PARAZYTOLOGIA

PODZIAŁ PASOŻYTÓW

0. Pierwotniaki. Jednokomórkowe pasożyty - trzy typy:

1. 1. Sarcomastigophora:

2. a. Rhizopoda (ameby) z rodzajami: Entamoeba, Acanthamoeba i Naegleria.

3. b. Zoomastigophora (wiciowce) z zodzajami: Giardia, Dientamoeba, Trichomonas, Leishmania i Trypanosoma;

4. 2. Ciliophora (orzęski). Balantidium jedyny patogen dla ludzi;

5. 3. Apicomplexa - zawiera sporozoa. Główne rodzaje:

6. Plasmodium, Babesia, Toxoplasma, Isospora, Pneumocystis carinii (historycznie) i Cryptosporidium.

PODZIAŁ PASOŻYTÓW c.d.

0. Robaki. Większość ważnych dla medycyny robaków pasożytniczych znajduje się w trzech głównych grupach:

1. Nematodes (robaki obłe).

2. Cestodes (robaki płaskie - tasiemce).

3. Trematodes (robaki płaskie - przywry).

0. Pasożytnicze owady

Pierwotniaki – pełzaki
Entamoeba histolytica (pełzak czerwonki)

0. Kosmopolityczny pasożyt przenosi się przez zanieczyszczoną odchodami wodę, produkty spożywcze, albo przez karaluchy i muchy (przenosiciel mechaniczny). Inwazja po połknięciu dojrzałej cysty pasożyta. Jeżeli połknięty zostaje trofozoit, to ulega on zniszczeniu w żołądku (nie dochodzi do zakażenia). W dolnym odcinku jelita cienkiego z cysty uwalnia się trofozoit, który dzieli się na 8 trofozoitów potomnych. Przedostają się one do jelita grubego i mogą albo zaatakować tkanki gospodarza, albo bytować komensalnie w świetle jelita grubego, mogą też przekształcać się w cysty. Tylko cysty mogą przebywać w środowisku zewnętrznym przez dłuższy okres.

Pierwotniaki – wiciowce Giardia lamblia (Lamblia intestinalis)

0. Wiciowiec kosmopolityczny, występujący w jelicie cienkim człowieka. Postać trofozoitu i cysty. Trofozoit jest dwubocznie symetryczny, zawiera 2 jądra położone po przeciwnych stronach aksostylu. Cysty zawierają 4 jądra zgrupowane w jednym końcu, ciałko przypodstawne i włókienka (fibrile). Giardia lamblia wywołuje ostrą biegunkę bezkrwawą, bóle brzucha i czasami objawy ogólne, takie jak: utrata masy ciała oraz uczucie zmęczenia (lamblioza, giardiaza).

Pierwotniaki – wiciowce
Trichomonas vaginalis rzęsistek pochwowy

0. Pasożyt układu moczowo-płciowego człowieka. Zarażenia występują w każdej szerokości geograficznej. W Polsce pierwotniak ten wykrywany jest u 9-84% kobiet, z największym odsetkiem zarażeń w wieku 30-40 lat. Zarażenia najczęściej podczas kontaktów seksualnych. Mężczyźni są nosicielami. Zarażenie tym pierwotniakiem, określane jako rzęsistkowica (trichomonadosis, trichomoniasis) i zaliczane do chorób przenoszonych drogą płciową (STD).

Pierwotniaki – orzęski Balantidium coli

0. Jedyny znany orzęsek, który zaraża człowieka. Łatwy do rozpoznania - komórki mają duże rozmiary (100 ěm lub więcej), błona komórkowa jest pokryta krótkimi rzęskami, trofozoit wykazuje ruchy obrotowe. Rozmiary cyst wahają się w granicach 50-65 ěm, można je rozpoznać po obecności pojedynczego dużego jądra.

1. Pierwotniak występuje u świń, rzadziej u innych ssaków. Zarażenie u ludzi najczęściej w formie bezobjawowej. U pacjentów z obniżoną odpornością masywne zarażenie pasożytami może doprowadzić do biegunki z krwią w kale i ciężkiego odwodnienia .

ZARODNIKOWCE (SPOROZOA)
Rodzaj Plasmodium

0. Cztery gatunki Plasmodium pasożytują na ludziach: P. falciparum, P. vivax, P. malariae i P. ovale, wywołując malarię. Są one przyczyną ponad 250 milionów przypadków zarażeń i 1-2 milionów przypadków śmierci rocznie, przeważnie u niemowląt i nieodpornych dorosłych.

