2. Rodzina własna

METODA

ANALIZA ŚRODOWISKA RODZINNEGO

RODZINA WŁASNA (RW)

Proszę określić strukturę swojej rodziny, podając płeć i wiek swój

i współmałżonka oraz kolejnych dzieci

Ja - K. M lat; współmałżonek lat; lata małżeństwa ....................

(dzieci - synowie (S) ; córki (C))

Dzieci: .................................................................................................................................

Np.

S1 - 22 lata; S2 - 20 lat; C3 - 18 lat.

oznacza, że ma Pani/Pan najstarszego - 22-letniego syna, młodszego - 20 letniego i najmłodszą córkę w wieku 18 lat.

Poniżej przedstawione zostały zestawy twierdzeń charakteryzujące różne po­stawy w rodzinie. Według nich proszę ocenić swoje zachowania wobec współ­małżonka i własnych dzieci:

Punktacja zawsze jest taka sama:

3- zdecydowanie tak

2 2 - raczej tak

1 1- raczej nie

0- zupełnie nie

x - nie potrafię określić

Jeżeli postawy Pani/Pana wobec wszystkich dzieci są podobne - twierdzenia proszę oznaczać jedną cyfrą.

Np. Twierdzenie:

Wyręczam moje dzieci w pracach, w rozwiązywaniu problemów,

daję - często nie oczekując nic w zamian

Jeśli zdecydowanie dotyczy to wszystkich Pani/Pana dzieci proszę to zapisać tak:

Wyręczam moje dzieci w pracach, w rozwiązywaniu problemów,

daję - często nie oczekując nic w zamian

3

37

Jeżeli postawy Pani/Pana różnią się - są inne w stosunku do syna, czy córki proszę to zapisać oznaczając poszczególne dzieci: Wyręczam moje dzieci w pracach, w rozwiązywaniu problemów, daję - często nie oczekując nic w zamian S1-3; S2-1;C3-0 Oznacza to, że w stosunku do najstarszego syna jest to zupełnie prawdziwe, w przypadku młodszego - raczej nieprawdziwe, natomiast córki tego typu za­chowania wcale nie dotyczą.	Twierdzenie	Odp.
1.	Bez wspólnego życia z moimi dziećmi nie wyobrażam sobie przyszło-
	ści
2.	Całkowicie angażuję się w życie dzieci, w zamian żądam od nich
	bezgranicznej miłości
3.	Cenię i szanuję ogólnoludzkie wartości, poświęcanie się dla rodziny,
	kultywowanie rodzinnych tradycji
4.	Gdy odpoczywam z moimi dziećmi, często pytam je, czego sobie ży-
	czą, by spełnić ich pragnienia
5.	Chętnie poświęcam się dla współmałżonka
6.	Oczekuję od dzieci, aby zajmowały się moimi problemami
7.	Cieszy mnie samodzielność dzieci, zachęcam je do niej
8.	Czas odpoczynku dzieci staram się zawsze wykorzystywać na poucza-
	nie ich
9.	Daję dzieciom swobodę dostosowaną do ich wieku i odpowiedzialno-
	ści
10.	Decyduję o wszystkich sprawach dzieci, uważam, że czasami trzeba
	wymuszać zgodę dzieci na proponowane przez rodzica rozwiązania
11.	Denerwują mnie wszelkie kontakty pozarodzinne moich dzieci, gdyż
	uważam, że dzieci więcej czasu powinny spędzać ze mną
12.	Gdy rodzic jest zajęty swoimi sprawami, dzieci powinny wyręczać go
	w obowiązkach rodzinnych, nawet tych najpoważniejszych
13.	Dziecko powinno wiedzieć dokładnie, czego od niego rodzic oczekuje;
	jest to ważniejsze niż mówienie dziecku, że się je kocha
14.	Dzięki nagrodom staram się dzieci bardziej związać ze sobą
15.	Chętnie zaspokajam wszelkie potrzeby dzieci, często nawet swoim
	kosztem
16.	Jako rodzic mam obowiązek ściśle kontrolować relacje pozarodzinne
	moich dzieci i w razie potrzeby ograniczać je
17.	Kocham moje dzieci i staram się im to okazywać

38

18.

Dla mnie moje dzieci są najważniejsze i w każdej sytuacji staram się

im to okazać

19.

