OPRCOWANIE – ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE –KPiA – dr Skowronek

1. Kultura masowa, – jako pojęcie historyczne; powstanie, uwarunkowania społeczno-ekonomiczne i kulturowe

Ujęcie historyczne:

1. Fenomen lokalizowany w kulturze nowożytnej ostatnich dwóch stuleci, w zindustrializowanych i zurbanizowanych społeczeństwach (przemysł, wielkomiejskość)

2. Łączy się z ideą społeczeństwa masowego, koncepcjami komunikowania masowego i komercjalizacji kultury, określeniem masowe środki przekazu ;

3. Kultura masowa a kultura popularna – jako synonimiczny, z czasem przez nie zastąpiony;

4. Teorie kultury masowej: nurt ideologiczny (koncepcja masy i społeczeństwa masowego) i nurt technologiczny (cywilizacyjne przemiany związane z masowymi mediami)

5. Kultura masowa - nurt ideologiczny (D. MacDonald, C. Greenberg, E. Van den Haaga):

Kultura masowa – charakterystyczny dla społeczeństw nowoczesnych typ kultury, której treści adresowane są do masowego odbiorcy i cechują się wysokim stopniem standaryzacji. Pojęcie należy do zakresu zainteresowania socjologii i antropologii kulturowej.

Powstanie kultury masowej wiązane jest z rewolucją przemysłową, oraz związanymi z nią procesami urbanizacji, unifikacji i umasowienia społeczeństw.

Istotnym warunkiem powstania kultury masowej był też rozwój środków masowego przekazu, umożliwiających szybką dyfuzję wzorów i treści kulturowych. Powstanie prasy drukarskiej, umożliwiającej druk gazet, otwiera pierwszy etap rozwoju kultury masowej. Drugim etapem było pojawienie się radia i telewizji. Trzeci etap łączony jest zaś ze stworzeniem komputerów osobistych i Internetu oraz telefonii komórkowej.

2. Kultura masowa a środki masowego przekazu i społeczeństwo masowe

Cechy kultury masowej wynikają z charakteru środków masowego przekazu, które umożliwiają jej funkcjonowanie. Dzięki radiu, prasie czy telewizji możliwe jest dotarcie do masowego odbiorcy. Charakter tych mediów sprawia jednak, że przekaz jest jednostronny, a masowy odbiorca staje się odbiorcą biernym. Media wymuszają także standaryzację i formalizację przekazów kulturowych.

3. Cechy kultury masowej:

• Nietradycyjna, nieelitarna, produkowana masowo, komercyjna, zhomogenizowana („rozbełtana jak śmietanka”), łatwa w recepcji, podporządkowana prawom popytu

• Namiastkowa, uproszczona, imitacyjna wersja kultury ludowej

• Należy do strefy czasu wolnego i rozrywki

• Nie wymaga wyrobienia

• Celem – rozrywka

• Brak wysiłku; szeroka recepcja; czerpie z kultury wysokiej i ludowej; konwencjonalizm; akcent na odbiór

• Odbiorcy kultury masowej tworzą publiczność, czyli rozproszoną przestrzennie zbiorowość skoncentrowaną na konkretnym przekazie kulturowym

• produkty kultury masowej są zestandaryzowane zarówno co do formy jak i do treści

• Kultura niskiego poziomu

• Dzieła tej kultury określane, jako produkt

4. Krytyka ideologiczna kultury masowej – szkoła frankfurcka (założenia, tezy, przedstawiciele)

Ich poglądy, choć zróżnicowane, wywodziły się z marksizmu i neoheglizmu i kształtowały się pod wpływem psychoanalizy i psychologii społecznej. Wprowadzili i rozpowszechnili termin "przemysł kulturowy" na określenie kultury masowej, podkreślając jej postępujące zestandaryzowanie, uprzemysłowienie i uśrednienie. Podleganie kultury prawom rynkowym i jej komercjalizacja doprowadziła do obniżenia gustu, wymagań i poziomu odbiorców. Zjawisko reprodukcji technicznej upowszechniło film i fotografię, lecz zarazem doprowadziło do zaniku "aury" dzieł sztuki, czym zubożyło ich percepcję. Krytyczne i bardzo surowe oceny przedstawicieli szkoły frankfurckiej wynikały z perspektywy, jaką obrali -kultury wysokiej.

Przedstawiciele:

Herbert Marcuse – „Koncepcja fałszywych potrzeb”

• Ludzie mają prawdziwe, rzeczywiste potrzeby bycia twórczym i niezależnym, autonomicznie kontrolującymi swoje życie jednostkami, nie mogą one być jednak zaspokajane wskutek nakładania się na nie potrzeb fałszywych, tworzonych przez kapitalizm

• Potrzeby utożsamiane są z pragnieniami, które domagają się ciągłego zaspokajania poprzez nieustanne kupowanie oraz wymianę rzeczy. Fałszywe potrzeby kultywowane są przez przemysł kulturalny, który wpaja je masom, opiera się natomiast na zasadzie fetyszyzmu towarowego zaś czerpie z pasywności, infantylności oraz zdziecinnienia konsumentów uczestniczących w kołowrocie konsumpcji

• Fetyszyzm towarowy – przypisywanie towarom, które nabyliśmy zbyt wielkiej wartości – przestajemy myśleć, jesteśmy zmanipulowani, pozbawieni własnej myśli

• Dla przykładu: potrzebą prawdziwą jest potrzeba wolności – we współczesnym kapitalistycznym społeczeństwie jest ona zastępowana fałszywą potrzebą wolności wyboru konsumowanych dóbr

Dyktatu fałszywych potrzeb nie da się pokonać, gdyż manipulowane przez nie jednostki nie zauważają korzyści, jakie przyniosłoby wyzwolenie się z ich kieratu. Sam system kapitalistyczny podpierany przez przemysł kulturalny jest wieczny – w okresie kryzysów ekonomicznych wspierany jest przez interwencje państwa

Theodor Adorno, „teoria fetyszyzmu towarowego” (dzieło sztuki ma dla nas tylko taką wartość, jaką cenę za nie zapłaciliśmy)

• Wcześniej sztuka cieszyła się autonomią (artyści – niezależność)

• Oszukiwanie mas, krępowanie świadomości – tworzy w konsumentach wrażenie, że mają do czynienia z prawdziwą sztuką

• Powstają nieunikatowe dzieła, ale twory stereotypowe, pseudorealistyczne

• Adorno o muzyce popularnej: rozrywka dla infantylnych i zdziecinniałych tj. regresywnych odbiorców

• Opiera się na powtarzalnych schematach oraz tylko pozornej indywidualizacji. Każda piosenka zdaje się być inna, ale tak naprawdę jest niezwykle przewidywalna. Popowi przeciwstawiał muzykę poważną, oryginalną, nieprzewidywalną, prawdziwą sztukę dla elit

• Współczesna kultura promuje rozbuchaną do granic absurdu konsumpcję

• Manipuluje ludźmi tak, aby posuwali się do coraz bardziej skrajnych aktów z nią związanych

A także: Max Horkheimer, Walter Benjamin, Herbert Marcuse, Leo Löwenthal, Franz Leopold Neumann, Friedrich Pollock, Erich Fromm, I Jürgen Habermas

5. Krytyka ideologiczna kultury masowej – szkoła amerykańska (założenia, tezy, przedstawiciele)

nurt ideologiczny (D. McDonald, C. Greenberg, E. van de Haag)

1. Bezdenna otchłań pustki na twarzach publiczności

2. „kultura niska, trywialna”

3. „Masy deprawowane tego rodzaju rzeczami domagają się tego, co wygodne”

4. „Rozprzestrzeniający się szlam kultury masowej”

• Dwight McDonald: kultura masowa to „pasożytnicza, rakowata narośl na wyższej kulturze (…) skażona formą wyższej kultury, jej zwulgaryzowane odbicie”

• Clement Greenberg: kultura masowa pochłania kulturę wyższą oraz niszczy doszczętnie kulturę ludową, „zapewnia namiastkowe doznania i podrabiane wrażenia”, jest mechaniczna i fałszywa

• Ernest van de Haag: kultura masowa to „zastępcze zaspokojenie”, falsyfikat odrywający od prawdziwego życia i grożący masowym ujednoliceniem osobowości

6. Kultura masowa a kultura wysoka i kultura ludowa – ujęcie historyczne

Od swojego powstania kultura masowa była celem ostrej krytyki. Jedną z jej form było przeciwstawienie kultury masowej kulturze elitarnej (lub kulturze wysokiej). Kulturze masowej zarzucano niską wartość, brak oryginalności, antyintelektualizm, komercjalizację czy nastawienie na zaspokajanie najprostszych potrzeb.

Współcześnie rozróżnienie pomiędzy kulturą tradycyjną a masową traci na znaczeniu, w wyniku ruchu awangardowego, rewolucji postmodernistycznej i rozwoju kierunku pop-art i klasyfikacje dzieł na podstawie ich samodzielnych właściwości są rzadko stosowane, a istotniejsze stają się relacje pomiędzy dziełem a czytelnikiem, sposoby odczytania danego przekazu

Kultura masowa (niska) a kultura wysoka: „kultura wysoka”: tworzy ją elita działająca w ramach pewnej tradycji estetycznej, literackiej, naukowej; stosują się do niej standardy krytyki niezależne od konsumentów;

„kultura masowa”: nietradycyjna, nieelitarna, produkowana masowo, komercyjna, zhomogenizowana („rozbełtana jak śmietanka”), łatwa w recepcji, podporządkowana prawom popytu; namiastkowa, uproszczona, imitacyjna wersja kultury wyższej i ludowej; należy do strefy czasu wolnego i rozrywki;

KULTURA „WYSOKA”		KULTURA „NISKA”
wymaga „wyrobienia” celem – przeżycie estetyczne odczytanie treści wymaga wysiłku w odbiorze elitarny krąg nadawców i odbiorców sama tworzy wzorce awangarda akcent na moment powstania		nie wymaga wyrobienia celem rozrywka brak wysiłku szeroka recepcja czerpie z kultury wysokiej i ludowej konwencjonalizm akcent na odbiór
KULTURA MASOWA	KULTURA LUDOWA
Globalna Hybrydyczna moda wyznacza czas trwania celem - zysk matryca – kopia wytwór przemysłowy raczej obrazkowa	Lokalna monolityczna rytualizm celem - ekspresja rękodzieło, opowieść wytwór „ludu” raczej oralna

Krytyka krytyki (obrona) kultury masowej

- integruje społeczeństwo

- socjalizuje

- dostarcza (mimo wszystko) przeżyć estetycznych

- relaksuje

- edukuje

- koi „szarość i smutek egzystencji”

7. Czy kultura masowa istnieje jeszcze dziś?

Oczywiście, że tak. Niestety, jeśli chodzi o kulturę masową i reklamy to pop art bardzo skurczył swoje przebiegi i źródła dostępu, bo zamiast świetnej pracy rąk artysty wykorzystujemy grafikę komputerową, co moim zdaniem trochę ubliża dawnemu pop artowi. Ale zawsze to jest to, co dociera do mas, więc w jakiś sposób powinniśmy się z tego cieszyć. I tak dawny pop art, szczególnie ten Andy'ego Warhola będzie w mojej pamięci i mam nadzieję, że jeszcze zobaczymy plakaty wykonywane techniką ręczną.

8. Kultura masowa a szkoła z Birmingham (założenia, tezy, przedstawiciele)

Przedstawiciele: Richarda Hoggarta, Stuart Hall i R. Williams

Uczestnicy kultury mediów nie są „kulturowymi frajerami”

Następcy-twierdzenia: sposobów interpretacji jest tyle, ile odbiorców

John Fiske – paradygmat oporu:

• Kultura popularna nie składa się ze znaczeń, które nadają jej producenci, ale z tych, które nadają jej odbiorcy.

