Michał Werpachowski

Historia Polski - Królowie XI i XII wieku

Mieszko II Lambert koronuje się na króla Polski w roku 1025. Dwie koronacje jednego roku. Ma także starszego brata - Bezpryma, który to w każdej możliwej okazji stara mu się zaszkodzić. Mieszko II, przeprowadza udane najazdy na saksonię w latach 1028 i 1030. Rok później, pod pretekstem obrony praw Bezpryma, interweniują Konrad II (Niemcy) i Jarosław Mądry (Ruś). Państwo Polskie, znika z map a Mieszko II udaje się na wygnanie do księcia czeskiego Ulardyka (1031-1032). Bezprym zrzeka się władza, ale w zamian za to żąda nadania mu tytułu księcia. Zostaje jednak zamordowany w roku 1034. Tymczasem Mieszko II wraca do kraju w roku 1032. Zrzeka się korony, składa hołd lenny cesarzowi, akceptuje podział państwa na dzielnice (Jego własną, brata Ottona i brata stryjecznego Doktryka). Rychła śmierć Ottona, pozwala na nowo zjednoczyć państwo. Mieszko II umiera w roku 1034. W latach 1034 - 1039 jest brak władzy centralnej, umownie mówi się iż panował wtedy Bolesław Zapomniany. Na tron wchodzi syn Mieszka II - Kazimierz Odnowiciel (zwany też mnichem). Nie przejął władzy w 1034 gdyż znalazł się na przymusowej emigracji. W między czasie czesi najeżdżają Polskę. Książe Brzetysław najeżdża Małopolskę, Śląsk i Wielkoposkę. Zagarnięto wielkie łupy. Zniszczono Poznań i Gniezno. Przestało funkcjonować arcybiskupctwo gnieźnieńskie. Kazimierz wraca do władzy w 1039. W obliczu rozszerzającego się panowania Brzetysława w Polsce, Kazimierz prosi o pomoc nowego króla niemiec - Henryka III. Początkowo, dzięki zbrojnej pomocy Niemiec, Kazimierz odzyskuje Małopolskę i Wielkopolskę. W międzyczasie wybucha bunt ludowy w Wielkopolsce przeciw możnym i ościołowi (powrót do pogaństwa). Państwo się rozpada. Powstaje państwo Miecława i księstwa pomorskie. Miecław był samozwańczym władcą mazowsza do roku 1047 (od 1034). Kazimierz Odnowiciel zawiera sojusz z Jarosławem mądrym (ks. Kijowski)Został uśmiercony wraz z wojskiem przez oddziały Kazimierza Odnowiciela i Jarosława Mądrego . Następnie Kazimierz wydarł z rąk czechów Śląsk i uzależnił od siebie trybutem Pomorze Gdańskie.

Po opanowaniu Polski, wprowadza kilka reform.

• W zamian za służbę rycerską ofiarowuje rycerzom ziemię. (Osadza ich na ziemi)

• Odbudowuje strukturę kościelną w oparciu o Kraków. Nowe kościoły, klasztory. Próbuje przywrócić arcybiskupstwu gnieźnieńskiemu należne mu prawa, niestety bezskutecznie.

Kazimierz odnowiciel umiera w roku 1058, po 18 latach sprawowania rządów w Polsce. Pozostawia po sobie czterech synów i córkę (Bolesław Śmiały, Władysław Herman, Otton, Mieczysław i Świętochna). Tron bierze w swoje ręce Bolesław Śmiały. Śmiały chciał przywrócić dawną potęgę państwa polskiego. Jednakże jego wyprawa na czechy, która zakończyła się niepowodzeniem, nie tylko osłabiła jeszcze bardziej państwo ale i spowodowała utratę pomorza. (1070-1072). Podejmował także zakończone sukcesem wyprawy na Węgry, popierając stronnictwo antyniemieckie. Wprowadza na tron swojego sprzymierzeńca, Władysława. (1058 1060 1063), na rzecz Kijowskiego księcia Izasława podejmuje się wypraw w latach 1069 1077. Prawdopodobnie uzyskuje za to Grody Czerwieńskie. Bolesław Poparł także papieża Grzegorza VI w jego sporze o inwestyrurę z cesarzem Henrykiem IV (Inwestytura = prawo nadawania godności kościelnych i lenna). Jeśli zaś chodzi o politykę wewnętrzną państwa to w roku 1075 odnawia arcybiskupstwo gnieźnieńskie, a w roku 1076 za zgodą papieża koronuje się na króla polski.

