Nazwa ośrodka: Centrum Informacji Gospodarczej przy RAR "INWESTOR" sp. z o. o. w Rudzie Śląskiej, PARP

Tytuł pakietu: Środki depozytowe w systemie bankowym

Grupa: Bankowość-finanse

Autor: Aleksandra Kieras

Aktualizacja: Ewa Matzanke

Data aktualizacji: 20.10.03r.

Środki Depozytowe w Systemie Bankowym.

Instytucje finansowe oferują wiele różnego rodzaju form lokowania zasobów pieniężnych. Do najczęściej wykorzystywanych, zarówno przez osoby fizyczne (w tym także te, które prowadzą działalność gospodarczą w swoim imieniu), jak i osoby prawne zaangażowane w działalność ekonomiczną, należą wszelkiego rodzaju depozyty. Wśród nich wyróżniamy wkłady oszczędnościowe płatne na żądanie, tj. a'vista oraz wkłady oszczędnościowe terminowe, nazywane powszechnie

lokatami.

Rachunki A'VISTA.

Do najstarszego typu rachunków na żądanie należą książeczki oszczędnościowe- zwykłe. Ich niewątpliwą zaletą jest posiadanie dokumentu z aktualnymi wpisami obrotów i sald, a także charakter obiegowy książeczki, dopuszczający dokonywanie obrotów (wpłat i wypłat) również w innych placówkach poza oddziałem banku, który prowadzi księgowość danego depozytu. Tę formę działalności prowadzą jedynie PKO BP oraz BGŻ. Jak widać nie jest to popularna forma gromadzenia pieniędzy, a banki próbują przekształcić ją na rachunki bieżące. Z książeczki nie mogą korzystać osoby prawne i nie nadaje się ona faktycznie dla osób fizycznych prowadzących firmy. Wkłady w książeczkach są nisko oprocentowane.

Formą depozytu, z której najczęściej korzystają podmioty prowadzące działalność gospodarczą są tzw. rachunki bieżące. Banki otwierają je na wniosek, wymagając dowodu tożsamości (osoby fizyczne), bądź wyciągu z rejestru lub umowy spółki, późniejsze transakcje

uzależniając od zgodności podpisów. Klient może zlecić wykonywanie określonych, stałych płatności na poczet środków zgromadzonych na koncie. Rozliczenia na czeki imienne odbywają się w banku prowadzącym rachunek, chyba że umowa między bankami reguluje inaczej tę kwestię.

Najdogodniejszym sposobem depozytu, niestety wyłączającym osoby prowadzące jakąkolwiek działalność gospodarczą, oferowanym przez banki są ROR-y tj. rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe. Łączą one cechy klasycznego a'vista z elementami lokaty. Sposób otwarcia jest identyczny jak w rachunku bieżącym, przy czym wymagany jest stały dochód. Prowadzone są na imię i nazwisko osoby lub dwóch osób (współmałżonków bądź rodzica i pełnoletniego dziecka).

Specyficznym rodzajem rachunku a’vista, dostępnym tak jak rachunek bieżący, jest depozyt w walutach wymiennych, tzw. rachunek “A”, prowadzony przez banki z upoważnienia Prezesa NBP.

Walutami dopuszczalnymi są:

· dolar USA symbol "USD"

· marka RFN symbol "DEM"

· funty GBR symbol "GBP"

· franki szwajcarskie symbol "CHF"

· franki francuskie symbol "FRF"

· ECU - waluta europejska

Rachunki te są rachunkami umiejscowionymi, tzn. operacji dokonywać można tylko w oddziale, w którym są prowadzone. Wypłacać je można według kursów kupna-sprzedaży.

Lokaty terminowe w złotych.

Możliwość składania w bankach wolnych środków pieniężnych w formie lokat terminowych, posiadają w Polsce podmioty prowadzące działalność gospodarczą oraz osoby fizyczne. Różnice, dotyczące warunków przyjmowania lokat wynikające z bankowych przepisów wewnętrznych, polegają na:

odmienności rodzajów dokumentów potwierdzających złożenie lokaty;

określenia wysokości minimalnej wypłaty;

oferowanych okresów przechowywania lokat;

wysokości oprocentowania i częstotliwości kapitalizacji odsetek;

skutków zerwania (niedotrzymania) warunków umowy;

Część banków przyjmuje zasadę stałego oprocentowania, lecz od czasu gdy inflacja wykazuje tendencję spadkową, banki przechodzą do systemu zmienności oprocentowania lokat. Zmienność ta polega na ustaleniu wysokości oprocentowania wobec wysokości oprocentowania np. kredytu refinansowego lub kredytu lombardowego ustalonego przez NBP. Czasami banki opierają wysokość zmiennego oprocentowania na bazie stawki WIBOR jako średniej oferty kupna bonów skarbowych przez największe banki polskie.

Większość banków stosuje także formę tzw. "kapitalizacji odsetek". Instytucja ta polega na tym, że w umówionym terminie klientowi stawia się odsetki do dyspozycji. Regułą jest, iż kwoty te są doliczane automatycznie do salda. Jest to forma bardzo korzystna dla posiadacza lokaty, a czym częstsze kapitalizacje w roku, tym wyższe odsetki (przykłady: a) bank stosuje roczną kapitalizację od kwoty 10 000 zł. przy procencie 20% w skali rocznej wypłaci
2 000 zł.; b) inny bank oferując kwartalną kapitalizację - blisko 2 200 zł.). Odpowiedzialność strony za zerwanie umowy z bankiem jest różnie określana w regulaminach. Zwykle powoduje to utratę części odsetek, wyjątkowo ich pełne anulowanie. Niektóre operacje na rachunkach lokat terminowych nie stanowią naruszenia umowy i tym samym nie powodują obniżenia oprocentowania odsetek np. cesja praw wynikających z umowy.