• „W społeczeństwach kapitalistycznych nie istnieje żadna tak zwana kultura autentyczna, kultura ludowa, wobec której można by mierzyć <<nieautentyczność>> kultury masowej, dlatego opłakiwanie utraty autentyczności jest jedynie bezowocnym przejawem romantycznej nostalgii”

• Koncepcja „kłusownictwa” – publiczność dopasowuje odbierany tekst do siebie, jest aktywna, tworzy wręcz własną kulturę z elementów upolowanych i przetworzonych z oficjalnych przekazów medialnych. Odbiorcy kultury popularnej interpretują, zatem teksty niezgodne z ich oficjalną wykładnią, rozbijając ją na części i dowolnie wykorzystując pewne fragmenty tak, aby tworzyć nowe znaczenia w zależności od swoich potrzeb

9. Teoria przeciwstawnego dekodowania

Teoria przeciwstawnego dekodowania; zerwanie z koncepcją biernego odbiorcy

S. Hall – odbiorca może odczytywać przekaz medialny na wiele różnych sposobów, autor zakłada, że przekazy są otwarte i polisemiczne. A interpretacja przekazu przez odbiorcę może być odmienna a nawet przeciwna intencjom nadawcy. 3 rodzaje dekodowania:

• Dominujące- odczytywany przekaz jest zgodny z intencja nadawcy

• Negocjowanie- odbiorca dopasowuje treść przekazu medialnego do własnych przekonań

• Przeciwstawne- odczytany przekaz jest niezgodny z intencją nadawcy; odbiorca tworzy swoje konstrukcje

10. Teorie populizmu kulturowego

Populizm kulturowy

• Publiczność jest świadoma, korzysta z mediów dla własnych celów, stawia opór lub interpretuje przekazy rozpowszechniane przez producentów kulturalnych

• Kultura popularna nie może być rozumiana, jako kultura narzucana myślom i działaniom ludzi

11. Kultura popularna – definicja cechy

Kultura popularna, to typ kultury symbolicznej. Jest uniwersalna, co jest jej wielką zaletą, dzięki czemu trafia do ogółu, przez który jest tworzona.

Popkultura stara się zjednoczyć narody, uwydatniając ich najciekawsze cechy.

Kultura popularna – zespół czynności kulturowych, dzięki którym sztuka przenika do obyczajów i warunków codziennego życia;

Udział w kulturze popularnej: zróżnicowany – różne kulturowe reprezentacje – różne konsumenckie wybory;

Kultura popularna, jako forma praxis – całość działań indywidualnych i grupowych, które tworzą społeczną egzystencję człowieka; każde działanie praktyczne, które przekształca przedmiot, ale także tworzy sens;

• Nie musi być ona zapośredniczona przez media;

• Indywidualna wyobraźnia kształtowana przez media;

• Emotywne chwilowe społeczności tworzące się przy okazji partycypowania we wspólnie przeżywanych wydarzeniach (artystycznych, turystycznych)

• Przestrzeń dyskusji i wielości spojrzeń, a nie monolit;

• Przeznaczona dla wszystkich i dla każdego

• Dostępność inicjacyjna

• Otwarta i uniwersalna

• „potęga” k. p. – bogata i zróżnicowana oferta – każdy znajdzie w niej swoje miejsce;

• Jej znaczenia wynikają z tego, kto, w jakiej sytuacji i z jakiej perspektywy ją ocenia

Funkcje kultury popularnej:

• Terapeutyczna- eskapizm(ucieczka od problemów codziennych), przezywanie emocji, fantazjowanie na jawie, utożsamianie się z bohaterem, przeżycia kompensacyjne, popularność pewnych tematów w literaturze czy filmie.

• Regulacyjna- przekazywanie i zakorzenianie wartości, udzielanie wskazówek dot. akceptowanych zachowań-działa jak instytucja publiczna, przejaw funkcji w malarstwie narodowym.

• Integracyjna- stwarzanie poczucia przynależności i wywołanie jednolitych reakcji, wspólnota doświadczenia, przejawia się w koncertach, igrzyskach, widowiskach.

• Estetyczna.

12. Różnice miedzy kulturą popularną a kulturą masową

Kultura masowa, to kultura popularna, która „jest upowszechniana za pomocą mass-mediów”. W tym ujęciu tylko środek rozpowszechniana wyróżnia kulturę masową od kultury popularnej, pozostałe elementy i wyróżniki obu są zbliżone.

Kultura popularna powstała wcześniej niż masowa, narodziła się we Francji i w Anglii, a w USA uległa umasowieniu.

!!!!!Pojęcie kultury masowej często błędnie utożsamiane jest z kulturą popularną. Naukowcy podkreślają, że kultura masowa odnosi się do kategorii produkcji, podczas gdy popularna znajduje odzwierciedlenie w kategorii konsumpcji. H. Jenkins na rozróżnienie tych dwóch kultur przywołuje przykład zakochanych ludzi, którzy słuchają radia i pod wpływem chwili postanawiają nazwać usłyszaną piosenkę „ich piosenką”, bądź też pod wpływem ulubionego serialu, filmu fanka postanawia napisać serię opowiadań z udziałem bohaterów programu. Przykłady te mają obrazować, że kultura popularna, jest tym, co zdarza się materiałom kultury masowej, gdy dostaną się w ręce konsumentów, a więc gdy ponownie staje się kulturą ludową.

13. Kategoria przyjemności w kulturze popularnej

Osiąganie przyjemności wiąże się, zdaniem W. Godzica, z zagadnieniem konsumpcji. Na przełomie XIX i XX wieku z konsumeryzmem wiązały się wzory miejskie, w których dominowała konsumpcja takich rzeczy, jak ubrania, przybory osobiste i drogie przyjemności. Obecnie, ponad wysokie pozycje przedkłada się pozycje związane z domem, sportem, rozrywką. Współcześnie konsumpcja stała się ideą nabywania czegoś, a konsument jest fizycznie pasywny.

Zdaniem Bourdieu, konsumpcja stanowi układ społecznych i kulturalnych praktyk, a jej tłem są napięcia pomiędzy kapitałem ekonomicznym a kulturowym. Wraz z upływem czasu filmy przeniosły się z kin do domów. Widz ma dostęp do wszystkich rodzajów i gatunków filmowych – często nawet takich, które w kinach pojawiają się rzadko lub wcale (filmy pornograficzne), dzięki czemu staje się w jeszcze większym stopniu odbiorcą masowej kultury popularnej.

14. Kategoria oporowania w kulturze popularnej

Kultura popularna także może stanowić formę oporu upośledzonych mniejszości.

„Radość popkulturowa”; nurt oporu – mało rzeczy daje tyle uciechy, co dobrze użyty język. Przekląć smacznie, zachować z przekleństwa to, co najlepsze – mało, kto potrafi. (Jerzy Bralczyk, językoznawca)

15. Kategoria emocji w kulturze popularnej

Kultura popularna stanowi źródło tożsamości indywidualnej i spełnia kilka funkcji w tym terapeutyczną- dotyczy eskapizm, przezywanie emocji, fantazjowanie na jawie, utożsamianie się z bohaterem, przeżycia kompensacyjne, popularność pewnych tematów w literaturze czy filmie.

16. Kategoria tożsamości w kulturze popularnej

Kultura popularna spełnia kilka funkcji w tym integracyjną- stwarzanie poczucia przynależności i wywołanie jednolitych reakcji, wspólnota doświadczenia, przejawia się w koncertach, igrzyskach, widowiskach.

A także regulacyjną- dotyczy przekazywania i zakorzeniania wartości, udzielania wskazówek dot. akceptowanych zachowań-działa jak instytucja publiczna, przejaw funkcji w malarstwie narodowym.

17. Palimpsestowość i polisemiczność kultury popularnej

(Polisemia – polisemiczność- możliwość przypisania danemu wyrażeniu językowemu więcej niż jednej interpretacji )

Kultura popularna. Kultura masowa a pop-kultura – problemy definicyjne

Kultura popularna to: zjawisko stosunkowo nowe, wszechobecne, zmienne, dynamiczne

Brak ostrych granic wobec innych tekstów kultury; oceny a nie analizy

Kultura popularna: na jej temat występują trudności w dyskusji, jest poddana sądom wartościującym (degradujące kwalifikacje)

Termin kultura popularna bardziej neutralny niż masowa – łac. Popularis – rozpowszechniony, dostępny, ale populus – lud, pospólstwo

Czy istnieje jedna kultura popularna? Nie- jak pisze (J. Fiske) „Różne warstwy społeczeństwa tworzą i zadowalają się własnymi kulturami popularnymi”

Chyba o to chodzi, choć nie jestem pewna:/

18. Kategorie odbiorcy i użytkownika w kulturze popularnej

Za podstawowe kryteria wyróżniające kulturę masową uznaje się kryterium ilości i kryterium standaryzacji. Pierwsze z nich oznacza, że produkty kulturowe emitowane są z nielicznych źródeł, adresowane są natomiast do masowego odbiorcy. Odbiorcy kultury masowej tworzą publiczność, czyli rozproszoną przestrzennie zbiorowość skoncentrowaną na konkretnym przekazie kulturowym. Odbiorcą kultury niemasowej (np. koncertu kameralnego) jest natomiast audytorium, czyli zbiorowość pozostająca w bliskości fizycznej.

19. Kategoria tekstów trzeciorzędowych w kulturze popularnej

WTF???:/ chyba że są marnej jakości…

20. „Kicz” w kulturze popularnej – definicje, cechy, symptomy

Kicz, utwór literacki bądź z innych dziedzin twórczości (obraz, rzeźba, itp.), niekiedy technicznie dopracowany, lecz pozbawiony wartości intelektualnych i artystycznych, oparty na stereotypach myślowych i formalnych oraz uproszczeniach.
Posługuje się nierzadko poetyką sentymentalną i jest związany z kulturą masową w różnych wydaniach, począwszy od straganowo-jarmarcznej. W pewnych okresach pojęcie kiczu zmieniało się, np. pogardzana przez modernistów i awangardzistów secesja stała się po latach modna i szanowana.

Pięć zasad rządzących kiczem:

• Niedostosowanie (przekroczenie zasady funkcjonalności w przedmiocie kiczowatym)

• Kumulacja (gromadzenie w jednym przedmiocie różnych funkcji)

• Synestezja (oddziaływanie na wiele zmysłów na raz)

• Przeciętność (kicz znajduje się w pół drogi między tym, co akceptowane, a tym, co pociąga nowością)

• Komfort (unikanie wszystkiego, co trudne i niewygodne).

Jako pierwsi słowem "kicz" zaczęli posługiwać się krytycy sztuki z Monachium w latach?70. XIX wieku w odniesieniu do tandetnych pejzaży nieznanego autorstwa sprzedawanych w wielkich złoconych ramach albo, jako kolorowe obrazki, kupowane przez szybko bogacących się niemieckich fabrykantów, chcących zamanifestować swoją zamożność. Ta ówczesna burżuazja, (ale także wszystkie następne nowobogackie klasy społeczne, np. amerykańska klasa średnia lat 50. XX w.) nie znając się na sztuce, wybierała zawsze sztukę "bezpieczną”, – czyli taką, która nie urazi i nie będzie szokować gości; eksponowano w swoich salonach zwłaszcza przedmioty drogie i bezużyteczne. Zjawisko kiczu to jednak coś więcej, niż tylko sztuka zdegradowana do roli towaru w kapitalistycznym społeczeństwie. Według Abrahama Molesa kicz to społeczne przyzwolenie na przyjemność płynącą z cichego porozumienia i uczestnictwa w umiarkowanym i uspokajającym "złym guście", ale przede wszystkim jest to "sztuka szczęścia" (jak ją nazywa autor), czyli "raj dla mało wymagających". To obraz zagubienia, rozpadu wartości, braku czegoś, za czym się tęskni, i akceptacji namiastki.

