Ks. Andrzej Sroka Jasło 25.03.2006r.
ILO Jasło
Katecheza okolicznościowa dla młodzieży w wieku 15-18 lat. (Według wskazań)
Temat: Istnienie Boga. Idź po nitce do kłębka
Cel dydaktyczny: metoda przyczynowo-skutkowa jako sposób dotarcia do prawdy o Bogu
Cel wychowawczy: poszukiwanie prawdy, doszukiwanie się przyczyn różnych zjawisk
Cele operacyjne:
1.Uczeń zna rozumowe argumenty na istnienie Boga
2.Uczeń potrafi posłużyć się metodą przyczynowo skutkową
3.Uczeń ceni wszystkie dzieła stworzone jako znaki Bożej obecności
Widzieć
Jeden z uczniów na katechezie wysunął taką tezę: „to ludzie słabi wymyślili sobie Boga, bo nie mogą się pogodzić z przemijaniem i śmiercią”. Istnienie Boga wytworem ludzkiej wyobraźni czy ludzka wyobraźnia dziełem Boga? (Uczniowie wypowiadają się na temat wypowiedzianej tezy).
Św. Ojciec Pio w swoim życiu spotkał się z zarzutem lekarza, że przez autosugestię wywołał na swoim ciele stygmaty usilnie i długi czas wpatrując się w rany Chrystusa. Wówczas święty odpowiedział: „niech się pan zapatrzy w barana, może i panu rogi wyrosną”.
Ciągle spotykamy się z zarzutami niewierzących podważającymi zasadność, religii, wiary w Boga. Jak uzasadnić jego istnienie? (wypowiedzi uczniów)
1.Cuda
2.Objawienia prywatne
3.Powszechność wiary w Boga
3.Katalogi świętych
Osądzić
I„Po nitce do kłębka”
1. Wszystko ma swoją przyczynę .
Kura z jaja, jajo z kury- coś, więc musiało być pierwsze. Skąd się to pierwsze wzięło, samo się nie stworzyło, bo nic z niczego się nie bierze?! Patrząc na rzeczy otaczające nas, możemy dotrzeć do ich wykonawców.
Rozum dyktuje że jest pierwsza przyczyna, która istnieje sama z siebie, i nie pochodzi od nikogo. Aby nie było pustki w myśleniu musimy założyć istnienie pierwszej przyczyny wszystkich stworzeń. Gdyby nie było pierwszej przyczyny podtrzymującej świat w istnieniu-nic by nie mogło istnieć. Tę pierwszą przyczynę teologia nazywa Bogiem, filozofia Absolutem, Najwyższym bytem w hierarchii stworzeń.
2. Wszystko ma swój cel.
Uderzająco cudowne jest urządzenie ludzkiego organizmu, jak w nim wszystko odpowiednio, celowo urządzone np. oko, ucho, serce itp. Co więcej, u istot żywych i nierozumnych odkrywamy szereg narządów, instynktów dostosowanych do życia, potrzeb tych istot. W działaniu swym dążą do celu. Np. jaskółka, nie zaznała jeszcze żadnej zimy. Kiedy nadchodzi jesień, nie musi czytać mapy, dokładnie jest zaprogramowana na południe do ciepłych krajów. Skąd bierze się instynkt zwierzęcy, tak genialnie zaprogramowany? (próby tłumaczenia przez uczniów). Działanie celowe istot nierozumnych naprowadza nas na istnienie Rozumu, który całą naturę istot żywych tak urządził, że one nie uświadamiając sobie celu swego działania, spełniają powołanie do życia. Najwyższy rozum programujący celowość istot żyjących nazywamy Bogiem.
3. Istnienie duszy ludzkiej
Uczeń podważający istnienie Boga mówi katechecie: „Boga nie ma, bo go nie widać, dlaczego się nie pokaże”. Jakiej odpowiedzi udzielilibyście mu? (Wypowiedzi uczniów). Duszy ludzkiej też nie widać, ale można poznać pośrednio jej istnienie. W to, że dusza ludzka istnieje nie przeczą dziś i materialiści, tylko nazywają ją świadomością. Dzięki niej człowiek myśl, oblicza, rozumuje, ujmuje wzajemne stosunki między pojęciami i sądami, robi wynalazki itp. U zwierząt tego rodzaju myśli nie ma. One mają wyobraźnię, pamięć, ale nie mogą myśleć. Nie mają np. wynalazków przez siebie wykrytych. Jest jeszcze jedna trudność, jak materia-mózg może tworzyć duszę? Materię, można zwarzyć, zmierzyć, widzieć, a myśli, woli i duszy nie zważy, nie zmierzy, nie sfotografuje. Kto mówi, że duszę wytwarza mózg, to tak jakby powiedział, że wodę w wodociągu wytwarza motor pompujący zbiornik. Jak motor nie wytwarza wody, bo z czego innego składa się niż woda, tak i mózg jest narzędziem duszy. Źródłem zaś jej jest Bóg.
