11.06.11

16 lipiec egz!!! 9.00

Terytorialność (przestrzenność) wpływu społecznego

Ludzie I zwierzęta oznaczają swoje terytoria I bronią je przed innymi. Ludzie mają tendencję do ograniczania przestrzeni (zapory, płoty, tablice itp.).

Terytorium interakcyjne – jeśli widzimy, że ludzie są ze sobą w jakiś związkach, porozumiewają się ze sobą np. grupa pasażerów oczekujących na pociąg, rodzina, grupa studentów. Wtedy jest tendencja u obserwatora do omijania takiej grupy, natomiast jeśli widzi się ludzi, którzy nie są ze sobą w interakcjach – idziemy przez sam środek.

Terytorium ludzkiego ciała (przestrzeń ściśle osobista, personalna) – każda kultura ma swoją przestrzeń personalną. Ta amerykańska jest największa na świecie – przeciętnie 90 cm; np. Latynosi – 70 cm.

Preferencje tego dystansu uzależnione są od następujących czynników:

-płeć – dystans większy pomiędzy mężczyzną a kobietą (w większości kultur)

-wiek – starsi mogą więcej, m.in. dlatego młodsi ustępują; pod względem kulturowym dużo się tu zmienia (Europa, szczególnie zachodnia, bardzo szybko się starzeje).

-status – pozycja zawsze wymagała szacunku i określonej przestrzeni; im ktoś jest ważniejszy tym: ma większy gabinet, lepsze miejsce, darzy się go większym szacunkiem itp.

- wzajemne, intymne relacje: zbyt bliskie kontakty publiczne pomiędzy mężczyzną a kobietą są oceniane negatywnie.

-Stopień czasoprzestrzennej bezpośredniości składania prośby – najskuteczniejsza metoda – w obecności, w interakcji. Bezpośredniość kontaktu sprawia, że trudnej jest odmówić komuś kto prosi o pomoc. Ważne jest patrzenie prosto w oczy - to specyficzna stymulacja aktywizującą drugiego człowieka, jego uwagę. Wtedy uważniej analizuje się całą sytuację i chcemy reagować adekwatnie do tego.

- Stopień czasoprzestrzennej pośredniości – prośba przez telefon, e-mail itp.

- Porozumienie za pomocą listu – najmniej skuteczna forma spełniania prośby.

Dotyk w relacjach interpersonalnych

Z jednej strony bardzo mocno nawiedza przestrzeń personalną; czasem nie wypada się dotykać, a czasem- wręcz przeciwnie – dotyk jest mile widziany.

Im większa różnica statusów między ludźmi, tym większa jest asymetria dotycząca najbardziej stosownej formy kontaktu.

Ludzie są bardziej skłonni do spełniania próśb, gdy interakcji towarzyszy lekkie dotknięcie. Dotyk wiąże się z bliskością interpersonalną w sensie fizycznym i psychicznym. Sprzyja lubieniu się i chęci udzielania pomocy, np. pacjenci lubią dotyk pielęgniarek, w psychoterapii jest bardzo ważne lekkie dotknięcie przez psychoterapeutę.

Dotyk jest najskuteczniejszy, gdy uczestnicy interakcji są odmiennej płci, lub gdy są to dwie kobiety. Dotykanie przy wyrażaniu prośby przez mężczyznę w stosunku do mężczyzny jest zupełnie nieskuteczne. Każde dotknięcie jednak, sprzyja wypełnianiu prośby. Dotyk kobiety zwiększa szanse wypełnienia prośby, aniżeli mężczyzny.

Normy kulturowe określają dopuszczalną i optymalną odległość fizyczną, która powinna dzielić osoby wchodzące w interakcje.

Pobudzenie emocjonalne

Pobudzenie emocjonalne jest chwilowym stanem organizmu charakteryzujący się tzw. energetyzacją somatyczną, zawężeniem pola świadomości. To niespecyficzny stan afektywny o określonej sile i znaku przyjemności lub przykrości.

Pobudzenie emocjonalne ma ścisły związek z zachowaniem konformistycznym. Im większe pobudzenie tym większa skłonność do zachowań konformistycznych. Już sama obecność innych osób wywołuje wzrost napięcia emocjonalnego. Dodatkowa fizyczna atrakcyjność jeszcze bardziej pobudza np. obecność cele brytów. Gdy emocje są przykre ulegamy prośbie, by jak najszybciej pozbyć się tych nieprzyjemnych emocji, ponieważ odmowa zwiększyłaby ich poziom.

