Beata Nowak
Kierunek: Rachunkowość i finanse
Grupa 4
Powszechną na całym świecie praktyka jest korzystanie ze sprawozdań finansowych przez użytkowników zewnętrznych. Sprawozdania takie sporządzane w różnych zakątkach świata - pomimo widocznych na pierwszy rzut oka podobieństw - wykazują przy dogłębnej analizie daleko idą różnice, które w dobie globalizacji i unifikacji mogłyby stanowić poważne utrudnienia i problemy interpretacyjne zawartych tam danych. Różnice takie - powstałe na skutek odmiennych uwarunkowań społecznych, prawnych i ekonomicznych występujących w krajach, w których powstawały sprawozdania - doprowadziły do wykształcenia się odbiegających od siebie definicji składników sprawozdań finansowych, wykorzystywania różnych kryteriów ujmowania sprawozdań finansowych i zasad ich wyceny oraz zakresu zawartych w nich informacji, aby zahamować postępujący proces narastania rozbieżności oraz w celu standaryzacji sprawozdań finansowych i zwiększenia ich użyteczności dla użytkowników z całego świata powstają Międzynarodowe Standardy Rachunkowości, zmierzające do sporządzania sprawozdań w celu dostarczenia takich informacji, które będą użyteczne przy podejmowaniu decyzji gospodarczych bez względu na uwarunkowania, pochodzenie i zamiar zarówno użytkownika zewnętrznego jak i jednostki sprawozdania finansowe sporządzone w taki sposób spełniają podstawowe potrzeby większości użytkowników, ponieważ prawie wszyscy użytkownicy podejmują decyzje gospodarcze dotyczące tych samych zagadnień. Oczywiście władze poszczególnych krajów mogą ustalać odmienne lub dodatkowe wymogi dla swoich własnych celów. Wymogi te nie powinny jednak wpływać na sprawozdania finansowe ogłaszane dla potrzeb innych użytkowników, chyba, że spełniają one również potrzeby tych użytkowników.
Międzynarodowe Standardy Rachunkowości to wytyczne, dotyczące przede wszystkim sposobów ujmowania i prezentacji podstawowych kategorii rachunkowości w jednorodny system informacyjny, a więc sprzyjające unifikacji i porównywalności rachunkowości na całym świecie. Formułowaniem i promowaniem MSR zajmuje się Komitet Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASC). Został on powołany do życia w dniu 29 czerwca 1973 roku na mocy umowy zawartej między organizacjami zrzeszającymi księgowych z Australii, Francji, Kanady, Meksyku, Japonii, Niemiec wielkiej Brytanii i Irlandii, Holandii oraz USA. Bezpośrednią przyczyną powstania pierwszego Międzynarodowego Standardu Rachunkowości były spektakularne upadki wielu firm na przełomie lat 60 i 70 szczególnie w krajach wtedy się rozwijających. Chybione inwestycje zmusiły do myślenia, co jest przyczyną takiego stanu rzeczy.
Okazało się, że choć wyniki tamtych przedsiębiorstw były bardzo dobre, to jednak firmy te upadały. Wyciągnięto, zatem wniosek, że należy przede wszystkim ujednolicić sposoby prezentacji wyników (sprawozdań finansowych), co w praktyce oznaczało ze standaryzowanie stosowanych zasad księgowych. Owocem tych prac był opublikowany w marcu 1974 r. Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 1 "Ujawnianie zasad rachunkowości", który wszedł w życie 1 stycznia 1975 r.
