SOCJOLOGIA
SOCJLOGIA,nauka o interakcjach społecznych. August Count sformułował z XIX wieku pojęcie socjologia. Uważał, że socjologia zajmuje się badaniem społecznym.
3ujęcia socjologii:
1.struktura społeczna, wzory relacji mający niezależny byt ponad jednostkowy.
2.uznaje że przedmiotem socjologii są znaczenie oraz sposoby poznawczego organizowania świata np. język
3.przedmiotem socjologii, są działania w którym podkreśla się że w społeczeństwie istnieją grupy które wchodzą ze sobą w interreakcje.
elementy socjologii:
-pojęcie
-teoria, zestaw wzajemnie powiązanych twierdzeń, które umożliwiają usestymatyzowanie wiedzy o życiu społecznym, umożliwiają wyjaśnienie i prognozowanie a także wysuwanie nowych hipotez badawczych.
-badanie
cechy naukowe socjologii:
wyjaśnienie
procesy badawcze, określanie cech i problemu, staranne zbieranie danych
odróżnienie wiedzy na faktach od wiedzy opartej na domysłach
neutralność i powstrzymywanie się od osądów wartościujących
metody i narzędzia badawcze socjologii poznanie rzeczywistości:
socjologowie pytają i obserwują ludzi
przez teksty pisane i przekazywane do masowego przekazu
eksperyment który przebiega w laboratorium
studiuum przypadku
ilościowo-ankiety, które są sformatowane
jakościowo
żródka pisane:
materiały i dane urzędowe
publikacje prasowe
dokumenty osobiste
August Counte-1798
Spenser Cherbert-życie społeczne jest jak organizm ludzki
Karol Marks
Maks Werber
Gorg Sinmel-relacje społeczne
FUNKCJONALIZM
-konflikt (np. Marks)
-interakcjonizm symboliczny(ludzie posługują się symbolami)
KULTURA
Człowiek jest wytworek kulturowym.
Natura nie jest kulturą.
Kultura-wszystko co nas otacza, nie jest wartościująca
Kultura, czyli cywilizacja jest to złożona całość obejmująca wiedzę, sztukę, moralność, obyczaje, które zostały zdobyte przez ludzi jako członków społeczeństwa.
Ralph Lintom-kultura stanowi układ wyuczonych zachowań i rezultatów zachowań, których elemnt składane są wspólnie dla członków całego społeczeństwa i przekazywane w jego obrębie.
Kultura jest związana tylko i wyłącznie z człowiekiem.
cechy kultury:
ma wymiar czasowy
wymiar przestrzenny
jest systemem posiadającym wewnętrzną logikę w której powiązane są elemnty:
-materialno-technologiczne
-społeczne
-ideologiczne
kultura jako:
atrybutowa-kultura jest atrybutem człowieeka
dystrybutowa-ilość kultur (1 świat różne kultury)
płaszczyzny kultury:
płaszczyzna materialna (to co wytwarzane)
płaszczyzna behawioralna-zachowanie człowieka przez dotyk. okulezja-przez wzrok
płaszczyzna psychologiczna:
-zewnętrzna, dotyczy wszystkich czynności związanych z tworzeniem i odbiorem dzieł kulturowych
-wewnętrzna, przeżycia i odczucia np. mimika twarzy
płaszczyzna aksjologiczno-nnormatywna, wartości i normy
SOCJOLOGIA,jest
to rpoces uspołeczniania, proces wchodzenia w kulturę. Pierwszy
element wchodzenia do świata. Proces zaczyna się od urodzeia a
kończy sie gdy ludzie są na emeryturze.
PROCES
SOCJALIZACJI, jest to proces kształtowania mentalnoscipostaw i
działań ludzi przez społeczeństwo (jest to coś co jest
przyswajalne przez człowieka), uczenia się reguł i ideii zawartych
w nich. Proces socjalizacji wymaga interzalizacji, jest to
przyswajanie sobie odpowiednich działań i postaw. Jest to
bezpośrednie ujmowanie lub interpretacja obiektywnych zdarzeń
wyrażających znaczenie, czyli przejaw subiektywnych procesów
innego, które staje się subiektwnie znaczące dla mnnie samego, dla
jednostki, którra to przyswaja.
