zadanie sprzęgła- sprzgło służy do rozłączania i połaczenia napędów (chwilowe) -przekazywanie momentu obrotowego, jest elementem posrednim, z koła zamachowego na wałek sprzegłowy skrzyni biegów. -płynnie ruszanie z miejsca. -jest elementem przecieniowym miedzy silnikiem a układem napedowym, slizgajac sie nie dopusci do zniszczenia silnika. budowa sprzegła- do koła zebatego przykrecone jest osólna sprzegła (obidowa) ktora wiruje wraz z kołem zamachowym. integralną czescia tej osłony jest tarcza dociskowa (dysk) oraz sprezyna talezowa. pomiedzy kołem zamachowym a tarcza dociskowa jest tarcza sprzegłowa wraz z okładzinami. tarcza wirujaca wraz z kołem i tarcza dociskowa obraca właek sprzegłowy, sprzegło właczone. tarcza sprzegowa moze wykonywac ruch poosiowy na wałku sprzegłowym, połaczenie na wielowypustach. zasada działania- obudowa sprzegła zeliwna lub aluminiowa znajduje sie widełki wyciskowe ktore porusza kierowca. drugi koniec łozysko wyciskowe, ktore jest osadzone na tulei sprzegłowej. tarcza dociskowa odsówa sie od tarczy sprzegłowej. tarcza obraca sie (sprzegło wicsniete) rodzaje sprzegła- suche, mokre, sprzegła dziela sie na jedno lub wielo tarczowe. sprzegła dwumasowe- sprzegła dwumasowe pozwalaja na znaczna poprawe izolacji układow napedowych pod drganiami, skretnymi wałów, powodujacymi hałasliwa prace i przyspiesza zuzycie czesci. nazwa tej konstrukcji wynika z zastosowanego w niej podziału masy, koła zamachowego na dwa osobne tarcze. pierwsza wyposazona w wieniec zebaty, połaczona jest sztywno wałem korbowym. druga ułozyskowana jest w pierwszej. za posrednictwem łozyska tocznego. moment tarcia w tym połaczeniu znacznie przewyzsza max moment obrotowy silnika co zapenia jego wystarczajaca sztywnosc podczas przekazywania napedu. puchoma czesc koła zamachowego współpracuje z tarcza sprzegłową, podobne kozysci zapewnia zastosowanie elektronicznych systemów sterujacych włączania. sprzegło hydrokinetyczne- wykorzystuje sie je głównie z automatycznymi skrzyniami biegów, zbudowane jest z dwoch wirników łopatkowych umieszczonych w wspólnej obudowie, jeden z nich połaczony z wałem korbowym pełni role pompy hydraulicznej a drugi osadzony na wałku skrzyni biegów tworzy turbine. stosuje sie tez sprzegło cierne uruchamamiane hydraulicznie. cały układ działa prawidłowo jezeli posiada dodatkowo sprzegło cierne. słuzy ono do odzielenia w czasie zmiany biegów silnika,mostu od skrzyni przekładniowej. obsługa skrzyni biegów i wałów napedowych- sprowadza sie do wymiany oleju co okreslony przebieg. zgodnie z instrukcja. współczesne zblokowane układy napedowe napedza skrzynia. przekładnia główna, tylni most. w obwodzie skrzyni biegów jest korek kontrolno przelewowy, po odkreceniu powinien saczyć się olej, przy naprawie skrzyni olej sie wymienia, nalezy zalewac tyle ile

trzeba oleju dobrego. uszczelnienia nie moga przeciekać, w przeciwnym wypadku bedzie za mały stan oleju i niewłasciwe smarowanie. naprawa- do naprawy skrzyni biegów nalezy wymontowac z samochodu co nie jest czynnoscia prosta. wymaga wysokich kwalifikacji, starannosci i rzetelnosci. elementami ktore ulegaja zuzyciu sa przy niewłasciwej eksploatacji synchronizatory, koła zebate, łozyska. naprawa polega na wymianie elementow na nowe. Rodzaje skrzyń biegów: mechaniczne- stopniowe (manualne i półautomatyczne) najczęściej stosowane w pojazdach, automatyczne stopniowe, bezstopniowe Skrzynie biegów stosowane w samochodach mają za zadanie umożliwienie optymalnego wykorzystanie mocy silnika. Każdy silnik ma pewien użyteczny zakres obrotów, gdyby nie istniała skrzynia biegów nie było by możliwości zwiększania prędkości pojazdu. Skrzynia biegów dzięki zmianie przełożeń, umożliwia nam utrzymanie optymalnej prędkości obrotowej silnika w zależności od prędkości jazdy i obciążenia pojazdu. umożliwić zmianę kierunku przekazywania napędu - trwałe rozłączenie silnika i mechanizmów napędowych. Dzięki położeniu „luz” Skrzynią biegów stawia się następujące wymagania duża trwałość i niezawodność pracy uwarunkowana wytrzymałością kół i trwałością łożysk.