Jako podstawowe cele MSR Komitet wskazał publikowania i formułowanie standardów rachunkowości zgodnych z powszechnym interesem publicznym oraz działalność zmierzająca synchronizacji, poprawy i ujednolicenia regulacji, standardów rachunkowości oraz sposobów prezentacji sprawozdań finansowych. W działaniach zmierzających do realizacji tak określonych celów KMSR posiada pełną i całkowitą niezależność przy ustalaniu i wydawaniu Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Wysiłki organizacji popierają wszyscy zrzeszeni członkowie poprzez przyjęcie na siebie zobowiązań określonych jako:
"popieranie prac KMSR poprzez publikowanie w swoich krajach wszystkich Międzynarodowych Standardów Rachunkowości zatwierdzonych przez Zarząd KMSR do publikacji oraz podjęcie usilnych starań, aby:
- zagwarantować, że publikowane sprawozdania finansowe są zgodne z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości we wszystkich istotnych aspektach, a fakt tej zgodności jest ujawniony
- przekonać władze rządowe oraz organizacje ustanawiające standardy, że publikowane sprawozdania finansowe powinny być zgodne z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości we wszystkich istotnych aspektach
- przekonać władze kontrolujące rynki papierów wartościowych oraz środowiska związane z przemysłem i z biznesem, że publikowane sprawozdania finansowe powinny być zgodne z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości we wszystkich istotnych aspektach a fakt tej zgodności powinien być ujawniony
- zagwarantować, że biegli rewidenci weryfikują sprawozdania finansowe pod kątem ich zgodności z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości we wszystkich istotnych aspektach
- promować akceptację i przestrzeganie Międzynarodowych Standardów Rachunkowości na całym świecie".
Obecnie sprawozdania finansowe sporządza się najczęściej zgodnie z modelem rachunkowości opartym na zasadzie odzyskiwanego kosztu historycznego i na zasadzie zachowania kapitału nominalnego. Inne modele i zasady mogą być bardziej właściwe z punktu widzenia osiągania celu, jakim jest dostarczenie informacji użytecznych przy podejmowaniu decyzji gospodarczych, jednak obecnie nie ma zgody, co do wprowadzania zmian. Pamiętać także należy, iż w każdym kraju - w mniejszym lub większym stopniu - miejscowe uregulowania zawierają reguły tworzenia sprawozdań finansowych. Tego typu przepisami są standardy rachunkowości ogłaszane przez organizacje odpowiedzialne za ich tworzenie lub przez zawodowe instytucje zrzeszające księgowych.
Zanim powołano do życia KMSR występujące różnice w formie i treści standardów rachunkowości publikowanych w poszczególnych krajach wykazywały daleko idące różnice. Sytuacja taka dodatkowo wskazuje na konieczność jak najdalej idącej harmonizacji rozbieżnych standardów i zasad rachunkowości przyjętych w poszczególnych krajach.
Międzynarodowe Standardy Rachunkowości ogłaszane przez KMSR nie są przepisami nadrzędnymi w stosunku do miejscowych norm krajowych. W przypadku zgodności z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości we wszystkich istotnych aspektach fakt ten ujawnia się, natomiast w przypadku konieczności poczynienia odstępstw od Międzynarodowych Standardów Rachunkowości komitet podejmuje starania w celu nakłonienia odpowiednich władz do harmonizacji uregulowań krajowych z Standardami Międzynarodowymi.
Założenia koncepcyjne sprawozdań finansowych przedstawiają zasady, które leżą u podstaw sporządzania i przedstawiania tychże dla potrzeb użytkowników z zewnątrz. Omawiają one cele sprawozdań finansowych, cechy jakościowe, stanowiące o użyteczności informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym, definicje, ujmowanie i wycenę składników tworzących sprawozdania finansowe oraz koncepcję kapitału i zachowania kapitału. Założenia koncepcyjne dotyczą w głównej mierze sprawozdań o ogólnym przeznaczeniu, jakie sporządza się, co najmniej raz w roku. Zaspokajają one podstawowe potrzeby informacyjne szerokiego kręgu użytkowników, a dla wielu użytkowników są jedynym źródłem informacji finansowych, dlatego też przy ich sporządzaniu konieczna jest troska o uwzględnienie ich konkretnych potrzeb. Założenia koncepcyjne mają, więc zastosowanie do sprawozdań finansowych wszystkich jednostek sprawozdawczych, włączając w to zarówno jednostki handlowe jak i przemysłowe, tak z sektora budżetowego jak i prywatnego.
Wszelkie działania członkowie, KMSR podejmują w nadziei ze przyjęcie i rozpowszechnienie i ich ojczystych krajach Międzynarodowych Standardów Rachunkowości oraz upowszechnianie informacji na ten temat i o potrzebie zgodności sprawozdań z ich założeniami będzie miało bardzo istotne znaczenie dla poprawy jakości sporządzania sprawozdań finansowych i ich porównywalność. Wzrośnie dzięki temu wiarygodność sprawozdań, co w konsekwencji pozytywnie wpłynie na ich użyteczność na całym świecie.
