1. Fundusze strukturalne i Fundusz Spójności - charakterystyka.

NOTATKI Z ZESZŁEGO ROKU

2. Integracja przestrzenna jako cel polityki strukturalnej i polityki regionalnej w Unii Europejskiej. Charakterystyka celu 3 polityki strukturalnej i polityki regionalnej:

1. Europejska współpraca transgraniczna.

Wspólne uzgodnione działanie dwóch państw, które obejmuje regiony oraz gminy po obu stronach granicy. Dotyczy ono podejmowania współpracy lub wspólnych działań na określonym obszarze, współpraca instytucji o podobnym charakterze, regulują to przepisy prawa krajowego.

Jest to współpraca wieloszczeblowa, na każdym poziomie, kompetencje władzy centralnej.

Mamy dwie formy współpracy poza granicami państwa :

a) transgraniczna ( ale przygraniczna ) - są to wspólne przedsięwzięcia jednostek samorządu terytorialnego różnych szczebli, różnych państw członkowskich, które sąsiadują przez wspólną granicę (region, gmina, powiat). Współpraca ta ma charakter partnerski jednostek, które ze sobą graniczą ( lokalne lub regionalne ),

b) międzyterytorialna ( ale międzyregionalna ) - współpraca jednostek, które nie sąsiadują. Jest to współpraca partnerska ale jednostek też z poza granic Unii ( organizacje, zrzeczenia, instytucje jednostek lokalnych i regionalnych z poza Unii ).

Te dwa typy współpracy rozróżnia kryterium przestrzenne!

Cele współpracy transgranicznej:

• Integracja obszarów rozdzielonych granicami państwowymi które zmagają się ze wspólnymi problemami wymagającymi przyjęcia wspólnych rozwiązań. Działania w ramach WT skupiać się powinny na poprawie skuteczności istniejącej infrastruktury transportowej i komunikacyjnej oraz rozwoju nowych połączeń w miejscach gdzie jest to konieczne.

• Zwiększenie konkurencyjności regionów przygranicznych, pogłębianie integracji gospodarczej i społecznej

• Promowanie transferu wiedzy, rozwój trans granicznej działalności gospodarczej, rozwój potencjału edukacyjnego, szkoleniowego, służby zdrowia, integrację trans granicznego rynku pracy, wspólne zarządzanie zagrożeniami dla środowiska.

Podstawa prawna współpracy transgranicznej:

Podstawą prawną prowadzenia współpracy międzynarodowej przez samorządy województw jest artykuł 172 Konstytucji RP.

Zasady, na jakich samorząd województwa może prowadzić współpracę zagraniczną zostały określone w ustawie z dnia 5 czerwca 1998 o samorządzie województwa.

Zasady dotyczące współpracy transgranicznej :

• wyznaczane granice samodzielności jednostek terytorialnych ( jest to w porządku wewnętrznym krajowym ), jest to jedna ważna zasada nienaruszalności !! ( nieprzekraczalność)

• druga zasada : pierwszeństwa prawa wewnętrznego krajowego macierzystego w stosunku do umów (zawieranych w wyniku współpracy transgranicznej ) na poziomie lokalnym i regionalnym.

2. Formy współpracy transgranicznej.

Współpraca transgraniczna może przebiegać na różnych poziomach, przybierać odmienne formy i dotyczyć różnych sfer życia społeczno-gospodarczego. Może to być na przykład współpraca dwóch gmin, tworzących związki partnerskie, zwane bliźniaczymi. Wspólne działania można też prowadzić na podstawie umów między sąsiadującymi państwami.

Za najbardziej zinstytucjo­na­lizowaną formę uważa się euroregiony, działające na podstawie porozumień między władzami szczebla lokalnego oraz regionalnego, a w niektórych przypadkach także z udziałem podmiotów gospodarczych i społecznych. Celem współpracy jest podejmowanie i koordynowanie wzajemnie korzystnych działań w zakresie gospo­darki, nauki, kultury, oświaty oraz rozwijanie i ułatwianie kontaktów mieszkańców i podmiotów gospodarczych.

Wyróżnić można:

* wspólnoty robocze;

* uzgodnienia instytucjonalne;

* ciała transgraniczne;

* europejskie ugrupowania współpracy transgranicznej (EUWT);

* instytucje współpracy regionalnej;

* euroregiony

Inne formy współpracy transgranicznej to:

- handel indywidualny – najważniejsza forma. Dokonywany przez turystów handlowych

- kooperacja przedsiębiorstw

- współpraca władz lokalnych w dziedzinie infrastruktury transgranicznej

- współpraca władz lokalnych i instytucji pozarządowych w dziedzinie kultury, oświaty, ochrony środowiska

W dziedzinie współpracy instytucjonalnej za najniższą formę współpracy można uznać budowę infrastruktury trans granicznej, warunkującej wszelkie kontakty, a za najwyższą – regularną współpracę w dziedzinie gospodarki komunalnej (wspólne przedsięwzięcia), ochrony środowiska (wspólne planowanie obszarów chronionych i egzekwowanie tych samych norm, a nie tylko wspólny monitoring zanieczyszczenia strefy przygranicznej) oraz oświaty i kultury (wspólne instytucje).

W powyższej klasyfikacji niezbyt klarowne jest miejsce epizodycznej współpracy władz lokalnych w tzw. miękkich dziedzinach – jak organizacja festynów itp. Mają one niewątpliwe znaczenie w kształtowaniu atmosfery współpracy, w kształceniu kadr zdolnych do podejmowania współpracy trans granicznej itp. Tej formy kontaktów nie należy jednak uznawać za wysoki poziom współpracy trans granicznej, ze względu na jej ograniczony zasięg oddziaływania i niestabilności.

3. Europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej.

To instytucja ponadnarodowa, tworzona na terytorium Unii Europejskiej i posiadająca osobowość prawną. Jej celem jest ułatwianie i upowszechnianie współpracy transgranicznej jej członków w celu wzmocnienia spójności ekonomicznej i społecznej.

Europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej składa się z przynajmniej dwóch członków, położonych na terytorium przynajmniej dwóch państw członkowskich Unii. Należeć do niego mogą:

1. państwa członkowskie,

2. władze regionalne (np. województwa lub landy),

3. władze lokalne (np. powiaty czy gminy),

4. podmioty prawa publicznego (np. uniwersytety lub instytucje kultury),

5. stowarzyszenia skupiające podmioty należące do jednej lub kilku z powyższych grup (np. związki międzygminne).

Uchwałę o przystąpieniu do ugrupowania podejmuje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, bezwzględną większością głosów ustawowego składu. Zgodę na przystąpienie jednostki samorządu terytorialnego do jakiegokolwiek EUWT, musi ponadto wyrazić Minister Spraw Zagranicznych,

Podstawy prawne

1. EUWT powstało na mocy rozporządzenia (WE) nr 1082/2006.

2. ustawie o europejskim ugrupowaniu współpracy terytorialnej,

3. konwencji i statutowi, które są dokumentami założycielskimi określonego EUWT,

4. subsydiarnie - prawu krajowemu. Jeżeli siedzibą EUWT będzie Polska, wówczas stosować do niego będzie się odpowiednio przepisy o stowarzyszeniach.

W ramach EUWT polskie samorządy i inne podmioty, wraz z partnerami z innych państw UE, mogą realizować wspólne przedsięwzięcia o charakterze ponadnarodowym, korzystając z unijnych środków finansowych. Istotą tych ugrupowań nie jest prowadzenie działalności gospodarczej, ale ułatwienie współpracy transgranicznej, transnarodowej i międzyregionalnej ich członków.

4. Udział jednostek samorządu terytorialnego w przedsięwzięciach o charakterze transgranicznym (podstawa prawna, zasady, formy).

Współpraca transgraniczna jest szczególnym przypadkiem współpracy międzynarodowej, której charakterystycznymi cechami są sąsiedzkość kontaktów oraz lokalny lub regionalny poziom współdziałania. Umowy międzynarodowe o współpracy dwustronnej nie mają na celu realizowania współpracy między organami państwowymi. Ich rolą jest wskazanie, w jakich warunkach samorządy sąsiadujących państw mogą nawiązać współpracę i jakie są tego konsekwencje w prawie wewnętrznym. Władze lokalne mogą zawierać umowy wyłącznie w ramach swoich kompetencji. Poszanowane muszą być demokratyczne procedury w zbiorowości lokalnej. Współ­praca musi być nawiązana z poszanowaniem prawa krajowego oraz zobowiązań międzynarodowych państwa.

