ETYKA W ADMINISTRACJI
Etyka- odnosi się do codzienności
3 aspekty etyki:
indywidualny- człowiek ma wolną wolę (pełna wolność)
Jest to etyka zajmująca się pewnego rodzaju zaleceniami (np. jak być szczęśliwym)
społeczny- ludzie funkcjonują w zbiorowości, pojawia się stopień sformalizowania ( rodzina, zbiorowość akademicka, korporacja)
Etyka zajmująca się zasadami nabywania i rozwijania wiedzy o praktycznych skutkach działania ( materialne i niematerialne). Sprawność i racjonalizm, wartościowanie różnych zasad, rozstrzyganie konfliktów, gdy są one ze sobą w sporze.
etyka w relacji państwo - obywatel- znikomy obszar wolności, a duży odpowiedzialności
Prowadzi etykę do zainteresowania usprawnieniami powinności interesanta pełniącego role społeczne
Etyka urzędnicza:
wolność a odpowiedzialność
sprawność a racjonalność
dobro jednostki a dobro ogółu
Etyka - wywodzi się z języka greckiego, przyporządkowuje się czasami pojęcie moralności
def. wąska :
ogół zasad i norm postępowania obowiązujących w danym środowisku w danym czasie
def. szeroka:
ogół refleksji nad moralnością, nad wartościami, nad ocenami, zajmująca się opisem natury człowieka, sposobem jego pouczenia i empirycznych badań na ten temat
Moralność
ogół norm, wzorów, ocen postępowania w określonym środowisku w określonej epoce
2 rodzaje moralności:
opisowa
Stanowisko - co jest? Moralność bytu. Mówimy czy moralność zajmuje się dominującym przekonaniem na temat tego jakie postępowanie jest nakazane
( opieka nad dzieckiem ) albo zakazane ( morderstwo). Jest to stwierdzenie
wartościująca
Pouczanie- jak powinno być - sfera powinności, co powinno być postępowaniem pożądanym
Różnica między etyką a moralnością
etyka korzysta z moralności ( posługuje się moralnością)
ocena i jej skutki ( w etyce element oceny dominuje i przedkłada się na wnioski mające bardziej stanowczy charakter)
sądy etyczne mają charakter normatywny, a sądy moralne charakter opisowy
normy etyczne podobnie jak normy prawne są tetyczne i heteronomiczne tj. powstały w wyniku ustanowienia, a adresaci muszą się im podporządkować, bez względu jaki stosunek mają adresaci w stosunku do nich
normy moralne nie zostały ustanowione, powstały ewolucyjnie i są autonomiczne- od niczego nie zależą
Etos- wierzenia, ideały, które konsolidują pewną grupę
Zespół pewnych wartości, które konsolidują daną grupę. Grupa wybiera sobie wartości i je przestrzega, wg nich postępuje ( np. etos solidarności, człowieka radzieckiego)
Deontologia
dział etyki, który zajmuje się pewnymi wyodrębnionymi ocenami, zasadami postępowania, a to wyodrębnienie ze względu na kryterium zawodowe. Inaczej etyka zawodowa
2 kierunki rozwoju deontologii
podejście wąskie - bezpośrednio związane z zawodem
podejście szerokie- także zagadnienia pozostające obok danego zawodu
Kodeks etyki służby cwilnej tj. zarządzenie Prezesa RM z 11 października 2002 nr 114. MP nr 46 poz 683 z 2002
Nie ma kodeksu dla administracji publicznej i samorządowej, dlatego są lokalne regulacje np. w urzędzie wojewódzkim
UE- Europejski Kodeks Dobrej Administracji z 6 października 2001r przyjęty przez PE.
Kodeksy etyczne:
sformalizowany zbiór
muszą być ogłoszone
nie są źródłami powszechnie obowiązującymi, ale za ich naruszenie odpowiedzialność dyscyplinarna
nagana
upomnienie
usunięcie z zawodu
Czy kodeksy powinny nazywać się kodeksami etycznymi? Nie, bo zwalniają urzędników z myślenia
Zawód zaufania publicznego.
