SŁOWNIK TERMINÓW PARLAMENTARNYCH

ABSOLUTORIUM udzielane przez Sejm, w drodze uchwały Radzie

Ministrów po rozpatrzeniu przedłożonego mu sprawozdania z wykonania

ustawy budżetowej wraz z informacją o stanie zadłużenia państwa oraz po

zapoznaniu się z opinią Najwyższej Izby Kontroli, w terminie 90 dni od dnia

przedłożenia Sejmowi sprawozdania (art. 226 ust1 i 2 Konstytucji).

BIERNE PRAWO WYBORCZE wybrany do Sejmu może być obywatel

polski, mający prawo wybierania tj. bierne prawo wyborcze, który najpóźniej w

dniu wyborów ukończy 21 lat;

wybrany do Senatu może być obywatel polski, mający prawo wybierania, który

najpóźniej w dniu wyborów ukończy 30 lat (art. 99 Konstytucji).

CZYNNE PRAWO WYBORCZE prawo udziału w referendum oraz prawo

wybierania Prezydenta RP, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów

samorządu terytorialnego przysługujące obywatelowi polskiemu, który

najpóźniej w dniu głosowania ukończy 18 lat; prawo to nie przysługuje osobom,

które prawomocnym orzeczeniem sądowym są ubezwłasnowolnione oraz

pozbawione praw publicznych lub wyborczych (art. 62 Konstytucji).

CZYTANIE PROJEKTU USTAWY etap pracy Sejmu lub komisji sejmowych

nad projektem ustawy lub uchwały, przewidziany w art. 119 Konstytucji,

określony w art. 33 RS. Projekty ustaw rozpatruje się w trzech czytaniach,

uchwał w dwóch czytaniach. Projekt ustawy uznany przez RM jako pilny i jako

taki przedłożony Sejmowi, jest rozpatrywany według odrębnej procedury

przewidzianej w regulaminach Sejmu i Senatu. Trybem pilnym nie mogą być

objęte projekty ustaw podatkowych, ustawy dotyczące wyboru Prezydenta RP,

Sejmu, Senatu oraz organów samorządu terytorialnego, ustawy regulujące ustrój

i właściwość władz publicznych oraz kodeksy.

I czytanie przeprowadza się na posiedzeniu komisji z wyjątkiem ustaw o

szczególnym znaczeniu - (wykaz art. 34 ust 1 RS), których czytanie odbywa się

na posiedzeniu Sejmu,

II czytanie obejmuje przedstawienie Sejmowi sprawozdania komisji o projekcie

ustawy, przeprowadzenie debaty oraz zgłaszanie poprawek i wniosków,

III czytanie obejmuje przedstawienie dodatkowego sprawozdania komisji lub -

jeżeli projekt nie został skierowany do komisji - przedstawienie przez posła

sprawozdawcę poprawek i wniosków zgłoszonych podczas II czytania oraz

głosowanie nad projektem.

DIARIUSZ nieoficjalny zapis przebiegu posiedzeń Sejmu, przeznaczony do

użytku wewnętrznego w Kancelarii Sejmu, drukowany niezwłocznie po

zakończeniu obrad Sejmu.

DIETA POSELSKA zwrot kosztów związanych z pełnieniem funkcji posła.

Marszałek Sejmu zarządza obniżenie diety parlamentarnej za każdy dzień

nieusprawiedliwionej nieobecności na posiedzeniu Sejmu lub komisji i brak

udziału w głosowaniach (art. 24 RS). Od zarządzenia Marszałka posłowi

przysługuje odwołanie do Prezydium Sejmu, składane na ręce Marszałka.

DRUK SEJMOWY oznaczony numerem dokument w procesie legislacyjnym,

odzwierciedlający etapy prac komisji sejmowych. W drukach sejmowych

zawarte są projekty ustaw lub uchwał wraz z uzasadnieniem, sprawozdania

komisji o projektach, projekty apeli, rezolucji i oświadczeń Sejmu,

autopoprawki do ustaw, wnioski dotyczące składów osobowych komisji,

wnioski dotyczące powołania komisji nadzwyczajnych.

