ANAKSYMANDER-wprowadza termin ARCHE(początek),to co było nie znika tylko przybiera nowe kształty Pierwotna materia jest i będzie ARCHE to”zasada” rzeczy i ich właściwa natura.ANAKSYMENES-‘powietrze ‘-jako preelement wszystkiego ,podłoże świata zewnętrz. Nieograniczone w swej przestrzeni wszelkie zmiany wynikają z zagęszczania i rozrzedzania się powietrza.Powietrze=dusza świata i każdej żywej istoty ANAKSAGAROS-to co jest nie może przestać być.Żadna jakość nie może składać się z ich kombinacji .Rzeczywistość ma tyle składników ile jest odrębnych jakości Nie ma kresu podzielności nawet najmniejszy element da się podzielić ARYSTOTELES-wiedza zawarta w pojęciach ogólnych stw.l dualizm:bytu i wiedzy byt-cos samoistnego stw.teorie przyczynowosci :1.sprawcza ruch=zmiana wewn.rzeczy zmiana egzystencjalna-rodzenie i zanikanie 2.materialna-materia=nieokreslona zasada element zmienny mnożności podłoże stawania się 3.formalna-forma+figura+ksztalt=rzecz 4.celowosciowa-im więcej rzecz przechodzi z mnożności do rzeczywist.tym samym materia-mnoznosc zostaje zdeterminowana w określonym kierunku.Dusza=forma-energia ciała organicznego -dusza i ciało nie mogą istnieć osobno dusze: wegetatywna,zmyslowa,rozumna.Funkcje duszy:wspolporzadkowane poznanie zmysłowe i umysłowe Każdy dąży do szczęścia najwaz,jest umiar Cel=cnota Forma decyduje o poprawności tworzy zmienne schematy blokowe -sys.aksjomatyczny Stw.dedukcje(ogol>szczegol) indukcje(szczegol>ogol) oraz teorie prawdy. ARYSTYP (hedonizm) przyjemnosc=cel życia i najw dobro,unikanie przykrosci-motyw działania (teoria padła >>cel=stala radosc,zlo=staly smutek) AUGUSTYN-czlowiek ma wiedze w sobie Cel=dobro najw.i poznanie Boga i duszy (obdarzona wola i z natury dobra) Wolność: wyboru(dobro,zlo),moralna(pochodzi z laski Bozej,unikanie zla,wybieranie dobra) Zlo=brak dobra ANZELM-istoty tworzy rosnący szereg doskonałości Bog-najwyzszy wyraz będący najdoskonalszym i rzeczyw.(musi być skoro jest doskonały) BRUNO-swiat jest 8 i jednorodny,sklada się z mnogości samoistnych jednostek.Materia jest 1go rodzaju.Harmonijnosc=obraz Boga.Poglad:Panteizm-jedna subst. Boska,pozniej Indywidualizm-8 ilość subst. BACON-uznaje Indukcje i dosw. Rozum potrzebny tak jak zmysly.Zad.indukcji=znalesc stale własności rzeczy stanowiące ich istote.Teoria zluchen umysłu (idoli):1plemienne-z natury człowieczej(skłonność do doszukiwania się regularności we wszechswiecie,gubienia się w abstrakcjach)2.jaskini-indywidualne(przez wychowanie,otoczenie,lekture)3.rynkowe(przez mowę która jest pełna niejasności np. gwara)4.teatru-hipostazy pojęć i błędy ,właściwe spełnianie tradycji filozoficznej.COMTE-filozfia dzialania,przedmiot badan=rzeczy,fakty,dosw. Wiedza na:nauki abstrakcyjne(matematyka,astronomia,fizyka,chemia,biologia,socjologia)-ogólne prawa ,i nauki konkretne(jednostkowe fakty dosw) Jako 1szy wprowadził „socjologie”jako naukę o społeczeństwie. CYNICY-szkola”pieskie zycie”powrot do najprostszych pogladow.Istnieja konkretne rzeczy a jeśli mowa o czymś więcej to o słowach a nie o rzeczywist.Zycie wedlog natury,rownouprawnienie kobiet i niewolnikow,nie uznają granic panstwowych.DEMOKRYT-„Byt nie jest bardziej pewny od niebytu”,”Naprawde istnieją tylko atomy i próżnia” Próżnia jest w 8 podzielna a materia nie-jest nieciagla.Skladniki przyrody ilościowo rozne.Atomy różnią się od siebie matemat.i geometr.wlasciwosciami.DUNS-Bog=rozum i wola,cechy(?)