Problemy etyczne opiniowania sądowego o przemocy rodziców wobec dzieci
Przemoc: akt przeprowadzony z intencją wyrządzenia krzywdy
Karcenie: karcący musi być do tego uprawniony (np. rodzic), a celem karcenia musi być nauczenie dziecka prawidłowego postępowania, a nie upokarzanie/poniżanie/itp.
Pojawiające się problemy etyczne (przykłady):
W sytuacji badania, czując się bezpiecznie, dziecko ujawnia fakty z życia rodzinnego (dodatkowo może jeszcze zastrzegać: „proszę nikomu nie mówić”), które przedstawione w sądzie mogą je narazić na dodatkowe szkody moralno-fizyczne (np. kiedy oskarżony zostanie zwolniony albo dostanie „zawiasy”). Istnieją 3 rozwiązania:
Należy zamieścić informacje w opinii, bo są związane z tezą dowodową i pytaniami sądu – oskarżony zostanie zapewne skazany, ale zarówno on po powrocie jak i reszta rodziny może się mścić na dziecku za „sypanie”
Nie wolno zamieszczać informacji w opinii, bo co zostało powiedziane w zaufaniu nie może się wydostać poza gabinet psychologa – bezkarny oskarżony nic nie zmieni w swoim zachowaniu
Biegły powinien informacje wykorzystać jedynie interpretacyjnie, zamieszczając je w najpotrzebniejszym tylko zakresie i łącząc z pozostałymi wynikami badania psychologicznego (np. z rysunkiem rodziny) – nie podajemy dosłownie wypowiedzi dziecka, uzyskane w wywiadzie informacje stosujemy wybiórczo, aby wraz z pozostałymi badaniami wyjaśniały zjawisko (nie opis tragicznych wydarzeń, ale o skutkach, jakie ponosi dziecko w wyniku agresji ojca)
Wybieramy bramkę nr 3, bo kierujemy się przede wszystkim dobrem dziecka.
Przy odpowiedzi na pytanie „Jaka jest postawa matki wobec dziecka i zaistniałej sytuacji?” W wywiadzie spotykamy cztery postawy matek:
Kategoryczne zaprzeczenie (wiem, że nie)
Nieświadomości (nie wiem nic)
Potwierdza i prosi o nie ujawnianie tego oskarżonemu
Potwierdza i żąda ukarania i odizolowania oskarżonego
Przyczyny postaw matek: uzależnienie od oskarżonego (finansowe, emocjonalne); tradycje rodzinne (np. sposoby karania); solidarność i konsolidacja rodziny wobec ingerencji z zewnątrz; obawa zemsty
Dylemat: zamieszczać informacje uzyskane od matki (bo są istotne dla sprawy) czy nie (aby nie narażać jej na straty moralno-fizyczne)? Rozwiązanie: tylko w koniecznym zakresie, łącząc je z wynikami badań psychologicznych.
Podsumowanie rozdziału:
Należy przy tworzeniu opinii przestrzegać zasady SELEKTYWNOŚCI INFORMACJI, mając na uwadze dobro pokrzywdzonych; nie umieszczać wszystkich wiadomości w takiej kolejności jak uzyskaliśmy je w wywiadzie, zamiast tego należy wybierać te konieczne dla ostatecznych wniosków i wiązać je z informacjami pozyskanymi z innych źródeł (np. badania formularzami).