Pobudzenie ciekawości u drugiego człowieka prowadzi do zgody na większe zaangażowanie. Dobry nastrój prowadzi do aktywacji pozytywnych elementów poznawczych, a te do spełniania próśb innych ludzi. Istotna jest tu treść (co robię dla kogoś, pod jakim względem ulegam?) oraz afektywna jakość (jakość radości; jak bardzo sprawia mi coś przyjemność?).

Wpływ nastroju na procesy pamięci

Nastrój aktywuje materiał zapisany w pamięci. Łatwiej przypomina się treści zgodne z nastrojem. Pozytywny nastrój prowadzi do wzrostu gotowości pomagania, rożnie wtedy skłonność do altruizmu, np. w słoneczne dni oraz po wysłuchaniu pozytywnego utworu muzycznego ludzie częściej sobie pomagają.

Prostym bodźcem, który może poprawić nastrój jest uśmiech innej osoby, np. uśmiechnięci kelnerzy uzyskują znacznie większe napiwki.

Pozytywne stany poznawcze prowadzą jednak do uległości.

Wpływ społeczny jako funkcja trybu komunikacji

Dwa tryby komunikacji:

-monolog – mowa zimna; skłonność do niego mają osoby raczej „zimne”. To sytuacja w której wysłuchujemy drugiego i kończymy interakcję. Czasem udajemy słuchanie, lub robimy coś innego.

Konwencja tej komunikacji jest charakterystyczna dla osób, które się nie znają.

-dialog – mowa gorąca; wymusza on aktywność poznawczą. Dyskutując musimy słuchać uważnie, żeby odpowiedzieć. Konwencja tej komunikacji charakterystyczna jest dla osób które się znają.

Przejścia:

-z monologu na dialog – poznanie się

-z dialogu na monolog – kłótnie, obraza itp. Zawsze wiąże się to z pogorszeniem relacji między ludźmi.

Technika „stopa w ustach” –> Sytuacje pierwsza: ktoś dzwoni i przedstawia się jako osoba z fundacji walczącą z głodem. Proponuje kupno ciastek informując, że dochód ze sprzedaży będzie pomocny w zorganizowaniu świątecznego posiłku.

Sytuacja druga: pytano osoby badane o ich samopoczucie, komentowano odpowiedzi w dialogu, następnie proszą o kupienie ciastek (stopa).

Wniosek: osoby w eksperymencie drugim (dialog), wpierw pytane o nastrój częściej kupowały ciastka.

W warunkach monologu, który nie dotyczył samopoczucia i nie stwarzał pozorów bliskości uległość była mniejsza. Deklaracja nastroju nie miała związku ze skłonnością sięgania do kieszeni po datek. To dialog był najważniejszy.

Zarówno w monologu jak i w dialogu ważny jest bodziec dający podstawy do reagowania.

Pytanie o samopoczucie stwarza pozory bliskości, a więc większą gotowość do spełniania próśb.

Podobne działanie zauważono w kwestii zaangażowania. Większa zgoda z rozmówcą dawała efekt większej uległości.

W warunkach gdy temat dyskusji był angażujący uległość występowała tylko wśród badanych, których opinie podzielał eksperymentator.

Dialog zwiększa efektywność technik sekwencyjnych.

Uniwersalność dialogu jako metody zwiększania uległości

Uległość nie zachodziła, gdy rozmowa dotyczyła kwestii ważnych, w których jednak rozmówcy demonstrowali rozbieżne opinie. Chodzi tutaj o tzw. refleksyjny poziom funkcjonowania np. „zmiękczacze” typu : „tak, ma pan rację, ale…”, „zgadzam się, jednak moim zdaniem…”

Pomocność i prospołeczność vs. Agresja i przemoc

Zachowania pomocne to działania ukierunkowane na spowodowanie korzyści drugiego człowieka (mat., bio., psych. – trzy formy altruizmu).

Prospołeczność – działanie ukierunkowane na korzyści pozaosobiste, na dobro innych (np. działanie ekologów)

Altruizm – szczególny rodzaj zachowania pomocnego, który nie przynosi żadnych korzyści osobie dającej, a nawet przynosi jej straty.

Model decyzyjny, a w nim 5kroków do podjęcia decyzji o udzieleniu komuś pomocy:

1) zauważenie zdarzenia

2) odpowiedź na pytanie: ”czy ta sytuacja jest kryzysowa?”

3) –II- „Czy jestem za to odpowiedzialny?”

4) –II- „Czy wiem jak pomóc i czy mam taką możliwość?”

5) wykonanie pomocy