Użytkownikami sprawozdań finansowych są obecni i potencjalni inwestorzy, kredytodawcy, pracownicy, dostawcy i pozostali wierzyciele, klienci, rządy i agendy rządowe oraz społeczeństwo, którzy korzystają ze sprawozdań finansowych, aby zaspokoić niektóre ze swoich różnorodnych potrzeb informacyjnych. Potrzeby te można sklasyfikować w zależności od grup zainteresowania następująco:
Inwestorzy - zainteresowania ich to przede wszystkim rozmiar ryzyka inwestycyjnego oraz stopa zwrotu poczynionych inwestycji; potrzebują oni informacji niezbędnych do podjęcia decyzji odnośnie nabywania, zbywania i utrzymywania inwestycji
- Kredytodawcy - informacje im potrzebne to przede wszystkim dane niezbędne do ustalenia czy udzielone przez nich kredyty zostaną terminowo spłacone
- Pracownicy - zainteresowani są oni informacjami o stabilności i rentowności pracodawców, zdolności do wypłacania wynagrodzeń, świadczeń emerytalnych i tworzenia miejsc pracy
- Klienci - interesują ich informacje o kontynuacji działalności przez daną jednostkę
- Dostawcy - zainteresowani są oni informacjami o tym czy w ustalonym terminie jednostka wywiąże się ze swoich zobowiązań i wypłaci należne dostawcom kwoty oraz kwestie dotyczące dalszej współpracy
- Rządy i agendy rządowe - zainteresowane są alokacją zasobów i dlatego interesują się działalnością jednostek, potrzebują również informacji do tego by na ich podstawie regulować działalność jednostek określać politykę podatkową obliczać dochód narodowy oraz inne dane statystyczne.
- Społeczeństwo - sprawozdania dostarczają społeczeństwu informacji o trendach i ostatnich zmianach w poziomie zasobności jednostki oraz zakresie jej działalności.
Zasadniczym celem sprawozdań finansowych jest dostarczanie informacji o sytuacji finansowej, wynikach działalności oraz zmianach sytuacji finansowej jednostki, które będą użyteczne dla szerokiego kręgu użytkowników przy podejmowaniu decyzji gospodarczych. Tak sporządzone sprawozdania spełniają podstawowe potrzeby większości użytkowników, jednakże nie wszystkie. Obrazują one, bowiem skutki finansowe zdarzeń z przeszłości i niekoniecznie dostarczają informacji nie finansowych.
Sprawozdania finansowe dają także obraz zarządzania daną jednostką przez jej kierownictwo oraz ich wszelkich poczynań zmierzających do ochrony majątku firmy i jego pomnażania. Informacje takie dają użytkownikom podstawy do podejmowania decyzji odnośnie zbycia lub utrzymania akcji (udziałów) danej jednostki a także konieczności wprowadzania zmian w sposobie zarządzania jednostką lub składach kierowniczych
Sprawozdania finansowe dostarczają ich użytkownikom informacji dotyczących sytuacji finansowej jednostki, wyników działalności oraz zmiany sytuacji finansowej jednostki gospodarczej. Wszelkie decyzje gospodarcze wymagają także analizy zdolności wypracowania środków pieniężnych i ich ekwiwalentów przez jednostkę oraz oceny terminów i pewności ich wypracowania. Takie właśnie możliwości ostatecznie określają między innymi zdolność jednostki do wywiązywania się ze swych zobowiązań finansowych wobec wszystkich swych wierzycieli.
Sprawozdania pozwalają ich użytkownikom na wypracowanie lepszej oceny i podjęcia trafniejszych decyzji w tych kwestiach. Sytuacja finansowa jednostki gospodarczej jest uzależniona od kontrolowanych przez nią zasobów ekonomicznych, jej struktury finansowej, płynności i wypłacalności oraz od jej zdolności dostosowywania się do zmian w środowisku, w którym prowadzi działalność. Informacje na te tematy zawarte w sprawozdaniach są pomocne przy przewidywaniu zdolności jednostki do wytwarzania środków finansowych, potrzeb i zdolności kredytowej, przewidywaniu zysków i przepływów środków pieniężnych, zdolności do dalszego pozyskiwania źródeł finansowania, płynności finansowej jednostki i terminowego regulowania swych zobowiązań finansowych. Informacje o wynikach działalności jednostki w szczególności o jej rentowności niezbędne są dla prawidłowej oceny potencjalnych zmian zasobów ekonomicznych, które jednostka ta prawdopodobnie kontrolować będzie w przyszłości, natomiast informacje o zmianach sytuacji finansowej są użyteczne przy ocenie jej działalności inwestycyjnej, finansowej i operacyjnej w danym okresie sprawozdawczym.
