Kodeks cywilny. Komentarz

red. prof. dr hab. Krzysztof Pietrzykowski

Rok wydania: 2008

Wydawnictwo: C.H.Beck

Wydanie: 5

Komentowany przepis

Art. 380. [Odpowiedzialność dłużników] § 1. Dłużnicy zobowiązani do świadczenia niepodzielnego są odpowiedzialni za spełnienie świadczenia jak dłużnicy solidarni.

§ 2. W braku odmiennej umowy dłużnicy zobowiązani do świadczenia podzielnego są odpowiedzialni za jego spełnienie solidarnie, jeżeli wzajemne świadczenie wierzyciela jest niepodzielne.

§ 3. Dłużnik, który spełnił świadczenie niepodzielne, może żądać od pozostałych dłużników zwrotu wartości świadczenia według tych samych zasad co dłużnik solidarny.

1. Według dominującego poglądu, art. 380 § 1 nie czyni osób zobowiązanych do spełnienia świadczenia niepodzielnego dłużnikami solidarnymi. Nakazuje stosować przepisy o solidarności dłużników (art. 366, 371-375) do tych osób tylko ze względu na niepodzielny charakter ich świadczenia. Dotyczy to oczywiście jedynie tych postanowień wymienionych przepisów, które nadają się do zastosowania w odniesieniu do świadczenia niepodzielnego. Tak więc wierzyciel świadczenia niepodzielnego, za które odpowiada kilka osób, może żądać całości świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od niektórych z nich lub od każdego z osobna, nie może natomiast żądać od nich części świadczenia (zob. art. 366).

2. Dłużnik, który spełnił świadczenie niepodzielne i tym samym zwolnił z długu pozostałych dłużników tego świadczenia, może od nich żądać, z mocy odesłania zawartego w art. 380 § 3, zwrotu wartości świadczenia na tych samych zasadach co dłużnik solidarny (zob. uwagi do art. 376).

3. Praktyczna różnica między rozwiązaniem przyjętym w art. 380 § 1 a konstrukcją solidarności biernej przejawia się w tym, że jeżeli w wypadku objętym art. 380 § 1 świadczenie przestanie być niepodzielne, np. przekształci się w odszkodowanie pieniężne, dłużnicy przestaną odpowiadać według przepisów o solidarności biernej, a w miejsce tych przepisów znajdą zastosowanie przepisy o zobowiązaniach podzielnych, gdy tymczasem w wypadku podobnego przekształcenia świadczenia w ramach zobowiązania solidarnego, dłużnicy nadal będą odpowiadać według przepisów o solidarności biernej (zob. Z. Masłowski, w: Komentarz 1972, t. 2, s. 913; Czachórski 1999, s. 118; Radwański 2001, s. 105 i nast.).

4. Względnie obowiązująca norma art. 380 § 2, nadająca charakter solidarny zobowiązaniu dłużników do świadczenia podzielnego, jeżeli wzajemne zobowiązanie ich wierzyciela jest niepodzielne, znajduje zastosowanie np. w wypadku najmu jednego lokalu lub kupna jednej rzeczy przez kilka osób. Skoro wynajmujący lub sprzedawca ma tu spełnić swoje świadczenie w całości, powinien móc żądać w zasadzie także całego czynszu najmu od każdego z najemców, względnie całej ceny kupna od każdego z kupujących. Wymaga tego ochrona jego interesów, związanych z wzajemnym charakterem umowy (art. 487), której jest stroną (zob. Longchamps de Berier, Zobowiązania, s. 58).

Zawada