Wyrok

Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie

z dnia 15 września 2005 r.

FSK 2643/04

1. Oprócz wypełniania funkcji banku emisyjnego oraz współdziałania w tworzeniu polityki pieniężnej NBP prowadzi także działalność gospodarczą. Nie jest on wprawdzie (z uwagi na podstawowe cele jego działalności) klasycznym przedsiębiorcą, jednakże działalność gospodarczą mogą prowadzić także podmioty, których głównym celem nie jest działalność zarobkowa.

2. Na mocy art. 57 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U. Nr 140, poz. 938 z późn. zm.) strona korzysta ze zwolnienia od podatków oraz od kosztów sądowych skarbowych na równi z jednostkami budżetowymi. Przepis ten należy do przepisów prawa podatkowego i nie stanowi podstawy do zwolnienia od podatku od nieruchomości (art. 7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nie zwalnia od tego podatku jednostek budżetowych).

LEX nr 153881, POP 2006/4/70

153881

Dz.U.2010.220.1447: art. 4

Dz.U.2010.95.613: art. 7

Dz.U.2005.1.2: art. 3; art. 57

Skład orzekający

Przewodniczący: Sędzia NSA Bogusław Gruszczyński (spr.).

Sędziowie NSA: Edyta Anyżewska, Aleksandra Wrzesińska-Nowacka.

Protokolant: Barbara Mróz.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 15 września 2005 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Narodowego Banku Polskiego Oddział Okręgowy w P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 2 września 2004 r., sygn. akt I SA/Po 2688/02 w sprawie ze skargi Narodowego Banku Polskiego Oddział Okręgowy w P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu z dnia 10 października 2002 r. nr SKO-F-3252/341/02/4 w przedmiocie stwierdzenia nadpłaty w podatku od nieruchomości za miesiąc maj 2002 r.

oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie faktyczne

Wyrokiem z dnia 2 września 2004 r., sygn. akt I SA/Po 2688/02, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu oddalił skargę Narodowego Banku Polskiego Oddział Okręgowy w P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu z dnia 10 października 2002 r., nr SKO-F-3252/341/02/4.

Zaskarżoną decyzją utrzymano w mocy decyzję Prezydenta Miasta P. z dnia 24 maja 2002 r., stwierdzającą brak nadpłaty w podatku od nieruchomości za maj 2002 r.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze uznało, że organ podatkowy pierwszej instancji prawidłowo zakwalifikował prowadzoną przez skarżącego działalność jako działalność gospodarczą, o czym świadczą jej samoistny charakter i zarobkowy cel. To oznaczało, że podatek od nieruchomości winien być uiszczany według stawek dla budynków i gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Kolegium wskazało na taką interpretację działalności Narodowego Banku Polskiego dokonaną przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 22 marca 2002 r., sygn. akt SA/Rz 2363/00.

W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego, Narodowy Bank Polski Oddział Okręgowy w P. wniósł o uchylenie decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego.

Uzasadniając żądanie skargi, skarżący stwierdził, że nie można mówić o zarobkowym celu działalności NBP, ponieważ cele działania Banku Centralnego określa Konstytucja RP i ustawa o Narodowym Banku Polskim. Podstawowym zaś celem jest utrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu (o ile nie ogranicza to celu podstawowego). Uznanie przez organy podatkowe przeprowadzania przez NBP szeregu operacji na zasadach rynkowych za działalność gospodarczą dowodzi w ocenie skarżącego niezrozumienia struktury systemu bankowego i roli banku centralnego w gospodarce rynkowej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, który rozpoznał skargę na podstawie art. 97 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1271 z późn. zm.) wskazał, że organy podatkowe prawidłowo uznały prowadzoną przez NBP Oddział Okręgowy w P. działalność za działalność gospodarczą. Wobec braku w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 9, poz. 31 z późn. zm.) definicji działalności gospodarczej, w ocenie Sądu należało ów zwrot wyjaśnić poprzez rozumienie tego terminu na gruncie potocznego języka etnicznego. Osiągany przez Narodowy Bank Polski zysk z działalności świadczy o jej gospodarczym charakterze, zarówno w kategoriach potocznego języka, jak i z punktu widzenia nauk ekonomicznych. Ponadto Sąd odwołał się do znanej stronom argumentacji zawartej w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego - Ośrodka Zamiejscowego w Rzeszowie z dnia 22 marca 2002 r. (sygn. akt SA/Rz 2363/00, POP 2004, nr 3, poz. 67) oraz w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2003 r., sygn. akt III RN 134/02, niepubl.