3fazy procesu socjalizacji:
faza zabawy, kiedy dzieci podglądają rodziców, nie wchodzą w ich naturę, są powierzchowne(przez tą fazę rodzi się przemoc, ponieważ dziecko nie wie co jest dobre a co złe)
faza gry, taka faza procesu kiedy dziecko zaczyna uczyć się reguł i norm, norma to reguły i wskazówki określające zachowaniew poszczególnych sytuacjach.
faza ostatnia, polega na tym, że osoba umie, odróżnia wszystko i wie jak się zachować.
WARTOŚĆ,abstrakcyjne pojęcia określone przez społeczeństwo co jest dobre i słuszne.
WYCHOWANIE, jest to celowe działanie, które ma za zadanie uspołecznienie.
kto zajmuje się socjalizacją:
rodzina, uczy wzorców kulturowych i jest procesem transmisyjnym wiedzy
grupy koleżeńskie, odgrywają role przez całe życie
szkoła, uczy praktycznych zasobów wiedzy, tworzy nowy system reguł i norm.
RESOCJALIZACJA,pojawia się wtedy kiedy zachodzi potrzeba dokładnych i gwałtownych zmian, to co jednostka zinternalizowała.
RODZINA jest to podstawowa komórka społeczna. Jest to mała grupa społeczna, grupa pierwotna, której kontakty przeważają "face to face", jest trwała ogólnie niewielka pod względem liczebności. Na początku była rodzina pierwotna monogamiczna.
RODZINA, stosunkowo trwała grupa społeczna złożona z jednostek powiązanych przez wspólnych członków, małżeństwo lub adopcje; rodzina jest grupą złożoną z osób połączonych stosunkiem małżeńskim lub rodzicielskim.
rodzine traktujemy w kategoriach:
grupa społeczna, są to pierwotne stosunki o charakterze bezpośrednim, wspólnota zamieszkania, własności, podobna kultura i ciągłość biologiczna
instytucjonalna, rodzina jest grupą określoną przez stosunki seksualne które są odpwiednio unormowane i trwałe w taki sposób aby zapewnić rodzenie i wychowanie dzieci.
funkcje rodziny:
prokreacyjna, przedłużenie ciągłości biologicznej
wychowawczo-socjalizacyjna, rodzina przekazuje system aksjologiczno-normatywny, czyli to co jest porządane i jakie ma normy
bezpieczeństo, opieka
emocjonalna-seksualna, praktyki seksualne w obrębie rodziców których dostarczają im dzieci, wsparcie emocjonalne dla dzieci
ekonomiczna, pieniądze
stratyfikacyjna, jest to funkcja która wyznacza statusy jednostki i pozycje w grupie
integracyjno-kontrolna, rodzina nadzoruje
relaksacyjno-towarzyska
typy rodzin:
nuklearna rodzina, jest to rodzina dwupokoleniowa po klasycznej redukcji członków
poszerzona rodzina, jest to rodzina wielopokoleniowa, duża stanowiła strukture ekonomiczną
zakres wyboru małżonka dzielimy je na zwyczaj lub nakaz. Są rodziny ENDOGAMICZNE, kulturowe zawieranie małżeństwa w obrębie kultury. Dobór EGZOGAMICZNY, partnerzy dobierają się z różnych grup.
chierarchia, prestige, władza
patriarcha, mężczyzna jest właścicielem swojej zony
matriarcha, żona matka sprawuje władze
5. małżeństwa egalitarne, czyli równy podział obowiązków
6. dziedziczenie nazwiska po prestig'u lub majątku
7. małżeństwo patrylinearne, dziedziczenie jest w lini ojca
8. małżeństwa matrylinearne, dziedziczy się po krewnych ze strony matki
9. małżeństwa bilinearne
alternatywne typy rodziny:
związki homoseksualne
kółka przyjacielskie
rodzina układanka, ludzie po rozwodzie którzy mają dobre relacje ze sobą
ludzie samotni, samotni rodzice
dings, ludzie którzy ze soba mieszkają, tworzą rodzinę ale nie chcą mieć dzieci
rodzina nomadyczna/wahadłowa, ktos ma dwie rodziny jednocześnie np. jedną w Polsce drugą w Anglii
Czym jest małżeństwo?