ETYKA OGÓLNA
STAROŻYTNOŚĆ
Demokryt
uznał, że najwyższym dobrem jest zadowolenie z naszego rozumu tzn. umiar w naszym pragnieniu i spełnianiu tych pragnień.
Ten umiar sprzyja pewnej harmonii
Warto kształtować umiar bo rozkosze umysłowe mają w sobie coś nieśmiertelnego
W odniesieniu do administracji zasada wyważonego interesu stron
Sokrates
wyodrębnił cnoty moralne ( dobra moralne) -- przedmiot zainteresowania etyki
wywodzą się z natury człowieka
są w grupie zalet
jednakowe dla wszystkich ludzi
dokonał hierarchizacji dóbr moralnych
próbował powiązać cnoty moralne z pożytkiem i wiedzą
intelektualizm etyczny
Jeżeli posiadamy cnoty moralne to jesteśmy pożyteczni ( dają one nam):
satysfakcję (pożytek wewn.)
efektywność (zdarzają mi się dobre rzeczy)
zmieniają pozytywnie otoczenie
Wiedza:
czym jest sprawiedliwość
odwaga
rozsądek
Platon
cnota nie zależy tylko od wiedzy ale od właściwego wyboru celu)
należy prawidłowo użyć wiedzy i właściwie ją ukierunkować
należy się zastanowić, czego ja chce od życia
właściwy wybór celu
cnota staje się celem- zataczamy krąg
być sprawiedliwym- prawidłowo użyć wiedzy i ją ukierunkować
wiedza prowadzi do sprawiedliwości
próba przeniesienia na relację państwo - jednostka, jednostka- państwo
państwo powinno kształtować swoje zachowania regulacje ze względu na etykę
Arystoteles
etyka nauka o zasadach słusznego postępowania
zwiększa słuszność nie tylko z teorią, ale również z praktyką ( musi korzystać z kompromisu) - zasada złotego środka
odrzuca minimalizm- bo jest dla nas pobłażliwy
odrzuca maxymalizm
wg niego cnota jest tylko środkiem do osiągnięciem szczęścia
praktyczność i realność prowadzi do stwierdzenia, że cnota jest tylko środkiem
odrzuca pogląd Platona, że cnota jest początkiem i końcem
etyka daje wskazówki jak postępować aby być szczęśliwym
Stoicy
cnoty moralne są dobre, które cechuje:
samowystarczalność
możliwość życia w zgodzie z naturą i rozumem
umożliwiają bycie wolnym człowiekiem
jeżeli jesteśmy pod wpływem cnoty, to wiemy co jest dobre, a co złe. Określamy cele i dążymy do ich realizacji
etyka powinna wskazywać, jakie dobra są ważne, ale też zobojętnienie na resztę spraw bo:
nie rozpraszamy się
odcięcie od tego, co nas unieszczęśliwia
nie rozdrabniamy się
aby zobojętnięć ( aby osiągać dobre cele) trzeba być niezależnym (czy jest się obiektywnym czy nam się tak wydaje) i mieć silną wolę.
Szeroko rozszerzone reguły etyczne. Wg nich wszystkie problemy da się rozwiązać
Pobudki ludzkich czynów, ( jaka jest nasza natura, jaki jest nasz charakter)
NOWOZYTNOŚĆ
Chrześcijaństwo: cnoty związane z Bogiem
sprawiedliwość
miłosierdzie
umiarkowanie
Etyka zakłada wolną wole człowieka ( wolontaryzm). Człowiek ma zobowiązania wymagać od innych.
Odrzucają determinizm
Kartezjusz i John Lock
człowiek jest z natury dobry, bo dobry jest ludzki rozum (podpowiada jakie są dobre zasady i jak je realizować)
niektórzy dodają wychowanie jako zasadę słusznego postępowania
Sceptycyzm
antytetyczny, mówi że nie ma czegos takiego jak prawo moralne, więc nie ma etyki
Początek Gorgiasz
Nic nie jest pewne- mówienie, jakie zasady są słuszne są nadużyciem
Możemy mówić jakie zasady są słuszne, efektywne, ale nie moralne.
