SOCJOLOGIA KULTURY MASOWEJ
Kultura jest związana z człowiekiem. Jest on jej twórcą, a zarazem odbiorcą, jest przez nią kształtowany , w niej wyraża i zaspokaja swe potrzeby. Kultura jest zjawiskiem społecznym. Kultura jest związana
z człowiekiem jako istotą prowadzącą społeczny tryb życia. Powstaje ona
i rozwija się w jakiejś społeczności i dzięki stycznością społecznym.
W ramach zbiorowości kultura jest przekazywana w czasie i przestrzeni.
W każdej kulturze zawarte są różnice kulturowe, związane ze zróżnicowaniem pełnionych ról społecznych. Ponadto w każdej społeczności istnieją zróżnicowania wynikające z odmienności indywidualnych temperamentów, osobowości, życiowych doświadczeń.
Kultura jest zjawiskiem powtarzalnym. Do kultury mogą należeć tylko te zjawiska, które charakteryzują się powtarzalnością. Aby jakiś „wynalazek” ludzki mógł stać się elementem kultury, musi być zachowany, utrwalony i przekazany następnym pokoleniom. S. Czarnowski twierdzi, że „ o kulturze mówimy wtedy, gdy odkrycie czy wynalazek zostaje zachowany, gdy jest przekazywany z pokolenia na pokolenie, gdy staje się dorobkiem trwałym zbiorowości ludzkiej, nie przyzwyczajeniem poszczególnej jednostki czy jej mniemaniem osobistym”.
OKREŚLENIE KULTURY MASOWEJ
Kultura masowa narodziła się jako produkt wtórny rewolucji przemysłowej wraz z industrializmem i urbanizacją.
Pojęcie kultury masowej odnosi się do zjawisk współczesnego przekazywania wielkim masom odbiorców identycznych lub analogicznych treści płynących z nielicznych źródeł oraz do jednolitych form zabawowej, rozrywkowej działalności wielkich mas ludzkich.
Przedmiotem dotychczasowych badań nad kulturą masową są zjawiska intelektualnej, estetycznej i ludyczno-rekreacyjnej działalności ludzkiej związane z oddziaływaniem i treściami rozpowszechnianymi przez środki masowego przekazu. Poprzez środki masowego przekazu realizują się dwa kryteria charakteryzujące kulturę masową: ilości i standaryzacji. Kryteria te są ze sobą powiązane, dlatego że masowe przekazywanie zakłada jednolitość i standaryzacje przedmiotu.
Publiczność kultury masowej charakteryzuje się rozproszeniem przestrzennym, jest to publiczność pośrednia, kształtująca się w wyniku działania prasy, radia, telewizji, a nie w wyniku fizycznego zbliżenia. Realizacja tych dwóch kryteriów wymaga spełnienia warunku szybkiej komunikacji o szerokim zasięgu. Warunek ten spełniają – kolej, samolot, samochód oraz druk, radio, telewizja. Symboliczne treści przekazywane współcześnie licznej i rozproszonej przestrzennie publiczności muszą być odpowiednio zwielokrotnione.
Społeczne warunki rozwoju kultury masowej:
zurbanizowanie społeczeństwa ( dominacja wielkich ośrodków miejskich w życiu całego kraju)
rozwój techniki ( masowa produkcja)
kształtowanie się typu „ masowego odbiorcy”, którego kwalifikacje są
w pewnym zakresie standaryzowane ( by drukować milionowy dziennik
potrzeba milionów ludzi, którzy umieją czytać)
zapewnienie szerokim masom czasu wolnego od pracy, który można poświęcić na korzystanie z dóbr kultury symbolicznej.
W społeczeństwie masowym środki masowego komunikowania odgrywają zasadniczą rolę w procesie porozumiewania , zespolenia
i uniformizacji społeczeństwa.
KRYTYKA KONCEPCJI MASOWEGO SPOŁECZEŃSTWA
Rodzina nowoczesna stanowi istotny czynnik pośredniczący między jednostką a społeczeństwem jako całością. Treści przekazywane przez środki masowego komunikowania często docierają nie do samotnej jednostki, lecz grupy rodzinnej. Podobną rolę pełni grupa rówieśników, którzy spotykają się w celu zabawy. Normy i kryteria ocen przyjęte w tej grupie decydują często o aspiracjach, ich społecznej postawie i reakcjach. Istotnym czynnikiem powodującym grupowanie się ludzi jest sąsiedztwo. Tworzenie dobrowolnych stowarzyszeń społecznych kulturowych uważa się w wielkomiejskich społeczeństwach za właściwy środek przeciwdziałania atomizującym tendencjom życia miejskiego.
Potężne narzędzie unifikacji stanowią masowe środki komunikowania. Masom ludzkim zapewniają jedność wzorów i norm społecznych, wspólność wiedzy i emocjonalnych przeżyć. Jednostka zapewniają możność porozumienia się z szerszym środowiskiem, ułatwiają osobiste przystosowanie oraz identyfikację z grupą. Radio, prasa i film są czynnikami kształtowania wyobrażeń zbiorowych tak ważnych dla zapewnienia jedności psychicznej każdego społeczeństwa.
Ortega Gasset zarzuca kulturze masowej propagowanie wyłącznie konsumpcyjnego stosunku do zdobyczy kulturowych.
HOMOGENIZACJA KULTURY MASOWEJ
Homogenizacja (ujednolicenie) kultury masowej to rezultat włączenia do dziedziny tej kultury elementów wyższego poziomu kulturowego
i łączenia ich, mieszania lub zestawiania z elementami niższych poziomów. Homogenizacja wiąże się z zatarciem dystansu między elementami kultury różnych poziomów, a tym samym obala hierarchię wartości w dziedzinach w które wkracza.
USPRAWIEDLIWIENIE KULTURY MASOWEJ
Socjologiczne analizy radiowych i telewizyjnych cyklów rodzinnych, stwierdzają duży wpływ tych dziedzin kultury masowej. Telewizyjne opery mydlane stają się dla odbiorców źródłem nauki moralnej, wiedzy o życiu
i stosunkach międzyludzkich.
Kultura masowa jest odpowiedzialna za istniejącą potrzebę społeczną – potrzebę wyrwania się z kręgu życia rodzinnego i pracy. Formy kultury masowej wypełniają nam czas odprężenia, wypoczynku i uspokojenia.
Kultura masowa ma istotne znaczenie dla procesów socjalizacji, integracji społecznej, zaspokojenia psychicznych potrzeb odbiorców jako członków wielkiego społeczeństwa współczesnego oraz małych grup społecznych. Bardo często spełnia ona funkcje: informacyjne, oświatowe, rozrywkowe, propagandowe.
BIBLIOGRAFIA:
Kłosowska Antonina- Kultura masowa – referat – www.humanista.pl
Pojęcie Kultury (brak autora) – referat – www.humanista.pl