Prawo Cywilne - WYKŁAD II 02.03.2003 Rafał Szczepaniak

WYKŁAD III 09.03.2003

WYKŁAD IV 23.03.2003

Nadużycie praw podmiotowych Art. 5 K.C stanowi że nikt nie może korzystać ze swoich praw podmiotowych w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego takie wykorzystanie praw podmiotowych w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Takie wykorzystanie praw podmiotowych nie zasługuje na stosowanie, jest ono nazywane nadużyciem prawa.

Art. 5 jest środkiem odpierania zarzutów lub ataków innej osoby nigdy nie jest środkiem ataku!!

Wykonywanie praw podmiotowych nasze prawo podmiotowe możemy wykonywać w taki sposób, że sami z nich korzystamy lub powierzamy korzystanie z nich innej osobie.

Wygaśniecie praw Podmiotowych

1. Na skutek upływu określonego czasu.

2. Na skutek śmierci osoby której to prawo przysługiwało. Niektóre prawa podmiotowe wygasają razem ze śmiercią osoby której one przysługują są one bowiem ściśle związane z osobą np.:

1. Prawa na dobrach osobistych

2. Niektóre prawa majątkowe np.: Użytkowanie, służebności osobiste.

Strony stosunków cywilno prawnych - zasadniczo wyróżniamy II strony (podmioty) stosunków cywilno prawnych

1. Osoby fizyczne - Art. 8 K.C stanowi że każdy człowiek od chwili urodzenia nabywa zdolność prawną.

Zdolność prawna to możność bycia podmiotem praw i obowiązków.

NASCITURUS - Dziecko poczęte jeszcze nie urodzone.

Polskie prawo cywilne nie jednokrotnie chroni również Nasiturusa:.

1. Ma on prawo do odszkodowania za szkody jakie zostały mu wyrządzone jeszcze przed urodzeniem.

2. Nasciturus dziedziczy po swoich spadkodawcach, którzy zmarli przed jego urodzeniem, pod warunkiem że urodzi się on żywy.

Człowiek traci zdolność prawną dopiero z chwilą swojej śmierci.

Urzędy stanu cywilnego które są częścią urzędów gmin sporządzają Akt Zgonu na podstawie karty zgonu wystawionej przez lekarza.

Można uznać człowieka za zmarłego orzeczeniem sądowym dopiero po upływie 10 lat od końca roku w którym widziano go żywym.

Nikt nie może być uznany za zmarłego przed ukończeniem 23 roku życia.

Jeżeli osoba w chwili uznania za zmarłego ma 70 lat wystarczy 5 lat.

Jeżeli jest pewność że człowiek nieżyje, nie ma jego ciała, wtedy sąd orzeczeniem stwierdza zgon i na tej podstawie wystawiany jest akt zgonu.

Zdolność do czynności prawnych to możność nabywania praw i zaciągania zobowiązań swoim własnym działaniem

Człowiek nabywa pełną zdolność do czynności prawnych z chwilą osiągnięcia pełnoletności czyli 18 roku życia.

Z chwilą osiągnięcia 13 roku życia człowiek nabywa ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

1. Może swobodnie dysponować przedmiotami oddanymi mu przez opiekunów ustanowionych do swobodnego użytku.

2. Ubrania przekazane mu przez opiekuna ustawowego nie są rzeczami oddanymi do swobodnego użytku.

3. Osoba taka może swobodnie dysponować swoim zarobkiem.

4. Osoba taka może zawrzeć każdą umowę ale za zgodą opiekuna ustawowego. Zgoda ta może być wyrażona przed lub po zawarciu umowy, jeżeli mówimy o potwierdzeniu.

5. Osoba taka bez zgody opiekuna ustawowego może zawrzeć umowę, zazwyczaj zawartą w drobnych, bieżących sprawach życia społecznego (zakup słodyczy)

Warunkiem ważności takiej umowy jest jednak to by nie została ona dokonana z rażącym pokrzywdzeniem tego człowieka.