Nicolo Machiaweli
uważał, że zasadą jest brak zasad
„cel uświęca środki”
moralność nie powinna łączyć się z praktyką, bo praktyka to skuteczność
II grupa sceptyków- człowiek nie ma dobrej natury jest skłonny do zła
T. Hops
każdy człowiek jest egoistą, zabiega tylko o własne dobro
egoizm pożyteczny dla jednostki, ale szkodliwy dla otoczenia
Hops zastanawia się co jest dobre a co złe?
Nie ma pewników moralnych, nie możemy tworzyć żadnych zasad, poleceń, kodeksów
F. Nitche
ludzie obdarzeni silną wolą mają moralność panów
ludzie słabi mają moralność niewolników mimo, iż są wolni ( takich jest więcej)
współczucie ma zdeformować ocenę (wilk w owczej skórze)
Schopenhauer
etyka to współczucie
nigdy nie osiągniemy szczęścia, inni też cierpią
Marksistość:
-zasady etyczne zależą od grupy, w której się znajdujesz
Egzystencjaliśći
jesteśmy w tragicznej pułapce, nie ma z czego się cieszyć
jesteśmy wolni i samotni
nie mamy skąd czerpać wskazówek jak postępować
jesteśmy rozdarci
życie jest przypadkiem (chaosem) a zaplanowanie czego kolwiek jest pozbawione sensu
wolność jest przekleństwem
BIOETYKA
w najbardziej podstawowych sprawach, ludzie najbardziej się różnią:
aborcja
klonowanie
eutanazja
zapłodnienie in vitro
przeszczep narządów od zwierząt
tworzenie himer
Przeciwnicy pewnych zdarzeń zaczynają się odwoływać do etyki.
Np. jeśli chodzi o aborcję:
poczęcie nowej istoty nie zawsze jest czymś dobrym
nie każde życie ludzkie ma tą samą wartość
nie wszystkie gatunki ludzkie należą do homo sapiens
Kodeks Etyki Służby Cywilnej
akt prawny odnoszący się do etyki, jedyny obowiązujący w Polsce
odnoszący się do administracji rządowej i samorządowej
fundamentem kodeksu jest art. 153 konstytucji- w celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa w urzędach administracji rządowej działa korpus służby cywilnej.
Rozwinięciem art. 153 konst. jest ustawa o służbie cywilnej i kodeks etyki służby cywilnej.
KESC jest poprzedzony zobowiązaniem, bowiem zarządzenie PRM z dnia 11 października 2002 ma ten kodeks upowszechnić (dokładnie szef służby cywilnej) nie tylko przez publikacje, stale monitorować sposób jego stosowania, a w razie zaistnienia potrzeby szef służby cywilnej jest upoważniony do dokonywania wykładni pojęć w nim zawartych
Brak w KESC sankcji (wie o nim niewielka liczba osób)
Kodeks zawiera 5 art. powiązanych z art. 153 Konstyt. ( 4 z nich bezpośrednio powiązanych z art. 153, a 1 reguluje po co jest służba cywilna, funkcje, organy, powinności, co z czego wynika)
Zawodowość
§ 3 KESC Członek korpusu służby cywilnej dba o rozwój własnych kompetencji, a w szczególności:
urzędnik ma być kompetentny, w tym co robi , ale z punktu etyki ma być profesjonalistą, musi sam dbać o swoje kompetencje, o rozwoju ich w ogóle nie wspominając( nie stoimy w miejscu, wiemy co się dzieje w dziedzinie, którą się zajmuje); urzędnik w stosunku do petenta ma władze ( próba podwyższania kwalifikacji jest trudna)
zdobycie wiedzy pozwalającej nam na pełną znajomość aktów prawnych ( czy akt pr. się zmienił, czy nie pojawił się nowy akt pr.)
