ZIELARSTWO - WYKŁAD 4 - 26.10.2010
OŚRODEK CHIŃSKI
Początki sięgają w tym kraju końca 3000 p.n.e.
Cesarz Sken Nung - ojciec chińskiego rolnictwa i lecznictwa oraz sztuki sporządzania leków, wprowadził wiele roślin uprawnych jak: ryż, pszenica, proso i jęczmień i ugruntował znajomość roślin leczniczych. Wydany ok 2700r p.n.e. zielnik Pen-Tsao-King obejmował 365 leków, głównie roślinnych.
Lecznictwo współczesne zawdzięcza Chinom wiele leków oraz roślin leczniczych np. korzeń rabarbaru i żeń-szń, kamforę, ziele przęsli oraz efedrynę, a także herbatę.
MEDYCYNA GRECKA I RZYMSKA
Wywarła duży wpływ na poziom lecznictwa europejskiego. Opierała się na osiągnięciach kultury europejskiej i egipskiej.
Wiele roślin otrzymało później nazwy od bogów, bohaterów czy miejsc wymienionych w mitologii greckiej.:
Achillea - krwawnik (Achilles w Iliadzie Homera)
Artemisa - bylica (Artemida).
GRECJA
Grecy znali już uprawę ziół, przy czym najsłynniejsze plantacje znajdowały się na Krecie.
Rhizotomowie
W Grecji istniała zawodowa grupa zbieraczy ziół leczniczych, zwanych rhizotomami (dosł. Krajaczami korzeni).
Niektórzy z nich jak Diokles z Karysty byli wysoko wykształceni i pisali o ziołach leczniczych. O Dioklesie wspomina Teofrast z Fresos (371-286r. p.n.e.) twórca botaniki. W swoim dziele wymienia ok 450 roślin, w tym wiele leczniczych.
Pedanios Dioskurioles z Anazaraby w Azji Mniejszej- lekarz grecki w służbie rzymskiej, zwiedził z legionami całe imperium i zapoznał się z miejscowymi roślinami leczniczymi. Około 77r. n.e. wydał po grecku dzieło „De materia medica” (o Ośrodkach leczniczych), gdzie opisał około 1200 roślin oraz wiele leków roślinnych.
Hipokrates z Kos żył na przełomie V i VI wieku p.n.e. - ojciec medycyny, pierwszy lekarz naukowiec, pracował w oparciu o dokładne obserwacje pacjentów.
Dzieło Hipokratesa - Korpus Hippocraticum (53 księgi), zawiera opis około 300 leków pochodzenia naturalnego: roślinnego, zwierzęcego, mineralnego.
RZYM
Lekarzami byli najczęściej cudzoziemscy niewolnicy lub wyzwoleńcy. Wiele kuracji przepisywanych przez lekarzy rzymskich opierało się na ziołach. Aptekarze wedle poleceń lekarzy sporządzali ziołowe mieszanki, których stosowanie miało mieć ulgę cierpiącym (patiens, patientis).
W Rzymie uprawiane niektóre rośliny lecznicze w gospodarstwach rolnych i ogrodowych jak:
Biedrzeniec anyż
Kozieradka
Macierzanka
Ruta
Granat
Orzech włoski
W piśmiennictwie rzymskim, traktującym o rolnictwie, spotyka się wzmianki o uprawie i stosowaniu ziół (Katon, Vazzo, Pliniusz).
Rzymianie nie zajmowali się uprawą ziół na większą skalę, importowali natomiast te surowce z różnych stron świata.
Pliniusz Starszy, lekarz encyklopedysta, działał w Rzymie w Iw. p.n.e., zmarł w 79 roku.
Historia naturalna - dzieło Pliniusza, zamieszcza opis ziół używanych przez Rzymian i wymienia ponad 1000 nazw różnych roślin, podając sposoby wykonania leków i ich działanie.
Nadzwyczaj popularnym składnikiem mieszanek leczniczych był czosnek stosowany zarówno w leczeniu trądu, jak również na choroby umysłowe. Musztarda rozcieńczona sosem ogórkowym miała leczyć epilepsję.