-trzeba wierzyć lecz nie można nic dowiesc.Natura bytu jest jednostkowa.Swiat=zespol jednostek ,jednostka ma przewagę nad ogółem EMPEDOKLES-rzeczyw.ma 4 składniki(woda,ogie,powietrze,ziemia) Z nich mogą powstawać rożne rzeczy.Szukal prostych składników materii-może być uznany za twórcę pierwiastkow.EPIKUR-szczescie=najw.dobro,cel=wyjasnienie na czym dobro polega i jak je osiagnac,szczescie=brak cierpien,cialo zdrowe+spokojna dusza=rozkosz.To co zgodne z natura uszczęśliwia czlowieka.4 lekarstwa na obawy:1.przed niemocą osiagn.szczescia-radosc=1dobro łatwe do zdobycia jeśli żyje się rozumnie 2.p.cierpieniem-cierpienie=1zlo łatwe do zniszczenia bo silne#dlugotrwale a dlugotrwale#silne,ludziom dokucza lek przed cierpieniem a nie on sam.3.p.bogami- oni nie mieszają się do spraw ludzkich.4.p.smiercia- śmierć jest gdy nas nie ma i nie ma gdy my jestesmy.ERIUGENA-miedzy objawieniem a rozumem panuje zgoda.Nie można stwierdzić natury Boga lecz tylko to czy jest To co poznajemy to objawienie.Etapy swiata:1.natura tworząca a nie stworzona-Bog-najw.byt.2.nat. tworz.a tworz.-zespol idei wyłonionych z Boga świadczących o jego obecnosci.3.nat.stworz.i niestworz.-swiat rzeczyw.-zrealizowana idea.4.nat.niestworz.i niestworz.-Bog-kres wszechswiata,identyczny z początkiem bo świat powrócił do tego z czego wyszedł. FILON-system zbudowany na podst.wietrzen zydowskich.Cel=poznanie Boga przez Pismo Sw.Przedmiotem filozofii jest Bóg i świat i wzajemny ich stosunek.Zlo=oddalenie się od Boga,tkwi w ludzkim ciele(to szuka tego co przyjemne dla zmysłów) HERAKLIT-znalazl doktrynę „arche”w ogniu.Swiat nie stworzony przez Boga lecz istniejący od zawsze jako żywy ogień(morze,niebo,ziemia)2ie przemiany 1.z góry jako ogien>powietrze>woda>ziemia 2.ziemia>woda>niebo,ogien.Nie ma granic miedzy przeciwienstwami.Nic nie ma stałych wartoscii bezwzglwednych.Wszystkim rządzi rozum-kosmiczna siła w której człowiek ma udzial.HUME-idea i fakty-przedmiot poznania.Poznanie faktow=tworzenie związków przyczynowo-skutkowych.Doswiadczenie-uczy o następstwach faktow,umysl-nadaje im dodatkowy i konieczny zwiazek.HOBBES-podst.ludzkiego postep.=egoistyczne dążenie do samo zachwiania i szukania własnej korzysci.Czlowiek z natury nie jest skłonny do życia spolecznego,towarzystwo=zyski i zaszczyty.Czlowiek jest aspoleczny,jest w stanie wojny,pragnie jednak dobrze dla siebie a wojna jest zla.HEGEL-żadne twierdz.nie jest do końca prawdz.Prawda i fałsz zespalają się ze soba.Za każda postacią podąża jej zaprzeczenie -sprzeczność stanowi najgłębsza naturę rzeczywist.Dzieje-jednolity i konieczny rozwój idei,stopniowe kształtowanie się „ducha swiata”,a narody SA narzędziami tego ducha.Oddzielil 4 kresy:wschodni ,grecki,rzymski,germanski.Filozofia dziejow-doktryna samowolnie interpretująca fakty i próba pogłębienia historii,wnikniecia w czynniki dziejów(stale,konieczne,ideowe) HEIDEGER-egzystencja może być poznana przez analizę struktury faktów egzystencji.Egzystencja sprowadza się do trwogi,troski o śmierć i smierci,wszystko inne jest nicoscia.KARTEZJUSZ-nacisk na metody ilosciowe,dazyl aby nauki dylu podobne do matemat.