Od spotkania do przyjaźni

Katecheza przeznaczona dla klas gimnazjalnych lub licealnych

czas: 1 godzina lekcyjna

cele: uczeń potrafi scharakteryzować przyjaźń, umie wskazać kilka przykładów spotkań Jezusa z ludźmi i krótko scharakteryzować postawę uczestników spotkania; potrafi wymienić kilka cech kształtujących dobre i głębokie relacje ludzkie; zna fragment J 15,13–15;

metody: praca w grupach, praca z tekstem, mapa wiedzy, wykład, wnioskowanie, kojarzenie

pomoce: arkusze szarego papieru, szablony kształtów (chmura, błyskawica, konewka, kwiat, drzewo), flamastry, taśma klejąca lub magnesy, xero fragmentu Twierdzy A. de Saint Exuery’ego.

Czynności	Kształcone umiejętności	czas
etap I – wprowadzenie
1. Rozpoczęcie lekcji modlitwą		5min 10 min.
2. Aktywne powtórzenie wiadomości z poprzedniej lekcji	Umiejętność syntezy
3. Wprowadzenie do tematu lekcji (aktywizacja): Nauczyciel przedstawia uczniom myśl A. Henela: „Ludzie odchodzą od nas z powodu czterech «z»: zranić, zrazić, znudzić, znużyć”. Dzieli klasę na 4–5-osobowe grupy, których zadaniem jest ułożenie podobnej zasady: „Ludzie zbliżają się do nas z powodu czterech (trzech)…”. Reprezentanci grup zapisują efekt pracy na tablicy. Nauczyciel podsumowuje pracę. Wniosek wyjściowy lekcji: życie nasze przebiega wśród nieustannych spotkań – ludzie mogą się do nas zbliżać lub odchodzić. Podobnie Ewangelia jest opowieścią o licznych spotkaniach Jezusa z ludźmi.	Twórczość, pomysłowość, łączenie skojarzeń, współpraca
etap II – zapoznanie z treścią
4. Grupy otrzymują tekst: A. de Saint Exupery, Twierdza, tłum. A. Olędzka-Frybesowa, Warszawa 1998, s. 165-166. Zadaniem uczniów jest wydobycie z tekstu i wypisanie na arkuszach szarego papieru cech przyjaźni (współczucie, szczerość, miłość, bezpieczeństwo, szacunek, życzliwość, umiejętność słuchania, czułość, wyrozumiałość, pokój, duchowa wymiana, gościnność, uprzejmość) Uczniowie zawieszają prace na tablicy	Praca z tekstem	7 min.
etap III – rozwinięcie treści
5. Nauczyciel nawiązuje do spotkań ewangelicznych. Zadaje pytanie, czy z nich (z ewangelii) da się wyczytać podobne cechy relacji osób. Zadaniem grup jest wskazanie dla kilku wymienionych cech przykładu wydarzenia (spotkania) z Ewangelii, które eksponowałoby tę cechę. np. szczerość – spotkanie z Tomaszem Apostołem gościnność – spotkanie w domu Łazarza	Utrwalanie wiedzy biblijnej; rozumienie treści biblijnych	4 min.
6. Ustna prezentacja grup	formułowanie wypowiedzi ustnej; ćwiczenie argumentacji	4 min.
etap IV – aplikacja egzystencjalna
7. Mapa wiedzy – Co pomaga w tworzeniu więzi, a co przeszkadza: uczniowie otrzymują wycięte z papieru chmury, błyskawice, kwiaty (drzewa), konewki (może każda grupa otrzymać inną kategorię. Na tych szablonach uczniowie wpisują to, co uważają za chmurę (co zasłania słońce-przyjaźń), co jest błyskawicą (napięcia), co jest kwiatem (co rośnie pod wpływem przyjaźni), co jest konewką (co „podlewa” więzi ludzkie). Uzupełnione szablony uczniowie przyczepiają do tablicy, tworząc w ten sposób obraz świata przyjaźni	Współpraca Kojarzenie różnych „fragmentów” wiedzy Praca twórcza, pomysłowość	8 min.
8. Podsumowanie pracy grup przez katechetę: Fragment J 15,13-15: Jezus nazywa siebie przyjacielem
9. Notatka – J 15, 13-15 lub samodzielna jako praca domowa		4 min.
etap V – zakończenie lekcji

Antoine de Saint Exupery, Twierdza, tłum. A. Olędzka-Frybesowa, Warszawa 1998, s. 165-166:

„Przyjaciel to przede wszystkim człowiek, co nie sądzi. Mówiłem ci, że to ten, co otwiera drzwi przed włóczęgą i jego kulą, i kosturem postawionym w kącie, i nie każe mu tańczyć po to, aby tańczącego oceniać. A jeśli włóczęga opowiada o wiośnie widzianej po drodze, przyjaciel to ten, co przyjmuje w siebie wiosnę. A jeśli opowiada o grozie głodu w wiosce, z której przychodzi, przyjaciel razem z nim cierpi głód. Bo mówiłem ci już, że przyjaciel to ta cząstka człowieka, która jest dla ciebie przeznaczona i otwiera przed tobą drzwi, których może nigdzie indziej nie otwiera. I będzie to prawdziwy przyjaciel i wszystko, co mówi, jest prawdą, i kocha cię, nawet jeśli nienawidzą cię w innym domu. Zaś przyjaciel spotkany w świątyni, obok którego – z łaski Boga – stoję ramię przy ramieniu, to ten, co zwraca ku mnie taką samą jak moja twarz, rozświetloną tym samym Bożym światłem, bo wtedy rodzi się jedność, nawet jeśli poza świątynią on jest sklepikarzem, a jak kapitanem, albo on ogrodnikiem, a ja marynarzem. Spotkałem go na wyższym piętrze niż istniejące między nami różnice i jestem jego przyjacielem. I mogę przy nim milczeć, to znaczy nie obawiać się niczego, bo on nie wejdzie w ciężkich butach do ogrodu mojej duszy i bezpieczne są moje góry i wąwozy, i moje pustkowia. A ty przyjmujesz z miłością, mój przyjacielu, to, co wysyłam ku tobie z królestwa mojej duszy, jakbyś przyjmował mojego ambasadora. Traktujesz go życzliwie, prosisz siadać i słuchasz, co mówi. I otośmy szczęśliwi. Ale czy możliwe, abym przyjmując ambasadorów traktował ich oschle albo odesłał z niczym, dlatego że gdzieś w ich cesarstwie, o tysiące dni od marszu od mojego królestwa ludzie się żywią jadłem, które mnie nie smakuje, albo mają inne obyczaje. Przyjaźń to przede wszystkim pokój i potężna duchowa wymiana, wznosząca się ponad pospolite szczegóły. I temu, kogo ze czcią sadzam za moim stołem, nie będę robił żadnych wyrzutów.

Wiedz nowiem, że gościnność, uprzejmość i przyjaźń to spotkanie z człowiekiem, jakie się dokonuje w człowieku. Nic po mnie w świątyni takiego bóstwa, które by roztrząsało wzrost i tuszę swoich wiernych, ani w domu takiego przyjaciela, który by nie przyjął gości kulawych lub kazał im tańczyć, aby ocenić, czy tańczą dobrze.

Dość spotkasz sędziów na świecie. Nieprzyjaciołom zostaw trud urabiania ciebie, abyś się stał innym, abyś stwardniał. To ich zadanie, tak jak zadaniem burzy jest rzeźbić pień cedru. Przyjaciel jest po to, aby cię przyjął. A kiedy wchodzisz do świątyni, wiedz także, że Bóg nie sądzić cię chce, ale przyjąć”.