1. Malaria jest chorobą endemiczną w ponad 100 krajach w rejonach tropikalnych i subtropikalnych, a dawniej także i w wielu rejonach stref umiarkowanych.

ZARODNIKOWCE (SPOROZOA)
Toxoplasma gondii

0. Narażenie na T. gondii występuje we wszystkich rejonach świata. U ponad 40% mieszkańców stwierdza się dodatnie odczyny serologiczne w wielu krajach. Jest to bezwzględny, wewnątrzkomórkowy pasożyt, rozpowszechnionym pośród dzikich i domowych zwierząt. Koty są ostatecznymi żywicielami. Inne, powszechnie zarażane ssaki (z człowiekiem włącznie) oraz ptaki służą jako żywiciele pośredni. U żywicieli pośrednich odbywa się tylko rozmnażanie bezpłciowe; obydwa typy żywicieli mogą jednak być źródłem zarażenia człowieka.

1. Spożywanie skażonej żywności (surowej, półsurowej) jest powszechnym sposobem szerzenia się zakażenia. U ludzi T. gondii może przeniknąć przez łożysko, zarażając rozwijający się płód.

ROBAKI OBŁE
Owsik (Enterobius vermicularis)

0. Jest to mały, biały robak. Samice mają średnio 10 mm długości, samce 3 mm. Jaja są składane w lepkiej wydzielinie na skórze wokół odbytu przez wędrujące nocą samice robaków. Jaja skażają także pościel i mogą zostać rozsiane podczas ścielenia łóżek. Do zakażenia dochodzi przez połknięcie jaj. Jaja wylęgają się w jelicie grubym. Robaki dojrzewają w ciągu 2-4 tygodni i żyją 2 miesiące. Powtarzające się wtórne zarażenia są powszechne

ROBAKI OBŁE
Włosogłówka (Trichuris trichiura)

0. Żyje w okrężnicy; cieńsza, przednia połowa jego ciała jest zagłębiona w śluzówce, a grubsza, tylna część jest skierowana do światła jelita. Dorosłe samice mają ok. 50 mm dł. Przenoszenie zarażenia odbywa się przez połknięcie jaj, zwykle wraz z zanieczyszczonymi warzywami lub z ziemią. Jaja nie są od razu zakaźne - wymagają przynajmniej 2 tygodni inkubacji. . Cięższe zarażenia charakteryzują się biegunką, brakiem apetytu, nudnościami, krwawieniami ze śluzówki.

ROBAKI OBŁE
Glista ludzka (Ascaris lumbricoides)

0. Duży robak obły, zwykle zasiedlający jelito cienkie. Samice mierzą 300x5 mm, a samce 200x4 mm. Złożony cykl życiowy: dorosłe postaci uwalniają w jelicie cienkim jaja, które wydostają się z kałem i dojrzewają w wilgotnej glebie przez 10-15 dni. Jaja mogą zostać połknięte wraz z warzywami lub wodą. Z jaj wylęgają się w dwunastnicy larwy L2, które wnikają do śluzówki, przechodzą do krwi lub układu chłonnego i wędrują przez wątrobę i serce do płuc. Larwy przepoczwarzają się dwukrotnie w płucach i wchodzą do pęcherzyków płucnych po 10 dniach, skąd wędrują dalej do tchawicy i przełyku. Z przełyku przechodzą do żołądka i jelita cienkiego

ROBAKI OBŁE – Tęgoryjce
(Necator americanus i Ancylostoma duodenale)

0. Dorosłe robaki są kremowobiałe, o dł. ok. 10 mm. Żyją głównie w jelicie cienkim. W trakcie ciężkich zarażeń znajdują się także w jelicie grubym. Dorosłe tęgoryjce żyją w jelicie i składają jaja, które opuszczają jelito wraz z kałem. Jaja wylęgają się w glebie, uwalniając larwy stadium L1, które żywią się bakteriami glebowymi i prze-poczwarzają się dwukrotnie, stając się w końcu zakaźnymii, nicieniopodobnymi larwami w stadium L3. Larwy te przeżywają 2-5 tygodni w ciepłej wilgotnej ziemi.