znajomość wszystkich okoliczności w sprawie faktycznych i prawnych ( potrafie należycie je ustalić)
gotowość wykorzystania wiedzy innych:
współpracowników
podwładnych
biegłych
ekspertów
odpowiedzialność każdego urzędnika za jakość wykonywanego zadania (urzędnik odpowiada nie tylko za część zadania wykonywanego przez siebie, ale za całość wykonywanego zadania- praca grupowa- odpowiedzialność solidarna)
ciągłe przygotowanie do uzasadniania (jasne i merytoryczne) swoich decyzji i zachowań (dlaczego taki tok postępowań)
dobrze sporządzone uzasadnienie zmniejsza liczbę odwołań
zawodowość nie jest tożsama z rzemiosłem, gdyż jest związana z aspiracją
zawodowość- administracja ma się rozwijać , ma być kreatywna, rozwiązanie w sposób niekonwencjonalny, ale zgodny z prawe i efektywny
Rzetelność - § 2
Członek korpusu służby cywilnej wykonuje obowiązki w sposób rzetelny, a w szczególności:
rzetelność- sumienność, wnikliwość, rozważność przy wykonywaniu zadań, a jednocześnie wszystko to jest nacechowane efektywnością pracownika- jest twórczy w podejmowaniu zadań, a wyznaczone obowiązki realizuje aktywnie, nie ograniczając się jedynie do litery prawa
rzetelność to także nie uchylanie się od odpowiedzialności, za trudne rozstrzygnięcia (część osób pasywna bo nie chce się tłumaczyć z nowego rozwiązania)
dostrzeżenie alternatywy rozstrzygnięcia
kiedy dojdzie do błędu z mojej przyczyny
jestem gotowa uznać, że taki błąd się przydarzył i wyciągam z niego konsekwencje
( naprawienie skutków wydanej przeze mnie błędnej decyzji)
gotowość do przyjmowania krytyki merytorycznej (łagodnie co do formy, surowo co do treśći)
rzetelny urzędnik, to urzędnik lojalny w wykonywaniu poleceń służbowych ( ale w granicach prawa)
powściągliwość w wypowiadaniu się na temat swojej pracy, przełożonych lub podwładnych
zrozumienie przez urzędnika, że jego praca wymaga pewnych ograniczeń po jego stronie
panowanie nad emocjami
wnikliwość i sprawność w podejmowaniu decyzji
Bezstronność- § 4
2 rodzaje nakazów i zakazów:
prewencyjne - urzędnik nie dopuszcza do podejrzeń o istnieniu związku między interesem publicznym a prywatnym
urzędnik wystrzega się okazji do promowania jakichkolwiek grup interesu (np. niebywanie na pewnych imprezach)
Zasada neutralności politycznej - § 5
zakaz ulegania wpływom o charakterze politycznym:
obowiązek lojalności urzędnika wobec aktualnego rządu, jego programu, strategii
udzielanie swoim zwierzchnikom obiektywnych zgodnych ze swoją wiedzą i rolą opinii
nieuczestniczenie w strajkach i akcjach protestacyjnych, które niezakłócają normalnego funkcjonowania własnego urzędu w godzinach pracy (niedopuszczalny strajk okupacyjny, dopuszczalny strajk poza godzinami pracy w oddaleniu od urzędu)
zakaz otwartego wskazywania na swoje poglądy polityczne
nakaz eliminowania przez samych urzędników wpływów politycznych na rekrutacje i awanse (procedury rekrutacji: przejrzyste składające się z kilku elementów)
urzędnik powinien dbać o jasność i przejrzystość relacji z osobami pełniącymi funkcje publiczne
nakaz dystansowania się od wpływów politycznych (nieangażowanie się w działania mogące służyć celom politycznym)
zakaz ujawniania publicznie poglądów i symapatii politycznych
Wzór praworządnośi:
ma wzmacniać zaufanie obywateli do państwa i jego organów
wystawiamy świadectwo urzędowi w którym pracujemy
jest to służebna praca, ale nie oznacza braku godności, dba o godność państwa i obywateli
przedkładanie dobra publicznego na dobro prywatne
Konflikt interesów
obok korupcji najważniejszy problem
osoba pełniąca funkcje publiczne lub członkowie jej najbliższej rodziny jednocześnie utrzymują kontakty o charakterze prywatnym lub wykonują funkcje, które mogą wpływać na treści urzędowych zachowań w sposób rodzący wątpliwości co do jego bezstronności (interes prywatny pływa lub wydaje się wpływać na bezstronne wykonywanie funkcji publ.)