DZIENNIK USTAW wydawnictwo rządowe, w którym ogłaszane są: ustawy,

rozporządzenia, umowy międzynarodowe, oświadczenia rządowe. Akty te

nabierają mocy prawnej po upływie czternastu dni od dnia opublikowania.

EXPOSE przemówienie nowego Prezesa Rady Ministrów na posiedzeniu

Sejmu, zawierające wykładnię programu działania Rządu oraz propozycję jego

składu osobowego.

GŁOSOWANIE w Sejmie - wyrażenie poparcia lub sprzeciwu wobec projektu

ustawy lub uchwały. Może być dokonane tylko osobiście; stosuje się trzy

sposoby głosowania:

przez wrzucenie podpisanej kartki do urny (głosowanie imienne),

przez podniesienie ręki (głosy liczą sekretarze) oraz

przez podniesienie ręki i równoczesne naciśnięcie przycisku urządzenia do

głosowania.

Od 1992 roku stosuje się przede wszystkim tę ostatnią formę głosowania.

Wyniki głosowania ogłasza Marszałek Sejmu i są one ostateczne, nie mogą być

przedmiotem dyskusji z wyjątkiem sytuacji gdy budzą uzasadnione wątpliwości

(art. 114 RS).

przeprowadzone w dniu wyborów wśród wyborców. Wyborca osobiście oddaje

swój głos poprzez wrzucenie do urny wyborczej wypełnionej przez siebie karty

do głosowania.

IMMUNITET POSELSKI poseł nie może być pociągnięty do

odpowiedzialności karnej bez zgody Sejmu, w okresie piastowania mandatu

poselskiego tj. od dnia ogłoszenia wyników wyborów do dnia wygaśnięcia

mandatu, poseł nie może być zatrzymany ani aresztowany bez zgody Sejmu, z

wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa, jeżeli jego zatrzymanie

jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu

posła niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać

natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego (art. 105 ust 2 i 5 Konstytucji).

INICJATYWA USTAWODAWCZA przysługuje: posłom, Senatowi,

Prezydentowi RP, Radzie Ministrów oraz grupie co najmniej 100 000 obywateli

mających prawo wybierania do Sejmu (art. 118 Konstytucji); wnioskodawcy,

przedkładając Sejmowi projekt ustawy, przedstawiają skutki finansowe jej

wykonania. W zakresie ustawy budżetowej oraz jej zmian, ustawy o

prowizorium budżetowym, ustawy o zaciąganie długu publicznego oraz ustawy

o udzielenie gwarancji finansowych przez państwo, inicjatywę ustawodawczą

ma tylko Rada Ministrów.

INTERPELACJA pytanie posła lub grupy posłów, złożone na piśmie, na ręce

Marszałka Sejmu, w sprawach o zasadniczym charakterze, zawierające krótkie

przedstawienie stanu faktycznego będącego jej przedmiotem, wynikające zeń

pytania, skierowane zgodnie z właściwością interpelowanego. Marszałek Sejmu

przesyła niezwłocznie interpelację interpelowanemu oraz informuje Sejm o

złożonych interpelacjach i odpowiedziach na nie. Odpowiedź na interpelację jest

udzielana na piśmie nie później niż w ciągu 21 dni od daty jej otrzymania na

ręce Marszałka Sejmu (art. 120 RS). Rozpatrzenie interpelacji na posiedzeniu

Sejmu obejmuje informację o treści interpelacji oraz udzielenie przez

interpelowanego odpowiedzi; interpelant może zwrócić się do interpelowanego

o udzielenie dodatkowych wyjaśnień.

INTERWENCJA POSELSKA pisemne lub ustne wystąpienie posła do organu

administracji państwowej, instytucji lub organizacji społecznej; ma na celu

załatwienie konkretnej sprawy oraz wgląd w tok jej załatwiania.

KADENCJA SEJMU trwa cztery lata, rozpoczyna się z dniem zebrania się

Sejmu na pierwsze posiedzenie i trwa do dnia poprzedzającego dzień zebrania

się Sejmu następnej kadencji. Sejm może skrócić swoją kadencję uchwałą

podjętą co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby posłów. Prezydent może

zarządzić skrócenie kadencji Sejmu i zarządzić jednocześnie wybory do Sejmu,

w przypadku nie przedstawienia Prezydentowi do podpisu ustawy budżetowej w

terminie 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu tej ustawy (art. 225

Konstytucji). Kadencja Sejmu nie może być skrócona w czasie stanu

nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni od jego zakończenia.