ROBAKI OBŁE
Węgorek jelitowy (Strongyloides stercoralis)

0. Cykl życiowy jest podobny do cyklu życiowego tęgoryjców. Zarażenie następuje, gdy jaja wylęgają się w odbytnicy lub w okolicy krocza i filariopodobne larwy rozwijają się miejscowo, przenikając ostatecznie do śluzówki przewodu pokarmowego lub skóry krocza. Samozarażenie prowadzi do takiego nasilenia zarażenia, które nie ma związku ze wstępną liczbą pasożytów.

1. Dorosłe robaki zanurzają się głęboko w krypty jelita, powodując uszkodzenia śluzówki i wzrost liczby komórek kubkowych i śluzu.

ROBAKI OBŁE
Włośnie (Trichinella species)

0. Małe, obłe robaki - samce 1mm, samice 2,5 mm. Larwy rodzą się żywe w tkance kosmków jelitowych, wnikają do układu chłonnego lub układu krążenia, są przenoszone biernie do wszystkich części ciała i atakują mięśnie prążkowane, stając się pasożytami wewnątrzkomórkowymi. Po 17 dniach larwy są całkiem dorosłe, a wokół każdej zarażonej komórki mięśniowej tworzy się otoczka. Larwa mięśniowa pozostaje w uśpieniu przez 5-10 lat, aż umiera, a otoczka ulega zwapnieniu. Kiedy nowy żywiciel zje mięso z larwami, uwalniają się one solnego w żołądku dzięki działaniu pepsyny i kwasu solnego.

ROBAKI OBŁE
Glista psia (Toxocara canis)

0. Wszystkie psy (zwykle szczenięta) zarażają się T. canis. U ludzi zarażenia są najczęściej u dzieci - nabyte na skutek bliskiego kontaktu z psami i terenami, gdzie psy załatwiają swoje potrzeby fizjologiczne (parki, piaskownice).

1. Po połknięciu przez człowieka z jaj wylęgają się larwy L2 i wędrują - płuca, wątroba, mięśnie, serce, mózg i oczy są atakowane najczęściej. Stopień nasilenia choroby i objawy zależą od liczby atakujących larw i ich lokalizacji w ciele. Wszędzie, gdzie pasożyty giną, tworzą się ziarniniaki. T. canis jest źródłem trzewnej larwy wędrującej.

ROBAKI płaskie – TASIEMCE
Bruzdogłowiec szeroki (Diphyllobothrium latum)

0. Ma krótkie, szerokie proglotydy i może osiągać długość 3-10 m. Występuje w całej Europie, szczególnie w północnej, centralnej, wschodniej. Jaja wydostają się z kałem i wylęgają się w wodzie, uwalniając larwy, które są połykane przez 1-go bezpośr. żywiciela, małego skorupiaka. Zarażonego skorupiaka połyka ryba, larwa uwalnia się i wnika w jej mięśnie. Po 4 tygodniach larwa staje się zakaźna. Wielkie ryby, zjadają mniejsze i zwiększają liczbę zakaźnych larw w swoich mięśniach. Przenoszenie zarażeń na ludzi przez spożywanie surowych lub niedogotowanych ryb (łącznie z lekko marynowanymi, solonymi lub wędzonymi). Robaki dojrzewają w ciągu 3-5 tygodni i mogą żyć aż 25 lat. Dorosłe robaki przyczepiają się do śluzówki jelita krętego lub czczego za pomocą dwóch bruzd umiejscowionych na główce.

ROBAKI płaskie – TASIEMCE
Taenia saginata i Taenia solium

0. Tasiemiec bydlęcy (T. saginata) - żywicielem pośrednim jest bydło, a dla tasiemca świńskiego (T. solium) świnie. Oba tasiemce są rozpowszechnione na całym świecie we wszystkich rejonach, gdzie są spożywane wołowina i wieprzowina. Żywicielem ostatecznym jest człowiek.

1. W cyklu życiowym jaja są wydalane z kałem i muszą dostać się na pastwisko lub do gleby, aby być połknięte przez żywiciela pośredniego. Po wylęgnięciu się z jaj w jelicie żywiciela onkosfery (zarodki) przenikają do naczyń krwionośnych. Onkosfery wędrują i wnikają do mięśni prążkowanych, gdzie przekształcają się w wągry otoczone włóknistą otoczką pochodzącą od żywiciela. Wągry mogą przetrwać uśpione przez wiele lat.