Jest to prawnie zatwierdzony związek doroslego mężczyzny z dorosłą kobietą który wiążę się z określonymi prawami i obowiązkami. Jest instytucją poprzez którą społeczeństwo:
określa członkowstwo społeczne nowonarodzonego dziecka, więzy powinowactwa
wprowadza nowonarodzone dziecko w sfere kultury
wyznacza zakres seksualny członków
określa sfere materialną i pozamaterialną, pomoc dzieciom i konietom ciężarnym
publiczny charakter zawarcia związku:
świadkowie
dziedziczenie majątku i nazwiska
kwestie uprawnień seksualnych
Kobieta wybiera mężczyzne z którym chce się związać.
Ona decyduje ile chce miec dzieci.
Nierówność społeczna wynika z przynależności do różnych grup. Nierówność dostępu szans do dóbr społecznie cenionych.
dobra materialne, dobra rzadkie
władza, wywieranie wpływu na innych daje poznanie bezpieczeństwa, jest wywierana na inne dobra
3typy prawomocnego sprawowania władzy:
władza legalna,, powierzona osobie w sposób demokratyczny
władza tradycyjna, krew z krwi kość z koości
typ haryzmatyczny
prestige, czyli szacunek, uzanie społeczne, akcjeptacja
wykształcenie, w kategoriach intrumentalnych, czyli nauka dla zdobycia dokumentu
styl życia
edukacja i nierówność:
-błędne koło reprodukcji , nierówności edukacyjnej
idee stratyfikacji:
dobre mają charakter gradacyjny, czyli można je posiadać zwiększać i zmnniejszać
szanse życiowe
życie stratyfikacji społecznej, chierarchia warstw społecznych o większych lub mniejszych szansach dostępu do jakiegoś społecznie cenionego dobra
warstwy społeczne, kategorie i grupy społeczne powiązane realną więzią różniące się między sobą oraz wynikającymiz tego stylami życia, ideologiami i obyczajami.
kasta, warstwa społeczna zamknięta od urodzenia az do śmierci
klasa społeczna, wielki segment społeczeństwa obejmująca osoba o podobnej sytuacji własnościowej.
W przypadku kasty sytuacja jest zła dla jednostki zajmującej niższa pozycje.
Ruchliwość społeczna, przemieszczanie sie jednostke pionowo lub poziomo.
Ruchliwość miedzypokoleniowa, awans, degradacja jednostki lub grupy, odbywa sie w długim okresie.
Ruchliwość wewnątrz pokoleniowa, awans odbywa się w obrębie jednego pokolenia.
Kulturowa obecność jednostek lub grup której obyczaje, wartości, wzory poznawcze, czy tez sposoby percepcji różnią się na tyle od kultury ich otoczenia społecznego, że utrudniają im proces komunnikowania z otoczeniem.
Jest to deficyt statusowy uprawnień przysługujący jednostce lub grupom lub deficyt możliwości.
Wykluczenie, przez wykluczenie społeczne rozumie sie nie zdolność do uczestnictwa w ważnych aspektach zycia społecznego, dotyczy to aspektów politycznych, kulturowych; wykluczenie jest związane z ubóstwem.
INKUZJA, proces polegający na włączeniu sie do grupy społecznej.
EKSLUZJA, coś nie jest dotępne dla wszystkich. W drugim pojęciu jest to nieuczestniczenie jednostki bądź grupy w życiu społecznym jest to ograniczenie praw człowieka.
czym spowodowane jest wykluczenie:
jest wynikiem deficytów zasobów
brak uczestnictwa w głównym nurcie społeczeństwa
może prowadzić do zerwania więzi z rodziną czy społeczeństwem
jest to element błędnego koła, reprodukcji wydajności np. osoby bezrobotne, osoby zatrudnione z niższymi kwalifikacjami, chłopi bez ziemi lub którzy mają poniże 5ha, analfabeci, osobu umysłowo i fizycznie upośledzone, osoby uzależnione, osoby z wykorkiem, które opuściły zakłady, cudzoziemcy, osoby społecznie izolowane
skutki wykluczenia:
w ujęciu społecznym powiększają się nierówności w obrębie struktury klasowej
kwestia underklasy
dekasacja przestrzeni
w ujęciu jednostkowym to izolacja
poczucie zagrożenia, pesymizm
niezdolność, niemożliwość kierowania własnym żciem
defremacja potrzeb
generalna bezradność
stygmatyzacja
jakie sa przyczyny wykluczenia:
37% uważa że to jest uzależnienie od narkotyków
31% uzależnienie od alkohlu
34% choroby psychiczne
24% bezrobocie
22% ubóstwo materialne
16% odmienna orientacja seksualna, kalectwo
8% brak wykształcenia
UBÓSTWO, odnosii się do osób, rodzin lub grup społecznych, których środki materialne, kulturowe i socjalne sa gromadzone w takim stopniu że poziomm zycia obniża się poza akceptowane minimum w kraju zamieszkania.
