Krzyż i miecz – symbole epoki średniowiecza

Średniowiecze trwało w Europie od IV/V w n.e. do XV w , a w Polsce od X do XV wieku. W społeczeństwie średniowiecznym panowała hierarchia. Szczytowe miejsce zajmowały dwa stany, rycerstwo i duchowieństwo; mieszczanie i chłopi tworzyli stany niższe. Stąd krzyż i miecz stały się symbolami średniowiecznej epiki. W oparciu o poznaną literaturę, można mówić o dwóch ideałach – wzorcach do naśladowania. Pierwszy to ideał rycerza – wzorem takim jest np. Roland z francuskiej “ Pieśni o Rolandzie ”. Drugi to ideał świętego (ascety ). Przykładem takiego wzoru osobowego może być św. Aleksy z “ Legendy o św. Aleksym ” . Zacznijmy od Rolanda.

Roland był idealnym rycerzem, skupiającym w sobie cechy najbardziej cenione w epoce średniowiecza: Szlachetność, męstwo, nadludzką siłę, wierność Bogu, królowi i ojczyźnie. Roland troszczy się o sławę rycerską . Decyzja nie wezwania pomocy, może być motywowana poczuciem rycerskiego honoru. Wygórowana ambicja o swej wyższości i nadmierna duma nie pozwalają mu rozsądnie myśleć. Na widok umierających towarzyszy, dokonuje się jego wewnętrzna przemiana. Zaczyna w pełni rozumieć czym jest wierność, odpowiedzialność za innych. Gdy decyduje się na wezwanie pomocy, jest już za późno. Symbol miecza pochodzi z słynnej “ Pieśni o Rolandzie ”. Miecz jako symbol rycerstwa, czyli najwyższego stanu w hierarchii staje się również symbolem średniowiecza.

Przyjrzę się teraz św. Aleksemu. Aleksy jest idealnym świętym, religijnym ideałem epoki średniowiecza. Aleksy pochodził ze znakomitego książęcego rodu rzymskiego. Odrzucił bogactwo, luksusowe życie i doczesne pragnienia.

Pozostawił żonę, składając śluby czystości. Wszystko o miał oddał ubogim. Został żebrakiem. Stał się ascetą, doskonalącym ducha poprzez umartwianie

ciała. Konsekwentnie zmierzał do osiągnięcia zbawienia i życia wiecznego, pokonując pokusy i słabości ciała. Był całkowicie oddany Bogu i religii. Jego życiu towarzyszyły cuda. “ Zapach ” jego ciała uzdrawiał chorych. Nagrodą za męczeński żywot Aleksego było natychmiastowe zbawienie. Symbolem religii jest krzyż, a Aleksy jako osoba duchowna musiał w niego wierzyć.

Z “ Legendy...” pochodzi krzyż, drugi symbol średniowiecza. Pierwszym jest miecz z “ Pieśni o Rolandzie ”.