6. Taka osoba może również dokonać 1 stronnej czynności prawnej. W tym wypadku jednak zgoda opiekuna musi być wyrażona przed wykonaniem czynności (przyrzeczenie publiczne)

Ubezwłasnowolnienie - jest to sądowne pozbawienie zdolności do czynności prawnych. Przyczynami ubezwłasnowolnienia są:

1. Choroba psychiczna.

2. Niedorozwój umysłowy.

3. Inne ciężkie zaburzenia psychiczne spowodowane pijaństwem lub narkomanią jeżeli występują z taką siłą że osoba nimi dotknięta nie jest w stanie sama prowadzić swoich spraw. Sąd ubezwłasnowolnia ją całkowicie i ustanawia dla niej opiekuna ustawowego w świetle prawa osoba taka jest jak dziecko do 13 roku życia. Jeżeli natomiast patologie te nie występują z taką siłą by osoba nimi dotknięta nie mogła prowadzić swoich spraw. Sąd ubezwłasnowolnia ją częściowo i ustanawia dla niej kuratora do pomocy. Jednocześnie sąd wskazuje czynności których osoba ta nie może dokonywać bez zgody kuratora.

2. Osoby prawne. Są to jednostki organizacyjne którym przepisy przyznają osobowość prawną. Wyróżniamy osoby prawne typu

• Korporacyjnego a więc zrzeszeniowego Korporacje to zrzeszenie osób np.: spółki kapitałowe, spółdzielnie, partie polityczne, jednostki samorządu terytorialnego (Gminy, powiaty, województwa)

• Fundacyjnego a więc zakładowego. To np.: przedsiębiorstwa państwowe fundacje, skarb państwa TO NIE SĄ ZRZESZENIA OSÓB!!!! Są to zorganizowane masy majątkowe!!

Skarb państwa jest osobą prawna powstającą bezpośrednio na mocy K.C. Skarb państwa to inaczej państwo w stosunkach majątkowych.

Osoby prawne powstają najczęściej z momentem wpisania do rejestru sądowego od 1 stocznia 2001 funkcjonuje w Polsce zbiorczy rejestr pod nazwą KRS -> Krajowy Rejestr Sądowy.

Osoba prawna przestaje istnieć najczęściej z momentem wykreślenia z rejestru.

Są jednak, również osoby prawne które powstają z mocy prawa wpisania ich do jakiegokolwiek rejestru np.: skarb państwa, gminy, powiaty, województwa... jednostki samorządu terytorialnego.

Osoba prawna nabywa pełną zdolność do czynności prawnych

Są jednak czynności których osoba prawna ze swej natury wykonać nie może np.: zawarcie związku małżeńskiego, sporządzenie testamentu, adoptowanie dzieci.

Osoby prawne działają przez swoje organy: Jakie organy występują w danej osobie prawnej określa prawo i statut tej osoby prawnej. Np.: w spółkach kapitałowych występuje zarząd, rada nadzorcza, komisja rewizyjna oraz walne zgromadzenia wspólników. Taki sam układ organizacyjny występuje w spółdzielniach natomiast w przedsiębiorstwach państwowych jest dyrektor, rada pracownicza, ogólne zebranie pracowników. Jeszcze inne organizacje np.: skarb państwa organ nie jest odrębnym podmiotem prawa jest to tylko część struktury organizacyjnej osoby prawnej.

Charakterystyczne dla osoby prawnej jest to że za jej długi odpowiada ona sama a nie jej członkowie.

Ułomne osoby prawne są to jednostki organizacyjne które wykazują wiele cech typowych dla osób prawnych ale osobami prawnymi nie są bo żaden przepis nie nadał im tej osobowości np.: wspólnoty mieszkaniowe oraz osobowe spółki prawa handlowego np.: spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo akcyjna. Mają one zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych mają też zdolność sądową mogą wiec pozywać być pozywane od prawdziwej osoby prawnej różnią się przede wszystkim tym że ich długi odpowiadają również ich członkowie

Zdarzenia prawne Prawa cywilnego

Zdarzenia prawne

Zdarzenia prawne to fakty które powodują skutki prawne, a więc powstanie, zmianę lub wygaśniecie jakiegoś stosunku cywilno prawnego.

Zdarzenia w sensie ścisłym to takie fakty które zachodzą niezależnie od woli człowieka np.: klęska żywiołowa.

Działania to zachowania ludzi, mogą one przybierać postać czynów lub aktów prawnych.