(ścisłe i pewne)”Myślę wiec jestem”Mysli winny być proste.Pracowal nad stworzeniem nauki racjonalnej,analitycznej,matemat,ujmujacej w sobie całokształt wiedzy o wszechswiecie.2ie subst:1.rzeczowa-jej atut-rozciaglosc,podatnosc na zmiany,8podzielna,neguje istnienie prozni.2.duchowa-istniej.niezaleznie od ciala.Rozum-zrodlo siły i niezależności czlowieka,na nim buduje się wiedze o rzeczywist.poznanie czlowieka,teorie społeczeństwa i kultury.KANT-poznanie polega na przetwarzaniu w umyśle tego co postrzegamy.Czlowiek-stworzony do obowiazkow,posluszenstwa wobec prawa.Bog,dusza,swiat-idee regulatywne(im bliżej jesteśmy tym one są dalej)Dosw-jedyne źródło wiedzy.ANAKSYMANDER-wprowadza termin ARCHE(początek),to co było nie znika tylko przybiera nowe kształty Pierwotna materia jest i będzie ARCHE to”zasada” rzeczy i ich właściwa natura.ANAKSYMENES-‘powietrze ‘-jako preelement wszystkiego ,podłoże świata zewnętrz. Nieograniczone w swej przestrzeni wszelkie zmiany wynikają z zagęszczania i rozrzedzania się powietrza.Powietrze=dusza świata i każdej żywej istoty ANAKSAGAROS-to co jest nie może przestać być.Żadna jakość nie może składać się z ich kombinacji .Rzeczywistość ma tyle składników ile jest odrębnych jakości Nie ma kresu podzielności nawet najmniejszy element da się podzielić ARYSTOTELES-wiedza zawarta w pojęciach ogólnych stw.l dualizm:bytu i wiedzy byt-cos samoistnego stw.teorie przyczynowosci :1.sprawcza ruch=zmiana wewn.rzeczy zmiana egzystencjalna-rodzenie i zanikanie 2.materialna-materia=nieokreslona zasada element zmienny mnożności podłoże stawania się 3.formalna-forma+figura+ksztalt=rzecz 4.celowosciowa-im więcej rzecz przechodzi z mnożności do rzeczywist.tym samym materia-mnoznosc zostaje zdeterminowana w określonym kierunku.Dusza=forma-energia ciała organicznego -dusza i ciało nie mogą istnieć osobno dusze: wegetatywna,zmyslowa,rozumna.Funkcje duszy:wspolporzadkowane poznanie zmysłowe i umysłowe Każdy dąży do szczęścia najwaz,jest umiar Cel=cnota Forma decyduje o poprawności tworzy zmienne schematy blokowe -sys.aksjomatyczny Stw.dedukcje(ogol>szczegol) indukcje(szczegol>ogol) oraz teorie prawdy. ARYSTYP (hedonizm) przyjemnosc=cel życia i najw dobro,unikanie przykrosci-motyw działania (teoria padła >>cel=stala radosc,zlo=staly smutek) AUGUSTYN-czlowiek ma wiedze w sobie Cel=dobro najw.i poznanie Boga i duszy (obdarzona wola i z natury dobra) Wolność: wyboru(dobro,zlo),moralna(pochodzi z laski Bozej,unikanie zla,wybieranie dobra) Zlo=brak dobra ANZELM-istoty tworzy rosnący szereg doskonałości Bog-najwyzszy wyraz będący najdoskonalszym i rzeczyw.