Ważną rolę odgrywa także Rada Europy (RE) poprzez uchwalane umowy międzynarodowe regulujące zasady aktywności międzynarodowej samorządu oraz przez działalność Kongresu Władz Lokalnych i Regionalnych Europy. RE wymienia trzy podstawowe aspekty współpracy transgranicznej. W pierwszym zakłada się, że współpraca zapewnia lepszą jakość usług, a zatem zwiększa skuteczność samorządu. Drugi aspekt podkreśla autonomię samorządu w kwestii podejmowania współpracy z różnymi, także zagranicznymi podmiotami. Ostatni aspekt, polityczny, zakłada, że współpraca, jako instrument pokoju, prowadzi do lepszego poznania i zrozumienia się narodów, a zatem do zapewnienia pokoju w Europie. Uczestnictwo w międzynarodowych zrzeszeniach regionalnych i innych formach współpracy regionalnej odbywa się na podstawie uchwał organu stanowiącego js.t.

Podstawy prawne:

• Konstytucji RP - Dopuszcza możliwość współpracy międzynarodowej jst. Jednostka samorządu terytorialnego ma prawo przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych oraz współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

• Ustawa o samorządzie województwa - zastrzega, że współpraca województwa ze społecznościami regionalnymi innych państw prowadzona jest zgodnie z prawem wewnętrznym, polityką zagraniczną państwa i jego międzynarodowymi zobowiązaniami, w granicach zadań i kompetencji województwa. Projekty umów o współpracy zagranicznej oraz umowy o przystąpieniu do międzynarodowych zrzeszeń regionalnych muszą zostać zaakceptowane przez ministra właściwego do spraw zagranicznych.

Z artykułu 41 ustawy o samorządzie województwa wynika, że współpraca zagraniczna jest nie tylko jego prawem, ale również obowiązkiem. Do zadań zarządu województwa należy bowiem organizowanie współpracy ze strukturami samorządu regionalnego w innych krajach i z międzynarodowymi zrzeszeniami regionalnymi

• Ustawa o samorządzie gminnym - stwierdza, że do właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych

• Ustawa o samorządzie powiatowym - stwierdza, że do wyłącznej właściwości rady powiatu należy podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych.

• ustawia z dnia 15 września 2000 r. o zasadach przystępowania jednostek samorządu do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych - Ustawa ta wprowadziła definicję międzynarodowego zrzeszenia społeczności lokalnych i regionalnych, za które uznaje organizacje, związki i stowarzyszenia powoływane przez społeczności lokalne, co najmniej dwóch państw zgodnie z ich prawem wewnętrznym.

Jednostki samorządu terytorialnego, przystępując do międzynarodowych zrzeszeń, muszą działać zgodnie z polskim prawem wewnętrznym, polityką zagraniczną państwa oraz jego międzynarodowymi zobowiązaniami

• Konwencja Madrycka - Państwa które ratyfikowały Konwencję powinny wspierać współpracę transgraniczną i przyczyniać się do postępu gospodarczego i społecznego obszarów przygranicznych.

Konwencja podkreśla również pierwszeństwo prawa wewnętrznego danego kraju w stosunku do umów zawieranych z partnerami współpracy transgranicznej. Konwencja Madrycka określa więc prawne i strukturalne wzorce współpracy regionów granicznych

• Europejska Karta Regionów Granicznych i Transgranicznych - Karta nie jest międzynarodowym aktem prawnym i nie ma mocy obowiązującej. Jest to tylko deklaracja współpracy i swoistego rodzaju kodeks postępowania współpracy trans granicznej

• Europejska Karta Samorządu Terytorialnego - Karta daje jednostkom terytorialnym ogólne kompetencje do współpracy trans granicznej

• Ustawa o europejskim ugrupowaniu współpracy terytorialnej

Formy:

• Izba Regionów Kongresu Władz Regionalnych i Lokalnych Rady Europy

• Komitet Regionów Unii Europejskiej

• Zgromadzenie Regionów Europy

5. Charakterystyka Euroregionu.

Euroregion - forma współpracy transgranicznej pomiędzy regionami państw członkowskich Unii Europejskiej, państw kandydujących oraz regionami ich sąsiadów.

W tworzeniu euroregionu uczestniczą przedstawiciele lokalnych i regionalnych władz samorządowych, a niekiedy także inni posłowie społeczni i ekonomiczni regionów przygranicznych

Podstawy normatywne działania euroregionów (na poziomie Rady Europy) :

1) Europejska Karta Samorządu Lokalnego ( lub Terytorialnego )

2) Europejska Konwencja Ramowa o Współpracy Transgranicznej ( zwana Madrycką )

3) Europejska Karta Samorządu Regionalnego

Euroregion Bałtyk stawia sobie za cele: poprawę warunków życia mieszkańców, promowanie więzi i kontaktów między społecznościami lokalnymi, przełamywanie historycznych uprzedzeń, wspieranie działań zmierzających do współpracy między władzami regionalnymi i lokalnymi oraz działanie na rzecz zrównoważonego rozwoju w regionie.

Euroregion Bałtyk istnieje od dnia 22 lutego 1998 roku, kiedy podpisano porozumienie o jego utworzeniu.

Euroregion jest jedną z największych tego typu organizacji w Europie zarówno pod względem ilości uczestniczących stron, obszaru oraz ludności.

Euroregion Bałtyk ma charakter samorządowo-rządowy, w jego pracach uczestniczą przedstawiciele władz samorządowych i krajowych. Najwyższym Organem jest Rada, która wyłania ze swego składu Prezydium. Pracami Rady i Prezydium kieruje Prezydent Euroregionu.

Rada obraduje co najmniej dwa razy do roku, Prezydium 4-6 razy w roku, decyzje podejmowane są na zasadach konsensusu. Funkcja Prezydenta jest pełniona kolejno przez przedstawiciela każdej ze stron umowy, rotacja następuje po rocznej kadencji.

Strona polska w Euroregionie Bałtyk jest reprezentowana przez Wojewodów i Marszałków Pomorza oraz Warmii i Mazur, którzy z urzędu są członkami Rady.

W skład Strony Polskiej wchodzi także Stowarzyszenie Gmin RP Euroregion Bałtyk z siedzibą w Elblągu. Zostało ono utworzone, aby ułatwić uczestnictwo we współpracy transgranicznej samorządom szczebla lokalnego.

W 2005 roku członkowie Euroregionu Bałtyk opracowali długoterminową strategię rozwoju. 28 listopada 2005 r. Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Rada Euroregionu Bałtyk zaakceptowały treść strategii rozwoju Euroregionu Bałtyk, tzw. Wspólny Program Rozwoju. Jest to dokument programowy zawierający wizję Euroregionu Bałtyk w 2015 r. i wyznaczający kierunki wspólnych działań regionów członkowskich. Wyznacza on cztery priorytetowe obszary działań, tj. konkurencyjne środowisko biznesowe, infrastrukturę transportową, wymiar społeczny oraz ochronę środowiska. W związku z tym w Euroregionie Bałtyk działają tzw. grupy robocze, które zrzeszają ekspertów, polityków i urzędników z regionów członkowskich. Zadaniem grup roboczych jest przygotowanie i realizacja wspólnych projektów, finansowanych z Programów Współpracy Terytorialnej Unii Europejskiej.

2. Programowanie polityki rozwoju.

1. System strategicznych dokumentów programowych w Polsce.

KSIĄŻKA

2. Charakterystyka prawna programu operacyjnego: krajowego/regionalnego (model) + książka

Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny 2007-2013 (WRPO) - regionalny program operacyjny w ramach Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2013 (NSRO), zgodnie z założeniami ma być podstawowym narzędziem służącym zmniejszeniu dysproporcji gospodarczych, społecznych i terytorialnych pomiędzy Wielkopolską a pozostałymi regionami Unii Europejskiej.

Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny obejmuje okres od 1 stycznia 2007 roku do 31 grudnia 2013 roku. Działania realizowane w ramach WRPO finansowane będą przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego oraz przez środki krajowe – publiczne i prywatne. Na realizację programu Wielkopolska otrzyma z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego ponad 1 miliard euro. Instytucją Zarządzającą WRPO jest Zarząd Województwa Wielkopolskiego, który będzie wykonywał swe zadania przy pomocy Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego (UMWW). WRPO jest uchwalany przez zarząd województwa.

Cele szczegółowe programu:

• Poprawa warunków inwestowania.

• Wzrost aktywności zawodowej mieszkańców

• Wzrost udziału wiedzy i innowacji w gospodarce regionu

Podstawy prawne:

- rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r.

- USTAWA z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa.

Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013 zawiera następujące priorytety i działania:

Priorytet I. Konkurencyjność przedsiębiorstw

Priorytet II. Infrastruktura komunikacyjna

Priorytet III. Środowisko przyrodnicze

Priorytet IV. Rewitalizacja obszarów problemowych

Priorytet V. Infrastruktura dla kapitału ludzkiego

Priorytet VI. Turystyka i środowisko kulturowe

Priorytet VII. Pomoc techniczna

Dofinansowanie celów WRPO

1. Rozwój mikroprzedsiębiorstw

Cel: Celem działania jest rozwój gospodarczy i społeczny regionu poprzez bezpośrednie wsparcie mikroprzedsiębiorstw w początkowym okresie funkcjonowania (do 2 lat działalności), polegające na zwiększeniu ich zdolności inwestycyjnej oraz tworzeniu nowych miejsc pracy.

Wnioskodawcy: Mikroprzedsiębiorstwa

Typy projektów - projekty inwestycyjne:

1) inwestycja w środki trwałe,

2) inwestycja w wartości niematerialne i prawne

Specjalistyczne projekty doradcze z zakresu:

1) jakości - dotyczących w szczególności: uzyskiwania i odnawiania certyfikatów zgodności dla wyrobów, usług, surowców, maszyn i urządzeń, aparatury kontrolno-pomiarowej lub kwalifikacji personelu,

2) wykorzystania zaawansowanych technologii informatycznych w przedsiębiorstwie,

3) wprowadzania przez przedsiębiorcę produktów na nowe rynki zagraniczne,

4) pozyskiwania zewnętrznego finansowania na rozwój działalności gospodarczej,

5) projektowania, wdrażana i doskonalenia nowego produktu lub usługi lub opracowania planów marketingowych,

2. Wsparcie rozwoju MŚP

Cel: Celem jest tworzenie nowych miejsc pracy i umożliwianie bardziej elastycznego reagowania na potrzeby regionalnego rynku, zwłaszcza poprzez poprawę poziomu innowacyjności przedsiębiorstwa, rozszerzenia działalności gospodarczej.

Wnioskodawcy: Mikroprzedsiębiorstwa, Małe przedsiębiorstwa, Średnie przedsiębiorstwa

Typy projektów - projekty inwestycyjne:

1) inwestycja w środki trwałe,

2) inwestycja w wartości niematerialne i prawne (inwestycja w transfer technologii poprzez nabycie praw patentowych, licencji, know-how lub nieopatentowanej wiedzy technicznej).

Projekty inwestycyjne zakładające nabycie i zastosowanie nowych rozwiązań technologicznych.

a) zastosowania nowych (stosowanych na świecie nie wcześniej niż od 3 lat) rozwiązań technologicznych w produkcji i usługach,

b) zakup niezbędnych środków trwałych,

c) wartości niematerialnych i prawnych związanych bezpośrednio z zakupem i eksploatacją środków trwałych, w tym: prowadzących do zmniejszenia szkodliwego oddziaływania na środowisko.

Elementy publiczno-prawne to:
* zawierany jest przez podmioty ze sfery publiczno-prawnej
* zawierany jest w celu wykonywania zadań publicznych
* zawierany jest w trybie regulacji publiczno-prawnej - tą regulacją będzie Ust. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (art. 20 ust. 5 i następne)
* nadzór sprawuje minister
* zasady przekazywania i rozliczania dotacji rozwojowej reguluje odrębna umowa
* środki z budżetu państwa przeznaczone są na realizację projektów

Elementy cywilnoprawne to to, że w sprawach nieregulowanych jest odesłanie do kodeksu cywilnego

3. Charakterystyka prawna kontraktu wojewódzkiego:

1. Kontrakt wojewódzki jako prawna forma działania administracji.

KSIĄŻKA

2. Charakterystyka kontraktu wojewódzkiego na wybranym przykładzie (ze wskazaniem elementów publiczno i prywatnoprawnych).

KONTRAKT WOJEWÓDZKI DLA WIELKOPOLSKI

Przedmiotem Kontraktu jest określenie zasad i warunków dofinansowania Regionalnego Programu Operacyjnego. Kontrakt określa również kwotę dofinansowania zadań realizowanych przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego w ramach komponentu regionalnego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

[Zasady współpracy]

Dla osiągnięcia celów przewidzianych w Regionalnym Programie Operacyjnym Strony, każda w swoim zakresie, zobowiązują się:

1) wykonywać Kontrakt, w tym przekazywać i wydatkować środki finansowe przeznaczone

na realizację Regionalnego Programu Operacyjnego, na zasadach wskazanych w Kontrakcie i wyłącznie na cele wskazane w Regionalnym Programie Operacyjnym,

2) współdziałać w zakresie realizacji Kontraktu, w tym w ramach Komitetu Koordynacyjnego,

3) podejmować wszelkie możliwe starania oraz dostępne działania w celu zabezpieczenia prawidłowości wykonania Kontraktu,

4) przekazywać dokładne i rzetelne informacje dotyczące realizacji Kontraktu,

5) zapewnić odpowiednie warunki wykonywania Kontraktu, w tym odpowiednie zasoby ludzkie, sprzęt oraz warunki lokalowe;

6) stosować zasady wdrażania programów operacyjnych

Za prawidłową realizację Regionalnego Programu Operacyjnego odpowiada Instytucja Zarządzająca, współpracując w tym zakresie z Ministrem.

Minister zobowiązuje się do przekazania na realizację Regionalnego Programu Operacyjnego:

1) środków z budżetu państwa pochodzących z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

2) innych środków z budżetu państwa, przeznaczonych na realizację projektów objętych pomocą publiczną.

Instytucja Zarządzająca otrzymuje od Ministra środki na realizację Regionalnego Programu Operacyjnego w formie dotacji rozwojowej.

Łączna kwota udzielonej dotacji rozwojowej nie uwzględnia środków wydatkowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego na realizację projektów państwowych jednostek budżetowych.

Przy zachowaniu odpowiedzialności Instytucji Zarządzającej za prawidłowość gospodarki finansowej i rozliczeń Regionalnego Programu Operacyjnego, Minister sprawuje nadzór nad prawidłowością wykorzystania przekazanych środków.

Kontrola realizacji Kontraktu przeprowadzana jest przez Ministra i powiązana jest w szczególności z wykonywaniem zadań związanych z nadzorem nad prawidłowością wykorzystania przyznanych środków i kontrolą systemową.

Minister poświadcza Komisji Europejskiej prawidłowość poniesienia wydatków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego, wykonując zadania Instytucji Certyfikującej.

Strony wspólnie oświadczają, że niniejszy Kontrakt, jak i wszelkie jego załączniki, aneksy, zmiany czy uzupełnienia będą podane do publicznej wiadomości, poprzez opublikowanie na stronach internetowych Stron.

Minister prowadzi ewidencję zawartych Kontraktów i ich zmian

4. Procedury wyborów projektów w postępowaniu o udzielenie wsparcia na podstawie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju:

1. Rodzaje projektów i ich charakterystyka.

• Projekty indywidualne

1. Listę projektów indywidualnych, tzw. kluczowych określa Indykatywny Wykaz Indywidualnych Projektów Kluczowych.

2. Wykaz tworzony jest przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego.

3. Wykaz ten poddany jest procesowi szerokich konsultacji społecznych za pośrednictwem strony internetowej Programu, konsultowany jest również na różnego rodzaju konferencjach i spotkaniach informujących o WRPO i go promujących.

4. Równolegle z konsultacjami w Departamencie Wdrażania Programu Regionalnego oraz Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu (w zależności od Priorytetu, w ramach którego dany projekt jest przewidziany do realizacji) odbywa się weryfikacja projektów włączonych na wstępny Wykaz m.in. pod kątem przygotowania projektów do realizacji czy kwalifikowalności ich zakresów

rzeczowych. Przeprowadzane są również wizyty monitorujące projekty.

5. Po przeprowadzeniu powyższych działań następuje ostateczna akceptacja Wykazu przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego (w formie uchwały), który zostaje zamieszczony na stronie internetowej Programu. Zarząd Województwa Wielkopolskiego ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym komunikat o adresie strony internetowej, na której zamieszczona została lista projektów indywidualnych.

6. Następnie z beneficjentami projektów zamieszczonych w Wykazie podpisywane są umowy wstępne (pre-umowy), stanowiące zobowiązanie beneficjenta do terminowego i prawidłowego przygotowania projektu do realizacji lub umowy o dofinansowanie w przypadku, gdy beneficjent projektu indywidualnego może wykazać się przygotowaniem pełnej dokumentacji projektu wraz z wnioskiem o dofinansowanie.

7. Po przygotowaniu projektów składane są one odpowiednio, w zależności od Priorytetu, w ramach którego dany projekt jest przewidziany do realizacji, do Departamentu Wdrażania Programu Regionalnego UMWW lub Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu, gdzie poddawane

są ocenie formalnej i merytorycznej zgodnej z kryteriami zatwierdzonymi przez Komitet Monitorujący.