dotyczy jakichkolwiek korzyści (Rekomendacja Rady Europy)
konflikt interesów ma bardzo szeroki zasięg
każda osoba pełniąca funkcje publiczne powinna ujawnić sama, że znajduje się w konflikcie interesów lub, że nie jest
składanie oświadczenia na wszelki wypadek daje przejrzyste funkcjonowanie w urzędzie
lokalizacja:
intersy finansowe
interesy gospodarcze
uczestnictwo w stowarzyszeniu, fundacji, partii politycznej
procedura kontroli
zezwolenie i koncesje
ujawnia się przy wstępnym etapie zatrudniania lub awansach oraz w sytuacjach uznania (zamówienia publiczne, przetarg, zakup z wolnej ręki - ominięcie przepisów prawa)
procedura kontroli- próba wpłynięcia na osobę kontrolującą aby zaniechał kontroli lub dał dobre wnioski pokontrolne)
zachowanie w przypadku konfliktu interesów:
powściągliwość ze światem zewnętrznym
przygotowanie na odmowe
staranność i bezstronność w swoim działaniu
propozycja dodatkowego zatrudnienia
rada nadzorcza
forum doradcze
przyjęcie podarku (stanowcze nie)
czy jest dany w rzeczywistym podziękowaniu
czy jest wolny od przyszłych zobowiązań
czy jest przyjęcie podarku poświęca moją niezależność
czy jest uzasadnione dla świata zewnętrznego
im bardziej transparentna procedura podejmowania decyzji, tym większa szansa, że konfliktu można nie zauważyć
sankcje:
art. 228KK i 229 KK ( związek z pełnioną funkcją, forma materialna korzyści lub obietnica korzyści)
art. 231 KK ( podejmowanie decyzji przy istnieniu konfliktów interesów)
art. 69 i 71 ustawy o służbie cywilnej
art. 7 ustawy o służbie cywilnej
Korupcja
kodeks karny
cywilnoprawna konwencja o korupcji ( Strasburg 1981)
żądanie albo proponowanie, wręczanie albo przyjmowanie bezpośrednio lub pośrednio łapówki lub jakiejkolwiek korzyści lub obietnicy takiej korzyści, które to zdarzenia wypaczają prawidłowe wykonanie jakiegokolwiek zachowania lub obowiązku wymaganego od osoby otrzym. łapówkę lub należną korzyść (oddanie łapówki najbardziej boli)
co sprzyja korupcji:
źle prowadzona księgowość
jasne procedury decyzji
motywacja:
małe nagrody
małe kary
urzędnicy jak wynika z badań czują się pokrzywdzeni, a pewne zachowania od petentów stanowią wyrównanie krzywdy
nepotyzm i kumoterstwo
korzystanie z dóbr służbowych ( papier, ksero, samochód służbowy)
terminowość
zdarzają się nieetyczne nabywania wiedzy
trzeba tak udzielać wiedzy, żeby jak najmniej przysłużyła się np. do popełnienia przestępstwa, jeśli istnieje takie domniemanie
w sytuacji, kiedy petent opowiada urzędnikowi swoją życiową historię, urzędnik zmienia swoją rolę (łatwiej udzielić informacji, która nie powinna być udzielona)
trudności w komunikacji międzyludzkiej (zwłaszcza wtedy, gdy w grę wchodzą emocje)
najbardziej skuteczne jest rzeczowe podejście do sprawy i odpowiedni dobór słów
EUROPEJSKI KODEKS DOBREJ ADMINISTRACJI
nie ma charakteru kompleksowej regulacji
w formie zaleceń
standardy w stosunku urzędnik - petent
petent ma prawo bezpośrednio powołać się na treść EKDA
ma stanowić fundament rzetelnego i sprawiedliwego funkcjonowania administracji
zasady podstawowe
praworządności
niedyskryminowania
współmierności
obiektywności
działania konsekwentnego i zgodnego z oczekiwaniami
art. 4- zasada praworządności
art. 5 zasada niedyskryminowania
urzędnik zapewni, że nie dojdzie do dyskryminacji (efekt, rezultat, a nie staranne działanie)
równe traktowanie
obiektywne przesłanki
różnica a dyskryminacja
traktowanie różnicy jako agresywnej, przed którą należy się obronić i w konsekwencji prowadzi to do dyskryminacji
art. 6 - zasada współmierności
urzędnik zapewni, że działania będą współmierne do obranego celu
urzędnik w szczególności będzie unikać ograniczania praw albo nakładania obciążeń, jeśli byłyby one niewspółmierne do celu działań
wyważenie interesu osób prywatnych i ogólnego interesu publ.
