54

ZASADY POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

Założenia na których opiera się proces cywilny wyrażone normami odnoszącymi się do wszystkich instytucji postępowania- sposób realizacji celów postępowania

1. Prawo obywateli do sądu –państwo ma obowiązek zapewnić każdej jednostce skuteczną możliwość skierowania swojej sprawy do sądu ( na drogę postępowania cywilnego )

Art. 2 Konstytucji – państwo ma zapewnić ochronę prawną

Art. 45 Konstytucji- Każdy ma prawo do sprawiedliwego , jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy ,niezależny, bezstronny i niezawisły sąd

Art.6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności

Ograniczenia wynikają tu z kosztów sądowych- art. 111 instytucja zwolnienia od kosztów, oraz ustawa o kosztach sądowych w postępowaniu cywilnym .

2. Zasada prawdy – by orzeczenie wydane w sprawie zgodne było ze stanem faktycznym

Dociekanie prawdy przez sąd obejmuję:

• Przeprowadzanie dowodów zgłoszonych przez strony

• Udzielanie stronom i pełnomocnikom( w sprawie bez zawodowca) potrzebnych wskazówek co do czynności procesowych oraz pouczeń o skutkach prawnych tych czynności lub ich zaniedbań

• Ewentualne dopuszczenie dowodu nie wskazanego przez stronę, jeżeli sąd powziął o nim wiadomość z akt sprawy lub oświadczeń stron

Art. 217§1,2 Dowody, art. 233§1,2 – swobodna ocena, art. 232 ciężar dowodu

3. Zasada równości stron- strony maja równa pozycję , równe prawa procesowe, możliwość korzystania z jednakowych środków

Art. 32. Konstytucji równość wszystkich

Art. 210 wysłuchanie stron – audiatur et altera pars ( art. 149- posiedzenia jawne z udziałem stron, art214 – odroczenie – nieprawidłowości w doręczeniu w związku z niestawiennictwem).Naruszenie zasady może powodować nieważność postępowania.

3. Zasada dyspozytywności – rozporządzalności

Materialna- dysponowanie przez strony swoimi prawami , będących przedmiotem

Formalna - rozporządzanie czynnościami procesowymi lub tokiem posterowani

Ograniczenia art. 203§4 cofnięcia pozwu tj. sprzeczność z prawem lub zasadami współżycia lub zmierzają do obejścia prawa., art. 223 i 184 ugoda sądowa.

• Sąd nie wszczyna postępowania z urzędu, a jedynie na wniosek strony

• Przedmiotem rozpoznawania są jedynie te które zgłoszone przez strony

Wyjątki art. 570 wszczęcie sprawy z urzędu przez sąd opiekuńczy , art. 321 alimenty, szkoda z deliktu – może więcej zasądzić niż żądano.

3. Zasada kontradyktoryjności- sporności

Sąd rozstrzyga wyłącznie na podstawię dowodów przeprowadzonych przez strony . Sąd ma prawo ( odstępstwo słuszne):

• Oprzeć się na faktach powszechnie znanych – notoryczność art. 228

• Art. .232 możliwość dopuszczenia dowodu nie przytoczonego przez stronę.

Głownie do fazy jurysdykcyjnej.

3. Zasada jawności

Art. 45 konstytucji- rozpoznawanie spraw odbywa się jawnie, a wyłączenie może nastąpić ze względu na moralność, bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny, ochronę życia prywatnego strony lub inny ważny interes prawny .

Art. 7Prawo o ustroju sądów powszechnych

Art. 9 KPC ( wgląd w akta , odpisy , wypisy )

Przez jawność należy rozumieć:

• Jawność wobec uczestników postępowania

• Jawność wobec osób postronnych ( ograniczenia art. . 153, 427)

Ograniczenia jawności to np. posiedzenia niejawne- tam tylko strony wezwane. W postępowaniu nieprocesowym w myśl art. 514 zasadą nie jest jawność tu gdy przepis tak stanowi . Wyrok publicznie nawet jeśli jawność wyłączona

W 2 instancji jeżeli zachodzi nieważność. Narada zawsze przy drzwiach zamkniętych .

3. Zasada bezpośredniości

Celem jest by sąd , który ma wydać wyrok osobiście zetknął się z całym materiałem sprawy, będącym podstawą orzeczenia

• Wyrok może być wydany jedynie przez sędziów , przed którymi odbyła się rozprawa poprzedzająca bezpośrednio wydanie wyroków art. 323 w związku z art.316

• Postępowanie dowodowe odbywa się przed sądem orzekającym art. 235 w związku z art.210, 216- możliwe jednak sąd wezwany lub sędzia wyznaczony ( także charakter dowodu, niedogodność, niewspółmierność kosztów)

Postępowanie przed SN i 2 instancją raczej charakter pośredni. W 2 instancji wyjątkowo możliwe częściowe postępowanie dowodowe ( art. 382, 386)

3. Zasada ustności

Ustna forma zapoznania z materiałem dowodowymi faktycznym stanem sprawy . W zasadzie ogranicza się tylko do rozprawy

Art. 210 – wywołanie sprawy , zgłaszanie ustnie żądań, wniosków , twierdzeń na ich poparcie, zgłoszenie oświadczeń co do twierdzeń drugiej strony .

Zasada ta nie podważą znaczenia pism procesowych , składanych głównie poza rozprawą- 187 pozew, 207 odpowiedź na pozew. Właściwie nie dotyczy sądu , który swe czynności w formie pisemnej – wyroki , postanowienia, zarządzenia

3. Zasada koncentracji materiału dowodowego

Celem jest zapobieganie przeciąganiu postępowania( art. 6 szybkość postępowania)- by rozstrzygnięcie na pierwszym posiedzeniu, jeżeli to możliwe bez szkody- chodzi o zachowanie jakości .U nas system mieszany tj.

• System prekluzji- dotyczy wniosków i zarzutów- jedynie pod uwagę jeśli przed w daniem się w spór art. 202

• System dyskrecjonalnej władzy sądu

Instrumenty dla przewodniczącego ; zarządzenie wniesienia odpowiedzi na pozew, wymianę pism w toku sprawy , środki dyscyplinujące z art. 103. Możliwość obciążania kosztami , które powstały w skutek uchyleń itp.

10. Zasada formalizmu procesowego

Aby dana czynność mogła wywrzeć skutki prawne zamierzone powinna być w zasadzie dokonana w oznaczonej formie , miejscu i czasie Forma art. 126,127, 187, 368, 393³, złagodzenie odnośnie usunięcia braków formalnych i dopiero w razie ich nie usunięcie w przepisanym terminie: zwrot pisma ( art. 130), odrzucenie apelacji ( art.370), kasacji (art.393³).Podstawowym miejscem czynności jest sąd, możliwe jednak nadanie w urzędzie pocztowym .Czas- niedotrzymanie terminów ujemne skutki , bo czynność podjęta po terminie jest bezskuteczna art. 167( złagodzone przywrócenie art. 168)

Czas dokonywanych czynności procesowych limitowany jest :czas trwania postępowania w sprawię, terminy ustawowe . Odwołanie czynności do momentu gdy nie wywołały skutków w postaci orzeczenia.

PRZESŁANKI POSTĘPOWANIA

Warunki , które muszą być spełnione , aby mogło zostać ono wszczęte, przeprowadzone i zakończone.

Przesłanki formalne decydują o prawidłowości toku postępowania

Przesłanki materialne- o osiągnięciu celu danego postępowania np. legitymacja. Prowadzi do oddalenia powództwa nie mając na nie wpływu

Przesłanki bezwzględne- decydują o ważności procesu . Z urzędu zawsze brane przez sąd, powodują nieważność postępowania. W zasadzie nieusuwalne ,choć np. res iudicata – zmiana przy uchyleniu wcześniejszego wyroku.

Przesłanki względne – odnoszą się do prawidłowości procesu , przewidziane ustawą następstwa procesowe, możliwość usunięcia przez stronę lub sąd

Istnienie przesłanki negatywnej lub brak pozytywnej nazywamy przeszkodą procesową.

PRZESŁANKI BEZWZGLĘDNE POZYTYWNE:

Decydują o ważności procesu, brane przez sąd pod uwagę na każdym etapie procesu:

1. Dopuszczalność drogi sądowej art. 379 pkt1

2. Jurysdykcja krajowa nieusuwalna

3. Zdolność sądowa stron art. 379 pkt2

4. Zdolność procesowa stron lub odpowiednie zastępstwo przez przedstawiciela ustawowego

5. Należyte umocowanie pełnomocnictwa strony , jeżeli działa przez pełnomocnika art. 379 pkt2

PRZESŁANKI BEZWZGLĘDNE NEGATYWNE

1. Lis pendis art. 379 pkt3

2. Res iudicata art 379 pkt3

3. Skład sądu sprzeczny z przepisami prawa art. 379 pkt4

4. Udział w rozpoznawaniu sprawy sędziego wyłączonego z mocy ustawy- iudex inhabilis art379 pkt4

5. Niewłaściwość sądu rejonowego, w sprawie należącej do właściwości sądu okręgowego bez względu na wartość przedmiotu sporu art. 379 pkt6

PRZESŁANKI WZGLĘDNE POZYTYWNE:

1. Właściwość trybu postępowania art. 201i 202( gdy się zorientuje to przekazuje – możliwość powtórki czynności)

2. Właściwość sądu poza wypadkiem z art. 379 pkt6- art. 200i 202( automatyczne przekazywanie sprawy)

PRZESŁANKI WZGLĘDNE NEGATYWNE

1. Istnienie zapisu na sąd polubowny art. 199§1 pkt4 w związku z art. 202

2. Niezłożeni kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu przez powoda cudzoziemca

3. Immunitet dyplomatyczny pozwanego art. 1111-1116

PODMIOTY POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

SĄD

SKŁĄD SĄDU :istotne bo gdy skład sprzeczny z przepisami zachodzi nieważność postępowania art. 379 pkt4

1 instancja

• PROCES 1 sędzia + 2 ławników, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej tj. na zarządzenie prezesa możliwe 3 sędziów zawodowo (szczególna zawiłość ,charakter precedensowy), ogłoszenie upadłości zawsze 3 sędziów

• NIEPROCES- art. 509 – 1 sędzia , w poważniejszych + 2 ławników np. władza rodzicielska, udzielanie zezwoleń opiekuna i rodzica na rozporządzanie majątkiem dziecka, przysposobienie, spory między organami przedsiębiorstwa

2 instancja- 3 sędziów, ale o wnioskach dowodowych rozstrzyga 1

SN- 3 sędziów , ale w razie tzw. przesądu wystarczy 1 ( odmowa przyjęcia kasacji do rozpoznania, bądź zwrotu w celu usunięcia braków

WYŁĄCZENIE SĘDZIEGO(odpowiednie stosowanie do ławników, prokuratora itp.)

Z mocy ustawy – iudex inhabilis art. 48

• Pozostaje ze strona w takim stosunku prawnym, że wynik oddziaływa na jego prawa i obowiązki

• W sprawach małżonka, krewnych , powinowatych w linii prostej , krewnych bocznych do 4 stopnia i powinowatych do 2

• W sprawach osób związanych z nim przysposobieniem , opieka , kuratelą

• W sprawach , gzie był lub jest pełnomocnikiem lub radcą prawnym jednej ze stron

• W sprawach gdzie w niższej instancji brał udział, gdy brał udział w sporządzaniu skarżonego aktu, gdy występował jako prokurator

Możliwe ,że będą podstawa do wznowienia postępowania, prowadzą do nieważności postępowania

Na wniosek – iudex suspectus

Na żądanie sędziego lub wniosek strony, gdy zachodzi stosunek osobisty mogący wywołać wątpliwość co do bezstronności sędziego art. 49. Wniosek zgłaszamy na piśmie lub ustnie do protokołu, i uprawdopodobnić przyczyny wyłączenia. Sędzia dział tylko co do czynności nie cierpiących zwłoki , Rozstrzyga o tym sąd w którym sprawa się toczy lub sąd przełożony- postanowieniem( 3 sędziów)- na co przysługuje zażalenie

WŁAŚCIWOŚĆ SĄDU – zakres uprawnień do rozpoznawania i rozstrzygania oraz dokonywania czynności w postępowaniu cywilnym

1. Właściwość ustawowa- zasada

2. Właściwość umowna- prorogatio fori – z umowy prorogacyjnej . Strony nie mogą zmieniać właściwości wyłącznej – odnosi się tylko do procesu . Powołanie tylko przed wdaniem się w spór art. 202

3. Właściwość delegacyjna- wynikająca z przydzielenia danej sprawy przez sąd wyższej instancji, np.

• nie można na podstawie okoliczności ustalić właściwości miejscowej ( wyznacza SN)

• sąd właściwy nie może z powodu przeszkody rozpoznawać sprawy ( wyznacza przełożony sąd)

• w sprawach z prawa pracy na zgodny wniosek stron przekazać do innego równorzędnego - celowość

• uwzględnienie kasacji uchylenie zaskarżonego wyroku- SN może do ponownego rozpoznania sądowi równorzędnemu

1. właściwość miejscowa- jaki sąd ze względu na podział państwa jest właściwy

2. właściwość rzeczową – przedmiotową- polega na podziale co dla rejonu co dla okręgu

3. właściwość funkcjonalna –podział funkcji z zakresu dokonywanych czynności

WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSCOWA:

1. Właściwość ogólna-miejsce zamieszkania( pobytu - właściwość subsydiarna), siedziba jeśli chodzi o SP( siedziba państwowej jednostki organizacyjnej), osoby prawne i inne podmioty nie będące osobą fizyczną ( organizacje społeczne).

2. Właściwość szczególna:

Przemienna- gdy powództwo można wytoczyć bądź przed sądem właściwym ogólnie bądź wskazanym w przepisach kodeksu art. 31:

• o roszczenie alimentacyjne, ustalenie ojcostwa ( sąd właściwy dla osoby uprawnionej art. 32),

• o roszczenie majątkowe w okręgu gdzie znajduje się jednostka organizacyjna jeżeli roszczenie w związku z działalnością art. 33

• o ustalenie istnienia umowy, jej wykonanie, rozwiązanie , unieważnienie- przed sąd miejsca jej wykonania art.34

• delikt – tam gdzie zdarzenie art.35

• roszczenie zapłaty za prowadzenie sprawy – sąd prowadzenia sprawy art.36

• z najmu , dzierżawy miejsce położenia nieruchomości art..37

• z prawa pracy-przed sąd w którego okręgu praca jest wykonywana lub gdzie znajduję się zakład pracy

Wyłączna-nie ma odstępstwa (umowa prerogacyjna- nie ważna ipso jure)

• Powództwo o własność i inne prawa na nieruchomości—miejsce jej położenia. Rozciąga się też na roszczenia osobiste związane i dochłodzone łącznie przeciw temu samemu

• Powództwo z tytułu dziedziczenia, spadku, zachowku, zapisów itp.-ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy lub sąd spadku

• Powództwo ze stosunku członkostwa w spółdzielni, spółki lub stowarzyszenia- według siedziby art.40

• Powództwo ze stosunku małżeństwa- ostatnie wspólne miejsc zamieszkania, jeżeli jedno choć dalej tam przebywa. Inaczej właściwość ogólna.

• Powództwo ze stosunku między rodzicami a dziećmi – sąd miejsca zamieszkania powoda

WŁĄŚCIWOŚC RZECZOWA

Zasadą jest właściwość rzeczowa sądów rejonowych, właściwość okręgowych stanowi wyjątek.