KANCELARIA SEJMU wykonuje zadania organizacyjno-techniczne i

doradcze związane z działalnością Sejmu i jego organów; stwarza warunki

posłom do wykonywania mandatu poselskiego, dostarcza wszelkie materiały

niezbędne do pracy posłów w komisjach przy opracowywaniu projektów ustaw i

uchwał, umożliwia korzystanie z opracowań fachowych, literatury i ekspertyz;

zapewnia techniczno-organizacyjne i finansowe warunki działalności biur

poselskich lub innych jednostek do obsługi terenowej działalności posłów.

Kancelarią Sejmu kieruje Szef KS powoływany przez Marszałka Sejmu po

zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich. Organizację KS

określa statut uchwalony na wniosek Szefa KS.

KLUB POSELSKI/KOŁO POSELSKIE Posłowie mogą tworzyć w Sejmie

kluby poselskie i koła poselskie oparte na zasadzie politycznej. (art.9 RS). Klub

- tworzy co najmniej 15 posłów, koło - tworzy co najmniej 3 posłów. Poseł

może należeć tylko do jednego klubu lub koła poselskiego. Kluby lub koła

poselskie mogą na zasadzie wzajemnych porozumień ustanawiać wspólną

reprezentację w Konwencie Seniorów. Składy osobowe oraz regulaminy

wewnętrzne podawane są przez władze klubów poselskich i kół do wiadomości

Prezydium Sejmu.

KOMISJE SEJMOWE są organami powołanymi do rozpatrywania i

przygotowywania spraw stanowiących przedmiot prac Sejmu oraz wyrażania

opinii w sprawach przekazanych pod ich obrady przez Sejm lub Prezydium

Sejmu. Komisje sejmowe są również organami Sejmu w zakresie kontroli

działalności poszczególnych organów państwowych, samorządu terytorialnego

oraz innych organów i organizacji w zakresie wprowadzania w życie i

wykonywania ustaw i uchwał Sejmu (art. 18 RS). Regulamin Sejmu przewiduje

utworzenie 28 komisji stałych, określając zakres ich działania. Sejm może

powoływać i odwoływać komisje nadzwyczajne, określając cel, zasady i tryb ich

działania (art. 20 RS). Posiedzenia komisji odbywają się w terminach

określonych przez samą komisję, jej prezydium lub przewodniczącego. Komisje

mogą odbywać posiedzenia wspólne, którym przewodniczy jeden z

przewodniczących komisji. Komisje obradujące wspólnie przyjmują uchwały

większością głosów, w obecności co najmniej 1/3 liczby członków każdej z

uczestniczących w posiedzeniu komisji.

KONSTYTUCJA ustawa zasadnicza, naczelny akt prawny i prawotwórczy,

dotyczący ustroju politycznego i gospodarczego państwa, ustanawia podmiot

władzy w państwie i określa sposoby sprawowania przezeń władzy, ustala

strukturę i zakres kompetencji jego naczelnych organów oraz tworzy katalog

podstawowych praw, wolności i obowiązków obywatelskich. Konstytucja jest

uchwalana i zmieniana w drodze szczególnych procedur. Projekt ustawy o

zmianie Konstytucji może przedłożyć co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów,

Senat lub Prezydent RP. Zmiana Konstytucji następuje w drodze ustawy

uchwalonej w jednakowym brzmieniu przez Sejm i następnie w terminie nie

dłuższym niż 60 dni prze Senat. Ustawę o zmianie Konstytucji uchwala Sejm

większością co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej

liczby posłów oraz Senat bezwzględną większością głosów, w obecności co

najmniej połowy ustawowej liczby senatorów (art. 235 Konstytucji).

KONWENT SENIORÓW stanowią Marszałek, wicemarszałkowie,

przewodniczący lub wiceprzewodniczący klubów oraz przedstawiciele

porozumień klubów i kół poselskich (art. 9 pkt 5 RS), a także przedstawiciele

klubów parlamentarnych, jeśli reprezentują co najmniej 15 posłów. Szef

Kancelarii Sejmu bierze udział w obradach Konwentu Seniorów z głosem

doradczym. Konwent Seniorów czuwa nad zapewnieniem współdziałania

klubów w sprawach związanych z działalnością i tokiem prac Sejmu.