8. Pozytywna ocena projektu jest podstawą do podpisania z beneficjentem umowy o dofinansowanie. Umowa z beneficjentem podpisywana jest przez dwóch członków Zarządu Województwa Wielkopolskiego lub przez osobę/osoby upoważnione do tej czynności przez ZWW, a w przypadku Priorytetu III WRPO przez upoważnionych do podpisywania umów Członków Zarządu WFOŚiGW w Poznaniu.

9. Wszelkie działania podejmowane w zakresie projektów kluczowych są zgodne z Wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie jednolitego systemu zarządzania i monitoringu projektów indywidualnych zgodnych z art. 28 ust. 1 pkt. 1 Ustawy z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2006r. nr 227, poz. 1658 z późn. zm.).

• Projekty podlegające konkursowi

1. W ramach WRPO przewiduje się zarówno otwarte jak i zamknięte nabory wniosków. Informacja w tym zakresie zamieszczana będzie we właściwym ogłoszeniu o konkursie.

2. Przewiduje się jedno- lub dwustopniowe konkursy projektów. Decyzja w tym zakresie podejmowana jest przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego oraz zamieszczana we właściwym ogłoszeniu o konkursie.

• Projekty systemowe

W przypadku projektów własnych UMWW realizowanych w ramach Priorytetu VII WRPO "Pomoc Techniczna" obowiązuje tryb systemowy właściwy dla pomocy technicznej.

W Departamencie Polityki Regionalnej UMWW przygotowywany jest Plan Finansowy projektu określający planowane działania i wydatki z zakresu pomocy technicznej w danym roku. Plan Finansowy przyjmowany jest przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego w formie decyzji o dofinansowaniu.

2. Procedura wyboru projektów w trybie konkursowym.

W okresie programowania 2007–2013 jednym ze sposobów wyboru projektów jest tryb konkursowy. Podstawowe zasady przeprowadzania konkursów określą Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego. Celem MRR jest takie sprecyzowanie zasad przeprowadzania konkursów, aby wybór projektów odbywał się w sposób jawny i obiektywny, a osoby i instytucje zainteresowane udziałem w konkursach oraz wnioskodawcy otrzymywali jednoznaczne i wyczerpujące informacje w zakresie możliwości ubiegania się o środki.

Etapy przeprowadzenia konkursu:

I. Ogłoszenie konkursu

Jawność trybu konkursowego wymaga, aby informacja o ogłoszeniu konkursu została opublikowana w sposób umożliwiający łatwe dotarcie do niej wszystkim zainteresowanym. Wszystkie konkursy ogłaszane będą na stronach internetowych instytucji, które je organizują. W tym samym czasie informacje o konkursach zamieszczana będą dodatkowo w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim lub regionalnym – w zależności od zasięgu konkursu.

Ogłoszenie o konkursie powinno zawierać informacje o:

· rodzaju projektów podlegających dofinansowaniu,

· rodzaju podmiotów mogących ubiegać się o dofinansowanie,

· kwotę środków przeznaczonych na dofinansowanie projektów oraz odesłanie do strony internetowej, na której ogłoszono konkurs

Wszelkie dokumenty związane z ogłoszeniem konkursu powinny być zredagowane w sposób jednoznaczny i precyzyjny, tak aby beneficjenci nie mieli wątpliwości czy w ramach danego konkursu mogą wnioskować o środki na przedsięwzięcia, które chcą zrealizować.

II. Nabór wniosków

Ogłoszenie o konkursie powinno jasno określać, w jaki sposób należy składać wnioski, w tym: miejsce, terminy, formularze, itp. Instytucja organizująca konkurs przyjmuje wniosek, który z informacją o dacie wpływu rejestrowany jest w systemie kancelaryjnym.

III. Ocena wniosków

Ocena wniosków obejmuje weryfikację formalną i ocenę merytoryczną.

1. Weryfikacja formalna jest oceną „0-1”, co oznacza, że niespełnienie jednego z warunków formalnych powoduje odrzucenie wniosku o dofinansowanie z dalszej procedury, chyba że regulamin konkursu dopuszcza możliwość uzupełnienia lub poprawy dokumentacji.

2. Ocena merytoryczna polega na sprawdzeniu w jakim stopniu, opracowana przez wnioskodawcę dokumentacja, spełnia kryteria zatwierdzone dla danego programu przez Komitet Monitorujący.

IV. Ogłoszenie wyników konkursu

Zgodnie z zasadą jawności trybu konkursowego, wyniki konkursu muszą zostać podane do publicznej wiadomości. Instytucja organizująca konkurs ogłasza wyniki na stronie internetowej, podając informacje o nazwie beneficjenta, tytule projektu oraz wartości przyznanego dofinansowania ze środków publicznych. Ponadto każdy z wnioskodawców jest pisemnie powiadamiany o wynikach rozpatrzenia jego wniosku.

V. Procedura odwoławcza

Etap ten staje się obowiązkowym elementem konkursu umożliwiając wnioskodawcom odwołanie się od wyników oceny ich wniosku; zakończenie procesu rozpatrywania odwołań stanowi de facto zakończenie konkursu, po którym możliwe jest ogłoszenie ostatecznej listy wniosków przyjętych do realizacji, w tym listy rezerwowej i listy wniosków odrzuconych. Procedura odwoławcza będzie określona w oddzielnych wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego.

VI. Podpisanie umów o dofinansowanie

Jest to etap zamykający proces wyboru wniosków. Podpisanie umowy jest warunkiem przekazania środków na dofinansowanie realizacji projektu.

Rodzaje konkursów:

Wytyczne wyróżniają dwa rodzaje konkursów:

Cykliczny – w którym data zakończenia naboru wniosków jest wskazana w ogłoszeniu o konkursie,

Ciągły – w którym konkurs odbywa się do wyczerpania puli środków, które zostały na niego zarezerwowane.

3. Umowa o dofinansowania.

Umowa o dofinansowanie jest umową dotacji w rozumieniu art. 209 ustawy o finansach publicznych.

Przepisy prawne determinujące treść umowy o dofinansowanie:

-art. 209 ustawy o finansach publicznych

-art. 26 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju

-art. 60 rozporządzenia 1083/2006

-art. 13 rozporządzenia 1828/2006

Projekty które mogą być dofinansowane w ramach określonego programu operacyjnego:

- indywidualne

-systemowe w tym projekty pomocy technicznej

- wyłonione w trybie konkursu

Umowa o dofinansowanie jest to umowa zawierana z beneficjentem przez instytucję zarządzającą albo działającą w jej imieniu instytucję pośredniczącą lub wdrażającą. Decyzja jest wydawana wówczas gdy instytucja zarządzająca lub pośrednicząca jest jednocześnie beneficjentem, podstawę dofinansowania projektu stanowi umowa o dofinansowanie projektu lub decyzja podjęta przez instytucję zarządzającą lub pośredniczącą zgodnie z przyjętym systemem realizacji dla danego programu operacyjnego.

Umowa albo decyzja określająca warunki dofinansowania projektu, a także prawa i obowiązki beneficjenta z tym związane zawierana jest w zakresie projektu, który pozytywnie przeszedł wszystkie etapy jego oceny i został zakwalifikowany do dofinansowania oraz którego dofinansowanie jest możliwe w ramach dostępnej alokacji na realizacje poszczególnych działań i priorytetów w ramach programu operacyjnego.

Wyniki konkursu są ogłaszane na stronie internetowej instytucji prowadzącej konkurs.

4. Porozumienia/umowy partnerskie.

KSIĄŻKA

5. System realizacji.

 System realizacji - zasady i procedury obowiązujące instytucje uczestniczące w realizacji strategii rozwoju oraz programów, obejmujące zarządzanie, monitoring, ewaluację, kontrolę i sprawozdawczość oraz sposób koordynacji działań tych instytucji; system realizacji określa również środki odwoławcze przysługujące wnioskodawcy w trakcie naboru projektów.

Za prawidłową realizację programu odpowiada:

• w przypadku programu operacyjnego - instytucja zarządzająca, którą jest odpowiednio minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego lub zarząd województwa;

• w przypadku programu rozwoju - odpowiednio właściwy minister lub zarząd województwa.

Monitorowanie postępów w realizacji, ewaluacja programu operacyjnego oraz stopnia osiągania jego celów oraz prowadzenie kontroli realizacji programu operacyjnego, w tym kontroli realizacji poszczególnych dofinansowanych projektów należy do zadań Instytucji Zarządzającej

Wybór projektu uzależniony będzie od spełnienia kryteriów zatwierdzonych przez Komitet

Monitorujący (zgodnie z art. 65 lit. b rozporządzenia 1083/2006), oraz od zatwierdzenia

projektu do dofinansowania przez Instytucje Zarządzające lub Instytucje Pośredniczące. Te strategiczne, formalne i merytoryczne kryteria będą jednakowe dla wszystkich potencjalnych beneficjentów wszystkich projektów dotyczących danej kategorii operacji WRPO.