Podstawowym źródłem informacji o sytuacji finansowej jednostki gospodarczej jest bilans, głównym źródłem informacji o wynikach działalności jednostki jest rachunek zysków i strat, natomiast głównym źródłem informacji o zmianach sytuacji finansowej jest oddziale sprawozdania wchodzące w skład sprawozdania finansowego jednostki. Poszczególne części sprawozdania są powiązane ze sobą. Odzwierciedlają one odmienne aspekty tych samych zdarzeń.
Sprawozdania zawierają także wiele informacji dodatkowych, zestawień i danych uzupełniających. Informacje te mogą okazać się niezwykle przydatne z punktu widzenia konkretnego użytkownika jak i dla ogółu adresatów sprawozdania.
Podstawowymi założeniami sprawozdań finansowych są zasada memoriału oraz zasada kontynuacji działalności.
Pierwsza z powyższych zasad - zasada memoriału - stanowi, iż skutki transakcji i innych zdarzeń ujmuje się z chwilą wystąpienia (a nie w momencie wpływu lub wypływu środków pieniężnych) oraz wykazuje się je księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym okresu, którego dotyczą. Sprawozdania sporządzone zgodnie z tą zasadą dostarczają użytkownikom informacji nie tylko o przeszłych zdarzeniach pociągających za sobą przepływ środków pieniężnych, ale także o obowiązkach finansowych jednostki w przyszłości i o zasobach finansowych, które jednostka ma otrzymać w przyszłości.
Natomiast druga z wskazanych powyżej zasad - zasada kontynuacji działalności - sprowadza się do założenia w sporządzanym sprawozdania, że dana jednostka będzie w sta nie kontynuować swą działalność w przyszłości. Przyjmuje się, zatem ze jednostka nie zamierza ograniczać swej działalności oraz szczegółowo ujawnia i uzasadnia przypadek, gdy ograniczenie takie nastąpi.
Głównymi właściwościami sprawozdania finansowego decydującymi o tym, iż informacje tam zawarte są przydatne dla użytkowników są zrozumiałość, przydatność, wiarygodność i porównywalność.
Zrozumiałość - łatwość zrozumienia przedstawionych w sprawozdaniu finansowym informacji determinuje niekiedy użyteczność całego sprawozdania. Zakład się przy tym, iż użytkownicy posiadają odpowiedni stopień wiedzy z zakresu biznesu, działalności gospodarczej i rachunkowości oraz z odpowiednią uwagą zapoznają się z prezentowanymi im danymi.
Przydatność - cecha ta jest osiągnięta wówczas, gdy informacje zawarte w sprawozdaniu finansowym wpływają na decyzje podejmowane przez użytkowników, pomagając im ocenić, przeszłe, teraźniejsze i przyszłe zdarzenia albo potwierdzają bądź korygują ich poprzednie oceny. Informacje takie posiadają także wartość prognostyczną dla użytkownika pozwalają, bowiem w odpowiedni sposób przewidzieć przyszłą sytuację finansową firmy, wyniki działalności czy płynności jednostki gospodarczej. Na przydatność informacji wpływa ich charakter i istotność. Te skorelowane cechy decydują o tym, iż pominięcie takich informacji lub ich zniekształcenie może wpłynąć na decyzje gospodarcze podejmowane prze użytkowników na podstawie sprawozdania finansowego.
Wiarygodność - przesłanka ta jest spełniona wówczas, gdy informacje zawarte w sprawozdaniu finansowym nie zawierają błędów i są bezstronne oraz gdy użytkownicy mogą być pewni, że wiernie odzwierciedlają stan faktyczny. Aby informacje były wiarygodne muszą wiernie odzwierciedlać transakcje i inne zdarzenia, które starają się odzwierciedlać lub, których odzwierciedlenia można by od nich oczekiwać, co z kolei powoduje konieczność wiernego oddania transakcji i innych zdarzeń, które spowodowały powstania aktywów, zobowiązań lub kapitału własnego jednostki. Konieczne jest również księgowanie i przedstawianie transakcji i innych zdarzeń zgodnie z ich ekonomiczną treścią i rzeczywistością gospodarczą, a nie tylko formą prawną. Także bezstronność informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym jest nieodzowną cechą wiarygodnego sprawozdania finansowego.
