Hospitujący: Pan Marcin Włodara

Hospitowany: Izabela Szymańska

Szkoła: Szkoła Podstawowa nr 2 w Lubiczu Górnym.

K O N S P E K T

Temat: Odsiecz Wiednia.

I. Założenia metodyczne:

1. Cele kształcące:

POZIOM 1

Kategoria A - Zapamiętanie wiadomości

Uczeń zna, wie, pamięta:

Pojęcia: odsiecz, jasyr, husarz, wezyr, Imperium Osmańskie, Lew Lechistanu.

Postaci:Jan III Sobieski, Kara Mustafa, [Michał Korybut Wiśniowiecki].

Daty:1672, 1673, 1676, 1683.

Fakty: wojna polsko- turecka, zdobycie Kamieńca Podolskiego przez Turków, bitwa pod Chocimiem, podpisanie rozejmu, odsiecz wiedeńska.

Kategoria B – Rozumienie wiadomości

Uczeń rozumie:

- że odsiecz wiedeńska przyniosła nam prestiż międzynarodowy i przyczyniła się do zatrzymania ekspansji tureckiej w głąb Europy.

POZIOM 2

Kategoria C – Zastosowanie wiadomości w sytuacjach typowych

Uczeń potrafi:

- wskazać na mapie teren Imperium Osmańskiego z XVII wieku, Kamieniec Podolski, Chocim oraz Wiedeń,

- wyjaśnić pojęcia: odsiecz, jasyr, husarz, wezyr, Lew Lechistanu.

- powiedzieć w którym roku Imperium Osmańskie ponownie najechało Rzeczpospolitą,

- powiedzieć jakie ziemie najechali i jaką twierdzę zdobyli,

- powiedzieć kiedy i kto zwyciężył z Turkami w bitwie pod Chocimiem,

- powiedzieć kto został elektem po Michale Korybucie Wiśniowieckim (w którym roku Jan III Sobieski został wybrany królem),

- powiedzieć kto wezwał Sobieskiego na pomoc do Wiednia,

- powiedzieć kto dowodził wojskami tureckimi,

- powiedzieć jaki był wynik bitwy pod Wiedniem,

- powiedzieć co przesądziło o wygranej Sobieskiego,

- omówić pokrótce wygląd husarii,

- powiedzieć, czy wygrana ta przyniosła coś Rzeczypospolitej,

- pracować z źródłem.

POZIOM 3

Kategoria E, F – postawy, system wartości.

Uczeń dostrzega, ma świadomość, rozumie:

- że należy pomagać innym, i że wojny prowadzą do zniszczeń.

2. Metody:

pogadanka, praca z mapą, podręcznikiem i ćwiczeniami.

3. Środki dydaktyczne:

Błaut Michał, Moja historia. Podręcznik do historii i społeczeństwa dla klasy szóstej szkoły podstawowej, Straszyn 2009, s. 58- 61.

Błaut Michał,Moja historia. Zeszyt ćwiczeń do historii i społeczeństwa dla klasy szóstej szkoły podstawowej cz.1., Straszyn 2009.

Mapa Europy/Świata z XVII w.

4. Formy:

indywidualna, zbiorowa.

5. Zasady nauczania:

świadome uczestnictwo w lekcji.

