DOKTRYNY 16 i 2012r.

NOWOCZESNE TEORIE PRAWA NATURY

TOTALITARYZM FASZYSTOWSKI

NAZIZM

Jerzy W. Borejsza - artykuł o totalitaryzmach i autorytaryzmach

1991r. Centesimus annus - poczytać samemu

RELATYWIZM WARTOŚCI

SPOŁECZNA NAUKA KOŚCIOŁA -> AGGIORNAMENTO

Aggiornamento - uwspółcześnienie, od Leona XIII do Jana Pawła II (1891encyklika Rerum Novarum - "Rzeczom nowym" Leon XII - 1991r. Centesimus annus - "Setny rok)

encyklika - jest pewną wykładnią zasad wiary, tytuł często związany z pierwszymi słowami encykliki. Podstawowym językiem jest łacina, ale zdarzały się encykliki wydane oryginalnie w innym języku np. encyklika Piusa XI (Polski Papież - nie opuścił Warszawy podczas wojny polsko-bolszewickiej w czasie oblężenia) "Mit Grenender …" , żeby wyrazić swój negatywny stosunek do faszyzmu

"Nie ma Boga narodowego" - jeżeli jakiś naród uważa się za wybrany i uprzywilejowany, to jest to załamanie podstawowych założeń chrześcijaństwa.

Początki

Kościół od dawnych czasów był ściśle związany z feudalizmem, zgodnie z myślą św.Tomasza, który uważał podział stanowy za naturalny i na ich podstawie trzeba dążyć do zbawienia i pilnować w nich pokoju społecznego.

Kościół wobec kapitalizmu był nadzwyczaj krytyczny, zresztą nigdy się z nim nie pogodził. Pogoń za zyskiem i konkurencja była dla Kościoła nie do zaakceptowania, gdyż to odciąga człowieka od spraw duchowych. Również w zakresie doktryny politycznej kapitalizm był nieodpowiedni - Kościół bowiem był przeciwnikiem demokracji - władza powinna pochodzić od Boga, a demokracja prowadzi do wypaczeń.

Grzegorz XVI - potępił Polaków za powstanie listopadowe.

Pius IX - gdy został wybrany uzyskał miano "liberalny papież", liczono na to, że pod jego przywództwem powstanie konfederacja włoska i kraj się zjednoczy. Jednak gdy wybuchła Wiosna Ludów (1848r.), nagle zmienił obóz i potępił powstania ludowe.

Leon XII - (1878r.) nie mógł już ignorować faktu, że świat się zmieniał. Kościół został zmuszony do dostosowania swojej nauki do nowych czasów.

Odwołał się do nauki św.Tomasza - zaczęto wyciągać z niej aspekty - NEOTOMIZM, który do dziś jest podstawą nauki rzymskokatolickiej

- personalizm - człowiek w centrum nauki

- należy pogodzić się z laicyzmem państwa i oderwać je od kościoła

- należy przyjąć suwerenność ludu - w pewnych momentach władza może być przekazana ludowi i że demokracja da się pogodzić z doktryną katolicką.

- diagnoza społeczna - kapitalizm wg niego bazował z jednej strony na bogatych właścicielach, a z drugiej proletariatem; należy zwrócić uwagę na sytuację proletariatu i przyjść mu z pomocą, bowiem ich ubóstwo i niedola jest niezasłużona

"Bogacze nałożyli jarzmo prawie niemożliwie, niezmierniej licznie proletariuszy"

- nadal nie chciano zaakceptować równości społecznej

- odrzucenie socjalizmu, gdyż tam nie ma własności, a własność to przecież prawo naturalne, własność wspólna jest wbrew nauce kościoła, człowiek nie jest zwierzęciem, ma zdolność myślenia i to pozwala czynić mu użytek z własnej woli

- własność jako podstawa utrzymania rodziny !!!!

- nadal powinno istnieć społeczeństwo klasowe

- program współpracy klas - solidaryzm społeczny, a w ramach tegoż każda klasa powinna spełniać swoje obowiązki

-obowiązkiem pracowników była uczciwa praca, nie mogą oni szkodzić właścicielom

-obowiązkiem pracodawców miała być uczciwa zapłata, która to miała być uczciwa na tyle, żeby nie tylko zapewnić minimum egzystencji, ale i dawać możliwość odpoczynku i zaspokajanie potrzeb religijnych

-obowiązki klas powinny być uzupełniane przez obowiązki państwa, które ma dążyć do dobra wspólnego, opiekować się ubogimi, chronić własność prywatną, pracę kobietę i dziecko

rola własności - konieczność upowszechnienia własności poprzez akcjonariat pracowniczy

widząc nieuchronność demokracji, Leon XIII nawoływał do tworzenia przez katolików partii politycznych - tak powstała chrześcijańska demokracja,

która miała charakter nie tylko polityczny, ale i dotyczyła tworzenia chrześcijańskich związków zawodowych. W niektórych krajach związki te miały mocniejszą pozycję niż związki socjalistyczne, np. we Włoszech i Niemczech.

Benedykt XV - miał pecha, bo jego pontyfikat przypadł na czasy wojny, z której wynikła rewolucja bolszewicka, co wstrząsnęło kościołem, gdyż oznaczało to walkę z kościołem w sposób bezwzględny.