1079 - Konflikt z biskupem Stanisławem ; Stanisław (1030 - 1079), biskup krakowski, skazany na męczęńską śmierć za udział w spisku przeciwko królowi. Jego kult jako męczennika rozwinął się w XIII wieku, i nabrał znaczenia ogólnonarodowego. Król skazując biskupa na śmierć (w.g. niektórych podań, król sam uczestniczył w egzekucji), spowodował bunt możnych i utracił władzę. W 1079 zbiega na Węgry, otruty w 1081 umiera.

Na tron wchodzi jego brat - Władysław Herman. Ten zaś, w przeciwieństwie do brata, zrzeka się korony i staje po stronie cesarza w sporze o inwestyturę. W początkowym okresie panowania w Polsce uległ wpływom wojewody (palatyna ) Sieciecha z rodu Starżów. Synowie władysława przyczyniają się do wygnania wszechwładnego palatyna z państw. Dzielą Polskę na trzy dzielnice: Władysław Herman otrzymuje Mazowsze, Zbigniew Wielkopolska, Kujawy, ziemia łęczycko sieradzka, a Bolesław Śląsk i Małopolskę. Po śmierci Hermana, Bolesław bierze Wrocław, Kraków i Sandomierz, a Zbigniew Mazowsze. Herman Umarł w 1102.

W latach 1102 1106 państwo polskie podzielone jest na dwie dzielnice. Zbigniewa i Bolesława. Spór wygrywa w 1106 Bolesław. Zbigniew zbiega do czech. 1109 Wojna Polsko Niemiecka. Ponieważ Bolesław nie płaci lenna i nie uznał praw Zbigniewa, Henryk V próbuje najechać polskę, co mu się nie udaje. W 1112, zbigniew wraca do kraju lecz z rozkazu brata zostaje okaleczony i umiera.

Podbój pomorza. Pomorze oderwało się od Polski w czasach kryzysu 1034-1039. Krzywousty podbija je i przywraca polsce w roku 1119. Ustawiczne najazdy na pomorze, pod panowanie Warcisława I doprowadziły do uzależnienia go od polski i płacenia lenna i trybutu (1121-1122). Chrystianizację prowadził biskup Otton z Bambergu (1124). Bunt pomorza w 1129 zakończony fiaskiem.

Bulle papieskie z lat 1131 i 1133 podporządkowały kościół Polski arcybiskupctwu w Magdeburgu. Na zjeździe w Marseburgu w zamian za lenno z pomorza zachodniego Krzywousty uzyskał poparcie cesarza Lotara III na potwierdzenie praw arcybiskupctwa gnieźnieńskiego. Bulla gnieźnieńska (1136) wydana przez papieża Innocentego II potwierdza status metropolii gnieźnieńskiej .

Statut Bolesława Krzywoustego o następstwie dziedzictwa tronu - 1138

Senior - książe zwierzchni, najstarszy w rodzie Piastów miał sprawować władzę centralną (tj. Prowadzić politykę zagraniczną, kontrolować dzielnice dziedziczne juniorów poprzez obsadę wojskową ważniejszych grodów, decydował o wyborze urzędników) Oprócz dzielnicy senioralna przysługiwała mu także dzielnica dziedziczna.

Dzielnica senioralna - niepodzielny obszar państwa, będący we władaniu aktualnego seniora. Składała się z ziemi Krakowskiej i części ziemi Sandomierskiej + Ziemia łęczycko sieradzka i część Kujaw.

Władysław II( pierwszy senior) Śląsk i ziemia lubuska

Bolesław IV Kędzierzawy - Mazowsze i część Kujaw

Mieszko III Stary - Wielkopolska i część Kujaw

Ziemia łęczycko sieradzka stanowiła zabezpieczenie żony Krzywoustego - Salomei

Henryk Sandomierski - ziemia Sandomierska

Kazimierz II Sprawiedliwy - Jako najmłodszy nie został uwzględniony.