Właściwość sądów okręgowych :

1. prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe (oprócz spraw o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka, unieważnienie uznania oraz rozwiązanie przysposobienia)- chodzi o ochronę dóbr osobistych

2. ochronę praw autorskich, patentów , rejestracji wzorów użytkowych i zdobniczych-prawa autorskie, wynalazczość, o znakach towarowych

3. roszczenia wynikające z prawa prasowego-przekazanie ze względu na stopień trudności

4. prawa majątkowe gdzie wartość przedmiotu sporu ponad 30.000 (oprócz spraw o alimenty, naruszenia posiadania, zniesienie współwłasności

5. o orzeczenie przepadku świadczenia na rzecz SP (w celu niegodziwym lub niezgodne z prawem )

wartość przedmiotu sporu

obowiązek powoda na oznaczenie wartości przedmiotu sporu . Nie wlicza się odsetek, pożytków, kosztów żadnych obok roszczenia głównego . jeśli kilka roszczeń – zlicza się ich wartość( przedmiotowa i podmiotowa kumulacja roszczeń- nie dotyczy gdy powód dochodzi zasądzenia roszczeń solidarnie lub świadczeń niepodzielnych

• jeżeli powtarzające się świadczenie ( ale nie alimenty)- sumujemy za rok lub jeśli krócej za cały okres

• istnienie, rozwiązanie itp. umowy najmu lub dzierżawy – na czas oznaczony – suma czynszu za okres sporny , na czas nieoznaczony – suma za okres 3 miesięcy

• o roszczenia pracowników dotyczące nawiązania, istnienia lub rozwiązania stosunku pracy – na czas oznaczony – suma za sporny okres , na czas nieoznaczony – suma z 1 roku

• zabezpieczenie, zastaw, hipotekę- suma wierzytelności, jeżeli przedmiot ma mniejszą wartość niż wierzytelności – jest ona rozstrzygająca

Sad sprawdza ja z urzędu przed doręczeniem pozwu , potem jedynie na wniosek.

WŁAŚCIWOŚĆ FUNKCJONALNA:

Podział w zakresie dokonywania określonych czynności

Sąd rejonowy :

• Rozpoznawanie i rozstrzyganie zasadniczo w 1 instancji

• Przyjmowanie środków odwoławczych i kontrola formalna

• Zażaleń rozpoznawanie na własne czynności

• Pomoc sądowa

• Wydawanie nakazów zapłaty

• Wnioski o zwolnienie od kosztów, i przyznanie pełnomocnika z urzędu

• Postępowanie pojednawcze

• Postępowanie o zabezpieczenie dowodów w wypadkach nie cierpiących zwłoki lub gdy postępowanie jeszcze nie wszczęte

• Wyznaczanie arbitrów i superarbitrów sądów polubownych

• Nadawanie klauzuli wykonalności

Sąd okręgowy ( część tego co i przy rejonie)

• Rozpoznawanie środków odwoławczych

• Wyznaczanie sądu , gdy właściwy ma przeszkodę

• Prowadzenie rejestrów związków zawodowych

Sądy apelacyjne:

• Przyjmowanie kasacji od własnych orzeczeń

• Przyjmowanie zażaleń do SN na własne postanowienia odrzucające kasacje, a także kończące postępowanie w sprawie, w których przysługuję kasacja

• Wyznaczenie okręgowego gdy ma przeszkodę

• Orzekanie o wyłączeniu sędziego okręgu , jeżeli okręgowy nie może wydać postanowienia

SN

• Rozpoznawanie kasacji, i kontrola pod względem formalnym

• Rozpoznawanie zażaleń od sądu od postanowień sadu okręgowego

• Rozstrzyganie zagadnień prawnych budzących wątpliwości: powstałych przy apelacji, kasacji

• Możliwości wyznaczenia innego 1 lub 2 instancji w wypadku uwzględnienia kasacji

• Przejmowanie do rozpatrzenia spraw gdzie zagadnienia prawne powstałe w 2 instancji

• Wykładnia- tego co rozbieżności w orzecznictwie

• oznaczenie sądu – gdy problem z właściwością z KPC

• orzekanie o wyłączeniu sędziego sądu apelacyjnego, gdy nie ma możliwości wydania postanowienia z braku 3 sędziów

REFERENDARZ SĄDOWY

Wykonują czynności w postępowaniu cywilnym- tylko nieprocesowe, w zakresie których uprawnienia sadu – tylko te wskazane w ustawie.. Mianuje go i zwalnia MS na wniosek prezesa okręgu .Nie jest on niezawisły . Na jego czynności skarga do sądu rejonowego , a czynność ta traci moc ( gdy wpis to dodatkowy zapis o zaskarżeniu)- termin 7 dni od doręczenia lub czynności ( jeśli obecny przy niej)

• Czynności w sprawach o wpis w księdze wieczystej

• Postępowanie o założenie księgi wieczystej

• Postępowanie rejestrowe: za wyjątkiem prowadzenia rozpraw, wydania postanowień o pierwszym wpisie spółek akcyjnych, o wpisach zmian w statucie spółek akcyjnych )

PROKURATOR

Art. 7 ustawy o Prokuraturze- prokurator może żądać wszczęcia postępowania w każdej sprawi lub wziąć udział już w toczącym się postępowaniu gdy wymaga tego :

• Ochrona praworządności

• Ochrona interesu społecznego –art57 KPC

• Ochrona praw obywateli

Z przepisów szczególnych wynika ,że ( tu prawa rodzinnego) może wytoczyć we wszystkich sprawach za wyjątkiem rozwodu i separacji

Ograniczenie prokuratora polega na tym ,że nie może samodzielnie rozporządzać przedmiotem sporu, zawsze działa na rzecz oznaczonej osoby , może działać na rzecz interesu społecznego i praworządności pozywając tu wszystkie strony stosunku prawnego np. ustalenie nieistnienia małżeństwa.. Jest samodzielny gdy nie wytacza powództwa na rzecz oznaczonej osoby- przepisy o współuczestnictwie jednolitym stosujemy. Wydaje się ,że nie może powództwa , gdy strony dokonały zapisu na sąd polubowny .Nie związany z rządna ze stron- przytacza fakty, wnioski jakie uzna za niezbędne. Od chwili zgłoszenia udziału doręcza mu się wszystkie pisma procesowa, zawiadomienia o terminach . Ma prawo zaskarżenia tego od czego środek odwoławczy

ORGANIZACJE SPOŁECZNE:

Art. 62-63 KPC i odpowiednie stosowanie przepisów o prokuraturze

Organizacje , których działalność nie ma celu gospodarczego ( wykaz w rozporządzeniu MS)mogą w wypadkach przewidzianych w ustawie dla ochrony obywateli spowodować wszczęcie postępowania lub brać udział w toczącym się z zakresu( uwarunkowane zgoda powoda):

• W sprawach o roszczenie alimentacyjne

• W sprawach o ochronę konsumentów art.61

• W sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych art. 462

Także inne jeśli do zadań statutowych np.. ochrona środowiska, ochrona wynalazczości.

INSPEKTOR PRACY – w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy mogą wytaczać na rzecz obywateli lub za zgoda powoda wstępować do już toczących się postępowań- odpowiednio przepisy o prokuraturze.

RZECZNIK KONSUMENTA- we wszystkich sprawach dotyczących ochrony interesów konsumenta, za zgodą powoda przystępować w każdym stadium jw.

RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH – jak prokurator

STRONY

Znaczenie materialne-strona jest podmiot , którego dotyczy konkretna norma prawna określona roszczeniem z pozwu

Znaczenie procesowe- podmiot , który występuje w danym procesie we własnym imieniu w charakterze powoda lub pozwanego . Możliwe powództwo wzajemne- wtedy obie funkcje.

ZDOLNOŚĆ SĄDOWA- ściśle powiązana ze zdolnością prawna. Strona może być każdy podmiot posiadający zdolność sadową

• Osoby fizyczne – od urodzenia do śmierci

• Osoby prawne- od wpisu

• Organizacje społeczne( wykaz MS)

• Organy spółki: zarząd, komisje rewizyjne, rada w spółce z o.o., akcyjnej

• Zarząd spółdzielni

• SP

• Także osoba całkowicie ubezwłasnowolniona

Brak to bezwzględna. przesłanka procesowa- z urzędu , zawsze. Naruszenie = nieważność postępowania.

ZDOLNOŚC PROCESOWA- zdolność do działania w procesie we własnym imieniu, osobiście lub przez ustanowionego pełnomocnika. Podobna do zdolności do czynności prawnych

Osoba fizyczna: ograniczona maja małoletni, którzy ukończyli 13 ,osoby ubezwłasnowolnione częściowo( tylko taka , jak to co mogą samodzielnie) Mogą same rozporządzać zarobkiem , zawierać umowy w drobnych sprawach codziennych, rozporządzać przedmiotem majątkowym im danym .

Osoby prawne-pełna zdolność

Braki w zdolności uzupełniamy przez wezwanie przedstawiciela, brak zdolności po stronie pozwanej nie prowadzi nigdy do odrzucenia pozwu. Na wniosek możliwe ustanowienie kuratora

Może mieć charakter pierwotny lub następczy .

ZDOLNOŚC POSTULACYJNA;

• Zdolność do osobistego dokonywania czynności procesowych przez dany podmiot

• Przymus adwokacki bezwzględny mimo zdolności strony nie możliwe osiągniecie skutków bez zawodowca( kasacja, zażalenia do SN,

• Przymus adwokacki względny: jeżeli chce pełnomocnika to tylko adwokata

LEGITYMACJA PROCESOWA- materialnoprawne uprawnienie stron do występowania w konkretnym procesie. Może być czynna, bierna : indywidualna lub grupowa

Legitymacja publiczna lub prywatna

SUBSTYTUCJA- gdy może w procesie występować osoba działająca we własnym imieniu , ale na rzecz innej , której osobiście legitymacja przysługuje. Wyłącznie ustawowa

SUBROGACJA- legitymację posiada wyłącznie podmiot podstawiony, a nie posiada jej podmiot, którego dotyczy norma prawna zawarta w roszczeniu objęty pozwem np. syndyk, kurator spadku, wykonawca testamentu

WSPÓŁUCZESTNISTWO W SPORZE

Możliwość występowania po każdej ze stron większej ilości podmiotów. Może być pierwotne lub nabytę.

• WSPÓŁUCZESTNICTWO MATERIALNE Prawa lub obowiązki są im wspólne lub z tej samej podstawy faktycznej i prawnej np. współuczestnictwo dłużnika i poręczyciela

• WSPÓŁUCZESTNICTWO FORMALNE Roszczenie oparta na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej lub zobowiązanie jednego rodzaju, jeżeli ponadto właściwość sądu jest uzasadniona z osobna jak i wspólnie

Np. skarga pauliańska przeciw trzeciemu, który uzyskał korzyść z pokrzywdzenia wierzycieli

• WSPÓŁUCZESTNICTWO KONIECZNE- rodzaj materialnego , jeżeli przeciw kilku osoba sprawa tylko łącznie np. o uznanie umowy za bezskuteczna art.59 KC tylko przeciw wszystkim kontrahentom. Legitymacja procesowa- jedynie łącznie.

• WSPÓŁUCZESTNICTWO JEDNOLITĘ- gdy z istoty stosunku prawnego lub ustawy wynika ,że rozstrzygniecie będzie dotyczyć niepodzielnie wszystkich uczestników np. art.66,69,70 KRiO. Gdy jeden dział inni skutki , ale do ugody , zrzeczenia uznania zgoda wszystkich potrzebna. Każdy może samodzielnie popierać sprawę

• Współuczestnictwo konkurencyjne- ( w ramach nienazwanego)występują 2 podmioty , ale tylko jeden jest uprawniony np. o alimenty – matka i dziecko.

INTERWENCJA GŁOWNA- art. .75 wytoczona obu strona toczącego się procesu o ten sam przedmiot , przed ten sam sąd, do zamknięcia rozprawy w 1 instancji ( od zawiśnięcia sporu), osoba taka dział dla ochrony własnych praw

Sad prze, którym toczy się sprawa jest zawsze właściwy do procesu interwencyjnego . Możliwe zawieszenie postępowania do zakończenia procesu interwencyjnego, lub połączyć w jedno postępowanie. Pozwane strony współuczestnikami raczej konkurencyjnymi

INTERWENCJA UBOCZNA- kto ma interes prawny w każdym stadium , aż do zamknięcia rozprawy w 2 instancji przystąpić do strony (konieczność posiadania interesu , dotrzymanie terminu)- przystępuję do jednej ze stron, bierze udział w procesie obok niej, pomaga jej w obronie jej praw, nie dochodzi praw własnych ( wyjątek art.81)Na piśmie i warunkom z art.126. Strony mogą zgłosić opozycje tj. sprzeciw co do przystąpienia- postępowanie wpadkowe( badanie przed sądem)- może uwzględnić lub nie. Czynności nie mogą być sprzeczne z tym co strona do której przystąpił, chyba że jest samoistny . Skutkiem jest niemożność zarzutów wobec strony co do której przystąpił o błędnym rozstrzygnięciu (zarzut wadliwego procesu). Doręczenia tak jak stronie. Może wejść na miejsce strony do której przystąpił- następstwo procesowe.

Samoistna- kwalifikowana- wyrok ma odnieść bezpośredni skutek miedzy interwentem a przeciwnikiem strony ( współuczestnictwo jednolite stosujemy przepisy )

Niesamoistna – zwykła-oddziaływanie pośrednie

PRZYPOZWANIE- polega na zawiadomieniu osoby trzeciej o toczącym się postępowaniu i wezwaniu do wzięcia udziału przez stronę, której w razie niekorzystnego dla niej rozstrzygnięcia przysługiwałoby wobec tej osoby roszczenie, albo przeciwko której osoba trzecia mogła by wystąpić z roszczeniem . Skutki jak przy interwencji zwykłej. Strona wnosi pismo do sądu o przypozwaniu. Termin zasadniczo do zamknięcia rozprawy w 2 instancji

REPREZENTACJA STRON :

Przedstawicielstwo ustawowe

Pełnomocnictwo – czynność prawna, do działania w imieniu . Mogą udzielić : strony ze zdolnością procesową, osoby prawne, SP, przedstawiciele ustawowi, osoba prawna obsługująca podmiot gospodarczy

• Procesowe ogólne

• Procesowe do poszczególnych spraw( małżeńskie )

• Do niektórych czynności procesowych

Zakres:

1. Do wszystkich łączących się ze sobą czynności( nawet powództwo wzajemne, skargi o wznowienie, interwencja główna przeciw mocodawcy)

2. Wszystkich czynności dotyczących zabezpieczenia i egzekucji

3. Udzielania dalszego pełnomocnictwa zawodowcowi

4. Zawarcie umowy , zrzeczenie roszczenie, uznanie powództwa

5. Odbiór kosztów od strony przeciwnej

Zakres, czas – oceniane według treści < nie ograniczona liczba pełnomocników, ale każdemu oddzielne pełnomocnictwo, skutki bezpośrednio na reprezentowanego

Brak pełnomocnictwa-przyczynę nieważności postępowania ( pod uwagę z urzędu). Możliwe dopuszczanie tymczasowego podjęcia czynności nie cierpiących zwłoki – można uzależnić od zabezpieczenia kosztów

Ustaje z chwila zawiadomienia sądu – skutek wobec sądu.. jeśli zawodowiec wypowiedział pełnomocnictwo to działa jeszcze przez 2 tygodnie, jeśli to konieczne dla uchronienia mocodawcy od skutków prawnych niekorzystnych

PRZEDMIOT POSTEPOWANIA – PROCESU CYWILNEGO

Przedmiotem będzie prawo podmiotowe, lub stosunek prawny , określony żądaniem pozwu.

Powództwo stanowi zatem zadanie ( czynność procesową, które zawiera oświadczenie wiedzy i woli strony powodowej: dokładne określenie żądania, przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądania ( art.187)

RODZAJE POWÓDZTW:

1. POWÓDZTWO O ŚWIADCZENIE: dare, facere, bon facere, omittere( zaprzeczenie), znoszenie( pati. Typowe: zapłata kwoty , wydanie rzeczy, eksmisja

Art. 353 KC- działanie i zaniechanie

Art. 316 Można dochodzić roszczeń już wymagalnych, Roszczeń , które stały się wymagalne w toku sprawy

Żądanie alternatywne:art365 przy zobowiązaniu przemiennym

Żądanie ewentualne:- szczególna kumulacja roszczeń dla obu żądań i głównego i ewentualnego sąd musi być właściwy

2. POWÓDZTWO O USTALENIE PRAWA LUB STOSUNKU PRAWNEGO

Art. 189 Powód może żądać ustalenia tego przez sąd gdy ma w tym interes prawny

3. POWÓDZTWO O UKSZTAŁTOWANIE PRAWA LUB STOSUNKU PRAWNEGO

cel : ustanowienie nowego, zniesienie bądź zmiana dotychczasowego prawa lub stosunku prawnego. Wyroki maja charakter konstytutywny i obowiązują ex.nunc. nie ma potrzeby wykazania interesu , bo legitymacja z prawa materialnego

CZYNNOŚCI PROCESOWE

Formalna czynność podmiotu , która powoduję powstanie , zmianę i ustanie stosunku prawnego (wywrzeć skutki prawne dla procesu)

Czynności dzielimy na ( kryterium podmiotowe):

1. Czynności procesowe sądu- dokonywane przez sąd lub upoważnione organy , w przepisanej formie( ius cogens), w stosunku do podmiotów postępowania podległych jurysdykcji polskiej

• Czynności przygotowawcze- zebranie i zbadanie materiału koniecznego do orzeczenia w sprawie

• Czynności kontrolne-kontrola aktów dyspozytywnych stron

• Czynności rozstrzygające- np. wydanie wyroku, umorzenie postępowania

2. Czynności procesowe stron: podjęte przez podmiot posiadający zdolność procesowa( ważność), w terminach przewidzianych(potem nieskuteczne), w odpowiedniej formie( art. 126 pisma procesowe), są fakultatywne i odwołalne , są niesamodzielne. Odwołalność ograniczona: dopóki nie osiągnęła jeszcze zamierzonego skutku.