LASKA MARSZAŁKOWSKA symbol władzy Marszałka Sejmu,

umieszczany na sali obrad pionowo obok jego fotela. Marszałek otwiera i

zamyka posiedzenia uderzając trzykrotnie laską o podłogę.

Zwrot " wnieść projekt do laski marszałkowskiej" oznacza - wnieść oficjalnie

projekt ustawy lub uchwały do rozpatrzenia przez Sejm.

MANDAT POSELSKI pełnomocnictwo udzielone przedstawicielowi narodu

przez wyborców, w celu sprawowania funkcji posła w Sejmie; mandatu posła

nie można łączyć z funkcjami Prezesa: NBP, NIK, RPO, RP Dziecka, członka

Rady Polityki Pieniężnej, członka KRRT, ambasadora, zatrudnieniem w

Kancelarii Sejmu, Senatu, Prezydenta lub w administracji rządowej z wyjątkiem

Rady Ministrów i sekretarzy stanu); mandatu również nie mogą piastować

sędziowie, prokuratorzy, urzędnicy służby cywilnej, funkcjonariusze policji i

służby ochrony państwa. Rozpoczęciem sprawowania mandatu - jest dzień

złożenia ślubowania poselskiego przed Sejmem;

wygaśnięciem - dzień zrzeczenia się mandatu, pozbawienia mandatu, śmierci

lub końca kadencji Sejmu. Nie można być równocześnie posłem i senatorem.

MARSZAŁEK SEJMU wybrany na pierwszym posiedzeniu Sejmu w kadencji

większością co najmniej połowy ogólnej liczby posłów spośród kandydatów

zgłoszonych przez co najmniej 15 posłów; Marszałek Sejmu zarządza wybory

wicemarszałków, stoi na straży praw i godności Sejmu, przewodniczy obradom

Sejmu, kieruje pracami Prezydium Sejmu i przewodniczy jego obradom,

zwołuje Konwent Seniorów i przewodniczy jego obradom, sprawuje pieczę nad

spokojem i porządkiem na całym obszarze należącym do Sejmu i wydaje

stosowne zarządzenia, powołuje i odwołuje Szefa Kancelarii Sejmu i jego

zastępców po zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich.

Marszałek Sejmu wspólnie z Marszałkiem Senatu przewodniczy obradom

Zgromadzenia Narodowego.

MARSZAŁEK SENIOR jeden z najstarszych wiekiem posłów, powoływany

przez Prezydenta RP. Otwiera pierwsze posiedzenie Sejmu w kadencji i

przewodniczy podczas ślubowania poselskiego. Marszałek Senior przeprowadza

wybór Marszałka Sejmu spośród kandydatów zgłoszonych przez co najmniej 15

posłów.

MONITOR POLSKI wydawnictwo rządowe, (dziennik urzędowy), w którym

ogłaszane są uchwały Sejmu, Rady Ministrów, zarządzenia naczelnych władz

państwowych.

NIETYKALNOŚĆ POSELSKA poseł za swoją działalność związaną ze

sprawowaniem mandatu poselskiego nie może być pociągnięty do

odpowiedzialności ani w czasie trwania mandatu poselskiego ani po jego

wygaśnięciu; odpowiada tylko przed Sejmem i tylko za jego zgodą może być

pociągnięty do odpowiedzialności sądowej w przypadku naruszenia praw osób

trzecich.

ORDYNACJA WYBORCZA ustawa określająca organizację i tryb

przeprowadzenia wyborów.

ORGANY SEJMU Marszałek Sejmu, Prezydium Sejmu (wg obowiązującego

RS, Konstytucja nie przewiduje tego organu) Konwent Seniorów i komisje

sejmowe.

OŚWIADCZENIE POSELSKIE krótka, ustna wypowiedź posła zawierająca

osobiste stanowisko w określonej sprawie, składana na zakończenie posiedzenia

Sejmu, poza porządkiem dziennym.

PORZĄDEK DZIENNY posiedzenia Sejmu - zestawienie spraw, które mają

stanowić przedmiot obrad danego posiedzenia. Porządek dzienny posiedzenia

ustala Prezydium Sejmu i przedstawia go izbie do zatwierdzenia.