Tradycyjnie uprawiana historia sztuki nie poświęcała kiczowi uwagi. Z rzadka tylko odzywały się głosy świadczące o zainteresowaniu "negatywnym pięknem". Dopiero w XX w., za sprawą takich badaczy jak Werner Hofmann, dziedzina ta włączyła w swoje badania zainteresowanie tym zjawiskiem. Uświadomiono sobie, że z perspektywy diachronicznej kicz jest zjawiskiem odwiecznym. Marek Hendrykowski wymienia wiele przykładów istnienia kiczu w sztuce wcześniejszych epok, np. kicz Giotta,  Botticellego,  Rafaela,  Leonarda da Vinci,  Tycjana,  Rubensa,  rokoka, kicz romantyzmu (gotycyzm, patos przedstawień czynów heroicznych), kicz operowy i operetkowy, kicz Wagnera, Petrarki i Cervantesa, poetów jezior, Mickiewicza, Norwida, Sienkiewicza, Orzeszkowej, itd.
W Polsce za zagrożenie i chorobę kicz uważał Andrzej Banach, autor jednej z najważniejszych książek o kiczu.

Koncepcja kiczu Theodora Adorno - Pojęcie kiczu spopularyzowane w latach trzydziestych dwudziestego wieku przez Theodora Adorno, Clementa Greenberga i Hermanna Brocha jest kluczem do obiektywizacji zależności sztuki wobec świata. W opozycji do idei awangardy definiowali oni kicz jako rodzaj fałszywej świadomości.

Koncepcja kiczu Hermanna Brocha

Hermann Broch, austriacki filozof i estetyk, wydawał się iść dalej, dla niego problem kiczu był kwestią bardziej etyczną niż estetyczną – nazywał bowiem kicz "złem w systemie wartości sztuki". Pisał: "istotą kiczu jest mylenie kategorii etycznej z estetyczną, kicz chce działać pięknie, a nie dobrze – zależy mu na pięknym efekcie", "kicz nie jest złą sztuką, lecz sztuką nie jest i tworzy własny system odniesień", "kicz powstaje na skutek rezygnacji z prawdy na rzecz piękna"… Jego koncepcja kiczu pochodzi z lat 50 XX w.

21. Kamp w kulturze popularnej – definicje, cechy, symptomy

Kicz ≠ Kamp (samoświadomość, ironia, dystans), Kamp to świadomy kicz, stylizacja na kicz

„Notatki o kampie” Susan Sontag (1964r. Pol. Tłum. 1979r.)- zła sztuka kiczu

Se camper – pozować, zachowywać się nienaturalnie

Dandyzm – prekursorem campu (G. Brummell, O. Wilde)

Istotą kampu, jako pewnej formy estetyzmu, jest umiłowanie tego, co nienaturalne – sztuczności i przesady

Wrażliwość kampowa, ale i „kampowe” ubrania, filmy, powieści, piosenki

Sztuka kampu, jako sztuka dekoracyjna

"Camp" pochodzi od francuskiego slangowego terminu camper, który oznacza "pozować na kogoś, zachowywać się w przesadzony sposób". Być może wywodzi się z łacińskiego "campus", oznaczającego "pole, gospodarstwo, wieś", sugerując tym samym związek ze stereotypowym zachowaniem przypisywanym ludom wiejskim, zatem "prowincjonalnym".

Za początki, kampowego stylu Sontag przyjmuje wiek XVIII – pojawienie się gotyckich powieści, karykatur, sztucznych ruin; według niej tamten okres to uprzywilejowanie sztuczności,

Istotą kampu jest umiłowanie tego, co nienaturalne: a więc wszelkiej sztuczności i przesady. To rodzaj estetyzmu; czy raczej estetycznego sposobu widzenia, który nie widzi świata w kategoriach piękna, widzi go raczej w kategoriach sztuczności i stylizacji. Istnieje jednak nie tylko kampowy sposób patrzenia na rzeczy; kamp jest możliwy do rozpoznania w przedmiotach i wytworach kultury, a nawet w zachowaniach. Jako "kanon kampu" Sontag wymienia m.in. teledyski emitowane w  Scopitone, Jezioro łabędzie, King Konga, komiksy o Flash Gordonie, elementy ubioru kobiet z lat 20. (boa z piór, suknie z frędzlami) etc.

Sztuka określana, jako kamp jest często sztuką dekoracyjną (nierzadko kosztem treści); bywa tak, że cała dziedzina sztuki jest określana, jako kamp, np. balet czy opera. Wiele okazów kampu jest z "poważnego" punktu widzenia złą sztuką lub kiczem. Jednak dalej zastrzega:  kamp niekoniecznie musi być złą sztuką. sztuka, którą można określić, jako kamp, czasem zasługuje na jak najpoważniejszą uwagę i podziw. Kamp to uwielbienie wszystkiego, co przesadne, co "się nie mieści", to miłość do rzeczy będących tym, czym nie są.

Współczesny "koneser kampu" to nie dandys, który przyjemność znajduje w drogich winach i idealnie skrojonych marynarkach, lecz konsument kultury popularnej,

22. Religia a popkultura – trzy typy relacji

• Popkultura staje się religią

• Religia nawiązuje z popkulturą dialog (popkultura wykorzystywana jest przez religię, religia przez popkulturę), naśladowanie wzajemne pewnych mechanizmów działania

• Religia jest z popkulturą skłócona

23. Konflikty o obrazę uczuć religijnych – tło kulturowe i społeczne

Występuję tutaj walka o rząd „dusz”.

Kościół katolicki potępia niektóre niedzielne praktyki wiernych jak zakupy w niedziele.

Postawia zarzut niemoralności, antyspołeczności, antyreligijności filmów, książek czy stylów muzycznych.

Ludzie zamiast chodzić do kościoła „gniją przed telewizorem” oglądając bezsensowne a nawet moralizujące programy, które są produktem kultury popularnej.

Organizowane są liczne kampanie mające na celu cenzorowanie czy odrzucanie popkulturowych produktów.

Upodabnianie świątyń do hipermarketów oraz centrów rozrywki

Koncerny jak religie -Coca-cola, McDonalds czy Disney

• „Uświęcone” przedmioty (napój gazowany, frytki)

• Symbolika (znak Coke, łuki McDonalda, Myszka Miki)

• Wywoływanie emocji, składanie obietnic silnie oddziałujących na wyobraźnię

• Tworzenie mitów

• Własne „świątynie” (muzeum Coca-Coli w Atlancie, parki tematyczne Disneya)

• Niezwykle skutecznie w wywoływaniu emocji i odczuć z pogranicza religii

Internet, jako idealne środowisko dla sakralizacji kultury popularnej

Idealne środowisko dla podważania autorytetu oficjalnych, tradycyjnych religii

Religia, jako „towar” - „Targowisko”, na którym można sprzedać doktryny, idee, kulty…

Wykorzystanie Religii w reklamie (niestosowne z pkt. widzenia chrześcijan):

• Kurczak. Kampanię reklamową z „ukrzyżowanym” kurczakiem zorganizowała w 2007 roku PETA (People for the Ethical Treatment of Animals), organizacja broniąca praw zwierząt i promująca wegetarianizm. Pod spodem, na czerwonym tle, znajduje się napis: „Zanim skonał, był bity, poniżany, przypalany, maltretowany i cierpiał godzinami. Możemy zmienić historię, jeśli zareagujemy na czas. Pomyśl, nim zjesz kurczaka”

• Piwo. Na litewskim plakacie reklamującym piwo Kalnapilis znalazła się figurka Chrystusa Frasobliwego w słuchawkach. Miała promować konkurs, w którym można było wygrać płyty CD.

• Wieczerza hazardowa… Reklama irlandzkiego portalu bukmacherskiego PaddyPower.com przedstawia Jezusa i uczniów oddającym się przy Ostatniej Wieczerzy hazardowi. Scenie zaaranżowanej, jako obraz Leonarda towarzyszy hasło: „Jest miejsce na zabawę i grę”

• … i odzieżowa. Reklama francuskiej firmy odzieżowej Marithe & Francois

• Girbaud została w 2005 roku zakazana przez sąd po skardze francuskiego Kościoła. Modelki odgrywają scenę Ostatniej Wieczerzy, pojawia się gołąbek i kubek (nawiązanie do kielicha?), jedna z kobiet obejmuje odwróconego tyłem, nagiego do pasa mężczyznę w dżinsach.

• Doradcy. Agencja reklamowa McCann Erickson prezentowała w 2004 roku w Belgii swoją reklamę przedstawiającą Jezusa w otoczeniu specjalistów ds. marki, którzy przekonują, że to krzyż jest najodpowiedniejszym logo. Hasło brzmi: „Nie pożałujesz, że nas posłuchałeś”

• Post-hippis. Emitowana w głównym programie belgijskiej telewizji publicznej jesienią 2007 roku reklama kanału Plug TV przedstawiała Jezusa, jako grubasa podrywającego w nocnym klubie skąpo ubrane dziewczyny.

Prowokacje artystyczne w popkulturze (dzieło i ubiór). Np. Dorota nieznalska Przypadek Lichenia Upodabnianie świątyń do hipermarketów oraz centrów rozrywki? Czy odwrotnie?

Współczesny homoreligiosus

• „W dzisiejszych czasach wszystko zaczyna krążyć na globalnym wolnym rynku, nie tylko pieniądze i ceny, ale także znaczenia lingwistyczne, prawdy religijne oraz wartości moralne i estetyczne”

• „Współczesna zdominowana przez media kultura zwróciła nas z powrotem do średniowiecza, kiedy Kościół dostarczał każdemu wyobrażeń o świętości, teraz robią to media a nową formą świętości jest popularność”

24. Symbolika religijna w popkulturze

Zachodzi możliwość wykorzystania popkultury przez religię poprzez:

• Adaptacja popkulturowego materializmu (np. targi produktów religijnych, „papieskie” kremówki)

• Adaptacja audiowizualności popkultury (religijne programy i media)

• Adaptacja stylów muzycznych (np. chrześcijański rock itp.)

• Reklamy, bilbordy w Internecie „Jesus jest z Tobą”

Religia w reklamie:

• Firma Oglivy w Singapurze „zajęła się wizerunkiem Boga”

• Koszulki „Nietzsche umarł. Bóg.”

• Rozdawane za darmo jabłka z „adnotacją Boga”: „Wyhodowałem je specjalnie dla Ciebie”

• Autobusy z widniejącym hasłem: „Gdy pijesz, nie prowadź, nie jesteś jeszcze całkiem gotowy na spotkanie ze mną. Bóg”

• Codzienne sms-y: wśród 40 bilionów wysyłanych były informujące: „Miłego dnia stworzyłem go specjalnie dla Ciebie. Bóg”, „Dzięki mnie już piątek. Bóg”, ale i zachęcające w stylu: „Nawet Ja odpoczywałem siódmego dnia” czy “Odwiedzisz mnie jutro? Bóg”

• Kampania na nowo przyciągnęła ludzi do Kościoła, ale czy wzmocniła wiarę?

25. Mechanizmy popkulturowe w religii

• Komputery, faksy, kopiarki. One potrzebują energii by działać. A co z Tobą? Gdzie znajdziesz siły by działać? Nadszedł czas, by podłączyć się do niewyczerpalnych zasobów. Jezus rzekł: otrzymasz siłę, po tym, gdy Święty Duch zstąpi na Ciebie.

• „Lubię wesela – zaproś mnie na swój ślub. Bóg”

• E-mail: „Chcesz pasjonującej pracy w odosobnieniu? Wstąp do zakonu klauzurowego!

