PEDAGOGIKA SPOŁECZNA – dział pedagogiki zajmujący się problematyką środowiskowych uwarunkowań procesu wychowawczo-opiekuńczego oraz rozwoju człowieka w różnych okresach życia.

PRACA SOCJALNA- wg. Radlińskiej wydobywanie i pomnażanie sił ludzkich ich usprawnianie i organizowanie wspolnego działania dla dobra ludzi.

WYCHOWANIE :działanie zamierzone, planowane, celowe, następuje kształtowanie zmian osobowościowych świadoma i zamierzona działalność społeczna, której celem jest zamierzona zmiana w osobowości jednostki

ŚRODOWISKO elementy otaczającej nas struktury, które wywierają na nas wpływ

otoczenie – otaczająca nas struktura szersza, zawiera zmienne i stałe elementy, które na jednostkę oddziaływają lub nieoddziaływają otoczenie jest szersze od środowiska

siły społeczne – czynniki działające w środowisku, wyrażające się w działaniu; osoby działające w zbiorowości są inicjatorami pewnych zmian;

siły zbiorowe – to grupy społeczne lub zakłady, które inicjują działanie, zmiany istotna jest motywacja

ŚRODOWISKO LOKALNE to grupa ludzi zamieszkujących ograniczone i względnie izolowane terytorium, posiadających i ceniących wspólną tradycję wartości i symbole, instytucje usługowe i kulturowe, świadomych jedności, odrębności i gotowość do wspólnotowego działania, żyjących w poczuciu przynależności i wewnętrznego bezpieczeństwa jego znaczenie i siła wynika m.in. stąd, iż jest ono nieodłącznym i nieuchronnym elementem otoczenie życia jednostki można powiedzieć, że środowisko lokalne ma sens terytorialny, demograficzny, instytucjonalny, kulturowy i regulacyjny

więź społeczna – zorganizowany system stosunków, instytucji, środków kontroli społecznej; skupiający jednostki, podgrupy i inne elementy składowe zbiorowości w całość zdolną do trwania i rozwoju(rodzaje naturalne-powstaja od momentu narodzin, stanowione -ustanowione przez społczeństwo , zrzeszeniowe-nieprzymuszone , zrzeszenie sie ludzi.)

Funkcje srodowiska -edukacyjno-intelektualna , integracyjno-regulujaca , pomocniczo opiekuńcza , rekreacyjna

ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE -K. Sośnicki za środowisko wychowawcze przyjmuje „ogół sytuacji wychowawczych. Te zaś określa jako ogół warunków, które działając na jednostkę powodują u niej określone przeżycia psychiczne” zespół celowo ukierunkowanych oddziaływań wychowawczych

diagnoza społeczna - zebranie wiedzy na temat jednostki i analiza jej sytuacji życiowej, diagnoza społeczna została podniesiona do rangi najważniejszego zadania poprzedzającego bezpośrednio pracę z przypadkiem

profilaktyka – zapobieganie tym wszystkim sytuacjom, które powodują wyłanianie się potrzeb z zakresu opieki społecznej, a więc i kompensacji społecznej. Rozwinięta i dobrze realizowana profilaktyka społeczna powinna redukować przypadki niedostosowania społecznego, wykolejeń, patologii społecznej. Powinna uprzedzać stany zagrożenia moralnego, zdrowotnego, kulturalnego, społecznego, aby uchronić jednostki i grupy danej populacji przed niepożądanymi odchyleniami od stanów normalnych.

kompensacja – wyrównywanie braków, uzupełnianie, obszar wiedzy idący w kierunku pewnej sprawności np.: świetlica środowiskowa; każde działania kompensacyjne mają walor profilaktyki

Opieka- opiekun jest odpowiedzialny, najważniejszym celem jest usamodzielnienie , usprawnienie.

Pomoc- w trudnych sytuacjach, odpowiedzialność ponoszą obie strony, wspomagamy, wspieramy, towarzyszymy.

Ratownictwo- gdy występuje zagrożenie życia lub zdrowia – dziecko bez opieki – awantura rodzinna- przemoc.