3. Czynności procesowe prokuratora i organizacji społecznych – itp. nie różną się od czynności stron istotne że oni nie występują samodzielnie.

PISMA PROCESOWE:

wnioski i oświadczenia stron składane poza rozprawą- wyłom od ustności

WYMOGI PISMA PROCESOWEGO ART. 126 KPC:

• Oznaczenie sądu

• Oznaczenie stron i ich przedstawicieli

• Oznaczenie rodzaju pisma

• Osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności

• Podpisy stron lub pełnomocnika, bądź przedstawiciela ustawowego

• Wymienienie załączników

Możliwe urzędowe formularze . Mylne oznaczenie lub inne oczywiste niedokładności nie są przeszkodą do nadania im biegu. Pismo poprawione skutki od chwili wniesienia. Jeżeli pismo winno być na formularzu a nie jest , albo jest błędnie, lub inne braki formalne – to zwraca się bez wzywania do poprawienia jeśli dotyczy to sprzeciwu od nakazu zapłaty to odrzuca.

DORĘCZENIE

ZASADA OFICJALNOŚCI ;poczta, komornik, woźny itp. . W sprawach gospodarczych strony doręczają sobie wzajemnie , a do sądu jedynie pokwitowanie doręczenia.

• Wręczenie bezpośrednio w sekretariacie sądu ( osobiści , przedstawiciel )- osobie fizycznej bądź organowi uprawnionemu osoby prawnej , do rąk pracownika uprawnionego do odbioru

• Gdy ustanowiony zawodowiec to doręczamy jemu

• Osobie ustanowionej do odbioru pism ( strona zamieszkała za granicą)

• Na adres wskazany , adres z rejestru

• Miejscem doręczenia : mieszkanie, miejsce pracy lub miejsce gdzie można zastać adresata

• Doręczenie zastępcze art. 138,139

• Doręczenie prawidłowe- domniemanie

• Doręczać można wyjątkowo nocą tj. 21-07 i w dni wolne od pracy

POSIEDZENIA:

Niejawne- bez udziału stron i publiczności

Jawne :(reguła) rozprawa i inne posiedzenia jawne( np. dowód przed sądem wezwanym ) o jawnych zawiadamia się strony , wyznacza je przewodniczący . Możliwe jeżeli zagrożenie dla porządku publicznego lub moralności rozpoznawanie przy drzwiach zamkniętych ( całość , część)

Przewodniczący : otwiera, prowadzi , udziela głosu , zadaję pytania, ogłasza orzeczenie, sprawuję policję sesyjną

Protokół: spisuję protokolant pod kierunkiem przewodniczącego , wymogi formalne art.158. Strony maja prawo wglądu ,mogą żądać sprostowania, uzupełnienia, od zarządzeń przewodniczącego mają 1 tydzień na odwołanie możliwe załączniki do protokołu

TERMINY :

DLA CZYNNOŚCI PROCESOWYCH SĄDU – głównie terminy instrukcyjne, celem przeciwdziałanie przewlekłości

DLA CZYNNOŚCI PROCESOWYCH STRON

• Terminy ustawowe: sporządzenie środka odwoławczego , uzupełnienie braków, żądanie uzasadnienia wyroku. Nie mogą być zmieniane przez sąd. Bieg od momentu wskazanego w kodeksie

• Terminy sądowe; wyznaczane przez sąd art. 164np złożenia załącznika do protokołu . Możliwe z ważnych przyczyn wydłużanie i skracanie.

• Terminy umowne; oznaczone przez strony np. zgodne zawieszenie postępowania( min 3 miesiące- max 3 lata)

UCHYBIENIE I PRZYWRÓCENIE TERMINU

Uchybienie: strona nie dokonała oznaczonej czynności w oznaczonym terminie( ustawowe , sądowe)- terminy zawite

Skutki ogólne- czynność po terminie jest bezskuteczna ipso jure, chyba ,że przepis szczególny stanowi inaczej np. kaucja aktoryczna tu potrzebny wniosek o odrzucenie. Możliwość kosztów na stronę za niesumienne i niewłaściwe postępowanie art. 103

Skutki szczególne zależne od rodzaju czynności np. odrzucenie apelacji, zwrot pisma

Przywrócenie – tylko gdy strona niedoskonała czynności bez swojej winy ,

1. Złożenie wniosku o przywrócenie- do sądu , gdzie czynność miała być dokonana w ciągu tygodnia od ustąpienia przyczyny. Wymogi z 126 , uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających wniosek. Dopuszczalne w zasadzie w ciągu 1 roku inaczej tylko w wyjątkowych sytuacjach .

2. Brak winy – uprawdopodobnić swą należyta staranność., uchybienie z winy pełnomocnika jak z winy strony .

3. Ujemne skutki procesowe uchybienia- nie można przywracać terminów do wniesienia pisma przygotowawczego, bo strona ,aż do końca może działać ( wnioski, dowody)

4. Równocześnie z wnioskiem dokonanie uchybionej czynności

Zgoda na niejawnym , odmowa zawsze po przeprowadzeniu rozprawy

POSTĘPOWANIE PRZED SĄDEM 1 INSTANCJI

POSTĘPOWANIE POJEDNAWCZE.UGODA SĄDOWA- szybkie ,niekonfliktowe, małe koszty . Tam gdzie dopuszczalna ugoda zawsze sad powinien w każdym stanie postępowania do ich ugodowego załatwienia, czasem obligatoryjne pojednawcze np. Rozwód. Jeżeli charakter na to pozawala mogą być regulowane przed wniesieniem pozwu art. 184(sąd rejonowy , nie istotna właściwość). Konieczną przesłanką jest dopuszczalność drogi sądowej. Przeprowadza je sąd w składzie 1 osobowym na posiedzeniu jawnym , protokół. W razie niestawienia –uznajemy za niedokonane , wyjątkowo można odroczyć . Nie przeprowadza się żadnych dowodów.

UGODA-jest to czynność procesowa, materialnoprawną , zobowiązanie do skłaniania do ugody ( zwłaszcza 1 posiedzenie, po wstępnym wyjaśnieniu stanowisk ). Przedmiot ugody musi mieścić się w granicach dyspozytywności stron. Możliwe za niedopuszczalne : niezgodne z prawem lub zasadami współżycia społecznego lub zmierza do obejścia prawa. Skutkiem jest umorzenie postępowania, aż do uprawomocnienia można odwołać ugodę, później od skutków można się uchylić powołując się na wadę oświadczenia woli . Ugoda zawarta przed sądem jest tytułem egzekucyjnym , nie korzysta jednak z powagi rzeczy osądzonej( możliwy jedynie zarzut ugodzenia się)

POZEW

Pierwsze pismo procesowe wszczynające proces

Pozew musi spełniać warunki:

1. Wymogi formalne pisma procesowego art. 126

2. Obligatoryjnie:

• Dokładne określenie żądania, w sprawach o prawa majątkowe oznaczenie wartości przedmiotu sporu ( chyba że oznaczona kwota pieniężna)

• Przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie , w miarę potrzeb właściwość sadu uzasadniających

3. Fakultatywnie: wnioski o zabezpieczenie powództw, nadanie wyrokowi natychmiastowej wykonalności, przeprowadzenie rozprawy w nieobecność powoda, wnioski do przygotowania rozprawy , żądanie odsetek , zwrotu kosztów

KUMULACJA ROSZCZEŃ

Możliwość występowania z kilkoma roszczeniami przeciw temu samemu pozwanemu , z któeych każde może być przedmiotem odrębnych pozwów.

Warunki:

1. Muszą nadawać się do tego samego trybu postępowania

2. Sąd musi być właściwy ze względu na ogólną wartość roszczenia

3. Nie może być dla któregoś przewidziane postępowanie odrębne, ani też zachodzić niewłaściwość sadu art. 191

Skutkiem : rozstrzygnięcie w tym samym postępowaniu, jednym wyrokiem ( wyjątek wyrok częściowy art. 317 , 218), zakaz kumulacji roszczeń w postępowaniu uproszczonym

Art. 505 zakaz rozdrabniania roszczeń w postępowaniu uproszczonym jeżeli postępowanie te nie było by właściwe dla całego roszczenie.

Możliwa kumulacja podmiotowa tj. jednym pozwem od kilku osób musi zachodzić współuczestnictwo

PRZEDMIOTOWA ZMIANA POWÓDZTWA

Dopuszczalna o ile nie wpływa na właściwość sądu art. 193 ( nowy pozew)i może dotyczyć

• żądania powództwa np. zamiast zapłaty wydanie rzeczy bądź

• podstawy powództwa powód zmienia żądanie oparte na podstawie deliktowej na podstawę umowna- nowe roszczenie lub obok dotychczasowego. Skutki od momentu gdy pozwanemu doręczono lub gdy przy nim na rozprawie art. 192,193

Dopuszczalna aż do uprawomocnienia się wyroku. Kiedy zmiana jest niedopuszczalna sąd rozpoznaje jako nowe powództwo lub przekazuję właściwemu. Gdy zmiana w rejonowym to całość należy przekazać do okręgu, który będzie właściwy

PODMIOTOWA ZMIANA POWÓDZTWA może być wynikiem :

1. Następstwa prawnego – wstąpienie spadkobiercy

2. Przez czynność procesową:

• Interwient uboczny – za zgodą strony – może wejść na miejsce strony do której przystąpił

• Nabywca rzeczy lub praw objętych sporem , zbytych w toku sprawy może wejść w miejsce zbywcy za zezwoleniem strony przeciwnej art. 192 pkt3

• Jeżeli powództwo nie wytoczone przeciw osobie , która powinna być pozwaną w procesie , sąd na wniosek może wezwać tą osobę do udziału , za zgodą obu stron może wstąpić w miejsce pozwanego art. 194

• Jeżeli powództwo nie wytoczone przez osobę , która powinna być powodem w procesie, sąd na wniosek powoda zawiadamia tę osobę o toczącym się postępowaniu(jw.)

• Jeżeli okażę się ,że powództwo o to samo roszczenie może być wytoczone jeszcze przeciwko innym osobą ( możliwe wezwanie ich na wniosek powoda, sąd pracy nawet z urzędu)- nowy uczestnik obok pierwotnego

• Jeżeli okażę się że nie występują w sprawię w charakterze powoda lub pozwanego , których łączny udział jest konieczny ( sąd wzywa powoda do oznaczenia pozostałych uczestników art. 195 – nowy uczestnik obok pierwotnego

• Powód potencjalny – tj. gdy na rzecz osoby powództwo wytacza prokurator, organizacja, inspektor pracy

WSZCZĘCIE POSTEPOWANIA

1. KONTROLA POZWU – badanie formalne przez przewodniczącego(warunków formalnych ) ewentualne wezwanie do uzupełnienia w terminie 7 dni – art. 126,130, 130¹. nie uzupełnienie to zwrot pozwu

2. KONTROLA PRZESŁANEK PROCESOWYCH art. 199i 1099- gdy niespełnione sad pozew odrzuca wyjątek art. 464przekazuję do właściwego organu.

3. BADANIE WŁAŚCIWOŚCI

4. BADANIE TRYBU ART. 201

ODRZUCENIE POZWU – sąd odrzuca w następujących wypadkach ( może na posiedzeniu niejawnym . na postanowienie służy zażalenie.

1. droga sądowa jest niedopuszczalna

2. res iudicata, lis pendis

3. strona nie ma zdolności sądowej , albo jeżeli powód nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy, albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie

4. jeżeli rozstrzygnięcie sprawy należy do sądu polubownego art. 199 i 697

5. brak jurysdykcji krajowej art. 1099

Po doręczeniu pozwu możliwe odrzucenie na :

Zarzut przed wdaniem się w spór na sąd polubowny

Nie złożenie przez powoda cudzoziemca kaucji aktorycznej ( wniosek pozwanego )

COFNIĘCIE POZWU -

COFNIĘCIE POZWU WRAZ Z RZECZENIEM SIĘ ROSZCZENIA wyklucza możliwość dochodzenia w przyszłości ( całościowe, częściowe) nie trzeba zgody pozwanego , możliwe aż do wydania wyroku przez SN

COFNIĘCIE BEZ ZRZECZENIA SIĘ ROSZCZNIA- bez zgody aż do rozprawy potem wymagana zgoda, inaczej nieskuteczne tylko do wydania wyroku w 1 instancji, może ponownie wystąpić z tym samym powództwem

1. Sąd umarza postępowanie w sprawie

2. Pozwany może żądać zwrotu kosztów od powoda

3. Brak jakichkolwiek skutków związanych z wytoczeniem powództwa

Kontrola sądu – sąd uzna za niedopuszczalne jeżeli czynność niezgodna z prawem , zasadami współżycia albo zmierza do obejścia prawa.- na to zażalenie , kasacja

DORĘCZENIA POZWU

1. Nie można miedzy tymi samymi stronami nowego postępowania o to samo

2. Możliwe powództwo wzajemne

3. Zbycie w toku sprawy rzeczy , prawa objętych sporem nie ma wpływu na dalszy bieg sprawy , nabywca może tylko wejść na miejsce zbywcy za zezwoleniem strony przeciwnej

OBRONA POZWANEGO W PROCESIE

1. Uznanie powództwa przez pozwanego – na rozprawie lub pisemnie uznaję zmierza do pomniejszenia kosztów :

• jeżeli nie dał powodu do wytoczenia powództwa i przy 1 czynności procesowej uznał , należy mu się zwrot kosztów uwzględnionego powództwa

• może uzyskać zmniejszenie lub zniesienie art. 102. współuczestnicy muszą się zgodzić wszyscy. Sąd może nie uznać: zasady współżycia społecznego , obejście prawa, niezgodność z prawem

2. Zaprzeczenie albo podnoszenie innych zarzutów

• Zwykłe zanegowanie twierdzeń przeciwnika

• Wystąpienie z twierdzeniami właściwymi ( negatio per positionem alterius)

Może dotyczyć całości bądź części , fakty stają się sporne i muszą zostać udowodnione

Zarzuty : formalne(przeszkody procesowe) lub merytoryczne( przeciw roszczeniu i jego podstawie lub oparte na własnym prawie pozwanego ), niweczące (peremptoryjne)lub i zawieszające. Pozwany może podnosić zarzuty merytoryczne do zamknięcia w 1 instancji a wyjątkowo nawet w 2 art. 381, zwłoka może sankcje dla niego z 103. Ciężar udowodnienia podniesionych zarzutów

3. Wniesienie powództwa wzajemnego – ma charakter samodzielnego powództwa

• Stan sprawy w toku art.192

• Zachowanie przepisanego terminu – bądź w odpowiedzi na pozew , nie później niż na 1 rozprawie, bądź jako sprzeciw od wyroku zaocznego , w zarzutach na nakaz zapłaty. Niedopuszczalne – naruszenie posiadania art.479 , rozwód art.439

• Związek z roszczeniem powoda lub możliwość potrącenia art201

• Identyczność stron

• W postępowaniu uproszczonym – jeżeli roszczenie nadaje się do rozpoznawania w postępowaniu uproszczonym

4. Bierność pozwanego – nie musi się stawiać na rozprawach , w małżeńskich sąd za niestawiennictwo może ukarać grzywna

ROZPRAWA

Przejaw zasady bezpośredniości , jej przygotowanie w gestii przewodniczącego – on wydaję zarządzenia przed rozprawą, o ile to możliwe należy dążyć do rozstrzygnięcia na 1 posiedzeniu, bez potrzeby odraczania

Zarządzenia przewodniczącego ( np. art. 208)

• Wezwać strony do osobistego stawiennictwa lub przez pełnomocnika

• Zarządzać dowodów od jednostek rządowych lub samorządowych

• Wezwać na rozprawę świadków- wskazanych przez stronę

• Wezwać uzgodnionych biegłych

• Zarządzić przedstawienie dowodów

• Zarządzić w razie konieczności oględziny jeszcze przed rozprawa

• Zarządzić wniesienie odpowiedzi na pozew – w sprawach zawiłych , obowiązkowe w sprawach gospodarczych art. 479¹⁴

• Pisma przygotowawcze ( jeśli reprezentuje zawodowiec)- wszystkie twierdzenia , zarzuty, dowody – pod rygorem niemożliwości powoływania ich później .