Może się zdarzyć, że człowiek ma uszkodzony mózg i nie może myśleć. Dusza jest ściśle złączona z ciąłem i od niego zależna. Podobnie jak muzyk, ma świadomość melodii i potrafi ją zagrać na instrumencie, pod warunkiem, że instrument jest sprawny. Melodia jednak nie pochodzi od instrumentu, ale od muzyka.
4. Życie pozagrobowe
„Czy człowiek stworzył sobie Boga, żeby usprawiedliwić niepokój przed śmiercią?”
W człowieku jest wrodzony zaród wieczności (KKK33), pragnienie życia wiecznego. To pragnienie ludzkiej duszy, też musi mieć swojego Autora. „Niespokojne jest serce nasze, dopóki nie spocznie w Bogu” (św. Augustyn IV w.).
II. Opinie naukowców na temat Istnienia Boga
J. Maxwell (1831-1879, twórca teorii fal elektromagnetycznych):
"Przyjrzałem się z bliska większości systemów filozoficznych i przekonałem się naocznie, że żaden z nich rozwinąć się nie może bez zasadniczego pojęcia o Bogu."
M. Planck (1858-1947, twórca teorii kwantów): "Nauki przyrodnicze i religijne nie przedstawiają sprzeczności, ale w istotnych punktach są w pełni zgodne. Uzupełniają się wzajemnie, warunkując się wzajemnie. Ktokolwiek studiuje świat fizyczny, musi uznać istnienie osobowego Boga."
E. Einstein (1879-1955, twórca teorii względności):
"Zawsze wierzyłem w byt najwyższy. Przypadek niczego nie tłumaczy. Moja religia jest uwielbieniem wiekuistej duchowej Istoty Wyższej Natury."
III. Objawienie Boże (praca w grupach)
1.uczniowie dzielą się na 3 grupy,
2.przeczytać określone teksty,
3. wypisać, cechy Boga.
Gr. I. „Bo z wielkości i piękna stworzeń poznaje się przez podobieństwo ich Stwórcę”
(Mdr 13, 1-5; por. Rz 1, 18-29).
Gr. II. Jezus objawia Królestwo Boże (Mt 6, 19-33)
Gr. III„W Nim żyjemy, poruszamy się, i jesteśmy…” (Dz 17, 28)
Zapis do zeszytu:
„Święta Matka Kościół utrzymuje i naucza, że naturalnym światłem rozumu ludzkiego można z rzeczy stworzonych w sposób pewny poznać Boga, początek wszystkich cel wszystkich rzeczy”. Bez tej zdolność człowiek nie mógłby przyjąć Objawienia Bożego. Człowiek posiada tę zdolność, ponieważ jest stworzony „na obraz Boży”.(KKK36)
Rozum może poznać istnienie Boga. Objawienie Boże ukazuje jego Istotę. Filozofia mówi, że Bóg jest. Objawienie potwierdza Jego Istnienie i określa Jego Istotę jako „Miłość”.
Działać
Jakie wnioski płyną z poznania prawdy o Istnieniu Boga? (Uczniowie poddają propozycje zastosowania prawdy o Istnieniu Boga w życiu)
Postawa uwielbienia wobec Stwórcy (podziwiając stworzenia, chwalić Stwórcę)- wierność w modlitwie
Poznawać Boże Objawienie
Odwaga w wypowiadaniu swoich przekonań religijnych, polemika z niewierzącymi
Zawsze w sercu ożywiać świadomość obecności i bliskości żywego Boga (akty strzeliste)
Uczynić Boga celem swoich pragnień i działania (Jemu dedykować każde działanie, prace, zajęcia)
Śpiew piosenki - podsumowaniem treści katechezy.
GDY SZUKASZ BOGA
1. Gdy szukasz Boga, popatrz na kwiaty,
Popatrz na góry i ciemny las.
Z każdej wędrówki wrócisz bogaty,
I nową treścią wypełnisz swój czas.
Bo cały świat jest pełen śladów Boga
I każda rzecz zawiera jego myśl.
Wspaniały szczyt, błotnista wiejska droga -
To Jego znak, który zostawił ci.
2. Gdy szukasz Boga, popatrz na ludzi:
Spójrz, jak taternik zdobywa szczyt,
Zobacz, jak matka w domu się trudzi,
Spójrz w oczy dziecka, a powiedzą ci,
Że każdy z nas stworzony jest przez Pana,
I w każdym z nas zamieszkać pragnie Bóg,
By dobra wieść była przekazywana,
By miłość Swą objawić przez nas mógł.