Ocena ryzyka zawodowego operatora wiertarki stołowej

Identyfikacja zagrożeń

Lp.	Zagrożenie lub czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy	Źródło zagrożenia	Możliwe skutki
1	2	3	4
1.	OÅ›wietlenie.	Źle dobrane oÅ›wietlenie sztuczne na stanowiskach pracy. Zbyt duży kontrast oÅ›wietlenia pomiÄ™dzy pÅ‚aszczyznÄ… roboczÄ…, a przejÅ›ciem. Nierównomierne lub zbyt maÅ‚e natężenie oÅ›wietlenia na pÅ‚aszczyźnie roboczej. Źle umieszczone źródÅ‚a Å›wiatÅ‚a powodujÄ…ce olÅ›nienia. Zastosowanie oÅ›wietlenia powodujÄ…cego efekt stroboskopowy.	ZmÄ™czenie wzroku i choroby narzÄ…du wzroku. Zmniejszona koncentracja. Zaburzenia prawidÅ‚owego widzenia mogÄ…ce przyczyniać siÄ™ do ­powstawania wypadków.
2.	Pożar.	Niesprawna instalacja elektryczna. Lekceważenie zakazu palenia tytoniu poza miejscami specjalnie do tego celu wyznaczonymi. Stosowanie rozpuszczalników w procesie czyszczenia obrabianych materiałów. Pył powstający w trakcie wiercenia, np. w drewnie, gromadzący się w powietrzu i na elementach maszyny.	Najczęściej dochodzi do poparzeń, w skrajnych przypadkach do śmierci poszkodowanego.
3.	Hałas.	Hałas pochodzący od wiertarki stacjonarnej może przekraczać dopuszczalny poziom ciśnienia akustycznego wynoszącego 80 dB. Hałas dobiegający z sąsiednich stanowisk pracy. Odgłos pracujących wentylatorów.	Obniżenie sprawności psychofizycznej, szybsze pojawianie się zmęczenia i senności, co w konsekwencji zwiększa prawdopodobieństwo zaistnienia wypadku. Przy dłuższym narażeniu uszczerbek słuchu, a nawet jego utrata.
4.	Pył.	Pył powstający przy wierceniu w drzewie twardym (np. dąb, buk) – frakcja respirabilna.	Zaprószenia oczu, zapalenie spojówek. Ryzyko powstania nowotworów – rak płuc.
5.	Wibracje.	Wibracje pochodzą od wykorzystywanej wiertarki. W przypadku, gdy maszyna powoduje zwiększone wibracje, powinna zostać natychmiast wycofana z eksploatacji ze względu na zły stan techniczny.	Zespół wibracyjny.
6.	Powierzchnie o podwyższonej temperaturze.	Rozgrzane podczas wiercenia: wiertło, obrabiany materiał w miejscu wykonywania otworów.	Poparzenie I stopnia kończyn górnych, przede wszystkim dłoni (palców).
7.	Niestabilne przedmioty przeznaczone do obróbki.	Wiercenie w materiałach o znacznych gabarytach (np. o znacznej długości). Nie stosowanie podstawek, złe zamocowanie obrabianego materiału.	Stłuczenia i ciężkie urazy ciała (np. zmiażdżenia).
8.	Powierzchnie sprzyjające upadkowi na tym samym poziomie – poślizgnięcie, potknięcie, upadek na tej samej płaszczyźnie.	Bałagan w miejscu wykonywania prac (m.in. źle poprowadzone przewody zasilania elektrycznego, np. znajdujące się w przejściach niezabezpieczone przewody, porozrzucane odpady materiału, zły stan techniczny pomostu, itp.).	Złamania, zwichnięcia kończyn, stłuczenia ciała, ale także niebezpieczne urazy głowy.
9.	Kontakt z nieruchomymi elementami.	Elementy konstrukcyjne stołu, na którym zainstalowano wiertarkę, pojemniki na materiały i wyroby (do i po obróbce), drzwi, szafki, inne elementy zlokalizowane w przejściach i dojściach. Brak oznakowania wystających elementów.	Uderzenia o wystające elementy powodujące urazy ciała (stłuczenia) – szczególnie kończyn i głowy.
