Sukces
Moduł 9
Przedstawione w poprzednim module techniki powinny dostarczyć nam wiele ciekawych pomysłów. Z pośród nich należy wybrać ten lub te pomysły, które zostaną wprowadzone w życie. W praktyce decyzje co do wyboru najlepszego pomysłu nie zawsze są łatwe.
Każdą decyzję podejmuje się w jakichś ramach, w jakimś kontekście. Decyzje związane są również z perspektywą czasową. Dlatego przed podjęciem decyzji warto odpowiedzieć na kilka pytań:
· Jaki jest ten kontekst?
· Jak wygląda sytuacja, w której trzeba podejmować decyzje?
· Jest spokój, czy też ma się do czynienia z sytuacją nagłą, konfliktową, związaną z działaniem silnej konkurencji?
· Skąd się wzięła potrzeba decyzji?
· Dlaczego trzeba ją podjąć?
· Czy - jeśli jej się nie podejmie teraz - sprawy same się ułożą, czy też zaprzepaści się jakąś okazję?
· Czy ktoś naciska na podjęcie tej decyzji?
· Czy decyzję należy podjąć dziś, w tym miesiącu, w tym roku, w ciągu najbliższych dziesięciu lat?
· Kiedy ujawnią się następstwa decyzji?
· Czy decyzja dotyczy niewielkiej korekty kierunku działania, czy też jest to zwrot o 180 stopni?
· Czy decyduje się o zakończeniu, czy o rozpoczęciu czegoś?
· Czy jest to decyzja nieodwracalna, czy też w razie czego będzie można się z niej wycofać?
· Czy jest to jedna z wielu decyzji, czy też od tej jednej zależy wszystko, co się będzie w określonej sprawie dalej działo?
· Czy podjęcie tej decyzji leży w zasięgu możliwości tych ludzi, którzy mają ją podjąć?
Ćwiczenie 1
Wybierz jakiś problem, do którego wymyśliłeś już ileś pomysłów i odpowiedz pisemnie na powyższe pytania. |
Po odpowiedzeniu na te wstępne pytania, można przejść do wykorzystania metod podejmowania decyzji. Opisane niżej metody można wykorzystywać zarówno przy wyborze pomysłów jak i w innych sytuacjach.
Kiedy wszystkie możliwości (pomysły) wydają się równie dobre, można po prostu rzucić kostką. Metoda ta wydaje się na pierwszy rzut oka niepoważna i nieodpowiedzialna. Jednak jeśli wszystkie możliwości są jednakowe, to metoda ta pozwala uniknąć zamartwiania się z powodu niemożliwości dokonania wyboru.
Niestety nie wystarczy tylko podjąć decyzję - trzeba ją jeszcze wprowadzić w życie. Niektóre możliwości łatwiej zrealizować niż inne. Metoda linii najmniejszego oporu polega na wyborze tej możliwości, która jest najłatwiejsza w realizacji. Po wyborze najłatwiejszego sposobu, należy zbadać, czy jest on do przyjęcia. Jeśli okaże się, że nie, wtedy będzie trzeba z niego zrezygnować i zastosować inną metodę.
Ta metoda polega na wyborze każdej z możliwości po kolei. Pisemnie opisuje się wszystkie zalety, wady - wszystkie powody, dla których należy wybrać właśnie tą możliwość. Gdy się to zrobi dla wszystkich możliwości, trzeba się zastanowić, która z nich ma najbardziej przekonywujące argumenty przemawiające na jej korzyść. Tę możliwość należy wybrać.
Metoda “osiołkowi w żłoby dano” nawiązuje do bajki o osiołku, który mając w żłobie owies i siano, nie mógł się zdecydować, które z nich zjeść i zdechł z głodu. Metodę tą stosuje się wtedy, gdy dysponuje się dwoma równie atrakcyjnymi możliwościami. W takiej sytuacji pojawia się problem - wybór jednej możliwości spowoduje odrzucenie równie korzystnej możliwości alternatywnej. Z tego powodu wiele osób nie może się w takiej sytuacji zdecydować, którą możliwość wybrać. Metoda “osiołkowi w żłoby dano” polega na obrzydzeniu sobie jak najbardziej każdej z możliwości. Tą, którą uda się obrzydzić, będzie można bez bólu odrzucić. Metodę tą można również zastosować przy większej liczbie alternatyw.
W tej metodzie staramy się wymyślić rozwiązanie idealne. Nie należy skupiać się na szczegółach, ale znaleźć jego charakterystyczne cechy. Następnie porównuje się to rozwiązanie doskonałe z realnymi możliwościami. To, które z nich okaże się najbliższe ideałowi - zostanie wybrane.
Najlepsza pozycja dla jakiegoś pomysłu to sytuacja czy okoliczność, w której pomysł będzie mógł być najlepiej zrealizowany. Należy wymyślić najlepszą pozycję dla każdego pomysłu. Następnie najlepsze pozycje porównuje się z realnymi pozycjami każdego z pomysłów. Zaakceptuje się ten pomysł, którego realna pozycja będzie najbardziej zbliżona do jego najlepszej pozycji.