ROBAKI płaskie – TASIEMCE
Tasiemiec bąblowcowy
(Echinococcus granulosus)

0. Dla dorosłych robaków z rodzaju Echinococcus żywicielami ostatecznymi są zwierzęta psowate, a roślinożerne służą jako żywiciele pośredni. Cykl przenoszenia E. granulosus między bydłem lub owcami a domowymi psami odbywa się w większości tych rejonów świata, gdzie jest hodowane bydło i owce. Cykl przenoszenia zarażenia pośród zwierząt dzikich zdarza się również między dzikimi psowatymi a dzikimi roślinożernymi Psy, jako żywiciele ostateczni, zarażają się jedząc skażone mięso, a ludzie (żywiciele pośredni), zakażają się połykając jaja pochodzące z kału psów.

1. Z jaj wylęgają się w jelicie larwy, które przenoszą się przez układ krążenia do różnych tkanek, gdzie rozwijają się w torbielowate cysty. Cysty E. granulosus są kuliste, zawierają wewnętrzną warstwę rozrodczą, a na zewnątrz otoczone są grubymi włóknistymi warstwami. Z warstwy rozrodczej pączkują do wnętrza liczne kapsuły lęgowe i protoskoleksy; osad w płynie torbieli jest określany jako piasek torbieli.

ROBAKI płaskie – PRZYWRY
Rodzaj Schistosoma (przywry bytujące we krwi)

0. Przykładem jest S. haematobium. Każdy gatunek Schistosoma korzysta z innego gatunku wodnych ślimaków - żywicieli pośrednich. Głównym rezerwuarem zarażenia są ludzie. Przenoszenie zarażeń dokonuje się poprzez wodę, z której pasożyty wnikają do żywiciela przez skórę (kojarzy się z aktywnością fizyczną związaną ze słodką wodą - łowieniem ryb, kąpielą). Wnikają cerkarie, które opuszczają żywicielskiego ślimaka, pływają w wodzie żywe najwyżej przez 24 godziny. Jeśli zetkną się w tym czasie ze skórą człowieka, przyczepiają się do niej, zrzucają ogony stając się schistosomulami, a następnie za pomocą enzymów mechanicznie przedostają się przez skórę do naczyń włosowatych. Dalsza migracja - schistosomule przenoszą się przez krążenie sercowo-płucne do tętnicy wątrobowej i do wątroby. Tutaj znowu przedostają się z układu tętniczego wątroby do układu żyły wrotnej i wędrują do trzewnych naczyń krwionośnych. Podczas tego ostatniego stadium wędrówki pasożyt znacznie wzrasta, osiągając długość 10-20 mm. Samce i samice łączą się w pary i składają jaja w ścianie naczyń krwionośnych. Aby zakończyć cykl życiowy, jaja muszą przejść z naczyń krwionośnych pęcherza i splotu żylnego pęcherzyków nasiennych do układu moczowo-płciowego

ROBAKI płaskie – PRZYWRY
Opisthorchis felineus (przywra ludzka)

0. Jaja wydostają się z kałem i są połykane przez słodkowodne ślimaki. Jaja wylęgają się w jelicie ślimaka, gdzie dochodzi do pierwszej fazy rozmnażania bezpłciowego, przez co powstają redie, które wędrują do gruczołów trawiennych ślimaka. Cerkarie wydalane przez zarażonego ślimaka wnikają w skórę ryb słodkowodnych, gdzie otorbiają się jako metacerkarie w tkance podskórnej i mięśniach. Połknięcie metacerkarii w surowej lub niedogotowanej, zarażonej rybie przenosi chorobę na ostatecznych żywicieli, którymi są ludzie i ssaki żywiące się rybami (zwłaszcza koty i psy).

1. Dorosła przywra (wymiary 20x4 mm) może żyć przez 20-30 lat w przewodzie żółciowym, pęcherzyku żółciowym i przewodzie trzustkowym. Robaki żywią się nabłonkiem przewodów i są przyczyną hiperplazji żółciowej, zwłóknienia, marskości i zapalenia dróg żółciowych.

ROBAKI płaskie – PRZYWRY
Motylica wątrobowa (Fasciola hepatica)

0. Gatunki Fasciola są powszechnie występującymi pasożytami, znajdowanymi we wszystkich rejonach, gdzie są hodowane owce, a także w wielu rejonach, gdzie hoduje się bydło. Ostatecznymi żywicielami są owce, bydło i inne domowe i dzikie zwierzęta roślinożerne. Przenoszenie zarażenia odbywa się przez połknięcie metacerkarii z trawą lub warzywami.