koszyk dóbr i usług które są niezbędne do zaspokajania potrzeb :
ubóstwo absolutne, w którym podkreśla się minimalny poziom dochodu oraz wydatku na osobę odpowiadającemu kosztom koszyka dóbr uważanego za podstawowy
ubóstwo relatywne, jest to taki typ ubóstwa który jest określany względem grup, kategorii czy pomiedzy regionami dotyka 17,3% mieszkańców tego kraju.
KULTUROWNICTWO, związane ze stylem życia i relacji związanymi z ubogimi osobami.
Z badań skrajnym ubóstwem objęte było 5,6% ludzi dotyka ubóstwo absolutne.
STYGMAT,
piętno czyli taka sytuacja która wpływa na postrzeganie jednostki
czy grupy społecznej przez ludzi.
ETYKIETOWANIE, przypisywanie jednostką lub grupą społecznym negatywnych właściwości np. ze wzgledu na miejsce zamieszkania.
GLOBALIZACJA, to zespół procesów które tworzą jeden świat; Martin Albrow mówił że globalizacja odnosi się do wszystkich prrocesów w wyniku których narody świata zostają włączone w jedno społeczeństwo, społeczeństwo globalne; Antoni Divens, globalizacje można zdefiniować przez intensyfikacje stosunków społecznych o światowym zasięgu która łączy różne lokalności w taki sposób, że: lokalne wydarzenia kształtowane są przez zdarzenia zachodzące wiele tysięcy mil od tego co kolajne. Globalizacje możemy potraktować jako projekt niedokończony, który jest modernizacją.
Globalizacja jest mitem, potrzebnym do zrobienia pieniędzy.-Rizer
Globalizacja to podstawowa kategoria główna analiz socjalistycznych.-Woters
do globalizacji można podejść w kategoriach:
endogamicznych, proces protogalizacji
egzogamicznych, globalizacja rozpoczęła się w momencie gdy zaczęły się podróże geograficzne.
historia globalizacji:
wiek XV, XVI
rewolucja gutenbergowska
obszary globalizacji:
agenta ekonomiczna
rynki zbytu
agent polityczny
kulturowa, zuniformowana stylem życia
obszar społeczny
WARTOŚCI, to koncepcja tego co jest godne pożądania charakterystyczne
dla jednostki lub grupy i wywierające wpływ na wybór 2 spośród dotępnych sposobów środków i celów działania. Wartości to sa takie obiekty które są słuszne właściwe i korzystne.
Wartości posiadają treść i znaczenie, rzecz posiada treść i oznacza samą siebie.
Stanisław Osocki mówił o 3 typach wartości:
deklarowane, jednostka wie że sa cenione przez społeczeństwo a sama ich cenić nie musi
odczuwalne, wartości zinternalizowane przez jednostkę i jednostka walczy o zdobycie tego
pośrednie, czyli te które deklaryjemy i chce je realizować
Wartości to nie interesy, wartość jest sama w sobie, jest to część wyidealizowana.
System wartości bardzo wolno się zmienia.
Wartości są czasami oderwane od rzeczywistości.
Wartości są wynikim odczucia obowiązku.
Wartości wpływają na rzeczywisty obraz działań które są w określonym kontekście kulturowym.
Zygmund Bauman pisze o płynnej rzeczywistości, nie ma systemu wartości
Urlickback, system wartości jest zagrożony. Jedną z najważniejszych instytucji jest rodzina
Budyliar, życie jest często wytworem fikcji, który jest urealniony.