Ogniwa	Czas	Czynności nauczyciela	Czynności uczniów	Uwagi
1. Porządkowo- organizacyjne		Przywitanie z uczniami, sprawdzenie obecności, wpisanie nieprzygotowań.	Uczniowie siadają na swoich miejscach i odpowiadają podczas sprawdzania listy obecności.
2. Rekapitulacja wtórna		Proszę do odpowiedzi dwóch uczniów (po kolei) z ćwiczeniami. Potem- na forum klasy. Jacy trzej przedstawiciele rodu Wazów zasiadali na tronie polskim? W którym roku miał miejsce pierwszy atak Szwedów na Polskę? Jakie dwie bitwy miały wtedy miejsce? A w jakich latach miał miejsce potop szwedzki? Co zrobił Jan Kazimierz niedługo po pokoju w Oliwie? W którym roku wybuchło powstanie kozackie i kto stał na czele wojsk kozackich?	Zygmunt III Waza, Władysław IV Waza, Jan Kazimierz. W roku 1600. Pod Kircholmem i Oliwą. 1655- 1660. Jan Kazimierz abdykował. Wybuchło w 1648 r., a na czele wojsk kozackich stał Bohdan Chmielnicki.
3. Nawiązanie		Jak zakończyła się wojna z Turcją, o której mówiliśmy na poprzedniej lekcji? Ale tak jak mówiliśmy Polska nadal była zagrożona atakiem ze strony Turków. Dzisiejszy temat będzie związany z Turkami, z ich kolejnym atakiem na Polskę. Jednak głównym tematem będzie pomoc, której Wiedniowi udzielił nasz król.	Zakończyła się pokojem.
4. Wprowadzenie nowego materiału		Jak nazywało się państwo utworzone przez Turków? Państwem tureckim rządził sułtan, który był odpowiednikiem rosyjskiego cara. Proszę ucznia o pokazanie na mapie terytorium Imperium Osmańskiego w XVII na mapie. Do 1620 r. między obu państwami- Turcją i Rzeczpospolitą rzadko dochodziło do wojen. Do walk dochodziło tylko na granicy. Kozacy mieszkający na terenach Rzeczypospolitej rabowali ziemie sułtana, a podlegli Turcji Tatarzy napadali na Polskę biorąc ludzi w jasyr. Co to jest? Jak już wiecie z poprzedniej lekcji, Polska po wojnach z Szwecją, Rosją i Kozakami była bardzo osłabiona., sytuację tę wykorzystała Turcja, najeżdżając w roku 1672... W tym czasie królem Polski był Michał Korybut Wiśniowiecki. Jaką twierdzę zdobyli Turcy w 1672 r.? Co się stało na skutek tych działań? A co się stało rok później? Przysporzyło mu to popularności wśród szlachty i został wybrany kolejnym elektem. W którym roku? W którym roku został zawarty rozejm polsko- turecki? Jak widzicie w tytule tego podrozdziału Sobieski został nazwany „Lwem Lechistanu”. Turcy docenili jego talent wojskowy i nazwali go w ten sposób- Lechistan to turecka nazwa Polski. W 1683 roku wojska tureckie pod wodzą Kary Mustafy zaatakowały Austrię i skierowała się w stronę jakiego miasta? Cesarz i papież prosili o pomoc, poinieważ zagrożona była cała Europa, nie można było pozwolić by ekspansja turecka się rozszerzała. Kto odpowiedział na to wezwanie? Stanął on na czele armii Austrii, katolickich księstw niemieckich i Rzeczypospolitej. Co przesadziło o wygranej wojsk Sobieskiego nad wojskami Kary Mustafy? Czy ta wygrana przyniosła coś Rzeczpospolitej? Musimy jednak pamiętać, że to wydarzenie przyczyniło się do zatrzymania ekspansji tureckiej do Europy, co miało niebagatelne znaczenie dla chrześcijaństwa. Wróćmy jednak do husarii. Była to ciężkozbrojna jazda. Na ilustracji ze strony 60 możecie zobaczyć jak wyglądał polski husarz. Co składało się na jego uzbrojenie? A do czego służyły skrzydła? Jan III Sobieski jest znany m. in. z tego, że pisał listy do swojej żony Marysieńki. Przeczytajmy teraz ten tekst i odpowiedzcie na pytania . Jakie łupy zdobył Jan III Sobieski w obozie tureckim? Jak wyposażone były namioty wezyra Kary Mustafy? Notatka: W 1672 r. armia turecka zajęła południową Ukrainę i zdobyła Kamieniec Podolski. Rok później Jan III Sobieski pokonał Turków pod Chocimiem. W 1674 r. został wybrany elektem i doprowadził do podpisania rozejmu z Imperium Osmańskim (1676 r.) W 1683 roku Jan III Sobieski zwyciężył w bitwie pod Wiedniem z Karą Mustafą. To wydarzenie nazywamy odsieczą wiedeńską, ponieważ Sobieski wyruszył na wojną na prośbę cesarza i papieża. Dużą rolę w tej bitwie odegrała husaria.	Imperium Osmańskie. Pokazuje tereny: północnej Afryki, Azji Mniejszej i Półwyspu Bałkańskiego W dawnej Polsce nazywano tak niewolę tatarską bądź ludność uprowadzoną w niewolę przez Tatarów. Południową Ukrainę. Kamieniec Podolski. Zawarto z Turcją niekorzystny pokój. Hetman wielki koronny Jan III Sobieski pokonał Turków pod Chocimiem. W 1674. W 1676 r. Wiednia (pokazuje Wiedeń na mapie) Jan III Sobieski. Uderzenie polskiej husarii. Nie przyniosła żadnych większych korzyści. Kopia, skrzydła, szabla, koncerz, pistolety. Do ozdoby i do wzbudzania strachu wśród koni przeciwnika. Chorągiew mahometańska, namioty, wozy, króliki, koty. Łaźnie, ogródek, koty, króliki, papugę, pawia. Uczniowie przepisują notatkę do odpowiedniego miejsca w ćwiczeniach.	Pokazuje na mapie. Tekst notatki jest wyświetlany za pomocą rzutnika.
5. Rekapitulacja pierwotna		Ćw. (które ćwiczenia robimy decyduję na lekcji- powód: brak ćwiczeń w bibliotece). W którym roku najechali Turcy na Polskę i co zajęli? Gdzie pokonał ich Sobieski? W którym roku miała miejsce odsiecz wiedeńska?	W 1672, zajęli południową Ukrainę i Kamieniec Podolski. Pod Chocimiem. W 1683.
6. Zadanie domowe Czynności organizacyjne kończące lekcje		Zad. Dom. Ćw. (które ćwiczenia robimy decyduję na lekcji- powód: brak ćwiczeń w bibliotece). Dziękuję uczniom za lekcję.	Uczniowie zapisują sobie zadanie domowe, pakują się i wychodzą.