art. 7- zakaz nadużywania uprawnień
z wszelkich uprawnień urzędnik może korzystać wyłącznie dla osiągnięcia celu, dla którego te uprawnienia zostały powierzone
urzędnik odstąpi od korzystania z swoich uprawnień, dla osiągnięcia celów, dla których jest brak podstawy prawnej albo nie mogą być uzasadnione interesem publ.
art. 8- zasada bezstronności i niezależności
urzędnik działa bezstronnie i niezależnie, powstrzymuje się od wszelkich orbitalnych działań, które mogą mieć negatywne skutki dla pojedynczych osób
urzędnik powstrzymuje się od wszelkich form faworyzowania
na postępowanie urzędnika nie będzie miało wpływu:
interes osobisty, rodzinny, narodowy
presja polityczna
inters finansowy urzędnika lub bliskiego członka rodziny
KPA
wyłączenie pracownika
wyłączenie organu
pogłębianie zaufania obywateli do urzędu
ordynacja podatkowa art. 131, 132
kodeks etyki służby cywilnej
art. 9 - zasada obiektywności
urzędnik uwzględni wszystkie czynniki i przypisze im odpowiednie znaczenie
art. 10 - zgodne z prawem oczekiwanie oraz konsekwentne działanie i doradztwo
obowiązek uzasadniania na piśmie odstąpienia od wcześniejszych praktyk
urzędnik uwzględnia uzasadnione i słuszne oczekiwania petenta dotyczące instytucji urzędnika
w razie potrzeby urzędnik służy poradą dotyczącą sposobu możliwości postępowania w danej sprawie oraz poradą dotyczącą porządnego rozstrzygnięcia danej sprawy
art. 11
urzędnik powinien działać
bezstronnie
uczciwie
rozsądnie
art. 12- zasada uprzejmości
urzędnik pozostaje usługodawcą
jest dostępny
udziela odpowiedzi w sposób wyczerpujący i dokładny
wskazuje właściwego, jeśli sam nie jest właściwy
art. 13
urzędnik zapewni, że każdy obywatel UE lub każda osoba, która zwróci się na piśmie do instytucji w jednym z języków traktatów otrzyma odpowiedź w tym języku
obowiązuje w miarę możliwości w stosunku do osób prawnych, stowarzyszeń...
art. 14
należy potwierdzać odbiór wszelkich pism w terminie do 2 tyg. Skierowanych do instytucji, chyba, że w tym czasie można wydać merytoryczne rozwiązanie
odbiór: nazwisko, nr tel, stanowisko służbowe,
nie ma konieczności potwierdzania pism, które
są nadużyciem ( zbyt wiele powtarzających się)
bezsensowny charakter
nadmierna liczba
art. 15
zobowiązanie po stronie urzędnika do przekazania sprawy do właściwej jednostki adm.