W ramach programu stosowane będą następujące tryby wyboru projektów:

• indywidualny - określone w programie operacyjnym, zgłaszane przez beneficjentów imiennie wskazanych w programie operacyjnym zatwierdzonym przez Radę Ministrów; o strategicznym znaczeniu dla realizacji programu, wskazywane przez instytucję zarządzającą zgodnie z kryteriami zatwierdzonymi przez Komitet Monitorujący

• konkursowy - o wartości netto powyżej 25 mln euro, niebędące projektami; projekty te wymagają zatwierdzenia na wniosek instytucji zarządzającej odpowiednio przez Radę Ministrów albo przez właściwy

sejmik województwa

• systemowy - polegające na dofinansowaniu realizacji przez poszczególne organy administracji publicznej i inne jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, zadań publicznych określonych w odrębnych przepisach dotyczących tych organów i jednostek lub w wytycznych

• pomocy technicznej

W zależności od charakteru danej osi priorytetowej zapewniona zostanie odpowiednia równowaga pomiędzy różnymi trybami wyboru projektów. Zastosowanie danego trybu wyboru projektów winno służyć polepszaniu osiągania strategicznych celów poszczególnych osi priorytetowych PO/RPO. Szczegóły, co do zakresu zastosowania danego trybu w danej osi priorytetowej oraz instytucji uczestniczących w procedurze wyboru będą określone w „Szczegółowym opisie osi priorytetowych programu operacyjnego”.

Tryb wyboru projektów będzie zgodny z odpowiednimi wytycznymi MRR w danym zakresie.

Przewiduje się udział ekspertów wyłanianych spośród partnerów lokalnych, środowiskowych,

gospodarczych w systemie wyboru projektów.

Środki odwoławcze

W przypadku negatywnej oceny projektu wnioskodawca może wnieść środki odwoławcze przewidziane w systemie realizacji programu operacyjnego, w terminie, trybie i na warunkach tam określonych. System realizacji programu operacyjnego musi uwzględniać co najmniej jeden środek odwoławczy przysługujący wnioskodawcy w trakcie ubiegania się o dofinansowanie. Po wyczerpaniu środków odwoławczych przewidzianych w systemie realizacji programu operacyjnego i po otrzymaniu informacji o negatywnym wyniku procedury odwoławczej przewidzianej w systemie realizacji programu operacyjnego wnioskodawca może w tym zakresie wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Wnioskodawca lub właściwa instytucja pośrednicząca lub zarządzająca może wnieść skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego w terminie 14 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia wojewódzkiego sądu administracyjnego

6. System ochrony prawnej beneficjenta w postępowaniu o udzielenie dofinansowania.

Ochrona prawna beneficjentów oznacza możliwość skorzystania ze środków odwoławczych.

Na podstawie art. 30b – 30g ustawy z dnia 6.12.2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, wnioskodawcy (potencjalnemu beneficjentowi) przysługują następujące środki odwoławcze:

1. wskazano materialno-prawne podstawy udzielania dofinansowania, zawarte w ustawie o finansach publicznych, poprzez umowę o dofinansowanie, decyzję o dofinansowaniu oraz umowę dotacji rozwojowej.

2. Przewidziano procedurę przedsądową, czyli możliwość wniesienia przez wnioskodawców środków odwoławczych na poziomie instytucjonalnym w ramach odrębnego programy operacyjnego, jakim jest protest.
   Rozpatrywany jest on przez Komisję Odwoławczą, działającą przy Biurze Obsługi funduszy, powoływaną przez dyrektora BOF. Dyrektor ten działa na podstawie upoważnienia Instytucji Zarządzającej WRPO, którą jest Zarząd Województwa Wielkopolskiego.

W przypadku negatywnej oceny projektu wnioskodawca, po otrzymaniu informacji o wynikach oceny jego projektu, może wnieść środki odwoławcze przewidziane w systemie realizacji programu operacyjnego, w terminie, trybie i na warunkach tam określonych (art. 30 b ust. 1 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju).

Do każdego postępowania odwoławczego wywołanego wniesieniem protestu powoływana jest Odrębna Komisja Odwoławcza.

Protest może dotyczyć każdego etapu oceny wniosków, zarówno w zakresie formalnym oraz merytorycznym jak i decyzji Instytucji Zarządzającej WRPO o wstępnym wyborze lub wyborze wniosku do dofinansowania.

Protest może wnieść każdy wnioskodawca, którego wniosek o dofinansowanie otrzymał negatywną ocenę lub tez otrzymał liczbę punktów uniemożliwiającą mu zakwalifikowanie do dofinansowania.

Protest należy złożyć do Dyrektora biura Obsługi Funduszy. Wnioskodawca składa go za pośrednictwem Departamentu Wdrażania Programu, Departamentem Polityki Regionalnej, w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia otrzymania przez wnioskodawcę informacji o wynikach oceny jego wniosku.

3. Przewidziano w miejsce powództwa cywilnego możliwość wniesienia skargi do sądu administracyjnego, lecz dopiero po wyczerpaniu ścieżki odwoławczej z ustawy o zppr i w zakresie kwestii związanych z naruszeniem prawa przez właściwą instytucję w trakcie oceny projektu.

Wnioskodawca informowany jest na piśmie o wynikach procedury odwoławczej wraz z pouczeniem o możliwości wniesienia skargi do WSA (art. 30 b ust. 4 oraz art. 30 c ust. 1 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju).

Skarga ta powinna być wniesiona przez wnioskodawcą w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji o negatywnym wyniku procedury odwoławczej, wraz z kompletną dokumentacją w sprawie (art. 30 c ust. 2 ww. ustawy).

W wyniku rozpatrzenia skargi sąd może:

• uwzględnić skargę

• oddalić skargę

• umorzyć postępowanie.

4. Możliwość wniesienia skargi kasacyjnej.

Wnioskodawcy lub właściwej instytucji pośredniczącej bądź zarządzającej, przysługuje również możliwość wniesienia skargi kasacyjnej do NSA (po wyczerpaniu 2 poprzednich środków ochrony prawnej), o czym stanowi art. 30 d ust. 1 powyższej ustawy. Ponad to przepisy regulujące możliwość wnoszenia skargi do WSA oraz skargi kasacyjnej do NSA zawarte są w ustawie Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

5. utrzymano wyłączenie stosowania KPA w art. 37 ustawy ozppr

6. wskazano (w art. 30 g ustawy o zppr), że żadna z informacji przekazywanych wnioskodawcy na etapie ubiegania się o dofinansowanie oraz w trakcie trwania procedury odwoławczej nie stanowi decyzji administracyjnej.

6. Podstawowe działania na rzecz przedsiębiorczości w strategicznych dokumentach programowych Unii Europejskiej i Polski ze szczególnym uwzględnieniem sektora MiSP:

1. Strategia Lizbońska.

Głównym celem Strategii Lizbońskiej jest stworzenie na obszarze Unii Europejskiej najbardziej konkurencyjnej i dynamicznej gospodarki na świecie, opartej na wiedzy, zdolnej do tworzenia nowych miejsc pracy oraz zapewniającej spójność społeczną. Jej pierwotne założenia przyjęto na szczycie Rady Europejskiej w Lizbonie w marcu 2000 roku. Strategia Lizbońska odnosi się zasadniczo do działań podejmowanych na trzech wzajemnie powiązanych płaszczyznach: gospodarczej, społecznej i ochrony środowiska.

Na płaszczyźnie gospodarczej Strategia określa wiele priorytetów, które dotyczą m.in. rozwoju nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych, dokończenia procesu budowy rynku wewnętrznego, pełnego zintegrowania rynków finansowych, rozwoju przedsiębiorczości czy stworzenia Europejskiego Obszaru Badawczego. Druga płaszczyzna Strategii, dotycząca zagadnień społecznych, za priorytetowe działania uważa te, których celem jest osiągnięcie pełnego zatrudnienia, zwalczanie marginalizacji społecznej oraz podkreślanie znaczenia edukacji jako najważniejszego czynnika budowy gospodarki opartej na wiedzy.

Trzecią płaszczyznę Strategii stanowi zagadnienie środowiska naturalnego w kontekście trwałego wzrostu gospodarczego, który opiera się na założeniu że osiągnięcie celów przyjętych w Strategii nie może się odbywać kosztem degradacji środowiska naturalnego i musi być zgodne ze zrównoważonym rozwojem.
Komisja Europejska przyjęła w lipcu 2005 roku „Wspólnotowy Program Lizboński”, który ma uzupełniać działania realizowane przez państwa UE.

