Terapia kreatywna - arteterapia

• Oddziaływanie za pomocą różnych rodzajów sztuki dla celów terapeutycznych, a także diagnostycznych, wychowawczych oraz do uspołeczniania i rehabilitacji chorych.

Cele:

• poprawa samopoczucia psychicznego

• znalezienie nowej jakości życia

• pogłębienie znajomości świata i siebie samego

• nawiązanie kontaktu z otoczeniem

Arteterapia

• Podział:

• Arteterapia plastyczna (rysunek, malarstwo, rzeźba)

• Biblioterapia (terapia poprzez czytanie książek, literaturoterapia, poezjoterapia)

• Muzykoterapia

• Choreoterapia (leczenie tańcem)

• Dramatoterapia

• indywidualna

• grupowa

MUZYKOTERAPIA

• Def. (Simon, 1974)

Metoda psychoterapii ukierunkowana na potrzeby psychologiczne, posługująca się w sposób receptywny lub aktywny muzyką jako szczególnym środkiem przekazu, umożliwiającym uzyskiwanie efektów terapeutycznych w leczeniu chorych na nerwice, zburzenia psychosomatyczne i choroby psychiczne.

Muzykoterapię dzielimy na:

• receptywną (słuchanie muzyki, dzielenie się odczuciami itp.);

• aktywną (improwizacje instrumentalne, ruchowe, głosowe).

Warunki stosowania muzykoterapii

• zachowana przytomność i pełna świadomość

• czynność narządu słuchu - niezaburzona

• dobrowolna zgoda pts na terapię

Koncepcje psychologiczne (1):

• psychoanalityczne (najczęściej); umożliwia dotarcie do głęboko ukrytych emocji i konfliktów poprzez zharmonizowanie procesów napięciowo-odprężeniowych, zgodnie z zasadą „iso" (dobranie muzyki podobnej do nastroju psychicznego osoby poddawanej terapii, a następnie modulacje aktywności psychicznej w oparciu o odmienny materiał muzyczny);

• teoria uczenia się (psychoterapia behawioralna), nastawiona na likwidację zaburzeń (wyuczonych); muzykoterapia - środek pomocniczy do wytworzenia wzajemnej więzi między pacjentem a terapeutą;

• psychoterapia humanistyczna (oparta na założeniach filozofii egzystencjalnej) - podkreślenie wartości ludzkiej jednostki i jej zdolności, akceptacja jej przeżyć wewnętrznych. Cel muzykoterapii - trening uwrażliwienia, wzbogacenia życia duchowego (w celu intensyfikacji przeżyć muzycznych - dodatkowo wykorzystuje dzieła sztuki, barwne oświetlenie, projekcję filmów).

Zadania muzykoterapii wg Natansona (1):

• wzbudzanie pożądanych emocji (uczuć, stanów afektywnych, nastrojów) oraz sterowania nimi;

• wzbudzanie gotowości do kontaktu oraz inspirowanie i odpowiednio kierunkowane rozwijanie prawidłowej międzyludzkiej komunikacji;

• wzbogacanie osobowości pacjenta, głównie poprzez doznania estetyczne, wyrabiania w nim postawy twórczej, pomnażanie zasobu jego doświadczeń emocjonalnych i intelektualnych;

• wpływanie na stan pobudzenia psychomotorycznego oraz napięcia emocjonalnego i mięśniowego;

• ogólne korzystne wpływanie na stan psychofizycznego samopoczucia;

• wzbogacenie oraz wspomaganie metod diagnostycznych;

• wzbudzanie określonych reakcji fizjologicznych (przede wszystkim wegetatywnych) oraz wpływanie na przemiany biochemiczne zachodzące w ustroju„

MUZYKOTERAPIA

Ze względu na oddziaływanie terapeutyczne wyróżnia się:

1) muzykę uspokajającą, którą cechuje, według Galińskiej (1981):

• krótki czas trwania (3÷10 min);

• powolne lub umiarkowane tempo;

• niewielki poziom głośności i brak kontrastów dynamicznych;

• przewaga środkowego rejestru dźwięków;

• przejrzysta i lekka faktura;

• płynność melodii i rytmu, przewaga rytmów miarowych, „kołyszących";

• obecność nieznacznych punktów kulminacyjnych, pozwalających słuchaczowi na oscylowanie między stanami napięcia i odprężenia;

• dosyć znaczny poziom ustrukturalizowania i regularności przebiegu;

• optymalny dla odbiorcy stopień „redundacji" utworu;

• brak instrumentów o jaskrawej i ostrej barwie oraz unikanie kompozycji wokalnych;

2) muzykę aktywizującą, którą cechuje według Schwabego (1972):

• szybkie tempo;

• kontrastująca melodyka przeciwstawnych tematów według zasady klasycznej sonaty;

• niespokojna metryczność z silnymi akcentami rytmicznymi;

• duże zróżnicowanie melodycznego i rytmicznego przebiegu;

• przeciwstawność poszczególnych grup instrumentów;

• duże zróżnicowanie dynamiki.

MUZYKOTERAPIA

W psychoterapii nerwic ułatwia:

• odreagowanie nagromadzonych napięć i emocji

• ujawnienie konfliktów i problemów emocjonalnych

• introspekcje i uzewnętrznianie tłumionych uczuć

• uwolnienie bardziej ekspresyjnych zachowań

• nawiązanie kontaktów interpersonalnych

• osłabia lęk

• korzystnie wpływa na nastrój

W schizofrenii:

• wpływa stymulująco na emocje

• uwrażliwia

• zwiększa skalę i głębokość przeżywania

• aktywizuje

• osłabia nastawienie autystyczne

• polepsza kontakt z otoczeniem

• przerywa bieg czasu autystycznego

Przeciwwskazana w:

• ostrych zaburzeniach psychotycznych

• głębokich deficytach psychicznych z objawami rozszczepiennymi

W stanach depresyjnych

• wpływa dodatnio na nastrój

• osłabia lęk

• wyzwala pozytywne emocje

• zmniejsza poczucie izolacji i odrzucenia

• wzmaga poczucie bezpieczeństwa

• pogłębia kontakt z terapeutą