Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania
Rozwój człowieka
Auksjologia - jest to nauka której przedmiotem zainteresowań jest rozwój człowieka
rozwój człowieka - jest to proces polegający na rozwijaniu się we wszystkich aspektach.
Dlatego należy uwzględniać całościowe podejście. Człowiek rozwija się przez całe życie (ontogenicznie) na kilku poiomach.
Mitoza - proces podziału komórki, któremu towarzyszy precyzyjne rozdzielenie chromosomów do dwóch komórek potomnych. W jego wyniku powstają komórki, które dysponują materiałem genetycznie identycznym z komórką rodzicielską.
genotyp- układ genów odpowiedzialnych za kształt cech fenotypowych
fenotyp- obserwalna cecha organizmu np. wzrost
Poziomy rozwoju człowieka :
fizyczny
psychiczny
społeczny
Duchowy
Poziomy zmian rozwojowych
społeczny
osobowościowy
bihawioralny
Biologiczny( somatyczny)
Poziom biologiczny jest źródłem czynników, które wpływają na przebieg rozwoju innych poziomów.
A także jest źródłem nacisków bilogicznych na cały rozwój czówieka
Procesy rozwojowe prowadzą do konkretntch celów
Rozwój u czlowieka trwa do końca jego życia
Dojrzałość - moment zwrotny w rozwoju człowieka; Dojrzałość - proces ten następuje na różnych płaszczyznach w różnym czasie .
( np. dojrzałość fizyczna u kobiet jest ok. 15 roku życia, a psychiczna kilka lat później) Ale na każdej płaszczyźnie jest momentem zwrotnym
1. Najczęściej dowodem dojrzałości somatycznej jest zdolność do wydania potomstwa ( 14-15 rok życia u kobiet)
2. A ogólny rozwój trwa do 20 roku życia
rozwój - postęp polegający na przyroście cech ilościowych i jakościowych
zmiany rozwojowe są :
- nieodwracalne
- zachodzą w określonym porządku - etapowość rozwoju
Fazy rozwoju
1. okres rozwoju prenatlany
- okres zarodkowy ( od zapłodnienia do 9 tygodnia)
- okres płodowy ( od 9 tygodnia do urodzenia)
2. Okres rozwoju postprenatalny :
- Niemowlecy
- Postniemowlęcy
- Przedszkolny
- Wczesnoszkolny
- Dojrzewania
- Młodzieńczy
Aspekty rozwoju
1. energetyczne:
-związane z wymianą materii i energi ze środowiskiej, w celu pozyskania składników odżywczych
- W organiźmie człowieka wyróżnia się dwa rodzaje reakcji biochemicznych :
a. Anabolizm- reakcja syntezy ( wymagany jest dopływ substancji odżywczej)
b. Katabolizm- reackcja rozpadu
x Podczas anabolizmu powstają nowe komórki
x Proces wzrastania narządów
x W okresie dojrzałośći jest równowaga pomiędzy rakcjami Katabolicznymi a Anabolicznymi
x w okresie starzenia dominują reakcie Kataboliczne- rozpadu
x Najwiękrze zapotrzebowanie energii jest w dzieciństwie i podczas dorastania, gdyż wtedy jest najwięcej reakcji Anabolicznych w ludzkim organiźmie
2. Jakościowe
- wzrastanie (powiękrzanie powierzchni masy)
x rozrost- - komórki, tkanki, organy zwiękrzają swoje rozmiary, liczba komórek itd. nie zmienia się
x rozpłem- podział komórek; tkanka sie zwiękrza - podzial mitotyczny (mitoza)
- różnicowanie - specjalizowanie się komórek itd; formowanie kształtów i proprcji ciała
-Dojrzewanie - dostrajanie funkcji pomiędzy poszczególnymi komórkami, tkankami i narządami
3.Ilośćiowe
- Kinetyka rozwoju - poziom na którym przebiega rozwój
x uwarunkowany genetycznie
x określenie teoretycznie wielkości cechy ( np. wzrost- niski, średni, wysoki)
- Tempo rozwoju- wielkość przyrostu danej cechy w jednostce w czasie
-Rytm rozwoju - specyficzne dla poszczególnych układów dynamika rozwoju
Jakie czynniki wpływają na rozwój osobniczy człowieka?
a.Egzogenne - środowisko zewnętrzne wpływa na ludzki rozwój tylko w ograniczony sposób, tylko na niektóre cechy- Modyfikuje je
b. Endogenne - wewnętrzne ( organizm dziecka lub matki)
- Determinanty rozwoju
x czynnki genetyczne
x układ hormonalny,układ nerwowy, inne układy
- Stymulatory rozwoju