Twórcy sprawozdań finansowych jednak muszę się zmierzyć z czynnikiem niepewności towarzyszącym wielu zdarzeniom i okolicznością. Tego rodzaju niepewność uwzględnia się poprzez ujmowanie jej charakteru i zasięgu oraz poprzez stosowanie zasady ostrożnej wyceny przy sporządzaniu sprawozdania finansowego. Polega ona na daleko idącej rozwadze przy stosowaniu subiektywnych ocen przydatnych dokonania oszacowań w warunkach niepewności tak, aby jedne składniki nie zostały zawyżone a inne zaniżone. Ostatnią cechą wiarygodnego sprawozdania jest jego kompletność z poszanowaniem zasad istotności i ograniczeń kosztowych. Pominięcie danych może powodować ze informacje stają się nieprawdziwe lub wprowadzają w błąd a co za tym idzie nie są wiarygodne i są mniej przydatne.
Porównywalność - użytkownicy chcący w pełni skorzystać z informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym powinni mięć możliwość porównywania sprawozdań finansowych jednostki z różnych okresów w celu określenia trendów charakteryzujących jej sytuację finansową i wyniki działalności. Powinni mieć także możliwość porównywania sprawozdań różnych jednostek, w związku, z czym wycena i prezentacja finansowych skutków podobnych transakcji i innych zdarzeń powinny być przeprowadzane w ramach jednostki i w kolejnych okresach w ten sam sposób. Konsekwencją powyższego jest konieczność informowania użytkowników o zasadach rachunkowości zastosowanych przy sporządzaniu sprawozdania finansowego a także o zmianach tych zasad oraz ich skutkach. Dlatego też przestrzeganie Międzynarodowych Standardów Rachunkowości w tym zasad dotyczących ujawniania stosowanych zasad rachunkowości pomaga osiągnąć porównywalność danych.
Natomiast wśród ograniczeń dotyczących przydatności i wiarygodności informacji nie sposób nie wymienić terminowości w tworzeniu sprawozdań, ważenia kosztów i korzyści oraz ważenia różnych cech sprawozdania finansowego.
Sprawozdanie finansowe obrazuje skutki finansowe transakcji i innych zdarzeń poprzez grupowanie ich w szerokie kategorie zgodnie z ich cechami ekonomicznymi. Te kategorie określa się mianem składników sprawozdania finansowego. Składnikami bezpośrednio związanymi z ustalaniem sytuacji finansowej w bilansie są aktywa, zobowiązania i kapitał własny. Składnikami bezpośrednio związanymi z określeniem wyników jednostki w rachunku zysków i strat są przychody i koszty.
- Aktywa przyczyniają się do wpływu środków pieniężnych które są wykorzystywane do wytwarzania produktów lub usług w celu zaspokojenia klientów; mogą przyjmować postać fizyczną, mogą wiązać się z tytułem prawnym łącznie z tytułem własności; powstają one dzięki transakcjom lub innym zdarzeniom z przeszłości np. zakup, wytwarzanie, itd.
- Zobowiązania - polegają na obowiązku danej jednostki podjęcia określonego działania w określonym terminie w celu wypełnienia ciążących na jednostce obligatoryjnych świadczeń w celu uniknięcia przymusu sądowego.
- Kapitał własny - jest to różnica pomiędzy aktywami a zobowiązaniami. W bilansie można go podzielić na mniejsze części składowe takie jak środki wniesione przez udziałowców, niepodzielny zysk z lat poprzednich oraz kapitał rezerwowy.
- Przychody - powstają w ramach działalności gospodarczej jednostki. Kategoria ta obejmuje zarówno przychody jak i zyski. Mianem zysków określa się inne pozycje, które spełniają definicję przychodów i stanowią przyrost korzyści ekonomicznej.
-Koszty - obejmują zarówno straty jak i koszty które powstają w wyniku działalności gospodarczej. Przybierają formę rozchodu lub spadku wartości aktywów. Straty zaś to inne pozycje które spełniają warunki definicji kosztów i zmniejszają korzyści ekonomiczne.