• Telewizyjni amerykańscy kaznodzieje

26. Funkcjonowanie religii w Internecie

• Religie zaczynają wykorzystywać elektroniczną sieć

• Serwisy religijne, rytuały online, pielgrzymki wirtualne, modlitwy

• Internet, jako narzędzie informowania, rekrutowania i popularyzowania danego wyznania

• Wykorzystanie Internetu w przedsięwzięciach mających zachęcić do działalności religijnej w „realu”

• Opoka, Adonai, wiara.pl, ekai.pl, Mateusz, oaza.pl – najpopularniejsze serwisy religijne w polskim Internecie

Religie, Internet, popkultura

Mieszanie się różnych tradycji religijnych, naukowych, paranaukowych, popkulturowych

• Synkretyzm religijny

• Religia w internecie – zbliżona do popkultury

• Postacie religijne – ikony kultury popularnej

• Internet zacieśnia związki między religią a popkulturą

Internet a religie – wzajemne relacje

• Granice ukztałtowane w realu przenoszą się do cyberprzestrzeni

• Religia sieciowa oddziałuje na religię w realu – wzmacnia przemiany już zachodzące

• Religia w internecie wzmacnia indywidualizację, prywatyzację, utowarowienie religii, erozję autorytetów religijnych

• Internet wzmacnia również wystepujace w realu podziały między rozmaitymi tradycjami religijnymi

27. Nowa duchowość w popkulturze - definicja, cechy, symptomy

• „Uduchowieni”, religijni muzycy, twórcy, aktorzy, sportowcy

• Publiczne wizerunki gwiazd popkultury są często utkane z elementów religijnych

• Casus Madonny, Toma Cruise’a i Johna Travolty, Shirley MacLaine i Dana Aykroyda, Freddiego Mercurego

• Kultura popularna promuje selektywne podejście do religii

• Idole i gwiazdy wypowiadają się na temat swoich poglądów religijnych, lansując takie właśnie selektywne podejście (lider zespołu Creed)

  • Kościół – nie, duchowość i poszukiwania w sferze religii – tak

Popkultura tworzy religię

• Religijna cześć wobec cele brytów, gwiazd współczesnej popkultury, filmowi, serialowi, sportowi czy muzyczni

• Elvis Presley…

  • Prorocy (sobowtóry króla), święte teksty (muzyka), uczniowie (fani Elvisa), relikwie (gadżety i pamiątki), pielgrzymki (do Tupelo lub Graceland), świątynie (grób króla, Twenty-four-Hour Church of Elvis w Portland), święta (Elvis Week), odprawiają rytuały (czuwanie nad grobem oraz składanie na nim prezentów)

• Przykłady prywatyzacji religii

28. Społeczne reprezentacje wiedzy naukowej w popkulturze

Nauka i wiedza w Paleotelewizja - Z. Kamiński i A. Kurek

Program popularnonaukowy SONDA był nadawany w latach 1977-1989. W 1990 r. emitowano programy zmontowane z materiałów pozostawionych przez autorów. W 1999 roku minęlo 10 lat od przerwania emisji. Przez 12 lat zostało wyemitowanych około 560 programów (łącznie z powtórkami we wszystkich pasmach). W kategorii programów popularnonaukowych to swoisty rekord polskiej telewizji.

Wiedza i proces nauczania – nieatrakcyjne? Najdłużej istniejący polski teleturniej przeszedł do historii. Po czterdziestu czterech latach program został usunięty z anteny.„Wielka Gra” po raz pierwszy pojawiła się na ekranach w 1962 roku. Stanisława Ryster wpisała się na stałe do historii programu. Pełniła obowiązki gospodarza przez ponad trzydzieści lat,

Autorytet nauki i jej wiarygodność; nauka jest główną zasadą wszystkich działań – dyskurs dominujący; pozostaje w służbie porządku publicznego, symbolizowanego przez zespoły śledcze; nauka jest ostatecznym rozwiązaniem wszystkich problemów; zdobycze nauki są dobrodziejstwem dla każdego; podnosi stopień bezpieczeństwa publicznego i prywatnego; jest sposobem egzekwowania władzy; zwycięża zło symbolizowane przez kolejne zbrodnie i panuje nad nim (mit walki dobra ze złem); nauka jako Dobro, wartość absolutna; Clever – widzisz i wiesz: Hybrydyczność, Edukacja legitymizuje rozrywkę, Popularyzacja gości (celebrytów) Legitymizacja społeczna wiedzy naukowej, użyteczność, atrakcyjność, społeczna akceptacja, Dwa ucieleśnienia wiedzy w popkulturze, Popularyzacja wiedzy naukowej, Legitymizowanie wiedzy popularnej

Popularyzacja wiedzy za pomocą teleturnieji, trawelogu

Nauka, jako poznawanie i dowodzenie prawdy, Ewolucja postaci detektywa i policjanta w kulturze popularnej- cechy charakterystyczne:

• Intelekt, wiedza, kompetencje społeczne, psychologia i intuicja; cel: zdemaskowanie przestępcy (detektyw Puaro, Holmes, Columbo)

• Siła, sprawność, broń; inne pojęcie sprawiedliwości (Kojak, Borewicz)

• „Nauka przejmuje funkcję religii i jest drogą do absolutnej wiedzy”

• Ekipa naukowców detektywów: Kości, Wzór itd.

Dwa ucieleśnienia wiedzy w popkulturze

• Popularyzacja wiedzy naukowej

• Legitymizowanie wiedzy popularnej:

• „Damy radę” – magazyn dla kobiet, doradza, co jak zrobić, jak kupić buty przez Internet etc.

• How clean is your house? – Przywołuje do porządku i stawia do pionu. Masa dobrych, łatwych i przystępnych rad.

29. Naukowiec w popkulturze – ikony i celebryci

Sylwetka naukowca we współczesnej kulturze, Noc Naukowców 2008 w Krakowie ,Naukowiec w popkulturze, Nauka (fakty) jako fikcja… (beletryzacja nauki), Nauka jako story, narracja, Trawelogi (ang. travelogue - filmy – opisy egzotycznych podróży, Tradycja filmu przyrodniczego : trawelogi Meriana Coopera, Thora Heyerdahla, Jacquesa-Yvesa Cousteau, Davida Attenborough, Włodzimierza Puchalskiego, Krystiana Matyska

Naukowiec – popularyzator wiedzy, pokazujący społeczne zastosowania wiedzy.

Obraz naukowca w popkulturze (a to bardzo ważna droga budowania wizerunku) jest dość dwuznaczny. W filmach i komiksach naukowiec to najczęściej postać złowieszcza lub niebezpieczna (różne odmiany dr. Frankensteina). Jeżeli już jest w miarę pozytywny, to potrzebuje „cywila”, żeby jego pomysły zamienić w coś pożytecznego lub choćby mniej niebezpiecznego (filmy w rodzaju „Parku Jurajskiego”). W polskiej kinematografii (już nieoglądanej przez młodzież) dominował typ depresyjnego, przegranego i wyizolowanego ze społeczności indywidualisty (patrz filmy Zanussiego). Jest jeszcze grupa filmów katastroficznych, gdzie naukowcy są osamotnionymi specjalistami, którzy starają się powstrzymać klęskę wbrew skorumpowanej administracji. Jeżeli idzie o atrakcyjność wizerunku społecznego, daleko do strażaka, żołnierza, lekarza czy artysty.

Przedefiniowanie wizerunku naukowca – w kierunku bohaterów kina akcji

30. Edutainment - definicja, cechy, symptomy

Edurozrywka (edukacja rozrywkowa)  - Należy rozumieć takie działania, których celem jest przede wszystkim edukacja, zaś forma rozrywki jest wyłącznie sposobem uatrakcyjnienia lub ukrycia przekazu o charakterze edukacyjnym. Inaczej mówiąc, programy wykorzystujące Edutainment edukują z użyciem metod rozrywkowych (są narzędziem „rozrywkowej” edukacji). Celem ich jest zaktywizowanie osoby do nauki i zbudowanie interakcji pomiędzy edukatorem (lub narzędziem edukacji) a osobą uczącą się.

Współcześnie Edutainment polega na tym, że jest on narzędziem służącym realizacji strategii na rzecz określonej zmiany społecznej, np. rozwoju profilaktyki i ochrony zdrowia (np. przeciwdziałanie AIDS), pogłębienia świadomości ekologicznej (np. ochrona gatunków zagrożonych wyginięciem), czy ekonomicznej (np. w zakresie wiedzy o finansach).

Zaletą działań typu Edutainment jest jego wysoka skuteczność w przekazywaniu wiedzy i umiejętności. Jest szczególnie często wykorzystywany do promocji zdrowego trybu życia i profilaktyki zdrowotnej. 

Można wyróżnić dwa rodzaje Edutainment ze względu na cele i zawartość:

• na rzecz poprawy jakości życia odbiorców i lepszej kontroli nad życiem (edukacja nieformalna, kształtowanie postaw, styl życia) – zazwyczaj poprzez dyskusję i narrację;

• na rzecz kształtowania umiejętności życiowych – prezentacja doświadczeń, symulacji.

Dzięki rozwojowi środków masowego przekazu dla Edutainment mogą nadejść dobre czasy, ponieważ:

• będzie coraz więcej mediów (w tym cyfrowych), które będą rywalizowały między sobą o odbiorców.

• rozwój cywilizacyjny i technologiczny świata powoduje zwiększenie zapotrzebowania na edukację, zaś nie wszystkie systemy edukacji są w stanie nadążyć za tymi zmianami - W ten sposób pojawia się miejsce na różnego rodzaju formy edukacji nieformalnej, w tym i Edutainment.

Pozytywne oddziaływanie Edutainment na społeczeństwo - Edutainment jest:

• przenikający, szerzący się (pervasive) – dociera za pomocą mediów do każdego;

• popularny (popular) – ludzie lubią i chętnie korzystają z takich programów;

• perswazyjny (persuasive) – silny element perswazyjny wynika z promowanych wzorców zachowań, które ludzie są w stanie oglądać, zaakceptować oraz powielać;

• przynoszący korzyści (profitable) – inwestycje w Edutainment zwracają się w różnych wymiarach, także finansowych (niższe koszty społeczne);

• wywołujący emocje (passionate) – co pomaga zapamiętać przekaz i promowane w programie wzorce zachowań;

• personalny (personal) – pozwalający widzom na indywidualny odbiór i utożsamianie się z bohaterami;

• partycypacyjny (participatory) – stwarzający możliwość interakcji z widzami i uczestnictwa w wydarzeniu (czy szerzej, w pewnej akcji społecznej, towarzyszącej programowi);

• zachęcający do działania (prompts to action) – dzięki temu, że zawiera wiele podpowiedzi i wskazówek, które mogą być zastosowane w codziennym życiu;

• skuteczny (proven effective) – o czym świadczą dziesiątki ewaluacji przeprowadzanych na świecie.

31. Nauka, w paleo- i neotelewizji

Nauka,  traktowana, jako towar medialny w neotelewizji.

Nauka i wiedza w Paleotelewizja

Naukowiec, jako popularyzator wiedzy, pokazujący społeczne zastosowania wiedzy

• Z. Kamiński i A. Kurek

  1. Program popularno naukowy SONDA był nadawany w latach 1977-1989. W 1990 roku emitowano programy zmontowane z materiałów pozostawionych przez autorów

  2. Przez 12 lat zostało wyemitowanych około 560 programów (łącznie z powtórkami we wszystkich pasmach). W kategorii programów popularnonaukowych to swoisty rekord polskiej telewizji

• Wiedza i proces nauczania – nieatrakcyjne?

• Najdłużej istniejący polski teleturniej przeszedł do historii. Po czterdziestu czterech latach program został usunięty z anteny

• „Wielka Gra” po raz pierwszy pojawiła się na ekranach w 1962 roku. Stanisława Ryster wpisała się na stałe do historii programu. Pełniła obowiązki gospodarza przez ponad trzydzieści lat

• Współcześnie: Jeden z dziesięciu, Jaka to melodia, Milionerzy, Najsłabsze ogniwo, Brainiac

32. Wiedza popularna, praktyczna w kulturze

Nie wiem…:/

33. Tabloid – ujęcie historyczne

Pojęcie:

• Tablette – skondensowane w postaci tabletki lekarstwo lub inna substancja chemiczna

• Od około XIX wieku – płaski kawałek czegoś

• 1900-1910 – format gazety – nazwa typu prasy drukowanej w formacie stronicy o połowę mniejszym niż boradsheet

• 1910 – funkcja przymiotnika – to co zostało wydrukowane (dziennikarstwo tabloidowe)

• Od 1918 roku – znaczenie rzeczownika i przymiotnika stapia się w całość

• Tablet – od XIV wieku – płaszyczna do zapisywania czegoś(tablica)

• Tableau – graficzne przedstawienie czegoś (tableau viviant – nieruchome inscenizacje w XIX wieku)

• Table (t) + oid

Geneza tabloidu: funkcje:

1. XVI wiek Europa – ludowe ballady, później opowieści podróżników

Plotki, opowiadania, opowieści ludowe (szczególnie Urban Tales)

Stałe wątki, tematy, konstrukcje: elita, zaginione osoby, skrzywdzona niewinność, przestępczość, niebezpieczeństwa (cautionary tales)

2. Tabloid – 1900 rok – wydanie noworoczne gazety New York World

   1. „Żółta prasa” – żółty pasek komiksowy w NY World

Tabloidy około XIX/XX wieku- funkcje:

• Schlebianie gustom

• Odwoływanie się do uprzedzeń i stereotypów

• Koncentracja na wiadomościach budzących emocje lub podawanie informacji w sposób budzący emocje

• Działanie przez szok etc.

