SZTUKA WOJENNA ZA BATOREGO
Cechuje ją metodyczność, staranne przygotowanie armii, wczesna jej koncentracja oraz dbałość o zaopatrzenie w żywność i amunicję
Występuje dążenie do zaskoczenia przeciwnika kierunkiem ataku poprzez wybranie strategicznego miejsca koncentracji
Przecięcie dróg komunikacyjnych przeciwnika prowadzących do terenu operacyjnego
Podstawą armii jest piechota, artyleria i wojska inżynieryjne
Jazda w kampaniach Batorego pełni funkcje osłonowe działając silnymi zagonami nawet daleko od głównego teatru działań, co ma zdezorganizować skuteczną obronę przeciwnikowi
Jazda walczy w szyku czteroszeregowym, a piechota w dziesięcioszeregowym
Pełny wysiłek zbrojny występował zgodnie ze zwyczajami RP w sześciu miesiącach lata i jesieni
SZTUKA WOJENNA ZA ZYGMUNTA III
Piechoty używa się w stosunkowo małym zakresie w walkach polowych, więcej jej przy oblężeniach
Dążenie do staczania bitew odpornych w przypadku dużej przewagi przeciwnika
Wybieranie takiej pozycji obronnej, której wróg nie może ominąć ani zlekceważyć (Chocim 1621)
Sprowokowanie wroga do ataku i przyjęcie bitwy w korzystniejszym położeniu (1605)
Dążenie do okrążenia wrogiej piechoty po uprzednim rozbiciu kawalerii (Tallin 1602, Koknese 1602, Kircholm 1605)
Chęć błyskawicznego rozbicia nieprzyjaciela
SZTUKA WOJENNA W DRUGIEJ POŁOWIE XVII WIEKU
Szkoła władysławowska (Jan Kazimierz) – wzorowała się na zachodniej, metodycznej sztuce wojennej z początku wojny 30-letniej. Bronią główną jest piechota i artyleria, jazda ma charakter broni wspierającej. Stosuje fortyfikacje polowe. Wyprawy są powolne i metodyczne, działania oblężnicze.
Czarniecki, Lubomirski, Sobieski – bronią główną jest jazda lecz umiejętnie posługują się piechotą i artylerią. W bitwie wykorzystują ruchliwość jazdy, dzieląc armię na samodzielne grupy, duża rola zagonów, komunik, szybkość.