MIĘDZYNARODOWY STANDARD RACHUNKOWOŚCI MSR 31 - SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA DOTYCZĄCA UDZIAŁÓW WE WSPÓLNYCH PRZEDSIĘWZIĘCIACH
MSR 31 został zatwierdzony przez Zarząd w listopadzie 1990 roku. W 1994 roku jego tekst został przekształcony, natomiast w lipcu 1998 roku w celu zapewnienia spójności z zapisami MSR 36 zaktualizowano paragrafy 39 i 40 oraz dodano nowy paragraf 41. Ostateczny tego kształt stosuje się przy sporządzaniu sprawozdań finansowych za okresy rozpoczynające się 1 lipca 1999 roku i później. Następne, raczej kosmetyczne zmiany i aktualizacje mające na celu zapewnienie ujednoliconego nazewnictwa i spójnej terminologii we wszystkich MSR, przeprowadzane były w grudniu 1998 roku, marcu 1999 oraz październiku 2000 roku.
Zakresem stosowania MSR 31 jest ewidencjonowanie udziałów we wspólnych przedsięwzięciach oraz wykazywanie aktywów, zobowiązań, przychodów i kosztów wspólnych przedsięwzięć w sprawozdaniach finansowych wspólników przedsięwzięcia w sprawozdaniach finansowych wspólników przedsięwzięcia i inwestorów, niezależnie od struktury czy formy, w jakiej wspólne przedsięwzięcie prowadzi działalność.
1.Wspólnie kontrolowana działalność
2. Wspólnie kontrolowane aktywa
3 wspólnie kontrolowane podmioty
a)dwóch lub więcej wspólników przedsięwzięcia związanych z ustaleniami umownymi
b) ustalenia umowne ustanawiają sprawowanie wspólnej kontroli
Ustalenia umowne są udokumentowane w różny sposób, na prz6ykład za pomocą umowy miedzy wspólnikami przedsięwzięcia lub protokołów z dyskusji miedzy wspólnikami. Ustalenia takie mogą włączone być do statutu lub regulaminu wspólnego przedsięwzięcia.
Ustalanie poruszają następujące zagadnienia:
- zakres działalności, okres trwania i wymogi sprawozdawcze wspólnego przedsięwzięcia
- mianowanie zarządu lub organu równorzędnego zarządzającego wspólnym przedsięwzięciem, ustalanie prawa głosu wspólników przedsięwzięcia
- wpłaty na poczet kapitału wniesionego przez wspólników przedsięwzięcia
- podział pomiędzy wspólników przedsięwzięcia wyników produkcji, przychodów kosztów lub rezultatów wspólnego przedsięwzięcia
Ustalenie umowne stanowią wspólna kontrolę nad wspólnym przedsięwzięciem. Sprawia to, że wspólnik nie może samodzielnie zapewnić sobie jednostronnej kontroli na działalnością przedsięwzięcia. Ustalenia umowne mogą stanowić, iż jeden ze wspólników będzie pełnić funkcję zarządzającego lub kierującego przedsięwzięciem. Zarządzający nie kontroluje wspólnego przedsięwzięcia, lecz prowadzi działania w ramach polityki finansowej i operacyjnej uzgodnionej przez wspólników zgodnie z ustaleniami umownymi oraz w ramach uprawnień scedowanych na niego.
Działalność niektórych wspólnych przedsięwzięć polega na użytkowaniu aktywów i innych zasobów należących do wspólników przedsięwzięcia niż na ustanowieniu spółki prawnej, spółki osobowej czy innego podmiotu lub struktury finansowej odrębnej względem samych wspólników. Każdy ze wspólników ponosi własne koszty i zaciąga zobowiązania a także zobowiązany jest do zdobywania środków niezbędnych do finansowania działalności.
W odniesieniu do swoich udziałów we wspólnie kontrolowanej działalności wspólnik przedsięwzięcia powinien ująć w swoim jednostkowym sprawozdaniu finansowym i odpowiednio skonsolidowaniu sprawozdaniu finansowym następujące pozycje:
a) aktywa, które kontrolują, zobowiązania, które zaciąga
b) koszy i swój udział w przychodach z tytułu sprzedaży towarów lub usług we wspólnym przedsięwzięciu
Ze względu na to, że aktywa, zobowiązania przychody i koszty ujmuje się już w jednostkowych sprawozdaniach finansowych przedsięwzięcia i odpowiednio skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych nie ma potrzeby dokonywania korekt czy stosowania innych procedur konsolidacyjnych wobec tych pozycji dla celów prezentacji skonsolidowanego sprawozdania finansowego przez wspólnika. Również nie wymaga się prowadzenia oddzielnej ewidencji księgowej wspólnych przedsięwzięć ani sporządzania jednostkowych sprawozdań finansowych przez wspólne przedsięwzięcie.