Lokaty terminowe w walutach wymienialnych.

Jedyną istotną różnicą pomiędzy lokatami w złotych i walutach wymienialnych jest wysokość oprocentowania. O ile w przypadku depozytów złotowych oprocentowanie waha się w okolicach od kilku do kilkunastu punktów procentowych w skali roku, to depozyty walutowe są oprocentowane w zależności od waluty i czasu trwania depozytu,i na poziomie 2-5%. Niższe oprocentowanie depozytów walutowych wynika przede wszystkim z ceny waluty na rynku międzybankowym. Deponent otrzymuje po upływie terminu depozytu przychód nie tylko w postaci oprocentowania, ale także z różnic kursowych pomiędzy walutą depozytu, a polskim złotym. W praktyce zatem przychód z lokat złotowych i walutowych jest porównywalny.

Rentierskie Rachunki Depozytowe.

Są prowadzone przez niektóre banki i dotyczą jedynie osób fizycznych.

Faktycznie są to lokaty terminowe, których specyficzna forma polega na tym, że:

odsetki do rąk wkładcy lub wskazanej osoby wypłacane są w okresach miesięcznych, począwszy od jednego miesiąca po otwarciu rachunku lokaty;

banki określają minimalną wypłatę tego rodzaju depozytu na poziomie wyższym od innych lokat;

banki też ustalają dłuższy okres dla pozostawienia lokaty rentierskiej

- przeważnie ponad 12 miesięcy;

oprocentowanie ich jest niższe od innych lokat;

w przypadku zerwania umowy, bank potrąca wypłacone odsetki z kwoty depozytu.

Certyfikaty depozytowe.

Szczególną formą depozytów są certyfikaty depozytowe. Są to papiery wartościowe sprzedawane w sztukach o określonym nominale i określonym oprocentowaniu. W niektórych przypadkach sprzedaż certyfikatu może nastąpić z dyskontem, tzn. jego cena sprzedaży wyliczana jest tak, aby nabywca w dniu realizacji papieru mógł otrzymać za niego jego tzw. "face value" czyli kwotę zapisaną na certyfikacie. W rzeczywistości różnica pomiędzy zwykłym depozytem a certyfikatem polega na tym, że certyfikat można z reguły odsprzedać osobie trzeciej lub zrealizować (bez ponoszenia kosztów w postaci utraty całych odsetek) przed czasem.

Inne formy przyjmowania środków pieniężnych przez banki.

Oferty banków są bardzo zróżnicowane, co wiąże się z walką o klienta. Banki potrzebują funduszy, które pozwoliłyby im prowadzić bez żadnych zagrożeń akcje kredytowe. Dlatego też wymyślają coraz to nowe instrumenty w postaci różnorakich bonów, certyfikatów, kuponów itp.

Różnice w oprocentowaniu takich form oszczędzania są niewielkie i wynikają przeważnie tylko z długości "życia" danego papieru.

Inne informacje

Pełnomocnictwa

Posiadacz rachunku, zarówno osoba fizyczna jak i prawna, mający zdolność do czynności prawnych, może ustanowić pełnomocnika uprawnionego do korzystania z rachunku. Może to być pełnomocnictwo ogólne do dokonywania wszystkich czynności, bądź szczególne, uprawniające do niektórych, wymienionych w pełnomocnictwie, czynności prawnych. Umocowanie musi być sporządzone w formie pisemnej. Może być w każdej chwili odwołane, lub zmienione przez posiadacza rachunku.

Wszystkie rodzaje depozytów, zdeponowane w bankach, a będące własnością osób fizycznych, regulują wspólne przepisy, a mianowicie:

banki są zobowiązane do zachowania tajemnicy obrotów i stanów rachunków, prócz sytuacji kiedy o informacje prosi: posiadacz, sąd, prokuratura i organy skarbowe w związku z toczącymi się postępowaniami karnymi lub cywilnymi przeciwko posiadaczowi rachunku;

dla osób fizycznych; kwoty wolne od zajęcia na podstawie wyroku sądowego, zapisy na wypadek śmierci wkładcy, które nie należą do spadku oraz koszty pogrzebu regulowane przez bank (artl.21,22 ustawy "Prawo bankowe" z 31 stycznia 1989).

gwarancji Skarbu Państwa co do depozytów, mających ustawowe gwarancje na całość rachunku oszczędnościowego do 1999 roku i gwarancji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego na kwotę nie wyższą niż 3000 ECU. sposoby wzajemnych relacji między deponentem a depozytariuszem są regulowane przez przepisy prawa cywilnego, zamieszczone w rozdziale XX ("Umowa rachunku bankowego") Kodeksu cywilnego.

Banki posiadające gwarancje Skarbu Państwa:

BGŻ SA

Pekao SA

PKO BP

Wybrane banki objęte Bankowym Funduszem Gwarancyjnym:

AmerBank

Bank Gdański

Bank Handlowy

BPH SA

BIG Bank

Bank Śląski

BWR Real Bank

Kredyt Bank

PBG SA

PBK SA