Kilka poglądów różnych badaczy wyjaśniejące genezę pochodzenia imienia Mieszko.

Pierwszy z nich, Jerzy Hertel w swojej pracy o immienictwie Piastów doszedł do wniosku, że we wszystkich źródłach pierwszą częścią tegoż imienia jest asylaba Miesz - , natomiast pojawiają się róźne końcówki jak na przykład

- ko (Misaco, Mesco), rzadziej

- ka (Mezka, Misuka) lub zupełnie wyjątkowo

-ek (Mezek).

Hertel zaobserwował również ciągłość tego imienia od X do XIV wieku - w każdym pokoleniu Piastów występuje to imię.

Według Wincentego Kadłubka imię "Mieszka", miało oznaczać zmieszanie rodziców z powodu ślepoty narodzonego dziecka, co wiąże się z legendą jakoby Mieszko był niewidomy do 7 roku życia. "Mieżka" to po staropolsku ślepiec.

Jan Długosz uważał, że Mieszko to skrót od imienia Miecsław = mający mieć sławę.

Marcin Kromer pochodzenia szukał w imieniu Mieczysław = ten który mieczem zdobędzie sławę. Imię to używane było od XVI do XIX wieku, jako imię Mieszko, choć w średniowieczu ono nie występowało.

Aleksander Brucker w 1899 roku przypuszczał, że Mieszka pochodzi od pieszczotliwej nazwy niedźwiedzia (miedźwiedź = miód jedzący).

Stanisław Urbańczyk uznał to teorię za całkowitą fantastykę.

Uważa on, że prawidłowa forma tego imienia to "Mieszek", bowiem w zlatynizowanej formie imiona słowiańskie z końcówką EK , są zastępowane KO - stąd Mieszko.

Tadeusz Lehr-Spławiński uważa, że formy MIESZKO i MIESZKA są równorzędne.

MIESZKA występuje w zwrotach pieszczotliwych jak np. tata, wuja, stryja

MIESZKO powstało od wołacza wprowadzonego w formę mianownika np. STAŚ - STASIO

Tutaj kończą się teorię, a zaczyna analiza i próba odnalezienia właściwej formy.

MIESZEK

W starszych opracowaniach zdrobnienia imion ludzi średniowiecznych zapisywane są z końcówko -KO jak np. DOBKO, JANKO. Powstało to stąd, że polskie imiona z końcówką -EK, w zlatynizowanej formie mają właśnie końcówkę -KO. A więc łaciński DOBKO to DOBEK, a JANCO to JANEK. A więc według tego wzoru łacińskie MIESZKO powinno brzmieć MIESZEK.

Jednak u Długosza występuje forma MYESZKA, które jest właśnie zlatynizowaną formą, co niszczy teorię mówiącą że łacińskie KO to zawsze EK.

MIESZKA

Na początek, w tekstach słowiańskich jak np. w

RUSKIM LATOPISIE HIPACKIM Mieszko III Stary występuje jako MEŻKA

CZESKA KRONIKA DALIMILA pochodzącej z XIV w. - Bolesław Chrobry jest określany jako "mezka knez polsky", czytane jako MIESZKA

Urbańczyk uważa, że formy te nie zostały użytę właściwie a są one echem legendy Kadłubka w której imię jest wyprowadzane od słowa zamieszka. Dodaje też, że autor kroniki Dalimila opiera się na relacji KOSMASY, który używał formy MESCO. Nie może być on więc lepiej poinformowany niż KOSMASA będący współczesny GALLOWI.

Kronika Dalimila powstała niedługo po 1311, kiedy to żył jeszcze ostatni władca z rodu Piastów noszący to imię, książe cieszyński. Imię to było używane w formie MIESZKA, a autor zapewne słyszł o nim gdyż książe był lennikiem króla Czech i na tym opierał swoje zapiski i tą formę imienia.

Hertel uważa że nie można imienia MIESZKO wyciągać od MŚCISŁAWA, MIESŁAWA czy MIECISŁAWA, gdyż rzaden książe nie występuje pod tym imieniem.

Za błędne też uważa uznawanie MIESZKA za niedźwiedzia. Zgadza się on ze zdaniem Jerzego Dowiata, że "miano zwierzęce jako imię księcia byłoby unikatowe w całej Słowiańszczyźnie, bardziej zaś pasuje ono do przydomka niż do właściwego imienia".

Nie można się jednak zgodzić z tym twierdzeniem gdyż wielu władców nosiło miano zwierzęce. 13 papieży nosiło imię LEO(LEW). W Szwecji panował na przełomie IX/X w. BJORN (NIEDŹWIEDZ). Wśród Słowian 2 książąt Halickich LEW I (założyciel LWOWA) i jego wnuk LEW II.

Hertel zgadza się też z Urbańczykiem, że forma "MIESZKA" pojawia się dopiero w XVI wieku w zapisie rosyjskim i nie ma śladu jego użycia w języku polskim, choć nie wyklucza to jednak możliwości jego wcześniejszego używania.

Trudno też uwierzyć Kadłubkowi i jego MIESZKA-ZAMIESZA.

Oznacza to tyle że już około 1200 r. etymologia imienia MIESZKO nie była znana.