(musi być skoro jest doskonały) BRUNO-swiat jest 8 i jednorodny,sklada się z mnogości samoistnych jednostek.Materia jest 1go rodzaju.Harmonijnosc=obraz Boga.Poglad:Panteizm-jedna subst. Boska,pozniej Indywidualizm-8 ilość subst. BACON-uznaje Indukcje i dosw. Rozum potrzebny tak jak zmysly.Zad.indukcji=znalesc stale własności rzeczy stanowiące ich istote.Teoria zluchen umysłu (idoli):1plemienne-z natury człowieczej(skłonność do doszukiwania się regularności we wszechswiecie,gubienia się w abstrakcjach)2.jaskini-indywidualne(przez wychowanie,otoczenie,lekture)3.rynkowe(przez mowę która jest pełna niejasności np. gwara)4.teatru-hipostazy pojęć i błędy ,właściwe spełnianie tradycji filozoficznej.COMTE-filozfia dzialania,przedmiot badan=rzeczy,fakty,dosw. Wiedza na:nauki abstrakcyjne(matematyka,astronomia,fizyka,chemia,biologia,socjologia)-ogólne prawa ,i nauki konkretne(jednostkowe fakty dosw) Jako 1szy wprowadził „socjologie”jako naukę o społeczeństwie. CYNICY-szkola”pieskie zycie”powrot do najprostszych pogladow.Istnieja konkretne rzeczy a jeśli mowa o czymś więcej to o słowach a nie o rzeczywist.Zycie wedlog natury,rownouprawnienie kobiet i niewolnikow,nie uznają granic panstwowych.DEMOKRYT-„Byt nie jest bardziej pewny od niebytu”,”Naprawde istnieją tylko atomy i próżnia” Próżnia jest w 8 podzielna a materia nie-jest nieciagla.Skladniki przyrody ilościowo rozne.Atomy różnią się od siebie matemat.i geometr.wlasciwosciami.DUNS-Bog=rozum i wola,cechy(?)-trzeba wierzyć lecz nie można nic dowiesc.Natura bytu jest jednostkowa.Swiat=zespol jednostek ,jednostka ma przewagę nad ogółem EMPEDOKLES-rzeczyw.ma 4 składniki(woda,ogie,powietrze,ziemia) Z nich mogą powstawać rożne rzeczy.Szukal prostych składników materii-może być uznany za twórcę pierwiastkow.EPIKUR-szczescie=najw.dobro,cel=wyjasnienie na czym dobro polega i jak je osiagnac,szczescie=brak cierpien,cialo zdrowe+spokojna dusza=rozkosz.To co zgodne z natura uszczęśliwia czlowieka.4 lekarstwa na obawy:1.przed niemocą osiagn.szczescia-radosc=1dobro łatwe do zdobycia jeśli żyje się rozumnie 2.p.cierpieniem-cierpienie=1zlo łatwe do zniszczenia bo silne#dlugotrwale a dlugotrwale#silne,ludziom dokucza lek przed cierpieniem a nie on sam.3.p.bogami- oni nie mieszają się do spraw ludzkich.4.p.smiercia- śmierć jest gdy nas nie ma i nie ma gdy my jestesmy.ERIUGENA-miedzy objawieniem a rozumem panuje zgoda.Nie można stwierdzić natury Boga lecz tylko to czy jest To co poznajemy to objawienie.Etapy swiata:1.natura tworząca a nie stworzona-Bog-najw.byt.2.nat. tworz.a tworz.-zespol idei wyłonionych z Boga świadczących o jego obecnosci.3.nat.stworz.i niestworz.-swiat rzeczyw.-zrealizowana idea.4.nat.niestworz.i niestworz.