Urządzenia sterowania ruchem kolejowym

W. Mieszczyński

Uzależnienia w systemach s.r.k.

Tablicą zależności nazywamy graficzne przedstawienie uzależnienia zgody na przejazd pociągu od warunków infrastruktury.

Kolumny:

Stan elementów infrastruktury:

- odcinków torowych;

- zwrotnic;

- wykolejnic;

- sygnalizatorów.

Wiersze:

Przebiegi - warunki zgody na przebieg.

Tablica zależności obejmuje przebiegi uwzględnione w regulaminie stacyjnym i pozwala zrealizować urządzenia zapewniające sprawną i bezpieczną obsługę.

Zależności przedstawione w tablicy powinny być realizowane w nastawni urządzeniami srk.

Kolumnom tablicy zależności odpowiadają w nastawni elementy związane z:

- położeniem zwrotnic;

- położeniem sygnalizatorów;

- uzależnieniem od sąsiedniej stacji;

- zajętością torów (ewentualnie).

W nastawni tablicę zależności realizuje fizycznie skrzynia zależności.

Może mieć ona charakter mechaniczny lub elektryczny.

S. z. mechaniczna może być wisząca lub stojąca na ławie.

S. z. elektryczna jest to zestaw urządzeń przekaźnikowych.

Skrzynie zależności mechaniczne stosujemy w dwóch układach:

- urządzenia kluczowe (skrzynia Zazulaka);

- urządzenia scentralizowane.

IA IZ1 E 1 C IZ2 IB

F 2 D

Na stacji ujmujemy wszystkie przebiegi z zastrzeżeniem, ze wjazd na tor 2 odbywa się z zatrzymaniem.

W związku z tym sygnalizatory A i B uwzględniają ograniczenie prędkości.

Najprostszym rozwiązaniem zależnościowym dla tej stacji jest układ skrzyni kluczowej.

Nie będzie kontroli odcinków torowych, tylko kontrola sygnalizatorów,

SA SB Z1 Z2 A B C D E F

+ - + - S S S S S S

Z X (x) X X X A->1

~~~pozostałe - do sprawdzenia ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Z X X X X A->2

Z X X X X B->1

Z X X X X B->2

P X X X C

P X X X D

P X X X E

P X X X F

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

W zależności od zapisów w regulaminie stacyjnym przebieg uzależniamy od położenia zwrotnicy Z2 lub sygnalizatora B.

Zazwyczaj zwrotnicę Z2 ustawiamy w położenie ochronne.

Zgodnie z zapisem poprzednim o jeździe bez zatrzymania po torze 1 uzależniony powinien być sygnalizator B.

Zależność przedstawiona w tablicy jest realizowana mechanicznie w skrzyni zależności.

Szyna związana ze zwrotnicą posiada trzy położenia:

- zamknięcie "+";

- zamknięcie "-";

- stan wykluczania przebiegów.

W przypadku uzgodnień z sąsiednią stacją występuje konieczność transmisji elektrycznej. Jest ona realizowana przez układ zwany blokiem.

Posiada on dwa wykluczające się położenia:

- zgoda;

- pozwolenie.

Obsługa bloków wymaga współpracy obu dyżurnych i porozumienia telefonicznego.

Powyższa sytuacja stwarza możliwość ustawienia sygnalizatorów przypisanych temu szlakowi na zgodę wyjazdu.

Jeśli nie użyliśmy sygnalizatora, to może nastąpić cofnięcie zgody.

Wyjęcie klucza sygnalizatora pozwala na uruchomienie sygnalizatora w terenie.

Do wykonania tej operacji konieczne było wyjęcie klucza "Stój" tego semafora.

Po przejeździe pociągu stacja przeciwna cofa nam blok pozwolenia, a my wracamy z sygnalizatorem i jego kluczami do stanu zasadniczego.

W przypadku przejazdu bez zatrzymania torem 1 musi być dodatkowo zabezpieczone połozenie zwrotnicy 1 - musi być klucz od rygla zwrotnicowego.

Urządzenie zależnościowe pozwala na realizację tylko przewidzianych w kontroli przebiegów.

Układ skrzyni zależnościowej wymusza wykonanie kolejno przewidzianych czynności przy realizacji przebiegu.

Rozwój urządzeń automatyki poszedł w kierunku ułatwienia obsługi urządzeń infrastruktury. Do zadań tych należy centralizacja urządzeń mechanicznych. Polega ona na wprowadzeniu zdalnego sterowania urządzeniami infrastruktury. Oznacza to w praktyce, że za pomocą pędni mechanicznych przestawiamy zdalnie zwrotnice i sygnalizatory. Układ taki nie wymaga kluczy i realizacji przebiegów w terenie. Urządzenia takie nazywamy urządzeniami mechanicznymi scentralizowanymi.

Skrzynia zależności jest montowana na ławie i połączona szynami z odpowiednimi nastawnikami. Ze skrzynią połączone są również bloki elektryczne do współpracy z sąsiednimi stacjami.

Obsługa wymaga większego zaangażowania fizycznego, ale skraca się czas realizacji przebiegu; ponadto zblokowanie wszystkich urządzeń umożliwia wprowadzenie dodatkowych elementów w układy bloków i skrzyń zależnosci podnoszących bezpieczeństwo ruchu pociągów.