Lepiej wychowa dziecko rodzic surowy i wymagający niż stale okazu-

jący troskliwość

20.

Lubię odpoczywać z moimi dziećmi - uważam, że i im i mnie należy

się odpoczynek

21.

Mam świadomość, że wciąż czegoś oczekuję dla siebie od moich

dzieci

22.

Mam tyle ważnych spraw na głowie, że trudno mi jeszcze troszczyć się

o zaspokojenie potrzeb moich dzieci

23.

Moje dzieci są dla mnie ważniejsze niż współmałżonek

24.

Moje życie - to moje dzieci

25.

Na współmałżonka nie mogę liczyć

26.

Nawet w trudnych sytuacjach ważniejsze jest przekonanie dziecka do

słuszności racji niż złamanie jego woli

27.

Nie chcę, aby moje dzieci kiedykolwiek odeszły z domu rodzinnego,

uważam, że nie byłoby to lojalne z ich strony

28.

Nie czuję więzi emocjonalnej ze współmałżonkiem

29.

Nie mam stałego systemu wychowawczego, na stosowane przeze mnie

kary i nagrody wpływa w dużej mierze moje samopoczucie

30.

Nie

stosuję

nagród,

gdyż

uważam,

że

one

psują

dzieci;

w wychowaniu najważniejszą rolę ogrywa kara; czasem trzeba karać

dotkliwie

31.

Nie

uważam,

aby

było

konieczne

zajmowanie

się

relacjami

pozarodzinnymi moich dzieci

32.

Odczuwam brak miłości współmałżonka

33.

Okazywanie dzieciom uczuć psuje je, więc nie należy tego robić

34.

Polecenie rodzica powinno być dla dziecka rozkazem, nie podlegają-

cym żadnej dyskusji

35.

Pomiędzy mną a dziećmi w zasadzie nie ma szczerej komunikacji

36.

Moim marzeniem jest, aby moje dzieci całe życie i we wszystkich

sprawach mogły się zwracać do mnie o pomoc

37.

Pragnę, aby moje dzieci czuły się rozpieszczane

38.

Chcę, aby w domu każdy czuł się bezpiecznie i staram się, aby każdy

problem, który dotyczy dzieci, był wspólnie z nimi rozwiązywany

39.

Uważam, że rodzic ma prawo zawsze oczekiwać bezwarunkowej miło-

ści od swoich dzieci

40.

Rodzic powinien stale wyznaczać dziecku nowe obowiązki; lepiej gdy

będzie ich miało za dużo, niż za mało

39

41.	Rozkazy rodziców nie powinny podlegać dyskusji; w sprawach
	dotyczących dzieci liczy się tylko decyzja rodzica
42.	Uważam,	że ważniejsze jest, by dzieci wykonywały polecenia
	w taki sposób, w jaki oczekuje tego od nich rodzic, niż proponowały
	swoje rozwiązania zadań
43.	Staram się raczej prosić dzieci o wykonanie moich poleceń, tłumaczyć
	im moje racje, niż odwoływać się do autorytetu
44.	Uważam, że moim obowiązkiem jest starannie dobierać moim dzie-
	ciom przyjaciół i kolegów
45.	Staram się szanować ogólnoludzkie wartości i uważam, że dla ich
	ochrony trzeba stosować wobec dzieci surową dyscyplinę
46.	Wtajemniczam dzieci w moje problemy, nawet w takie, o których nie
	wie współmałżonek
47.	Pragnę, aby atmosferę domową cechowała miłość, łagodność i nie sta-
	wianie takich wymagań, które stresowałyby dzieci
48.	Podejmuję starania, aby atmosferę rodzinną w naszym domu cecho-
	wała miłość, akceptacja, życzliwość oraz stawianie dzieciom rozsąd-
	nych wymagań
49.	Chcę, aby moje dzieci zrozumiały, jak bardzo są mi w życiu potrzebne
50.	Staram się, aby nagrody i kary stosowane przeze mnie wobec dzieci
	były słuszne i sprawiedliwe
51.	Staram się, aby w naszej rodzinie każdy miał zapewnione określone
	prawa i w miarę możliwości podejmował obowiązki na rzecz rodziny
52.	Pragnę, aby życie moich dzieci było beztroskie; stąd chronię je przed
	wszelkimi problemami i kłopotami
53.	Szanuję ogólnoludzkie wartości i uczę dzieci szacunku dla nich
54.	Chronię swoje dzieci przed negatywnymi skutkami ich działań
55.	Szanuję prawa i uczucia każdego członka rodziny
56.	Tylko dzieci tak naprawdę mogą zaspokoić pragnienie miłości
	u swoich rodziców
57.	Uważam, że dla dobra dziecka trzeba nieraz złamać jego wolę
58.	Uważam, że dzieci powinny być najważniejszym celem życia rodziców
59.	Uważam, że dzieci powinny się przede wszystkim troszczyć o to, aby
	zaspokajać potrzeby rodziców
60.	Uważam, że dzieci w jakiś sposób są własnością rodziców
61.	Sądzę, że dla dobra dziecka trzeba nieraz wybrać za nie, nawet w przy-
	padku ważnych decyzji dotyczących jego życia
62.	Uważam, że jeśli rodzic ma swoje kłopoty, powinien żądać od dzieci,
	aby pomogły mu je rozwiązać