• Działa jak tabletka – koncentracja informacji, nasycenie obrazami, specjalny dobór tematów

Tabloid (z ang. tabloid), bulwarówka – typ gazety, przeważnie dziennika. Także specjalny format edycyjny (37-40 cm x 27-30 cm).

Początkowo termin Tabloid oznaczał silną, skondensowaną tabletkę. Później nazwą tą zaczęto nazywać specyficzny rodzaj pisma w formacie nieco mniejszym od rozmiarów tradycyjnych gazet, dzięki czemu po rozłożeniu można łatwiej je czytać w zatłoczonym tramwaju miejscu. Początki tego rodzaju wydawnictw sięgają XIX-wiecznej tzw. penny press. W Europie pierwsze tabloidy pojawiły się na Wyspach Brytyjskich, gdzie zyskały ogromną popularność.

W Polsce międzywojennej stosowanymi niekiedy określeniami na tego rodzaju wydawnictwa było „prasa czerwona” albo wręcz „czerwoniaki”, przy czym nie miało to w żadnym razie konotacji politycznej, tylko było nawiązaniem do koloru winiet oraz stosowanych w tych gazetach środków ekspresji, przyciągających czytelników tej prasy, w postaci dużych, krzykliwych tytułów, (co bardziej sensacyjnych informacji) drukowanych czerwoną farbą. Wśród międzywojennych „czerwoniaków” były m.in. warszawskie gazety: Dobry Wieczór, Kurier Czerwony .

34. Polskie tabloidy – charakterystyka

Tabloidy nie są mediami opiniotwórczymi, gdyż nie reprezentują własnego zdania, lecz powielają opinie większości swoich czytelników. Gazety te bardzo chętnie potępiają pedofilów, wobec których opinia publiczna jest nastawiona negatywnie. W Polsce nie poruszają jednak tematyki na przykład aborcji lub PRL, gdyż zdania na te tematy są w społeczeństwie podzielone. Bulwarówki nie omawiają zagadnień naukowych czy polityki międzynarodowej w kontekście innym niż skandalu, gdyż mogłoby to okazać się zbyt nudne dla czytelników nastawionych na tanią sensację.

W Polsce czasami używa się w odniesieniu do takich pism pejoratywnych określeń, jak „brukowiec”, czy „rewolwerówka”. Wyraz „tabloid” raczej nie ma negatywnych konotacji, według językoznawców dodaje on nawet dostojności. Jest to rodzaj zamierzonej aprecjacji językowej, czyli dowartościowania za pomocą nazwy obcego pochodzenia, czegoś, co powszechnie uznawane jest za obiekt kontrowersji, a nawet drwin.

Pierwszy polski tabloid powstał dopiero na początku lat 90. ubiegłego wieku.

W Polsce dużą popularność zdobyły Fakt (od 2003) i Super Express, 

Polskie tabloidy – Super Ekspress (1991r.) i Fakt (2003r.)

• Wysokie czytelnictwo; równo rozłożony profil wiekowy

• 45-50% - wykształcenie podstawowe lub zawodowe, 35% - średnie

• Wysoki współczynnik współczytelnictwa (40% SE czyta F); 60% czytelników F nigdy przedtem nie czytało żadnego dziennika; agresywna sprzedaż – lokalni czytelnicy; kilka funkcji

35. Język tabloidów

• „Nie stawiać barier poznawczych”, nie nudzić

• Najbliższy mowie potocznej; zdania krótkie proste, nierozwinięte składniowo

• Brak trudnych słów i terminów specjalistycznych; język związany z codziennością i kulturą popularną

• Zasada puzzli

Potoczne związki frazeologiczne, cytaty, powiedzonka, przysłowia, wierszyki, piosenki, tytuły filmów, programów TV, slogany reklamowe, żargon polityczny, więzienny etc.

Jak anonimowe donosy czy listy z żądaniem okupu

• Orientacja melodoksyjna: połączenie stylistyk i poetyki melodramatu i reklamowego sloganu: wartka narracja, wyraziste postaci, jasny morał, zemocjonalizowany język

• Przewaga obrazów nad słowami

• Funkcje: uproszczenie odbioru treści, emocjonalizacja, tautologiczne podpisy; wyraziste znaki graficzne: żółć i czerwień

• Odrzucenie paktu faktograficznego

• Nie zakłada się podawania informacji sprawdzonych

• Budowanie informacji z domysłów, plotek, spekulacji, sprowokowanych wypowiedzi

• Nie oddziela się informacji od opinii; nagroda: hiena roku

36. Prasa tabloidowa – typy, odmiany

Gatunki tabloidowe

• Koloryzowanie, przesada, spekulacje, domysły, kłamstwa

• Fikcyjny reportaż, fotostory, inscenizowany fotoreportaż – gatunki popkulturowe, nie dziennikarskie

Odmiany tabloidów

• Odmiana amerykańska (supermarket tabloids) – znaczna część materiału jest całkowicie fikcyjna

• Odmiana brytyjska (newstand tabloid Press) – „prasa tęczowa”, plotkarska – doniesienie, plotki z życia osób sławnych, polityka i życie społeczne – akcent na dziennikarki charakter

37. Tabloidy – strategie oddziaływania, „filozofia” tabloidów

Współczesny tabloid

• Pierwotnie niewartościująca nazwa produktu medialnego skierowanego do licznego odbiorcy

• Skonceptualizowana, świadoma opozycja wobec mediów akcentujących swoją „wyższość”

• Elementarne podziały

My – oni, inni; obywatel – władza; biedni – bogaci

• Strategia umacniania i kultywowania przekonań i nastawień

• Aprioryczna nieufność wobec instytucji publicznych, przestawianie wszelkich nowości jako zagrożenia

• Specjalny język „prostego człowieka”

• Odwoływanie się do mądrości zbiorowej i doświadczenia potocznego (naukowe teorie są w posiadaniu elity i władz)

• Koncentracja na szczegółach

Strategie tabloidowe

• Sukces finansowy; publiczność liczna i wierna

• Zaufanie (gazety „elitarne” postrzegane są jako narzędzia manipulacji)

• Familiaryzacja przekazu; medium działa w jego imieniu a nie przeciw niemu

• Cechy przekazu: upodobnienie do komunikacji ustnej, niemediatyzowanej

Działania tabloidów

• Tematyka: przestępstwa, zbrodnie, seks, przekraczanie społecznego typu, „odmienności”, katastrofy i wypadki, nieszczęścia, życie prywatne osób znanych, sprawy „z życia wzięte” i lokalne

• Instrumentacja form podawczych – narracja i wywiad

38. Kulturowe i społeczne funkcje tabloidów

Filozofia świata i człowieka

• „Human interests” – zainteresowanie ludzkimi sprawami, losami, biografiami

• Własny wizerunek jako „obrońcy prostego człowieka”

• „Obawa przed złym światem” – wydarzenia dramatyczne, przerażające, budzące wstręt

• Misja: ujawnienie i demaskowanie tego, co zakryte przed obywatelami

• Dlatego: eksponowanie zbrodni, przestępstw, ekscesów

• To co intencjonalnie zakryte jest prawdziwe

• Każdy człowiek ma dwie twarze: ta skrywana jest prawdziwa

• Aprioryczna nieufność; podatność na lęk; skłonność do ulegania „moral Panic” wzniecanej niekiedy z błahych powodów

• To jedynie sensowny stosunek do rzeczywistości (która jest nieprzewidywalna, niepewna, celowo komplikowana)

Funkcja tabloidów

• Czy tylko odbiorca dobrze poinformowany i racjonalny bierze udział w polityce?

• Rola „narracji tożsamościowej”; wspólnotowa funkcja; alternatywna sfera publiczna

• Prywatność, humor, dosadność czy sensacja, brutalność i uproszczenia?; problem z tabloidami?

• Wymiar eskapistyczny; wentylowanie frustracji; „stare prawdy o ludzkim życiu”

• Moralna satysfakcja; bunt przeciw porządkowi społecznemu, odgórnym dyskursom, drwina, ośmieszenie – akt o znaczeniu politycznym

• Funkcja terapeutyczna; źródło rozrywki; dowartościowywanie odbiorcy, czytelnika

• Przyjemność i pożytek z odbioru medialnego melodramatu

39. Tabloidyzacja - definicja, cechy, symptomy

Strategie tabloidowe poza tabloidami

Ten sposób prezentacji świata przenosi się do mediów głównego nurtu – naśladowanie tonu

• Agresywny sposób prowadzenia rozmów; zatarcie informacji od opinii

• Zainteresowanie życiem prywatnym; inscenizowanie i prowokowanie wydarzeń

• Mechanizmy interaktywności; dziennikarstwo analityczne – niszowe

Tabloidyzacja mediów, czyli dziennikarstwo na opak

Wydawca postawił sobie wtedy za cel dotarcie do mniej wymagających czytelników. Artykuły w gazecie miały być w miarę krótkie, pisane przystępnie i dotyczyć spraw bliskich tzw. zwykłym ludziom. I to wszystko. Realizacja tych skromnych i w sumie sympatycznych założeń dość szybko zaczęła jednak przybierać, podobnie jak na całym świecie, karykaturalną postać.

Zasadą jest brak zasad

Obecnie tabloidyzacja dotyczy, w różnym stopniu, wszystkich rodzajów mediów: prasy, radia, telewizji, a także portali internetowych (np. "Pudelek", "Plotek"). Można ją sprowadzić do kilku "świętych" zasad. Jeśli temat nie jest sensacyjny, szokujący, kontrowersyjny, albo przynajmniej nie da się go podać w takiej formie, to nie warto się nim zajmować. Stabloidyzowane media zajmują się najchętniej prywatnym życiem polityków lub znanych gwiazd. Przekraczane są przy tym kolejne granice ich intymności. Jednak zwyczajnym ludziom też poświęcają uwagę. Ale pod warunkiem, że historie o nich są naprawdę mocne, a nawet drastyczne ("pani Genowefa straciła męża, rentę i nogę"). Mile widziane są wszelkie krwawe kryminały. Stare powiedzenie wydawców głosi, że nic tak nie ożywia gazety, jak trup na pierwszej stronie. Dobrze jest też czasem wykryć jakąś poważną aferę, a jak się nie da, to ją... wykreować.

No właśnie. Tabloidyzacja wiąże się z dość swobodnym traktowaniem zasady rzetelności dziennikarskiej. Dopuszczalne jest publikowanie nie do końca sprawdzonych informacji, powielanie lub tworzenie plotek, czy kreowanie tzw. faktów medialnych. Okazuje się, że nawet mało istotną informacyjkę można rozdmuchać tak, że staje się przedmiotem poważnych dyskusji i sporów. News o tym, że pies Saba należący do marszałka Sejmu bezkarnie chodzi sobie po polskim parlamencie roztrząsano przez parę dni w prasie, radiu i telewizji. Komentowali ten fakt wzburzeni politycy. Pies w Sejmie? W dodatku bez przepustki? Marszałek wyjaśniał, że cały czas trzymał go na smyczy i zaprzeczał, jakoby czworonóg"zeżarł jakieś meble w jego gabinecie".

40. „Społeczeństwo ekranu” – definicja, cechy, symptomy

O  tym pisze Lev Manovich, określając kulturę, jako „społeczeństwo ekran i monitora.

Ekran jako „okno” na:

• rzeczywistość społeczną (TV)

• iluzję rzeczywistości (film i kino)

• alternatywne formy egzystencji (komputer)

Każdy ekran według Lva Manovicha – wyznacza granicę między fizyczną rzeczywistością użytkownika a przestrzenią reprezentacji; Patrzący funkcjonuje w dwóch przestrzeniach

Ekran pełni role przejścia i bariery a także zwiększają przekaz informacji, ale izolują i separują.