10.	Kontakt z ostrymi i szorstkimi krawędziami.	Elementy konstrukcyjne wiertarki stacjonarnej, wiertła, krawędzie obrabianych materiałów (np. blachy). Wióry powstające w procesie obróbki elementów metalowych. Prace związane z obsługą i konserwacją urządzenia. Porządkowanie stanowiska pracy.	Urazy najczęściej dłoni (zwłaszcza otarcia, zakłucia i skaleczenia).
11.	Ruchome elementy maszyny.	Ruchome elementy wiertarki stacjonarnej – przekładnia pasowa, wrzeciono, wiertło. Zwłaszcza w przypadku wadliwie zamontowanej osłony, zbyt luźnego napięcia paska klinowego. Praca w rękawicach, z luźnymi częściami ubrania – np. z niedopiętymi mankietami, połami bluzy, itp.	Urazy ciała, szczególnie dłoni (najczęściej skaleczenia, zerwania paznokci, zmiażdżenia, a nawet amputacja pourazowa palców).
12.	Używanie narzędzi ręcznych.	Wykorzystywane narzędzia ręczne – młotki, klucze, punktaki, rysiki traserskie, itp. Zwłaszcza niesprawne (źle oprawione) lub źle dobrane.	Skaleczenia, stłuczenia, zakłucia – najczęściej dłoni.
13.	Niebezpieczne napięcie w przewodach elektrycznych.	Przewody i podzespoły elektryczne będące pod napięciem, zwłaszcza źle prowadzone i niezabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi (np. w przejściach). Zagrożenie jest największe w trakcie prac konserwacyjnych.	Porażenie prądem elektrycznym – ciężkie uszkodzenie ciała, poparzenia, pośrednio stłuczenia, a w skrajnych przypadkach porażenia śmiertelne.
14.	Szkodliwe czynniki chemiczne.	Rozpuszczalniki przeznaczone do czyszczenia obrabianych materiałów.	Bóle i zawroty głowy, senność, zatrucie, podrażnienie układu oddechowego (nos, gardło), oczu, skóry oraz alergie. W skrajnych przypadkach utrata przytomności. Ryzyko powstawania nowotworów.
15.	Spadające przedmioty – uderzenie, przygniecenie.	Nieprawidłowo składowane narzędzia i sprzęt pomocniczy.	Urazy ciała – najczęściej stłuczenia.
16.	Wymuszona pozycja ciała – obciążenia statyczne.	Wielogodzinna, nieprzerwana praca w pozycji siedzącej lub stojącej. Obróbka nietypowych elementów, zwłaszcza o dużych gabarytach.	Długotrwałe i nawracające dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego (zwyrodnienia).
17.	Obciążenie dynamiczne.	Transport ręczny elementów do i po obróbce w pojemnikach. Zakładanie na stół przedmiotów do obróbki o większych gabarytach. Przekraczanie norm dźwigania.	Urazy układu mięśniowo-szkieletowego (naciągnięcia, zwichnięcia, przepuklina).

Rozdział 5/2.A.4.

Rozdział 5/2.A.4.

KARTA OCENY RYZYKA NA STANOWISKU PRACY					Data …...........	Numer Karty ....................................
						Sporządził zespół ............................................................ ............................................................ ............................................................
Stanowisko pracy Operator wiertarki stołowej					Liczba narażonych ........................
