MAGAZYNOWANIE NARZĘDZI I POMOCY WARSZTATOWYCH.
Magazynowanie – jest to zespół czynności związany z przyjmowaniem, przemieszczaniem, składowaniem, ochroną, kontrolą, ewidencją i wydawaniem dóbr materialnych w wyznaczonym do tego miejscu w określonych warunkach.
Na proces magazynowania składają się następujące fazy:
Przyjęcie do magazynu
Złożenie w wyznaczonym miejscu (składowanie)
Kompletacja
Wydawanie z magazynu.
Kompleksowa organizacja magazynu obejmuje również gospodarkę zużytymi pomocami warsztatowymi. Pomoce powinny być oddawane, gdzie powinno dokonać się ich klasyfikacji, dzieląc na następujące grupy pod kątem określonej użyteczności:
na złom do hut
do powtórnego wykorzystania (w postaci części normalnych albo materiałów wyjściowych) w produkcji nowych pomocy
do regeneracji.
Zorganizowanie prawidłowej gospodarki zużytymi pomocami warsztatowymi oraz ich regeneracji wymaga utworzenia magazynu specjalnych stanowisk do których zalicza się:
kontrolę techniczną
urządzenie do rozłączania narzędzi zgrzewanych
obrabiarki do regeneracji.
Organizacja wypożyczalni pomocy warsztatowych.
Na stanowiskach roboczych użytkuje się znacznie więcej pomocy warsztatowych od tych, które przydziela się jako stałe wyposażenie. Zmieniają się one wraz ze zmianą zadania produkcyjnego. Dlatego wypożyczane są one z wypożyczalni do każdorazowego użytku, po czym powinny być zwracane.
Wydział narzędziowy może mieć własną wypożyczalnię narzędzi lub korzystać z wypożyczalni innych wydziałów. Zależy to od wielkości narzędziowni i od jej zlokalizowania w fabryce.
Wypożyczalnie narzędzi i wyposażenia pracownikom narzędziowni odbywa się równolegle dwoma sposobami:
za pomocą książeczek narzędziowych
za pomocą marek narzędziowych.
Na książeczki narzędziowe wypożycza się wyposażenie maszyn, stanowisk roboczych oraz stale użytkowane na stanowisku na stanowisku pracy narzędzia o długiej żywotności, np. uchwyty, imadła, młotki, pilniki, narzędzia pomiarowe.
Pełny zestaw stałego wyposażenia dla stanowiska roboczego powinien być opracowany przez technologów i znajdować się w wypożyczalni.
Na marki narzędziowe wypożycza się narzędzia o krótkiej żywotności i potrzebne do bieżącego zadania.
Zasada wypożyczania w systemie jednomarkowym polega na tym, że na jedną markę narzędziową wypożycza się tylko jedno narzędzie. Wyjątek stanowią pomoce warsztatowe wypożyczane kompletami, np. gwintowniki ręczne, których w komplecie jest do trzech sztuk.
Zalety:
łatwość wdrożenia w przedsiębiorstwie
mała pracochłonność czynności związanych z wypożyczaniem pomocy warsztatowych pod warunkiem, że nie zamierza się usprawnić tego systemu za pomocą dokonywania dodatkowych zapisów
łatwość opanowania systemu przez pracowników wypożyczalni.
Wady:
małe przejrzystości
minimalne możliwości kontroli ilości przydzielonych marek
brak powiązania z ewidencją pomocy warsztatowych.
Innym systemem wypożyczania pomocy warsztatowych do jednorazowego użytku jest tzw. system jednomarkowy z wymianą marek. Polega na tym, że każdemu robotnikowi przydziela się imiennie dwa komplety marek narzędziowych. W każdym komplecie jest jednakowa liczba marek. Komplety marek różnią się kolorem lub kształtem. Wymienia się je między sobą na przemian w pewnych umownych okresach czasu, które ustala się dobrowolnie. Jednak im krótsze tym lepiej działa system. W okresie wypożyczania za jeden kolor nie można wypożyczać ich za inny kolor marek.
W systemie tym wykorzystuje się tzw. tablice wymiany marek. Dzieli się je w pionie kolumnami obejmującymi numery robotników oraz obowiązujące w danym okresie czasu kolory marek.
Zalety:
użytkowanie pomocy warsztatowych na stanowiskach roboczych nie może trwać dłużej niż ustalony okres wymiany marek
osiągnięcie samoczynnej kontroli ilości marek w kompletach przydzielonych robotnikom
zapobieganie gubieniu marek
Wadą jest możliwość spiętrzenia się prac związanych z wymianą marek.
Spiętrzenie następuje szczególnie w pierwszym okresie po wprowadzeniu systemu na skutek niezdyscyplinowania robotników.
System ten jest uznawany za najlepszy z dotychczas znanych i nadaje się do wprowadzenia w każdych warunkach.
Obsługę produkcji przez służbę gospodarki narzędziowej znacznie usprawnia dwumarkowy system wypożyczania pomocy warsztatowych. Polega on na tym, że wprowadza się dwa rodzaje marek: narzędziowe i tzw. kontrolne.