PRZEBIEG ROZPRAWY

1. Wywołanie sprawy

2. Zgłoszenie ustnie żądań i wniosków( powód, pozwany, ewentualnie wskazywanie podstaw prawnych swych wniosków i żądań . Obowiązek składania oświadczeń co do twierdzeń strony przeciwnej art. 210 . Obowiązek strony dawania wyjaśnień , bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiania dowodów – do czego może się przyczynić zadawanie pytań przez przewodniczącego art.155( najlepiej przed postępowaniem dowodowym art. 212). W razie potrzeby przewodniczący winien pouczyć o celowości ustanowienia pełnomocnika

3. Postępowanie dowodowe i roztrząsanie wyników:

4. Odroczenie (rzadko zakończenie na 1 posiedzeniu) – możliwe odroczenie:

• Nieprawidłowości w doręczeniu

• Nieobecność strony wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem ( znanym sądowi)

• Wezwanie lub zawiadomienie osób , które dotychczas nie brały udziału w sprawie

• Zgodny wniosek stron +ważna przyczyna

Połączenie kilku rozpraw – warunek to pozostawanie z sobą w związku art.219 lub możliwość objęcia jednym pozwem - wyrok powinien rozstrzygnięcia dla każdej osobno ( zarządzenie o charakterze technicznym może w toku być zmieniane)

Sąd może ograniczyć rozprawę do poszczególnych zarzutów lub zagadnień wstępnych art.220 – konsekwencja przekazanie np. do odpowiedniego trybu .

5. Zamkniecie rozprawy – gdy uzna za dostatecznie wyjaśnione – przed zamknięciem głos dla stron( ewentualne wnioski o koszty). W formie zarządzenia przewodniczącego , możliwe zamknięcie gdy dowód ma być przeprowadzony przez sędziego wyznaczonego , sąd wezwany . Zamkniętą rozprawę można otworzyć na nowo – nowe fakty art. 225 . Od zarządzeń przysługuje strona odwołanie – rozstrzyga w postanowieniu , na które nie ma zażalenia.

ZAWIESZENIE POSTĘPOWANIA

Jest to czynność procesowa. Istotna gdy tok procesu doznaję przemijającej przeszkody

Zawieszenie obligatoryjne- skutek od chwili zdarzenia, które je spowodowało, nie wstrzymuje ono jednak wydania orzeczenia. Następuję z urzędu , bo to co w 1,2,3 skutkowałoby nieważnością postępowania. Jeżeli śmierć pełnomocnika – to dalszy tok zależy od poinformowania strony .

1. Śmierć strony , przedstawiciela, utraty zdolności procesowej, zdolności sądowej strony lub przez przedstawiciela ustawowego przedstawicielstwa

2. W składzie organów jednostki organizacyjnej będącej strona zachodzą braki uniemożliwiające działanie

3. niemożność komunikacji z siedziba sądu ( nadzwyczajne wydarzenie)

4. jeżeli w stosunku do strony wszczęte postępowanie upadłościowe a spór dotyczy przedmiotu wchodzącego w skład masy upadłościowej

zawieszenie fakultatywne

1. jeżeli rozstrzygniecie zależne od wyniku innego postępowania cywilnego , rozstrzygnięcia organu administracyjnego

2. wystąpienie z interwencją główna

3. jeżeli ujawniono czyn powiązany z odpowiedzialnością karna lub dyscyplinarną – mogłoby wywrzeć skutki

4. w razie niestawiennictwa obu stronom na rozprawi , o ile ustawa nie stanowi inaczej , lub gdy powód nie żądał rozpoznawania pod jego nieobecność

5. nie można dalszego biegu – niepodanie adresów itp.

szczególne wypadki zawieszenia

1. zaprzestania czynności przez sąd ( vis maior)

2. na wniosek spadkobiercy , gdy dochodzą od niego wykonania obowiązku , a on jeszcze nie przyjął spadku

3. nieusprawiedliwiona nieobecność na 1 posiedzeniu – sprawy małżeńskie

4. sprawy o rozwód- sąd nabierze przekonania ,że widoki na utrzymanie małżeństwa

5. ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa lub unieważnienie uznania- w razie śmierci pozwanych

Na skutek zawieszenia postępowania: ze względu na zgodny wniosek stron, niestawiennictwa ich , niemożności nadania dalszego biegu – zawieszenie wstrzymuję tylko bieg terminów sadowych . w pozostałych żadne terminy nie biegną . Sąd nie podejmuję żadnych czynności poza tymi które spowodują wszczęcie postępowania

Sąd z urzędu postanawia podjąć posterowanie

1. Ustanie przyczyna zawieszenia art. 180

2. Na wniosek strony : np. oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku , w wypadku zawieszenia na wniosek stron lub z powodu niestawiennictwa po upływie minimum 3 miesięcy

W wypadkach z 182,479¹¹sąd umarza postępowanie.

UMORZENIE – forma pozamerytorycznego zakończenia postępowania art. 355 – gdy wydanie wyroku zbędne lub niedopuszczalne

Umorzenie postępowania zawieszonego na skutek bezczynności stron art. 182,479¹¹

Umorzenie jeżeli wydanie wyroku stało się zbędne :

1. Zawarta ugoda

2. Jeżeli pozwany cofnie ze skutkiem sprzeciw od wyroku zaocznego

3. Jeżeli skuteczne cofnięcie apelacji, kasacji

4. Jeżeli cofnięta skarga o wznowienie postępowania

5. Jeżeli w postępowaniu małżeńskim – w ciągu 1 roku nie ma wniosku o podjecie

6. Po prawomocnym rozstrzygnięciu sprawy o rozwód co do roszczeń z art. 445

7. W razie śmierci 1 z małżonków w postępowaniu rozwodowym

8. W razie śmierci pozwanego małżonka , a jeżeli obydwoje to w razie jednego z nich art. 446

9. W razie śmierci 1 strony w postępowaniach miedzy rodzicami a dziećmi

10. Jeżeli organ rentowy wydał decyzje uwzględniająca żądanie strony przed rozstrzygnięciem sprawy

11. W postępowaniu nakazowym w razie odrzucenia pozwu po wniesieniu zarzutów na nakaz zapłaty art.496

Niedopuszczalność wydania wyroku przeszkód procesowych tj. kiedy postępowanie nie powinno się toczyć art. 199, 1113

Na postanowienie takie wydane w 1 instancji służy zażalenie.

DOWODY

Źródło poznania przez sąd stanu faktycznego Art.227 przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczeni .Inicjatywę zbierania dowodów maja głownie strony ,sąd wyjątkowo o ile z akt sprawy. Ciężar dowodu spoczywa na osobie wyciągającej korzyści wyjątek np. naruszenie dobra osobistego. Zasadą jest ,że każdy fakt sporny powinien być udowodniony , jeżeli istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy

FAKTY NIE WYMAGAJACE DOWODU :

• Notoryczność powszechna art. 228

• Fakty znane sądowi z urzędu art. 228

• Fakty przyznane przez stronę przeciwna w toku postępowania

• Fakty, co do których strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej, które sąd mając na uwadze wyniki rozprawy może uznać za przyznane art230

DOMNIEMANIA

1. Faktyczne – jeżeli wniosek można wysnuć z innych ustalonych faktów

2. Prawne: zwykłe ( praesumptio iuris tantum)- można bez ograniczeń dowody przeciw i kwalifikowane – ograniczona ilość przeciwdowodów lub nawet postać domniemań niewzruszalnych

UPRAWDOPODOBNIENIE – wyjątek od art. 221.Uregulowane w art. 243- stosowane tylko w wypadkach wskazanych . Wskazane w przepisach art. 50§2,78§2, 144,162,169,243,281,346,529, i inne.

POSTANOWIENIE DOWODOWE

sąd dopuszcza dowody postanowieniem ( treść zgodna z art.236), możliwa modyfikacja postanowienia, nie przysługuje środek odwoławczy . Niestawiennictwo stron nie wstrzymuje w zasadzie przeprowadzenia dowodu art.237. Zawsze możliwe zarządzenie powtórzenia lub uzupełnienia. Sporządza się protokół. Sąd wezwany ,sędzia wyznaczony mają w tym zakresie uprawnienia przewodniczącego na uchybienie można zwrócić uwagę sądu nie później niż na najbliższej rozprawię

1. Tezy dowodowe- oznaczenie faktów

2. Oznaczenie środka dowodowego

3. Oznaczenie kto ma dowód przeprowadzić : sąd ,sędzia

4. Miejsce i termin ( o ile możliwe)

DOKUMENTY- każda utrwalona pismem wiadomość pozostałe tyj rysunki ,mapy to inne środki dowodowe art. 308

• Urzędowe: forma, powołany organ itp.

• Prywatne :ograniczone domniemanie prawdziwości art.252, 253

Mamy doczynienia także z ograniczeniem dowodu ze świadków na korzyść dowodu z dokumentu art.74,246,247

ZEZNANIA ŚWIADKÓW

Strona winna wskazać fakty , które maja być zeznaniem stwierdzone i oznaczyć świadków tak by możliwe wezwanie. Celem jest uzyskanie od świadka istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy faktach, zgodnych z jego wiedzą i rzeczywistością

Świadkami nie mogą być z mocy ustawy:

• Osoby niezdolne do spostrzegania i komunikowania swych spostrzeżeń

• Wojskowi , urzędnicy nie zwolnienie od zachowania tajemnicy służbowej o ile naruszenie tajemnicy

• Przedstawiciele stron oraz osób, które mogą być przesłuchane w charakterze strony

• Współuczestnicy jednolici ( inni mogą art.260)

• Małoletni , którzy nie ukończyli 13 lat, zstępni strony , którzy nie ukończyli 17- sprawy małżeńskie

Zasadą jest ,że nie można odmówić zeznania w charakterze świadka( stawiennictwo ,zeznania, przyrzecznie). Każdy wezwany przez sąd do stawienia jest obowiązany stawić się w sądzie w wyznaczonym terminie

Prawo odmowy zeznań( poza sprawami o prawa stanu , z wyjątkiem rozwodu)

• Małżonek strony

• Wstępny ,zstępny strony

• Rodzeństwu

• Powinowatym w tej samej linii i stopniu jak wyżej

• Stosunek przysposobienia

PrzyżeczeniE-art.268nie składają małoletni (17 lat), osoby skazane za fałszywe zeznania, lub inni jeśli zwolnione przez strony

Prawo do odmowy odpowiedzi na pytanie:

• Zeznania mogłyby narazić jego bliskich na odpowiedzialność karną , hańbę, dotkliwą szkodę majątkową

• Pogwałcenie istotnej tajemnicy

• Co do faktów ze spowiedzi

Możliwa grzywna dla świadka lub areszt do tygodnia – za odmowę zeznań lub przyrzeczenia.

OPINIA BIEGŁEGO

Ułatwienie oceny materiału dowodowego , gdy potrzebne wiadomości specjalne. Możliwość wyłączeń jak przy sadzie. Możliwe przesłuchanie – zastosowanie przepisów o świadkach . Wynagrodzenie – na postanowienie takie służy zażalenie.

OGLĘDZINY

Można ruchome, nieruchome ( miejsca, osoby ). Możliwe łączenie z przesłuchaniem świadków, z biegłymi.

PRZESŁUCHANIE STRON

Dowód posiłkowy ,wartość względna(stosowany gdy po wyczerpaniu środków dowodowych dalsze braki – dopuszczalny tylko gdy nie da się inaczej ustalić

Obowiązek dowodu z przesłuchania stron: w sprawach o rozwód. Nie można przesłuchiwać tak: RPO, IP o ile wytaczali powództwo na rzecz osoby . Może mieć charakter zwyczajny lup po odebraniu przyrzeczenia

INNE ŚRODKI DOWODOWE art. 305: dowód z filmu , fotografii, map , rysunków itp.

ZABEZPIECZENIE: art. 310.

ORZECZENIA

ZASADY ORZEKANIA

1. Sąd jest związany żądaniem strony art. 321: wyjątek

• Alimenty

• Naprawienie szkody z deliktu321

• Roszczenia z postępowania z zakresu prawa pracy 477¹

W tych wypadkach możliwe uzupełnienie pozwu jeśli termin upłynął ( 2 tygodnie)to nowe powództwo może wytoczyć. Zawsze związanie sądu podstawą faktyczna powództwa

2. Zasada związania sądu żądaniem stron co do kosztów

Sąd nie może orzec jeśli strona do zamknięcia rozprawy przed wydaniem orzeczenia nie złożył spisu kosztów albo wniosku o przyznanie kosztów (pouczenie przy braku zawodowaca). Nakaz orzekania z urzędu jeśli strona bez adwokata ( koszty jej należne). Jeżeli złożony spis i zgodny z taksą to sad nie może się mieszać.

3. Art. 322 sąd nie jest związany żądanie,

gdy sprawa dotyczy naprawienia szkody, dochodów, zwrotu bezpodstawnego wzbogacenia, i świadczeń z tytułu dozoru. Sąd uzna ,że niemożliwe ściśle ustalenie- zasądzi sumę według uznania, adekwatna do ustalonego stanu faktycznego. Naruszenie może być podstawą apelacji , kasacji

3. art. 319 jeżeli pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów albo do

wysokości ich wartości, sąd może nie wymieniać tych przedmiotów ani ich wartości, zastrzegając pozwanemu prawo do powoływania się w toku egzekucji na ograniczenie odpowiedzialności np. . art41 KRiO, 1030KC,526 KC,1032KC

3. moratorium sędziowskie

art.320 – urealnienie egzekucji: przez np. rozłożenie na raty świadczenia, opóźnienie terminu

3. art. 478 sprawy o naruszenie posiadania sąd bada jedynie ostatni stan posiadania i fakt naruszenia

4. wyrok rozwodowy sąd z urzędu :

władza rodzicielska, jej wykonywanie, sposób korzystania z mieszkania, kto winny , kto zawarł małżeństwo w złej wierzę

PODSTAWY ORZEKANIA:

• Faktyczna – materiał dowodowy zgromadzony w toku postepowania

• Prawna: procesowa( zawsze nowe przepisy ), materialna(lex retro non agit)

CZAS ORZEKANIA- art. 316 sąd wydając wyrok bierze pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy . Najczęściej wyrokowanie bezpośrednio po rozprawie3. Odroczony art. 326 : sprawa zawiła ( 2 tygodnie). Możliwość wcześniejszego zamknięcia postępowania dowodowego ( art. 224) i ponownego otwarcia art.316.

RODZAJE ORZECZEŃ

1. Zarządzenia: zarządzenia tymczasowe art. 730( niektóre zarządzenia przewodniczącego zaskarżalne jak postanowienia, zarządzenia techniczne art. .598

2. Orzeczenia:

• Wyroki ( nakazy zapłaty0

• Postanowienia

• Uchwały

RODZAJE WYROKÓW

1. Deklaratoryjny –potwierdza to co istnieje

2. Konstytutywny – tworzy nowe

1. Wstępny – w zasadzie może tylko co do sporu , o wysokości decyduję później tj. gdy uznaje roszczenie za usprawiedliwione . Nie może być w postępowaniu o ustalenie prawa. Łącznie: roszczenie gdzie sporna sama zasada i sporna jego wysokość( łącznie).