- cichobieżność, łatwe przełączanie biegów. Aby możliwe stało się przełączenie biegów staje się konieczne wyrównanie prędkości łączonych elementów. Z pomocą przychodzą nam tutaj synchronizatory, które samoczynnie wyrównują owe prędkości bez udziału kierowcy.- zwartość budowy. Skrzynia biegów w swej budowie powinna być możliwie najmniejsza i najlżejsza- prosta technologia wykonania. Skomplikowana technologia wiąże się z kosztami reaktor katalityczny DenNOX wraz z przewodzeniem do silników zasilania o bezposrednim wtrysku benzyny pojawiła sie potrzeba stosowania izolatorów kształtowych umozliwiajacych redukcje tlenków azotów w spalinach. silników pracujacych na miesznakach ubogich . wystepuja one razem w układzie wylotowym silnika razem z reaktorami trójfunkcyjnymi. zasady eksploatacji poj. wyposazaonego w reaktor katalityczny jest ona przeznaczony do eksploatacji na 100-150tys. zalezy jednak od przestrzegania zasad. -beznyna bezołowiowa, ołowiowa truje katalizator. -nalezy unikac długotrwałego wzrostu ceramicznego powyzej 800sC. sytuacja moze wystapic w przypadku. -zasilania silnika bogata pieszanką, -przedostanie sie do oleju silnikowego do reaktora. -długotrwałe próby bezskutecznego odpalenia silnika. diagnostyka reaktora katalitycznego- uszkodzenia dzieli sie na mechaniczne oraz termiczne. o uszkodzeniu wkładu ceramicznego swiadczy grzechotanie przy wzroscie predkosci, wypływie spalin przez rure wydmuchiwane sa czastki wykruszanego nośnika. po pewnym okresie grzechotanie przestanie, materiał ceramiczny został wydmuchniety. w przypadku układu

termicznego zawsze nalzey ustalic jego przyczyne. w starszych pojazdach diagnozuje sie przez analize spalin. od 2005r obowiazuje euro 4. wymontowanie i naprawa kolumny mc persona- kolumny zawieszenia sa połaczone srubami z nadowoziem i zwrotnicami. łby srub powinny być skierowane do przodu, stabilizator poprzeczny łaczy oba wahacze poprzeczne bedac umocowane do beli zawieszenia. stabilizator zwieksza przechyły na zakretach. własciwa stabilnosc ruchu samochodu i minimalne zuzycie opon mozna uzyskac przy odpowiednim ustaiweniu i wyposażeniu kół a takze własciwym cisnienom w ogumieniu. geometria ukłądu kierowniczego sprowadza sie do kontroli pomiarów, -zbierznosci lub rozbierznosci kół, symetryczna zbierznosc musi pyc połową lewego i prawego koła, przy kierownicy poziomej. kąt pochulenia kół -mozna go tylko sprawdzić kąt pochylenia sfożnia zwrotnicy- kąt wyprzedzenia sfożnia zwrotnicy. wymontowanie i zamontowanie kolumny mc perosna­- zdjac koło, poluzowac sruby, uniesc koła podnosnikiem. -odkrecic u dołu kolumne zaiweszenia od zwrotnicy wyjac sruby, podstwic kolumne. poluzowac górna nakretke od str pokrywy silnika kluczem gientym., odkrecic górna nakretke, odkrecic gorna nakretke mocujaca. wyjac kolumne do dołu. obsługa zawieszenia- współczesne samochody mają koła przednie zawieszone na kolumnach prowadzacych, a koła tylne połaczone belką skrętną, najwazniejsze elementy to spręzyny śrubowe, hydrauliczne amortyzatory teleskopowe i wahacze poprzeczne lub podłóżne. zawieszenie przednie jest zamontowane do poprzecznej belki przykreconej do nadwozia. składa się ono z dwóch kolumn, mc persona ze sprezynami srubowymi i hydraulicznymi amortyzatorami teleskopowymi oraz