Ekran nadaje status społeczny – powołuje z „niebytu”. Stanowi przestrzeń tworzenia tożsamości politków, aktorów, sportowców, „gwiazd”

Każdy ekran wyznacza granicę między fizyczną rzeczywistością użytkownika a przestrzenią reprezentacji (L. Manovich)

„Kultura patrzenia” - Zapping – praktyka „skakania po kanałach”, nawigacja w strumieni obrazów, dźwięków, słów. Dotyczy także innych mediów. Zappujący odbiorca, to widz nieuważny, ale wolny w swoich wyborach.

41. Ekran – jako kategoria kulturowa

Media – wraz ze swoimi użytkownikami – współtworzą środowisko społeczne i kulturowe

Ekran pojmowany, jako tekst kultury, sprzężenie rozmaitych dyskursów, kategoria graniczna między „starymi” a „nowymi” mediami; sytuuje się na przecięciu różnych zjawisk i kategorii – medialnych i kulturowych

Każdy ekran separuje, ale równocześnie też spaja – samą rzeczywistość, obraz tej rzeczywistości oraz ich odbiorców

42. Antropologia medium – definicja, przykład

• Każde medium jest złożonym i wieloaspektowym systemem semiotycznym

• Różne, wzajemnie się warunkujące czynniki technologiczne, komunikacyjne, tekstowe, społeczne, antropologiczne, oraz nadawczo-odbiorcze

• Wraz z pojawieniem się nowych produktów medialnych generowane są nowe znaczenia

• Media – wraz ze swoimi użytkownikami – współtworzą wtedy środowisko społeczne i kulturowe

43. Konwergencja, kultura konwergencji – definicja, przykłady

Konwergencja to zjawisko dotyczące mediów, kultury itd. Wyróżnia się konwergencję mimetyczną i mimikryczną, Mimetyczna to upodabnianie sie form przekazu w mediach tradycyjnych do form przekazu w mediach nowoczesnych (Internet, TV), a mimikryczna to proces odwrotny.

Konwergencja (łac. convergere, zbierać się, upodabniać się) – wiele procesów obejmujących kojarzenie zjawisk znajdujących się na pograniczu działów telekomunikacji , informatyki i multimediów.

Przykłady:

• łączny przekaz głosu z danymi,

• integracja przekazów głosu przez różne sieci,

• współistnienie komutacji łączy z komutacją pakietów,

• współdziałanie telefonu z komputerem ,

• integracja sieci lokalnych z rozległymi itd.

Kultura konwergencji – zderzenie strych i nowych mediów

Idee „kultury konwergencji”:

• Przenosi akcent z urządzenia technicznego na społeczności jego użytkownikow oraz ich semiotyczne działania

• Uwyraźnia relacje między technologią, przemysłem i grupami konsumentów

• Henry Jenkins: „człowiek z jedną maszyną (telewizorem) jest skazany na izolację, ale człowiek z dwiema (telewizorem i komputerem) może należeć do społeczności”

• Specjalistyczne grupy dyskusyjne Internecie,

• Fora poświęcone nowych technikom audiowizualnym, profesjonalne wydawnictwa

44. Voyeuryzm telewizyjny – definicja, cechy, przykłady

Voyeuryzm telewizyjny- podoglądactwo

Termin przejęty z psychoanalizy Freuda – niestandardowe formy zaspokajania potrzeb seksualnych. Źródłem podniecenia jest osoba niewyrażająca zgody na kontakt seksualny i niebędąca świadoma aktu podglądania; niezdolność do uzyskania satysfakcji w wyniku bezpośredniego kontaktu seksualnego.

Telewizja to maszyna widzenia, „podglądactwo” w przestrzeni własnego domu. Dzięki niej można nieustannie i bezpośrednio „monitorować” rzeczywistość, zagarniać nowe przestrzenie społeczne (sklep, bank), więcej kolektywnych form percepcji, mediatyzowanych. Kolejna cecha to anonimowość, symulacja bezpośredniego spotkania, Zacieranie się granic między sferą publiczną a prywatną, między zewnętrzem a wnętrzem człowieka, zmienia sposób myślenia człowieka o świecie, człowiek jest wykluczony z procesu nadzoru rzeczywistości.

Voyeuryzm telewizyjny – kilka ważnych teorii

• „Maszyna widzenia”

• Złudzenie, że „poglądamy świat” - sami stanowiąc obiekt nadzoru

• P. Virilio: nowa dyscyplina techniczna – wizjonika

• Koncepcja symulakrów J. Baudrillarda. Symulakrum - znak, który nie oznacza, kopia bez oryginału. Znak, który uwolnił się od swojego odniesienia; „wolny znak” oddający się grze z innymi znakami

45. Voyeuryzm a ekshibicjonizm w popkulturze

• Potrzeba wyeksponowania siebie i własnej intymności

• TV przejmuje rolę rodziny, szkoły, Kościoła, ośrodka terapeutycznego

• Złamanie podstawowych praw istniejących w obrębie zawodów społecznego zaufania, np.: Psycholog, lekarz zaproszony do TV.

46. Panoptikon, Synoptikon, Demoptikon jako metafory współczesnej kultury audiowizualnej – koncepcje i przykłady

Społeczeństwo nadzoru: Zygmunt Bauman -Metafora synopticonu

Synopticon – wielu podgląda nielicznych (reality show, talk show, telenowela dokumentalna); widzowie przed ekranami telewizorów oglądają uczestników programu zamkniętych w określonej przestrzeni

Władza większości nad mniejszością

Panopticon znajduje zastosowanie do opisu działania wszystkich instytucji społecznych, przede wszystkim szkół, zakładów psychiatrycznych, ośrodków penitencjarnych oraz telewizji. W celach osadzeni mogą być zatem uczniowie, cho-rzy psychicznie, więźniowie, czy telewidzowie, a ich zachowania są przedmiotem inwigilacji strażnika, odpowiednio dla każdej instytucji: nauczyciela, psychiatry, nadzorcy więziennego lub właściciela organizacji medialnych. Co ciekawe, osadzeni nigdy nie mają pewności, czy są w danym momencie obserwowani czy też nie; nie wiedzą nawet, czy strażnik jest obecny w wieżyczce, dlatego zaczynają zachowywać się tak, jakby byli nieustannie nadzorowani. Istotą skutecznego działania panopticonu jest zatem przeniesienie akcentu z kary na nadzór oparty o kontrolę nad spojrzeniem. W ten sposób opisywana przez Foucault maszyna widzenia usta-nawia specyfi czne dla siebie stosunki władzy i podporządkowania. Władzę posiadają strażnicy, podporządkowanymi są osoby osadzone w celach, funkcjonujące w roli obiektów nadzoru. Ponadto, jak podkreśla Foucault, kontrola nad spojrzeniem jest również źródłem wiedzy, ponieważ pozwala zbierać informację o osobach podglądanych.

Demopticon, czyli miejsce gdzie „Przedmiotem spojrzeń bardzo wielu stają się oni sami w swojej ‘masie’ i ‘liczebności, albo tacy jak oni, chociaż nie ich wyselekcjonowani przedstawiciele” (s.396). Oglądane są już nie prawdziwe gwiazdy showbiznesu, ale zwykli ludzie, normalsi (kategoria opozycyjna do celebrytów) występujący w programach typu Big Brother lub licznych nieprofesjonalnych produkcjach zamieszczanych na stronach internetowych.

47. Kategoria telewizji „inwigilującej”

Cechy:

• Wrażenie bezpośredniości, naoczności

• Widz-świadek; udział w programie „na żywo”

• Czas odbioru = czasowi relacjonowanych wydarzeń; ekwiwalencja czasowa

• „Fikcja niefikcjonalna”: reality show, talk show, teleturniej, telenowela dokumentalna, programy informacyjne

• „Reality TV, – jako nowa forma „autentycznej fikcji” (separacja ludzi, wystawienie na widok publiczny, symulacja rzeczywistości obiektywnej)

• TV inwigilująca sprawia wrażenie realizmu – coraz doskonalsze (ale kryzys reprezentacji)

• Coraz to bardziej postępujący rozwój telewizji inwigilującej: podniesienie codzienności do rangi ważnego tematu, medium wszechobecne, nie ma już centrum i peryferii, mobilność kamery

• Prawie całkowity zanik sfery prywatności

• Powstanie „wtórnej prywatności” – upublicznienie prywatności poprzez popularyzację codzienności i jej estetyzację

48. Kategoria telewizji „prawdziwej”

• To kategoria prawdy i symulacji (a nie-fałszu)

• Prawda – referencyjność względem obrazu zewnętrznego, ale ważniejszy jest sąd telewizja, że to co widzi „jest prawdziwe”

• Tworzenie wrażenia realności, złudzenie obcowania ze światem realnym – relacja telewidza wobec tego, co widzi na ekranie

• Realizm telewizyjny – relacja tekstu telewizyjnego do rzeczywistości pozatekstowej

Ważniejsze gatunki „telewizji prawdziwej”:

• Reality show; talk show; telenowela dokumentalna; teleturniej; gatunki związane ze sferą rozrywki

• Voyeuryzm wpisany także w programy informacyjne

49. Media symulakryczne

WTF???:/

50. Główne gatunki „nowej telewizji” (reality show, talk show, telenowela dokumentalna, dokument fabularyzowany, teleturniej)

Reality show – typ programów telewizyjnych, w których z reguły występują osoby wcześniej niezwiązane zawodowo z telewizją. Osoby te w założeniu mają zachowywać się „naturalnie” przed kamerą w sztucznie zaaranżowanej, niekiedy ekstremalnej, sytuacji. Wiele z programów ma postać konkursu.

Istotą programu jest postawienie widza w roli „podglądacza”. Z punktu widzenia oglądalności im bardziej będzie w programie naruszona intymność uczestnika i im drastyczniejsze sceny widz obejrzy, tym lepiej. Reality show rzadko bywają nadawane na żywo – z reguły jest to program rejestrowany i montowany. Jest tak zarówno dla zdynamizowania akcji, jak i dla ustrzeżenia nadawcy przed przypadkowym przekazaniem treści, przekraczających granice dozwolone prawem. Pierwszym polskim reality show był Agent nadany w telewizji TVN. Np. Big Brother, Bar.

Talk-show – gatunek programu telewizyjnego, widowisko publicystyczne, w którym prowadzący (z reguły – jeden, choć bywają widowiska z dwoma prowadzącymi) rozmawia w studiu z uczestnikami na ustalony temat (talk-show monotematyczny), bądź na dowolne tematy (ogólny). O sukcesie tego typu widowiska decyduje przede wszystkim osobowość prowadzącego. Np..: rozmowy w toku, co z ta Polska?

Telenowela dokumentalna (ang. documentary soap, docusoap) - gatunek telewizyjny łączący w sobie cechy opery mydlanej i filmu dokumentalnego.

Pierwsze telenowele dokumentalne powstały w połowie lat 90. w BBC. Wkrótce podobne seriale zaczęto produkować w innych europejskich stacjach telewizyjnych. Większość z nich osiągała wysoką oglądalność. Np.: pamiętniki z wakacji, Ja alkoholik

Fabularyzowany dokument, film dokumentalny, w którym prezentowane wydarzenia poddano procesom fabularyzacji, np. Rok Franka W. K. Karabasza; film fabularny, w którym występują autentyczni bohaterowie zdarzeń, np. Pierwsza miłość K. Kieślowskiego; również film fabularny oparty na autentycznych zdarzeniach, w którym wykorzystano autentyczne materiały filmowe, zdjęciowe dotyczące owych zdarzeń.

Teleturniej – specyficznie telewizyjny gatunek dziennikarski i typ telewizyjnego programu rozrywkowego. Polega na wykonywaniu przed kamerami przez uczestników (na ogół dobieranych na zasadzie otwartych eliminacji, choć czasem specjalnie zapraszanych do programu – wówczas są to z reguły osoby powszechnie znane) narzuconych im przez organizatora zadań, za co otrzymują – niekiedy bardzo wysokie – nagrody.