W skardze kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 2 września 2004 r., sygn. akt I SA/Po 2688/02, pełnomocnik skarżącego zarzucił wyrokowi naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie:

- art. 5 ust. 1 pkt 2 i 6, a także ust. 3 i art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 9, poz. 31 z późn. zm.) poprzez przyjęcie, że prowadzona przez skarżącego działalność jest działalnością gospodarczą i skarżący winien uiszczać podatek od nieruchomości według stawek dla budynków i gruntów związanych z działalnością gospodarczą;

- 2 i 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U. Nr 140, poz. 938 z późn. zm.) przez przyjęcie, że podstawowym celem działalności skarżącego jest osiągnięcie zysku i wykonywanie przez skarżącego ustawowych zadań jest działalnością gospodarczą;

- 58 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim poprzez przyjęcie, że niemożność ogłoszenia upadłości Narodowego Banku Polskiego determinuje jego działalność jako nastawioną na osiągnięcie zysku, a ponadto:

- naruszenie przepisów art. 2 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 z późn. zm.) obowiązującej w dniu wydania decyzji przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu i przepisów art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807) obowiązującej w dniu wydania wyroku przez przypisanie skarżącemu cech podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą i w związku z tym przyjęcie, że skarżący jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, że osiąganie zysku i niemożność ogłoszenia upadłości przez Narodowy Bank Polski nie może być utożsamiana z działalnością gospodarczą, gdyż - jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 16 października 2003 r., sygn. akt SA/Bk 458/03, przedmiot działalności NBP oraz zakres jego ustawowych działań, nie mieści się w pojęciu działalności gospodarczej określonym w art. 2 ust. 1 ustawy - Prawo działalności gospodarczej, albowiem zadań tych nie może wykonywać żaden inny przedsiębiorca, nie ma tu zastosowania zasada wolności gospodarczej określona w art. 5 tej ustawy.

Uzasadnienie prawne

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie jest zasadna.

Całkowicie chybionym jest zarzut naruszenia art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 9, poz. 31 z późn. zm.), gdyż w 2002 r. przepis ten dotyczył wyłącznie budowli, podczas gdy w rozpatrywanej sprawie przedmiotem opodatkowania był grunt i budynki.

Podobnie na nieporozumieniu polega zarzut naruszenia art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807). Wojewódzki Sąd Administracyjny nie tylko nie powołał wspomnianego przepisu w uzasadnieniu wyroku, ale przede wszystkim nie stosował go i nie mógł go stosować. To, że przepis ten obowiązywał w dniu orzekania, nie zmienia faktu, iż sprawa dotyczyła roku 2002. W sprawach podatkowych stosuje się przepisy prawa materialnego obowiązujące w okresie, za który wymierza się podatek.