Program składa się z 50 szczegółowych inicjatyw (zarówno o charakterze legislacyjnym, jak i na poziomie wspólnotowym), które podzielono na osiem kategorii, m.in.:
1. wspieranie wiedzy i innowacji w Europie,
2. reforma polityki udzielania pomocy państwa,
3. wprowadzenie wewnętrznego rynku usług,
4. usuwanie przeszkód w swobodnym przepływie osób, pracowników i kadry akademickiej,

2. Europejska Karta Małych Przedsiębiorstw.

Europejska Karta Małych Przedsiębiorstw – dokument wskazujący obszary, w których Państwa Członkowskie Unii Europejskiej oraz kraje kandydujące powinny podejmować działania na rzecz poprawy otoczenia oraz rozwoju małej przedsiębiorczości.

Wdrożenie wszystkich założeń Karty ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia wyznaczonego w Lizbonie celu uczynienia z Europy najbardziej konkurencyjnej i dynamicznej gospodarki świata do 2010 r.

Kierunki działania

1. Kształcenie i szkolenia z zakresu przedsiębiorczości.

2. Zmniejszanie kosztów i usprawnienie procesu rozpoczęcie działalności.

3. Sprawniejsze ustawodawstwo i lepsze przepisy.

4. Dostępność umiejętności.

5. Usprawnienie dostępu w trybie online

6. Uregulowanie kwestii podatkowych i finansowych.

7. Zwiększenie możliwości technologicznych małych przedsiębiorstw.

Sytuację małych przedsiębiorstw w Unii Europejskiej można poprawić przez działania mające na celu pobudzanie przedsiębiorczości, ocenę istniejących środków i w razie potrzeby zmianę tych środków na przyjazne dla małych przedsiębiorstw oraz działania zmierzające do zapewnienia, aby przy kształtowaniu polityki w należyty sposób uwzględniane były potrzeby takich przedsiębiorstw.

3. Krajowe programy reform.

Krajowy Program Reform (KPR) jest średniookresowym dokumentem planistycznym Rządu przygotowanym w celu realizacji w Polsce odnowionej Strategii Lizbońskiej. Zawarte w nim reformy strukturalne są niezbędne do zapewnienia podstaw do trwałego rozwoju kraju oraz osiągnięcia jak największych postępów w procesie realizacji celów określonych w odnowionej Strategii Lizbońskiej.

Celem KPR jest stworzenie w Polsce najlepszych w Europie warunków do prowadzenia działalności gospodarczej, przy jednoczesnym zapewnieniu możliwości rozwoju oraz wysokiego standardu życia mieszkańcom.

Celem wprowadzonych reform w ramach KPR jest stworzenie podstaw do trwałego rozwoju społeczno-gospodarczego, wpływającego na poprawę standardu życia obywateli.

Zasadą horyzontalną przy konstruowaniu reform realizowanych w ramach KPR jest zrównoważony rozwój w zakresie ekonomicznym, społecznym i środowiskowym, który z jednej strony pozwala na zachowanie bioróżnorodności kraju, z drugiej strony sprzyja efektywnemu wykorzystaniu jego zasobów materialnych i kapitału ludzkiego. Innymi

zasadami horyzontalnymi, które leżą u podstaw reform KPR są: lepsze stanowienie prawa, wsparcie dla przedsiębiorczości, rozwój innowacyjności, a także uwzględnienie we wszystkich politykach ich oddziaływania na sektor małych i średnich przedsiębiorstw,

Krajowy Program Reform na lata 2008-2011. Reformy w ramach KPR przeprowadzone będą w trzech obszarach priorytetowych:

1. Aktywne społeczeństwo – realizacja działań w tym obszarze przyczyni się do zapewnienia odpowiednich warunków dla rozwoju społeczeństwa i obywateli.

2. Innowacyjna gospodarka – realizacja działań w tym obszarze pozwoli na rozwój sektorów i gałęzi o dużej wartości dodanej oraz wysokiej innowacyjności, co będzie miało istotny wpływ na długofalowy wzrost gospodarczy.

3. Sprawne instytucje – efektywne wykorzystanie środków publicznych osiągnięte dzięki realizacji działań w tym obszarze (bez dodatkowych obciążeń dla obywateli i przedsiębiorców) umożliwi sprawną realizację polityk prorozwojowych i inwestycji publicznych, przy zapewnieniu właściwego poziomu zabezpieczenia socjalnego.

7. Pomoc publiczna.

   1. Pojęcie pomocy publicznej.

Art. 87 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską TWE stanowi jedynie, że z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w Traktacie, każda pomoc udzielana przez Państwo Członkowskie lub ze źródeł państwowych, w jakiejkolwiek formie, która narusza lub grozi naruszeniem konkurencji przez uprzywilejowanie niektórych przedsiębiorstw lub produkcji niektórych towarów, powinna zostać uznana za niezgodną z zasadami wspólnego rynku, w zakresie, w jakim wpływa ona negatywnie na wymianę handlową pomiędzy Państwami Członkowskimi. Jest to więc pojęcie pomocy ujęte bardzo szeroko, odnoszące się do wszelkiej pomocy udzielanej w jakiejkolwiek formie, w sposób pośredni oraz bezpośredni.
W praktyce oznacza to więc, że wsparcie np. dla przedsiębiorcy podlega przepisom dotyczącym pomocy publicznej, o ile są spełnione jednocześnie następujące warunki:

• udzielone jest ono przez Państwo Członkowskie lub ze środków państwowych (istotny jest tu więc element uszczuplenia ,

• przedsiębiorca uzyskuje przysporzenie na warunkach korzystniejszych od oferowanych na rynku,

• ma charakter selektywny (uprzywilejowanie określonego lub określonych przedsiębiorców albo produkcji określonych towarów),

grozi zakłóceniem lub zakłóca konkurencję oraz wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej.

Art. 87 Traktatu Europejskiego – pomoc państwa jest zasadniczo niezgodna ze wspólnotowym rynkiem. Wynika z tego, że na Komisji spoczywa obowiązek pewnej kontroli czy nadzoru działań państwa w zakresie udzielania pomocy, a z drugiej strony obowiązek każdego państwa członkowskiego do uprzedniego informowania Komisji o wszelkich planach przyznania takiej pomocy.

Kryteria, które nie pozwalają dane środki zakwalifikować do pomocy publicznej.

1. Przekazanie zasobów (państwowych) publicznych.

- pomoc nie musi być udzielana konieczne przez państwo, może to być organ upoważniony przez państwo – organ publiczny czy organ prywatny

- formy przekazu środków: dotacje, subwencje, kredyty niskooprocentowane

- rezygnacja przez państwo z pewnych dochodów, które mogłoby uzyskać – chodzi tu o zwolnienia podatkowe, rozłożenie podatku na raty, umorzenie podatków, zwolnienie od podatku dochodowego.

2. Korzyść ekonomiczna, to taka pomoc, że przedsiębiorstwo tej korzyści nie otrzymałoby w normalnym toku np. zaniżenie wartości gruntu, zaniżenie czynszu. Dane przedsiębiorstwo może korzystać z infrastruktury na korzystnych warunkach, polega to na niepobieraniu opłat lub pobieraniu niższych opłat.

3. Selektywność, taka pomoc musi wpływać na równowagę pomiędzy przedsiębiorcami a kontrahentami w danej branży. W efekcie komuś daje się lepsze warunki, kogoś się uprzywilejowuje. Przykład: środki fiskalne – podatek.

Również program, gdzie władze zarządzające posiadają pewną władzę decyzyjną.

Również, gdy dany program ma zastosowanie do pewnego sektora, regionu, do określonej części terytorium państwa członkowskiego.

4. Wpływa na konkurencję i wymianę handlową między państwami członkowskimi tzn., że pomoc musi mieć skutek o charakterze trans granicznym.

Mimo tego, że jakoś pomoc zakłuci pomoc trans graniczną (pomoc de mini mis) nie wielka kwota pomocy, Komisja Europejska decyduje że nie jest kwalifikowana do art. 87.

Kiedy środki pomocy spełniają wszystkie te kryteria to wówczas taka pomoc zasadniczo jest uznana za niezgodną ze wspólnym rynkiem.

Ta zasadnicza niezgodność jest równoznaczna z całkowitym zakazem. Od tej reguły są pewne wyjątki, pomoc ta może naruszać rynek wspólnotowy, może naruszać te reguły. I to są tak zwane wyłączenia. Taka pomoc może zostać uznana za zgodną za wspólnym rynkiem, ale Komisja musi kontrolować, a państwo informować o pomocy.