Charakterystyka stanowiska pracy: Operator wiertarki pracuje w warsztacie wyposażonym w: oÅ›wietlenie naturalne oraz sztuczne, centralne ogrzewanie oraz wentylacjÄ™ grawitacyjnÄ… i mechanicznÄ…. Na stanowisku pracy znajduje siÄ™ odciÄ…g miejscowy wykorzystywany przy pracach, podczas których powstaje dużo pyłów. Obróbce poddawane sÄ… elementy z różnych metali, PCV i drewna. W procesie technologicznym stosowne sÄ…: woda do chÅ‚odzenia narzÄ™dzia, rozpuszczalniki do czyszczenia obrabianych materiałów. Operator wykorzystuje: szczotki, haczyk i szufelki do usuwania wiórów powstaÅ‚ych w procesie wiercenia, uchwyty rÄ™czne – kleszcze, mÅ‚otki, punktaki, rysiki traserskie i pilniki, narzÄ™dzia rÄ™czne do prac konserwacyjnych przewidzianych w instrukcji użytkowania urzÄ…dzenia. Do obowiÄ…zków operatora należy: zapoznanie siÄ™ z dokumentacjÄ… projektowÄ… dotyczÄ…cÄ… obrabianego elementu, przygotowanie maszyny do pracy, obsÅ‚uga wiertarki zgodnie z instrukcjami użytkowania oraz bezpiecznej obsÅ‚ugi i konserwacji, uprzÄ…tniÄ™cie stanowiska po zakoÅ„czeniu pracy, przeprowadzanie okresowych przeglÄ…dów konserwacyjnych. Operatora wiertarki wyposażono w: odzież roboczÄ… ze Å›ciÅ›le dopasowanymi mankietami rÄ™kawów, buty z noskami, nakrycie gÅ‚owy (beret), rÄ™kawice ochronne, okulary ochronne, ochronniki sÅ‚uchu, półmaski ochronne przeciwpyÅ‚owe. Na stanowisku pracy znajdujÄ… siÄ™ instrukcje: użytkowania wiertarki stacjonarnej, bezpiecznej obsÅ‚ugi i konserwacji maszyny, transportu wewnÄ™trznego, przeciwpożarowa. Pracownik ma do dyspozycji karty charakterystyki substancji niebezpiecznych zawartych w stosowanych przy wykonywaniu prac rozpuszczalnikach. Pracodawca zapewnia też: okresowe przeglÄ…dy i konserwacje maszyny, podrÄ™czny sprzÄ™t ppoż., apteczkÄ™ pierwszej pomocy, okresowe szkolenia bhp i badania lekarskie.					Dokumenty odniesienia: rozp. MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, ze zm.), rozp. MG z 18.11.2002 r. w sprawie minimalnych wymagaÅ„ dotyczÄ…cych bezpieczeÅ„stwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. Nr 191, poz. 1596, ze zm.), rozp. MG z 21.10.2008 r. w sprawie zasadniczych wymagaÅ„ dla maszyn (Dz.U. Nr 199, poz. 1228), rozp. MZ z 3.10.2004 r. w sprawie bezpieczeÅ„stwa i higieny pracy zwiÄ…zanej z wystÄ™powaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz.U. z 2005 r. Nr 11, poz. 86, ze zm.), rozp. MZ z 5.3.2009 r. w sprawie oznakowania opakowaÅ„ substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych oraz niektórych preparatów chemicznych (Dz.U. Nr 53, poz. 439), rozp. MPiPS z 29.11.2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeÅ„ i natężeÅ„ czynników szkodliwych dla zdrowia w Å›rodowisku pracy (Dz.U. Nr 217, poz. 1833, ze zm.), rozp. MPiPS z 14.3.2000 r. w sprawie bhp przy rÄ™cznych pracach transportowych (Dz.U. Nr 26, poz. 313, ze zm.), PN-N-18002:2000 Systemy zarzÄ…dzania bezpieczeÅ„­stwem i higienÄ… pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego, instrukcja użytkowania wiertarki stacjonarnej, karty charakterystyki substancji i preparatów niebezpiecznych, instrukcje zakÅ‚adowe.
Lp.	Zagrożenie	Źródło zagrożenia Wyniki pomiarów	Ciężkość szkód	Prawdopodo- bieństwo	Oszacowanie ryzyka	Działania profilaktyczne
1	2	3	4	5	6	7
1.	Oświetlenie.	Źle dobrane oświetlenie sztuczne na stanowiskach pracy. Zbyt duży kontrast oświetlenia pomiędzy płaszczyzną roboczą, a przejściem. Nierównomierne lub zbyt małe natężenie oświetlenia na płaszczyźnie roboczej. Źle umieszczone źródła światła powodujące olśnienia. Zastosowanie oświetlenia powodującego tzw. efekt stroboskopowy.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Dostosowanie oświetlenia sztucznego w pomieszczeniu pracy do wymogów określonych w Polskiej Normie PN-EN 12464–1:2004 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach. Stosowanie oświetlenia miejscowego. Kontrola źródeł światła pod kątem występowania tzw. efektu stroboskopowego. Szkolenia pracowników z zasad rozmieszczania źródeł oświetlenia miejscowego (unikanie olśnień, wydłużonych cieni, równomierność oświetlenia płaszczyzny roboczej, itp.).