-Bog-kres wszechswiata,identyczny z początkiem bo świat powrócił do tego z czego wyszedł.FILON-system zbudowany na podst.wietrzen zydowskich.Cel=poznanie Boga przez Pismo Sw.Przedmiotem filozofii jest Bóg i świat i wzajemny ich stosunek.Zlo=oddalenie się od Boga,tkwi w ludzkim ciele(to szuka tego co przyjemne dla zmysłów) HERAKLIT-znalazl doktrynę „arche”w ogniu.Swiat nie stworzony przez Boga lecz istniejący od zawsze jako żywy ogień(morze,niebo,ziemia)2ie przemiany 1.z góry jako ogien>powietrze>woda>ziemia 2.ziemia>woda>niebo,ogien.Nie ma granic miedzy przeciwienstwami.Nic nie ma stałych wartoscii bezwzglwednych.Wszystkim rządzi rozum-kosmiczna siła w której człowiek ma udzial.HUME-idea i fakty-przedmiot poznania.Poznanie faktow=tworzenie związków przyczynowo-skutkowych.Doswiadczenie-uczy o następstwach faktow,umysl-nadaje im dodatkowy i konieczny zwiazek.HOBBES-podst.ludzkiego postep.=egoistyczne dążenie do samo zachwiania i szukania własnej korzysci.Czlowiek z natury nie jest skłonny do życia spolecznego,towarzystwo=zyski i zaszczyty.Czlowiek jest aspoleczny,jest w stanie wojny,pragnie jednak dobrze dla siebie a wojna jest zla.HEGEL-żadne twierdz.nie jest do końca prawdz.Prawda i fałsz zespalają się ze soba.Za każda postacią podąża jej zaprzeczenie -sprzeczność stanowi najgłębsza naturę rzeczywist.Dzieje-jednolity i konieczny rozwój idei,stopniowe kształtowanie się „ducha swiata”,a narody SA narzędziami tego ducha.Oddzielil 4 kresy:wschodni ,grecki,rzymski,germanski.Filozofia dziejow-doktryna samowolnie interpretująca fakty i próba pogłębienia historii,wnikniecia w czynniki dziejów(stale,konieczne,ideowe) HEIDEGER-egzystencja może być poznana przez analizę struktury faktów egzystencji.Egzystencja sprowadza się do trwogi,troski o śmierć i smierci,wszystko inne jest nicoscia.KARTEZJUSZ-nacisk na metody ilosciowe,dazyl aby nauki dylu podobne do matemat.(ścisłe i pewne)”Myślę wiec jestem”Mysli winny być proste.Pracowal nad stworzeniem nauki racjonalnej,analitycznej,matemat,ujmujacej w sobie całokształt wiedzy o wszechswiecie.2ie subst:1.rzeczowa-jej atut-rozciaglosc,podatnosc na zmiany,8podzielna,neguje istnienie prozni.2.duchowa-istniej.niezaleznie od ciala.Rozum-zrodlo siły i niezależności czlowieka,na nim buduje się wiedze o rzeczywist.poznanie czlowieka,teorie społeczeństwa i kultury.KANT-poznanie polega na przetwarzaniu w umyśle tego co postrzegamy.Czlowiek-stworzony do obowiazkow,posluszenstwa wobec prawa.Bog,dusza,swiat-idee regulatywne(im bliżej jesteśmy tym one są dalej)Dosw-jedyne źródło wiedzy.LEIBNIZ-kazda monada jest duchowa i myslaca,ma sile do działania i ruchu.Sila=zdolnosc poznania i pozadania.Stopnie monad:nagie,roslinne,zwietrzat,ludzi,najwyzsze.Swiat jest najdoskonal.jaki mógł stw.Bog.Zlo wynikające z niedoskonałości innych monad śluzy do uwydatnienia dobra.Prawdy :wydzielone-konieczne(zaprzeczenie ich jej sprzeczne),faktyczne(maja długi wywód)Racja dostateczna=nic w rzeczywist. Nie jest bez racji-wszystkie prawdy SA racjonalnie powiazane.LOCK-Idea=przedmiot mysli-wszystko to czym umysł się zajmuje myslac.Idee pochodzą z własności stałych lub z oddziaływania rzeczy i ich własności obiektywnych na przedmioty.Wlasnosci: 1.pierwotne(wielkosc,ksztalt,polozenie,ruch)2.wtorne(barwy,dzwieki,smak)Rozum-ostateczne i najwyz.kryterium wszelkiego prawa.Umysl to „tabula rasa”.LA MATTRIE-wszystko co