Diagnoza – to rozpoznawanie w szczególnych przypadkach przyczyn badanego stanu, ocenę jego objawów i możliwości przemian.

Wzór – coś co pokazuje rzeczywistość w zakresie wychowawczym.

Wzorzec – jaka mogłaby być rzeczywistość co byśmy chcieli.

Wsparcie społeczne wg Pilcha : rodzaj interakcji społecznej podjętej przez jedna lub dwie strony w sytuacji problemowej , której dochodzi do wymiany informacju emocjonalnej lub instrumentalnej. 5 płaszczyzn wsparcia : emocjonalnej duchowej , wartosciujace , instrumwntalne , informacyjne

4 podstawowe układy ludzkiego zycia : czlowiek-człowiek , człowiek grupa , człowiek ikstytucje , człowiek-układy

GRUPA RÓWIEŚNICZA-– jest to organizm społeczny wyróżniony spośród innych nie ze względu na cechę demograficzną – wieku, lecz ze względu na typ więzi, bliskie, nacechowane wzajemną aprobatą

uczestnictwo

TYPY GRUPY:dziecęce (oparte na zabawie), młodzieżowe (paczki), dewiacyjne (gangi , bandy)

grupa formalna – jasno określone cele, struktura, np.: klasa szkolna

grupa nieformalna – np.: dziecięca grupa zabawowa, spontaniczność, klasa szkolna – grupy nieformalne w grupie formalnej, budowanie więzi, wsparcie

grupa pierwotna – powstaje w sposób naturalny, przykładem jest rodzina (podstawą rodziny jest miłość)

więzi formalne i nieformalne – więzi labilne, zaburzony proces komunikacji między mąż-żona-dziecko

Wg Kosińskiego grupa wyznaczona jest przez:

Co najmniej 3 członków (istnieje większość i mniejszość, podstruktura)

Cel (wyznacza solidarność, więź)

Wyraźna struktura wewnętrzna zbudowana z pozycji zajmowanych przez członków i związanych z nimi ról, stosunki władzy

Tożsamość (wskazuje na jej odrębność)

Ośrodki skupienia, symbole.

przodownictwo – specyficzny typ kierowania grupą; charakteryzuje on osoby, które z racji cech osobowych, pewnej charyzmy oraz właściwości opiekuńczych – obdarzone są przez grupę niewymuszonym, spontanicznym zaufaniem, pozytywnym nastawieniem emocjonalnym i gotowością do współdziałania

przywództwo – jest ono zdobywane przy aprobacie członków grupy lub niekiedy mimo tej aprobaty; może wynikać z kwalifikacji ogólnoosobowych lub specjalnych właściwości

panowanie – zdobywana jest instrumentalnie, głównie siłą; wyraża się w autorytarnym rygoryzmie i centralizacji decyzji; pozbawiona jest więzi emocjonalnych, zaufania i poczucia bliskości; ma sens wyłącznie organizacyjny i zadaniowy

subkultury, kontrkultury (przeciwstawia się zastanym normom i zasadom obowiązującym w społeczeństwie)gdy dziecko ma problemy to szuka „swojego miejsca”, tam gdzie zostanie wysłuchany, zaakceptowany

szkoła – w oświacie instytucja oświatowo-wychowawcza zajmująca się kształceniem i wychowaniem w państwie

Rodzina

Jan Szczepański- rodzina to mała grupa pierwotnie złożona z osób które łączy stosunek małżeński i rodzicielski oraz silna więź międzyosobnicza.

Funkcje rodziny:Są to skutki wywoływane przez działanie i zachowanie się członków rodziny, zawierające się w tej samej rodzinie lub poza nią bez względu na to czy one były zamierzone lub pożądane.