2. Częściowy – gdy tylko część jest dostatecznie wyjaśniona, dotyczy też pozwu wzajemnego. Może być na wniosek bądź z urzędu. Nadal prowadzone jest postępowanie. Charakter prejudycyjny. Możliwa apelacja, a po uchyleniu sprawa toczy się niepodzielnie.

3. Końcowy

4. Uzupełniający

5. Łączny

Wyrok składa się :

• Kompercja: sygnatura, nagłówek, stwierdzenia wydania w imieniu RP , oznaczenie sądu, dane protokolanta data i miejsce, oznaczenie stroni przedmiotu

• Tenor : merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy

Uzasadnienie wyroku w 1 instancji 1 tydzień , w 2- 2 tygodnie , w SN miesiąc

WYROK ZAOCZNY wydaję się jeżeli pozwany nie stawił się na rozprawę lub nie bierze udziału art. 339 . Za prawdziwe przyjmuje się to co powód twierdził (domniemanie prawdziwości). Nie może być zaoczny gdy nieobecny , ale wyjaśniał

Wyłączenia:

• Postępowanie w sprawach małżeńskich art.431

• W sprawach ze stosunku między rodzicami a dziećmi art.,458

Doręcza się je z urzędu obu stronom z pouczeniem o środkach odwoławczych

Uzasadnia: gdy powództwo oddalone w całości bądź w części, a powód w ciągu tygodnia od doręczenia tego zażądał , gdy powód wniósł apelacje , bez żądania uzasadnienia.

SPRZECIW: specjalny środek zaskarżenia , przysługuję pozwanemu . Nie jest dewolutywny, termin 1 tydzień

Zawartość: zarzuty na pozew( merytoryczne, formalne), fakty i dowody art. 344

Jeśli braki ( art. 126 pisma procesowe) nie uzupełnione to sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym art. 344. Jeżeli spełnia wymogi to rozprawa i zarządza się doręczenie pozostałym strona

Możliwe najpóźniejsze wytoczenie powództwa wzajemnego .

Rozstrzygnięcie:

• Utrzymuje w mocy ( całość lub część)

• Uchyla i orzeka o żądaniu pozwu

• Uchyla pozew odrzuca lub postępowanie umarza

Pozwany ponosi koszty . Możliwe cofnięcie sprzeciwu

Możliwy też wniosek o zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności – sąd na niejawnym posiedzeniu: powinien – niezawinione niestawiennictwo, musi – uchybienia przepisów przy zaocznym

RATYFIKACJA WYROKU- usunięcie i naprawienie błędów

• Sprostowanie art. 350 : niedokładności ,błędy pisarskie, rachunkowe. W każdym czasie, sąd orzeka postanowieniem, możliwe z urzędu prostowanie wyroku 1 instancji . Na to zażalenie .

• Uzupełnienie – wyłącznie na wniosek , w ciągu 2 tygodni (ogłoszenie lub doręczenia z urzędu) Jeżeli nie było wniosku to możliwe nowe powództwo. Nie orzekł o całości , o rygorze natychmiastowej wykonalności.

• Wykładnia art352;podlega sentencja wyroku a nie uzasadnienie, najlepiej sąd w tym samym składzie. Może być na wniosek bądź z urzędu . Forma postanowienia.

POSTANOWIENIA :wydawane w kwestiach proceduralnych

1. Kończące postępowanie w sprawie gdy nie ma warunków do wyroku (niedopuszczalność, zbędność). Postanowienia zamykające drogę do wyroku np. umorzenie postępowania, odrzucenie pozwu. Inna grupa to np. odrzucenie apelacji , odrzucenie kasacji . Podlegają zaskarżeniu w drodze zażalenia z art. 394 i wszystkie kończące postępowanie w sprawie . Wyjątkowo na mocy 395 możliwość uchylenia postanowienia ; nieważność postępowania, lub oczywiści uzasadnione.

2. Niekończące postępowania w sprawi: postanowienia dowodowe i inne z art. 394 pkt.1-11( odmowa zwolnienie od kosztów, itp. rygor natychmiastowej wykonalności , zawieszenie). Mogą być uchylane i zmieniane

Postanowienia z posiedzeń niejawnych do protokołu( spisanie sentencji i doręczenie obu stronom), z jawnych możliwość uzasadniania i doręczania na żądanie. Wiąże bądź od podpisania bądź od ogłoszenia.

SKUTKI PRAWNE :

1. PRAWOMOCNOŚĆ

Formalna art.363§1nie przysługuje środek odwoławczy lub inny zaskarżenia

Sytuacje : środek po terminie, nie osiągnął skutków( umorzenie, odrzucenie), w ogóle nic nie służy np. postanowienia SN oddalający kasację .

Materialna skutki materialnoprawne orzeczenia tj. oddziaływanie na inne podmioty( wyjątek rozwód)

Powaga rzeczy osądzonej : wiąże nie tylko strony , niemożność ponownego powództwa

2. SKUTEDZNOŚĆ ma oznaczać wszelkie skutki . Wyłącznie skuteczność tam gdzie nie ma egzekucja. Można wyróżnić bezpośrednie i pośrednie

3. WYKONALNOŚĆ tj. nadaje się do egzekwowania w drodze przymusowej egzekucji komorniczej Może nastąpić z mocy ustawy bądź orzeczenia sądu

z mocy ustawy wykonalne natyhmiastsa:

• wszystkie postanowienia niezaskarżalne sądu 1 instancji

• wyroki 2 instancji

• nakazy zapłaty art.491,492

• postanowienia rozstrzygające co do istoty z nieprocesowego

z mocy orzeczenia sądu odrębnym postanowieniem

• roszczenia uznane przez pozwanego (wyroki)

• wyroki zaoczne uwzględniające powództwo

• alimenty art333

• należności pracownika z prawa pracy

fakultatywnie

• zasądzenie należność i z weksla, czeku, dokumentu urzędowego, prywatnego ( nie zaprzeczona prawdziwość

• uwzględnienie powództwa o naruszenie posiadania

ŚRODKI ODWOŁAWCZE:

Dewolutywny tj. do kolejnej instancji – sensu stricto Apelacja, Kasacja ,Zażalenie

Niedewolutywne tj. sensu largo :

• sprzeciw od wyroku zaocznego,

• zarzut od nakazu zapłaty w nakazowym ,

• sprzeciw od nakazu zapłaty w upominawczym

• skarga na czynności komornika

• specjalny zarzut w postępowaniu egzekucyjnym

zwyczajne

nadzwyczajne: skarga o wznowienie postępowania, skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego

ZAŻALENIE: w zasadzie charakter dewolutywny ( wyjątek art. 395§2), nie przysługuję od orzeczeń rozstrzygających co do istoty , on dotyczy kwestii procesowych

W procesie przysługuje na:

• Postanowienia kończące postępowanie w sprawie

• Na zarządzenia przewodniczącego : zwrot pozwu na podstawie 130¹, koszty sądowe

• Na postanowienia wymienione w 394

• Na postanowienia sądu 2 instancji o odrzuceniu kasacji art. 393¹⁸

• W sprawach gdzie jest kasacja- na postanowienia sadu 2 instancji kończące postępowanie w sprawie

• Na postanowienia sądu 2 instancji o odrzuceniu kasacji z powodu nieuiszczenia opłaty

Termin- 1 tydzień( doręczenie, jeśli strona nie żądała to odo ogłoszenia)- ustawowy , procesowy , zawity

Wymogi : art.126, wskazanie zaskarżonego postanowienia, wniosek o zmianę lub uchylenie, zwięzłe uzasadnienie ewentualnie nowe fakty i dowody

Wnosi się do sądu , który wydał art. 371i 397, sąd przedstawia 2 instancji i doręcza stronie ( poza z: zwolnieniami itp. od kosztów, grzywny dla świadków ). Sąd rozpoznaje na niejawnym , wyjątkowo może na rozprawę, rozstrzygniecie zawsze w formie postanowienia. Strona przeciwna może wnieść odpowiedź na zażalenie. Z urzędu uzasadniane postanowienie. Stosuje się przepisy odpowiednio z apelacji

SKARGA O WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA:- nadzwyczajny środek odwoławczy i tylko ze wskazanych kodeksowo przyczyn .Przysługuję nie tylko od prawomocnego wyroku , lecz od każdego prawomocnego orzeczenia rozstrzygającego sprawę merytorycznie (np. nakaz zapłaty)Nie można 2 razy z tego środka , nie można skargi przy wyroku rozwodu itp.

Terminy:3 miesiące od powzięcia wiadomości, max 5 lat ( nieprzywracalny)

Podstawy nieważności ( katalog zamknięty)

• Nieodpowiedni skład sądu np. sędzia wyłączony osoba nieuprawniona

• Strona pozbawiona działania na skutek naruszenia prawa

• Jeżeli strona nie miała zdolności sądowej , procesowej lub nie była należycie reprezentowana

Właściwe podstawy restytucyjne

• Oparcie wyroku na dokumencie podrobionym

• Oparcie wyroku na skazującym karnym potem uchylonym

• Uzyskanie wyroku za pomocą przestępstwa art.403

• Późniejsze wykrycie wyroku dotyczącego tego samego stosunku prawnego(wszystkie wyroki z urzędu)

• Późniejsze wykrycie takich okoliczności faktycznych lub dowodów które mogły mieć wpływ na wynik sprawy, a strona nie mogła z nich poprzednio skorzystać

• Orzeczenie przez TK o niezgodności aktu na podstawie którego wyrok

Skargę wnosi się do sądu który wydał wyrok( jeśli różne to do wyższej). Na posiedzeniu niejawnym sąd bada jej terminowość i podstawę – jeśli nie to odrzuca) można żądać by uprawdopodobnić termin lub dopuszczalność).Sąd. Sąd rozpoznaję na nowo w granicach określonych przez skargę odrzuca postanowieniem –podlega zażaleniu( chyba ,że odrzucał SN) . Po rozpoznaniu zaczyna się toczyć zwykły proces

Sąd może

• Oddalić skargę

• Zmienić zaskarżony wyrok i w zależności od ustaleń uwzględnić roszczenie ( całe ,część) lub oddalić powództwo

• Uchylić zaskarżony wyrok i odrzucić pozew bądź umorzyć postępowanie, jeżeli warunki do tego zachodziły już w poprzednim, bądź powstały w toku postępowania o wznowienie

• Uchylić i wydać nowy

• Umorzyć postępowanie o wznowienie w skutek cofnięcia skargi

Wniosek restytutywny : tu lub na drogie nowego postępowania

APELACJA termin 2 tygodnie od doręczenia uzasadnienia sentencji wyroku)

1. Niepełna (sine beneficio novorum)- kontrola i usunięcie skutków błędów

2. Pełna-(cum beneficio novorum)- jw.+naprawienie błędów. W KPC apelacja pełna

Przysługuję

• Od wyroków sądów 1 instancji

• Od postanowień rozstrzygających co do istoty sprawy w nieprocesowym

• uznanie postanowieniem wyroków sądów zagranicznych - okręgówka

wymogi formalne:

• art. 126 pisma procesowe

• oznaczenie wyroku od którego wniesiona(całość czy część)

• zwięzłe przedstawienie zarzutów i uzasadnienie

• powołanie w razie potrzeby nowych faktów , dowodów wraz z wykazaniem ,że wcześniej niemożliwe

• wniosek o zmian i jak

• w sprawach o prawa majątkowe- oznaczenie wartości przedmiotu sporu

zarzuty z apelacji :

• naruszenia prawa materialnego: błędna interpretacja, zastosowanie nieistniejącej normy prawa, błąd subsumcji

• naruszenie prawa procesowego :nieważność postępowania( przeszkody ) inne naruszenia, jurysdykcja krajowa

• zarzuty faktyczne – kwestionowanie ustalonego w 1 instancji stanu faktycznego

• nowe fakty , dowody art..381

• nierozpoznana istoty sprawy

terminy:

• nie wprost – 7 dni od ogłoszenia orzeczenia na złożenie wniosku o uzasadnienie i od tego 2 tygodnie

• wprost nie składa się wniosku o doręczenie uzasadnienia, a złoży apelację w terminie 2 tygodni od czasu upłynięcia terminu do złożenia wniosku o doręczenie

Strona przeciwna ma 2 tygodnie na wniesienie odpowiedzi na apelacje –nie jest on przywracalny .Nie można rozszerzyć postępowania, ani z nowymi roszczeniami( wyjątkowo zamiast przedmiotu –wartość ). Nie można na niekorzyść strony wnoszącej apelację . Zasadą jest ,że wyznacza się rozprawę ,ale zarzut nieważności postępowania można rozpoznawać na posiedzeniu niejawnym . Sąd który wydał zaskarżony wyrok wstępnie bada apelację (terminy , wyroki ) jeśli nie zachowane odrzuca(zażalenie) ,jeżeli ok. przekazuje wraz z sądami do 2 instancji, tam ponownie postępowanie wstępne tj. czy nie ma braków

Tryb :

1. Wywołanie

2. Zreferowanie przez sędziego sprawozdawcę

3. Rozpoznanie – możliwy udział stron , ale nie obecność nie ma wpływu. Sąd rozpatruje w granicach apelacji, tylko nieważność postępowania bierze pod uwagę z urzędu art. 199 i 1199

ROZSTRZYGNIĘCIE :

1. Art. 385 oddalić gdy bezzasadna rozstrzygnąć o kosztach

2. Zmienić wyrok i orzec co do istoty sprawy +koszty

3. Uchylić wyrok i znosi postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazuje ponownie do 1 instancji+ wytyczne wiążące

4. Uchylić wyrok i odrzuca art. 199

5. Uchylić wyrok i umarza np. ugoda , cofnięta apelacja

6. Uchylić wyrok i przekazuję do 1 instancji , gdy uzna ,że w 1 niewłaściwe ( ten sam sąd , ale inny skład, bo inaczej nieważność postępowania)

UZASADNIENIE: z urzędu , 2 tygodnie , strona ma 1tydzień by wniosek o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem.

KASACJA :

SYSTEM CZYSTY- sąd kasacyjny nie wydaję wyroku co do istoty sprawy

SYSTEM REWIZYJNY –do 1991 mógł orzekać co do istoty sprawy

SYSTEM MIESZANY –w pewnych warunkach sąd może orzec co do istoty sprawy art. 393¹⁵.Sądem kasacyjnym jest SN

Kasacja przysługuje ;

1. Wyroku wydanego w 2 instancji i kończącego postępowanie w sprawie

2. Postanowienia wydanego w 2 instancji w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania, kończącego postępowanie w sprawie

Nie przysługuje w następujących wypadkach :

1. prawa majątkowe , w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 10.000zł, a w gospodarczych 20.000 zł. Wyjątek sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych

2. alimenty, czynsz najmu, dzierżawy

3. Dotyczących kar porządkowych, świadectw pracy i roszczeń z tym związanych oraz o deputaty lub ich ekwiwalenty

4. Rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym art. 393¹

5. naruszenie posiadania, zarząd zawiązany ze współwłasnością i współużytkowaniem czy zniesienie jeśli poniżej 50.000 , sprawach spisu itp. – nieprocesowe

PRZEDSĄD (1 sędzia)Zawsze jednak mimo tego ,że przysługuje sąd może uznać ją za bezzasadna art. 393 (stwierdzić ,że w sprawię nie występują braki istotnych zagadnień , nie trzeba wykładni). Nie stosuję się jeśli zaskarżone orzeczenie oczywiście narusza oprawo albo gdy przyczyny nieważności postępowania. Jeśli niezasadna to postanowieniem się odrzuca ( co zaskarżalne do SN ich niezaskarżalne),jeśli zasadna to rozprawę (3 zawodowców, ewentualnie skład rozszerzony 7 , izby , izb połączonych ) .