istnieje=materialne.Materia=cialo+dusza(zależna od ciała),cos co posiada w sobie źródło ruchu i jest podatne na zmysły i zdolne do myślenia, posiadające atrybuty duchowe.MACHIAVELLI-„cel uświęca srodki”-doskonaly wladca-dwulicowydazacy do zjednoczenia panstwa,gotowy na wszystko.MILL-dobro=1szczescie=przyjemnosc.Innosci nie SA sobie rowne=sa większe i mniejsze.MARKS-materia stale się rozwija,przyjmuje nowe postacie.Dialektyczne poznanie przyrody:1sklada się z części za sobą spojnych,nawzajem się warunkujących i przeto względnych 2.jest w ciągłym ruchu 3.rozwija się i wytwarza nowe jakości 4.jej motor=walka przeciwstawienstw.ORYGENES-walka miedzy prawdami wiary a poglądami greckimi.Bog stworzył świat z niczego bo tak jest w pismach.Bog jest niematerialny.Zlo-odwrocenie się od Boga.OCKHAM-realne jest tylko subst.jednostkowa,indywidualne rzeczy, a pojęcia SA jedynie nazwami rzeczy. PARMENIDES-byt jest,niebytu nie ma,byt nie ma początku ani konca,jest ciagly,nieuchrinny,niezmienny,niepodzielny,staly,jeden.Byt=obraz czystego rozumowania.PLATON-byt nie jest bezposred. dany,Idee-niezmiennerzeczy-zmienne Idee powiązane ze sobą związkami logicz.tworzace hierarchie.Dusza-niesmiert,niemater,oddzielna od ciała i doskonalsza(włada nim),jest składowa bytu :rozumna-niemater,niezniszczalna(w głowie),popędliwa(piersi)pożądliwa(brzuch)Rodzaje poznania:rozumowe i zmyslowe.Poznaje się mysla,a nie zmyslami.Czlowiek-najwaz.istota we wszechsw.Panstwo idealne-ma cele czysto moralne,idealne,powszechne,stale.PLOTYN-cel=wykazac jedność bytu i zbudować monistyczny system.Byt-nie trwanie lecz stawanie się.Kazda postać bytu pochodzi od innej-doskonalszej.PASCAL-albo Bóg jest albo nie.Stwierdzal co jest lepsze dla czlowieka.Stawiajac na Boga zyskujemy wieczne życie i szczscie,a negując ryzykujemy życiem doczesnym.Bog nagradza wiare,a karze niewiernych.PITAGORAS-liczba=czynnik decydujący o wlasnosc.rzeczy,swiat zawdzięcza kształt i lad liczbom.Liczba=przestrzenna wielkosc,ksztalt,sila w przerodzie,wzorzec każdej rzeczy.Dusza: 1.podobna do ciała 2.może łączyć się z każdym ciąłem 3.trwa dłużej niż ciało 4.cialo jest jej wiezieniem 5.wieziona w ciele za winy 6.będzie wolna,gdy się oczyści 7.zycie cielesne jest po to,aby wyzwolić dusze 8.wcielenia można uniknąć przez Misterie-przyspiesza uwolnienie.ROUSSEAU-nauka,sztuka,cywilizacja-pozbawione wartosci.Ustroj spoleczny-wytwor sztuczny-zly(nierówność miedzy ludźmi) Uczucie-najw.zdolnosc.Wroga postawa wobec nauki i filozofii.Prawo i moralnosc-podtstawy porządku panstwowego.Instytucje Koscielne-niebezpieczne dla panstwa,winny być odizolowane od niego. SOKRATES-tworca metody opartej na dyskusji i współpracy umuslowej.1.Elenektyczna-zabijanie fałszywych przekonan-doprowadzenie do absurdu.Fałszywa teza przyjmowana z powaga i żądając pytania doprowadza do stwierdzenia sprzecznego z teza.2.Majeutyczna-poloznicza-zadawanie prostych pytań(odp. tak lub nie)odp na pyt etyczne musi być dobra bo nie trzeba mieć wiedzy lecz jedyny zdrowy rozsadek-który ma każdy.Zlo pochodzi z nieświadomości -nikt umyślnie go nie popelnia.Cnota=wiedza,jeśli wiedza nie jest wystarczająca do cnoty to=powierzchowna i niepelna,wiedza pełna i prawdziwa-zmusza do czynienia dobra.Wiedza=sprawiedliwosc,odwaga,etyczna oparta na rozsadku.SPINOZA-dowodzil ze „Bóg jest Natura,a Ona NIM”,Bog=Natura=subst.1dna i absolutna jest przyczyna samej Siebie i jest sama przez siebie pojmowazna.Sposoby na poprawienie rozumu:1.na podst.autorytetu 2.przez doswiad.na podst.doznan zmysłowych 3.przez rozum z uwzględnieniem matemat.4.przez intuicje.Wiedza nie jest wrodzona,trzeba ja zdobywac.SARTRE-teoria bytu.Byt jest czym jest.Postepowanie i działanie w niepewności prowadzi do trwogi i unicestwienia.Trwoga =ciężar a zarazem ratunek-zmusza do wysiłku i poszukiwan.Sens zycia-być „w sobie”i „dla siebie”,swoim początkiem i swoim ostatecznym celem.SCHOPENHAUER-pojmuje zjawiska jako „zasłonę zludy”,trzeba ja przebic.Wyobrazenie jest zewnet.strona rzeczy,Wola pozwala nam zarzec do wewnątrz rzeczy i jest czynnikiem na wskroś irracjonalnym,popedem działającym na ślepo.TALES-myslal nad początkiem swiata,mylal o materii będącej na poczatku,która przestała istnieć bo przetworzyła się w inny jej rodzaj.TERTULIAN-nacisk na przeciwieństwo miedzy kultura swiecka,a chrzescijanstwem.Wiedza rozumowa-bezuzyteczna(prawda bez niej jest znana z Pisma Sw),niemożliwa,(przekracza rozum)szkodliwa(prowadzi do błędnych nauk i zguby moralnej)Na ludzka naturę miał ujemny poglad,ponizal ja,aby zrobić miejsce dla nadprzyrodzonej laski i objawienia.TOMASZ z Akwinu-wiara i wiedza=2rozne dziedziny.Wiedza-rozum poznaje nie tylko rzeczy materialne,ale i Boga,Jego istnienie,dzialanie.Prawdy niedostępne dla rozumu=sw.Trojca,grzech pierworodny.Teologia powstaje przez objawienie,filozofia przez rozum.Filozofia przygotowuje do wiary w Boga i broni jej.Dowody na istn.Boga:1.z istn.ruchu wynosi ze istn.1sza przyczyna ruchu.2.z niesamowitosci-ze istn.istota samoistna będąca przyczyna swiata.3.z przypadkowości rzeczy-ze istn.poza nimi istota konieczna.4.z istn.roznych doskonalosci-ze istn.istota najdoskonalsza.5.z powszechnej celowości przyrody-ze istn.istota najwyz.rzadzaca przyroda,robiaca to celowo.Rzeczy jednostkowe SA samoistnymi subst.czyli samoistnym bytem.WOLTER-wiara w rozum kształtujący się przez dosw.Czlowiek nie ma wrodzonych idei, ani norm moralnych wszystko zdobywa przez dosw.Rozum=Bog=najwyz.inteligencja swiata.Zadanie czlowieka=lagodzenie cierpienia i realizowanie sprawiedliwosci.Czlowiek=dziecko przyrody i ziemi,Z potrzeby i braku tworzy swoja kulture,która ma sens tak długo jak długo on sam istnieje.ZENON-zdobywa nowe prawdy.Jego paradoksy dotyczą ruchu: 1.Dychtomia-przedmiot ma przejść droge.Najpierw musi przejść ½ całości ,potem ½ z ½ i tak w 8.Musi to zrobić w określonym czasie co jest niemożliwe 2.Achilles-najszybszy nie dogoni najwolniejszego.Achilles nie dogoni żółwia jeśli ten go wyprzedzi.Goniacy musi dojść do miejsca z którego wyszedł goniony ten zaś porusza się naprzód i tak będzie zawsze.3.Strzala-lecaca w chwili terazn.nie porusza się lecz spoczywa w powietrzu i nie przecina żadnej powierzchni.Czas składa się z pewnej ilości chwili wiec strzała będzie w spoczynku.4.Stadion-szybkosc z jaka poruszają się przedmioty jest zawsze taka i inna ,wie kasza i mniejsza w zależności od punktu odniesienia.Jeśli szybkość przedmiotu jest taka i nie taka to ruch ten jest niemożliwy i całość jest sprzeczna.