Kategorie pomocy:

Pierwsza kategoria pomocy.

Ma zastosowanie do wszystkich z wyjątkiem rybołówstwa, rolnictwa, sektora węgla, aquakultura. Również pomocy ad hoc dotyczy to dużych przedsiębiorstw. Można przyznać ad hoc jeśli jest to pomoc regionalna, pomoc na inwestycje, pomoc na zatrudnienie.

Rozporządzenie określa indywidualne pułapy pomocy w odniesieniu do kategorii środka. Wskazuje te środki:

- pomoc inwestycyjna,

- pomoc na ochronę środowiska

Pomoc jest dopuszczalna wówczas gdy wywołuje efekt zachęty.

Środki pomocy:

1. Regionalna pomoc inwestycyjna i pomoc na zatrudnienie do 75% max pomocy kwoty na inwestycje, jeśli kwoty kwalifikowane wynoszą 100 mln €.

2. Pomoc dla nowo utworzonych małych i średnich przedsiębiorstw, max kwota pomocy wynosi odpowiednio: - 2 mln € i 1 mln € na przedsiębiorstwa

Co do zasady roczne kwoty na przedsiębiorstwa nie mogą przekroczyć 30% tych kwot.

3. Pomoc na działalność badawczo-rozwojową, uzależniona od tego jaki rodzaj badań:

- jeśli badanie ogólne/podstawowe to 20 mln €

Druga kategoria pomocy.

Udzielanie pomocy w kontekście zmian klimatycznych i na inne działania związane z ochroną środowiska.

Obowiązuje ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych.

Mamy wspólnotowe wytyczne państwa w sprawie ochrony środowiska. Obejmują pomoc na działania – naprawienie wyrządzonej szkody albo zapobiegają wyrządzeniu szkody w otoczeniu lub zasobach naturalnych. Zachęcają do bardziej estetycznego wykorzystania zasobów naturalnych.

Kontrola pomocy – wytyczne wskazują, że ta pomoc podlega kontroli skupiająca się na elementach:

1. Żeby sprawdzić taki zastosowany środek pomocy dzięki niemu osiągnięto wyższy poziom ochrony niż gdyby go nie zastosowano.

2. Wytyczne te mają zastosowanie do wszystkich sektorów wskazanych w ogólnym rozporządzeniu.

Wytyczne nie znajdują zastosowania na działalność badawczo-rozwojową, projektowanie i produkcję produktów ekologicznych.

Trzecia kategoria pomocy.

- pomoc na realizację badań i rozwoju

- pomoc dla małych i innowacyjnych przedsiębiorców

- pomoc na usługi doradcze w zakresie innowacji.

Intensywność uzależniona jest od tego czy jest to mały, średni czy duży przedsiębiorca i czy badanie podstawowe czy przemysłowe.

2. Dopuszczalność pomocy publicznej.

Z treści art. 87 ust. 1 TWE wynika, że prawo Unii Europejskiej wprowadza generalny zakaz udzielania pomocy publicznej za nielicznymi wyjątkami, które wynikają albo wprost z samego prawa albo też są efektem decyzji Komisji Europejskiej na temat dopuszczalności określonego rodzaju pomocy. Zgodna z regułami wspólnego rynku jest więc:

• pomoc o charakterze socjalnym dla indywidualnych konsumentów, pod warunkiem, że jest ona przyznana bez dyskryminacji ze względu na pochodzenie towaru,

• pomoc w celu naprawienia szkód wyrządzonych przez klęski żywiołowe lub inne nadzwyczajne zdarzenia,

• pomoc przyznawana dla pewnych regionów Republiki Federalnej Niemiec szczególnie dotkniętych podziałem Niemiec, w zakresie niezbędnym do wyrównania strat gospodarczych spowodowanych przez ten podział.

Po uznaniu jej dopuszczalności przez Komisję Europejską zgodna z regułami wspólnego rynku może być:

• pomoc przeznaczona na rozwój tych regionów, w których poziom życia jest nienormalnie niski lub w których występuje niedostateczne zatrudnienie,

• pomoc przeznaczona na realizację projektów posiadających ogólnoeuropejskie znaczenie lub na zapobieżenie poważnym zakłóceniom w gospodarce któregokolwiek Państwa Członkowskiego,

• pomoc przeznaczona na ułatwienie rozwoju pewnych form działalności lub pewnych regionów gospodarczych, jeżeli nie zmienia ona warunków wymiany w zakresie naruszającym wspólny interes,

• pomoc przeznaczona na promocję kultury i dziedzictwa narodowego, jeśli nie zmienia ona warunków wymiany handlowej oraz konkurencji we Wspólnocie, w zakresie naruszającym wspólny interes,

• inne rodzaje pomocy, które ustalone zostały decyzją Rady podjętą na wniosek Komisji większością kwalifikowaną.

Po przystąpieniu Polski do UE warunki dopuszczalności pomocy publicznej wynikają wprost z prawa Unii Europejskiej. Polska ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 roku o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej reguluje jedynie kwestie proceduralne i określa:

• postępowanie w sprawie przygotowania do notyfikacji projektów programów pomocowych oraz projektów pomocy indywidualnej na restrukturyzację,

• zasady współpracy Prezesa UOKiK oraz ministra właściwego do spraw rolnictwa z podmiotami opracowującymi programy pomocowe, podmiotami udzielającymi pomocy oraz podmiotami ubiegającymi się o pomoc oraz beneficjentami pomocy, zakresie pomocy publicznej,

• zasady reprezentowania RP przed Trybunałem Sprawiedliwości i Sądem I Instancji w sprawach dotyczących pomocy publicznej,

• zasady i tryb zwrotu pomocy publicznej.

• zasady monitorowania pomocy publicznej.

3. Regionalna pomoc publiczna.

Cele pomocy regionalnej- usprawnienie rozwoju regionów mniej uprzywilejowanych ale tylko w pewnych formach – wspieranie inwestycji, pomoc zatrudnieniowa (tworzenie MŚP).

W wyjątkowych przypadkach przyznanie pomocy operacyjnej.

Zakres regulacji wytycznych – pomoc inwestycyjne, pomoc na nowo utworzone przedsiębiorstwa.

Utrzymanie inwestycji w danym regionie przez 5 lat.

• Pomoc operacyjna

Ukierunkowana na zmniejszanie bieżących wydatków przedsiębiorstw: na koszty wynagrodzeń, koszty transportu, czynsze. Pomoc uzależniona jest od regionów - są tworzone mapy pomocy regionalnej w ramach państw członkowskich, na podstawie PKB.

Może być udzielona w ramach regionów:

1. Utrzymanie miejsc pracy

2. Musi być zachowana zasada proporcjonalności

3. Jest ograniczona w czasie i musi być stopniowo obniżana.

Pomoc w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw.

Przedsiębiorstwo zagrożone – to takie, które ani przy pomocy środków własnych ani ze środków pozyskanych w wyniku dokapitalizowania – nie jest w stanie powstrzymać strat, które bez zewnętrznej interwencji władzy publicznej prawie na pewno doprowadzi do zniknięcia tego przedsiębiorstwa z rynku.

Pomoc w celu ratowania przedsiębiorstw to pomoc, która ma charakter wsparcia czasowego i odwracalnego.

Pomoc na restrukturyzację, na wykonywanie restrukturyzacji.

Warunki kwalifikowalności do pomocy:

1. Przedsiębiorstwo musi kwalifikować się jako zagrożone

2. Pomoc ma formą gwarancji kredytowej, pożyczki ale w normalnym oprocentowaniu

3. Pomoc ograniczona do kwoty utrzymania płynności przedsiębiorstwa, jego działalności.

4. Pomoc ma czas ograniczony nie więcej niż 6 miesięcy

5. Państwo członkowskie musi gwarantować, że pożyczka, kredyt zostały zwrócone (na zwrot czas 6 miesięcy). Pomoc może być udzielona tylko raz.

Pomoc na restrukturyzację:

1. Pomoc jest proporcjonalna czyli ograniczona do niezbędnego minimum

2. Przedsiębiorstwo musi przestrzegać plan i realizować warunki, podlega ścisłej kontroli organów krajowych i musi składać sprawozdania.

3. Jednorazowa pomoc przedsiębiorstwu na restrukturyzację.

Taka pomoc musi być zgłoszona indywidualnie.

• Pomoc inwestycyjna

Pomoc inwestycyjna może być udzielania co do zasady do inwestycji początkowej czyli w aktywa materialne i niematerialne związane z utworzeniem nowego przedsiębiorstwa.