Podstawy zaskarżenia:

1. Naruszenie prawa materialnego , błędna wykładnia lub niewłaściwe zastosowanie errors iuris indicatio

2. Naruszenie procedury , jeśli istotny wpływ na wynik sprawy errors In procedendo

Wymogi dla kasacji odpowiednio jak dla apelacji

Termin: 1 miesiąc od doręczenia orzeczenia wraz z uzasadnieniem

Zasadniczo na rozprawie , wyjątkowo na posiedzeniu jak niżej:

• Jeżeli w przedmiocie odrzucenia lub umorzenia pozwu

• Nieważność postępowania

• Oczywiście bezzasadna

• Gdy oparta wyłącznie na naruszeni przepisów postępowania, jeżeli żadna ze stron nie zadała rozprawy

Rozstrzygnięcia:

• Oddalić kasacje art. 393¹²

• Uchylić(całość, część) i do ponownego rozpatrzenia do sądu ,który wydał)

• Uchylić(całość, część)orzeczenie z 1 instancji i do ponownego rozpatrzenia do sądu ,który wydał bądź równorzędnego

• Uchylić i znieść postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością oraz do ponownego rozpatrzenia

• Orzec co do istoty sprawy – gdy tylko naruszenie materialnego prawa, kasacji nie oparto na podstawie naruszeń postępowania

POSTEPOWANIA ODRĘBNE:

1. Postępowania w sprawach małżeńskich

W zakresie postępowań w sprawach małżeńskich są rozpoznawane poniższe typy spraw wskazane w art. 425 KPC

1. unieważnienie małżeństwa

2. ustalenie istnienia i nieistnienia małżeństwa:(Nie zostało zawarte, Zostało unieważnione, Zostało rozwiązane przez rozwód)

3. rozwód

4. separację

5. zniesienie wspólności między małżonkami art. 452- to nieprocesowe

Sprawy te obecnie należą do właściwości sądów okręgowych poza ostatnią, choć w najbliższym czasie przewidywane są pewne zmiany w tym zakresie.

Do wytoczenia powództwa uprawnieni są:

W sprawach o unieważnienie małżeństwa zawsze może być wytoczone przez małżonków, prokuratora ,RPO (art.22KriO) czasem też przez osobę która wykażę w tym swój interes prawny( art. 13§2 i art. 14§2 KRiO) powództwo o ustalenie istnienia bądź nieistnienia małżeństwa może być wytoczone przez każdego kto ma w tym interes prawny art. 189 , art. 1 §2 KRiO, a także przez prokuratora (art.22 KRiO). W sprawach o rozwód i separację uprawnieni są wyłącznie małżonkowie. POSIEDZENIE POJEDNAWCZE, tylko wyjątkowo można zaniechać o czym art. 437, obowiązkowe.

Nie jest możliwe wytoczenie powództwa wzajemnego. Nie można też wszcząć odrębnej sprawy w związku z :

• zaspokajanie potrzeb rodziny

• alimenty pomiędzy małżonkami

• alimenty między małżonkami a ich wspólnymi dziećmi

Co do świadczeń za okres od wytoczenia powództwa o rozwód

Jeżeli sąd nabierze przekonania że istniej widoki na utrzymanie małżeństwa zawiesza postępowanie z urzędu, którego podjecie może nastąpić na wniosek strony po upływie min 3 miesięcy, jeżeli wniosek taki nie wpłynie w ciągu roku to postępowanie umarza się.

ODRĘBNOŚCI POSTĘPOWANIA W SPRAWACH MAŁŻEŃSKICH ;

• Art. 426 pełnomocnictwa udzielonego do prowadzenia danej sprawy

• Posiedzenia sądowe odbywają się przy drzwiach zamkniętych, chyba, że obie strony żądają upublicznienia, a sąd uzna ,że jawność nie zagraża moralności- art. 427

• Rozprawa odbywa się bez względu na stawiennictwo stron, w razie niestawiennictwa powoda postępowanie ulega zawieszeniu, chyba ,ze prokurator popiera zadanie unieważnienia lub ustalenia istnienia lub nieistnienia małżeństwa- art. 428

• Jeżeli strona wezwana do osobistego stawiennictwa na posiedzenie nie stawi się bez usprawiedliwionych powodów- można ją ukarać tak jak świadka, nie można jednak nakazać przymusowego doprowadzenia.

• Małoletni ( nie ukończyli 13)i zstępni , którzy nie ukończyli lat 17 nie mogą być świadkami – art. 430

• Sąd nie może oprzeć się przy wydaniu rozstrzygnięcia wyłącznie na uznaniu powództwa lub przyznaniu okoliczności faktycznych , czy zaocznie wyłącznie na twierdzeniu pozwu. W razie niestawiennictwa można wydać wyrok dopiero po postępowaniu dowodowym .

• Sąd nie może odmówić przeprowadzenia dowodu z przesłuchania stron , co w sprawach o rozwód , separacje jest wręcz obligatoryjne –art.432

• Protokół z rozprawy powinien zawierać oświadczenia małżonków co do : dzieci , sytuacją majątkowej, stosunków majątkowych itp.- art. 433

• Sąd może zarządzić przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w celu ustalenia warunków w jakich żyją i wychowują się dzieci stron – art. 434

• Wyrok sądy 2 instancji nie jest natychmiast wykonalny - art. 434¹ co dotyczy części zawierającej rozstrzygnięcia co do kwestii majątkowych między małżonkami.

• Wyrok prawomocny ma skutek wobec osób trzecich z wyjątkiem części o prawach i roszczeniach majątkowych poszukiwanych łącznie z niemajątkowymi art.435- tzw. rozszerzona prawomocność.

2. Postępowania w sprawach ze stosunków miedzy rodzicami a dziećmi

Należą tu sprawy :

• Ustalenie , zaprzeczenie pochodzenia dziecka

• unieważnienie uznania dziecka

• rozwiązanie przysposobienia

różnice:

• konieczne pełnomocnictwo do tej sprawy

• możliwość ukarania niestawiajacej się strony grzywna

• nie można oprzeć wyroku tylko na uznaniu powództw lub przyznaniu okoliczności faktycznych – zawsze postępowanie dowodowe

• możliwe zasądzenie wywiadu środowiskowego

• wyrok ma skutek wobec osób trzecich

3. Postępowania z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych

Zakres spraw:

• roszczenie ze stosunku pracy, lub pokrewne oraz z innych stosunków prawnych gdzie stosujemy przepisy prawa pracy

• ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku pracy

• Odszkodowania od zakładu pracy :wypadki , choroby zawodowe

• Ubezpieczenia społeczne i rodzinne

• Emerytury i renty

• Świadczenia z FP

• Inne od ZUS

Sąd z urzędu może rozstrzygać o roszczeniach

Odrębności :

• Zdolność sądową i procesową ma także zakład pracy i organ rentowy

• Włąsiwość: właściwość ogólna pozwanego ,sąd okręgu zakładu pracy lub jej wykonywania

• Na zgodny wniosek stron możliwe do innego równorzędnego sądu – względy celowościowe

• Pracownicy nie mają obowiązku uiszczania opłat

• Odrzucenie nie może nastąpić z powodu niedopuszczalności drogi sądowej, gdy inny organ jest właściwy – przekazania

• Niezwłoczne wstępne badanie

• Nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron

• Zwrócenie uwagi właściwemu organowi – uchybienia prawa przez zakład pracy organ rentowy

4. postępowanie w sprawach naruszenia posiadania

Sąd nie bada tytułu . Badanie sądu ogranicza się do badania ostatniego stanu posiadania i faktu naruszenia tzw. ochrona posesoryjna. Wykluczone dochodzenie jakiegokolwiek roszczenia obok roszczenia posesoryjnego .Są oddala bądź uznaje i może

• Restitutio in integrum – przywrócenie

• Zaniechania naruszenia posiadania

Wpis stały 80zł niezależnie od wartości przedmiotu sporu .

5. Postępowania w sprawach gospodarczych

Sprawy

• Sprawy ze stosunku spółki

• Zaniechania naruszenia środowiska

• Sprawy między organami przedsiębiorstwa

• Między przedsiębiorstwem państwowym a organem założycielskim

• Postępowanie naprawcze i upadłościowe

• Przeciw przedsiębiorca o uznanie postanowień umownych za niedozwolone

Warunki:

• Spór cywilnoprawny – strony równouprawnione

• Pomiędzy przedsiębiorcami (zarówno fizyczne , prawne , kulawe)

• Dotyczyć prowadzonej działalności

Różnice:

• Domyślnie właściwy okręgowy ( rejon gdy wartość mniejsza niż 30 tys., upadłość poza bankiem , rejestrowe)

• Skład – w1instancji 1 osobowy możliwe 3 , ale upadłość zawsze 3

• Możliwość przystąpienia zawsze organów zrzeszających

• Doręczenia- dla 2 strony , a do sądu dowód jej dostarczenia. Nie dotyczy to pism typu apelacja, zażalenie, kasacja

• Wszelkie dowody i twierdzenia w pozwie pod rygorem niemożności powoływania na nie

• Obowiązkowa odpowiedź na pozew w ciągu 14 dni

• Cofnięcie pozwu może za niedopuszczalne: praktyki monopolistyczne, zapewnienie właściwej jakości produkcji

• Ugoda- ograniczony zakres badania :ochrona środowiska, ochrona produkcji należytej jakości

• Dążyć do wydania wyroku w ciągu 3 miesięcy

• Możliwość wyroku na posiedzeniu niejawnym: pozwany uznał powództwo, sąd uznał ,że materiał dowodowy wystarczający

• Wznowienie z 5 do 2 lat ograniczone

6. Postępowania w sprawach z zakresu przeciwdziałania praktykom monopolistycznym i regulacji energetyki- szczególne postępowanie gospodarcze

Sprawy :

• Z zakresu przeciwdziałania praktyka monopolistycznym

• Regulacji energetyki

• Transportu kolejowego

• Regulacji telekomunikacji

Początkowo administracyjne dalej odwołanie do sądu antymonopolowego . Odwołanie wymogi z 126 oraz oznaczenie skarżonej decyzji, zarzuty ich uzasadnienie, wskazanie dowodów, wniosek o uchylenie bądź zmianę decyzji. Zasadniczo odwołanie nie wstrzymuję wykonania decyzji , ale możliwy wniosek w tym zakresie . Stronami są powód , organy antymonopolowe, zainteresowani(na wniosek bądź z urzędu wzywani)sąd może

• Oddalić odwołanie , gdy nie ma podstaw

• Uwzględnić i uchylić zaskarżona decyzje

• Uwzględnić i zmienić w całości bądź w części

Nie przysługuję apelacja ale kasacja do SN

7. Postępowania w sprawach o uznanie wzorca umów za niedozwolone

Właściwość sądu okręgowego – antymonopolowego .

legitymacja:

• Każdy kto według oferty pozwanego mógłby z nim zawrzeć umowę zawierające postanowienia skarżone pozwem

• Organizacja społeczna statutowo chroniąca konsumentów

• Powiatowy rzecznik konsumenta

• Prezes urzędu ochrony konkurencji i konsumenta

Nawet w ciągu 6 miesięcy od zaprzestania stosowania wzorca można skarżyć, nie ma wpływu na postępowanie zaniechanie pozwanego . Sąd może wydać wyrok tylko na podstawię powództwa, niedopuszczalna jest ugoda. W wyroku zakaz wykorzystywania wzorca.. Zaskarżenie kasacja do SN. Ma skutek dla osób 3 od chwili wpisania uznania za niedozwolone do rejestru art. 479⁴⁴. Publikacja w Monitorze Sądowym i Gospodarczym

8. Postępowania nakazowe

znaczne uproszczenie przyspieszenie, bez rozprawy z pominięciem udziału pozwanego sad może wydać nakaz zapłaty . Jeżeli nie zaskarżony to staje się prawomocny i skutki jak wyrok . Jest to postępowanie fakultatywne- wyraźny wniosek powoda w pozwie.

Można dochodzić wyłącznie:

• Świadczenia zapłaty

• Świadczenia innych rzeczy zamiennych art. 485

Udokumentowanie żądania w pozwie( dołączamy)

• Dokumenty urzędowe

• Zaakceptowane przez dłużnika rachunki

• Wezwanie do zapłaty i oświadczenie dłużnika uznaniu długu

• Zaakceptowanie przez dłużnika żądania zapłaty, zwrócony przez bank z powodu braku środków

• Możliwe z weksla , czeku

Zarzuty wnosi się do sądu , pod rygorem utraty prawa powoływania się na nie . Niedopuszczalne jest powództwo wzajemne. W toku nie można rozszerzać ani podmiotowo nai przedmiotowo powództwa. Sąd może

• Utrzymać w mocy

• Uchylić i orzec

• Uchylić i postanowieniem umorzyć bądź odrzucić

Nakaz zapłaty – pozwany w ciągu 2 tygodni(od doręczenia) zaspokoi roszczenie lub w tym terminie wniesie zarzuty .Nakaz doręcza się strona – pozwanemu wraz z załącznikami art. 491- inaczej brak skutków Na postanowienie o zarzutów odrzuceniu przysługuję zażalenie. Nakaz zapłaty gdy niw wniesiono zarzutów ma powagę rzeczy osądzonej oraz jest wykonalny, a jeżeli na podstawie weksla lub czeku jest natychmiast wykonalny. Pismo z zarzutami zawiera: co zaskarżamy w nakazie , zarzuty, zarzuty przeciwko żądaniu pozwu, wszystkie okoliczności faktyczne , dowody na potwierdzenie zgłoszonych zarzutów.

9. Postępowania upominawcze

Właściwy jest bądź sąd okręgowy bądź rejonowy w zależności od wartości przedmiotu sporu art. 479. Ma ono charakter obligatoryjny, co oznacza ,że w każdej sprawie o roszczenie pieniężne sąd obowiązany jest wstępnie rozważyć czy istnieje uzasadnienie wydania nakazu zapłaty. Pozew wymogi z art. 187

Nie można wydać nakazu zapłaty:

• Roszczenie oczywiście bezzasadne

• Przytoczone okoliczności budzą wątpliwości co do prawdziwego stanu rzeczy

• Zaspokojenie roszczeń zależy od świadczenia wzajemnego

• Miejsce pobytu pozwanego nie jest znane, lub nie ma go w kraju

W nakazie sąd orzeka że pozwany ma 14 dni (od doręczenia)na zaspokojenie roszczenia bądź wniesienie sprzeciwu art. 502. Pozwanemu doręcza się nakaz wraz z pozwem pouczeniem

Sąd z urzędu uchyla wydany nakaz; niemożliwe doręczenie, lub gdy okażę się że pozwany nie miał zdolności sądowej , procesowej organu do reprezentacji . Jeśli pozew na urzędowym formularzu to i sprzeciw w tej formie. Jeśli nie wniesiono to skutki prawomocnego wyroku. Możliwe powództwo wzajemne. Sprzeciw wniesiony prawidłowo powoduje utratę mocy przez nakaz .

10. Postępowanie uproszczone

Wprowadzone ustawo z 24.05 2000. Należy do właściwości sądu rejonowego, ma charakter obligatoryjny

Sprawy rozpoznawane:

• roszczenia wynikające z umów jeżeli wartość do 5000, w sprawach z rękojmi lub gwarancji

• zapłatę czynszu lokali i opłat obciążających najemcę itp.

Różnicę:

• Nakaz sporządzania pism na formularzach :pozew, odpowiedź na pozew, sprzeciw od wyroku zoczonego, pisma zawierające wnioski dowodowe

• Zakaz rozdrabniania roszczeń jeśli prowadziłoby to rozpoznawania części roszczenia, gdy całość ponad 5.000

• Zakaz podmiotowej i przedmiotowej zmiany powództwa

• Możliwość wzywania wszystkich świadków , w każdy sposób , który uzna za najbardziej celowy

• Wyłączony dowód z opinii biegłego – jak sprawa zawiła i potrzebny to przejście do normalnego trybu

• Możliwość zasądzenia sumy odpowiedniej , a nie dokładnie ustalonej ( ze względu na możliwości )

• By przyspieszyć strona może :wniosek by uzasadnienie bezpośrednio po wyroku, zrzec się doręczenia wyroku , zrzec się prawa do apelacji art. 505-od razu prawomocny

• Ograniczona apelacja :nieważność postępowania, rażące naruszenie prawa materialnego (błędna wykładnia, złe stosowanie), rażące naruszenie istotnych przepisów postępowania jeśli mogły płynąc na wynik . Apelację rozpoznaję zasadniczo na rozprawi, na niejawnym (jeśli strona nie żądała rozprawy , lub gdy zarzuty oczywiści bezzasadne )1 sędzia.