niezwłocznie
informuje osobę wysyłającą pismo o skierowaniu do właściwej jednostki
art. 16 - prawo wysłuchania i złożenia oświadczeń
urzędnik zapewnia respektowanie prawa do obrony dla jednostki na każdym etapie postępowania
prawo do przedstawienia swoich uwag na piśmie lub ustnie przed podjęciem decyzji
art. 17 - termin podjęcia decyzji (stosowny)
każde pismo skierowane do instytucji
decyzja zostaje podjęta w stosownym terminie lub niezwłocznie, ale nie później niż w terminie 2 mcy od wpłynięcia wniosku
złożony charakter sprawy- jeśli nie może być rozstrzygnięta w terminie 2 mcy, informuje się osobę o tym, załatwia się w jak najszybszym terminie
art. 18- obowiązek uzasadniania decyzji
gdy decyzja może mieć wpływ negatywny dla osoby, należy podać powody jej wydania:
podstawa prawna
jednoznaczne podanie istotnych faktów
gdy urzędnik ma niejednoznaczne argumenty powinien odstąpić od wydania negatywnej decyzji
można podjąć standardowe uzasadnienie, gdy występuje wiele podobnych spraw, a dopiero ma wniosek trzeba wydać uzasadnienie indywidualne
art. 19 informacje o możliwości odwołania się:
rodzaj środka
właściwy organ
właściwy termin
możliwość odwołania się do sądu
art. 20 przekazanie podjętej decyzji
natychmiast po jej podjęciu
powstrzymanie się od powiadomienia innych adresatów dopóki zainteresowana osoba nie zostanie powiadomiona o tej decyzji
uzupełnić
Lobbing- grupa nacisku- legalna forma partycypacji ( doradztwo fachowe, wpływanie na decyzje) społecznej w politycznym procesie decyzyjnym
Ustawa o lobbingu weszła w życie 7 marca 2006r (wcześniej regulowane było przez korporacje)
Ustawa o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa 169/1014 z 2005r. do procesu stanowienia prawa można włączyć także organy administracji ( głównie rządowej).
Rozporządzenie Ministra spraw wewnętrznych w sprawie rejestru podmiotów wykonujących zawodową działalność lobbingową.
Ustawa wyróżnia 2 rodzaje lobbingu:
zawodowy
inny
Zwykły lobbing - każde działanie prowadzone metodami prawnie dozwolonymi zmierzające do wywierania wpływu, na organy wł. publicznej w procesie stanowienia prawa. Liczy się zamiar a nie skutek.
Lobbing zawodowy - działalność zmierzająca do wywarcia wpływu prowadzona na rzecz osoby trzeciej, w celu uzgodnienia interesów tej osoby. Działalność prowadzona przez przedsiębiorcę lub osobę fizyczną na podstawie umowy cywilno prawnej.
osoby prowadzące lobbing zawodowo powinni być wpisani do rejestru
powinny te osoby posiadać zaświadczenie, że są wpisane na listę lobbistów (ważność zaświadczenia max 3 mce)
rejestr jest jawny można sprawdzić imię i nazwisko danej osoby na stronie internetowej np. BIP
lobbista musi mieć oświadczenie, w którym jest mowa o podmiotach dla których lobbuje ( forma pisemna)
w Polsce zarejstrowanych jest mniej niż 100 osób
aby wejść np. do Parlamentu muszą posiadać specjalne karty wstępu i identyfikatory aby móc się poruszać
wykonywanie lobbingu bez zarejestrowania grozi karą grzywny od 3 do 50 tyś zł
jeżeli w rejestrze znajdują się nieaktualne dane nie ma żadnej sankcji
każdy kontakt z lobbystą powinien być udokumentowany (ustawa wprowadziła po stronie organów władzy publicznej konieczność sporządzania sprawozdań i zaznaczenie w nich:
kto lobbował
dla kogo
i oco lobbował)
ustawa lobbingowa posługuję się określeniem organy władzy publicznej po wejściu w życie ustawy lustracyjnej katalog tych organów rozszerzył się
Co wolno lobbiście:
może wejść i spokojnie poruszać się po budynku urzędu, Parlamentu
kierownik urzędu zapewnia lobbiście dostęp do kierowanego przez siebie urzędu, dostępu do dokumentów, ma on umożliwić lobbiście reprezentowanie podmiotu dla którego działa:
dostęp do dokumentów, ich xero lub robienie z nich notatek
może zabierać głos
nie może brać udziału natomiast w posiedzeniach zamkniętych (np. regulamin Sejmu pozwala aby lobbista mógł brać udział w posiedzeniach komisji natomiast nie może brać udziału w podkomisjach)
może przedkładać propozycje, opinie prawne, ekspertyzy
może nam zadawać pytania i na te pytania musimy odpowiedzieć
Ustawa odnosi się do
przedsiębiorców
osób fizycznych
nie powinni natomiast lobbistami być dziennikarze; społeczny lobbing nieuregulowany
1