W niektórych wspólnych przedsięwzięciach przeprowadza się kontrolę nad aktywami wniesionymi do wspólnego przedsięwzięcia, które to aktywa służą do uzyskania przez wspólników przedsięwzięcia określonych korzyści.
W odniesieniu do swoich udziałów we wspólnie kontrolowanych aktywach wspólnik przedsięwzięcia powinien ująć w swoim jednostkowym sprawozdaniu finansowym i w odpowiednio skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym następujące pozycje:
a - swój udział we wspólnie kontrolowanych aktywach, klasyfikowanych według rodzajów tych aktywów
b - wszelkie zaciągnięte przez niego zobowiązania,
c - swój udział we wszystkich zobowiązaniach zaciągniętych wspólnie z pozostałymi wspólnikami przedsięwzięcia
d - wszelkie przychody uzyskane ze sprzedaży lub wykorzystania części produkcji która przypada na danego wspólnika i pochodzi ze wspólnego przedsięwzięcia łącznie z udziałem we wszystkich kosztach poniesionych przed te przedsięwzięcia
e - koszty poniesione w związku ze swym uczestnictwem we wspólnym przedsięwzięciu
Wspólnik powinien wykazać swoje udziały we wspólnie kontrolowanej jednostce w swoich skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych wżywając się jednego z dwóch wzorów sprawozdawczych przewidzianych dla konsolidacji proporcjonalnych. Nazywane jest to podejściem wzorcowym lub konsolidacją proporcjonalną. Wspólni wykazując swoje udziały w jednostce zobowiązany jest do przedstawienia istoty i realiów ekonomicznych, które odzwierciedlają swoje udziały w aktywach pasywach przychodach i kosz tych wspólnie kontrolowanej jednostki. Zastosowanie konsolidacji proporcjonalnej oznacza, że skonsolidowany bilans wspólnika uwzględnia jego udziały w aktywach, które wspólnie kontroluje oraz jego udziały w zobowiązaniach, za które jest wspólnie odpowiedzialny.
Skonsolidowany rachunek zysków i strat wspólnika zawiera jego udziały w przychodach i kosztach wspólnie kontrolowanej jednostki. Aby przeprowadzić konsolidację proporcjonalną można zastosować różne wzory sprawozdawcze. Wspólnik może połączyć swoje udziału w aktywach pasywach przychodach i kosztach wspólnie kontrolowanej jednostki z podobnymi pozycjami w swoich sprawozdaniach finansowych pozycja po pozycji. Według drugiej metody wspólnik może wprowadzić oddzielną pozycję w konsolidowanych sprawozdaniach finansowych dla swoich udziałów w aktywach pasywach przychodach i kosztach wspólnie kontrolowanej jednostki. Obydwa wymienione wzory sprawozdawcze dają ten sam rezultat wykazując identyczne kwoty wyniku netto i wszystkich głównych rodzajów aktywów pasywów przychodów i kosztów. Także dla celów niniejszego standardu dozwolone jest stosowanie obydwu tych wzorów. Nie jest jednak dozwolone kompensowanie aktywów lub pasywów poprzez odjęcie innych aktywów lub pasywów ani też kompensowanie przychodów i kosztów poprzez odjęcie innych przychodów lub kosztów, chyba, że istnieje tytuł prawny do kompensaty i kompensowanie odzwierciedla oczekiwania dotyczące sposobu realizacji aktywów lub spłaty zobowiązań.
Wspólnik powinien zaniechać konsolidacji proporcjonalnej od momentu, w którym przestaje mieć udziały nad wspólnie kontrolowaną jednostką.
Kolejna metoda konsolidowania sprawozdań finansowych wspólników przedsięwzięcia dopuszczająca podejście alternatywne jest metoda praw własności. Wspólnik przedsięwzięcia w skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych powinien wykazać swoje udziały we wspólnie kontrolowanej jednostce stosując metodę praw własności. Metoda ta stosowana jest przez tych, którzy uważająca niewłaściwe połączenie pozycji kontrolowanych z pozycjami wspólnie kontrolowanymi oraz ci, którzy uważają, iż wspólnicy przedsięwzięcia mają znaczący wpływ na wspólnie kontrolowaną jednostkę a nie sprawują wspólnej kontroli. Niniejszy standard nie zaleca stosowania metody praw własności, ponieważ konsolidacja proporcjonalna lepiej odzwierciedla istotę i reali ekonomiczne udziału wspólnika we wspólnym przedsięwzięciu tj. kontrolę nad udziałami wspólnika w przyszłych korzyściach ekonomicznych. Wspólnik przedsięwzięcia powinien zaniechać stosowania metody praw własności od momentu, w którym przestaje sprawować wspólną kontrolę lub wywierać znaczący wpływ na wspólnie kontrolowaną jednostkę.
Stosowanie zarówno metody proporcjonalnej jak i metody praw własności nie jest właściwe w przypadku, kiedy udziały we wspólnie kontrolowanej jednostce zostały nabyte i są posiadane wyłącznie w celu zbycia ich w bliskiej przyszłości.
Pomiędzy wspólnikiem przedsięwzięcia a wspólnym przedsięwzięciem występują transakcje nabywania lub sprzedaży aktywów wspólnemu przedsięwzięciu. Sprzedaż aktywów to ujęcie jakiejkolwiek części zysku lub straty z tytułu tej transakcji powinno odzwierciedlać istotę tej transakcji. Wspólnik przedsięwzięcia powinien ująć w sprawozdaniu pełną kwotę strat, jeżeli wniesienie lub sprzedaż aktywów dostarcza dowodów na spadek możliwej do uzyskania wartości netto aktywów obrotowych lub na wystąpienie odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości. Jeżeli wspólnik nabywa aktywa od wspólnego przedsięwzięcia nie powinien ujmować w sprawozdaniu przypadającej części zysków wspólnego przedsięwzięcia z tytułu tej transakcji do czasu odsprzedania tych aktywów nie zależnej stronie trzeciej. Wspólnik powinien ująć w sprawozdaniu swoją część strat z tytułu tej transakcji w taki sam sposób jak przypadająca na niego cześć zysków z tym, że straty powinny zostać ujęte niezwłocznie, jeżeli wynikają ze spadku możliwej do uzyskania wartości netto aktywów obrotowych lub wystąpienia odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości.
Wspólnik przedsięwzięcia powinien ujawnić niezależnie od kwoty innych zobowiązań warunkowych informacje dotyczące łącznej kwoty następujących zobowiązań warunkowych chyba, że prawdopodobieństwo wystąpienia straty jest znikome:
a - wszelkie zobowiązania warunkowe zaciągnięte przez wspólnika w związku ze swoimi udziałami we wspólnych przedsięwzięciach oraz o udziałach w zobowiązaniach warunkowych zaciągniętych wspólnie z innymi wspólnikami
b -udział w zobowiązaniach warunkowych samego wspólnego przedsięwzięcia, do których jest warunkowo zobowiązany
c - te zobowiązania warunkowe, które powstały, ponieważ na wspólniku warunkowo ciąż zobowiązania innych wspólników wspólnego przedsięwzięcia
Wspólnik powinien ujawnić wykaz i opis udziałów w znaczących wspólnych przedsięwzięciach oraz wielkości procentowe posiadanych udziałów własnościowych we wspólnie kontrolowanych jednostkach. Robi to za pomocą wzoru sprawozdawczego przewidzianego dla konsolidacjo proporcjonalnej lub za pomocą metody praw własności.
Wspólnik, który nie posiada jednostek zależnych i z tego powodu nie publikuje skonsolidowanych sprawozdań finansowych powinien ujawnić te same informacje o swoich udziałach we wspólnym przedsięwzięciu, co wspólnicy publikujący skonsolidowanie sprawozdania finansowe.
Jak zatem wnioskować można z powyższych wywodów sprawozdania finasowe sporządzone zgodnie z nakazami Międzynarodowych Standardów Rachunkowości dostarczają niezbędnych informacji zarówno właścicielom jak i przyszłym inwestorom jednostek gospodarczych.