Marki narzędziowe przydziela się robotnikom na takich samych zasadach jak w systemie jednomarkowym. Marki kontrolne różnią się tym, że zamiast numeru robotnika mają wybite symbole pomocy warsztatowych. Jest ich w wypożyczalni tyle, ile jest zaewidencjonowanych pomocy warsztatowych. Obieg marek kontrolnych odbywa się tylko w obrębie wypożyczalni.
Zalety:
idealna przejrzystość
ścisłe powiązania systemu z ewidencją pomocy warsztatowych
możliwość kontroli okresów użytkowania pomocy na stanowisku roboczym.
Wada:
konieczność stosowania dużej ilości marek kontrolnych.
System dowodowo – markowy.
Robotnicy tutaj nie otrzymują przydzielonych im kompletów marek narzędziowych. Przechowuje się je stale w wypożyczalni. Niezbędne do wykonania roboty pomoce warsztatowe wypożycza się tylko za „dowodami wypożyczenia pomocy warsztatowych”, wystawianych przez mistrzów podległym im robotnikom. Dostarczone dowody wymienia się w wypożyczalni na marki narzędziowe, które wkłada się na półki na miejsce wypożyczonych pomocy, a dowody wypożyczenia zajmują miejsca marek na tablicy. Po oddaniu wypożyczonych pomocy do wypożyczalni wydaje się robotnikowi dowody wypożyczenia przedarte do połowy, a ich marki wracają z półek na tablicę.
Zalety:
niemożliwość wypożyczenia dowolnych pomocy warsztatowych
sprzyjanie warunkom pozwalającym na utrzymanie wzorowego porządku w wypożyczalni.
Wady:
duża pracochłonność wystawiania dowodów wypożyczenia obciążająca dodatkowo mistrzów
duża ilość wystawianych dowodów wypożyczenia pomocy warsztatowych.
Dąży się do wprowadzenia bezmarkowych systemów. Nie dokonuje się tutaj podziału pomocy warsztatowych na pomoce stałego i czasowego użytkowania. W tym systemie szafki narzędziowe ustawia się w miejscu centralnym zamiast indywidualnie przy stanowiskach roboczych. Od strony wypożyczalni jest do nich swobodny dostęp dla pracowników wypożyczalni. W takich warunkach robotnicy sami pobierają pomoce z szafek w dowolnej chwili bez kolejek, co uznaje się za istotne usprawnienie obsługi produkcji.
Nadzór nad eksploatacją narzędzi i pomocy warsztatowych.
Dla celów nadzoru nad eksploatacją pomocy warsztatowych organizuje się specjalną komórkę na szczeblu służby gospodarki narzędziowej. Nosi ona nazwę sekcji technicznego nadzoru. Z uwagi na nadzorowanie eksploatacji pomocy warsztatowych przez tę komórkę w całym przedsiębiorstwie tworzy ona w służbie gospodarki narzędziowej wydzielony pion wraz z wypożyczalniami, ostrzalniami i warsztatami napraw pomocy warsztatowych.
Od prawidłowej organizacji tej komórki zależą koszty eksploatacji i zużycia pomocy warsztatowych. Utrzymanie tych kosztów na poziomie optymalnym przesądza o roli tej komórki.
Prawidłowa organizacja komórki technicznego nadzoru służby gospodarki narzędziowej wymaga przydzielenia jej następujących zadań:
opracowanie organizacyjnych systemów obsługi produkcji przez służbę gospodarki narzędziowej, a w szczególności systemów wypożyczania i dostarczania pomocy warsztatowych na stanowiska robocze
opracowanie norm zużycia i optymalnych zapasów pomocy warsztatowych dla wypożyczalni i magazynu
nadzorowanie eksploatacji pomocy warsztatowych bezpośrednio na stanowisku roboczym
nadzorowanie ostrzenia narzędzi skrawających oraz współpraca z ostrzalniami
nadzorowanie napraw pomocy warsztatowych oraz współpraca z warsztatami napraw
ustalanie stałego wyposażenia stanowisk roboczych w pomoce warsztatowe
udział w komisjach przeprowadzających próby praktyczne wprowadzanych do produkcji pomocy warsztatowych
limitowanie kosztów zużycia pomocy warsztatowych.
Najpoważniejszym zadaniem technicznego nadzoru służby gospodarki narzędziowej od poprawności rozwiązania, od którego zależy sprawność obsługi produkcji, jest opracowywanie organizacyjnych systemów tej obsługi.
Znajomość istniejących rozwiązań znacznie ułatwia dobór odpowiedniego systemu, a gruntowna znajomość warunków własnego przedsiębiorstwa nasuwa nowe rozwiązania lub pozwala zmodernizować i dostosować do własnych potrzeb rozwiązania znane.
Do prac nad opracowaniem optymalnego systemu obsługi produkcji włącza się często pracowników spoza komórki technicznego nadzoru wykazujących znajomość tych zagadnień. Korzysta się również z pomocy specjalistów z zewnątrz.
W zakresie opracowania norm zużycia i ustalenia optymalnych zapasów pomocy warsztatowych dla poszczególnych wypożyczalni i magazynów pracownicy technicznego nadzoru wybierają odpowiednią metodę ze znanych lub na jej podstawę opracowują nową metodę ich ustalania.