POSIEDZENIE SEJMU Zgromadzenie posłów pod przewodnictwem

Marszałka Sejmu lub wicemarszałków. Pierwsze posiedzenie Sejmu w kadencji

zwołuje Prezydent w ciągu 30 dni od dnia wyborów. Posiedzenia Sejmu są

jawne i odbywają się w terminach ustalonych (art. 99 RS). Sejm, na wniosek

Prezydium Sejmu lub co najmniej 30 posłów, może uchwalić tajność obrad,

jeżeli wymaga tego dobro Państwa. Sejm rozstrzyga o tajności obrad bez udziału

publiczności i przedstawicieli radia i telewizji, po wysłuchaniu uzasadnienia

wniosku - bez debaty. Uchwała o tajności obrad podejmowana jest bezwzględną

większością głosów, w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów

(art. 98 RS).

PREZYDIUM SEJMU stanowią Marszałek Sejmu i wicemarszałkowie (art. 12

RS); kieruje pracami Sejmu a w szczególności ustala plany prac Sejmu i czuwa

nad terminowością ich wykonania, zwołuje posiedzenia Sejmu, koordynuje

współpracę komisji sejmowych, prowadzi sprawy z zakresu stosunków z

Senatem oraz parlamentami innych krajów, uchwala projekt budżetu Kancelarii

Sejmu oraz jej statut, ustala zasady doradztwa naukowego na rzecz Sejmu i jego

organów, udziela niezbędnej pomocy posłom oraz czuwa nad wykonywaniem

przez organy państwowe, podejmuje czynności wynikające z Regulaminu Sejmu

(art. 13 RS).

PROCES LEGISLACYJNY zwany także procesem ustawodawczym; proces

rozpatrywania aktu prawnego (ustawy) od momentu przedłożenia projektu

ustawy przez podmiot posiadający inicjatywę ustawodawczą do Sejmu, poprzez

przewidziane w Regulaminie Sejmu tzw. czytania w komisjach lub na forum

Sejmu, pracę posłów w komisjach, uchwalenie przez Sejm, rozpatrzenie przez

Senat, podpisanie przez Prezydenta, zakończony ogłoszeniem ustawy w

Dzienniku Ustaw RP.

PROTOKÓŁ POSIEDZENIA SEJMU obok sprawozdania stenograficznego

urzędowe stwierdzenie przebiegu obrad obejmuje krótki zapis o przebiegu

obrad, a także w załącznikach pełne teksty uchwalonych ustaw, podjętych

uchwał, przedłożonych sprawozdań i wniosków oraz inne materiały

rozpatrywane przez Sejm. Protokół, do którego nie zgłoszono w przewidzianym

terminie (nie później niż do chwili rozpoczęcia następnego posiedzenia Sejmu)

uwag ani poprawek, uważa się za przyjęty. Przyjęcie protokołu potwierdza

swoim podpisem Marszałek Sejmu lub przewodniczący obradom wicemarszałek

i prowadzący protokół sekretarz posiedzenia. Protokół opatrzony pieczęcią

Sejmu RP przechowywany jest w archiwum Sejmu (art. 102 RS).

QUORUM minimalnie konieczna liczba posłów obecnych w czasie głosowania.

W zasadzie obliczanie większości następuje w odniesieniu do uczestników

głosowania. Wyjątkowo tylko przepisy przewidują, że konieczne jest uzyskanie

określonej większości, ogólnej albo ustawowej liczby członków danego organu.

- Większość ustawowa - podstawą obliczania quorum jest liczba posłów

ustalona przez przepisy prawa tj. 460, niezależnie od tego, jaka aktualnie jest

rzeczywista liczba posłów (bo pewna liczba mandatów może w danym

momencie pozostawać nie obsadzona). - Większość ogólna - podstawą

obliczania quorum jest aktualna liczba posłów (podstawa ma więc zmienny

charakter, w zależności od tego, ile mandatów pozostaje nie obsadzonych w

danym momencie). Sejm uchwala ustawy większością głosów w obecności co

najmniej połowy liczby posłów, chyba że przepisy konstytucyjne stanowią

inaczej (art. 115 RS). Uchwały i inne rozstrzygnięcia podejmowane są w tym

samym trybie, o ile przepisy ustaw i RS nie stanowią inaczej.

