Rośliny sadownicze na działce.

Planując kwaterę sadowniczą na działce, należy bardzo dobrze przemyśleć sposób jej zagospodarowania. Rośliny sadownicze – drzewa i krzewy – będą rosły na tym samym miejscu przez kilka, kilkanaście lat. W związku z tym, należy starannie zaplanować zarówno usytuowanie i wielkość samej kwatery na działce oraz odpowiedni dobór gatunków i odmian drzew i krzewów owocowych dostosowanych do warunków klimatyczno-glebowych naszego regionu północno-wschodniej Polski. Kwaterę sadowniczą sytuujemy z reguły w północnej części działki. Najczęściej w tej części lokalizowana jest również altana i przylegająca do niej kwatera ozdobno-wypoczynkowa. Drzewa i krzewy owocowe możemy również wykorzystać jako naturalną jej osłonę. Istotną rzeczą jest jednak, aby rośliny sadownicze były prowadzone w oddzielnej części działki. Należy zrezygnować z tzw. „upraw piętrowych” tzn. nie sadzić między drzewami owocowymi krzewów jagodowych, truskawek, poziomek, a tym bardziej warzyw. Taka współrzędna uprawa utrudnia wzrost i plonowanie roślin, a także ochronę i pielęgnację.

Użytkownicy działek przeznaczają najczęściej 1/3 powierzchni działki pod rośliny sadownicze, uprawiając następujące ilości poszczególnych gatunków drzew szczepionych na podkładkach karłowych i półkarłowych.

jabłoni: 5 – 6 sztuk (1 odmiana letnia, 2 wczesnojesienne i 2-3 zimowe)

grusza: 1 – 2 sztuki (Faworytka, Konferencja)

śliwa: 2 – 3 sztuki (Węgierka, dąbrowicka, Cabańska, Armes)

wiśnia: 1 – 3 sztuki (Wanda, Groniasta Łutówka, Northstar)

czereśnia: 1 – 2 sztuki (Rivan, Vega lub Van)

morela: 1 – 2 sztuki (Early Orange, Somo)

brzoskwinia: 1 sztuka (Reliance, Soczysta)

Obecnie proponuje się sadzenie na działkach większej liczby drzew niż zalecano to dawniej, ponieważ pierwszeństwo mają drzewa na podkładach karłowych, które dają większe plony, wchodzą wcześniej w okres owocowania, zajmują mniej miejsca i są łatwiejsze w pielęgnacji i zbiorze plonów.

Z roślin jagodowych zaleca się posadzenie 5 – 6 krzewów czarnej porzeczki, 3 – 4 porzeczki czerwonej i co najmniej 3 agresty krzaczaste lub pienne, a także kilkanaście krzaków malin prowadzonych w formie szpaleru, w tym także malin owocujących późnym latem i jesienią (odmiany: Polana, Polka, Poranna Rosa itp.).

Nie należy także zapominać o wielu innych cennych i atrakcyjnych krzewach dających jadalne owoce. Możemy posadzić 2 – 3 krzewy borówki wysokiej, po 1 krzewie jeżyny bezkolcowej, aronii, jagody kamczackiej, aktinidii lub cytryńca oraz 2 – 3 szt. winorośli.

Truskawka i poziomka, która jest niezawodna w plonowaniu i daje bardzo szybko pierwsze owoce, powinna być uprawiana w części warzywnej działki, ponieważ uprawa tych roślin jest krótkotrwała (3 – 4 lata) i wymaga zmiany miejsca.

Uwagi ogólne

Szczegółowe informacje dotyczące zasad planowania i urządzania działki oraz doboru, uprawy i pielęgnacji roślin na działce, można znaleźć w dwóch pozycjach książkowych zalecanych przez Krajową Radę PZD, dostępnych w biblioteczce każdego rodzinnego ogrodu działkowego:

- „Vademecum działkowca”

- „Cztery pory roku na działce”

Opracował

inż. Czesław Kryszkiewicz

Instruktor Krajowy

___________________________________________________________________________

Wiosenne cięcie drzew i krzewów owocowych.

Cięcie i formowanie drzew i krzewów uprawianych na działce to podstawowy zabieg pielęgnacyjny zapewniający uzyskanie dorodnych i zdrowych owoców. Zabieg ten winien być wykonany prawidłowo i we właściwym terminie. W naszym północno-wschodnim regionie Polski odpowiednim terminem wiosennego ciecia drzew i krzewów jest miesiąc marzec. W niektórych latach zaleca się przedłużyć termin wiosennego cięcia także na kwiecień.

Przy wykonywaniu wiosennego cięcia należy przestrzegać następujących podstawowych zasad:

Na wiosnę przycinamy wszystkie młode drzewka i krzewy posadzone jesienią i wczesną wiosną .

Okulanty nie rozgałęzione: skracamy na wysokości 70 – 90 cm i usuwamy pędy boczne do wysokości co najmniej 50 cm.

Drzewka rozgałęzione: skracamy przewodnik 30 – 40 cm nad ostatnim rozgałęzieniem, usuwamy pędy konkurujące z przewodnikiem, rosnące pod ostrym kątem. Pozostają 3 – 5 pędów z szerokimi kątami w stosunku do przewodnika.

