GRUŹLICA

• choroba zakaźna

• wywoływana przez prątki z rodziny Mycobacteriaceae

• organizmy tlenowe, których rozmnażanie jest ściśle uzależnione od ciśnienia tlenu, kwasooporne

EPIDEMIOLOGIA

• 30% ludności świata jest zakażonych prątkiem gruźlicy (1,8 mld)

• 5-8% zachorowuje w trakcie swojego życia na gruźlicę

• 100 mln choruje na czynną gruźlicę płuc

• corocznie na gruźlicę zapada na świecie 8 – 9 mln ludzi

• są to zakażenia egzogenne lub reaktywacja starych ognisk gruźlicy

• w krajach III-go świata znaczny wzrost zachorowań związany jest

z pandemiami zakażeń HIV oraz AIDS
w Polsce współczynnik zachorowalności u dzieci do 14 r.ż. 1,4

• w województwie łódzkim 3,3

Sytuacja epidemiologiczna w Polsce

zakażonych jest ok. 15-20% populacji, wśród osób > 40 r.ż. 80%

• zachorowalność 20-40 / 100 000

• współczynnik zachorowalności w Polsce w 2003 r.

• ogółem 26,5 / 100 000

• 15-19 lat 5,8 / 100 000

• 0-14 lat 1,5 / 100 000

Czynniki i grupy ryzyka zakażenia gruźlicą

• bliski, częsty kontakt z osobami prątkującymi i nieleczonymi

• osłabienie naturalnych sił obronnych ustroju prowadzące głównie do zaburzeń odporności komórkowej

• niewystarczająca opieka medyczna

• nieukończone i nieprawidłowo prowadzone leczenie gruźlicy

Największe ryzyko zachorowania obserwuje się u małych dzieci, nieszczepionych BCG, pozostających w rodzinnym kontakcie z prątkującym

• częściej zapadają osoby znajdujące się w złej sytuacji materialnej

• chorobie sprzyjają złe warunki bytowe, niedostateczne odżywienie i obniżona odporność

95,4% - gruźlica układu oddechowego, ponadto:

• narządów moczowo-płciowych

• obwodowych węzłów chłonnych

• kości i stawów

• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu

GRUŹLICA U DZIECI

w Polsce70-80% dzieci chorych na gruźlicę

pochodzi z kontaktu z chorymi dorosłymi

• Częstość zachorowań jest odzwierciedleniem sytuacji epidemiologicznej wśród osób dorosłych

Do 2 r.ż. możliwość zakażeń krwiopochodnych:

prosówka, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu

ZASADY ROZPOZNAWANIA GRUŹLICY U DZIECI

• wywiad epidemiologiczny

• badanie fizykalne

• odczyn tuberkulinowy

• RTG klatki piersiowej

• badanie bakteriologiczne

• badanie bronchoskopwe

ZESPÓŁ PIERWOTNY

Powiększonym węzłom chłonnym towarzyszy zmiana w miąższu płuca nazywana ogniskiem pierwotnym (zwykle występuje ono po prawej stronie)

Gruźlica prosówkowa

Ciężka postać gruźlicy pierwotnej, przebiegająca ostro, z gorączką i dusznością, do której dochodzi wskutek rozsiewu prątków przez krew

W obrazie radiologicznym charakterystyczne drobnoplamiste zmiany rozsiane

Zmiany pozapłucne

Gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

• w przebiegu choroby wróżniono 3 okresy/stadia

• wczesne objawy choroby :zmiany zachowania, bóle głowy, gorączka

• rozwijają się zaburzenia świadomości, dochodzi do porażeń nerwów czaszkowych, drgawek

• objawy zwykle narastają przez najmniej 2 tygodnie

• charakterystyczny obraz płynu mózgowo-rdzeniowego

• tiada Debrégo

LECZENIE I ZAPOBIEGANIE GRUŹLICY

• wielolekowe schematy

• leczenie wspomagające, zabiegowe

Profilaktyka: szybkie wykrywanie i skuteczne leczenie dorosłych osób prątkujących (!!!)

• szczepienia BCG

• chemioprofilaktyka