REASUMPCJA GŁOSOWANIA powtórzenie głosowania dokonywane w

przypadku, gdy wynik głosowania budzi uzasadnione wątpliwości; wniosek

może być zgłoszony wyłącznie na posiedzeniu, na którym odbyło się

głosowanie; Sejm o reasumpcji głosowania rozstrzyga na pisemny wniosek co

najmniej 30 posłów; reasumpcji nie podlegają jedynie wyniki głosowania

imiennego (art. 114 RS).

REFERENDUM w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa, może być

przeprowadzone referendum; zarządza je Sejm bezwzględną większością

głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów lub

Prezydent RP za zgodą Senatu wyrażoną bezwzględną większością głosów, w

obecności co najmniej ustawowej liczby senatorów. Wynik referendum jest

wiążący, jeśli wzięła w nim udział więcej niż połowa uprawnionych do

głosowania. Ważność referendum stwierdza Sąd Najwyższy.

REGULAMIN SEJMU uchwalony przez Sejm, akt prawny rangi uchwały,

określający organizację wewnętrzną i porządek prac Sejmu, tryb powoływania i

działalność jego organów, jak również sposób wykonywania konstytucyjnych i

ustawowych obowiązków organów państwowych wobec Sejmu.

SEJM sprawuje władzę ustawodawczą wraz z Senatem, kontrolę na

działalnością Rady Ministrów, stanowi go 460 posłów; kolegialny organ

ukonstytuowany w wyniku wyborów do Sejmu; izba parlamentu uchwalająca

ustawy.

SEKRETARZE SEJMU posłowie wybrani przez izbę, prowadzący listę

mówców i protokoły posiedzeń oraz pełniący czynności zlecone przez

Marszałka. Sejm wybiera dwudziestu sekretarzy Sejmu, wybór odbywa się

łącznie, chyba że Sejm postanowi inaczej (art. 5 RS).

SPRAWOZDANIE STENOGRAFICZNE jedyne, zredagowane stylistyczne,

urzędowe stwierdzenie przebiegu obrad oraz załączniki - teksty interpelacji i

odpowiedzi na interpelacje, zestawienia zgłoszonych w debacie poprawek do

projektów ustaw i uchwał, imienne wykazy wyników głosowań. Sprawozdanie

stenograficzne obejmuje również teksty nie wygłoszone w Sejmie, jeżeli

Marszałek na wniosek posła wyraził zgodę na ich opublikowanie w tej formie.

Drukowanie sprawozdań stenograficznych zarządza Marszałek Sejmu.

ŚLUBOWANIE POSELSKIE składane przez posłów przed Sejmem, przed

rozpoczęciem sprawowania mandatu według roty przewidzianej przez art.104

Konstytucji. Odmowa złożenia ślubowania oznacza zrzeczenie się mandatu.

VOTUM NIEUFNOŚCI dla Rady Ministrów - Sejm wyraża większością

głosów, w obecności ustawowej liczby posłów, na wniosek zgłoszony przez co

najmniej 46 posłów i wskazujący imiennie kandydata na Prezesa Rady

Ministrów. Jeżeli uchwała została przyjęta przez Sejm, Prezydent RP przyjmuje

dymisję Prezesa RM i Rady Ministrów i powołuje wybranego przez Sejm

nowego premiera, a na jego wniosek pozostałych członków Rządu oraz odbiera

od nich przysięgę.

dla ministra - Sejm wyraża po przegłosowaniu wniosku złożonego przez co

najmniej 69 posłów, większością głosów, w obecności co najmniej połowy

ustawowej liczby posłów.

VOTUM ZAUFANIA dla Rady Ministrów - Prezes Rady Ministrów w ciągu

14 dni od powołania przez Prezydenta RP przedstawia Sejmowi program

działania Rządu z wnioskiem o udzielenia votum zaufania. Sejm uchwala je

bezwzględna większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej

liczby posłów (art. 154 Konstytucji).