Istotą przekazu telewizyjnego w wypadku teleturnieju jest odbicie atmosfery walki i pokazanie reakcji psychologicznych uczestników.

51. Kultura „newsów” – programy informacyjne we współczesnej TV

Telewizyjny serwis informacyjny – powstał, jako gatunek w latach 50-60 XX wieku. Jego Wyznacznikami są:

• Zbiór wiadomości (prawdziwych)

• Język konkretny, rzeczowy, zwięzły;

• Informacje przedstawione wizualne- pogrupowane tematycznie i przedstawiane w porządku od najważniejszych do mniej istotnych

• Informacje są odczytywane przez prezenterów; w studiu TV

Program informacyjny we współczesnej TV:

Telewizje „na żywo”- cechuje:

1. Efekt aktualności; czas rzeczywisty; informacje „z ostatniej chwili”

2. Niekiedy ważne wydarzenie „z ostatniej chwili” zdominuje całość – „dowód” na autentyczność transmisji

3. Atmosfera prywatnej rozmowy, nieoficjalnego dyskursu

4. Wrażenie „marginesu swobody”, poza „scenariuszem”

5. Wiarygodni prezenterzy i reporterzy, zobiektywizowane style przekazu

Np.: Kamil Durczok, Maciej Orłoś, Andrzej Turski, Justyna Pochanke, Dorota Gawryluk…

6. Hierarchia przedstawiania informacji: polityczne, ekonomiczne, społeczne, kulturalne, sportowe, pogodowe

Programy informacyjne różnych stacji wzajemnie wpływają na siebie, tym samym naśladują się, dochodzi do wtórności pomysłów. Wybór przedstawianych informacji i ich hierarchia są zbliżone. Powstał nowy gatunek telewizyjny news-show, w którym prezenter odgrywa role show-man’a (dokonuje dramatycznych struktur kodowania informacji).

Prowadzący ponosi odpowiedzialność za tworzenie wrażenia bezpośredniej relacji (rozmowy, prośby o komentarz), ma sprawić by temat był jak najbardziej atrakcyjny dla odbiorcy. Struktura tych obecnych programów informacyjnych jest podobna do programów rozrywkowych (określana, jako infotainment).

Infotainment :

• Dramatyczne, sensacyjne, obrazowe, oddziałujące na emocje

• Inscenizacyjny charakter; szereg narracji o sensacyjnym charakterze

• Materiał rzeczywisty – źródło atrakcji i podatność na procesy stylizacyjne

52. Obrazy przemocy a przemoc obrazów – definicje, różnice

Przemoc obrazów –emanujaca agresja, przemoz z rzeczy materialne Obraz przemocy- czynne zachowanie agresywne.

53. Seryjność i serializacja kultury popularnej – definicja, cechy, przykłady

Seria takich filmów jak shreck czy doktor house są produktem kultury popularnej.

Seryjność w kulturze popularnej to fenomen, jakim są najnowsze seriale telewizyjne i filmowe serie. Telewizyjne i kinowe serie działają, jako narzędzie kształtowania różnych postaw i sposobów myślenia, jak i odzwierciedlenie ewolucji, jaka zaszła w społeczeństwach zachodnich: zmiany sposobów życia i dogmatów wyznawanych (świadomie lub nie) przez większość mieszkańców świata euro-amerykańskiego.

Dzisiejsze „bajki” emitowane w kinach takie jak „Shreck” czy „Czerwony kapturek historia prawdziwa” są filmami z kategorii kina familijnego, a wiec skierowane są nie tylko dla dzieci, ale także do dorosłych. Ze względu na animowany charakter filmu - dla dzieci, ze względu na dialogi -dla dorosłych( niektórych zwrotów slangowych dzieci nie rozumieją, Najistotne są dla nich bajkowe postacie). Dlatego filmy cieszą się tak ogromna popularnością.

Słynny dr House może przykuwać i przykuwa uwagę sposobem bycia głównego bohatera, który ma wszystko gdzieś, a jego zachowanie daje wiele do myślenia zarówno w stosunku do swoich podwładnych jak i przełożonych a także pacjentów, których nierzadko traktuje powierzchniowo. Jego nieinwazyjne metody leczenia i intrygi, które knuje, specyficzna filozofia życia, niecodzienne pomysły i wszechobecny cynizm sprawiają, że widz domaga się jeszcze więcej.

54. Serial – definicja klasyczna (przykłady)

Serial telewizyjny -  to cykl filmów związanych wspólną tematyką, tłem, charakterem akcji i postaciami bohaterów; jeden z najważniejszych gatunków telewizyjnych, obejmujący tzw. mydlane opery (ang. soap opera), telenowele, fabularne serie i miniserie.

Serial telewizyjny – wieloodcinkowy telewizyjny serial filmowy lub wieloodcinkowa telenowela.

Można wyróżnić następujące typy seriali telewizyjnych:

• Serial fabularny:

• Przedstawiający dzieje wybranej grupy bohaterów w ramach rozwijającej się chronologicznie, z odcinka na odcinek akcji, np. Chłopi , chirurdzy, alternatywy 4.

• Serial z tymi samymi bohaterami wiodącymi, ale z indywidualną fabułą każdego odcinka, np. Stawka większa niż życie, seriale kryminalne jak Kojak, Tagart czy polskie 07 zgłoś się, seriale komediowe Świat według Kiepskich, Kasia i Tomek lub telenowele: Rodzina zastępcza.

• Serial zawierający ideę lub pomysł przewodni, lecz różnych bohaterów i różne fabuły, np. , Strefa mroku

• Seriale dokumentalne, np. polskie telenowele dokumentalne:  S.O.S. Dzieciom!,  Prawdziwe psy.

• Seriale animowane, przede wszystkim dla dzieci, np. Miś Uszatek, Miś Colargol, Muminki oraz wiele innych, a także dla dorosłych i młodzieży: South Park, Simpsonowie bądź spora część powstałych anime

Seriale telewizyjne, podobnie jak film fabularny, można podzielić na wiele gatunków. Najpopularniejsze to:

• seriale kryminalne, np. Gliniarz i prokurator, 

• seriale science fiction, np. Z archiwum X, 

• seriale fantasy, np. Buffy postrach wampirów

• seriale wojenne, np. Czterej pancerni i pies,

• seriale szpiegowskie, np.  Życie na gorąco;

• seriale obyczajowe, np.  Czterdziestolatek, seks w wielkim mieście Ratownicy;

• telenowele/opery mydlane, np. Samo Życie, M jak miłość,

• westerny, np.  Dr Quinn, 

• seriale kostiumowe, np. Lalka, Noce i dnie, 

• seriale medyczne, np.  Chirurdzy, Doktor House;

• seriale prawnicze, np. Ally McBeal,  JAG - Wojskowe Biuro Śledcze;

• seriale młodzieżowe, np. Beverly Hills 90210,  Felicity

55. Badania I. Ang – wnioski

Ian Ang. Badaczka ta zainteresowana fenomenem powodzenia serialu „Dallas” postanowiła zanalizować przyczyny tego zjawiska. Badaniami swoimi objęła ona grupę fanów serialu. Jak zauważyła po przebadaniu listów przyjemność z oglądania serialu wiązała się z poczuciem „realizmu”. Ang nazwała to realizmem emocjonalnym i wskazała jego dwa poziomy:

• Denotacji – czyli fabuły, tego co rzeczywiście jest przedstawione, główna treść

• Konotacji- asocjacje i implikacje wynikające z wątku i relacji między postaciami

Na płaszczyźnie denotacji widz zdaje sobie sprawę z fikcyjności serialu, ale na płaszczyźnie konotacji wiąże on wydarzenia z serialu z własnym życiem. Widz oglądający serial przenosi swą uwagę z denotacji dotyczącej pewnych konkretnych serialowych sytuacji na konotację, ogólność tematów. Pojawia się tu pewna gra emocji. Polega ona na przyjemności uczestnictwa w wyimaginowanym świecie serialu. Opisując ten proces Ang używa terminu „wyobraźnia melodramatyczna” – pojawia się tu przyjemność z odczuwania ludzkiego cierpienia, nie w sensie wielkich tragedii, ale na poziome trudności dnia codziennego co ułatwia widzom identyfikacje. Takie rozumienie serialu jest dla odbiorców nie ucieczka od szarej rzeczywistości, ale tworzy integralny element ich życia. Ang zaszeregowała również badanych widzów do trzech kategorii, które łączy „ideologia kultury masowej”. Ideologia ta to przekonanie, że kultura popularna to wytwór kapitalistycznej produkcji towarów, podlega prawom ekonomii czego konsekwencją jest obieg niskiej jakości towarów, których znaczenie wyczerpuje się w dostarczaniu zysków producentom. Przeświadczenie takie dzieli widzów serialu na: fanów, widzów ironizujących, widzów wykazujących silna niechęć. W Każdej z tych grup po przez odwołanie się do ideologii kultury masowej odmiennie reaguje na serial: od niechęci i bez refleksyjnego odrzucenia go, lub usprawiedliwiania się przed otoczeniem z przyjemności oglądania serialu. Reasumując Ang stwierdza, że ideologia kultury masowej jest wynikiem paternalizmu który nie pozwala na kobiecą emocjonalną przyjemność z oglądania

56. Seriale polskie i amerykańskie lat 90. – cechy, przykłady

Seriale polskie lat 90-tych	Seriale amerykańskie lat 90-tych
1. Lokatorzy 2. Świat wg kiepskich (‘99-2008 roku) 3. Dwa swiaty	1. Przyjaciele 2. Swiat wg bundych 3. Z archiwum x

Sadze ze cechy miały dokładnie te same (tylko, jakie?) - Polska skopiowała amerykańskie wzorce, które okazały się wielkim sukcesem, zarówno amerykańska jak i polska wersja cieszą się niesłabnąca oglądalnością. Tani koszt produkcji, zyski duże.

1. serial komediowy. Dot. grupki przyjaciół mieszkających razem i ich perypetii życiowych. Wszyscy razem plączą i Śmieja się.

2. Serial komediowy. Film przedstawia życie „ciekawej” rodzinki, co trzeba podkreślić nietypowej. śmieszne dialogi i sytuacje. Szerzący się debilizm, niecodzienne pomysły jakby tu się dorobić, a nie narobić

3. Gatunek fantastyka. Amerykańska wersja dot kosmitów i życia pozaziemskiego, a Polska wersja przemieszczania się w czasie. Oba osiągnęły miedzynarodową popularność.

57. Seriale 2.0, postseriale – definicja, cechy, przykłady

Seriale 2.0 to serialne ogladane on-line na takich str jak ekino.tv, filmweb.pl

Można je oglądać w dowodnym czasie i miejscu za pomocą telewizji Internetowej.

http://www.scribd.com/doc/47740422/Serial-2-0-model-do-sk%C5%82adania

link powyżej- więcej info, na ten temat

58. Współczesne przemiany formuły serialu

Seks, przemoc i śmierć, jako cechy dystynktywne seriali XXI wieku.

Seriale stały się dla współczesnych społeczeństw tym, czym w XIX w. były powieści (jako pierwsza tego porównania użyła Agnieszka Holland). Dzisiaj w telewizji widz szuka czegoś zupełnie innego niż dwie dekady wcześniej. Nie chodzi jedynie o rozrywkę. Oczekuje, że serial powie mu coś o świecie, którego nie zna, pokaże środowisko i ludzi, których sam nigdy nie miałby okazji ani odwagi poznać, a także nauczy rzeczy, o które sam wstydziłby się kogokolwiek zapytać. Telewizja stała się nauczycielką życia „na niby”. Takiego, które chcielibyśmy wieść, ale nie potrafimy. Z tego powodu fascynują nas antybohaterowie, którzy łamią prawo i przekraczają kolejne granice. Dlatego też seriale, które wzbudzały największe kontrowersje etyczne, równocześnie osiągały najwyższą oglądalność. Rodzina Soprano została okrzyknięta serialem kultowym, a Dexter zyskuje kolejnych sympatyków na całym świecie. A przecież główni bohaterowie tych seriali to bezwzględni mordercy. Dlaczego zdetronizowano pozytywnego bohatera, kto odwrócił porządek świata, w którym za dobre nagradzano, a za złe zawsze karano? O skandalu i łamaniu zasad w porządku telewizyjnego świata.

