teoretycznie o diagnozie

Teoretycznie o diagnozie i metodach poznawania ucznia i klasy szkolnej


DIAGNOZA – faktyczne rozpoznawanie stanu rzeczy, tego co nas niepokoi, na podstawie jego objawów i w oparciu o znajomość ogólnych prawidłowości.

Diagnoza to zjawisko badawcze. Jest to odpowiedź na pytania:

l Jak jest? (Czy dane wydarzenie jest jednostkowe, czy to już jest zjawisko)

l Dlaczego tak jest?

l Co należy zrobić, by było lepiej?

l Jak osiągnąć cel?

Nauczyciel religii, mimo że nie ma wychowawstwa (chociaż takie przypadki się zdarzają), jest wychowawcą w szerokim rozumieniu tego słowa. Aby dobrze spełniać rolę wychowawczą przypisaną katechezie, musi być dobrym badaczem. Powinien się starać, by jego działania zmierzające do rozwiązywania różnych problemów, były celowe i planowe. Na pewno nie mogą być przypadkowe.

Aby dokonać pełnej diagnozy należy pamiętać, że doskonałym źródłem informacji o uczniu są wypracowania (na katechezie bardzo często tematy dotyczą ich osobistych poglądów, przemyśleń, nawet problemów), rysunki na dowolne lub zadane tematy. Koniecznym jest jednak zapoznanie się
z metodami poznawania ucznia i klasy szkolnej. Metody te są wszystkim znane, chociaż niestety nie zawsze rozumiane poprawnie. Nauczyciele na szkoleniach mówią, że przecież wiedzą co to jest rozmowa z uczniem, jak należy go obserwować, lub jak skonstruować ankietę. Szybko okazuje się jednak, że to wszystko nie jest takie proste.

W ustach nauczycieli często pojawia się stwierdzenie: „Z obserwacji ucznia ...”. Obserwacja stosowana jest niemal powszechnie w codziennych sytuacjach życia szkolnego. Jeśli tej metody nie poprzemy zasadami metodologicznymi stanie się ona przyczyną utwierdzania nas w wydawanych krzywdzących opiniach o uczniach.. Socjologowie definiują obserwację jako osobliwy sposób postrzegania, gromadzenia i interpretowania poszczególnych danych, pozostających na ogół
w bezpośrednim zasięgu widzenia i słyszenia obserwatora. Podkreślają także fakt, że prawidłowa obserwacja musi być zamierzonym działaniem, podczas którego będziemy panować nad naszymi emocjami. Najczęstszymi błędami, jakie popełniamy dokonując obserwacji uczniów lub konkretnego ucznia jest: traktowanie własnych przypuszczeń i domysłów jako faktów nie podlegających żadnej wątpliwości; udowadnianie z góry przyjętych założeń; pomijanie sposobności poznawania ucznia lub klasy w różnych sytuacjach życiowych; nie rejestrowanie zaobserwowanych danych lub zupełny ich brak; niewłaściwa interpretacja zgromadzonych danych.

Kolejną istotną metodą poznawania ucznia i klasy szkolnej jest rozmowa. Podobnie jak obserwacja powinna być zaplanowana. Jeśli nie jest to możliwe, należy pamiętać o jej podstawowych zasadach. Nauczyciel powinien pamiętać o: godności ucznia (o jego stanie musimy wynieść
z rozmowy odpowiedź na pytanie – jak jest?); nie rozpoczynaniu rozmowy od złych emocji
(z rodzicem także), trzeba rozmawiać uważnie zaczynając od pozytywnych emocji; wyszukaniu dobrych stron i tonie rozmowy. Wydaje się nam – nauczycielom, że doskonale to już opanowaliśmy. W zetknięciu z poważnymi problemami pewność nasza, co do dobrej umiejętności przeprowadzania rozmowy, zostaje zachwiana. Gdy nasza rozmowa jest zaplanowana powinniśmy pamiętać o tym, że ważnym jest określenie jej celu oraz wybranie odpowiedniego miejsca do jej przeprowadzenia. Istotnymi są także pytania jakie będziemy zadawać uczniowi.

Ankieta należy do metod, przy pomocy których chcemy uzyskać informacje o tym, co inni myślą, jak widzą i oceniają interesujące nas zjawiska, zdarzenia. Korzystamy z tej metody także wtedy, kiedy pragniemy dowiedzieć się jak inni działają w określonych sytuacjach. Ankieta jest doskonałą metodą poznawania naszych uczniów na lekcjach religii. Przy wielu tematach programowych może być nam pomocna w określaniu celów kolejnych katechez i dobieraniu treści. W następnym numerze pisma napiszmy o tym jak prawidłowo konstruować ankietę oraz zamieśmy kolejne ankiety, które są efektem pracy uczestników warsztatów na temat dzisiaj podejmowany.


Urszula Zagan


Wyszukiwarka