Antony Giden, funkcjonujemy w kulturze narcystycznej
Pier Bordie, mówi o przemocy
czynniki wpływające na wartości społeczeństwa:
wpływ wartości kultury, mogą być jedynie wyartykułowane, dziedzictwo kulturowe Polaków,
etos pracy, praca sama w sobie jest wartością
2. dziedzictwo realnego socjalizmu
stosunek do władzy państwowej i religijnej
podwójna moralność: państwowa i prywatna
3. doświadczenia historii najnowszej 1989 rok-zmiana ustroju państwa SOLIDARNOŚĆ
współczesny system wartości w Polsce:
kultura konsumpcji
kwestia rozwoju technologii
nowe systemy ideologiczne
wolnorynkowość, konsumpcja wolnonarodowa, niezdefiniowane ryzyko, które pojawiło się w naszym życiu
etapy wartości w Polsce:
polityczny, nastapiła demokratyzacja, możliwości, podatność na autorytaryzm, nastąpiła alieancja polityczna
ekonomiczny, wartośćć materialna jest istotną wartością, dzielimy ją na logike rynkową (państwo nie powinno pomagać) i na wyrównowczo-opiekuńczą
kulturowa, czyli kulturowa wolność w Polsce od 1989 roku wzrosła liczna osób popierająca kare śmierci.
KOMUNIKACJA, łączy wiele różnych dziedzin zycia.
werbalna, kwestie związane z pismem, głosem
bezpośrednia
pośrednia
niewerbalna, kwestie związane z mową ciała
MEDIA, pośrednie czyli radio i telewizja
MEDIA TRWAŁE, jeśli ktoś tworzy coś na oczach widzów
PISO DRUK
typy komunikacji:
mowa, biologiczny prosces
mowa jest spersonalizowana czyli mówimy do kogoś w jakimś celu.
ASOCJACJA GŁOSU, barwa, ton, szybkość
cecha mowy:
natychmiastowość
ulotność
ograniczony zasięg
Ludzie posługują się symbolami znaczącymi; mowa jest symbolami
PISMO, środek komunikacji sztucznej, ma charakter pośreni, ma charakter zdepersonalizowany, ma charakter abstrakcyjny
DRUK, ma charakter wielonakładowy
PRASA, ukazuje się regularnie, ma charakter towarowy, związany z aktualnymi zdarzeniami, dla wszystkich
TELEWIZJA, ma duży zasięg, funkcjonuje przekaz audiowizualny, przekaz jeden do wielu, złożona technika
INTERNET, składa się z : technologii, zasobów, społeczeństwa.
cechy internetu: szybkość, otwartość, przekaz wielu do wielu, interaktywne.
składniki proscesu komunikacji:
nadawca, osoba która jest źródłem komunikacji
intencja, pomysł zamieniony na komunikat
kanał komunikacji, przestrzeń w której komunikat się pojawia
szumy komunikacyjne: wewnętrzne, zewnętrzne, semantyczne
odbiorca, osoba do której komunikat jest skierowany
dekodowanie komunikatu, czy potrafie zrozumień ten komunikat zgodnie z intencjami
sprzężenie zwrotne, reakja na komunikat
komunikacja niewerbalna:
wygląd zewnętrzny i pierwsze wrażenie
płeć, wiek, zapach
mowa ciała, czyli kinetyka
okulezja, czyli kontakt wzrokowy
hoptyka, czyli kwestia dotyku
parajęzyk, to w jaki sposób mówimy
proksemika,
przestrzeń
-intymna
chronomiczna, kwestia posługiwania się czasem
teorie mediów:
porządku dziennego
hipoteza spirali milczenia
wychowanie od podstaw
uzależnienie od mediów
imperializm kulturalny
w toku socjalizacji człowiek poznaje i przyswaja sobie:
umiejętności
normy i wzory zachowań
wartości
umiejętności posługiwania się rozmaitymi przedmiotami
W toku socjalizacji człowiek kształtuje swoją osobowość i określa własną tożsamość.