Jeśli chodzi o zarzut naruszenia art. 58 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U. Nr 140, poz. 938 z późn. zm.), to zauważyć należy, że przepisu tego Sąd również nie stosował, a jedynie posłużył się jego treścią, dla wykazania, że celem Narodowego Banku Polskiego jest osiąganie zysku. Zgadzając się z argumentem strony skarżącej, że wynikająca z tego przepisu niemożność ogłoszenia upadłości nie stanowi wystarczającej przesłanki do wyprowadzenia wniosku przyjętego przez Sąd na temat celów działalności NBP, trzeba jednak zauważyć, że materialnoprawną podstawą rozstrzygnięcia rozpatrywanej sprawy był art. 5 ust. 1 pkt 2 i 6 oraz ust. 3 powołanej wyżej ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Zarzut błędnego zastosowania postanowień tego właśnie artykułu stanowi rzeczywisty przedmiot niniejszego postępowania kasacyjnego. Powołane w skardze kasacyjnej art. 2 i 3 ustawy o Narodowym Banku Polskim oraz art. 2 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 z późn. zm.) zostaną omówione w ramach oceny trafności zastosowania wymienionych wyżej przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Przechodząc do przepisu stanowiącego materialnoprawną podstawę rozstrzygnięcia zauważyć należy, że zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych radzie gminy przysługuje uprawnienie do określenia stawek podatku od nieruchomości. Ustawa wskazuje tylko maksymalną wysokość tych stawek dla poszczególnych przedmiotów opodatkowania. Dla budynków i ich części związanych z działalnością gospodarczą inną niż rolnicza lub leśna z wyjątkiem budynków lub ich części przydzielonych na potrzeby bytowe osób zajmujących lokale mieszkalne oraz od części budynków mieszkalnych zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej oraz gruntów związanych z działalnością gospodarczą inną niż działalność rolnicza lub leśna, z wyjątkiem gruntów związanych z budynkami mieszkalnymi stawki te mogą być wyższe niż dla budynków i gruntów pozostałych (art. 5 ust. 1 pkt 2, 4, 6 i 7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych). W stanie prawnym obowiązującym w 2002 r. ustawa podatkowa nie definiowała przy tym pojęcia działalność gospodarcza. W art. 5 ust. 3 wskazywała jedynie, iż za grunty związane z działalnością gospodarczą uważa się grunty zabudowane i niezabudowane, będące w posiadaniu przedsiębiorcy, wskazując przykładowo rodzaje gruntów uznanych za związane z działalnością gospodarczą. Wobec braku definicji działalności gospodarczej w ustawie podatkowej, pojęcie to (zgodnie z regułami wykładni systemowej zewnętrznej) należy rozumieć w takim znaczeniu, jaki nadała mu obowiązująca w badanym roku podatkowym ustawa - Prawo o działalności gospodarczej. Taki sam zabieg interpretacyjny należy zastosować do pojęcia przedsiębiorcy. Podkreślić przy tym należy, iż odwołanie się do przepisów tej ustawy nie ma na celu bezpośredniego jej stosowania, a jedynie interpretację prawa podatkowego, będącego częścią systemu prawa z uwzględnieniem powiązań o charakterze wewnątrzgałęziowym i związków znaczeniowych.

Przedsiębiorcą, zgodnie z art. 2 ust. 2 Prawa o działalności gospodarczej była osoba fizyczna, prawna lub niemająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu prowadziła działalność gospodarczą. Za działalność taką rozumiało się zarobkową działalność wytwórczą, handlową, budowlaną, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatację zasobów naturalnych, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły (art. 2 ust. 1 Prawa o działalności gospodarczej). Typy działalności gospodarczej zostały w tej definicji sformułowane w sposób bardzo szeroki, co stwarzało możliwość objęcia nią bardzo różnych dziedzin działalności. W orzecznictwie podkreśla się, iż cechami działalności gospodarczej są jej zawodowy (stały) charakter, związana z nią powtarzalność działań, podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania oraz uczestnictwo w obrocie gospodarczym. Podkreśla się, iż każda działalność gospodarcza zmierza albo do pełnego osiągnięcia zamierzonego celu (zasada największego efektu), albo do osiągnięcia celu w określonym stopniu przy użyciu jak najmniejszych środków (zasada oszczędności środków). Zawsze więc powinna być ona prowadzona racjonalnie, ale nie zawsze jej celem jest osiągnięcie zysku. Prowadzący tę działalność może jedynie zmierzać do pokrywania wydatków związanych z dążeniem do osiągnięcia celu swojej działalności z przychodów z niej osiąganych. Z tego względu za podmiot prowadzący działalność gospodarczą uznano spółdzielnie mieszkaniowe, których podstawowym celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych członków i ich rodzin, a prowadzona przez nie działalność gospodarcza nie jest nastawiona na osiągnięcie zysku (tak Sąd Najwyższy w uchwale dnia 6 grudnia 1991 r., sygn. akt III CZP 117/91, opubl. w OSNCP 1992, nr 5, poz. 65). Podkreśla się także, iż działalność gospodarczą mogą również prowadzić podmioty, których celem podstawowym nie jest jej prowadzenie i które zgodnie z przepisami regulującymi ich działanie są ograniczone w korzystaniu z zysku osiągniętego w wyniku prowadzenia tej działalności. Jako przykład takich podmiotów wskazuje się stowarzyszenia i fundacje (tak M. Zdyb, Prawo działalności gospodarczej. Komentarz, Zakamycze 2000, s. 44). Działalność gospodarcza musi być wykonywana na własny rachunek i ryzyko.

Zarzuty skargi kasacyjnej koncentrują się na wykazaniu, iż zakres zadań i funkcje, pełnione przez Narodowy Bank Polski oraz sposób traktowania Banku przez ustawodawcę w zakresie jego obowiązków podatkowych przesądzają o tym, iż nie może on, dla celów podatkowych, być traktowany jak podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Należy zatem ocenić, czy cechy jakimi charakteryzuje się skarżący oraz charakter jego działalności, w świetle wskazanego wyżej znaczenia nadanego pojęciu działalność gospodarcza, czynią tego typu twierdzenie zasadnym.

Nie ulega wątpliwości, iż Narodowy Bank Polski ma szczególną pozycję w polskim systemie bankowym. Zgodnie z art. 227 ust. 1 Konstytucji RP jest on centralnym bankiem państwa. Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania (we współdziałaniu z Radą Ministrów - art. 146 Konstytucji) polityki pieniężnej, odpowiada on za wartość polskiego pieniądza. Jego organizację i zadania oraz szczegółowe zasady powoływania i odwoływania jego organów określa ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U. Nr 140, poz. 938 z późn. zm.). Ustawa ta stanowi część systemu prawa bankowego (por. Z. Ofiarski, Prawo bankowe, Zakamycze 2004, s. 18).