Tabela
Metoda ta polega na narysowaniu tabeli. W pierwszej kolumnie wpisuje się w pionie pomysły, spośród których chcemy dokonać wyboru. W górnym wierszu, poziomo, wpisujemy warunki (cechy, właściwości), które mają istotne znaczenie dla realizacji tych pomysłów. Następnie w poszczególnych kratkach tabeli zaznacza się (plusami i minusami), jak każdy pomysł spełnia te warunki. Wybrany zostanie ten pomysł, który dostał najwięcej plusów, albo ten, w którego przypadku przewaga liczby plusów nad liczbą minusów była największa.
Ćwiczenie 2
Zastosuj wybrane przez Ciebie powyższe techniki do wyboru najlepszych pomysłów. |
Faza podecyzyjna
Po podjęciu decyzji przechodzi się do fazy podecyzyjnej. W tej fazie duże znaczenie ma indywidualny styl i obraz samego siebie osoby decydującej. Należy odpowiedzieć sobie na poniższe pytania:
Czy jest to decyzja, którą będzie się w stanie wprowadzić w życie?
Czy decyzja będzie wymagała zgody innych ludzi?
Jakie skutki (krótko- , średnio- i długoterminowe) spowoduje te decyzja?
Kto ma się zająć wcielaniem decyzji w życie?
Jak to będzie przebiegać?
Czy “kanały realizacji” są gotowe, czy trzeba je dopiero szykować?
Jakie będą etapy realizacji decyzji?
Jakie będą zagrożenia i niebezpieczeństwa?
W jakim “terenie” (konkurencja, i całe otoczenie) będzie decyzja realizowana?
Co się stanie, jeżeli decyzja okaże się błędna?
Co będzie, jeśli jest słuszna, ale nie uda się jej wprowadzić w życie?
Co się stanie, jeżeli zmienią się okoliczności?
Czy będzie się można z decyzji wycofać?
Ćwiczenie 3
Odpowiedz na powyższe pytania w kontekście pomysłu/pomysłów, które wybrałeś na etapie decyzyjnym. |
Techniki planowania
Znając odpowiedzi na te pytania, można opracować plan wprowadzania pomysłu w życie. W tym celu można wykorzystać przedstawione poniżej techniki planowania.
Spis zadań do wykonania lub harmonogram
Jest to najprostsza technika polegająca na spisaniu koniecznych zadań, wraz z terminami oraz środkami niezbędnymi do ich wykonania. Należy po prostu spisać zadania, jakie będzie się wykonywać podczas wprowadzania pomysłu w życie.
Wykres Gantta
Technika ta jest znana każdemu studentowi ekonomii. Polega ona na tworzeniu wykresu słupkowego pokazującego poszczególne etapy projektu na przestrzeni czasu. Czas zaznaczany jest na osi poziomej, a zadania na pionowej. Praca związana z wykonaniem każdego zadania jest oznaczana linią o odpowiedniej długości.
Wykres strzałkowy (sieciowy)
Wykres ten tworzy się poprzez połączenie ze sobą strzałkami (reprezentującymi czynności) kółek z cyframi (reprezentujących wydarzenia). Cyfry w kółkach przedstawiają numery wykonanego wydarzenia. Z kolei przy strzałkach umieszcza się liczby, opisujące czas potrzebny na wykonanie każdej czynności. Dysponując gotowym wykresem można obliczyć najwcześniejszy termin wykonania całego przedsięwzięcia.
Po stworzeniu planu możemy przystąpić do wcielenia pomysłu w życie. Trzeba jednak zaznaczyć, iż podczas realizacji planu może on ulegać modyfikacjom. Wynikać to może z napotkania nowych, nieprzewidzianych wcześniej problemów, jak również może być to spowodowane dojściem do nowych pomysłów, które mogą wzbogacić pierwotne rozwiązanie. Dlatego należy do planu podchodzić z dużą elastycznością.
Mama mówi do synka:
- Jasiu, dlaczego już się nie bawisz z Kaziem?
- A czy ty mamusiu chciałabyś się bawić z kimś, kto kłamie, bije i przeklina?
- Oczywiście, że nie.
- No widzisz. Kaziu też nie chce!
Pani kazała dzieciom przynieść do szkoły swoje domowe zwierzątka. Małgosia przyniosła kotka, Jadzia pieska, a Jasio przyniósł żabę.
- No i co ta twoja żaba potrafi, Jasiu? - pyta pani. Jasio szturchnął żabę, a żaba na to:
- Kła!
Jasio jeszcze raz szturchnął żabę, ale ona znowu:
- Kła!
Wreszcie Jasiu się zdenerwował i uderzył pięścią o stół, a żaba na to:
- Kłanta namera, tarira kłantanamera, kłanta namera tarira kłantanamera.