POZYCJE SPOŁECZNE:
przypisane, człowiek nie ma na nie wpływu
osiągane,człowiek sam je zdobywa
3elementy konstrukcji roli społecznej:
zachowanie nakazane,
zachowanie zakazane
margines swobody
2 podejścia do problematyki roli społecznej:
funkcjonalno-strukturalne
interakcyjne
rodzaje socjalizacji:
pierwotna, człowiek przechodzi ją w dzieciństwie, dzięki niej staje się czlonkiem społeczeństwa. uczy się zachowań i podstawowych ról spolecznych, uczy sie że rodzice mają nad nim władzę. Kształtuje się osobowość podstawowa.
wtórna,dotyczy jednostki, która ma już za sobą socjalizację pierwotną i zna w wersji wyniesionej z domu abecadło życia społecznego. Socjalizacja wtórna uczy jak się nim poslugiwać.
struktury wewnątrzgrupowe:
struktura socjometryczna, zajmuje się zachodzącymi we wszelakich grupach wzajemnymi oddziaływaniami między ludźmi.
struktura
przywództwa:
-autorytarna,
przywódca wydaje polecenia
-demokratyczna,
przywódca wspólnie z poddanymi uzgadnia sposób
postępowania
-anarchiczna,
przywódca zachowuje pełny luz i nie podejmuje żadnych wysiłków
struktura komunikowania,wpływ różnych kształtów na sposób funkcjonowania grupy jako całości
SPÓJNOŚĆ GRUPY, grupa spójna to taka w której nie ma głębokich podziałów i wyraźnych podgrup czy klik
wskaźniki spójności grupy:
takie same postawy
jednakowe normy
jednokowe wzorce zachowań
wspólne działania
3 typy podstaw spójności grupy:
kreowana kultrurowo
kreowana organizacyjnie
kreowana strukturalnie
rodzaje grup:
grupa
pierwotna, cechy:
-względna
trwałość
-bezpośrednie
kontakty
-mała
liczebność/
-niewyspecjalizowany
charakter kontaktów
-zażyłość
uczestników
grupa własna/obca, dla siebie są dobzi, ale prowadzą wojny z innymi grupami,
grupa odniesienia, dla danej jednostki jest źródłem norm i wartości a także wzorców zachowań; oznacza grupę która jest dla jednostki tłem oceny bądź własnej sytuacji bądź postępowania
zróżnicowanie społeczno zawodowe w okresie PRL
w miarę postępu uprzemysłowienia spada odsetek osób zatrudnionych w rolnictwie wzrasta natomiast zatrudnienie w różnych gałęziach przemysłu i usługach
podstawowym skutkiem uprzemysłowniena jest przemieszczanie się ludzi ze wsi do miast.
biegiem proscesu uprzemysłowienia nie rządził rynek ale centralny plan
nacisk kładziono na rozwój przemysłu ciężkiego i produkcję środków produkcji
wzrost zatrudnienia był głównym czynnikiem wzrostu produkcji
zróżnicowanie społeczno zawodowe po zmianie ustrojowej 1989 roku
zarobki, zakładyy nie były w stanie wytwarzać produktów spełniających wymogi rynku i znajdujących nabywców
odejście od gospodarki centralnie planowanej i wprowadzenie gospodarki rynkowej miało ponadto dwa skutki istotne z punktu widzenia zróżnicowaia społeczno zawodowego oraz charateru nierówności społecznych
wzrost bezrobocia: jawne i ukryte.
ruchliwość społeczna przyczyny:
wojna spowodowała ubytki wlludzkości. zginęło wielu ludzi w sile wieku, w tym znaczna ilość wysoko wykwalifikowanych specjalistów
więcej ludzi szło ze wsi do miasta
władza ludowa
bezpłatne szkolnictwo wszystkich poziomów
rodzina jako instytucja:
grupa społeczna
grupa pierwotna
instytucja kontrolująca proces reprodukcji
funkcje
rodziny:
-regulacja
zachowań seksualnych
-biologiczne
odtwarzanie populacji
-zapewnianie
materialnych środków do życia
-ochrona
i wsparcie emocjonalne
-sytuowanie
w przestrzeni społecznej i określanie tożsamości społecznej
rozmaitość form rodzin:
warunki ekologiczne wpływają i zasoby środowiska
małżeństwo miiędzy kobietą i mężczyzną oraz dzieci urodzone w tym związku
kazirodztwo zakaz utrzymywania kontaktów seksualnych z bliskimi np. brat z siostrą
typt
małżeństw:
-monogamiczne(jeden
mężczyzna z jedną kobietą)
-poligamiczne
*poligynia(związek
jednego mężczyzny z wielona kobietami)
*poliandria(związek
jednej kobiety z wieloma mężczyznami)