2.	Pożar.	Niesprawna instalacja elektryczna. Lekceważenie zakazu palenia tytoniu poza miejscami specjalnie do tego celu wyznaczonymi. Stosowanie rozpuszczalników w procesie czyszczenia obrabianych materiałów. Pył powstający w trakcie wiercenia, np. w drewnie, gromadzący się w powietrzu i na elementach maszyny.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Nakaz stosowania się do instrukcji przeciwpożarowej. Okresowe przeglądy instalacji elektrycznej w budynku oraz przewodów zasilających urządzenia. Zakaz palenia papierosów i stosowania otwartego ognia w pomieszczeniach pracy. Nakaz utrzymywania porządku i regularnego usuwania materiałów łatwopalnych (np. tamponów nasączonych rozpuszczalnikiem, nagromadzonego pyłu).
3.	Hałas.	Hałas pochodzący od wiertarki stacjonarnej może przekraczać dopuszczalny poziom ciśnienia akustycznego wynoszącego 80 dB. Hałas dobiegający z sąsiednich stanowisk pracy. Odgłos pracujących wentylatorów.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Stosowanie indywidualnych środków ochrony przed hałasem – ochronników słuchu. Powyższe dotyczy także osób przebywających w tym samym pomieszczeniu gdzie wykonywane są prace emitujące hałas powyżej 80 dB. Kontrole sprawności maszyn i wentylacji mechanicznej.
4.	Pył.	Pył powstający przy wierceniu w drzewie twardym (np. dąb, buk) – frakcja respirabilna.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Stosowanie odciągu miejscowego i masek przeciwpyłowych, w przypadku wykonywania prac, w trakcie których powstają większe ilości pyłów.
5.	Wibracje.	Wibracje pochodzą od wykorzystywanej wiertarki. W przypadku, gdy maszyna powoduje zwiększone wibracje, powinna być natychmiast wycofana z eksploatacji ze względu na zły stan techniczny.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne	Okresowe przeglądy maszyn stosowanych na stanowisku pracy. Wycofanie z eksploatacji maszyn uszkodzonych.
6.	Powierzchnie o podwyższonej temperaturze.	Rozgrzane podczas wiercenia: wiertło oraz obrabiany materiał w miejscu wykonywania otworów.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Stosowanie rękawic ochronnych. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności. Zwrócenie uwagi w trakcie szkolenia okresowego z zakresu bhp na możliwość oparzenia się i elementy, które powodują takie zagrożenie.
7.	Niestabilne przedmioty przeznaczone do obróbki.	Wiercenie w materiałach o znacznych gabarytach (np. o znacznej długości). Nie stosowanie podstawek, złe zamocowanie obrabianego materiału.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Stosowanie się do instrukcji użytkowania wiertarki stacjonarnej. Obowiązek wykorzystywania dodatkowych podstawek przy obróbce materiałów o znacznych gabarytach. Obowiązek przytrzymywania małych przedmiotów przy pomocy kleszczy lub ręcznych uchwytów. Kontrola mocowania obrabianych przedmiotów.
8.	Powierzchnie sprzyjające upadkowi na tym samym poziomie – poślizgnięcie, potknięcie, upadek na tej samej płaszczyźnie.	Bałagan w miejscu wykonywania prac (m.in. źle poprowadzone przewody zasilania elektrycznego, np. znajdujące się w przejściach niezabezpieczone przewody, porozrzucane odpady materiału, zły stan techniczny pomostu, itp.).	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne	Dbałość o ład i porządek (uprzątanie rozlanych cieczy, porozrzucanych odpadów). Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności. Kontrola pomostów roboczych.
9.	Kontakt z nieruchomymi elementami.	Elementy konstrukcyjne stołu, na którym zainstalowano wiertarkę, pojemniki na materiały i wyroby(do i po obróbce), drzwi, szafki, elementy inne zlokalizowane w przejściach i dojściach. Brak oznakowania wystających elementów.	Mała	Mało prawdopodobne	Małe	Prawidłowe parametry (szerokość) dojść i przejść do stanowisk pracy. Zakaz zastawiania dojść i przejść. Zapewnienie odpowiedniej wolnej powierzchni na stanowisku pracy. Oznakowanie wystających elementów wyposażenia warsztatu i samego stanowiska pracy. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności.