1. Motylice powodują fascjolozę. Metacerkarie wylęgają się i wnikają w ścianę jelita, przechodząc do wątroby i tam „wygryzają" sobie drogę przez miąższ do przewodów żółciowych. Ciężkość choroby zależy od liczby zarażających pasożytów i czasu trwania zakażenia. Wędrówka larw przez miąższ wątroby pozostawia za sobą ogniska martwicy. W ostrym zarażeniu występują nudności, wymioty, gorączka, świąd i czasem niedokrwistość. W przewlekłym zarażeniu objawy wiążą się z uszkodzeniem przewodów żółciowych.

PASOŻYTNICZE OWADY
Kleszcz pastwiskowy (Ixodes ricinus)

0. Żyje w wilgotnych lasach liściastych i mieszanych. Samica jasnobrązowa, głodna ma 3,5-4,5 mm. Po nassaniu krwi mierzy nawet 12 mm i wtedy składa jaja (w ciągu 4 tyg.). Cykl życiowy: larwa – nimfa – ta po linieniu przekształca się w samca lub samicę. Rozwój od jaja do dojrzałego osobnika może trwać do trzech lat i dłużej.

1. Człowiek może być żywicielem kleszcza. Jest to pasożytnictwo przejściowe o tyle niebezpieczne, że owady mogą być nosicielami wirusa kleszczowego zapalenia mózgu lub bakterii Borrelia burgdorferi oraz bakterii tularemii. Na inwazję narażeni są pracownicy leśni, zbieracze runa leśnego i turyści spędzający czas w lesie.

PASOŻYTNICZE OWADY
Świerzbowiec ludzki (Sarcoptes scabiei)

0. Kosmopolityczny, wewnętrzny pasożyt skóry. Towarzyszy większym zbiorowiskom ludzi o niskim poziomie higieny, częsty w szkołach i internatach itp.

1. Cały cykl rozwojowy trwa 2-3 tygodnie. Samica żyje w skórze żywiciela około 4 tygodni. Poza żywicielem może żyć do 10 dni. Żywicielem właściwym jest człowiek. Po dostaniu się na człowieka przebywają na nim bardzo krótko wywołując świąd. Wywołane przez świerzbowce zmiany - świerzb (scabies), umiejscawiają się w okolicach brzucha, piersi, narządów płciowych, na rękach między palcami, na nadgarstku, w pachwinach. U dzieci mogą występować na całym ciele. Drapanie prowadzi do uszkodzeń skóry, krwawienia i wyciekania płynu surowiczego, co stwarza warunki dla zakażenia bakteriami ropotwórczymi i rozprzestrzeniania się infekcji na zdrowe części skóry.

PASOŻYTNICZE OWADY
Wesz ludzka (Pediculus humanus)

0. Pasożyt ściśle związany z człowiekiem (stały, zewnętrzny, kosmopolityczny). Osobniki obu płci żywią się krwią. W czasie pobierania pokarmu wesz wydziela ślinę z 3 par gruczołów ślinowych znajdujących się w tułowiu i w głowie. Samica składa jaja, zwane gnidami, na ubraniu, wzdłuż szwów bielizny (wesz odzieżowa) lub na włosach (wesz głowowa). Jaja są przyczepione w charakte-rystycznej pozycji wydzieliną gruczołu cementowego, która jest trudno rozpuszczalna w wodzie. Jajo jest owalne, zaopatrzone w wieczko.

1. We wszawicy głowy z ranek od ukłucia sączy się płyn surowiczy, który skleja włosy i prowadzi do powstania kołtuna (plica polonica) lub liszajca (wskutek wtórnego zakażenia bakteriami). Poza niepokojeniem żywiciela wesz odzieżowa przenosi na człowieka zarazki duru plamistego lub gorączki okopowej.

PASOŻYTNICZE OWADY
Pluskwa domowa (Cimex lectularius)

0. Znana w krajach o klimacie umiarkowanym i w strefie subtropikalnej, obecnie zawleczona również do krajów tropikalnych.. Przeobrażenie pluskwy jest niezupełne. Samica po posiłku z krwi składa jaja perłowej barwy opatrzone wieczkiem. Po kilkadziesiąt sztuk samica przytwierdza do podłoża substancją cementową. Czas rozwoju zarodka trwa około 10 dni.