Wiosną dokonujemy podstawowego cięcia (prześwietlającego, odmładzającego) drzew ziarnkowych tzn. tniemy wszystkie jabłonie i grusze oraz krzewy owocowe.

Posadzone jesienią (porzeczki, agrest, maliny) – przycinamy tuż nad glebą na 2 – 3 oczka.

Starsze krzewy agrestu i porzeczek: wycinamy najstarsze (grube, ciemna kora) pędy oraz pokładające się po glebie.

Maliny: zostaje ok. 10 pędów na 1 m, pozostałe usuwamy.

Jeżyny: pozostawiamy kilka pędów, które wyrosły i nie owocowały w ubiegłym sezonie, skracamy pędy za długie. Przywiązujemy je do podpór.

Winorośl – tniemy koniecznie przed ruszeniem soków – zależnie od formy prowadzenia: zostawiamy 2 – 3 łozy owocujące i skracamy je na 6 do maksymalnie 8 – 9 oczek. Pozostałe skracamy na 2 lub 3 oczka na pęd zastępczy.

Drzewa pestkowe tj. wiśnie, czereśnie, śliwy, brzoskwinie i morele tniemy w zasadzie latem po sprzęcie owoców. Natomiast wiosną, jeżeli istnieje taka konieczność, dokonujemy tylko cięcia korekcyjnego – usuwając pojedyncze konary, gałęzie połamane, przemarznięte, krzyżujące się lub rosnące do wewnątrz korony. Cięcie należy przeprowadzić podczas pogody bezdeszczowej przy temperaturze powyżej 0 st.

Rany powstałe po cięciu grubszych konarów i gałęzi należy zasmarować odpowiednimi preparatami np. pastą Funaben 03 PA, pastą Ekoderma lub białą emulsyjną z dodatkiem Topsinu.

Przy okazji cięcia należy dokonać szczegółowej lustracji drzew i krzewów owocowych, zbierając oraz paląc zgniłe i zeschnięte zeszłoroczne owoce, liście i porażone gałązki, będące rozsadnikiem chorób i szkodników.

Szczegółowe informacje dotyczące techniki i sposobu wiosennego cięcia drzew i krzewów owocowych podawane są każdego roku w marcowych numerach „działkowca” oraz w wydawnictwie pt. „Sztuka cięcia drzew i krzewów owocowych” autorstwa prof. Augustyna Miki znajdujących się we wszystkich ROD.

Społeczny Instruktor Krajowy

mgr inż. Czesław Kryszkiewicz

_________________________________________________________________________________________

Najczęściej popełniane błędy przy zagospodarowaniu lub modernizacji działki .

Początkujący działkowiec pragnie, aby jego działka była wyjątkowa, piękna, funkcjonalna i zapewniała maksymalny wypoczynek dla całej rodziny. Zapewne tym warunkom odpowiada „wzorowa działka”. Często jednak popełniamy błędy, które obniżają komfort korzystania z uroków naszej działki. Oto niektóre z nich:

Przypadkowe kolekcjonowanie roślin, które spodobały się podczas zakupów. Próbuje się uczynić z nich kolekcje botaniczne. Rośliny dobierane są przypadkowo, nie uwzględnia się wymagań siedliskowych, a tym bardziej dobrego sąsiedztwa. Często rosną obok siebie rośliny kwaso- i zasado-lubne lub rośliny skalne i te, które wymagają stanowisk wilgotnych.

Niewłaściwy dobór drzew i krzewów. Należy postawić na karłowe odmiany, głównie drzew, które nigdy nie dorosną do nadmiernych rozmiarów (zawalidrogi). Nasadzenia również nie mogą kolidować z infrastrukturą działki (np. linia energetyczna, instalacje podziemne).

Sąsiedztwo roślin. Zbyt małe odległości między roślinami powodujące wzajemne zagłuszanie, lub rosną obok siebie gatunki ekspansywne i powoli rosnące.

Ogrodowe kolizje. Często sadzi się rośliny zbyt blisko linii nawierzchni (ścieżki, place, altany, pergole), co przeszkadza w wygodnym przemieszczaniu się po działce.

Mała architektura. Dobierać urządzenia proporcjonalnie do wielkości działki (duże pergole, pawilony ogrodowe, zbiorniki wodne).

Dekoracje. Nagromadzenie elementów ozdobnych często powoduje odwrotny efekt (np. sztuczne kwiaty)

Trawnik w monokulturze.

Główne cele uprawy ziół na działce

Rośliny zielarskie – zioła należy uprawiać na działce z uwagi na: cenne właściwości lecznicze, przyprawowe i aromatyczne, walory dekoracyjne, a przede wszystkim z uwagi na dominującą rolę w uprawach ekologicznych.

Zioła stymulują wzrost drzew i krzewów owocowych, warzyw, jak i wielu roślin ozdobnych. Często poprawiają smak i aromat. Mają właściwości odstraszające szkodniki, jak też chronią przed rozwojem niektórych chorób. Wiele ziół to gatunki miododajne, przywabiają pszczoły i inne owady pożyteczne.

Ważną rolą ziół jest ich zastosowanie do ochrony roślin oraz do podniesienia ich naturalnej odporności na choroby i szkodniki.

Opracował

mgr inż. Dionizy Kołecki

Instruktor Krajowy

__________________________________________________________________________________