Gdy chodzi o czyny z punktu widzenia prawa cywilnego większe znaczenie mają czyny niedozwolone

Czyn niedozwolony może wyrządzić komuś szkodę w wyniku czego następuje obowiązek jej naprawienia a więc następuje obowiązek jej naprawienia a więc stosunek zobowiązaniowy.

Akty prawne to takie działania które po wstają by porządkować skutki prawne.

Nie każde orzeczenie sądowe tworzy zmienia lub znosi stosunek cywilno prawny. Przykładem orzeczenia które taki skutek wywołuje jest wyrok rozwodowy

Obecnie Akty Administracyjne bardzo rzadko wywołują skutki cywilno prawne.

Dla prawa cywilnego ze wszystkich aktów prawnych największe znaczenie mają czynności prawne . Podstawowym i wystarczającym elementem czynności prawnych jest oświadczenie woli wywołujące skutki prawne np.: Zawarcie umowy.

Czynności prawne

klasyfikacja czynności prawnych Czynności prawne

Czynności prawne 1 stronnych jest stosunkowo nie wiele np.: przyrzeczenie publiczne, testament, wystawienie weksla lub czeku.

W praktyce przeważają czynności wielostronne w tym przede wszystkim umowy Są najczęściej czynnościami II stronnymi choć np.: umowy spółki są wielo stronne

Umowa tym się różni od uchwały że do zawarcia uchwały wymagana jest zgoda wszystkich stron natomiast do podjęcia uchwały wystarczy z reguły zgodne oświadczenie woli większości uczestników.

Inny podział czynności prawych.

Czynności prawne

Jedno stronie zobowiązujące Dwu stronie zobowiązujące

Czasami jest tak że tylko 1 strona umowy prawnej do czegoś się zobowiązuje względem 2. Umowa darowizny

Zdecydowanie częściej jednak więcej jest czynności 2 stronnice zobowiązujących

Wśród tych czynności prawnych II stronie zobowiązujących szczególne znaczenia mają umowy wzajemne To takie umowy w których występuje ta wzajemność świadczeń, a więc świadczenie I ze stron jest odpowiednikiem świadczenia II strony „Daje byś ty dał”

Czynności prawne

Zobowiązujące Rozporządzające Zobowiązująco - rozporządzające

O podwójnym skutku

Podział ten wprowadzony ze względu na skutki jakie wywołuje czynność prawna. Czasami czynność prawna tylko zobowiązuje do przejęcia prawa na inną osobę. Np.: umowa najmu.

Niekiedy czynność prawna przenosi prawo na czynność czyli wywołuje skutek rozporządzający.

W polskim prawie obowiązuje zasada podwójnego skutku czynności prawnych do 2 zobowiązań.

A wiec umowa prawna zobowiązująca do przeniesienia prawa jednocześnie przenosi na nabywcę. Zasada ta została wyrażona w artykule 155 K.C par. 1 stanowi „Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej. Przenosi własność na nabywcę chyba że przepis szczegulny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły zasada ta nie odnosi się do umów zobowiązujących do przeniesienia rzeczy gatunkowo oznaczonych w tym wypadku własność rzeczy przechodzi dopiero z momentem wydania tej rzeczy.”

Czynności prawne

Realne Konsensualne

Znacznie więcej jest czynności konsensualnych To takie umowy które są zawierane już z momentem zgodnych oświadczeń woli przez strony.

Umowy realne to takie które są za zawarte nie z momentem złożenia zgodnych oświadczeń woli przez strony ale z momentem wydania rzeczy np.: Umowa przechowania lub użyczenia

Czynności prawne

Abstrakcyjne Kauzalne (z łac. przyczyna dowód)

Abstrakcyjne - oderwane

O wiele więcej jest czynność prawnych kauzalnych z reguły bowiem każdej czynności prawnej przypisane jest jakaś typowa KAUZA czyli przyznania jej dokonania.

Gdy tej kauzy nie ma to uważa się że ta czynność prawna nie została dokonana. Uważa się że kauzą jest umowa Obdarowania.

Wyjątkowo jednak czasami występują jednak czynność prawne dla których kauza jest zupełnie obojętna np.: czek lub weksel.

[e-mail]

2

Działania

Zdarzenia prawne

Akty prawne

Czyny

Orzeczenia sądowe

Akty Administracyjne

Czynności prawne

Dozwolone

Nie dozwolone

1 stronne

Wielo stronne

---