1. Pluskwa jest pasożytem czasowym człowieka, lecz może także pić krew zwierząt. Pluskwy mogą być przenoszone wraz z dobytkiem ludzkim (meble, książki, ubranie itp., występują czasem w wagonach kolejowych). W razie obecności pluskiew na ścianach można zauważyć brunatne plamki kału oraz stwierdzić charakterystyczny zapach ich wydzieliny.

2. Pluskwy mogą być uciążliwe na skutek ukłuć (ułożonych linijnie), wywołujących u niektórych osób alergiczne reakcje skóry w postaci nacieczeń. Nie stwierdzono, by pluskwy przenosiły zarazki w warunkach naturalnych

PASOŻYTNICZE OWADY
Komar widliszek (Anopheles maculipennis)

0. W Europie pospolity. U samicy narząd gębowy typu kłującego - przekłuwa skórę żuwaczkami i szczękami. Krew żywiciela przedostaje się do przewodu pokarmowego komara. U samca narządy gębowe są nieco zredukowane i służą do pobierania soków roślinnych.

1. Po zapłodnieniu samica szuka żywicieli, a w kilka dni po pobraniu krwi składa na wodzie 150—350 jaj. W zależności od warunków samica może składać jaja nawet kilkanaście razy w życiu. Widliszki kłują o zmierzchu lub o świcie. Chętnie żywią się krwią bydła i najczęściej przebywają w oborach obok żywicieli. Z nastaniem chłodów mogą wlatywać do pomieszczeń ludzkich lub do piwnic. Widliszki są najczęściej zoofilne, lecz atakują również ludzi.

2. W Europie przenoszą najczęściej występującego tu zarodźca ruchliwego (Plasmodium vivax), którym stosunkowo łatwo zarażają się od człowieka. Wrogami larw widliszka są ryby, żaby, larwy owadów drapieżnych.

PASOŻYTNICZE OWADY
Meszka (Odagmia ornata)

0. Częsta w Polsce. Owad ciemno zabarwiony, długości 3,2-4,5 mm. Samica składa jaja po 100-500 sztuk na roślinach i kamieniach zanurzonych w szybko płynącej wodzie, przyklejając je do podłoża. Wylęgłe larwy przyczepiają się do roślin wodnych. Istnieje sześć stadiów larwalnych, których rozwój trwa 6-8 tygodni. Dojrzała larwa ma 7-8 mm długości.

1. Meszka jest aktywna w dzień. Lata na dużą odległość. Atakuje najczęściej w parne i wilgotne dni. Kłuje bydło, konie, lecz żywicielem może być również człowiek. Dorosłe meszki rojami towarzyszą ruchomym przedmiotom, przedostają się przez otwory ubrania, a także do nosa, oczu, ust. W miejscach, gdzie jest wiele meszek, praca na wolnym powietrzu jest niemożliwa. Ludzie bardzo silnie reagują na ślinę meszek, która powoduje silny ból, świąd, obrzęki, podskórne galaretowate nacieki i działa trująco na układ nerwowy. Silna toksemia lub wstrząs anafilaktyczny mogą doprowadzić na­wet do zejścia śmiertelnego. Bydło silnie pokłute przez meszki pada .

PASOŻYTNICZE OWADY
Pchła ludzka (Pulex irritans)

0. Gatunek kosmopolityczny. Owad 2-4 mm długości. Tylne nogi służą do wykonywania długich skoków. Po posiłku z krwi samica składa jaja, jednorazowo 3-5 sztuk; w ciągu życia składa około 450. Podłużne białawe larwy żywią się odpadkami pochodzenia organicznego oraz kałem pcheł dorosłych. Istnieją trzy stadia larwalne. Pchły pasożytują w stadium imaginalnym. W klimacie chłodniejszym najwięcej ich jest w sierpniu i wrześniu, Pchły mogą stanowić plagę dla ludzi i zwierząt. Reakcja skóry jest typu alergicznego i u różnych ludzi występuje w różnym nasileniu. Pchła ludzka może przenosić zarazki duru endemicznego. Obok pchły szczurzej, pchła ludzka w średniowieczu prawdopodobnie zarażała ludzi dżumą.

1. Obecność pcheł w mieszkaniu można stwierdzić na podstawie charakterystycznych plamek kału na pościeli. W miejscu ukłucia powstaje na skórze czerwony punkcik.