ARCHE(Anaksymander,Tales,Anaksymenes)podstawa ,poczatek albo podstawa prawidlowosci rzeczy ATEIZM -poglad odzucajacy wiare w boga jako sprzeczna z rozumem,zjawiska swiata bez sil nadprzyroszonych AGNOSTYCYZM-kierunek negujacy lub ograniczajacy mozliwosc poznawania rzeczywistosci jej zwiazkow przyczynowych prawidlowosci i praw jej rozwoju AKSJOLOGIA-nauka o wartosciach,,zajmuje się badaniem natury wartosci,ustaleniem jej norm i kryteriow AWERROIZM-Uwazali ze każdy czlowiek ma dusze indywidualna-ta ma f-cje zmyslowe ,a dusza rozumnajest niematerialna i niezniszczalna.Swiat stworzony przez szereh instancji posrednich a nie przez Boga.Walka z Kosciaolem(oni glosza filozof. a kosciol-wiare) DOGMATYZM-bezkrytyczne pojmowanie pewnych poglodow,uznawanie ich za prawdy ostateczne jedynie na zasadzie autorytetu lub slepej wiary,bez liczenia się z dosw.i praktyka spol.oraz z obyczajami nauki.DUALIZM-dwoistosc,istnienie obok siebie 2 odmmiennych zjawisk,nurtow,pierwiastlow zasad dzilania lub poznania.EMPIRYZM-kierunek w teorii poznania-zrodlem poznania jest doswiad(zmyslowe,zewnetrzne,wewnetrzne)ETYKA-nauka o moralnosci,ustalajaca doktryny moralnego postepowania-w aspoekcie normalnym,podejmujaca opis i wyjasnienie wyjasnienie rzeczywiscie istniejacej moralnosci-w aspekcie opisowym. Materia=czynnik zla.IDEALIZM-kier.filoz-duch(idea,mysl)-pierwotna,materia(byt,subst)-wtorna.IRRACJONALIZM-skrajnieidealistyczny poglad(istnieje wiedza nie dajaca się slownie sformulowac lub sprawdzic)KRYTYCYZM-1.postawa umyslowa(kontrola prawdziwosci twierdzen przed ich uznaniem)2.stanowisko(teoria poznania musio wyprzedzac inne)LOGOS-u Heraklita-rozum,slowo w chrzescija-Jezus zbawiciel.LOGIKA-dyscyplina obejmujaca l.formalna,semantyke i synantyke(skladnie) nauka o istocie prawdy i falszu,teorie roznych typow rozumowan.MATERIALIZM-swiat z natury jest materialny,za materia jest pierwotna,swiadomosc-wtorna.MONIZM-poglod o ontologii(natura wszelkiego bytu jest jednakowa)METAFIZYKA-1.nauka o 1szych rzeczach2.sposób pojmowania rzeczywist.(zjawiska statyczne z dala od innycch)3.oderwanie od rzeczywist.spekulacje myslowe,metne rozumowanie,niezrozumiale,nieenaukowe poglady.ONTOLOGIA-teoria bytu,badanie struktury i charakt.rzeczywist.PLURALIZM-w rzeczywist i poznaniu jest wiele roznych,niezaleznych od siebie podstawowych elementow.PRAKSEOLOGIA-teoria sprawnego dzilana,badania o celowych dzialaniach ludzkich.RACJONALIZM-1.przekonanie o sile i wartosciach poznawczych rozumu2.kier.filozof.zrodlo poznania=kryterium prawdyTRANSCNDENTALIZM-wykroczenie czegos poza zasieg doswiadczenia i poznania(rzecz sama w sobie)WOLUNTARYZM-jedynym czynnikiem i istota bytu jest wola