• Sąd 2 instancji właściwie jedynie dowód z dokumentu inne gdy strona wykaże, że nie mogła ich powołać. W razie uchylenia sąd może przekazać do ponownego rozpatrzenia z wyłączeniem przepisów o postępowaniu uproszczonym

• Nie sporządza się uzasadnień wyroków: sąd 2 instancji uzasadnia gdy uchyla i ponownie do 1 instancji, lub strona w terminie 7 dni wniosek o to

• Kasacja nie przysługuję

POSTĘPOWANIE NIEPROCESOWE

Jest to równorzędny tryb do procesu, ma charakter obligatoryjny . Sad z urzędu bada w jakim trybie( zasadą jest proces). Odpowiednio stosuje się przepisy procesu ,część instytucji nie funkcjonuje : przypozwanie, interwencja . Postępowania te mogą mieć na siebie wpływ.

Nie wszystkie zasady stosowane w trybie nieprocesowym ;

zasada dyspozytywności -tu sąd może czasem wszczynać z urzędu , cofnięcie wniosku gdy mogło z urzędu się toczyć jest bezskuteczne. Postanowienia mogą być wykonane z urzędu.

Zasada ustności, bezpośredniości, jawności np. obligatoryjna rozprawa tylko gdy tak wskazane w przepisie, w razie nie wyznaczenia sąd może żądać oświadczeń na piśmie

Przesłanki – brak merytorycznej zawsze oddaleniem wniosku

Bezwzględne tj. dopuszczalność drogi sądowej , lis pendis, res iudicata itp. zasadniczo normalnie różnice ewentualnie z istoty postępowania( zamiast stron , uczestnicy )

Względne- bez różnic- rozbieżne stanowiska co do sądu polubownego

Cofnięcie wniosku przed wyznaczeniem posiedzenia inaczej potrzebna na to zgoda.

Wysłuchanie – gdy nie wyznaczona rozprawa możliwe wysłuchanie : ustnie , na piśmie. Nie jest to środek dowodowy , ma charakter informacyjny.

PODMIOTY POSTĘPOWANIA

SĄD

Do jurysdykcji krajowej

• Ubezwłasnowolnienie bezpaństwowca

• Uznanie za zmarłego bezpaństwowca

• Stwierdzenie zgonu jeśli nastąpił on w Polsce

• Opieka i kuratela dla Polaków i bezpaństwowców w Polsce mieszkających

• Spadkowe; obywatelstwo tu lub zamieszkanie dla bezpaństwowców

• Inne jeśli chociaż jeden uczestnik Polakiem lub tu mieszkającym

Właściwość- sąd 1 instancji zawsze pod uwagę w każdym stanie sprawy

Miejscowa: ustawową i delegacyjna( zawsze charakter wyłącznej)

Rzeczowa- zasadniczo rejonowy okręgowy właściwy do : spraw o ubezwłasnowolnienie, separacja ( wspólny wniosek ), sprawy z zakresu ustaw o przedsiębiorstwie państwowym i załodze, sprawy o rejestrację związków zawodowych , sprawy z protest ów przeciw wyborom do gmin itp.

SN- protesty przeciw ważności wyborów prezydenckich itp.

Skład : zasadniczo 1 , za wyjątkiem ( 1 +2 ławników) tj. pozbawienie władzy rodzicielskiej, zezwoleń na rozporządzanie majątkiem dziecka, przysposobienia, spory między organami przedsiębiorstwa, 3 sędziów zawodowych – sprawy o ubezwłasnowolnienie i inne jakie prezes uzna( zawiła , precedensowa)

REFERENDARZ SĄDOWY – jak na początku

UCZESTNICY

Każdy kto ma w tym interes prawny . Osoby mogą wziąć udział w każdym stadium możliwe przystąpienie do sprawy w 1 2 bądź 3 instancji , a nawet jeśli nie był uczestnikiem może żądać wznowienia postępowania. Sąd może wezwać do udziału w sprawię- jeśli zainteresowany nie jest uczestnikiem Z mocy prawa uczestnicy np. o uchylenie postanowienia o stwierdzenie zgonu o ubezwłasnowolnienie ( małżonek )

Wnioskodawca- podmiot uprawniony do zgłoszenia wniosku o wszczęcie postępowania- w przepisach szczególnych

Zdolność procesowa i sądowa; przepisy jak w procesie . wyjątkowo działa osoba postępowaniu o ubezwłasnowolnienie (zaskarżanie i to nawet gdy działa tzw. doradca tymczasowy), mogą działać osoby pod władza rodzicielską, opieką w postępowaniu jej dotyczącym chyba, że nie ma zdolności do czynności prawnych .

Prokurator jak w procesie

Organizacja społeczna – ograniczone tylko w charakterze pełnomocnika w sprawach o ubezwłasnowolnienie

RODZAJE SPRAW:

Sprawy z zakresu prawa osobowego:

• Uznanie za zmarłego i stwierdzenie zgonu

• Ubezwłasnowolnieni

Sprawy z zakresu prawa rodzinnego

• Sprawy małżeńskie

• Inne rodzinne i opiekuńcze

• Z zakresu kurateli

• Sprawy z zakresu prawa rzeczowego

Sprawy z zakresu prawa rzeczowego

• Stwierdzenie zasiedzenia

• Przepadek rzeczy

• Zarząd związany ze współwłasności i współużytkowaniem

• Zniesienie współwłasności

• Ustanowienie drogi koniecznej

Sprawy z zakresu prawa spadkowego – właściwy sąd zamieszkania ostatni bądź sąd spadku Z urzędu można : zabezpieczenie, spis inwentarza, złożenie testamentu , wyjawienie przedmiotów spadkowych

• Zabezpieczenie spadki i spis inwentarza

• Przyjęcie , odrzucenie spadku

• Ogłoszenie testamentu

• Wyjawienie przedmiotów spadku

• Przesłuchanie świadków testamentu ustnego

• Sprawy dotyczące wykonawcy testamentu

• Zarząd spadku nieobjętego

• Stwierdzenie nabycia spadku

• Dział spadku

Inne

• Sprawy z zakresu przepisów o przedsiębiorstwach i samorządzie załogi

• Złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu

• Postępowanie rejestrowe

• Postępowanie związane z aktami stanu cywilnego

• rozgraniczenie nieruchomości

• rejestracje związków zawodowych , spółdzielni, Spółek, fundacji

• wykreślenie hipoteki

• o unieważnienie wyborów

POSTEPOWANIE :

Pisma , doręczenia i terminy –Większe znaczenie pism , stosujemy przepisy o procesie. Doręczenie jak w procesie , ale sytuacje szczególne: zrzeknięcie się doręczenia art. 517, postępowanie wywoławcze ( ogłoszenie publiczne dla zainteresowanych wraz z wezwaniem do udziału . Terminy odpowiednio ( najpierw szczególny potem ogólny)- art.13§2

Posiedzenia \ rozprawy - rozprawa jedynie w wypadkach wskazanych w ustawie , zasadą jest wiec rozpoznawanie spraw na posiedzeniach niejawnych lub jawnych nie będących rozprawami . Celowość rozprawy zachodzi przy sprzecznych interesach uczestników

Koszty – zasada odmienna ponoszenia przez każdego uczestnika wszystkich kosztów związanych z jego udziałem . Sad może z urzędu orzec . Wiele wyjątków art.520§2 i 3.

Wszczęcie postępowania: na wniosek ( wniesienie , wysłanie w UP, przekazanie dowódcy jednostki, administracji zakładu karnego, kapitanowi ), a z urzędu to chwila podjęcia 1 czynności przez sąd

Wniosek : przepisy o pozwie i dodatkowo wykazanie uprawnienia wnioskodawcy ( możliwe oddalenie na posiedzeniu niejawnym ). Cofnięcie tam gdzie mogło z urzędu jest bezskuteczne

Orzeczenia- forma postanowienia: można je podzielić na rozstrzygające co do istoty i dotyczące kwestii formalnych . Nie stosuję się przepisów o wyroku zaocznym Postanowienia co do istoty sprawy zaskarżamy jak wyroki inne w drodze zażaleń

ZASKARŻALNOŚC ORZECZEŃ:

APELACJA- od wszystkich co do istoty sprawy . Zasady takie same jak w procesie

Zasada reformationis in peius nie obowiązuję tam gdzie sąd może wszcząć z urzędu

ZAŻALENIE- na inne postanowienia - zasady ogólne + wskazane dla poszczególnych rodzajów spraw

KASACJA: odpowiedni jak w procesie

Nie przysługuję :

• Przepadek rzeczy

• Zarząd związany ze współwłasności a

• Zabezpieczenie spadku , spis inwentarza, wyjawienie przedmiotów spadku

• Zniesienie współwłasności , dział spadku jeżeli wartość niższa niż 50000

SKARGA NA CZYNNOŚCI REFERENDARZA – termin 1 tygodnia , orzeczenie traci moc- sąd rejonowy rozpoznaję jako 1 instancja

WZNOWIENIE – Dopuszczalne tylko co do postanowień orzekających co do istoty sprawy może być na żądanie uczestnika ( niedopuszczalne , gdy może zostać zmienione bądź uchylone)lub nieuczestnika ( jeżeli narusza jego prawa) Rozpoznawani na rozprawie

POSZCZEGÓLNE TYPY SPRAW

Sprawy z zakresu prawa osobowego:

• Uznanie za zmarłego – przesłanki 10 lat od końca roku w którym widziany , 5 jeśli ponad 70 , nie można uznać jeśli ktoś w chwili zaginięcia nie ukończył 23 lat. Właściwy sąd ostatniego zamieszkania lub pobytu. Wniosek : dokładne dane osobowe i uprawdopodobnienie ,że dana osoba nie żyje.. Zarządza się ogłoszenie wszczęcia postępowania. Wyrok ma charakter konstytutywny i działa z data wsteczna.

• stwierdzenie zgonu- gdy śmierć jest pewna. Obligatoryjne zarządzenie o wszczęciu postępowania, wniosek w każdym czasie. Wznowienie , uchyla się poprzedni zawsze gdy wykaże swą tożsamość

• Ubezwłasnowolnienie- właściwa okręgówka + 3 sędziów zawodowych .Wniosek :małżonek , krewni w linii prostej i rodzeństwo, przedstawiciel ustawowy , prokurator. Obligatoryjni biegli psychiatrzy. Obligatoryjna rozprawa. Postanowienie o charakterze konstytutywnym może być uchylane , zmieniane. Może działać sam ubezwłasnowolniony nawet przy doradcy tymczasowym . Obligatoryjny udział prokuratora.

Sprawy z zakresu prawa rodzinnego

• Sprawy małżeńskie : udzielenie zezwolenia na zawarcie małżeństwa :o zawarcie związku przez pełnomocnika, o nakaz aby wynagrodzenie za pracę przekazywane małżonkowi , o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności, sprawy o separacje na zgodny wniosek – uprawniona tylko osoba, której dotyczy

• Inne rodzinne i opiekuńcze: władza rodzicielska, odebranie dziecka, uznanie dziecka, o nadanie nazwiska, dotyczące rozstrzygnięć o istotnych sprawach dziecka ( brak zgody ), czynności przekraczające zwykły zarząd majątkiem dziecka dokonywane przez rodziców, wydanie postanowienia i objęciu opieki , przysposobienie

• Z zakresu kurateli; ustanowienia kuratora: ventris, debilis, abscentis, dla dochodzenia ojcostwa w razie śmierci domniemanego ojca, dla osoby prawnej

Sprawy z zakresu prawa rzeczowego

• Stwierdzenie zasiedzenia- każdy kto ma w tym interes prawny . Postanowienie deklaratoryjne. Uczestniczy wnioskodawca i każdy kogo postępowanie dotyczy

• Przepadek rzeczy

• Zarząd związany ze współwłasności i współużytkowaniem

• Zniesienie współwłasności : sprzedać i podzielić, przysądzić jednemu iż obowiązkiem spłaty, fizycznie podzielić

• Ustanowienie drogi koniecznej

Właściwym sądem jest sąd położenia rzeczy . Do wniosków dotyczących nieruchomości załączamy: odpis księgi lub zaświadczenie o stanie prawnym . Zasadniczo rozprawa – wyjątek art.616.

Złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu :

Regulacja art. 463, 465 KC . Właściwy jest sąd miejsca wykonywania zobowiązani. Wymogi formalne wniosku art. 693

Postępowanie rejestrowe:

Wyłącznie właściwym rejestrowym jest sad rejonowy , legitymacje posiadają podmioty , których dotyczy obowiązek wpisu . Następuje na podstawi postanowienia od którego przysługuję apelacja , a od postanowień sądu 2 instancji w przedmiocie wpisu lub wykreślenia przysługuje kasacja art. 519¹§3

SĄD POLUBOWNY

Sąd niepaństwowy, bez udziału sędziów zawodowych ,powołany zgodna wolą stron do rozstrzygnięcia sporu jaki między tymi stronami wyniknął, orzeczeniem w formie wyroku, który posiada moc prawną na równi z wyrokiem sądu państwowego :

• Ad hoc – powołane do danej sprawy- powoływane w drodze umowy tzw. zapis na sąd polubowny zawarty w odrębnej umowie bądź jako klauzula arbitrażowa

• Stale sądy polubowne art. 695

Spory o prawa majątkowe za wyłączeniem alimentów, sporów ze stosunku pracy . Zarzut na sąd polubowny sąd bierze tylko na zarzut pozwanego , zgłoszony przed wdaniem się w spór. Umowa arbitrażowa musi być pod rygorem nieważności sporządzona na piśmie.

Zapis składa się z

Część obligatoryjna: dokładne oznaczenie przedmiotu sporu , oznaczenie stosunku z którego spór wynika lub może wyniknąć

Część fakultatywna: wskazanie arbitrów ( superarbitra), liczbę i sposób powoływania

Umowa wygasa :

• Gdy arbiter wskazany przez strony uchyli się od wykonywania swego obowiązku

• Gdy wykonanie obowiązku z innych przyczyn staje się niemożliwe, a nie nastąpi wyznaczenie innych

• Na określony czas

• Umowa rozwiązująca zapis

Do chwili rozpoczęcia postępowania strony mogą określić jego tryb, jeśli strony nie ustaliły to sąd stosuję taki tryb jaki uzna za stosowny( nie jest związany przepisami cywilnego ). Sąd nie może zaniechać wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności faktycznych . Może przesłuchiwać strony , świadków itp. nie może stosować przymusu- jeśli sam nie może działać to zwraca się w ramach pomocy sądowej do sądu rejonowego . Sąd polubowny nie jest skrępowany przepisami prawa materialnego . Strony mogą się umówić co do głosowania, jeśli nie to zwykłą większością ( decydujący głos superarbitra). Wyrok doręcza się obu strona za pokwitowaniem .

Archiwa :stałe mogą we własnych i na żądanie udzielają państwowym , jeśli są do danej sprawy przekazują do sądu państwowego

Od wyroku sądu polubownego nie przysługuję odwołanie do sądu państwowego – bo moc prawna wyroków jak państwowych po stwierdzeniu przez sądem państwowym ich wykonalności art711. Na postanowienie w tym przedmiocie służy zażalenie .

SKARGA O UCHYLENIE WYROKU SĄDU POLUBOWNEGO

Jest to forma kontroli , ma charakter zbliżony do skargi o wznowienie postępowania. Celem jest uzyskanie uchylenia wyroku . Dotyczy wyroków nie ugod. Skargę wnosi się bezpośrednio do właściwego sądu, w terminie 1 miesiąca od doręczenia. Możliwe jest wstrzymanie wykonalności wyroku skarżonego art. 713. Zakres skargi jest wiążący dla sądu . Z urzędu bierze jednak pod uwagę czy wyrok nie uchybia praworządności lub zasadą współżycia społecznego . Od wyroku sądu państwowego przysługuję apelacja i kasacja stronom .

POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE

Jest to forma tymczasowej ochrony prawnej .Jest ono samodzielne. Celem jest zapobieżenie sytuacji utrudniającej ( uniemożliwiającej )wierzycielowi wykonanie prawomocnego orzeczenia- przez wydanie zarządzenia tymczasowego ( środek przymusu). Nie może zmierzać do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy .Na zarządzenie tymczasowe przysługuje zażalenie. Nie możliwe przeciw SP.

Przedmiot jest roszczenie

Pieniężne :

• Zajęcie ruchomości , wierzytelności , wynagrodzenia za pracę

• Hipoteka przymusowa, zastaw

• Zakaz zbywania , rozporządzania

Niepieniężne – każdy uznany przez stosowny środek , odpowiednio jak wyżej

Prawa

Przesłanki :

• Roszczenie może być dochodzone przed sądem

• Jest wiarygodne

• Brak zabezpieczenia mógłby pozbawić wierzyciela zaspokojenia

• Przedmiot roszczenia nadaję się do wykonania w drodze egzekucji

Wyjątek: alimenty , przyszłe alimenty, zabezpieczenie zapisu .

Wniosek o zabezpieczenie sąd rozpoznaję w terminie do 7 dni (bezzwłocznie). Wniosek powinien wymogi z art.126, wskazywać sposoby dokonania zabezpieczenia, wskazywać roszczenie- zasadniczo pisemnie , wyjątków ustnie do protokołu. Możliwe złożenie wniosku przed lub łącznie z rozpoznawanym pozwem bądź wnioskiem ( termin 14 dni na wniesienie pozwu , wniosku)

Wydanie zarządzenia tymczasowego może nastąpić : przy wszczęciu , w toku postępowania, przed wszczęciem.

Właściwość:

• Ogólnie sąd do którego należy rozpoznawanie sprawy

• W toku : sąd tej instancji , przed która spraw się toczy

• SN nie rozpoznaje wniosku o zabezpieczenie i przekazuję to do 1 instancji

Zabezpieczenie tymczasowe można podzielić na :

• Konserwacyjne- tj. utrzymanie stanu rzeczy na czas określony w zarządzeniu –np. zakaz rozporządzania

• Nowacyjne : nowa sytuacja prowizoryczna

POSTEPOWANIE EGZEKUCYJNE

Celem postępowania egzekucyjnego jest doprowadzenie do przymusowego zrealizowani obowiązków podlegających wykonaniu, a wynikających z prawomocnego orzeczenia sądowego, a także innych tytułów egzekucyjnych wymienionych w kodeksie art. 777

PRZESŁANKI:

Formalne: dopuszczalność drogi sądowej, jurysdykcja krajowa, wykonalność orzeczenia, właściwość organu egzekucyjnego ,

Merytoryczne: świadczenie musi być wymagalne, legitymacja procesowa, spełnienie świadczenia przez wierzyciela przy zobowiązaniach wzajemnych , dokonanie wyboru świadczenia przy zobowiązaniach przemiennych

RODZAJE EGZEKUCJI:

Egzekucja świadczeń pieniężnych:

1. Z ruchomości art. 844-879

2. Z wynagrodzenia za pracę art.880-888

3. Z rachunków bankowych art..889-893

4. Z innych wierzytelności i praw majątkowych

5. Z nieruchomości art.921-1003

6. Z ułamkowej części nieruchomości art.1004-1013

7. Z użytkowania wieczystego

8. Ze statków morskich

Egzekucja świadczeń niepieniężnych

1. Odebranie rzeczy ruchomej i wydanie jej wierzycielowi art.1041-1048

2. Wykonanie czynności- spełnienie świadczenia na koszt dłużnika

3. Stosowanie wobec dłużnika środków przymusu: grzywna , grzywna ponawiana , areszt

Egzekucja z nieruchomości w celu zniesienia współwłasności

PODMIOTY I UCZESTNICY POSTEPOWANIA

• DŁUŻNIK , WIERZYCIEL- decyduje o tym tytuł wykonawczy

• ZARZĄDCA NIERUCHOMOŚCI , DOZORCA

• SĄD REJONOWY – organ egzekucyjny, sąd egzekucyjny (głównie nadzór, skarga na czynności komornika)- art. 987-1004,1014,1050,1051,1066-1070

• KOMORNIK-prowadzi wszystkie czynności egzekucyjne z wyjątkiem tego co zastrzeżone dla sadu . Działa przy tych sadach. Jest organem samodzielnym

• Czasem też inni np.. nabywca nieruchomości , prokurator , RPO itp.

TOK POSTĘPOWANIA

Podstawa jest tytuł wykonawczy art. 777

1. Orzeczenie sądu prawomocne lub zaopatrzone w klauzule natychmiastowej wykonalności , ugoda

2. Wyrok sądu polubownego , ugoda

3. Akt notarialny , w którym dłużnik poddaje się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty

4. Inne orzeczenie, ugody , akty które podlegają wykonaniu w drodze egzekucji np. wyciąg z listy wierzytelności , wyciąg z ksiąg bankowych

Klauzula wykonalności – dopiero nadanie klauzuli wykonalności tytułowi umożliwia wszczęcie i prowadzenie egzekucji

Właściwy jest sąd , w zasadzie 1 instancji ( 2 instancji dopóki tam znajdują się akta, SN przekazuję do 1 )

Sąd nadaję klauzulę :

• Wniosek – powinien w formie pisemnej , ewentualnie ustnie do protokołu- rozpatruje 1 osobowo. Sąd wydaje postanowienie – zaskarżalne w drodze zażalenia w ciągu 7 dni liczony dla dłużnika od doręczenia zawiadomienia o wszczęciu egzekucji ( co czyni komornik), wierzyciel może tylko , gdy odmowne

• Z urzędu , gdy sprawa toczyła się lub mogła się toczyć z urzędu oraz alimentom

Wszczęcie postępowania:

Zasadą ,że na wniosek , ale jeśli toczyło lub mogło toczyć się z urzędu to i tak następuje wszczęcie , możliwe też wszczęcie na żądanie organu państwowego

Wniosek

Obligatoryjnie; oznaczenie świadczenia które ma być spełnione ,wskazanie sposobów egzekucji , załączenie tytułu wykonawczego

Fakultatywnie: żądanie wyegzekwowania kosztów postępowania

Zasadą jest ,że sposób egzekucji winien być jak najmniej uciążliwy dla dłużnika art.799.

Prowadzenie egzekucji:

Wniosek badany pod względem formalnym . Jeżeli wskazany majątek przez wierzyciela do egzekucji to ok., jeśli nie to wzywa się dłużnika do wyjaśnień- ujawnienia majątku( bez sankcji ) możliwe jest wszczęcie postępowania o wyjawienie majątku ( tu kara grzywny).

Przy 1 czynności komornik doręcza odpis tytułu + klauzulę wykonalności ( dłużnik może zażądać oryginału).Komornik winien o swych czynnościach powiadomić strony . Zawsze z czynności sporządza protokół. Możliwi świadkowie ( 2) do egzekucji – nie może nim być adwokat( nie dotyczy egzekucji z nieruchomości)

Koszty :

Zaliczka od wierzyciela- można żądać . 21% z wartości egzekwowanego świadczenia , max30* przeciętnego wynagrodzenia w budżetówce.za spis inwentarza 10%.

Zawieszenie:

Z urzędu bądź na wniosek , w całości bądź części

Z przyczyn występujących w postępowaniu rozpoznawczym , skarga na czynności komornika lub zażalenie na postanowienie sądu . Czynności dokonane pozostają w mocy

Umorzenie wszelkie czynności tracą moc

• Z mocy prawa

• Z urzędu

• Na wniosek

OGRANICZENIA:

PODMIOTOWE: przedstawiciele dyplomatyczni , i przedstawiciele organizacji międzynarodowych, czasowa przeszkoda odnośnie SP ( wezwanie do dobrowolnego spełnienie świadczenia w ciągu 2 tygodni)

PRZEDMIOTOWE: względy humanitarne, społeczne , gospodarcze. O ograniczeniu zawsze sad w postanowieniu na które służy zażalenie

POWÓDZTWA PRZECIWEGZEKUCYJNE:

prawne środki obrony merytorycznej przeciwko niezgodnej z prawem egzekucji

POWÓDZTWO OPOZYCYJNE \pozbawienie klauzuli wykonalności –obrona dłużnika

• przeczy się zdarzeniu na podstawie, którego wydano klauzulę wykonalności

• jeżeli po wydaniu nastąpiło zdarzenie na skutek którego zobowiązanie wygasło

• małżonek jeśli egzekucja do majątku wspólnego ; z prawa własnego lub współmałżonka( przy wspólności majątkowej)

Można do powództwa opozycyjnego zaliczyć:

• o obniżenie renty alimentacyjnej , lub ustanie obowiązku

• o krótszy czas trwania renty

• powództw o umorzenie egzekucji prowadzonej przez BFG

Można je wytoczyć po wszczęciu egzekucji jak i przed, dopuszczalne także w stosunku do decyzji administracyjnej

POWÓDZTWO EKSCEDENCYJNE -osoba 3 żądająca zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowana do niego egzekucja narusza jej prawa

Wytoczyć tylko podczas egzekucji ( po jej wszczęciu).

W obu przypadkach właściwy jest sąd w którego okręgu –prowadzi się egzekucje, w pozwach obligatoryjnie wszystkie zarzuty, na wniosek powoda możliwe zabezpieczenie w postaci zawieszenia powództwa egzekucyjnego.

KASACJA:

Na postanowienia sądu 2 instancji art. 755¹ w przedmiocie( tu jako środek zwykły)

1. przybicia

2. udziel przybicia art. 988

3. plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji między wierzycieli

ZAŻALENIE – jedynie na postanowienia wskazane art. 767( kiedy przysługuje a kiedy nie)- przysługuje na odmowę zwolnienia od kosztów, umorzenie postępowania, zwrot wniosku o wszczęcie egzekucji

SKARGA NA CZYNNOŚCI KOMORNIKA: generalnie na wszystkie czynności i zaniedbana( wyjątek udzielenie przybicia ruchomości szybko psujących ). Skarga w terminie 1 tygodnia, skargę praktycznie może wnieść każdy czyich praw dotyczy czynność lub zaniechanie. Może być wniesiona na piśmie lub ustnie do protokołu. Rozpoznaję sąd , który nie jest związany granicami skargi . Rozstrzygnięcie skargi w formie postanowienia. W wypadkach wskazanych w ustawie na rozprawie.

ZARZUTY

1. na oszacowanie wartości zajętej ruchomości

2. przeciw planowi podziału sumy z egzekucji – 2 tygodnie od daty zawiadomienia

Każda forma zgłoszenia, nie wymagają uzasadnienia. Powołanie biegłego. O zarzutach rozstrzyga sąd , postanowieniem na które służy zażalenie

EGZEKUCJA Z RUCHOMOŚCI:

Stadia:

1. zajęcie ruchomości—komornik wpisuje do protokołu i oznacza ich wartość

2. sprzedaż ruchomości- zasadniczo nie wcześniej niż 7 dnia od zajęcia(szybko psujące się rzeczy natychmiast). Rzeczy nowe dla zawodowców, antyki itp. dla muzeów, reszta licytacja lub sprzedaż komisowa(nie w porządku )

3. podział sumy- niezwłocznie po złożeniu do depozytu sumy do podziału

EGZEKUCJA Z WYNAGRODZENIA ZA PRACĘ \ RACHUNKU BANKOWEGO

Wszelkie należności wynikające ze stosunku pracy oraz zrównane z nimi inne należności

Zajęcie wynagrodzenia: komornik wręcza dłużnikowi zawiadomienie, że może jedynie pobierać i rozporządzać kwotą wolną od zajęcia ,aż do spłaty . Komornik wzywa zakład pracy , by tego co zajęte nie wypłacał i w odpowiedni przekazywał bądź wierzycielowi lub komornikowi . Zajęcie wskazywane w świadectwie pracy . za nie wykonanie zakład pracy może zostać ukarany grzywna

Podział sumy – tylko wówczas gdy kilku wierzycieli

Przy rachunkach od zajęcia odpowiedzialność ponosi bank , istnieją kwoty które bank może przekazywać np. alimenty , nowo wpływające kwoty automatycznemu zajęciu

EGZEKUCJ Z INNYCH WIERZYTELNOŚCI I PRAW MAJĄTKOWYCH jw. Odpowiednio .Przykładowo chodzić może o akcje , obligacje, świadectwa udziałowe, tantiemy.

EGZEKUCJA Z NIERUCHOMOŚCI I STATKÓW REJESTROWYCH (inne tak jak egzekucja z ruchomości)

Stadia:

1. Zajęcie nieruchomości—doręczenie pisemnego wezwania do zapłacenia długu wciągu 2 tygodni , jednoczesny wniosek o wpisanie w księdze wieczystej o egzekucji. Rozporządzenie ( po wpisie w księdze) nie ma znaczenia dla postępowania egzekucyjnego .

2. Opis i oszacowanie nieruchomości – zawsze biegli , po upływie terminu jw.

3. Sprzedaż przez licytację- obwieszczenie publiczne, 2/3 sumy oszacowania wywoławczo , jeśli nie udane to postępowanie umarza się i nowa dopiero po upływie roku może nastąpić

4. Przysądzenie własności-Sąd wydaje na posiedzeniu jawnym postanowienie o przybiciu , odroczony do 1 tygodnia- zażalenie. Po spełnieniu przesłanek tj. zapłacie itp. postanowienie o przysądzeniu własności

5. Podział sumy

EGZEKUCJA ŚWIADCZEŃ NIEPIENIĘŻNYCH

1. wydanie rzeczy ruchomej

2. wydanie nieruchomości , statku , opróżnienie pomieszczenie

3. wykonanie określonej czynności

4. zaniechanie pewnych czynności lub nie przeszkadzanie czynnościom wierzyciela

WYJAWIENIE MAJĄTKU

Jest to pomocniczy środek egzekucyjny, warunkiem niezbędnym jest wskazanie przez wierzyciela bezskuteczności prowadzonej egzekucji , możliwe też przed jej wszczęciem jeśli uprawdopodobni ,że nie uzyska w pełni zaspokojenia

Stadia:

1. Złożenie wniosku o wyjawienie(jawne posiedzenie, wysłuchanie)-sąd rozstrzyga postanowieniem na , które służy zażalenie

2. Uprawomocnienie się postanowienia- następne posiedzenie w celu odebrania pisemnego wykazu majątku

3. Zastosowanie środków przymusu na wniosek wierzyciela gdy dłużnik nie złożył oświadczenie lub się nie stawił

JURYSDYKCJA KRAJOWA:

Zasady :

1. Priorytetu umów międzynarodowych

2. Równouprawnienie cudzoziemców w zakresie ochrony sadowej

3. Respektowanie jurysdykcji sądów zagranicznych

4. Stosowanie własnego prawa procesowego

5. Wzajemności

Jurysdykcja krajowa i zwolnienia od niej: zakres kompetencji sądów określonego państwa , w których element zagraniczny . przepisy KPC rozstrzygają , kto i kiedy podlega sądom polskim . Jest to bezwzględna przesłanka procesowa art.1099

Kryteria jurysdykcji:

• Obywatelstwo polskie

• Miejsce zamieszkania, pobytu w Polsce

Zasadniczo przed procesem cywilnym i egzekucją chronieni dyplomaci art. 1111,1112

Zwolnienie spod jurysdykcji krajowej sad bierz pod uwagę z urzędu w każdym stadium .

UZNANIE I WYKONYWANIE ORZECZEŃ SĄDÓW ZAGRANICZNYCH :

SKUTECZNOŚĆ:

Z mocy ustawy art. 1145- gdy dotyczą orzeczeń sądów zagranicznych w sprawach niemajątkowych (chyba ,że ma być podstawą wpisu , zawarcia małżeństwa w Polsce- wtedy zależne od uznania)

Z mocy uznania ich przez sąd :warunkiem jest tu wzajemność oraz

1. Orzeczenie jest prawomocne w państwie , które go wydało

2. Sprawa nie należy wyłącznie do jurysdykcji sądów polskich ( umowy itp.)

3. Strona nie była pozbawiona możności obrony

4. Sprawa nie została już prawomocnie osądzona przed sądem polskim

5. Orzeczenie nie jest sprzeczne z zasadami współżycia, porządku prawnego w Polce

6. Zastosowano prawo istotnie różniące się od polskiego

Właściwy jest sąd okręgowy, postępowanie wszczyna się na wniosek, o uznaniu rozstrzyga sąd w składzie 3 sędziów. Obligatoryjna jest rozpraw, zawsze udział prokurator, przysługuje apelacja kasacja , skarga o wznowienie

WYKONANIE:

Orzeczenia sądów zagranicznych w sprawach należących w Polsce do drogi sądowej, nadające się do wykonania w drodze egzekucji są tytułami egzekucyjnymi i będą w Polsce wykonalne pod warunkiem wzajemności

• Orzeczenie wykonalne w państwie z którego pochodzi

• Warunki z art. 1146