Klasa 5 (temat nr 26 wg podręcznika Oddani Jezusowi Chrystusowi (kl. V), Lublin: Gaudium 2004)
czas: 1 godz. lekcyjna
pomoce: rekwizyt: jabłka (cukierki, kamyczki); Konstytucja RP, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (teksty dostępne na stronach internetowych), Statut Szkoły (wydruk fragmentów dotyczących praw obywatela / ucznia), plansza (arkusz papieru / brystol) z początkiem wiersza ks. J. Twardowskiego pt. Sprawiedliwość
Metody: wykład, pogadanka, praca z rekwizytem, głośne czytanie tekstu – praca z podręcznikiem Oddani Jezusowi Chrystusowi (kl. V), Lublin: Gaudium 2004, praca z w/w dokumentami, notatka w formie diagramu
Cele szczegółowe:
Uczeń pamięta i umie przytoczyć czwarte błogosławieństwo z Kazania na Górze.
Uczeń rozumie znaczenie słowa „sprawiedliwość”, rozróżnia postępowanie sprawiedliwe i niesprawiedliwe, potrafi podać przykłady obu tych zachowań.
Uczeń definiuje sprawiedliwość, potrafi wytłumaczyć związek między sprawiedliwością a godnością człowieka i jego prawami, podaje przykłady dokumentów, w których zapisane są prawa człowieka, podaje przykłady praw człowieka, wynikających z jego godności.
Uczeń rozumie, potrafi wyjaśnić i uzasadnić, kto jest odpowiedzialny za sprawiedliwość w domu, szkole, kraju, w świecie.
Przebieg zajęć:
1. Wspólna modlitwa
2. Wprowadzenie w temat
Powtórzenie wiadomości z poprzednich zajęć (tematy poświęcone błogosławieństwom z Kazania na Górze) – pogadanka
Zapisanie tematu do zeszytów (pełne brzmienie błogosławieństwa)
Wyjaśnienie (krótko) pojęć: łaknąć, pragnąć, być nasyconym (wyjaśnia nauczyciel lub uczniowie, którzy rozumieją pojęcia)
Postawienie problemu (etap I): Jezus nazywa błogosławionymi tych, którzy pragną sprawiedliwości, ale co to znaczy być sprawiedliwym?
3. Rozwinięcie tematu
Praca z rekwizytem (jabłka, cukierki, kamyczki). Nauczyciel daje wybranemu uczniowi zadanie, by sprawiedliwie podzielił (np. między trzy osoby) jabłka (np. 6 sztuk).
Omówienie – pogadanka. Uczeń prawdopodobnie podzieli po równo. Nauczyciel prosi o uzasadnienie (także wtedy, gdy uczeń podzieli inaczej). Celem omówienia jest uświadomienie uczniom, że sprawiedliwi nie zawsze znaczy „po równo”, „po tyle samo”. można zapytać co uczniowie by czuli, gdyby wszyscy po sprawdzianie zostali ocenieni na 3.
Jako pomoc można wykorzystać wiersz ks. J. Twardowskiego Sprawiedliwość. Nauczyciel wiesza na tablicy planszę i proponuje uczniom dokończenie wiersza; propozycje uczniowie mogą zapisać na kartkach, a następnie przykleić na tablicy lub nauczyciel może zapisywać propozycje uczniów. Prace nauczyciel krótko podsumowuje, wskazując na obraz świata, w którym panowałaby absolutna równość. na końcu nauczyciel zapisuje oryginalny wers (nikt nikomu nie byłby potrzebny).
Gdyby wszyscy mieli po cztery jabłka
gdyby wszyscy byli silni jak konie
gdyby wszyscy byli jednakowo bezbronni w miłości
gdyby każdy miał to samo
…………………………………… (nikt nikomu nie byłby potrzebny)
Wnioski: definicja sprawiedliwości – notatka (Sprawiedliwość, to oddanie każdemu tego, co mu się słusznie należy).
4. Poszerzenie wiadomości
Postawienie problemu (etap II): Każdy człowiek ma pewne prawa (coś mu się należy) z tej racji, że jest człowiekiem (ze względu na jego godność człowieka). Co się więc należy każdemu człowiekowi? (Jakie prawa ma każdy człowiek?) – pytanie to można zapisać na środku tablicy lub przykleić na kolorowej kartce; uczniowie podają własne pomysły i zapisują je na tablicy.
Prezentacja wybranych dokumentów, w których zapisane są prawa człowieka (Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Konstytucja RP, Statut Szkoły) – Naczyciel krótko przedstawia dokumenty i rozdaje fragmenty (np. po stronie) uczniom; uczniowie czytają przykładowe prawa zapisane w dokumentach, ewentualnie uzupełniają na tej podstawie dotychczasową notatkę na tablicy;
Podsumowanie etapu pracy – dokumenty chronią prawa człowieka i przez to stoją na straży sprawiedliwości; łamiąc czyjeś prawa, postępujemy niesprawiedliwie; każdy jest odpowiedzialny za sprawiedliwość;
5. Podsumowanie
Uczniowie przepisują notatkę z tablicy
Głośne czytanie tekstu z podręcznika (s. 90)
Nauczyciel podsumowuje nowe wiadomości, zwracając uwagę na informacje najważniejsze