Wg Stanisława Kawuli:- biologiczno-opiekuńcza- kulturalno-towarzyska- ekonomiczna- wychowawcza (socjalizacyjna, kontrolna)

Kierunki przemian rodziny wg. Tyszki:- od rodziny dużej wielopokoleniowej do rodziny małej dwupokoleniowej- od rodziny biologicznie-zdeterminowanej do planowanej- od rodziny produkcyjnej do nieprodukcyjnej- od rodziny patriarchalnej do rodziny egalitarnej (partnerskiej)- od rodziny zinstytucjonalizowanej do rodziny podporządkowanej treściom humanistycznym- od rodziny otwartej do rodziny zamkniętej,(zapracownie , brak poczucia bezpieczeństwa , niepewnosc materialna)

Instytucje pomocowe dla rodzinyMOPS- Konwencja o Prawach Dzieckaświetlica środowiskowa Towarzystwo Przyjaciół Dzieciprzedszkole-Polski Komitet Pomocy Społecznejżłobek- Komitet Praw Dzieckatelefon zaufania - Powiatowe Centrum Pomocy RodzinieKażda z tych form pomocy zawiera się w zakresie profilaktyki i kompensacji.

Czas wolny-czas którym dysponuje człowiek po wykonaniu obowiazków takich jak praca czynnosci zwiazane z codziennym zyciem.

Czas wolny dziecka - okres, który pozostaje mu po wypełnieniu obowiązków szkolnych, domowych, czynności organizacyjno-porządkowych, związanych z zachowaniem zdrowia i higieny, czas, w którym może ono wykonywać czynności według swego upodobania, związane z wypoczynkiem, rozrywką i zaspokajaniem potrzeb wynikających z zainteresowań. Czas wolny dzieci obejmuje także okres, w którym wypełniają one dobrowolnie przyjęte obowiązki społeczne^[1]

Rodzaje czasu wolnegoW czasie wolnym organizacja i rodzaj zajęć zależy między innymi od:preferencji, zainteresowań, przyzwyczajeń danej osobywiekurodzaju wykonywanej pracyinnych obowiązkówilości dostępnego czasu (dzień powszedni, weekend, urlop, wakacje)możliwości finansowych

Ze względu na okres, w jakim rozpatrywany jest czas wolny, mówimy o:czasie wolnym krótkim – w ciągu jednego dnia;czasie wolnym średnim – w ciągu tygodnia;czasie wolnym długim – w ciągu roku^[2].

Czas wolny przeznaczany jest zazwyczaj na różnego rodzaju zajęcia rekreacyjne:wypoczynek czynny i bierny zainteresowań

Warunki dobrego odpoczynku:własne mieszkanie - miejsce gdzie człowiek czuje się bezpiecznie, posiada możliwość urządzenia go według własnych upodobań,kontakt z przyrodą - czyste powietrze, przestrzeń, słońce, woda, zieleń,życzliwość - kultura codziennych kontaktów w rodzinie, zakładzie pracy, w sąsiedztwie i miejscach publicznych, wykluczenie arogancji, nacisków i wymuszeń,bezpieczeństwo socjalne - posiadanie stabilnej pracy i zarobków,satysfakcja z dobrze wykonanej pracy

Wolontariat (łac. voluntarius - dobrowolny) – dobrowolna, bezpłatna, świadoma praca na rzecz innych lub całego społeczeństwa, wykraczająca poza związki rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie.

Wolontariusz to osoba pracująca na zasadzie wolontariatu. Według Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wolontariuszem jest ten, kto dobrowolnie i świadomie oraz bez wynagrodzenia angażuje się w pracę na rzecz osób, organizacji pozarządowych, a także rozmaitych instytucji działających w różnych obszarach społecznych. Instytucje te nie mogą korzystać z pracy wolontariuszy przy prowadzonej działalności gospodarczej, czego wprost zakazuje ustawa.

Najczęstsze motywacje wolontariuszy:chęć zrobienia czegoś dobrego, pożytecznego;potrzeba kontaktu z ludźmi lub nawiązania nowych znajomości;chęć spłacenia dobra, które kiedyś od kogoś się otrzymało;chęć zdobycia nowych umiejętności oraz doświadczeń zawodowych i życiowych;pobudki religijne (zobacz także: charytatywność).