10.	Kontakt z ostrymi i szorstkimi krawędziami.	Elementy konstrukcyjne wiertarki, wiertła, krawędzie obrabianych materiałów (np. blachy). Wióry powstające w procesie obróbki elementów metalowych. Prace związane z obsługą i konserwacją urządzenia. Porządkowanie stanowiska pracy.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Nakaz stosowania rękawic ochronnych. Zakaz usuwania odpadów (np. wiórów) gołą ręką. Dbałość o ład i porządek na stanowisku pracy. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności.
11.	Ruchome elementy maszyny.	Ruchome elementy wiertarki stacjonarnej – przekÅ‚adnia pasowa, wrzeciono, wiertÅ‚o. ZwÅ‚aszcza w przypadku wadliwie zamontowanej osÅ‚ony, zbyt luźnego napiÄ™cia paska klinowego. Praca w rÄ™kawicach, z luźnymi częściami ubrania – np. niedopiÄ™tymi mankietami czy poÅ‚ami.	Åšrednia	Prawdopodobne	Åšrednie – dopuszczalne	Zakaz demontowania osÅ‚on napÄ™du i elementów przeniesienia napÄ™du wiertarki. Stosowanie siÄ™ do instrukcji bezpiecznej obsÅ‚ugi i konserwacji urzÄ…dzenia. Zakaz pracy z osÅ‚o­nami wadliwie zamontowanymi. Zakaz pracy w rÄ™kawicach, z luźnymi częściami ubrania, z obrÄ…czkami na palcach.
12.	Używanie narzędzi ręcznych.	Wykorzystywane narzędzia ręczne – młotki, klucze, punktaki, rysiki traserskie, itp. Zwłaszcza niesprawne (źle oprawione) lub źle dobrane.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Nakaz wykorzystywania wyłącznie sprawnych (ostrych dobrze oprawionych) narzędzi. Obowiązek stosowania rękawic ochronnych. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności.
13.	Niebezpieczne napięcie w przewodach elektrycznych.	Przewody i podzespoły elektryczne będące pod napięciem, zwłaszcza źle prowadzone i niezabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi (np. w przejściach). Zagrożenie jest największe w trakcie prac konserwacyjnych.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Okresowe przeglądy konserwacyjne wiertarki przeprowadzane przez osoby upoważnione przez pracodawcę i posiadające właściwe kwalifikację. Kontrola przewodów zasilających. Stosowanie na stanowiskach obsługi lamp oświetleniowych zasilanych prądem o napięciu bezpiecznym.
14.	Szkodliwe czynniki chemiczne.	Rozpuszczalniki przeznaczone do czyszczenia obrabianych materiałów.	Małe	Mało prawdopodobne	Małe	Zapoznanie operatora z kartami charakterystyki substancji niebezpiecznych. Nakaz stosowania wentylacji. Kontrola wydajności i prawidłowości wentylacji. W przypadku objawów wskazujących na zatrucie – obowiązek opuszczenia stanowiska pracy i wyjścia na świeże powietrze.
15.	Spadające przedmioty – uderzenie, przygniecenie.	Nieprawidłowo składowane narzędzia i sprzęt pomocniczy.	Mała	Prawdopodobne	Małe	Prawidłowe składowanie narzędzi. Dbałość o ład i porządek na stanowisku pracy. Nakaz odkładania narzędzi na właściwe miejsce natychmiast po wykorzystaniu.
16.	Wymuszona pozycja ciała – obciążenia statyczne.	Wielogodzinna, nieprzerwana praca w pozycji siedzącej lub stojącej. Obróbka nietypowych elementów, zwłaszcza o dużych gabarytach.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Wykorzystywanie sprzętu pomocniczego. Stosowanie dodatkowych przerw w pracy.
17.	Obciążenie dynamiczne.	Transport ręczny elementów do i po obróbce w pojemnikach. Zakładanie na stół przedmiotów do obróbki o większych gabarytach.	Średnia	Prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Przestrzeganie norm dotyczących podnoszonego ciężaru oraz zasad podnoszenia.
Uwagi: Brak lub niestosowanie zabezpieczeń powoduje podwyższenie kategorii ryzyka, tzn. zwiększa prawdopodobieństwo zaistnienia wypadku, choroby.						Zatwierdził: