HASŁA POZYTYWIZMU EUROPEJSKIEGO

Utylitaryzm – głosił, że wszystkie działania jednostki powinny być podporządkowane dobru ogółu. Dobre jest to co służy całemu społeczeństwu: nauka, medycyna, technika, praca.

Kult pracy – praca powinna być dobrem najwyższym człowieka, dawać mu szczęście i zadowolenie. Praca daje poczucie godności i własnej wartości.

Kult nauki – wiara, że nauka i postęp z nią związany uczyni życie człowieka lepszym.

Determinizm – w myśli, którego wpływ na człowieka mają (czyli determinują jego zachowania) trzy czynniki: rasa, moment dziejowy, środowisko . rasa – to ładunek cech biologicznych i fizycznych jaki człowiek odziedziczył po przodkach . środowisko – to miejsce w którym żyje. moment dziejowy – to czas historyczny i społeczny w którym przyszło mu żyć.

Scjentyzm – wiara w nieograniczone możliwości ludzkiego rozumu, nie zahamowany rozwój nauki przed którą nie ma granic ostatecznych.

Agnostycyzm – pogląd według którego nauka nie może być jedynym źródłem poznania świata, gdyż są na nim rzeczy, które nie poddają się naukowej analizie. Możliwe więc do poznania jest tylko to czego można dowieść za pomocą doświadczeń.

Pozytywizm – wszystko co służy społeczeństwu jest dobre i potrzebne czyli pozytywne. HASŁA POZYTYWIZMU POLSKIEGO

Ñ Praca organiczna, czyli działanie na rzecz rozwoju gospodarczego społeczeństwa ziemi polskich .Pozytywiści pojmowali społeczeństwo na wzór żywego organizmu : tak dla jak dla jego prawidłowego funkcjonowania niezbędne jest zdrowie wszystkich organów ,tak dla dobra społeczeństwa potrzeby jest równomierny rozwój wszystkich jego warstw i dziedzin życia. Zaapelowali do ludzi „Bogaćcie się”, sformułowali liberalne pojęcie „rozumnego egoizmu”. Sądzili że trzeba pomnażać swój majątek . Ogranicznikami byli przemysłowcy kupcy bankierzy właściciele majątków ziemskich.

Ñ Praca u podstaw, czyli pomoc ludziom z nizin społecznych – chłopom i biedocie miejskiej .Pozytywiści propagowali konieczność rozwoju oświaty polskiej wśród ludu , mieli również świadomość ,że pozostają w rękach zaborców szkolnictwo jest narzędziem germanizacji i rusyfikacji. Hasło praca u podstaw obejmowała kwestie edukacji, nauki zawodu oraz pobudzenie aktywności zawodowej ludu.

Ñ Emancypacja kobiet – danie kobietom szansy na samodzielne utrzymanie się (odpowiednie do pracy wynagrodzenie); dostęp do edukacji (prawo do kończenia szkół wyższych);nauka rzeczy użytecznych a nie życia salonowego; te wszystkie zamiary miały poprawić los tych kobiet, które po upadku powstania styczniowego zostały bez środków do życia bo mężczyźni albo zginęli w walce albo wyemigrowali. Postulat ten brał w obronę rzeszę kobiet z warstw niższych, które zmuszone były opuścić wieś i przenieść się do miasta.

Ñ Asymilacja Żydów – Żydzi jako społeczność zamieszkują ziemie polskie od wieków. Ich przedsiębiorczość i zaradność pozwoliła nie tylko na to, że są warstwą posiadającą pieniądze ale też na utrzymanie odrębności narodowej i kulturowej. W tym względzie Polacy powinni brać z nich przykład i włączyć ich w obręb własnego społeczeństwa po to by nauczyć się od nich zasad handlu, gospodarki, kapitalizmu.

Ñ Scjentyzm-czyli zaufanie do nauki opartej na rozumie i doświadczeniu ,przede wszystkim do nauk przyrodniczych jako jednego źródła pewnej wiedzy .Pozytywiści walczyli z przekonaniami nienaukowymi , zwłaszcza opartych na religijnych przesadach , promowali idee kształcenia się interesowania odkryciami naukowymi.

Pojęcia- Pozytywizm

SPIRYTUALIZM- uznawanie wyższości czynnika duchowego nad intelektualnym, oczekiwanie do ludzi ofiar z życia, odrzucanie jakiejkolwiek ugody z zaborcą i czekanie na rychłe wyzwolenie Polski przez wznowienie zbrojnej walki o niepodległość.

TRADYCJONALIZM- ideologia postulująca ciągłość tradycji i instytucji społecznych, która lansowała hasło „pracy organicznej”.

FILOZOFIA POZYTYWNA- filozofia ta ma sens praktyczny, ma służyć poprawie życia, badać przedmioty rzeczywiste i rzeczy dostępne rozumem; jaj celem było uzyskiwanie wiedzy pewnej.

EWOLUCJONIZM-myśl, że cała rzeczywistość podlega stałej zmianie w jednym kierunku i według jednego prawa; ta ewolucja to rozwój i postęp ludzkości.

MONIZM PRZYRODNICZY- jedność świata natury i ludzi, bo cały świat podlega tym samym prawom.

SCJENTYZM- zaufanie do nauki opartej na doświadczeniu i rozumowaniu, bo one są źródłami rzetelnej wiedzy.

PRAKTYCYZM- stawianie sobie osiągalnych, rozsądnych celów, troska o dobór środków do ich urzeczywistniania.

AGNOSTYCYZM- zakłada, że nie można do końca poznać świata i praw nim rządzących, są to rzeczy, których rozum nie ogarnia; są i będą, lecz nie należy się nimi zajmować; opracować trzeba tylko dostępne zmysłom zjawiska i ich związki.

RELATYWIZM- głosił, że pojęcia takie, jak dobro, zło, piękno, prawda są względne, zależne od relacji i okoliczności.

POWIEŚĆ TENDENCYJNA ? powieść w której odpowiedniej tezie podporządkowany jest sposób narracji i świat przedstawiony

POWIEŚĆ REALISTYCZNA- utwór skonstruowany według wzorca powieści tendencyjnej , charakteryzująca się podziałem bohaterów na dobrych i złych ( ich los ma być przestrogą lub przykładem)

MINIMALIZM- człowiek powinien być minimum - ten zbiór zagadnień, który jest mu dostępny, i który jest możliwy do zbadania.

NATURALIZM- krytykowany i odrzucany przez Sienkiewicza za zajmowanie się

marginesami, a nawet "rynsztokami życia";- obrazy Powiśla w "Lalce";- pisarze przyjmują postawę uczonych-badaczy przyrody.

PANSLAWIZM, ruch ideowo-polityczny dążący do zjednoczenia Słowian