OPARZENIA

ęłęóUszkodzenie tkanek spowodowane działaniem czynników termicznych, chemicznych lub prądu elektrycznego. Rozległość oparzenia cieplnego zależy od wysokości działającej temperatury oraz czasu trwania ekspozycji na ciepło.

Rodzaje oparzeń:

- bezpośrednie oparzenia termiczne
- słoneczne,
- chemiczne
- elektryczne.
- poprzez kontakt z parzącymi roślinami lub zwierzętami.

W wyniku oparzenia dochodzi do denaturacji białka, obrzęku rany, utraty płynu wewnątrznaczyniowego. Ogólnoustrojowe skutki oparzenia taki jak: wstrząs hipowolemiczny, uszkodzenie układu oddechowego oraz zakażenia stanowią bezpośrednie zagrożenia życia.

Oparzenia ze względu na głębokość dzielimy na 4 stopnie:

· I - uszkodzenie naskórka- objawia się zaczerwienieniem skóry i obrzękiem.
· II- uszkodzenie naskórka i w różnym nasileniu skóry właściwej.
Charakteryzuje się powstaniem pęcherzy, uszkodzeniu mogą ulegać również naczynia krwionośne, pęcherze wypełnia płynna część krwi-osocze; skóra jest czerwona, oparzenia sięgają głębszych warstw jednak włosy i gruczoły łojowe nie zostają naruszone.
· III- cechuje się martwicą skóry na całej jej grubości, objawia się zblednięciem, cebulki włosów widoczne są w postaci czerwonych punkcików. Po upływie czasu rana wysycha, pojawia się strup. Tego typu oparzenia są niebolesne gdyż uszkodzeniu ulegają receptory czuciowe.
· IV - uszkodzenia głębszych narządów, mięśni, kości, cechuje się martwicą wszystkich warstw skóry i tkanek położonych głębiej, najczęściej jest to zwęglenie fragmentu ciała.

Rodzaje oparzeń:

Lekkie- to oparzenia 1 i 2 {stopnia} o powierzchni do 15 % ciała u dorosłych lub oparzenie 3 {stopnia} obejmujące do 5%
Średnie- to oparzenia 1 i 2 {stopnia} o powierzchni od 15% do 30% ciała u dorosłych oraz od 10 do 20 % u dzieci, lub 3{stopnia\" 5-15%
Ciężkie- 1 i 2 {stopnia} powyżej 30% u dorosłych i 20% u dzieci; 3{stopnia} powyżej 15%
W ocenie rozległości oparzenia można posłużyć się:
· regułą dziewiątek- Przyjmuje się, że głowa stanowi 9% powierzchni ciała, każda z rąk także po 9%, tułów z przodu 18%, tułów z tyłu 18%,każda z nóg po 18%.
· założeniem, że ręka chorego to 1% powierzchni ciała.
· Reguła piątek u dzieci

Zagrożenia wstrząsem i zakażeniem:

Oparzona skóra nie chroni się przed zarazkami, następuje osłabienie układu odpornościowego, są to idealne warunki do rozwoju bakterii. Wyciek z rany powoduje znaczna utratę białka, zwiększona przepuszczalność naczyń krwionośnych powoduje upośledzenie krążenia krwi, uszkodzona skóra wzmaga utratę ciepła. W oparzeniach działają wszystkie czynniki powodujące wstrząs i przyczyniające się do jego rozwoju. Nie udzielenie szybkiej pomocy przeciwwstrząsowej spowoduje jego niebezpieczne pogłębianie się.

Postępowanie przy oparzeniach termicznych:

· jak najszybciej schłodzić oparzone miejsce,
· w trakcie schładzania usunąć odzież poprzez rozcięcie,
· w trakcie schładzania usunąć pierścionki, kolczyki, itp.,
· po zakończeniu schładzania rany oparzeniowe osłonić opatrunkiem jałowym lub hydrożelowym, schładzającym,
· w miarę możliwości unieruchomić i unieść oparzoną część ciała,
· w przypadku stwierdzenia objawów wstrząsu - blada spocona skóra, szybkie tętno, pobudzenie psychoruchowe - należy dziecko ułożyć w pozycji na wznak z uniesionymi kończynami dolnymi,
· zapewnić komfort cieplny,
· oparzonego należy chronić przed urazami wtórnymi,
· w cięższych przypadkach (rozległe oparzenie, objawy wstrząsu) natychmiast powiadomić pogotowie ratunkowe.

Porażenie i udar cieplny:

Udarem cieplnym nazywamy stan, w którym dochodzi do nadmiernego nagromadzenia się ciepła w organizmie przy intensywnym doprowadzeniu go z zewnątrz i utrudnionym oddawaniu do otoczenia.