40

63.	Sądzę, że w błahych sprawach lepiej dziecku ustąpić, niżby miało ono
	stracić zaufanie do rodzica
64.	Uważam, że najlepiej jest, gdy dzieci radzą sobie same
65.	Stoję na stanowisku, że dzieci należy karać surowo, zwłaszcza wtedy,
	gdy denerwują rodziców
66.	Uważam, że najważniejsze jest dobro dzieci; należy więc pytać je o
	zdanie, propozycję (np. dotyczącą spędzania wolnego czasu) i do tego
	dostosowywać życie rodziny
67.	Moim zdaniem okazywanie uczuć współmałżonkowi jest oznaką słabo-
	ści
68.	Uważam, że rodzic powinien akceptować i szanować relacje pozaro-
	dzinne swoich dzieci (przyjaciół, kolegów), więc zachęcam je do tego
	typu kontaktów
69.	Sukcesy i postępy dziecka należy traktować jako rzecz oczywistą,
	chwalenie i zauważanie osiągnięć dziecka szkodzi w jego wychowaniu
70.	Moim zdaniem troska o rozwój dzieci, realizację ich możliwości,
	odkrywanie uzdolnień i talentów jest ważniejsza niż staranie się o roz-
	wój rodziców
71.	W rodzinie ważniejsze jest dobre wypełnianie przez każdego obowiąz-
	ków niż troska o zaspokajanie potrzeb i budowanie relacji międzyludz-
	kich
72.	W wychowaniu dzieci najważniejszą rolę ogrywa wyznaczanie im wła-
	ściwych obowiązków i ścisła kontrola ich wykonania
73.	Sądzę, że ważniejsze jest, aby dzieci zawsze słuchały rodziców niż
	były z nimi bardzo związane
74.	Uważam, że wola dziecka powinna być podporządkowana woli rodzi-
	ców
75.	Gdy w domu występują nieporozumienia i napięcia, nie wiem, czego
	wtedy od dzieci oczekiwać i czego wymagać
76.	W miarę możliwości staram się o zaspokojenie potrzeb wszystkich
	członków rodziny
77.	W mojej rodzinie każdy otwarcie i szczerze może wypowiadać swoje
	zdanie
78.	Odczuwam brak bliskich związków między mną a dziećmi
79.	W mojej sytuacji wychowanie dzieci jest obowiązkiem ponad siły
80.	W naszej rodzinie jest tyle kłopotów, że trudno myśleć o czyimkolwiek
	odpoczynku
81.	W naszej rodzinie są bardzo poważne problemy, stąd trudno cokolwiek
	zaplanować

41

82.

W naszej rodzinie trudno mówić o poszanowaniu ogólnoludzkich

wartości (ważniejszym problemem jest choroba, alkohol itp.)

83.

W przypadku naszej rodziny mówienie o rozwoju jest nieporozumie-

niem

84.

W trudnych sytuacjach małżeńskich staram się liczyć przede wszyst-

kim na siebie

85.

Staram się dzieci wyręczać w ich obowiązkach domowych, aby miały

więcej czasu na naukę i zabawę

86.

W ważnych sprawach dotyczących rodziny wysłuchuję także zdania

dzieci i staram się rozważyć podawane przez nich racje

87.