59. Nowe praktyki odbiorcze widzów serialowych

Według badań medioznawcy, Wiesława Godzica, rzeczywiście polscy widzowie wolą oglądać "normalsów", czyli zwykłe życie zwykłych ludzi. - Przekaz ukazujący odbiorcy jego własne odbicie jest łatwiejszy do przyjęcia - mówi dr Urszula Kurczewska z Instytutu Socjologii UW.

Z jej badań wynika, że duża część widzów traktuje seriale jako główne źródło wiedzy o otaczającym świecie. Telenowele przekazują wzorce myślenia o rzeczywistości, zachowania, emocje.

W ten sposób koło się zamyka. Bo kto ogląda seriale? Przede wszystkim kobiety, często słabiej wykształcone, bywa, że niepracujące, podległe mężowi. W patriarchalnie przedstawiających kobiety telenowelach widzą siebie i są zadowolone - mówi Kurczewska.

60. Paleo i neotelewizja

Paleotelewizja – to telewizja tradycyjna, bazująca na instytucjonalnych strukturach. To telewizja o „pedagogicznym” modelu komunikowania nadawca-odbiorca.

Neotelewizja – zastosowana w latach 80-tych, nowa formuła działania telewizji. Nastepuje przedefiniowanie roli nadawcy i odbiorcy- wieksza interaktywnośc i symulacja. Obecnie nadawcy przypisuje się rolę demiurga np. film na życzenie, lista przebojów układana na zyczenie.

61. Kultura zappingu

Nawyk nieustannego zmieniania kanałów telewizyjnych. Często spowodowany jest trudnościami z wyborem określonej stacji telewizyjnej.

Zjawisko to zaczęto obserwować w USA na początku lat 80-tych. Popularne ‘skakanie po kanałach’ miało swoją przyczynę, z jednej strony, w wynalezieniu pilota, dzięki któremu możliwa stała się zmiana programu ‘na odległość’, z drugiej zaś strony, w dużym stopniu zdecydowało o nim to, że w stacjach komercyjnych zaczęto przerywać emisje filmów ‘blokami reklamowymi’.

Wyróżnia się trzy rodzaje zappingu:

zipping - przesuwanie w przyspieszonym tempie taśmy w magnetowidzie, by uniknąć oglądania reklam. W nowszych magnetowidach znajduje się urządzenie zatrzymujące jego pracę w momencie, gdy nadawane są reklamy i uruchamiające go ponownie po zakończeniu ich emisji.

flipping - zmienianie kanałów w trakcie trwania jakiegoś programu.

switching - zmiana kanału podyktowana chęcią obejrzenia wcześniej wybranego programu.

62. Koniec tradycyjnej TV? Kategoria „nowej telewizji”, „telewizji prywatnej” – definicja, symptomy

VOD (Video on, Demand), – czyli koniec tradycyjnej telewizji.

Koniec z czekaniem na odcinek ulubionego serialu przez tydzień. Szereg portali internetowych na swoich stronach oferuje do obejrzenia nie tylko odcinek przedpremierowy, ale nawet cały cyklu serialu. Coraz częściej na portalach można obejrzeć również filmy. Telewizja na żądanie, czyli „video on demand” w sieci przyciąga coraz większą liczbę widzów.

Internet wypiera tradycję 
Internet wkracza na pole tradycyjnych mediów. Portale, na których można oglądać filmy, to tylko jeden z przykładów. Internet wchodzi na teren tradycyjnej prasy, która uruchamia internetowe wydania gazet. To samo dzieje się z filmami i telewizją – część jej oferty przenosi się do sieci 

Właśnie oglądanie seriali w sieci jest najlepszym przykładem tego trendu. – To zauważalne zjawisko. Coraz mniej osób ogląda seriale „po bożemu”, czekając np. tydzień na kolejny odcinek. Bo z internetowych źródeł można mieć przecież od razu cały serialowy sezon lub przynajmniej jego część. To pozwala widzom na jego oglądanie niemal tak jak pełnometrażowego filmu fabularnego.

VOD na wyciągnięcie ręki
W sieci pojawia się coraz więcej portali oferujących legalnie filmy, gdzie za małą opłatą lub kosztem obejrzenia kilku reklam, można obejrzeć szereg ulubionych seriali lub filmów, czasem przed ich premierą na DVD. Seriale produkowane przez telewizję publiczną są dostępne na stronie tvp.pl. W serwisie vod.tvp.pl oferujemy m.in. przedpremierowo odcinki obecnych telewizyjnych hitów – komediową „rodzinkę.pl”, historyczną „1920 – Wojna i miłość”, kryminalny „Instynkt”, obyczajowy „Chichot losu” czy bijący rekordy oglądalności piąty sezon „Rancza”.  Miłośnicy kina dokumentalnego i fabularnego znajdą tam natomiast produkcje znakomitych polskich dokumentalistów: Marcela Łozińskiego, Borysa Lankosza, Marcina Koszałki oraz kinowe hity. VOD w internecie to również sposób na dotarcie do seriali archiwalnych – kultowych już „07 zgłoś się”, „Alternatywy 4” czy „Czterdziestolatka”

63. Internetyzacja TV

Darmowa telewizja internetowa to ogólnie zjawisko stosunkowo młode wkraczające do polskich domów coraz szybciej.

 Należy pamiętać jednak, ażeby tego rodzaju środek masowego przekazu działał legalnie, trzeba posiadać stosowne zezwolenia na korzystanie z telewizyjnego sygnału. Poza tym działalność tego rodzaju platform jest w bardzo dużym zakresie regulowana przez przepisy wprowadzone przez Europejską Unię Nadawców. Jest to organizacja założona niespełna sześćdziesiąt lat temu, natomiast jej głównym celem jest umożliwienie wymiany pomiędzy poszczególnymi radiostacjami czy też telewizjami.

Stacje mogą u siebie prezentować to, co powstało gdzie indziej. Dzięki temu właśnie każda zrzeszona w tej unii  darmowa telewizja internetowa może swoim użytkownikom proponować to, co stworzyły inne stacje telewizyjne. Z organizacją tą współpracuje przy projekcie iTVP także Telewizja Polska – Polacy dla przykładu zmienili tutaj systemy internetowej transmisji, ażeby zgodnie z sugestiami Europejskiej Unii Nadawców dostosować je do standardów stosowanych na całym świecie.

Telewizja internetowa to znakomita alternatywa dla zwykłej - nie musisz kupowac boweim żadnego sprzętu - co więcej nie musisz posiadac nawet telewizora - wystarczy komputer (PC) z internetem. Internetowa tv jest więcs zansą dla osób które nie chcą inwestować w dodatkowy często niepotrzebny sprzęt.

Widzowie internetowej telewizji

Każda telewizja online rządzi się swoimi prawami, w związku, z czym prezentowana przez takie stacje tematyka jest bardzo zróżnicowana. Generalnie chodzi o to, aby trafiać z ofertą programową do jak największej ilości internautów.

Zainteresowania damskie odbiegają nieco od tego, czym interesują się mężczyźni. Ponieważ panie są w większości bardzo zafascynowane zagadnieniami związanymi z modą, w zasadzie każda telewizja przez Internet udostępnia programy poświęcone tej właśnie tematyce – wyłączyć z tego oczywiście należy platformy stricte tematyczne, jak dla przykładu naukowe czy sportowe.

 

Znakomitym przykładem telewizyjnych serwisów internetowych adresowanych do kobiet i mówiących o trendach w modzie mogą być w tym miejscu serwisy przygotowywane przez redakcje telewizyjnych platform należących do największych polskich portali internetowych. Tego rodzaju programy posiadają w swojej bogatej ofercie między innym Onet.tv oraz WPtv.

Telewizja przez internet - same zalety!

Przekonaj się jakie zalety ma telewizja przez internet i radio internetowe

• Brak konieczności zakupu dodatkowego sprzętu i okablowania.

• Bardzo duży wybór stacji telewizyjnych i rozgłośni radiowych nadających w internecie (około 5000). Telewizja internetowa oferuje wiele z nich po polsku

• Niezbędnik internauty działa szybko, nie potrzebujesz najnowszego komputera.

• Program tworzony jest przez polaków i jest w całości w języku polskim. jego obsługa jest banalnie prosta.

• Baza danych stacji telewizyjnych i radiowych uaktualniana jest z poziomu programu dzięki czemu otrzymasz aktualne zbiory kanałów tv

• Nie zawiera żadnych zlośliwych dodatków w postaci AD-Ware lub Spy-Ware

• Umożliwia odbiór transmisji sportowych na żywo w internecie (żużel, Grand Prix, piłka nożna, koszykówka)

• W pełnej wersji dostępne są również kanały erotyczne

64. Media genderowe, gender a TV; kobiecość a TV

Gender – płeć kulturowa. Gender oznacza tworzony w sposób performatywny zespół cech izachowań,  ról płciowych i stereotypów przypisywanych kobietom i mężczyznom przez 

społeczeństwo i kulturę. Inaczej, gender nazywa się społeczno-kulturową tożsamością płciową.

Teoria genderu (uprawiana często w ramach dyscypliny gender studies) wskazuje, że często cechy uznawane za genetycznie przypisane kobiecie lub mężczyźnie wynikają z uwarunkowania kulturowego lub presji społecznej. Wiele cech rzekomo "kobiecych" i "męskich" i mających pochodzić z różnic biologicznych teoria genderu uważa za mity społeczne. Dzięki tej teorii obalono wiele mitów społecznych.

Telewizja, jako przestrzeń „kobieca” i medium rodzinne – taktyki subwersji życia codziennego oraz gettoizacja tematyki kobiecej w telewizji kablowej (kanały „dla kobiet” vs. kanały „dla mężczyzn”)

Kobieca Telewizja coraz popularniejsza

Zainteresowania damskie odbiegają nieco od tego, czym interesują się mężczyźni. Ponieważ panie są w większości bardzo zafascynowane zagadnieniami związanymi z modą, w zasadzie każda telewizja udostępnia programy poświęcone tej właśnie tematyce – wyłączyć z tego oczywiście należy platformy stricte tematyczne, jak dla przykładu naukowe czy sportowe.

 

Znakomitym przykładem telewizyjnych serwisów adresowanych do kobiet i mówiących o trendach w modzie mogą być w tym miejscu serwisy przygotowywane przez redakcje telewizyjnych platform należących do największych polskich portali internetowych..

Symbolem naszych czasów jest rozwój mediów i Internetu. W dobie telewizji, aby zaspokoić potrzeby telewidzów powstaje wiele stacji i kanałów tematycznych. Poza kanałami informacyjnymi, filmowymi i sportowymi powstały liczne stacje kobiece.

W ramówce telewizji kobiecej można znaleźć liczne programy poświęcone modzie, urodzie, zdrowiu, kuchni czy podróżom. Ponadto coraz więcej jest programów poradnikowych pomagających w prowadzeniu domu, planowaniu domowego budżetu czy też uroczystości takich jak przyjęcia urodzinowe, obiady świąteczne czy przyjęcia weselne. Autorzy programów przedstawiają sztab specjalistów, którzy w profesjonalny sposób pomagają w organizacji menu weselnego, w wyborze sukni ślubnej czy też wyborze kamerzysty i fotografa. Doradcy ślubni często ratują Parę Młodą z opresji i niespodziewanych problemów. Stworzono również program przedstawiający pracę cukierników tworzących przepiękne, pyszne i bardzo oryginalne torty weselne oraz pracowników salonów ślubnych pomagających kobietom w wyborze sukien.

Aby spełnić potrzeby i zaspokoić zainteresowanie kobiecą część telewidzów powstał kanał ślubny, który w pełni poświęcony jest tematom ślubno – weselnym i dylematom, przed którymi stoją Młode Pary. Prezentowane programy ukazują drogę par od organizacji i przygotowań po drogę w sukniach i garniturach ślubnych przed ołtarz.

36

Be@ BB