MAKROSKOPOWE ROZPOZNAWANIE GRUNTÓW MINERALNYCH NIESPOISTYCH I ORGANICZNYCH
Pojęcie gruntów:
Utwory powierzchniowe skaliste i nieskaliste, które mogą być podłożem budowlanym nazywamy gruntami.
Podział gruntów (według PN-74/B-02480):
Grunty podzielono na:
grunty rodzime:
skaliste,
nieskaliste mineralne spoiste,
nieskaliste mineralne niespoiste,
nieskaliste organiczne.
grunty nasypowe:
nasypy budowlane (symbol geotechniczny NB),
nasypy niekontrolowane (symbol geotechniczny NN).
Grunty rodzime skaliste
Stanowią zwykle bardzo dobre podłoże budowlane (duża wytrzymałość na nacisk). Pod względem budowlanym może być rozpatrywane pod kątem:
- układu szczelin (szczelinowatości),
- podatności na wietrzenie,
- pod względem rozpuszczalności w wodzie
Grunty te dzielą się na dwie grupy:
skały twarde- wytrzymałość na ściskanie powyżej 5 MPa,
skały miękkie- wytrzymałość na ściskanie poniżej 5 MPa.
Grunty nieskaliste mineralne niespoiste:
Wytrzymałość na ściskanie tych gruntów zależy od uziarnienia osadów. Dlatego też wyróżnia się poszczególne frakcje: granulometryczne (określone przedziały średnic ziarnowych):
frakcja kamienista (Fk)- d > 40 [mm]
frakcja żwirowa (Fż)- 40 ≥ d > 2 [mm]
fakcja piaszczysta (Fp)- 2 ≥ d >0,05 [mm]
frakcja pyłowa (FП)- 0,05 ≥ d >0,002 [mm]
frakcja iłowa (Fi)- 0,002 ≥ d [mm]
Grunty kamieniste:
Wśród gruntów kamienistych wyróżniamy:
wietrzeliny (KW)- zawartość frakcji kamienistej Fk > 50 %, zawartość frakcji iłowej Fi ≤ 2 %,
wietrzeliny gliniaste (KWg)- zawartość frakcji kamienistej Fk > 50 %, zawartość frakcji iłowej Fi > 2 %.
Wietrzeliny i wietrzeliny gliniaste występują na miejscu wietrzenia skał wyjściowych.
rumosz (KR)- zawartość frakcji kamienistej Fk > 50 %, zawartość frakcji iłowej Fi ≤ 2 %,
rumosz gliniasty (KRg)- zawartość frakcji kamienistej Fk > 50 %, zawartość frakcji iłowej Fi > 2 %.
Rumosz i rumosz gliniasty występują poza miejscem występowania skał wyjściowych i nie są to osady sedymentacji wodnej.
otoczaki (KO)- zawartość frakcji kamienistej Fk > 50 %, zawartość frakcji iłowej Fi ≤ 2 %.
Otoczaki nie są utworem sedymentacji wodnej.
Podział gruntów ze względu na uziarnienie:
Grunty gruboziarniste: średnica ziarna- d = (40 ÷ 2) [mm]
Grunty drobnoziarniste: średnica ziarna- d = (2 ÷ 0,05) [mm]
Tabela 7. Klasyfikacja gruntów grubo- i drobnoziarnistych
Lp |
Rodzaj gruntów |
Symbol geotechniczny |
Frakcja główna
[mm] |
Frakcja żwirowa Fż [%] |
Frakcja piaszczysta Fp [%] |
Frakcja pyłowa FП [%] |
Frakcja ilasta Fi [%] |
Uwagi |
1 |
Żwir gruby |
Żr |
40÷20 |
78÷100 |
0÷10 |
0÷10 |
0÷2 |
--- |
2 |
Żwir średni |
Żs |
20÷10 |
78÷100 |
0÷10 |
0÷10 |
0÷2 |
--- |
3 |
Żwir drobny |
Żd |
10÷2 |
78÷100 |
0÷10 |
0÷10 |
0÷2 |
--- |
4 |
Pospółka |
Po |
--- |
10÷50 |
Fp + FП + Fi = 50 ÷ 90 |
--- |
||
5 |
Piasek drobny |
Pr |
2÷0,5 |
--- |
88÷100 |
0÷10 |
0÷2 |
--- |
6 |
Piasek średni |
Ps |
0,5÷0,25 |
--- |
88÷100 |
0÷10 |
0÷2 |
wyczuwalna szorstkość gruntu |
7 |
Piasek drobny |
Pd |
0,25÷0,05 |
--- |
88÷100 |
0÷10 |
0÷2 |
--- |
8 |
Piasek pylasty |
PП |
0,1÷0,05 |
--- |
68÷90 |
10÷30 |
0÷2 |
--- |
Grunty nieskaliste organiczne
Grunty próchniczne (H)- zawierają 3÷5 [%] materii humusowej. W próbie rozmakania materia opada szybko na dno naczynia nie zabarwiając wody. Tylko nieduże części organiczne pływają w toni wody. Przykład: piasek próchniczny (Ph).
Namuły organiczne (Nm)- zawierają 5÷30 [%] materii organicznej. Przykład: namuły piaszczyste (Nmp) lub namuły torfowe (Nmt).
Torfy (T)- zawierają powyżej 30 % materii organicznej. Torf na ogół nie nadaje się na podłoże budowlane (należy je usnąć). O pewnych właściwościach geotechnicznych świadczy stopień rozłożenia torfu. Według uproszczonej klasyfikacji wymienia się 5 typów rozłożenia torfu:
A- torf nierozłożony (widoczne części roślinne, wyciskana woda jest niezabarwiona, nie przeciska się między palcami),
B- torf źle rozłożony (widoczne części roślinne, woda ma zabarwienie jasnożółte, nie przeciska się między palcami),
C- torf słabo rozłożony (widoczne niektóre części roślinne, woda ma zabarwienie żółto-brunatne, w niewielkim stopniu przeciska się między palcami),
D- torf dobrze rozłożony (niewidoczne części roślinne, woda ma zabarwienie brunatne, torf dobrze przeciska się między palcami),
E- silnie rozłożony (występuje masa plastyczna bez wody, torf świetnie przeciska się między palcami).
Stan gruntów:
Luźne (ln)- stopień zagęszczenia ID = 0 ÷ 0,33
Średnio zagęszczone (szg)- stopień zagęszczenia ID = 0,33 ÷ 0,67
Zagęszczone (zg)- stopień zagęszczenia ID = 0,60 ÷ 0,80
Bardzo zagęszczone (bzg)- stopień zagęszczenia ID = 0,80 ÷ 1,00
Zawartość węglowodanów:
Brak węglowodanów - próbka nie reaguje z kwasem solnym,
1÷3 %- próbka reaguje krótko i mało intensywnie,
3÷5 %- próbka reaguje krótko ale intensywnie,
>5 %- próbka reaguje długo i intensywnie.
Domieszki
Domieszki mogą być:
naturalne:
- nieduże zawartości frakcji nietypowych,
- muszelki,
- szczątki roślinne (detrytus roślinny)
sztuczne:
- żużel,
- gruz,
- opiłki metali.
- 18 -