Narodowy Bank Polski ma osobowość prawną, nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych (art. 2 ust. 1 i 2 ustawy o Narodowym Banku Polskim). Zadania Narodowego Banku Polskiego określono w art. 3 powołanej ustawy o Narodowym Banku Polskim. Zgodnie z tą regulacją Bank pełni rolę banku państwa, banku emisyjnego oraz banku dla innych banków. Jego zadania m.in. to współudział w kształtowaniu polityki gospodarczej państwa i sporządzaniu prognoz, analiz i ocen jej urzeczywistnienia wraz z sygnalizowaniem ewentualnych zagrożeń w tym zakresie, kształtowanie polityki pieniężno-kredytowej, współdziałanie w kształtowaniu i prowadzeniu polityki dewizowej, współtworzenie bilansu płatniczego, kształtowanie polityki kursowej i jej bieżącej realizacji, organizowanie i prowadzenie rozliczeń międzybankowych, obsługa kasowo-rozliczeniowa budżetu państwa (tak Z. Ofiarski, op. cit., s. 262). Część z tych zadań to niewątpliwie zadania publiczne. W odniesieniu do niektórych z nich organom Banku przysługują nawet uprawnienia władcze (np. zgodnie z art. 7 ust. ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. - Prawo dewizowe - Dz. U. Nr 160, poz. 1063 z późn. zm., obowiązującej w badanym roku podatkowym, Prezes NBP udziela, odmawia i uchyla w drodze decyzji administracyjnej zezwolenia dewizowe). Oprócz tych funkcji, a także i w celu ich prawidłowego wykonania Bank ten może także podejmować czynności, odpowiadające w swej istocie czynnościom bankowym, określonym w art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (np. udzielanie bankom kredytu refinansowego - art. 42 ust. 1 ustawy o Narodowym Banku Polskim, udzielanie kredytu w obcych walutach bankom krajowym - art. 47 ustawy o Narodowym Banku Polskim, emitowanie i sprzedaż papierów wartościowych - art. 48 ustawy o Narodowym Banku Polskim, przyjmowanie papierów wartościowych do przechowywania i administrowania - art. 50 ustawy o Narodowym Banku Polskim). W celu realizacji funkcji centralnej bankowej instytucji dewizowej jest on m.in. zobowiązany do podejmowania czynności bankowych mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa obrotu dewizowego i płynności płatniczej kraju (art. 52 ust. 1 ustawy o Narodowym Banku Polskim). Za wykonywanie czynności bankowych Narodowy Bank Polski pobiera też opłaty i prowizje (por. np. § 28 uchwały Zarządu NBP nr 14/2000 z dnia 31 marca 2000 r. w sprawie otwierania i prowadzenia rachunków bankowych przez NBP - Dz. Urz. NBP z 2000 r. Nr 7, poz. 11 z późn. zm.). Zauważyć należy, iż wykonywanie czynności bankowych przez banki komercyjne jest działalnością gospodarczą (art. 5 ust. 4 ustawy - Prawo bankowe). Nie można zatem uznać, iż jeżeli identyczne czynności, również odpłatnie, wykonuje centralny bank państwa mają one inny charakter niż wówczas, gdy wykonuje je bank komercyjny. Wprawdzie podstawowym celem tych działań nie jest osiągnięcie zysku, jednakże charakteryzują się one ciągłością, stałością, powtarzalnością działań i są racjonalne ekonomicznie. Posiadają zatem wszystkie cechy, jakimi charakteryzuje się działalność gospodarcza.

Narodowy Bank Polski wykonuje te czynności we własnym imieniu i na własne ryzyko. Gospodarka finansowa Narodowego Banku Polskiego oparta jest na zasadzie tworzenia wskazanych w ustawie o Narodowym Banku Polskim funduszy o ściśle określonym przeznaczeniu. Są to fundusze własne Banku. Fundusze podstawowe (statutowy i rezerwowy) są zasilane z odpisów z zysku, osiąganego przez Bank (art. 60-62 ustawy o Narodowym Banku Polskim). Tylko część tego zysku podlega odprowadzeniu do budżetu państwa (art. 69 pkt 3 ustawy o Narodowym Banku Polskim). Narodowy Bank Polski prowadzi gospodarkę finansową na podstawie własnego planu, zatwierdzonego przez jego organ - Radę Polityki Pieniężnej (art. 64 ustawy o Narodowym Banku Polskim). Jego działalność ma zatem zdecydowanie charakter samoistny (na niezależność finansową, funkcjonalną i instytucjonalną Narodowego Bank Polskiego wskazywał m.in. Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 listopada 2003 r., sygn. K 26/03, opubl. w OTK-A 2003, nr 9, poz. 95).

Wskazane wyżej cechy zarówno Banku, jak i prowadzonej przez niego działalności pozwalają zatem na konstatację, iż oprócz wypełniania funkcji banku emisyjnego oraz współdziałania w tworzeniu polityki pieniężnej bank ten prowadzi także działalność gospodarczą. Nie jest on wprawdzie (z uwagi na podstawowe cele jego działalności) klasycznym przedsiębiorcą, jednakże, jak wskazano wyżej, działalność gospodarczą mogą prowadzić także podmioty, których głównym celem nie jest działalność zarobkowa.

Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela także poglądu skarżącego, iż okoliczność nieprowadzenia przez niego działalności gospodarczej potwierdza treść art. 57 ustawy o Narodowym Banku Polskim. Na mocy tego przepisu strona korzysta ze zwolnienia od podatków oraz od kosztów sądowych skarbowych na równi z jednostkami budżetowymi. O ile zgodzić się należy ze skarżącym, iż przepis ten należy do przepisów prawa podatkowego i że nie stanowi on podstawy do zwolnienia skarżącego od podatku od nieruchomości (art. 7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nie zwalnia od tego podatku jednostek budżetowych), o tyle nie można podzielić dalszych jego wywodów. Powołany przez stronę przepis normuje kwestię zwolnienia podmiotowego Narodowego Banku Polskiego od podatków i opłat. Zwolnienie podatkowe podmiotowe to wyłączenie pewnej kategorii podmiotów z zakresu podmiotowego danego podatku. Ustawodawca ma dość dużą swobodę w kształtowaniu ulg i zwolnień, art. 217 Konstytucji RP nie zawiera bowiem żadnych materialnych ograniczeń dla ustawodawcy zwykłego w tej sferze. Decydują o tym zwykle przesłanki ekonomiczne i społeczne (por. pogląd wyrażony w uzasadnieniu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 maja 1996 r., sygn. K 22/95, opubl. w OTK 1996, nr 3, poz. 21). W tym przypadku ustawodawca nie wskazał konkretnych podatków, których zwolnienie to dotyczy, wskazał natomiast, iż ze zwolnienia tego Bank korzysta wówczas, gdy korzysta z niego jednostka budżetowa. Jednostkami budżetowymi są takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego (art. 18 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych - Dz. U. Nr 155, poz. 1014 z późn. zm.). Nie są one zatem niezależne finansowo. Nie są też (co wynika z art. 18 ust. 2 powołanej ustawy o finansach publicznych) samodzielne instytucjonalnie. Istotnie nie prowadzą one działalności gospodarczej. Zasady organizacji i funkcjonowania tych jednostek są zatem zupełnie odmienne niż w przypadku Narodowego Banku Polskiego. Tylko ze zrównania Banku z jednostką, a nie z zakładem budżetowym nie można wnioskować, iż właśnie ta cecha (nieprowadzenie działalności gospodarczej, a nie np. wykonywanie zadań publicznych) legła u podstaw udzielenia zwolnienia Narodowemu Bankowi Polskiemu na takich samych zasadach, jak jednostkom budżetowym. Przepis ten jest częścią ustawy regulującej status, zadania i organizację Narodowego Banku Polskiego. Nie można go zatem interpretować w oderwaniu od pozostałych regulacji, dotyczących podatnika, a z tych regulacji, jak wskazano wyżej, wynika wniosek wręcz odwrotny. Zauważyć ponadto należy, iż przepis ten nie ma zastosowania w odniesieniu do podatku od nieruchomości, nie odnosi się do konstrukcji tego podatku (a stawka podatku jest jednym z jego elementów konstrukcyjnych), ani też nie reguluje kwestii związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Sąd orzekający w tym składzie nie podziela przy tym poglądów, wyrażonych w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodka Zamiejscowego w Białymstoku z dnia 16 października 2003 r., sygn. akt SA/Bk 458/03 i Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 1 grudnia 2004 r., sygn. akt I SA/Wr 2329/02 (ten ostatni jest zresztą nieprawomocny) z motywów podanych wyżej. Zauważyć ponadto należy pewną sprzeczność argumentacji, zawartej w uzasadnieniach tych orzeczeń. Z jednej bowiem strony zaprezentowany jest pogląd, iż Narodowy Bank Polski nie prowadzi działalności gospodarczej z uwagi na zakres powierzonych mu zadań, z drugiej zaś uznaje się, iż część budynków i gruntów może być przezeń wykorzystana do działalności komercyjnej (np. najmu pomieszczeń).

Z tych względów na podstawie art. 184 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi skargę kasacyjną należało oddalić.

Mimo treści rozstrzygnięcia Sąd zwolniony był od orzekania o kosztach postępowania, bowiem organ - Samorządowe Kolegium Odwoławcze - nie złożyło wniosku o ich zasądzenie (art. 209 w zw. z 210 § 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).