dwoch wahaczy trojkątnych i stabilizatora poprzecznego, kolumny zawieszenia sa połaczone srubami z nadwoziem i zwrotnicami dwa trojkącne wahacze poprzeczne. służa do przejmowania bocznego przewodzenia kół. .kontrola geometri kół kierowanych- od prawidołowego ustawienia kół wzgledem wzdłuznej i poprzecznej płaczyzny symetri podwozia pojazdy zalezy optymalna przyczepnosc opon nawiezchni oraz trwałosc ich bierznika. parametrami geometrycznymi sa- rozstaw osi, odległosc mierzona od srodka osi przedniej i tylnej, -rownoleglosc osi kontrolowana przez pomiar odleglosci pomiedzy ich koncami, -rozstaw kół bedacy odlegloscia pomiedzy geometrycznymi srodkami kół danej osi. do pomiarów regulowanych naleza- -kat pochylenia koła, kąt wyprzedzenia osi obrotu zwrotnicy ktory tworzy ta os z linia pionowa przechodzaca przez srodek styku koła z nawerzchnią. Pozostałe parametry geometryczne ktore nie sa regulowane lecz ustalone konstrukcyjnie. -kąt pochylenia osi zwrotnicy, -promień zataczania osi, -roznica katów max skretu koła wew, i zew. tłok- wykonany ze stopu aluminium. tłoki zeliwne wykonywano kiedys,

skonczono ze wzgledu na ciezar. kształt tłoka jest bardzo skomplikowany, nie ma praktycznej mozliwosci jego wykonania -wał korbowy, jest odkówką ze stali weglowej lub do ulepszania cieplnego, spotyka sie tez wał odlewany z zeliwa lub stal korbowody- korbowód jest czescią łączącą czop korbowodowy wały korbowego z tłokiem poprzez sworzen tłokowy. jest wykonany jako odkówka matrycowa ze stali weglowej poddany obrobce cieplnej (uleprzaniu) stopa korbowodu- odlewana jest, posiada zamki ktore uniemozliwiaja obrót panewki, silnik składa sie z; KADŁUB ORAZ GŁOWICA, Kadłub razem z głowicą stanowią obudowę mechanizmów korbowego oraz rozrządu, a ponadto wykorzystywane są do zamocowania zewnętrznego osprzętu silnika. W skład tego układu zalicza się także: kanały dolotowe, tuleje cylindrowe i przewody dolotowe oraz wydechowe. MECHANIZM KORBOWY Celem tego mechanizmu jest zamiana postępowego ruchu tłoka na ruch obrotowy wału korbowego. Tłok jest sprzężony z wałem korbowym przy pomocy korbowodu, który podczas działania silnika dokonuje ruchu złożonego. Ruch tłoka nadaje korbowodowi ruch postępowy, natomiast obracanie się korby wału korbowego powoduj, że korbowód porusza się ruchem wahadłowym wokół sworznia tłokowego, który łączy korbowód z tłokiem. MECHANIZM ROZRZĄDU Funkcją mechanizmu rozrządu jest sterowanie napływem do cylindrów silnika świeżej mieszaniny i sterowanie, niszczenie z nich spalin. W nowych czterosuwowych silnikach spalinowych wykorzystuje się rozrząd górnozaworowy. W skład takiego mechanizm rozrządu wchodzi między innymi zasadnicza część: zawory, wałek rozrządu, popychacze, dźwigienki zaworowe i fragmenty napędu wałka rozrządu pasek rozrządu, łańcuch rozrządu. Zawory ulokowane są w głowicy silnika. Stąd określenie rozrząd górnozaworowy, w odróżnieniu od nie wykorzystywanego już aktualnie układu dolnozaworowego, gdzie zawory były umieszczone w kadłubie silnika. UKŁAD SMAROWANIA We wszelkich łączeniach ruchowych części silnika konieczna jest obecność oleju, który zmniejsza tarcie, Minimalne tarcie, nazywane tarciem płynnym, jest wtedy, gdy niewielka warstewka oleju całkowicie oddziela od siebie powierzchnie współpracujących części. W skład układu smarowania zalicza się: pompę oleju, filtr oleju, obieg oleju. UKŁAD CHŁODZENIA Zadaniem układu chłodzenia jest zapewnienie silnikowi konkretnej temperatury pracy i utrzymywanie jej na stałym poziomie niezależnie od obciążenia silnika. Większa część silników czterosuwowych jest chłodzona ciecz. Do składu układu chłodzenia zalicza się: pompę wody, termostat, chłodnicę.