Pius XI - żył w kraju, w którym rozwijał się faszyzm włoski, początkowo go to nie raziło, ale gdy pojawił się nazizm, sytuacja się zmieniła.

1931r. - encyklika "Qadragesimo anno" - została sformułowana zasada subsydiarności państwa (pomocniczości) - zakłada aktywną rolę państwa w życiu społecznym, ale tylko w tym zakresie, że jednostka ma sama sobie pomagać, ale w ostateczności może zwrócić się do państwa. Państwo jako ostatnie ogniwo rozwiązywania problemów społecznych. Podkreślenie aktywności jednostki i jej wolności do działania.

korporacjonizm - Pius XI uważał, że narastające problemy społeczne, problemy walki klasowej powinny być rozwiązywane poprzez porozumienia pracodawców i pracowników, a u podstaw tego porozumienia miało być powstanie korporacji związków pracodawców i pracowników, a korporacje te miały być dobrowolne i to je odróżniało od faszystowskich związków pracodawców, które były przymusowe.

To Pius XI zakończuł wojnę kościoła z państwem włoskim i podpisania traktatów laterańskich - 1929r. , na jego podstawie powstało państwo Watykan.

1930r. - encyklika "Casti Connubii", dotycząca chrześcijańskiego małżeństwa, przedstawiona w bardzo konserwatywny sposób, odrzucenie małżeństw świeckich, zawiera cały rozdział o onaniźmie - wg niego to każdy rodzaj seksu, który nie prowadzi do prokreacji.

Po wojnie

pojawił się problem rozszerzania się komunizmu i zmiana oblicza kapitalizmu.

Jan XIII - zwołał Sobór Watykański II (1961-1965r.), zmarł w czasie Soboru. Rozpadał się wtedy ład kolonialny, a kościół był kojarzony z kolonizatorami.

-dokonano zmiany w liturgii

-poruszono kwestię ekumenizmu

-ustalono stanowisko wobec religii niechrześcijańskich

-potępiono katolicki antysemityzm

encyklika "Pacem in terris" - wymieniała prawa człowieka, odwoływała się do Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka

- prawo do życia

- prawo do godnego poziomu życia

- prawo do zabezpieczenia społecznego

- prawo do korzystania z wartości kulturalnych i moralnych

- prawo do wyboru stanu i sposobu życia rodzinnego

- prawo do zajmowania się działalnością gospodarczą

- prawo do posiadania dóbr na własność lub środków ich wytwarzania

- z własnością prywatną łączą się obowiązki

- prawo do ochrony swoich praw

- prawo do emigracji i imigracji

- zawarto zasadę suwerenności ludu, ale musi on posługiwać się prawem naturalnym

- zasada subsydiarności państwa

Paweł VI

1965r.? - konstytucja soborowa "Gaudium et spes"

- kościół miał się nie wiązać z żadną wspólnotą religijną - > może zrezygnować ze swoich przywilejów, jeśli ma to dać świadectwo prawdzie (tym samym faktycznie zrezygnował z udziału i wpływu na politykę

- kościół wzywa katolików do brania czynnego udziału w życiu politycznym, by zapewniać sobie sprawy ziemskie, ale ma się odbywać tylko na własny rachunek

- powtarzała prawa człowieka jak w e.JXIII

- powszechność dóbr ziemskich

- zauważenie, że własność prywatna nie jest jedynym rozwiązaniem, gdyż dostrzeżono własność państwową

-prawo człowieka do informacji i do uczestniczenia w życiu publicznym

1967r. - encyklika "Populorum progressio" - odnosiła się do postępu społecznego - uzasadnienie wywłaszczenia w interesie społecznym, nie można zgodzić się z tym, że bogaci będą lokowali swoje zyski za granicą. Poruszono też temat pomocy na skutek postępu technologicznego. Potępienie rewolucji jednak pozostało.

Jan Paweł II

1981r. - "Laborem exercens" - wielka rehabilitacja pracy w doktrynie chrześcijańskiej, katolickiej. Kościół miał zawsze problem z pracą, gdyż wcześniej była interpretowana jako kara za grzechy. Teraz

- praca jako element do godności ludzkiej, a człowiek do pracy jest przypisany. Z tego wynikało prawo do związków zawodowych (wpływ Solidarności)

Odrzucenie jednak liberalnej koncepcji pracy, gdyż nie jest to gra podaży i popytu; na pracę trzeba spojrzeć jako na sposób dostarczania źródeł utrzymania -> PIERWSZEŃSTWO PRACY PRZED KAPITAŁEM.

pracowdawca pośredni - to ten, który określa warunki pracy, czyli instytucje państwowe. Praca więc to nie tylko kontrakt między pracodawcą a pracownikiem.

-sprawiedliwa płaca

-zakaz pracy przymusowej

-prawo do strajku bez konsekwencji prawnych

1991r. - potępienie liberalizmu, jako drogę do konsumpcjonizmu, prowadzi też do relatywizmu, szukanie innej drogi niż kapitalizm i scjalizm "trzecia droga"

[państwo belgijskie - katolicy, którzy oddzielili się od Niderlandów, gdyż byli gnębieni za swoją wiarę, a mimo to, zostali przez papieża potępieni za powstanie przeciw władzy legalnej. ]

[komisje trójstronne - pracodawcy, pracownicy, rząd, funkcjonuje w Polsce ]

I Sobór - 1870r. przyjął nieomylnośc papieża w kwestiach wiary