Warunki:

- aktywa materialne nie mogą być używane musza być nowe – nie dotyczy to MŚP

Regionalna pomoc inwestycyjna może być udzielona wyłącznie wtedy gdy beneficjent przed rozpoczęciem pracy nad realizacją projektu złożył wniosek o przyznanie pomocy, a organ udzielający pomocy region. Potwierdził na piśmie, że taki projekt co do zasady kwalifikuje się do pomocy, bo spełnia kryteria określone w programie operacyjnym. Rozpoczęcie pracy nad realizacją projektu to podjęcie albo prac budowlanych albo podjęcie wiążącego zobowiązania do nabycia urządzeń, maszyn, środków trwałych.

Czynności przygotowawcze:

- zakup gruntu pod realizację projektu

- przygotowanie biznes planu, dokumentu technicznego

- pozwolenie na budowę

Kwoty udzielanej pomocy technicznej oblicza się wg wydatków kwalifikowanych:

1. Czyli wydatki poniesione bezpośrednio na dokonanie inwestycji – nabycie, wytworzenie aktywów materialnych lub niematerialnych.

2. Wydatki na wynagrodzenie osób zatrudnionych na miejscach pracy utworzonych w wyniku realizacji inwestycji.

4. Wyłączenia grupowe.

1 grupa wyłączeń : - pomoc przeznaczona jest na sprzyjanie rozwojowi gospodarczemu regionów, w których poziom życia jest nienormalnie niski lub regionów w których istnieje poważny stan niedostatecznego zatrudnienia ( w Polsce są to niemalże wszystkie regiony ).

2 grupa wyłączeń : - pomoc na ułatwianie rozwoju niektórych działań gospodarczych ( rozwój branż/sektorów ) lub niektórych regionów gospodarczych o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej( jest to zastrzeżenie do tego ) w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem, nie zakłóca ich ( wspólny interes przekraczający granicę wszystkich państw, dotyczy państw członkowskich ) Te dwie grupy wyłączeń są to stricte działania w ramach polityki regionalnej, strukturalnej, rozwoju na poziomie Unii Europejskiej i państw : - oceny dokonuje Komisja Europejska - przyjmuje metody oceny tych środków ( trzeba je opracować )
- następnie Komisja Europejska odnosząca się szczegółowo : jaka branża ( np. czy przemysł upadający ), jaki sektor, wielkość firm ( czy są to małe, średnie czy mikro przedsiębiorstwa ), jaki pomocowy cel jest, przejrzystość, przewidywalność pomocy Komisji – od tego wszystkiego zalezą kryteria. - to jest kryterium wg. którego decyduje Komisja, o metodach pomocy – zależy od rozporządzenia po komunikaty, zawiadomienia i decyzje ( indywidualna, konkretna pomoc jest rozpatrywana ). Decyzja negatywna jest również publikowana. Pozostałe wyłączenia związane są z ochroną dóbr kultury, klęsk żywiołowych ale nas to nie dotyczy.

5. Pomoc de minimis.

Pomoc de minimis to szczególny rodzaj wsparcia udzielanego przez państwo przedsiębiorcom. W ramach tej pomocy mogą być finansowane m.in. projekty związane z organizacją imprez i wydarzeń turystycznych i kulturalnych, specjalistyczne usługi doradczo-szkoleniowe. Może być ona udzielana również na rozwój działalności gospodarczej.

Pomoc de minimis jest szczególnym przypadkiem pomocy publicznej. To wsparcie państwa udzielane przedsiębiorcom, które nie wymaga notyfikacji Komisji Europejskiej. Pomoc o niewielkich rozmiarach nie powoduje naruszenia konkurencji na rynku. W 2005 roku jej wartość wyniosła 650,1 mln zł.

Zgodnie z nowymi przepisami, które weszły w życie 1 stycznia 2007 roku, pomoc publiczna w wysokości nie przekraczającej 200 tys. euro przyznana w ciągu 3 lat nie podlega zgłoszeniu Komisji.

Pomoc de minimis jest udzielana przez władzę centralną na szczeblu krajowym oraz podmioty szczebla regionalnego i samorządowego, jak również przez podmioty, które nie sprawują władzy, ale stanowią samodzielne podmioty o charakterze publicznym lub prywatnym (agencje oraz instytucje publiczne, przedsiębiorstwa, w których większość kapitału założycielskiego jest państwowa oraz państwo ma realną kontrolę nad przedsiębiorstwem i znaczny wpływ na jego funkcjonowanie, kasy rekompensacyjne i wyrównawcze, instytucje parafiskalne, które pobierają opłaty i wypłacają zapomogi, jeśli ich powstanie i działalność dadzą się wyprowadzić z państwowego aktu normatywnego).

Środki uzyskane w ramach tej pomocy mogą być przeznaczone m.in. na:

• ochronę środowiska,

• specjalistyczne usługi doradczo-szkoleniowe umożliwiające nabywanie umiejętności niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej i służące podnoszeniu kwalifikacji zawodowych,

• rozwój działalności gospodarczej - dotacja jednorazowa - w celu ułatwienia sfinansowania pierwszych wydatków inwestycyjnych związanych z prowadzoną przez mikroprzedsiębiorcę działalnością gospodarczą,

• zwiększenie zatrudnienia i restrukturyzację przedsiębiorstwa.

Pomoc de minimis może być udzielona:

• jednostkom organizacyjnym wykonującym zadania jednostek samorządu terytorialnego,

regionalnym organizacjom turystycznym niedziałającym w celu osiągnięcia zysku,

• organizacjom pozarządowym niedziałającym w celu osiągnięcia zysku, w tym stowarzyszeniom, fundacjom, kościołom i związkom wyznaniowym,

• jednostkom zaliczanym do sektora finansów publicznych, w tym turystycznym, sportowym i kulturalnym instytucjom, dla których organem założycielskim są organy administracji rządowej lub samorządowej,

• mikroprzedsiębiorcom (beneficjentom ostatecznym) pod warunkiem złożenia przez nich do ostatecznego odbiorcy (beneficjenta) wniosku o przyznanie pomocy również na wsparcie pomostowe:

Pomoc udzielana jest w formie dotacji na refinansowanie części poniesionych przez beneficjenta wydatków kwalifikowanych. Pozostałe wydatki inwestycyjne pokrywa mikroprzedsiębiorca z własnych środków. Wartość pomocy de minimis jest ustalana i podawana w euro w kwocie brutto, tj. nie uwzględnia się tym samym potrąceń z tytułu podatków oraz innych opłat.

Pomoc de minimis może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

W przypadku nadużycia pomocy przewidziane są procedury jej zwrotu. Winę za przekroczenie dozwolonej wartości ponosi przedsiębiorca. Jest przyznawana przedsiębiorcy niezależnie od jego wielkości.

6. Pomoc publiczna w projektach realizowanych w ramach programów operacyjnych ( w oparciu o rozporzadzenia).

Są 3 poziomy potencjalnego występowania pomocy publicznej

1. poziom. dofinansowanie projektu środkami P.O. Transfer miedzy instytucją zarządzającą, a pośredniczącą do beneficjenta. Transfer ma charakter selektywny, bo nie wszystkie zainteresowane podmioty mają równy dostęp do pomocy, muszą spełniać kryteria określone w P.O. W każdym przypadku dofinansowania projektu musza być spełnione co najmniej 2 przesłanki . Jeśli nie występują wszystkie to nie jest to pomoc publiczna (test pomocy publicznej). Podmiotem odpowiedzialnym za określenie czy jest to pomoc publiczna jest organ admin. publicz. który opracowuje ten program, udziela pomocy. Programami pomocowymi stanowiącymi podstawę udzielenia pomocy w ramach P.O. są to: ustawy lub rozporządzenia. W przypadku krajowego PO odpowiedzialność za stwierdzenie czy ta pomoc jest pomoca publ. spoczywa na poszczególnych ministrach. W przypadku region. PO to organem właściwym o wydawania programów pomocowych w formie rozporządzenia jest minister rozwoju regionalnego. Podstawowym dokumentem (jednoczesnie programem pomocowym) który ma zastosowanie do udzielenia pomocy w formie dofinansowania projektu RPO są rozporządzenia ministra rozwoju regionalnego na podst. ustawy „o prowadzeniu polityki rozwoju” z 2006 r.

2. poziom (potencjalnego wystepowania pomocy publicznej) - gdy beneficjent dysponuje produktami które stworzył lub nabył w ramach realizacji projektu dofinansowanego ze środków z projektu operacyjnego. Trzeba stwierdzić czy to pomoc publiczna czy nie. Trzeba przeprowadzić test pomocy publicznej.

3. poziom - gdy wiąże się z wykorzystaniem majątku który został wytworzony lub nabyty w ramach projektu finansowanego z PO w celu dostarczenia określonych świadczeń innym podmiotom. Nieodpłatnie lub po cenach zaniżonych to jest pomoc publiczna (zakazana).

27