłem wcale nie tak absurdalnym. Jezus Biblii mówi do Piotra: „Odtąd ludzi, nie ryby łowić będziesz”, a  Jezus Cohena: „Więc wszyscy będą żeglarzami”. I  w  pewnym sensie wszyscy nimi jesteśmy, a  Sallas tylko destylacją tego, co w  nas najbardziej ludzkie i  najlepsze. Ta powieść to jego-nasza pieśń o  dniach ostatnich naszej technicznej cywilizacji, wyzwoleniu od niej i  świcie milenium.

Taki sens tej powieści podkreśla umieszczenie akcji na Alasce, ostatnim bastionie prawie nietkniętej przyrody. Dla Amerykanów Zachód był zawsze swego rodzaju Ziemią Obiecaną dla tych, którym za ciasno było w  cywilizacji lub którzy byli z  nią na bakier. Od kiedy tylko Amerykanie odkryli istnienie Zachodniego Wybrzeża, zawsze było ono niemal mitycznym miejscem wolności, życia w  zgodzie z  sobą, przyrodą i  własnym sumieniem; miejscem, gdzie człowiek mógł naprawdę być człowiekiem. To jeden z  wielkich mitów świadomości amerykańskiej. Kiedyś ten mit uosabiała Kalifornia. Teraz, gdy Kalifornia stała się najludniejszym, najbardziej wyrafinowanym życiowo i  jednym z  najbardziej uprzemysłowionych stanów Ameryki, ci, którzy szukają swobody, którzy szukają „prawdziwej Kalifornii” czy „prawdziwego Zachodu”, biali, czarni, śniadzi, kropkowani i  w  pepitkę, udają się dalej „na zachód” – do Oregonu, Waszyngtonu, a  niektórzy już nawet teraz – na Alaskę. I  nieważne, że geograficznie udają się na północ: to i  tak jest „prawdziwy Zachód”: ostatni bastion prawdziwego, spokojnego życia.

Przeniesienie akcji w  przyszłość czyni z  Pieśni żeglarzy swego rodzaju „science fiction”, ale jednocześnie sygnalizuje: uczestniczymy nie w  czymś, co było – czy choćby mogło się zdarzyć – a  w  tym, co dopiero może się zdarzyć. W  tym, w  końcu nie tak odległym, świecie (najwyżej o  pokolenie w  przód) życie nie będzie aż tak inne od życia w  tej chwili: wręcz przeciwnie – kształtować je będą nie tylko te same problemy co teraz, ale również konsekwencje naszych dzisiejszych, nie zawsze najmądrzejszych, decyzji. Odciśnie się na nim i  feminizm – ideologia niezależności i  pełnej emancypacji kobiet zdolnych całkiem dobrze obywać się bez pomocy mężczyzn – i  wymyślony przez Roberta Bly’a, amerykańskiego poetę, odpowiadający mu „maskulinizm” (ruch wyzwolenia mężczyzn). Bo i  czymkolwiek jeszcze jest „Lojalne Psubractwo Zadołowanych” ze swym „Dniem Wycia” w  „Pieskim Domu”, z  pewnością jest parodią „Mitopoetyckiego Ruchu Mężczyzn”, którzy spotykają się, by spokojnie poryczeć sobie jak bawoły, popić piwa i  po męsku wypłakać do woli.

W naszych „parszywych latach dziewięćdziesiątych” tematem, od którego nie można w  Stanach (a i  w  Europie) uciec, jest „wielokulturowość” społeczeństwa, a  przede wszystkim pytanie, jak ludzie różnych ras mogą żyć obok siebie bez rasizmu. I  tu Kesey zdaje się wielkim optymistą: w  Kuinak ludzie wybierają sobie swoją tożsamość etniczną – biały może zostać Aleutem; w  chwilach napięcia Greer zapomina, że jako rastafarianin z  Barbadosu powinien mówić gwarą karaibską i  popada w  najczystszą angielszczyznę; Eskimosi i  Indianie bronią swej odrębności i  tradycji tylko wtedy, kiedy im się to opłaca, a  kiedy indziej, przy nadarzającej się okazji, przehandlowują bez żenady. Przy takiej mieszance krwi jak w  Ameryce, kultura i  tożsamość to nie coś, z  czym człowiek się rodzi, a  coś, co sam sobie wybiera i  z  czym chce się utożsamiać. Tu rasizm byłby po prostu nienawiścią do ludzi pozbawioną nawet cienia jakiegokolwiek „naukowego” czy historycznego uzasadnienia.

Ale to sprawy mniejszego kalibru. Wydaje się, że książka Keseya jest głównie „o” ekosferze, o  środowisku, w  którym rozwija się życie: to ekologiczny kryminał apokaliptyczny, w  którym niejasną rolę odgrywają nie tyle szulerzy z  fabryki snów w  Hollywood, co jacyś azjatyccy inwestorzy i  mocodawcy Steubinsa i  Levertova. Tu skupiają się wszystkie wątki nie tylko tej powieści, ale całej twórczości Keseya: szaleństwo technicznej cywilizacji, ekologiczne samobójstwo człowieka w  morzu odpadków, obawa przed tajemniczą ponadnarodową kabałą, która rządzi światem, grając na ludzkiej chciwości i  łatwowierności, i  zbawienie poprzez powrót do życia w  zgodzie z  naturą. W  Locie nad kukułczym gniazdem był to powrót do życia w  zgodzie z  naturą człowieka: z  jego konieczną wolnością, spontanicznością, radością niesienia wolności tym, którzy poddali się naciskowi maszyny, rutyny, biurokracji, państwa. Tam Randy Patrie McMurphy zwraca innym pensjonariuszom tego domu dla obłąkanych wolność, zwracając im śmiech; sam jednak przegrywa. Zbawiciel, Błędny Rycerz człowieczeństwa zostaje na koniec pobity i  zredukowany do warzywa w  ludzkiej powłoce. Ale dzięki niemu nie tylko Wódz Bromden, ale i  inni będą żyć jak ludzie: swobodnie.

