A-jama nosowa B-gardło C-krtań D-tchawica E-oskrzela F-płuco G-przepona 1.Narząd : Jama nosowa Cecha charakterystyczna : Pokryta jest nabłonkiem jednowarstwowym wielorzędowym z mikrokosmkami. Funkcja : - oszyszczanie - zwilżanie -ogrzewanie wdychanego powietrza 2.Narząd : Gardło Funkcja : W gardle krzyżują się 2 drogi pokarmowa z oddechową. 3.Narząd : Krtań Cecha : Obecność strun głosowych. Funkcja : - wydawanie dźwięków Jedną z chrząstek krtani jest nagłośnia,która otwiera wejście do tchawicy podczas mówienia i oddychania, a zamyka podczas jedzenia pokarmu. Dlatego rozmowa w trakcie jedzenia grozi zaksztuszeniem. 4.Narząd: Tchawica i oskrzela Cecha:Pokryte są nabłonkiem jednowarstwowym wielorzędowym z mikrokosmkami. Funkcja : - oczyszczanie - zwilżanie powietrza 5.Narząd: Pęcherzyki płucne Cecha:Pokryte są nabłonkiem jednowarstwowym płaskim. Funkcja: -w nich zachodzi wymiana gazowa -pęcherzyki płucne otoczone są bardzo gęstą siecią naczyń krwionośnych, które zwiększają powierzchnie wymiany gazowej. Płuco prawe składa się z 3 płatów, a płuco lewe z 2 płatów. Ośrodek oddechowy znajduje się w rdzeniu przedłużonym mózgu.Bodźcem dla ośrodka oddechowego jest wzrost stężenia CO2 we krwi, która przepływa przez rdzeń przedłużony. Zad.1 Udowodnij, że rdzeń przedłużony odpowiadaza pierwszy krzyk dziecka. Odp. Natychmiast po przecięciu pępowiny we krwii noworodka zaczyna zbierać się CO2, którego nadmiar pobudza rdzeń przedłużony i wysyłane impulsy nerwowe zmuszają do pracy mięśnie oddechowe i w tym momencie płuca rozpoczynają pracę. Jak powstaje czkawka? Czkawka powstaje przez podrażnienie nerwów autonomicznego układu nerwowego w jamie brzusznej - skutkiem są szybkie wdechy bedące skurczami przepony. Wdech jest aktem czynnym,a wydech aktem biernym. Wdech : Mięśnie międzyżebrowe: skurcz. Żebra : podnoszą się do góry Przepona : opada w kierunku jamy brzusznej. Objetość klatki piersiowej : zwiększa się Ciśnienie w płucach: ciśnieni niższe od atmosferycznego Ruch powietrza : wtaczanie powietrza do płuc. Wydech : Mięśnie międzyżebrowe: rozkurcz Żebra : opadają w dół Przepona : podnosi się w kierunku jamy klatki piersiowej Objetość klatki piersiowej : zmniejsza się Ciśnienie w płucach: wyższe od atmosferycznego Ruch powietrza : usuwanie powietrza z płuc. Zad. 2 Wpływ wysiłku fizycznego na pracę układu oddechowego można zaobserwować na lekcji w-f, gdy uczniowie biegną np. na 60m. Zaplanuj obserwację wpływu wysiłku fizycznego na układ oddechowy podajac: a)parametr, który bedzie obserwowany b)sposób przeprowadzenia obserwacji Odp. a)liczba oddechów na minutę b)liczymy liczbę oddechów na minutę przed i po biegu. Reakcja oddychania : C6H12O6+6O2 =>6CO2+6H2O + energia Doświadczenie : Wykrywanie obecności CO2 w powietrzu wydychanym z płuc. Zlewka A: woda wapienna Zlewka B: woda wapienna, słomka, powietrze wydychane z płuc z CO2 Wniosek : W zlewce B powstaje biały osad czyli wytrąca się węglan wapnia CaCo3 co świadczy o obecności CO2 w wydychanym powietrzu. Dlaczego istnieje niebezpieczeństwo zatrucia czadem(tlenkiem węgla CO) ? Tlen łączy się z hemoglobiną w sposób nietrwały natomiast czad łączy się z hemoglobiną w sposób trwały w związku z czym do hemoglobiny nie może dołączać się tlen i w konsekwencji następuje śmierć organizmu przez uduszenie.