WIĘKSZOŚĆ ZWYKŁA oznacza sytuację, gdy liczba głosujących "za"

przyjęciem określonego aktu parlamentu jest większa niż liczba głosów

"przeciw". Nie ma natomiast znaczenia, ile oddano głosów wstrzymujących się,

a więc nie ma znaczenia jaki odsetek głosujących wypowiedział się za

przyjęciem głosowanego aktu. Wymaganie większości zwykłej może również

odnosić się do głosowania alternatywnego, gdy chodzi o wybór jednego z

rozwiązań, a nie tylko o głosowanie "za" lub "przeciw". Wówczas przez liczbę

głosujących należy rozumieć liczbę głosów optujących za jednym z rozwiązań,

która jest większa od liczby głosów przypadających osobno na każdą jego

alternatywę.

WIĘKSZOŚĆ BEZWZGLĘDNA oznacza sytuację, gdy liczba głosujących za

przyjęciem określonego aktu musi sięgnąć liczny całkowitej, przewyższającej

połowę liczby uczestników głosowania, a zarazem połowie tej najbliższej. Tak

więc, bezwzględna większość głosów oznacza co najmniej o jeden głos więcej

od głosów pozostałych, to znaczy przeciwnych i wstrzymujących się. Inna jest

sytuacja, gdy przepisy nakazują obliczanie większości bezwzględnej nie od

liczby uczestników głosowania, ale od ogólnej lub ustawowej liczby członków

danego gremium. W takim przypadku większość bezwzględna oznacza liczbę

całkowitą głosów oddanych za wnioskiem, przewyższającą połowę ustawowego

składu, a zarazem połowie tej najbliższą.

WIĘKSZOŚĆ KWALIFIKOWANA oznacza sytuację gdy, liczba głosów za

przyjęciem określonego aktu musi sięgnąć liczby całkowitej przewyższającej

połowę liczby uczestników głosowania i nie mniejszej niż ułamkowo określona

część tej liczby uczestników głosowania; najbardziej typowa jest z tego punktu

widzenia większość 2/3 ale w polskim prawie parlamentarnym znane są także

inne 3/5 lub 11/20. Podobne jak przy większości bezwzględnej, konieczne jest

więc zawsze uzyskanie określonego odsetka głosów pozytywnych, a głosy

wstrzymujące się działają w praktyce tak jak głosy przeciw.

ZAPYTANIE POSELSKIE formułowane są ustnie na każdym posiedzeniu

Sejmu i wymagają bezpośredniej odpowiedzi; składa się je w celu uzyskania

informacji o aktualnych problemach polityki państwa. Poseł informuje

Prezydium o ogólnej tematyce zapytania i jego adresacie, na 12 godzin przed

rozpoczęciem posiedzenia. Marszałek Sejmu informuje o gotowości złożenia

zapytań i ustalonym ich porządku. Nad zapytaniem i udzieloną odpowiedzią nie

przeprowadza się dyskusji. Odpowiedź na zapytanie jest wiążącym

stanowiskiem Prezesa Rady Ministrów, Ministra Prezesa Rady Ministrów,

Prezesa Najwyższej Izby Kontroli i Prezesa Narodowego Banku Polskiego (art.

95, 117, 122-123).

ZESPÓŁ POSELSKI posłowie mogą tworzyć w Sejmie zespoły

zorganizowane w oparciu o inne kryteria niż polityczne np. Parlamentarna

Grupa Kobiet, Poselski Zespół Tradycji Niepodległościowych. Zespoły

zrzeszają posłów z różnych klubów lub kół parlamentarnych (art. 9 RS). Inny

charakter mają zespoły poselskie powoływane ze składów komisji sejmowych w

celu realizacji konkretnych zadań. Zespoły przedstawiają komisji do

zatwierdzenia wyniki swoich prac. (art.39 ust.3 RS).

ZGROMADZENIE NARODOWE obradujące wspólnie obie izby parlamentu:

Sejm i Senat, pod przewodnictwem Marszałka Sejmu lub w jego zastępstwie

Marszałka Senatu; kompetencje Zgromadzenia Narodowego określa

Konstytucja (art. 114).

ŹRÓDŁA PRAWA powszechnie obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej

to: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia

oraz na obszarze działania organów, które je ustanowiły akty prawa

miejscowego; warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń i aktów prawa

miejscowego jest ich ogłoszenie.