Tutaj „dobrzy” i  „źli” żyją, choć czasami w  jednej przestrzeni, to jednak w  osobnych światach: jedni w  brudnym świecie biologii, gdzie życiem sterują seks, głód, śmierć i  inne niejasno uświadamiane popędy, przynosząc w  darze i  radość życia, i  ból samotności, i  straty, i  niedołęstwo, i  omamy starości i  na koniec śmierć. Drudzy natomiast pławią się w  aseptycznym świecie wirtualnego szczęścia i  wiecznej szczęśliwości kierowanej „sztuczną inteligencją” komputerów, gdzie śmierć, starość, a  nawet cierpienie zdają się nie mieć dostępu. Dla jednych życie to czasownik w  często boleśnie?! niesprawiedliwie skomplikowanym zdaniu bez kropki. Dla drugich życie to rzeczownik, który za wszelką cenę trzeba przyozdobić takimi przymiotnikami, jak „wspaniałe”, „wymarzone”, „bajeczne,” „bogate”... Dla jednych życie trwa, przechodząc z  jednej żywej istoty na drugą, dla drugich życie się tworzy jak przedmiot, jak dzieło modernistycznej sztuki, przekształcając to, co jest, w  holograficzną fantazję zrodzoną w  chipie komputera. Zycie jako czasownik po prostu toczy się bez końca i  jest bez ceny (choć nie bezcenne); życie jako rzeczownik pojawia się i  znika, jest nieciągłe i  bez wartości.

Tego, jak kto traktuje życie, kim kto jest, nie da się poznać bezpośrednio. Dlatego Kesey, jak Hemingway, wymyśla dla swych postaci test prawdy. U  Hemingwaya był to sposób, w  jaki człowiek przyjmował zderzenie się ze śmiercią, szczególnie własną;

u Keseya jest nim stosunek do zwierząt innych niż ludzie, na przykład do psów. „Dobrzy” bratają się z  nimi nie tylko werbalnie; traktują je jak swych towarzyszy życia, opiekują się nimi, gdy te na starość niedołężnieją, a  gdy odchodzą, grzebią, jak ludzi, na zboczu z  ładnym widokiem. Z  czasem obok psich mogił pojawiają się ludzkie, niczym nie różniące się od tych pierwszych. „Źli” natomiast boją się i  nienawidzą zwierząt. Tak jak ludzi, usuwają je gdy im stają na drodze. Tajemnica biologicznego życia nie ma dla nich żadnego znaczenia. Jeśli to naturalne życie staje na drodze wirtualnego marzenia, musi ulec.

Kesey powiedział kiedyś o  sobie, że jest „parabolistą”, głosicielem przypowieści. Przypowieści mają to do siebie, że są na tyle wieloznaczne, że usprawiedliwiają wiele interpretacji. Według jednej z  wizji życia zaprezentowanej w  Pieśni żeglarzy Ike, rybak-żeglarz i  przyjaciel wszystkich zwierząt, jeden z  tych, dla których życie jest czasownikiem, jak niechętny Chrystus, co, zanim zwątpił, pociągnął swym przykładem rozproszonych po świecie uczniów, zwycięża i  żyje. Zwycięża, bo jak Chrystus w  czasie kuszenia na pustyni nie daje się ponieść chciwości i  żądzy władzy. Zwycięża dzięki pomocy swych uczniów („fanów”, „starych Zielonych” i  naturalnych Zielonych, takich jak Shoola). I  po paru (trzech?) dniach, już opłakany, wraca zmartwychwstały z  otchłani morza. Po Levertovie, jego vis-a-vis po stronie kreatorów sztucznego życia, zostaje tylko kwik i  pochrumkiwanie zgłodniałych świń. Skomputeryzowana Cobra rozpada się na kawałki, a  Srebrny Lis, już bez komputerów i  stanowiącego ich uzupełnienie pierwszego oficera Singha (który przestaje funkcjonować w  tym samym momencie co one), odpływa napędzany już tylko żaglem.

Ale ta interpretacja zakończenia, a  przez nią sensu całości powieści, jest tylko jedną z  interpretacji dopuszczanych przez tekst. Każdy może wybrać którąś z  innych: wojenną, apokaliptyczną czy jeszcze inną. Bo każdy czytelnik, jak każdy z  bohaterów powieści – Ike, Alice, ojciec Pribilof, wielebny prorok apokalipsy ognia Greener, Shoola, a  chyba nawet lew morski, którego hipnotyzowała – ma prawo do wizji i  interpretacji na swoją własną miarę.

Andrzej Ceynowa!