Od dzieci oczekuję uległości; odwołuję się do ich miłości (gdybyś

mnie kochał, to byś to dla mnie zrobił)

88.

W wychowaniu dzieci można stosować surową dyscyplinę, dla ich do-

bra można je także zmusić do wytężonej pracy

89.

W wychowaniu moich dzieci zdecydowanie przeważają nagrody, sta-

ram się zauważyć i pochwalić każde, nawet najmniejsze osiągnięcie

dziecka, natomiast karami tylko straszę, ale ich nie stosuję

90.

Pragnę przygotować swoje dzieci do samodzielnego, odpowiedzial-

nego życia

91.

Wiem, że nie cieszę się autorytetem u moich dzieci

92.

Wiem, że u dzieci mam prawdziwy autorytet

93.

W trudnościach mogę zawsze liczyć na współmałżonka

94.

Wyręczam moje dzieci w pracach, w rozwiązywaniu każdego pro-

blemu, daję - często nie oczekując nic w zamian

95.

Zadaniem rodziców jest wychwytywać i krytykować każdy, nawet naj-'

mniejszy błąd dziecka, aby mogło się poprawić

96.

Zależy

mi

na

rozwoju

własnym,

współmałżonka

i

dzieci;

na realizacji możliwości, odkrywaniu uzdolnień i talentów każdego

członka rodziny

97.

Ze współmałżonkiem łączy mnie głębokie uczucie

98.

Złamanie woli dziecka jest nieraz konieczne

99.

Źle znoszę jakiekolwiek wyjazdy moich dzieci, zdecydowanie wolę,

żeby każdą wolną chwilę spędzały razem ze mną

100. Żądam od dzieci jak najlepszego wykonania moich poleceń

42

KLUCZ Wszystkie punkty zachowują swoją wartość jedynie x ma wartość 1,5 punktu Jeżeli postawy wobec poszczególnych dzieci mają różny charakter ­w ocenie całości twierdzenia stawiamy średnią arytmetyczną (Można także określić postawy wobec poszczególnych dzieci - wtedy sumujemy oddzielnie punkty oceniające postawę wobec każdego dziecka) (Uwaga - jeżeli dany rodzic wykazuje postawy prawidłowe w stosunku do jednego dziecka, a do innych nie - całość rodziny nie może być określona jako rodzina prawidłowa) Rodzina CHAOTYCZNA	Nr kolejny	Punkty
1.	12
2.	22
3.	25
4.	28
5.	29
6.	31
7.	35
8.	62
9.	64
10.	65
11.	75
12.	78
13.	79
14.	80
15.	81
16.	82
17.	83
18.	88
19.	91
20.	98
Razem

43

Rodzina WŁADZY	Nr kolejny	Punkty
1.	8
2.	13
3.	16
4.	19
5.	30
6.	33
7.	34
8.	40
9.	41
10.	42
11.	45
12.	57
13.	67
14.	69
15.	71
16.	72
17.	73
18.	84
19.	95
20.	100
Razem

44

Rodzina PRA WIDŁOWA	Nr kolejny	Punkty
1.	7
2.	9
3.	17
4.	20
5.	26
6.	38
7.	48
8.	50
9.	51
10.	53
11.	55
12.	68
13.	76
14.	77
15.	86
16.	90
17.	92
18.	93
19.	96
20.	97
Razem

45

Rodzina NADOPIEKUŃCZA	Nr kolejny	Punkty
1.	3
2.	4
3.	5
4.	15
5.	18
6.	36
7.	37
8.	43
9.	44
10.	47
11.	52
12.	54
13.	58
14.	61
15.	63
16.	66
17.	70
18.	85
19.	89
20.	94
Razem

46

Rodzina UWIKŁANA	Nr kolejny	Punkty
1.	1
2.	2
3.	6
4.	10
5.	11
6.	14
7.	21
8.	23
9.	24
10.	27
11.	32
12.	39
13.	46
14.	49
15.	56
16.	59
17.	60
18.	74
19.	87
20.	99
Razem

47

PROFIL Bardzo	55 - 60
wysokie
Wysokie	47 - 54
Średnie	41 - 46
Niskie	21 - 40
Bardzo	0-20
niskie
		Chaotyczna	Władzy	Prawidłowa	N adopie-	Uwikłana
					kuńcza