Objawy:

ogólne osłabienie, uczucie pragnienia, sucha zaczerwieniona i goraca skóra, zaburzenia orientacji, szybko rosnąca temp. Ciała, chwiejny chód, utrata przytomności, zaburzenia oddychania

Pierwsza pomoc:

-przenosimy poszkodowanego w miejsce chłodne, przewiewne, sprawdzamy jego czynności życiowe. Układamy go w pozycji półleżącej(głowa powyżej serca), trzeba obniżyć temp. ciała stosując zimne okłady, itp.

Porażenie słoneczne:

powstaje w wyniku nasłonecznienia głownie karku i głowy, co prowadzi do przekrwienia opon mózgowych i mózgu.

Objawy:

gorąca skóra na twarzy, kontrastująca z zimną i bladą skórą innych okolic ciała, poszkodowany jest niespokojny, bóle głowy, sztywność karku, zaburzenia orientacji, wymioty, podwyższona temp.

Pierwsza pomoc:

Przenosimy poszkodowanego w zacienione miejsce, układamy go w pozycji półleżącej, schładzamy głowę zimnymi okładami, okrywamy ciało aż po szyję
Porażenia prądem
Działanie prądu elektrycznego na organizm człowieka polega głównie na pobudzeniu układu nerwowego i mięśni. Przez okres działania prądu mogą wystąpić skurcze w: mięśniach szkieletowych i sercu, mięśniach ramienia i dłoni (tzw. \"przyklejenie się do przewodu\"), które ustępują dopiero po wyłączeniu prądu. Jego działanie na serce może spowodować zaburzenie rytmu, a nawet zatrzymanie akcji serca, zaś skurcze mięśni są przyczyną upadku i mechanicznych uszkodzeń ciała. Efektem działania prądu na mózg, w pewnych okolicznościach, jest utrata przytomności i bezdech. Czasami spotyka się też oparzenia skóry.

Uwalnianie porażonego spod działania
prądu elektrycznego:

- wyłącz napięcie właściwego obwodu elektrycznego
- odciągnij porażonego od urządzenia pod napięciem odpowiednimi
narzędziami z suchego drewna lub tworzywa sztucznego
- gdy wyłączenie napięcia może spowodować upadek porażonego,
zabezpiecz go przed tym
- po wyłączeniu napięcia upewnij się o jego braku za pomocą
wskaźnika napięcia

Pierwsza pomoc:

Przenosimy poszkodowanego w bezpieczne miejsce, sprawdzamy czynności życiowe, układamy go w pozycji bocznej ustalonej, należy opatrzyć miejsca poparzone, i ciepło okryć poszkodowanego.

Oparzenia chemiczne są następstwem działania na skore i błony różnorodnych substancji chemicznych i płynów żrących. Powodują uszkodzenia skóry i tkanek.
Substancje chemiczne wywołują w tkankach uszkodzenia zaleznie od rodzaju substancji, jej stężenia i temperatury, wielkości powierzchni, na kótra działa i czasu działania.
Działanie kwasów- jest powierzchniowe, powoduje ścięcie białek tkankowych, w wyniku tego tworzą się strupy; dla kwasu solnego biały strupek, azotowego żółty, a siarkowego czarny strupek.

Ługi: wywołują martwice tkanek, oparzenia ługami powodują powstanie szklistego obrzmienia, strupek miękki i wilgotny.

Pierwsza pomoc:

-długotrwałe zmywanie silnym strumieniem wody, zdejmujemy przesiąknięte chemikaliami ubrania,

kwasy- oparzoną powierzchnię spłukujemy 2-3%roztworem sody oczyszczonej, roztworem mydła lub wodą wapienną a przy zasadowych 3%roztworu kwasu bornego, sokiem z cytryny, 1% kwas octowego.

Oparzenia wziewne występują podczas pożaru, gdy dojdzie do zachłyśnięcia się płomieniem i oparzenia górnych dróg oddechowych. Choremu zagraża szybko narastający obrzęk nosogardzieli i rozwinięcie niewydolności oddechowej. Konieczna jest natychmiastowa pomoc lekarska. Pierwsza pomoc polega na podaniu do wypicia wody lub substancji neutralizującej.

Oparzenie oka:

Jest to efekt zadziałania wysokiej temperatury lub substancji chemicznej.

Pierwsza pomoc:

Możliwie najszybciej usunąć szkodliwą substancję rozchylając kurczowo zamknięte powieki obficie płukając strumieniem wody u poszkodowanego w pozycji leżącej od wewnętrznego kąta oka do policzka.
Należy również usunąć nierozpuszczalną lub stałą substancję (wapń) także z worka spojówkowego za pomocą pałeczki z wilgotną watką. Jeśli możliwe, wywinąć powiekę górną i oczyścić część tarczkową spojówki ( część powieki bezpośrednio przylegająca do oka).
Po założeniu sterylnego opatrunku na oko natychmiast przewieźć na ostry dyżur okulistyczny.

Procentowe rozłożenie poparzeń: